Gosc_Niedzielny_22_2020

KOŚCIÓŁ ► S. 24 POLSKA ► S. 44 KULTURA ► S. 58 Czym są owoce Ducha Świętego? Z wirusem musimy walczyć razem Ks. Jan Twardowski Jak je rozumieć? – uważa prof. Zembala. i jego wiersze. TYGODNIK KATOLICKI UKAZUJE SIĘ OD 1923 R. nr 22 rok XCVII 31 maja 2020 Cena: 6 zł (w tym 8% VAT) DZIECI TEMAT GOŚCIA ► S. 16 Dlaczego Kościół zaczął kanonizować dzieci? INDEKS 359424

W RAMACH Jacopo Vignali ZESŁANIE DUCHA ŚWIĘTEGO CZERWONE JĘZYKI OGNIA olej na płótnie, 1648 kościół San Lorenzo O braz przedstawia scenę z Dziejów Borgo di San Lorenzo (Toskania) Apostolskich. „Nagle dał się słyszeć z nieba szum, jakby uderzenie gwałtowne- 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22 go wiatru, i napełnił cały dom, w którym przebywali. Ukazały się im też języki jakby z ognia, które się rozdzieliły, i na każdym z nich spoczął jeden. I wszyscy zostali na- pełnieni Duchem Świętym, i zaczęli mówić obcymi językami, tak jak im Duch pozwalał mówić” (Dz 2,2-4). Deszcz czerwonych płomyków wyle- wa się na apostołów i Maryję. Widzimy je nad głowami wszystkich przedstawionych osób. Matka Boża siedzi w centrum kom- pozycji, a światło Ducha Świętego oświetla najmocniej Jej twarz. Wzrok widza mimo- wolnie skupia się więc na osobie Maryi. Tak w krajach katolickich zwykle przedsta- wiano zesłanie Ducha Świętego od czasów, gdy zwolennicy reformacji zaczęli kwe- stionować rolę Najświętszej Maryi Panny. Na pierwszym planie poza Maryją widzimy jeszcze najważniejszego aposto- ła, św. Piotra (z prawej) i najmłodszego, św. Jana (z lewej), który był jednocześnie ewangelistą. Artysta chciał w ten sposób zwrócić uwagę na rolę Ducha Świętego nie tylko w późniejszej pracy ewangelizacyj- nej i duszpasterskiej apostołów, ale także w kierowaniu Kościołem i spisywaniu No- wego Testamentu. Nad Matką Bożą i apostołami widzimy Ducha Świętego, namalowanego, zgodnie z tradycją, pod postacią białej gołębicy. Duch pojawia się na tle szarego nieba i jest otoczony złotym nimbem świętości. Zło- te promienie wydobywające się z dzioba gołębia to ten gwałtowny wiatr, o którym czytamy w Dziejach Apostolskich. Autor dzieła podpisał się na obrazie. Na ławce na prawo od Maryi znajduje się ledwie widoczna sygnatura: „Jacopo Vi- gnali 1648”. Leszek ŚLIWA 2

NA DOBRY POCZĄTEK POLECAMY ks. Adam PAWLASZCZYK TEMAT GOŚCIA redaktor naczelny Nastoletnia świętość Zdrowe środowisko Jaka jest recepta na wychowanie W  okresie usuwania kolejnych restrykcji związanych świętego dziecka? 16 z epidemią koronawirusa człowiek na nowo uczy się 21 wielu rzeczy. Nawet tak prozaicznych jak chodzenie do fry- ROZMOWA GOŚCIA 26 30 zjera, robienie zakupów czy korzystanie z restauracji. Wcho- Należę do pokolenia JPII 46 62 dzi na przykład do pierwszego z brzegu baru serwującego O tym, dlaczego płakaliśmy 68 po papieżu, i o znaczeniu fast food i widzi, że aby w nim cokolwiek zjeść, musi usiąść Jana Pawła II dla młodzieży 3 opowiada ks. Luigi Maria Epicoco. przy zdezynfekowanym stoliku. Zdezynfekowana kelnerka KOŚCIÓŁ w przyłbicy bądź masce zdezynfekowaną tacę z (najwyraźniej) Matka w Duchu mocno sterylnym jedzeniem położy mu na sąsiednim (również W jakich okolicznościach zdezynfekowanym) stoliku, aby się do niego za bardzo nie Maryja została ogłoszona Matką Kościoła zbliżać. I potem już człowiek może jeść (zażartuję: podobno i co to znaczy? strasznie niezdrowe jedzenie). Po co to wszystko? Po to, oczy- POLSKA wiście, żeby minimalizować ryzyko zarażenia, a następnie Czy Bao będzie poetą? rozprzestrzeniania się tego zarażenia, czyli po prostu po to, Rodzice Bao czekali na zdrowe dziecko. by skończyć z epidemią. Kiedy po urodzeniu zobaczyli, że jest inny, zostawili go w szpitalu. Kiedy po raz pierwszy zetknąłem się z tymi wszystkimi ŚWIAT środkami bezpieczeństwa, rozumiejąc ich konieczność dla (Nie) nasz prezydent dobra ogółu, zacząłem snuć refleksje nad czymś zupełnie od- Dlaczego katolicy w USA miennym. Ten świat, tak sterylny i zdezynfekowany, ma na celu jesienią zagłosują na Donalda Trumpa ochronę przed zarażeniem ciała. Czy jednak ktokolwiek dzisiaj chętniej niż w 2016 roku? pamięta o tym, że człowiek potrzebuje również higieny oczu, KULTURA duszy, serca? I czy skarżąc się na wszechobecne patologie, Rankingów czar bierzemy pod uwagę również to, że właśnie brak higieny się Czym są dla nas listy przebojów? Źródłem wiedzy o muzyce? do nich przyczynia? Narzekasz, że tak wiele pośród nas agre- Instytucją kultury? Słupem ogłoszeniowym branży muzycznej? sji? Włącz telewizor – w najpopularniejszym show rozryw- Z BLISKA kowym znajdziesz jej esencję; wzajemne wykańczanie się Wrażliwy twardziel uczestników na słowa to najpopularniejsza dzisiaj rozrywka. Głowa duża, ciężka, szerokie czoło, Drżymy ze strachu o związki międzyludzkie? Rozejrzyjmy się gruba szyja, potężny przód tułowia – poznajcie żubra i jego zwyczaje. dokoła – od dzieciństwa przecież na każdym rogu ulicy nara- ILUSTRACJA NA OKŁADCE PIXABAY; MONTAŻ STUDIO GN żeni jesteśmy na bodźce sugerujące, że w życiu liczy się tyl- ko piękne ciało, będące przedmiotem pożądania, a mówienie o wierności, uczciwości i poświęceniu na całe życie uważamy za passé. Martwi nas wysyp uzależnionych? Policzmy otwarte całą dobę sklepy z alkoholem albo stanowiące tajemnicę po- liszynela istniejące w wielkich miastach punkty dystrybucji dopalaczy. Nie narzekajmy, po prostu przyjmijmy do wiado- mości, że brak higieny prowadzi nie tylko do katastrofy to- warzyskiej – zazwyczaj kończy się chorobą. Aby zdrowo wyrosnąć, trzeba rosnąć w zdrowym środowi- sku. Zdarzają się wyjątki, ale one tylko potwierdzają reguły. A że numer, który Czytelnik bierze dzisiaj do ręki, zbiega się z obchodami Dnia Dziecka, postanowiliśmy poświęcić go dzieciom ogłoszonym przez Kościół świętymi. Podczas ka- nonizacji dzieci z Fatimy, Franciszka i Hiacynty, postulatorka ich procesu kanonizacyjnego, s. Angela Coelho, stwierdziła, że otwiera się nowy rozdział w refleksji Kościoła na temat świętości dostępnej dla wszystkich – także dla dzieci. Miała rację: wcześniej dziecko ogłaszano świętym w przypadku męczeństwa, ale istniały wątpliwości, czy dziecko może prak- tykować życie i cnoty chrześcijańskie w stopniu heroicznym. Świętość jest dla każdego. Byłoby jednak dobrze zadać so- bie pytanie: czy jako wierzący tworzymy zdrowe środowisko, aby mogła wzrastać?  • www.gosc.pl

FAKTY I OPINIE „Puste” manuskrypty CZECHY z Qumran przemówiły Kardynał Duka YIN DONGXUN /EPA/PAP o Janie Pawle II się, że jest na nim napisa- J eśli ktoś za kilkaset lat na eg- zaminie z historii Kościoła zo- Dzięki metodzie ny jakiś znak. Użyłam no- stanie zapytany o XX w., to obok badań Soboru Watykańskiego II wy- z zastosowaniem wej technologii stosowanej mieni jeszcze św. Jana Pawła II nowej technologii i św. Matkę Teresę. Tak o zna- udało się odkryć przez NASA, tzw. multispec- czeniu pontyfikatu św.  Jana litery na fragmentach tral imaging, i ukazały się ukry- Pawła II napisał na swym blo- zwojów z Qumran. te litery w językach hebrajskim gu kard. Dominik Duka, metro- M. KAHANA /EPA/PAP polita praski i prymas Czech. Franciszek KUCHARCZAK ▲ Zwoje z Qumran i aramejskim, w których znala- Jednocześnie przypomniał, [email protected] kryją jeszcze niejedną zło się m.in. całe słowo shabbat. że ten pontyfikat był też wy- tajemnicę. Dzięki tym nowym technikom jątkowy dla Czechów. Żaden C hodzi o kawałki staro- inny papież nie był tak blisko żytnych pergaminów były do tej pory za stosunkowo starożytne teksty, a raczej ich z nimi związany i prawdopo- znalezionych w latach mało wartościowe, bo, jak są- dobnie już nigdy nie będzie. 1946–1956 nad Morzem dzono, nie było na nich żadnego litery, zaczynają się ujawniać Kardynał Duka, który w więzie- Martwym, zawierających m.in. tekstu. Z tego powodu uznano niu zaprzyjaźnił się Václavem teksty biblijne. je za najbardziej zdatne do ba- – powiedziała badająca frag- ­Havlem, ujawnia, że między pol- dań nad materiałem, z którego skim papieżem i pierwszym po- Jak donosi KAI, fragmenty powstały, i w tym celu pocię- menty zwojów prof. Joan Taylor komunistycznym prezydentem te, choć autentyczne, uważane to je na mniejsze części. Osta- Czechosłowacji istniała żywa tecznie w tej formie znalazły z King’s College w Londynie. więź sympatii. Prawdopodobnie miejsce w John Rylands Libra- wynikała ona również z faktu, ry na Uniwersytecie w Man- Specjalistka w dziedzinie że zarówno Havel, jak i Jan Pa- chesterze. weł II byli ludźmi teatru. Mó- archeologii judeo-chrześcijań- wiąc o zasługach papieża Pola- – Zaciekawił mnie jednak ka, prymas Czech przypomina, jeden z nich, gdyż wydawało skiej porównała swoją pracę do że to Jan Paweł II wprowadził w życie reformy soboru. składania brakujących elemen- Wniósł też nowy język do tów układanki. papieskich encyklik. – Zawsze stawiał na racjonalność, która Dzięki odkryciu Uniwersy- musi współpracować z wiarą. A wiara potrzebuje rozumu, tet w Manchesterze stał się je- aby nie stała się ideologią czy fanatyzmem. Jest to ważne, kie- dyną w Wielkiej Brytanii insty- dy ma się do czynienia z wielo- ma warstwami społeczeństwa, tucją posiadającą zawierające a część z nich reaguje emocjo- nalnie. Wiemy, że słowiańska tekst autentyczne fragmenty i polska emocjonalność ma swo- je znaczenie, a przy tym nie zwojów z Qumran. • staje się fanatyzmem – dodaje kard. Duka. Arcybiskup Pragi przypomniał też o zasługach Jana Pawła II w dziele obalenia komunizmu. – Wraz z innymi wielkimi postaciami swoich czasów, takimi jak Ronald Re- agan, Margaret Thatcher i Hel- mut Kohl, trafnie zidentyfiko- wał imperium zła i wydał mu walkę – napisał kard. Duka.  Andrzej GRAJEWSKI 4 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

REKL A M A www.gosc.pl 5

FAKTY I OPINIE SPECJALNE E-WYDANIE „GOŚCIA” JEROZOLIMA WSZYSTKIE TWARZE PRYMASA Bazylika Grobu D ocierały do nas informacje znów otwarta o tym, że w domu na Mio- Wyszyńskiego jako współpra- ciszka Kucharczaka „Uwięzione dowej założone są podsłuchy. cownika pięciu papieży. Z tek- serce” pokazuje, dlaczego Jasna W  ubiegłą niedzielę, do- Prymas komentował to: „Wiem stu wyłania się obraz człowie- Góra była duchowym domem kładnie dwa miesiące o tym, ale nie boję się. My mu- ka, który cieszył się ogromnym Wyszyńskiego. Całość spina po zamknięciu, została otwarta simy żyć święcie, a co mam do zaufaniem każdego z nich. Uzu- tekst ks. Adama Pawlaszczy- brama do bazyliki Grobu Pań- powiedzenia w sprawach pu- pełnieniem obrazu „narodo- ka, który pisze, że w duchowym skiego w Jerozolimie. Strażnik blicznych, mówię otwarcie, na wego duszpasterza” jest tekst testamencie prymas Wyszyński kluczy do tego miejsca, muzuł- ambonie” – to fragment roz- Bogumiła Łozińskiego „Prymas pozostawił nam świadectwo ra- manin Adeeb Jawad Joudeh Al- mowy Joanny Jureczko-Wilk powszedni”, który pokazuje, że dykalnej uległości wobec Boga. husseini, zaznaczył jednak, że – z  Anną Rastawiecką, jedną kard. Wyszyński zajmował się zgodnie z zarządzeniami władz z najbliższych współpracow- również tzw. zwykłymi spra- Pobierajcie i czytajcie, cze- izraelskich – do środka jedno- niczek kard. Stefana Wyszyń- wami wiernych. Tekst Fran- kając na beatyfikację prymasa. razowo będzie mogło wejść naj- skiego. Całość rozmowy („Dla wyżej 50 osób. Muszą one mieć wielu był ojcem”) znajdziemy Jacek DZIEDZINA maseczki na twarzach i zacho- w specjalnym e-wydaniu „Go- wać co najmniej dwa metry od- ścia Niedzielnego”, które od ległości od siebie. czwartku 28 maja można po- brać bezpłatnie na stronach Świątynię zamknęła 24 mar- gosc.pl, wiara.pl i radioem.pl. ca izraelska policja w ramach Przeczytamy w nim również przeciwdziałania rozszerza- tekst Ewy K.  Czaczkowskiej niu się pandemii. Po raz pierw- „ABC Miłości” o  programie szy w historii tego miejsca ob- Prymasa Tysiąclecia, który – rzędy wielkanocne sprawo- jak przekonuje autorka – ni- wane były przy drzwiach za- gdy się nie zestarzeje. Z kolei mkniętych, bez udziału wier- Andrzej Grajewski przedstawia nych. Transmitowano je nato- miast na żywo w internecie. Szymon BABUCHOWSKI FABIO FRUSTACI /EPA/PAP ◄ Wierni po raz pierwszy od ponad dwóch miesięcy mogli wrócić na plac Świętego Piotra, aby wysłuchać i zobaczyć papieża Franciszka. W południe zwrócił się on do wszystkich z biblioteki w Pałacu Apostolskim. Chociaż papież modlitwę „Regina Coeli” odmawiał nie w oknie, ale w bibliotece, dziesiątki ludzi słuchały go i oglądały na telebimie, stojąc na placu przed bazyliką w zalecanej odległości od siebie. Po odmówieniu modlitwy Franciszek stanął w oknie Pałacu Apostolskiego i pozdrowił obecnych tam ludzi. 24.05.2020 r. Watykan 6 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

FAKTY I OPINIE NAGRODA TEMPLETONA Gdy nauka spotyka się z wiarą Z NAUCZANIA A merykański lekarz i gene- wiara i  nauka prowadzą do PAPIEŻA tyk Francis S. Collins, obec- prawdy o Bogu i stworzeniu”. FRANCISZKA nie zajmujący się poszukiwa- Choć popiera badania na ko- niem leku i szczepionki na CO- mórkach macierzystych pobra- VID-19, został laureatem przy- nych od abortowanych dzieci, ROMAN KOSZOWSKI /FOTO GOŚĆ znawanej za „przerzucanie mo- często daje też wyraz swojej Idźcie i nauczajcie stów między religią a nauką” Na- wierze. „Wiara w Boga może grody Templetona. Uzasadniając być całkowicie racjonalnym Dzisiaj obchodzimy uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego. Fragment Ewangelii (por. Mt 28,16-20) ukazuje ten wybór, Heather Templeton wyborem” – napisał w swojej nam apostołów zgromadzonych w Galilei, na górze, „tam, gdzie Jezus im polecił” (w. 16). Tutaj odbywa się ostatnie Dill, przewodnicząca Fundacji książce „Język Boga: kod życia – spotkanie Zmartwychwstałego Pana z Jego uczniami – na górze. „Góra” ma wielki ciężar symboliczny, wywołujący Johna Templetona, stwierdziła, nauka potwierdza wiarę”. Uwa- skojarzenia. Na górze Jezus ogłosił błogosławieństwa (por. Mt 5,1-12); wychodził na góry, aby się modlić że Collins ucieleśnia ideał, który ża, że nauka i wiara mogą się (por. Mt 14,23); tam podejmował rzesze i uzdrawiał chorych (por. Mt 15,29). Ale tym razem na górze działa, przyświecał jej dziadkowi przy wzajemnie uzupełniać. Rów- uczy, uzdrawia już nie Mistrz, ale ten Zmartwychwstały, który każe uczniom działać i głosić, powierzając im nakaz fundowaniu nagrody: wiarę, że nież odbierając nagrodę, od- kontynuowania Jego dzieła. rygorystyczne badania, zwłasz- wołał się do swojej wiary. Mó- Powierza im misję pośród wszystkich narodów. Mówi im: „Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając cza w dziedzinie nauk ścisłych, wiąc o płaczu nad tymi, którzy im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem” (ww. 19- mogą pomóc ludzkości w stawia- umierają dziś wskutek epide- 20). Treść misji powierzonej apostołom jest następująca: głosić, chrzcić, nauczać podążania drogą wytyczoną niu czoła najgłębszym i najbar- mii, wskazał na cierpiącego na przez Mistrza, czyli Ewangelię żywą. To orędzie zbawienia oznacza przede wszystkim obowiązek świadectwa dziej wymagającym pytaniom krzyżu Jezusa. „Nieustannie – bez świadectwa nie można głosić Ewangelii – do którego jesteśmy wezwani również my, uczniowie dnia egzystencjalnym. uczę się, że Bóg nigdy nie obie- dzisiejszego, aby zdać sprawę z naszej wiary. Stojąc przed tak wymagającym zadaniem i myśląc o naszych Collins jest uznanym na- cywał wolności od cierpienia, słabościach, czujemy, że się nie nadajemy, co z pewnością odczuwali sami apostołowie. Nie możemy się jednak ukowcem. Swego czasu kiero- lecz raczej to, że będzie »dla zniechęcać, pamiętając o słowach, które Jezus skierował do nich, zanim wstąpił do nieba: „Ja jestem z wami wał Krajowym Instytutem Ba- nas ucieczką i mocą« i że »łatwo przez wszystkie dni, aż do skończenia świata” (w. 20). Ta obietnica zapewnia stałą i pocieszającą obecność Jezusa dań nad Ludzkim Genomem, znaleźć u Niego pomoc w trud- pośród nas. Ale w jaki sposób dokonuje się ta obecność? Przez Jego Ducha, który prowadzi Kościół, aby podążał prowadzącym zakończony nościach«” – zaświadczył. w dziejach jako towarzysz każdego człowieka. Ten Duch, posłany przez Chrystusa i Ojca, dokonuje odpuszczenia sukcesem Projekt Ludzkiego Wśród dotychczasowych grzechów i uświęca tych wszystkich, którzy skruszeni, otwierają się z ufnością na Jego dar. Wraz z obietnicą, że Genomu. W 2009 roku papież lau reatów u sta now ionej pozostanie z nami aż do końca czasów, Jezus rozpoczyna styl swojej obecności w świecie jako Zmartwychwstały: Benedykt XVI mianował go w 1972 r. przez sir Johna Tem- Jezus jest obecny w świecie, ale na inny sposób – sposób Zmartwychwstałego, to znaczy obecności, członkiem Papieskiej Akade- pletona nagrody znaleźli się która objawia się w Słowie, w sakramentach, w stałym i wewnętrznym działaniu Ducha Świętego. Uroczystość mii Nauk. Obecnie od 11 lat stoi m.in. św. Matka Teresa z Kalku- Wniebowstąpienia mówi nam, że Jezus, chociaż wstąpił do nieba, aby chwalebnie przebywać po prawicy Ojca, jest na czele Krajowych Instytutów ty, brat Roger z Taizé, anglikań- wciąż i zawsze pośród nas: stąd pochodzi nasza siła, nasza wytrwałość i nasza radość. Zdrowia w Bethesda w stanie ski arcybiskup Desmond Tutu, 24 maja, Regina caeli Maryland. Jest założycielem ewangelicki kaznodzieja Billy fundacji BioLogos, której mot- Graham i ks. prof. Józef Heller. tem są słowa: „Wierzymy, że Andrzej MACURA NATIONAL HUMAN GENOME RESEARCH INSTITUTE ▲ Francis S. Collins został laureatem Nagrody Templetona. 7 www.gosc.pl

FAKTY I OPINIE MOSKWA CERKWIE OTWARTE DLA WIERNYCH P rzewodniczący komitetu Dumy Państwowej – niż- GAVRIIL GRIGOROV /ITAR-TASS/PAP gi. Liturgię mogli tam sprawo- szej izby rosyjskiego parla- wać wyłącznie duchowni, ale mentu – odpowiedzialnego za ▲ Maseczki będą wciąż obowiązywać w cerkwiach. bez udziału wiernych. Otwar- rozwój społeczeństwa obywa- te były kościoły katolickie, ale telskiego i kontakty ze wspól- dzie cofnięcie zaostrzeń, które wosławnych. Od tego czasu za- w nabożeństwach mogła uczest- notami religijnymi Siergiej od 13 kwietnia obowiązywały mknięte były także wszystkie niczyć jedynie minimalna licz- Gawriłow zapowiedział, że we wszystkich cerkwiach pra- moskiewskie meczety i synago- ba wiernych. już w ostatnią niedzielę maja wierni będą mogli uczestniczyć Obecnie to się zmieni. Wier- w nabożeństwach religijnych ni będą mogli brać udział w na- na terenie całej Rosji, poza Mo- bożeństwach, ale w maskach skwą. Tam sytuacja pandemicz- i zachowując odpowiedni dy- na jest nadal trudna i rejestru- stans między sobą. W świąty- je się największą liczbę zakażeń niach będzie prowadzona de- w całej Federacji Rosyjskiej. zynfekcja po każdej liturgii, a wchodzącym na modlitwę ma Decyzję w sprawie Moskwy być mierzona temperatura. Kie- będą podejmowali wspólnie le- dy liczba wiernych okaże się karze odpowiedzialni za stan większa, aniżeli dopuszczają zdrowia mieszkańców stolicy normy sanitarne, będą mogli oraz przedstawiciele Patriar- oni uczestniczyć w nabożeń- chatu Moskiewskiego. W in- stwie, stojąc na ulicy w rejonie nych rejonach oznaczać to bę- świątyni. Andrzej GRAJEWSKI WALKA Z EPIDEMIĄ LUBLIN Dodatkowe pieniądze dla DPS-ów Najmłodszy biskup w Polsce W  całym kraju na wsparcie badań, a w razie potrzeby ewa- P apież Franciszek mianował KS. RAFAŁ PASTWA /FOTO GOŚĆ domów pomocy społecz- kuują podopiecznych i dezyn- nowego biskupa pomocni- nej przeznaczymy 1 mld zł. Już fekują obiekty. czego archidiecezji lubelskiej. teraz przekazujemy ok. 380 mln Będzie nim ks. Adam Bab (na – poinformowała minister ro- Agata PUŚCIKOWSKA zdjęciu) – znany duszpasterz dziny, pracy i polityki społecz- młodzieży. Krótko po nomina- nej Marlena Maląg (na zdjęciu). MARCIN OBARA /PAP cji podkreślił on w rozmowie z Katolicką Agencją Informa- Środki mają być przeka- cyjną, że młodzież jest priory- pielgrzymek na Światowe Dni zywane m.in. na podniesienie tetem Kościoła: „Nowe pokole- Młodzieży. Od 2014 r. jest pro- dodatków dla personelu, któ- nie zawsze pyta poprzednie, boszczem parafii św. Józefa ry pracował w systemie rota- w co wierzy i dlaczego wierzy. w Lublinie, pełniąc jednocze- cyjnym, a jest to obecnie jeden A jeśli pyta, to jest okazja do da- śnie funkcję wikariusza bisku- z  podstawowych wymogów nia odpowiedzi w nowy i świe- piego ds. młodzieży. Jest także bezpieczeństwa. Minister do- ży sposób o tego samego Boga. konsultorem Rady ds. Dusz- dała, że w Polsce funkcjonują Mam nadzieję, że będę potrafił pasterstwa Młodzieży Konfe- 824 DPS-y, a 25 spośród nich dawać młodym taką odpowiedź rencji Episkopatu Polski oraz jest obecnie objętych kwaran- – językiem, który rozumieją”. członkiem Zespołu ds. Nowej tanną. Wśród 80 tys. pensjo- Ewangelizacji. nariuszy ok. 0,42 proc. ma po- Urodzony w Lublinie biskup twierdzony COVID-19. nominat ma 45 lat, co czyni go Szymon BABUCHOWSKI najmłodszym biskupem w Pol- Od początku epidemii po- sce. Święcenia kapłańskie przy- moc potrzebującym niosą też jął w 1999 r. Sześć lat później żołnierze Wojsk Obrony Tery- uzyskał doktorat z katechety- torialnej. 536 domów opieki zo- ki na Katolickim Uniwersyte- stało objętych ich wsparciem. cie Lubelskim. W 2002 r. został Wojskowi dostarczają do nich diecezjalnym koordynatorem żywność, pobierają próbki do 8 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

IZRAEL FAKTY I OPINIE w stronę nauki Premier na ławie oskarżonych Tomasz ROŻEK FACE TO FACE /REPORTER/EAST NEWS nych sprawach. Pierwsza doty- czy firmy telekomunikacyjnej [email protected] B injamin Netanjahu (na zdję- Bezek. Premier miał przefor- ciu) stanął przed sądem, bę- sować korzystne dla niej prze- Praca (w) przyszłości dąc urzędującym premierem. pisy w zamian za pozytywne Jeśli zarzuty się potwierdzą, artykuły na swój temat w na- S koro w przyszłości wiele prac (np. analitycznych) nie będzie pierwszym ważnym leżącym do Bezeku portalu. mają wykonywać maszyny, czym będą izraelskim politykiem, który Według drugiego aktu oskar- zajmowali się ludzie? To pytanie, które zadajemy trafi za kratki. żenia szef rządu miał zaszko- sobie za każdym razem, gdy jesteśmy świadkami dzić konkurencji gazety „Jedi’ot technologicznej rewolucji. Godzinne przesłuchanie Ne- Achronot”, która odwdzięczyła tanjahu miało miejsce dokład- mu się przychylnymi publika- Trzy lata temu ukazał się raport „Aktywni+” nie tydzień po zaprzysiężeniu cjami. Trzecia sprawa dotyczy o przyszłości rynku pracy. Znajduje się w nim go po raz kolejny na premiera. luksusowych prezentów od stwierdzenie, że automatyzacją do 2034 roku zagrożonych Szef prawicowej partii Likud zaprzyjaźnionych biznesme- jest 40 proc. polskich miejsc pracy. Słowo „zagrożonych” kieruje rządem nieprzerwanie nów. Netanjahu odpiera zarzuty ma negatywny wydźwięk i pokrywa się to z prowadzoną od 2009 r. Był też premierem i twierdzi, że są polityczną na- w wielu miejscach na świecie dyskusją o pracy w ogóle. w latach 1996–1999. gonką. Grozi mu 10 lat pozba- W przyszłości komputery, algorytmy zastąpią, a ściślej wienia wolności. mówiąc, już zastępują tych, którzy wykonują zawody B. Netanjahu jest oskarżony analityczne i polegające na wykonywaniu czynności o korupcję, nadużycie zaufa- Netanjahu nie zrezygno- powtarzalnych. Mimo rozwoju usług bankowych nia i defraudację w trzech osob- wał z urzędu. Proces może się w sektorze pracuje coraz mniej osób. Właśnie dlatego, ciągnąć latami. Po pierwszym że całkiem spora grupa z nich segregowała dane czy przesłuchaniu rozprawa zosta- obsługiwała klientów, dla których wygodniejsze i bardziej ła przełożona na nieokreślony dostępne jest „okienko” internetowe. To właśnie termin. z powodu trendów, które już są zauważalne na rynku, w wielu krajach odbywa się dyskusja na temat tzw. Jednak dotychczasowa prak- dochodu gwarantowanego, czyli stałej pensji wypłacanej tyka pokazuje, że oskarżenie z budżetu państwa dla tych, którzy zostali w pracy premiera nie musi być wyłącz- zastąpieni przez sztuczną inteligencję. W Szwajcarii jakiś nie politycznym rytuałem. Je- czas temu odbyło się nawet w tej sprawie referendum. den z poprzednich szefów izra- Najczęściej o dochodzie podstawowym dyskutuje się elskiego rządu, Ehud Olmert, w krajach skandynawskich. W Finlandii już kilka lat temu z powodu korupcji spędził za przeprowadzono nawet eksperyment – przez dwa lata kratami 1,5 roku. losowo wybranym obywatelom (kilku tysiącom osób) wypłacano co miesiąc 560 euro. Nie trzeba było od tej Jakub JAŁOWICZOR kwoty płacić podatków, a państwa nie interesowało, czy osoba je otrzymująca gdzieś jeszcze pracuje i ile USA dodatkowo zarabia. Po dwóch latach okazało się, że dochód gwarantowany, choć ewidentnie poprawia samopoczucie Potrzeba więcej modlitwy (otrzymujący czuli się bezpieczniej, mieli mniej stresów dnia codziennego, wiedli bardziej towarzyskie życie), nie P rezydent Stanów Zjednoczo- dził, że „nie jest to w porządku”, zachęca ani do przekwalifikowania, ani do aktywności. nych Donald Trump pod- dodając, że ta „niesprawiedli- Nie rozwiąże więc tzw. bezrobocia technologicznego, czyli czas spotkania z  dziennika- wość” wymaga poprawy. bezrobocia, którego źródłem jest rozwój i zastępowanie rzami w Białym Domu powie- ludzi algorytmami (w największym skrócie mówiąc). dział, że kościoły oraz synagogi Podobny pogląd Trump i meczety powinny zostać jak wyraził podczas obchodów A może żaden dochód gwarantowany nie jest potrzebny? najszybciej otwarte, jeśli oczy- Dnia Pamięci, amerykańskie- Z innego raportu (World Economic Forum) wynika, że wiście sytuacja na to pozwoli. go święta. „Chcemy, aby nasze „2/3 dzisiejszych pierwszaków będzie wykonywało zawody, Dodał, że kraj „potrzebuje obec- świątynie i inne miejsca zwią- które jeszcze nie istnieją”. Nie napisano, że nie będą miały nie więcej modlitwy, nie mniej”. zane z wiarą i kultem religij- pracy, ale że będą wykonywały zawody, których jeszcze nym zostały wkrótce otwarte. nie ma. Gdy do fabryk wchodziły maszyny parowe i silniki Jednocześnie ostro skryty- Uważam, że ma to zasadnicze elektryczne, a potem pierwsze roboty, które zastępowały kował niektórych gubernato- znaczenie. Wiecie, że są miej- człowieka, też obawiano się masowego bezrobocia. rów, którzy „przez cały ten czas sca uważane za niezbędne, choć Obawiamy się przyszłości, bo patrzymy na nią przez mają u siebie otwarte sklepy takimi nie są. A jednak są one pryzmat tego, co mamy dzisiaj. A między teraźniejszością monopolowe i kliniki aborcyj- otwarte, a kościoły i synago- i przyszłością jest niemal nieskończona liczba możliwości. • ne, podczas gdy pozostają tam gi nie”. zamknięte kościoły”. Stwier- 9 Edward KABIESZ www.gosc.pl

FAKTY I OPINIE ZESPÓŁ DS. OCHRONY DZIECI I MŁODZIEŻY komentarz ORDO IURIS Agata PUŚCIKOWSKA NA POMOC [email protected] S prawa wykorzystywania Dobry pedofil i zły pedofil? seksualnego, szczególnie małoletnich, to palący problem. procesowych”. Instytut wy- D wa filmy o pedofilii. Dwa filmy o straszliwej W tej chwili nie istnieje jednak pełnia istniejącą lukę, „otwie- przemocy wobec dzieci. Dwa filmy o ludziach żadna instytucja, która zapew- rając telefoniczną i mailową niegodnych i podłych. Dwa filmy o pewnym niałaby prawną pomoc i ochro- linię wsparcia, angażując we schemacie niszczenia dziecka. Ten schemat jest nę ofiarom takich działań. Tak wsparcie ofiar swoich praw- arcypodobny, chociaż okoliczności oczywiście inne. Dwa uważają prawnicy z Instytutu ników i ekspertów”. filmy o upadku dorosłego człowieka, źle uformowanego Ordo Iuris. Dlatego powołali do i czującego się panem, władcą. Dwa filmy o bezkarności życia Zespół ds. Ochrony Dzieci Osoby pokrzywdzone, nieza- przestępców i bezradności ofiar. i Młodzieży. Jego zadaniem bę- leżnie od tego, kim jest sprawca, Tak to widzę. Ale chyba coś mam z oczami lub sercem dzie bezpłatna i kompleksowa będą mogły liczyć na pomoc we i rozumem. Bo gdzie okiem i uchem sięgnąć, tam trwa pomoc wszystkim, niezależnie wszczęciu postępowania karne- jakaś przedziwna wyliczanka i porównywanie. Licytacje, od tego, ile lat mają w tej chwili, go oraz wsparcie podczas jego który film prawdziwszy, który przestępca gorszy. A co którzy w dzieciństwie czy mło- trwania, aż do skazania spraw- najstraszniejsze chyba: czy wszystkie ofiary są ofiarami. dości doświadczyli przemocy cy i zasądzenia na rzecz ofiary Bo może część z nich „sama tego chciała”?! I dywagacje, na tle seksualnym. Udzielana zadośćuczynienia. Ci, którzy że niektóre dzieci są tak amoralne, że wręcz ponoszą też będzie rodzicom i opieku- chcieliby taką pomoc uzyskać, winę. Otóż nie! Dzieci, ofiary pedofilów, zawsze pozostaną nom dzieci, które doświadczy- mogą skontaktować się mailowo ofiarami. ły takich nadużyć. Jest to po- z Centrum Interwencji Proceso- Niektóre dyskusje wokół dwóch filmów o pedofilii trzebne – twierdzi mec. Jerzy wej Instytutu Ordo Iuris pod ad- przypominają żenującą licytację, „która pedofilia jest Kwaśniewski, prezes Ordo Iuris resem: [email protected]. bardziej pedofilska” i kto jest mniej, a kto bardziej winny. – gdyż „dla skutecznej ochro- Kto skrzywdził dziecko naprawdę, a kto tylko troszeczkę. ny prawnej dzieci i młodzieży Z uwagi na delikatną ma- Kto chciał, a kto został sprowokowany lub nie miał przed pedofilią niezbędne jest terię sprawy dla tych, którzy świadomości. Od takich rozważań po prostu mdli. Pedofilia (...) nie tylko zbudowanie efek- przed zgłoszeniem chcieliby zawsze jest zbrodnią. tywnego systemu przepisów porozmawiać z prawnikiem Przykre, że ten podział przebiega, jak się wydaje, prawnych, ale także powszech- na temat procedury związanej głównie po linii politycznej. Po linii „nasi–wasi”. „Nasi” nego systemu wsparcia ofiar ze wszczęciem postępowania, to oczywiście ci „lepsi”. „Wasi”, rzecz jasna, gorsi. w  realizacji ich uprawnień uruchomiono także infolinię. W obie strony. Przerzucanie odpowiedzialności jak Dostępna będzie w piątki w go- gorącego kartofla pokazuje z całą brutalnością, że jako dzinach 12–18 pod numerem społeczeństwo jesteśmy pozbawieni elementarnej telefonu 690 070 150. wrażliwości, a dla wielu z nas autentyczne dobro dziecka Andrzej MACURA jest na drugim planie. Nie jest ważne, kto robił te filmy. Czy „nasi”, czy „wasi”. Nie jest ważne, czy lubię braci Sekielskich („Zabawa w chowanego”), czy Sylwestra Latkowskiego („Nic się nie stało”), czy może nie lubię żadnego z nich. W obu przypadkach ważny jest obraz i przekaz. Obraz pokazuje tragedię dzieci. Przekaz jest jasny: koniec z tym procederem, walczmy. Walczmy wszyscy, spójnie i wspólnie, by bronić nasze dzieci. Również by działać profilaktycznie. Bo to – zapewne – jest najlepszy oręż. Ile jeszcze trzeba czasu, byśmy na pedofilię spojrzeli bez ideologii, głupawych wojenek w tle i traktowania jej jako elementu walki politycznej, religijnej czy światopoglądowej? Ile czasu potrzeba, by każdy z nas, dorosłych, po prostu miał w sercu, oczach i umyśle na pierwszym miejscu dziecko? Jako społeczeństwo potrzebujemy moralnej odnowy i spojrzenia w głąb siebie. Dla dobra naszych dzieci, ale i siebie samych. Tu nie walczymy „tylko” z pedofilią. Tu walczymy o nasze ISTOCKPHOTO człowieczeństwo. • 10 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

FAKTY I OPINIE ZIEMIA ŚWIĘTA WYDAWCA: INSTYTUT GOŚĆ MEDIA Czy szkoły katolickie przetrwają? igomedia.pl ROMAN KOSZOWSKI /FOTO GOŚĆ chrześcijanom pozostać w Zie- ADRES REDAKCJI: mi Świętej. Bez nich niemal ul. Wita Stwosza 11, 40-042 Katowice ▲ Szkoła podstawowa w Betlejem. wszyscy by odeszli. Na skutek ­COVID-19 pozbawieni zostali- [email protected] • tel. 32 251 18 07, 32 251 15 55 W  trudnej sytuacji znala- prawie do 40. W Palestynie na- śmy wszelkiej pomocy – powie- REDAKTOR NACZELNY: zły się szkoły katolickie tomiast w Strefie Gazy przed dział Radiu Watykańskiemu ks. Adam Pawlaszczyk prowadzone przez Łaciński Pa- pandemią wynosiło ono 45 pro- biskup pomocniczy Jerozoli- ZASTĘPCY RED. NACZELNEGO: triarchat Jerozolimy w Jordanii cent, a na Zachodnim Brzegu – my Giacinto-Boulos Marcuzzo Bogumił Łoziński, Wiesława Dąbrowska-Macura i Palestynie. Wiele rodzin nie 15 procent. – Wszystko zostało zamknięte, SEKRETARZE REDAKCJI: jest już w stanie płacić czesne- nie ma pracy. A my nie chce- Wiesława Dąbrowska-Macura (sekretarz), go za swoje dzieci, co przyczy- Aby szkoły katolickie mogły my zamknąć naszych szkół, nie Leszek Śliwa (zastępca) nia się do pogłębiania deficy- dalej funkcjonować, potrzeba chcemy zwalniać nauczycieli, [email protected] tu w placówkach oświatowych ponad 7 milionów euro. – Pla- odsyłać naszych uczniów. Nie ZESPÓŁ: i stawia pod znakiem zapyta- cówki te w Ziemi Świętej zawsze chcemy, aby musieli emigrować. Szymon Babuchowski (kierownik działu Kultura), nia ich dalsze funkcjonowanie. potrzebują wsparcia, bo zale- Bartosz Bartczak, Jarosław Dudała, Jacek Dziedzina, Przed pandemią koronawiru- ży nam, aby w ojczyźnie Jezusa Arcybiskup Pierbattista Piz- Małgorzata Gajos, Andrzej Grajewski, sa bezrobocie w Jordanii się- silna była obecność chrześci- zaballa, administrator apostol- Barbara Gruszka-Zych, Marcin Jakimowicz, gało 19 procent, dziś dochodzi jan i kościelnego szkolnictwa. ski patriarchatu, wskazał, że Jakub Jałowiczor, Edward Kabiesz, Maciej Kalbarczyk, Katolickie szkoły pomagają sprawa dotyczy prawie 12 500 Franciszek Kucharczak, Anna Leszczyńska-Rożek, rodzin, których dzieci uczęsz- Aleksandra Pietryga, Agata Puścikowska, czają do jednej z 38 szkół pro- Tomasz Rożek (kierownik działu Nauka), wadzonych przez patriarchat: Piotr Sacha (kierownik gosc.pl), Wojciech Teister 25 z nich w Jordanii, a 13 w Pale- STALI WSPÓŁPRACOWNICY: stynie. Uczęszczają do nich dzie- Ewa K. Czaczkowska, ks. Tomasz Jaklewicz, Marek Jurek, ci rodzin różnych narodowości ks. Dariusz Kowalczyk SJ, Maciej Legutko, Piotr Legutko, i różnych wyznań religijnych. Grażyna Myślińska, Andrzej Nowak, ks. Jerzy Szymik, W placówkach edukacyjnych Wojciech Wencel, Beata Zajączkowska patriarchatu uczy się prawie SEKRETARIAT DODATKÓW DIECEZJALNYCH: 20 tysięcy uczniów i zapewnia Barbara Jaworska (kierownik), Hanna on pracę ponad 1800 osobom. Bzikot, Magdalena Dobrzyniak (zastępca), Magdalena Drzymała, Izabela Jańczak, Bezpieczne są natomiast Katarzyna Grygierczyk, Mirosław Rzepka szkoły katolickie w  Izraelu, [email protected] gdzie państwo zadeklarowa- DZIAŁ FOTOGRAFICZNY: ło swoją pomoc w kryzysowej Józef Wolny (kierownik), Roman Koszowski (zastępca), sytuacji. Henryk Przondziono foto.gosc.pl • [email protected] Edward KABIESZ DZIAŁ GRAFICZNY: Iwo Sajdak (kierownik artystyczny), Jacek Bekman (zastępca), Joanna Bremer, Anna Grzywacz, Renata Jureczko, Monika Juroszek-Koc, Krzysztof Kwaśniewicz, Dorota Lubocka, Kornelia Olszak, Ewelina Szulik, Małgorzata Ścigaj [email protected] PROJEKT GRAFICZNY: Iwo Sajdak KOREKTA: Elżbieta Bielas (kierownik), Adriana Biedrowska, Agata Krawczyk, Ewa Kura, Katarzyna Mokros, Maria Pietyra, Dobromiła Salik [email protected] REKLAMA: Jacek Szczepanik (kierownik), Aneta Brzozowska (zastępca), Helena Dąbrowska, Tomasz Głąb, Beata Słodka [email protected] • tel. 32 608 80 84 DZIAŁ PROMOCJI I SPRZEDAŻY: Stefania Wolny (kierownik), Piotr Sudoł (zastępca), Łukasz Gros, Barbara Gryta, Krzysztof Kabis, Andrzej Kubera, Barbara Mendecka, Gabriela Zając [email protected] • tel. 32 608 80 90 [email protected] • tel. 32 251 85 24 sklep.gosc.pl PRENUMERATA: www.igomedia.pl/Zamowprenumerate [email protected] • tel. 32 608 80 83 nr konta: 30 1090 2590 0000 0001 2982 8622 DRUK: Walstead Central Europe, Poland Redakcja nie zwraca niezamówionych materiałów. Zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. Nie odpowiada za treść ogłoszeń. ISSN 0137-7604 www.gosc.pl fundacja.gosc.pl wesprzyj nas: 77 1500 1445 1214 4007 4690 0000 11

DAVID CHANG /EPA/PAP SŁOWA NAJWAŻNIEJSZE słowo i obraz ▼ W JEDNOŚCI Doczekali się. Powiedział, by nie ruszali się z miejsca, ale oczekiwali obietnicy, uzbrojenia mocą z wysoka. Języki ognia spadły na nich, gdy znajdowali się wszyscy razem na tym samym miejscu (Dz 2,11). Duchu Święty, spraw, byśmy jako Kościół byli razem na tym samym miejscu. 12 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

UROCZYSTOŚĆ ZESŁANIA DUCHA ŚWIĘTEGO SŁOWA NAJWAŻNIEJSZE ◄ w I czytaniu Wszyscy zostali napełnieni ks. Zbigniew NIEMIRSKI Duchem Świętym [email protected] CZYTANIE Z DZIEJÓW APOSTOLSKICH Krańce świata K iedy nadszedł dzień Pięćdziesiątni- w Jerozolimie cy, znajdowali się wszyscy razem na tym samym miejscu. Nagle dał się Z esłanie Ducha Świętego miało słyszeć z nieba szum, jakby uderzenie miejsce w dniu, gdy świat żydowski gwałtownego wichru, i napełnił cały obchodził święto Pięćdziesiątnicy dom, w którym przebywali. Ukazały się – pierwszego dnia po siedmiu tygodniach im też jakby języki ognia, które się roz- od święta Paschy. Z języka greckiego dzielały, i na każdym z nich spoczął nazywano ten obchód Pentekoste, czyli dzień jeden. I wszyscy zostali napełnieni Du- pięćdziesiąty. W kalendarzu żydowskim było chem Świętym, i zaczęli mówić obcymi to drugie wielkie doroczne święto izraelskie. językami, tak jak im Duch pozwalał Do Jerozolimy ściągały rzesze żydowskich mówić. pielgrzymów z całego rzymskiego imperium. Podczas obchodów czytano biblijne teksty Przebywali wtedy w Jeruzalem po- opowiadające o przymierzu, jakie Bóg Izraela bożni Żydzi ze wszystkich narodów pod zawarł ze swym ludem na górze Synaj, tam, słońcem. Kiedy więc powstał ów szum, gdzie ogłosił Dekalog. Wspominano również zbiegli się tłumnie i zdumieli, bo każdy te chwile z dziejów narodu wybranego, słyszał, jak tamci przemawiali w jego gdy dokonywało się odnowienie przymierza własnym języku. synajskiego. W takim historycznym kontekście nastąpiło zesłanie Ducha Świętego Pełni zdumienia i podziwu mówili: na wspólnotę uczniów Chrystusa. Obdarowani „Czyż ci wszyscy, którzy przemawia- Duchem Świętym, z Jego mocą i odwagą ją, nie są Galilejczykami? Jakżeż więc wyszli z Wieczernika, by głosić jerozolimskim każdy z nas słyszy swój własny język pielgrzymom „sprawę Jezusa z Nazaretu”. ojczysty? – Partowie i Medowie, i Ela- A ci dziwili się, że słyszą nauczanie w swym mici, i mieszkańcy Mezopotamii, Ju- ojczystym języku. dei oraz Kapadocji, Pontu i Azji, Frygii Ciekawie wygląda owa lista słuchaczy. oraz Pamfilii, Egiptu i tych części Libii, Na początku są wymienieni Partowie które leżą blisko Cyreny, i przybysze i Medowie, Elamici i mieszkańcy Mezopotamii. z Rzymu, Żydzi oraz prozelici, Kreteń- Następnie autor przechodzi do mieszkańców czycy i Arabowie – słyszymy ich gło- Judei, Kapadocji, Pontu i Azji, Frygii szących w naszych językach wielkie oraz Pamfilii, Egiptu i tych części Libii, które dzieła Boże”. leżą blisko Cyreny. To już nie narody, Dz 2,1-11 ale prowincje rzymskiego imperium. A potem wymienia „przybyszów z Rzymu” i na koniec NIECH ZSTĄPI DUCH TWÓJ dodaje „Żydów oraz prozelitów” – to kategorie I ODNOWI ZIEMIĘ. wyznaniowe, a także „Kreteńczyków i Arabów”, którzy reprezentują mieszkańców wysp Błogosław, duszo moja, Pana, i stałego lądu. Świadkami zesłania Ducha Boże mój, Panie, Ty jesteś bardzo wielki! Świętego stali się reprezentanci całego Jak liczne są dzieła Twoje, Panie, ówczesnego świata. I tu dokonało się coś, ziemia jest pełna Twoich stworzeń. co jest jakimś przedziwnym paradoksem. Chrystus, wstępując do nieba, mówił swoim ▲ Uczniowie oddzieleni Kiedy odbierasz im oddech, marnieją uczniom: „Gdy Duch Święty zstąpi na was, i w proch się obracają. otrzymacie Jego moc i będziecie moimi od siebie ściankami Stwarzasz je, napełniając swym  świadkami… aż po krańce ziemi”. Oto krańce z plastiku uczestniczą Duchem, ziemi, które przybyły do Jerozolimy na Święto w zajęciach w szkole i odnawiasz oblicze ziemi. Tygodni, w dniu zesłania Ducha Świętego, podstawowej Dajia już usłyszały orędzie o zbawieniu. Teraz w Tajpej. Niech chwała Pana trwa na wieki, przychodzi im czekać, aż do nich przybędą niech Pan się raduje z dzieł swoich. głosiciele Dobrej Nowiny. • 3.03.2020 Niech miła Mu będzie pieśń moja, Tajwan będę radował się w Panu. ►► Ps 104(103),1ab i 24ac.29b-30.31 i 34 www.gosc.pl (R.: por. 30) 13

SŁOWA NAJWAŻNIEJSZE Duch Święty źródłem jedności chrześcijan SEKWENCJA CZYTANIE Z PIERWSZEGO LISTU Przybądź, Duchu Święty, ześlij z nieba wzięty ŚWIĘTEGO PAWŁA APOSTOŁA Światła Twego strumień. DO KORYNTIAN Przyjdź, Ojcze ubogich, przyjdź, Dawco łask drogich, Przyjdź, Światłości sumień. B racia: Nikt nie może powiedzieć bez pomocy Ducha O, najmilszy z gości, słodka serc radości, Świętego: „Panem jest Jezus”. Słodkie orzeźwienie. Różne są dary łaski, lecz ten sam Duch; różne też są ro- W pracy Tyś ochłodą, w skwarze żywą wodą, dzaje posługiwania, ale jeden Pan; różne są wreszcie działa- W płaczu utulenie. nia, lecz ten sam Bóg, sprawca wszystkiego we wszystkich. Światłości najświętsza, serc wierzących wnętrza Wszystkim zaś objawia się Duch dla wspólnego dobra. Poddaj Twej potędze. Bez Twojego tchnienia cóż jest wśród stworzenia? Podobnie jak jedno jest ciało, choć składa się z wielu Tylko cierń i nędze. członków, a wszystkie członki ciała, mimo iż są liczne, sta- Obmyj, co nieświęte, oschłym wlej zachętę, nowią jedno ciało, tak też jest i z Chrystusem. Wszyscy bo- Ulecz serca ranę. wiem w jednym Duchu zostaliśmy ochrzczeni, aby stanowić Nagnij, co jest harde, rozgrzej serca twarde, jedno Ciało: czy to Żydzi, czy Grecy, czy to niewolnicy, czy Prowadź zabłąkane. wolni. Wszyscy też zostaliśmy napojeni jednym Duchem. Daj Twoim wierzącym, w Tobie ufającym, 1 Kor 12,3b-7.12-13 Siedmiorakie dary. Daj zasługę męstwa, daj wieniec zwycięstwa, Daj szczęście bez miary. ALLELUJA, ALLELUJA, ALLELUJA. Przyjdź, Duchu Święty, napełnij serca swoich wiernych i zapal w nich ogień swojej miłości. ▲ w II czytaniu ks. Robert SKRZYPCZAK dogmatyk Wiotkość i moc przekonania i ufność w Bogu, który stał się człowiekiem i wycierpiał na krzyżu dla naszego zbawienia, przeobraża się F undamentem królestwa szatana jest wiotkość w żałosną karykaturę samouwielbienia i bezkrytycznego chrześcijan – mówił św. Pius X. A Paweł VI przestrzegał podejścia do własnych osiągnięć i produktów. Siłą chrześcijan przed „ogonem diabła”, który uderza w nasze poczucie w świecie jest przekonanie o tym, że Panem jest Jezus. Ludzi pewności i rozbija odporność świata katolickiego. „Apostazja pociągają ci, którzy Jezusowi dali wszystko. Także Kościół jest i utrata wiary – mówił – rozlewają się po całym świecie, atrakcyjny, jeśli można w nim oddychać zapachem poznania aż po najwyższe warstwy Kościoła”. Benedykt XVI przestrzega Zmartwychwstałego. Lecz „nikt nie może powiedzieć bez nas przed nawykami stworzenia wynoszącego się ponad pomocy Ducha Świętego: »Panem jest Jezus«”. Potrzebujemy swego Stwórcę. Skąd bierze się wiotkość i mała skuteczność Tego, którego Chrystus nazywał „Duchem prawdy”, naszych „różnego rodzaju posługiwań” i „różnych działań”? „Pocieszycielem” i „Źródłem wytryskującym ku życiu Czemu brakuje nam „darów łaski”? Toniemy po uszy w płytkim, wiecznemu”. W naszym wyjałowionym z nadprzyrodzoności pseudonaukowym humanizmie, który miesza nam się świecie Duch Święty jest najpotrzebniejszą przesłanką z wiarą. Nic dziwnego, że ludzie patrząc na nasze starania, posługiwania i działania. Bez Niego, choćbyśmy się nie dostrzegają w nich niczego ponad to, co oferuje świat. poprzebierali w wykwintne stroje Bożych reprezentantów Kto nie jest gotowy przyjąć Jezusa jako Boga i Pana swego i zaangażowali w naprawianie świata, pozostaniemy tylko życia, dopasuje swe myślenie i działanie do standardów wspomnieniem dawnej katolickiej świetności, gdzie wszystko i ducha świata. A wiemy z Bożego objawienia, że ten duch było łaską. Potrzebujemy Ducha Świętego bardziej niż systemu rozlewa się na ludzi siłą kłamstwa, pochlebstw i uwodzenia. G5 czy szczepionki na wirusa. Stawka jest przeogromna. Chodzi Étienne Gilson mówił, że współczesny człowiek jest o życie lub śmierć wieczną. Gdy pousychają przewodnicy, zdominowany przez ducha Antychrysta. Porzucając swe kto ludziom pokaże, którędy do nieba? • 14 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

UROCZYSTOŚĆ ZESŁANIA DUCHA ŚWIĘTEGO SŁOWA NAJWAŻNIEJSZE Weźmijcie Ducha Świętego ◄ notatki na ambonę SŁOWA EWANGELII WEDŁUG ŚWIĘTEGO JANA ks. Tomasz JAKLEWICZ W ieczorem w dniu zmartwychwstania, tam gdzie [email protected] przebywali uczniowie, choć drzwi były zamknięte z obawy przed Żydami, przyszedł Jezus, stanął pośrod- 1.Posłannictwo Jezusa, Ducha, Kościoła ku i rzekł do nich: „Pokój wam!”. A to powiedziawszy, Kim jest Duch Święty? Jest Bogiem żyjącym w Kościele pokazał im ręce i bok. Uradowali się zatem uczniowie, i w każdym ochrzczonym. Jest Tym, który kontynuuje ujrzawszy Pana. dzieło Jezusa. A precyzyjniej mówiąc, rozdziela owoce Jego dzieła. Zbawienie, które Jezus wysłużył dla nas A Jezus znowu rzekł do nich: „Pokój wam! Jak Ojciec przez krzyż i zmartwychwstanie, zostaje „dostarczone” do ludzi Mnie posłał, tak i Ja was posyłam”. Po tych słowach tchnął przez Ducha Świętego działającego w Kościele. Ewa zerwała owoc na nich i powiedział im: „Weźmijcie Ducha Świętego! Któ- z drzewa i poczęstowała nim Adama. Duch Święty zrywa owoce rym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym z drzewa krzyża i częstuje nim każdego Adama, który potrzebuje zatrzymacie, są im zatrzymane”. J 20,19-23 2.antidotum na truciznę grzechu. „Weźmijcie Ducha Świętego” – mówi zmartwychwstały modlitwa tygodnia Pan do uczniów w Wieczerniku. Jak pisze pięknie Jan Paweł II, Jezus „podaje im Ducha jakby w ranach Boże, Ty przez misterium dnia swojego ukrzyżowania”. To udzielenie Ducha Świętego dzisiejszego uświęcasz swój Kościół jest związane z posłannictwem Kościoła. „Jak Ojciec Mnie posłał, ogarniający wszystkie ludy i narody. tak i Ja was posyłam”. Misja Jezusa, misja Ducha Świętego i misja Ześlij dary Ducha Świętego na całą Kościoła są ściśle ze sobą powiązane. To jest ta sama misja, ten sam ziemię i dokonaj w sercach wiernych ruch miłości Boga, który szuka zagubionego w grzechu Adama. tych cudów, które zdziałałeś Raz jeszcze Jan Paweł II: „Odkupienie zostaje w całości dokonane w początkach głoszenia Ewangelii. przez Syna jako Pomazańca, który przyszedł i działał w mocy Ducha Świętego, składając na końcu najwyższą ofiarę z siebie na drzewie krzyża. Równocześnie zaś Odkupienie to jest stale dokonywane w sercach i sumieniach ludzkich — dokonywane w dziejach świata 3.— przez Ducha Świętego, który jest »innym Pocieszycielem«”. Przekazywanie owoców Paschy Chrystusa dokonuje się przez głoszenie słowa i sakramenty. Duch Święty działa przez ludzi Kościoła, przez kapłanów, rodziców, katechetów. On jest „tchnieniem” działającym w słowie 4.Bożym, On jest „tchnieniem” działającym w sakramentach. Sednem działania Ducha Świętego jest dawanie ludziom „odpuszczenia grzechów”. Przy czym nie dokonuje się to w jakiś czysto duchowy sposób. Jezus mówi do uczniów (grzeszników!): „Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone…”. Odpuszczanie grzechów nie jest dziełem ludzi. Człowiek nie ma takiej władzy. Ta władza jest sprawowana mocą posłannictwa Jezusa w mocy Ducha Świętego. Pośrednictwo Kościoła jest czymś zamierzonym przez Jezusa. To widać wyraźnie w tym fragmencie. Wniosek: trzeba pójść do spowiedzi. Akt żalu doskonałego zastępuje sakramentalną spowiedź tylko w nadzwyczajnych sytuacjach. Potem trzeba wrócić 5.do sakramentu pokuty. Opis zesłania Ducha Świętego w Dziejach Apostolskich musi być uzupełniony Janowym opisem udzielenia Ducha w niedzielę zmartwychwstania. Nie ma tu sprzeczności, ale jest wzajemne dopełnienie. Jan wskazuje na genezę daru Ducha (jest nim śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa). Łukasz w Dziejach ukazuje pierwsze objawienie się Ducha światu i początek misji Kościoła.  •  www.gosc.pl 15

TEMAT GOŚCIA ZDJĘCIA ZASOBY INTERNETU ▲ Antonietta Meo. ▲ Silvio Dissegna. ▲ Carlo Acutis. ▲ Bł. Chiara Badano. ▲ Matteo Farina. Dobrze, 16 że Kościół coraz częściej wynosi dzieci na ołtarze. Młody wiek nie jest przeszkodą do świętości. Także dziś jest zapewne wielu świętych wśród najmłodszych. 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

DZIECI W KOLEJCE NA OŁTARZE TEMAT GOŚCIA NASTOLETNIA ŚWIĘTOŚĆ – Kochaj swoje dzieci, troszcz się o nie, opowiadaj im o Bogu, a potem patrz, jak On je prowadzi – powtarzali święci małżonkowie Zelia i Ludwik Martin, rodzice dwóch świętych córek. Czy zwyczajna rodzina może być dla dzieci drogą do nieba? Jaka jest recepta na wychowanie świętego? Beata ZAJĄCZKOWSKA dorosłej świętości. Ich tajem- ter, koledzy cenili go, bo umiał jego wstawiennictwem, otwie- nicą jest to, że patrząc sercem, bronić swych przekonań, a nie rając tym samym drogę do be- dziennikarka Radia Watykańskiego pędzą do nieba nawet w nie- był przy tym świętoszkowaty. atyfikacji. zbyt przychylnym środowisku Uwielbiał koty, kochał przyro- N ajmłodsze kanonizo- – mówi mediolański kapłan, dę i grę na saksofonie. Odkąd 7-letnia mistyczka wane dzieci niebędą- parafrazując życiową dewizę dwa lata wcześniej niż rówie- ce męczennikami to Acutisa: „Eucharystia to moja śnicy na własną prośbę przy- W pierwszą rocznicę am- pastuszkowie z Fati- autostrada do nieba”. stąpił do Komunii św., nie było putacji chorej nogi poprosiła my – 9-letnia Hiacynta i 10-let- dnia, by nie uczestniczył w Eu- mamę o tort i wydała przyję- ni Franciszek Marto. Zaledwie – Dla każdej matki jej dziec- charystii. Codziennie odmawiał cie. Niespełna 7-letnia Anto- trzy lata temu papież Franci- ko jest wyjątkowe, ale nadzwy- Różaniec. Nigdy nie zapomniał nietta Meo porównywana jest szek dołączył ich do sporego czajne działanie Boga w życiu o pierwszopiątkowej spowiedzi. z  największymi mistykami. grona młodych męczenników syna zaczęłam dostrzegać do- Ma szansę stać się najmłod- prześladowanych i ponoszą- piero w czasie jego choroby. – Gdy białaczka w pioru- szą błogosławioną w dziejach cych śmierć ze wiarę. Dopiero Sama jestem córką niewierzą- nującym tempie odbierała mu Kościoła. Pisała listy do nieba, w drugiej połowie XX w. Ko- cego intelektualisty i byłam siły, uczyłam się od niego cier- w których przesyłała buziaki ściół zaczął wynosić do chwa- obojętną katoliczką. O kościół pliwości i zaufania. Nie bał się dla Jezusa. Pomagała jej w tym ły ołtarzy dzieci i nastolatków „otarłam się” przy I Komunii, stawiać trudnych pytań. Dzięki mama, która po zasięgnięciu niebędących męczennikami. bierzmowaniu, a potem na ślu- synowi zaczęłam klękać do mo- rady spowiednika uwierzyła, W 1981 r. Kongregacja Spraw bie. To na pewno nie ja sprawi- dlitwy – wyznaje wzruszona że jej małej córeczce w ogro- Kanonizacyjnych zadekreto- łam, że Carlo tak mocno zaufał matka. Gdy opowiada o nim te- dzie ukazał się Jezus i popro- wała 7 lat jako dolną granicę Bogu – wyznaje jego matka An- raz w różnych szkołach, zawsze sił, by do Niego pisała, a On te wieku, w której dziecko jest tonia. Ojciec chłopaka Andrea pokazuje stworzoną przez Car- listy będzie codziennie czytał. w stanie świadomie odpowie- Acutis zachęcał syna do nauki la stronę internetową o cudach Korespondencja nasiliła się, dzieć na łaskę Bożą. – To pójście i realizowania pasji, ze wzglę- eucharystycznych. – Jemu bar- gdy Nennolina, jak ją piesz- drogą Piusa X, który do kilku du na pracę nie miał jednak dla dzo zależało na tym, by ludzie czotliwie nazywano w domu, lat obniżył wiek przyjmowa- niego zbyt dużo czasu. W cza- zrozumieli, że Eucharystia nie zachorowała na raka i straciła nia Pierwszej Komunii Świę- sie wakacji cała rodzina chęt- jest tylko symbolem – mówi. nogę. „Kochany Jezu, dziś bar- tej, przekonując, że dzięki temu nie podróżowała, odwiedzając Przez całe życie Antonia bory- dzo kaprysiłam. Jutro postaram będziemy mieć święte dzieci m.in. sanktuaria maryjne w ca- kała się z problemami zdrowot- się być grzeczniejsza i mam na- – podkreśla ks. Ennio Apeciti. łej Europie. – Zadziwiały mnie nymi i nie mogła mieć więcej dzieję, że spełnię wiele dobrych Jest on konsultorem Kongrega- dylematy mojego dziecka. Pytał dzieci. W 5. rocznicę śmierci uczynków. Kocham Cię bardzo, cji Spraw Kanonizacyjnych. Był na przykład, dlaczego stadiony Carla (zmarł w 2006 r.) urodziła ale dziś skłamałam i proszę, byś zaangażowany w proces beaty- są pełne ludzi, a kościoły pusto- bliźniaki. Uważa je za prezent mi przebaczył. Proszę Cię o to fikacyjny 15-letniego geniusza szeją. Potrafił mnie ofuknąć, z nieba. Ma tam własnego, bar- z całego serca, ponieważ od- internetowego Carla Acutisa. gdy kupowałam zbyt drogie dzo bliskiego orędownika. czuwam wielki ból” – notowała rzeczy, mówiąc, że woli raczej matka pod dyktando córki. Cała To nie moja zasługa wesprzeć bezdomnych, z któ- Proces beatyfikacyjny Carla rodzina co wieczór klękała do rymi się przyjaźnił – wspomi- Acutisa rozpoczął się w 2013 r. wspólnego Różańca i uczestni- – Jego życie pokazało mi, że na mama Carla. A ojciec wyli- W 2018 r. papież Franciszek za- czyła w codziennej Eucharystii nieletni święci to nie miniatury cza, że syn miał silny charak- twierdził dekret o heroiczności jego cnót, a w lutym br. cud za ►► www.gosc.pl 17

TEMAT GOŚCIA DZIECI W KOLEJCE NA OŁTARZE ►► i powiedziała: „Należysz do Je- na to, że tak się nie stanie. Po entuzjazmem zawierzyła swe zusa”. Pewnie nawet nie prze- 10 latach małżeństwa zaczęłam życie Jezusowi. „Zaczęło to w rzymskiej bazylice Świętego czuwała, że te słowa będą miały się godzić z wolą Boga, ale mój zmieniać również nasze życie Krzyża Jerozolimskiego. Nen- tak wielkie znaczenie. W jed- mąż codziennie z Nim dysku- rodzinne. Bardzo zbliżyliśmy nolina, która nie mogła usie- nym z wywiadów wspominała tował na temat dziecka, które- się do siebie” – mówił Ruggero dzieć na miejscu, lubiła przy- wzruszenie, gdy jej niespełna go pragnął”. A jej mąż Rugge- Badano. Jego żona wspomina- tulać się do przechowywanych dwuletnia córeczka, naśladu- ro dodawał: „Sprawę zawierzy- ła, że gdy miała obawy przed tam relikwii krzyża. Utożsa- jąc rodziców, próbowała nie- łem Maryi i zacząłem wytrwa- puszczeniem córki na pierwszy miała się z Jezusem na Kalwarii. zdarnie sama zrobić pierwszy le pielgrzymować do jednego samodzielny obóz, ta jej odpo- znak krzyża. Gdy rak zaatako- z Jej sanktuariów. I stał się cud. wiedziała: „Nie jestem sama, Do dziś wielu teologów za- wał jej płuca, głowę, ręce i gar- Na świat przyszła Chiara. Była jest ze mną Jezus”. W czasie tego stanawia się, skąd u dziecka dło, uśmiechała się do mamy, zwyczajna. Uwielbiała śmiać wyjazdu odkryła, jak napisała taka dojrzałość wiary. „Moja mówiąc: „Nie bój się, Jezus wie, się, tańczyć, śpiewać, uprawiać w swym dzienniku, że „opusz- siostra była nie do ujarzmienia, co robi”. sport. Z przyjaciółką Chiccą czony Jezus jest kluczem do jed- potrafiła być krnąbrna i bar- urządzała podwieczorki przy ności z Bogiem”, i uczyniła Go dzo uparta” – wspomina starsza Proces beatyfikacyjny An- czekoladzie. Nie była też szcze- jedynym oblubieńcem. o 8 lat Margherita Meo. Przy- tonietty Meo zakończył się gólnie pobożna”. „Pamiętam, jak wołuje jej dziecięce bunty, gdy w 1972 r., a dekret o heroicz- kiedyś zaproponowałam córce, Rodzice pytani, jaka była nie chcąc jeść, potrafiła rzucić ności jej cnót podpisał papież byśmy się wspólnie pomodli- ich wyniesiona na ołtarze talerzem, albo przekupywała Benedykt XVI w 2007 roku. ły. Usłyszałam zdecydowany córka, odpowiadali krótko: czekoladą nianię, gdy ta nie sprzeciw, dałam jej spokój, mó- chciała jej śpiewać kołysanek. Kiedy dotrę wiąc, że się sama za nią pomo- normalna. Nie potrafiła usie- Wspomina, że siostra lubiła słu- do nieba… dlę” – wspominała matka. dzieć w miejscu, marzyła o by- chać opowieści o męce Chrystu- ciu stewardesą lub lekarką na sa, które zamiast bajek ojciec Maria Teresa Badano wspo- Sytuacja się zmieniła, kiedy misjach, miała masę planów na czytał jej przed snem. Gdy Nen- minała: „Naszym marzeniem w wieku 9 lat Chiara poznała przyszłość. nolina przyszła na świat, matka było posiadanie wielu dzieci, Ruch Focolari i z dziecięcym zrobiła jej na czole znak krzyża wszystko jednak wskazywało Pewnego razu w czasie gry w tenisa Chiara nagle upadła. DUCHOWI GENIUSZE – Młodzi święci, MAGDALENA DOBRZYNIAK: Arka ścioła 28 grudnia. Pierwsi mę- ARCHIWUM KURII KRAKOWSKIEJ zwłaszcza dzieci, Noego śpiewa: „Taki mały, taki czennicy, do edyktu mediolań- nawet jeśli nie duży może świętym być”. Co na skiego w 313 roku, to byli ludzie osiągnęli dojrzałości to praktyka Kościoła? bardzo młodzi, bo najczęściej prawnej, osiągnęli KS. ANDRZEJ SCĄBER: Odpowiedź jest tak, że to młodzi przejmu- dojrzałość nieba, która na tę dziecięcą zachętę jest wie- ją pewne idee rewolucyjne, jest o wiele ważniejsza lowiekowa i  bardzo bogata. a chrześcijaństwo było prze- – przekonuje Dzieci i młodzi ludzie mogą być cież rewolucją w sensie myśli. ks. dr Andrzej świętymi, wystarczy przypo- Na pierwszym miejscu wśród Scąber, referent mnieć ewangeliczne wezwanie, tych starożytnych męczenni- ds. kanonizacyjnych które Jezus kieruje do bogate- ków trzeba wymienić świętego archidiecezji go młodzieńca, pytającego, co diakona Szczepana, pierwsze- krakowskiej. ma czynić, by osiągnąć życie go męczennika, następnie św. 18 wieczne. Pan Jezus mówi mu, Tarsycjusza, który jest męczen- by zachowywał przykazania, nikiem Eucharystii, patronem wzywa do większego radykali- akolitów. Zginął śmiercią mę- zmu i pójścia za Nim. W pierw- czeńską w wieku 15 lat. Świę- szym tysiącleciu Kościoła nie ta Agnieszka zginęła w wieku było procesów kanonizacyj- 13 lat. Jako niepełnoletnia nie nych w takim rozumieniu jak mogła być prawnie przesłu- obecnie. Był tzw. kult oddol- chiwana, sądzona. Była więc ny. To ludzie decydowali, kogo niezdolna do składania świa- uznawano za świętego. I tak od dectwa w sądzie, ale zdolna do pierwszych wieków czczono przelania krwi za Chrystusa. niemowlęta żydowskie, które Pamięć o tych świętych prze- zabił Herod. Oddźwiękiem tego trwała do dziś, są wymieniani kultu jest święto Młodzianków, w tzw. Kanonie rzymskim, i to które obchodzimy w liturgii Ko- jest najlepszy dowód na to, że 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

TEMAT GOŚCIA R E K L A M A Diagnoza nie dawała nadziei Żtaykciiee jpeisętkne – najbardziej bolesny z możli- wych rak kości. Miała wówczas 12-letni Silvio Dissegna 17 lat. „Po poznaniu diagnozy marzył o byciu nauczycielem, zamknęła się sama w pokoju jednak rak kości szybko przy- na 25 minut na rozmowę z Bo- kuł go do wózka inwalidzkie- giem. Oddała Mu wszystko i ni- go. Cierpienie ofiarowywał za gdy z tej drogi nie zawróciła” swych rówieśników. Jadąc na – opowiadała matka. Rodzice kolejną chemioterapię, mówił wyznają, że zdali sobie sprawę, do ojca: „Idę po raz trzeci upaść iż ich córka nawiązała wyjątko- pod krzyżem, jak Jezus”. Ponoć wą relację z Bogiem, gdy paraliż czytając dziennik tego chłopca, postępował, a ona mówiła ze papież Franciszek płakał. Gdy spokojem: „Jezus wybiela jak mama Silvia podarowała mu chlorem moje ciemne plamki maszynę do pisania, pierwsze grzechu, kiedy dotrę do nieba, zdanie wystukał właśnie do będę biała jak śnieg”. „Moje ser- niej: „Dziękuję Ci, mamusiu, że ce pękało, gdy przed śmiercią jestem na tym świecie, że dałaś powiedziała mi: »Mamo, mu- mi życie. Jest takie piękne!”. sisz być szczęśliwa, ponieważ ja jestem szczęśliwa«” – mówiła „Na samym początku swej Maria Teresa Badano. kalwarii syn chwycił za róża- niec. Nie rozstawał się z nim ani Chiara Badano zmarła na chwilę” – wspominał jego w 1990 r. Miała 19 lat. W 2010 r. tata Ottavio. „Gdy odchodził, została ogłoszona błogosła- trzymałam go za rękę, a syn wioną. ►► Kościół od samego początku za- czy błogosławieni męczennicy uważał i dzieci, i młodych lu- rewolucji hiszpańskiej z 1936 dzi, którzy dawali świadectwo roku. Chrystusowi i żyli Jego nauką. Czy procesy kanonizacyjne dzie- To są przykłady świętości osią- ci i młodych różnią się czymś od ganej drogą męczeństwa. Czy tego, w jaki sposób Kościół bada Kościół w tamtych czasach wy- świętość dorosłych? nosił na ołtarze dzieci i nasto- latki niebędące męczennikami? Nie ma takich różnic. Ak- tualnie Kościół posługuje się Do IV wieku czczono tyl- normami wydanymi przez ko męczenników. Po wydaniu Jana Pawła II w 1981 roku, czyli edyktu mediolańskiego rozpo- konstytucją Divinus perfectio- czął się czas wyznawców i stąd nis Magister („Doskonały Boski mamy dzisiejszy podział na mę- Nauczyciel”) i Normami wyko- czenników i wyznawców. W pu- nawczymi do tej konstytucji, blikacji Kongregacji Spraw Ka- które należy zachować w do- nonizacyjnych można znaleźć chodzeniach na etapie diece- Katalog młodych świętych zjalnym. Uzupełnieniem do i błogosławionych od 1588 r. tego jest wydana 13 lat temu Santi e Beati giovani jest to wy- instrukcja Kongregacji Spraw kaz osób poniżej 30. roku życia Kanonizacyjnych Sanctorum wyniesionych na ołtarze, obej- Mater („Matka Świętych”). No- mujący poszczególne kontynen- wością jest motu proprio pa- ty. W tej grupie jest ok. 30 świę- pieża Franciszka Maiorem hac tych i setki błogosławionych, dilectionem z 2017 r., które roz- np. św. Józef Sanchez del Rio, szerza procedurę wyniesienia współczesny św. Tarsycjusz, ►► www.gosc.pl 19

TEMAT GOŚCIA ►► proces beatyfikacyjny rozpo- tak jak oni – z Sereną, dla któ- pocieszał, mówiąc, że Bóg wy- czął się w 1995 r., a w 2014 r. rej porzucił dziecięce marzenia powtarzał: »Mamo, Pan Jezus papież Franciszek zatwierdził o byciu misjonarzem. Nie udało biera tych, których najbardziej bardzo mnie kocha i zabierze do dekret o heroiczności jego cnót. nieba«” – opowiadała Gabriella Dopiero kocha” – mówi Paola, mama Dissegna. „Nasz syn miał wyjąt- Mniłeojdesotś pćrzeszkodą w drugiej kową wrażliwość w porówna- połowie XX w. chłopaka. Wspomina jego za- niu z rówieśnikami” – przyznał Nie sposób wymienić Kościół zaczął Ottavio Dissegna. I dodał: „Gdy- wszystkich dzieci i nastolat- wynosić raźliwe poczucie humoru i złote by żył dzisiaj, używałby pewnie ków czekających w „kolejce na do chwały mediów społecznościowych, ołtarze”. Kościół jest coraz bar- ołtarzy dzieci myśli, które do dziś uwielbia by opowiadać o swej miłości do dziej otwarty na te lekcje świa- i nastolatków Jezusa i Matki Bożej. A my wy- tła, miłości i bezgranicznego niebędących powtarzać: „Uciekanie od pro- chowaliśmy go przecież w pro- zaufania Bogu, które nawet dla męczennikami. stej wierze. On otrzymał jednak dorosłych są trudne do odro- blemów jest jak leczenie grypy jakieś wyjątkowe światło, które bienia. W tym gronie jest mały się tego zrealizować. Sześcio- rozświetliło jego serce, twarz szpieg Jezusa, Matteo Farina, letnią walkę z guzem mózgu kroplami do nosa. Poprawimy i duszę oraz nasze życie”. który chciał się dostać między zakończył przed 18. urodzina- swych rówieśników, aby niepo- mi (zmarł w 2009 r.). „To on nas na chwilę samopoczucie, ale Włoscy biskupi nazwali strzeżenie niczym wirus zainfe- Silvia gigantem Ewangelii. Jego kować ich nieuleczalną choro- nie odzyskamy zdrowia”. Jego mama, pytana, czy ma świa- bą – Miłością. Zafascynowany domość, że wychowali małe- przykładem swych rodziców proces beatyfikacyjny trwa od go świętego, mówi skromnie: napisał wiersz o wiernej miło- „Myśmy jedynie oddali mu całe ści małżonków spędzających 2016 roku. swoje serce i starali się dawać ze sobą całe życie. Chciał żyć życiem dobry przykład”. Silvio Jeśli świętość jest darem, to Dissegna zmarł w 1979 r. Jego nikt bardziej niż dzieci na niego nie zasługuje. Dobrze, że Ko- ściół coraz częściej wynosi je na ołtarze. Bo – jak mówił Pius XII, ogłaszając świętym 14-letniego Dominika Savio – „Dzieciństwo jest piękne i bogate w energię religijną i moralną. Nie należy wierzyć w to, że młody wiek jest przeszkodą do świętości. Także dziś jest zapewne wielu świę- tych wśród dzieci”. • ►► rej niektórzy dorastają dopiero mentację archiwalną i przesłu- Jest ona podobna do drogi wy- w wieku dorosłym. Takim przy- chać świadków. znawców. Problemem jest mo- na ołtarze. Zgodnie z postano- kładem może być czczona we tyw zabójstwa Helenki. Czy to wieniem papieża, oprócz mę- Włoszech Antonietta Meo, któ- Czy mogą zeznawać koledzy był motyw nienawiści do wia- czeństwa i heroiczności cnót, ra zmarła w wieku 7 lat. Dziec- czy koleżanki tych dzieci, któ- ry, czy też czysto rabunkowy? powodem beatyfikacji i kano- ko może osiągnąć tę dojrzałość rzy przecież owymi „gigantami Jest prowadzony w tej sprawie nizacji może być także „dar ży- przez doświadczenia życiowe, ducha” nie są? proces karny w sądzie państwo- cia”. Dopełnieniem norm jest jak utrata rodziców, cierpienie. wym i on jakoś może pomóc to papieska adhortacja Gaudete Znane są przecież przypadki Każdy świadek ma zeznać ukierunkować. et exsultate. Jeżeli chce się pro- młodych geniuszy matematycz- prawdę, czyli to, co widział wadzić proces kogoś młodego nych, którzy znacznie wyrasta- i słyszał, i jeśli tak zeznaje, jego Jaki skarb wnoszą w życie Ko- czy dziecka, poddaje się go tym ją ponad przeciętność dzięki zeznanie jest pełnowartościowe ścioła święte dzieci i święci na- samym kategoriom co osobę do- swoim zdolnościom. Jest to też bez względu na to, ile ma lat. stolatkowie? rosłą, czyli rozpatruje się albo możliwe w życiu duchowym. męczeństwo za wiarę, albo he- Święte dzieci i młodzi są taki- W  archidiecezji krakowskiej Święci są po to, aby nas za- roiczność cnót kandydata czy mi „geniuszami duchowymi”. żywa jest pamięć o  młodej wstydzić. Te osoby, zwłaszcza kandydatki, ewentualnie „dar świeckiej misjonarce Helenie dzieci, nawet jeśli nie osiągnęły z życia”. Czyli w takich procesach są, jak Kmieć. Pragnienie rozpoczęcia dojrzałości prawnej, osiągnę- w przypadku dorosłych, bada- jej procesu jest w środowisku ły dojrzałość nieba, która jest Możemy mówić o heroiczności ne pisma, jeśli młodzi je pozo- dość mocne. Jeśli miałoby do nie- o wiele ważniejsza. Życie ludz- cnót w przypadku kilkuletnich stawili, są też przesłuchiwani go dojść, to według jakich kryte- kie to coś więcej niż doczesność, dzieci? świadkowie? Jaką wartość mają riów będzie ta sprawa badana? która jest tylko pewnym eta- te świadectwa? pem. Ci młodzi mieli do dyspo- Nie spotkałem się z takim Aby mógł się rozpocząć jej zycji krótki etap życia, a mimo procesem, poza dziećmi z Fati- Oczywiście w takich proce- proces, musi minąć 5 lat od to osiągnęli taką dojrzałość, że my. Uważa się, że człowiek osią- sach nie ma taryfy ulgowej. Jeśli śmierci. To pierwszy warunek cieszą się teraz życiem wiecz- ga zdolność używania rozumu kandydat pozostawił po sobie – czy ta opinia świętości okaże nym i są wzorami szczególnie w wieku 7 lat. Myślę jednak, że pisma, muszą one być podda- się na tyle trwała, że przetrwa dla swoich rówieśników. • nawet dziecko do 7. roku życia ne ocenie teologicznej. Należy próbę czasu. Jeśli tak, to proces może osiągnąć w niektórych zebrać pełną zachowaną doku- mógłby być prowadzony trze- [email protected] sytuacjach dojrzałość, do któ- cią drogą – ofiarowania życia. 20 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

ROZMOWA GOŚCIA Należę do pokolenia JPII O tym, dlaczego płakaliśmy po papieżu, o ideologii gender Papież Polak interesował się i o znaczeniu Jana Pawła II dla młodzieży opowiada wieloma wymiarami życia Ko- ks. Luigi Maria Epicoco, autor wywiadu rzeki z papieżem ścioła, ale – moim zdaniem – Franciszkiem pt. „Święty Jan Paweł Wielki”. najważniejsze były dla niego dwie kwestie: młodzież, czego świadectwem są Światowe Dni Młodzieży, a także rodzina. To dwa wielkie obszary zaangażo- wania Jana Pawła II. Jako ksiądz sam mogę o tym zaświadczyć. Bardzo często młodzi i rodziny zwracają się do niego w modli- twie z trudnościami. Kiedy mał- żeństwa nie mogą mieć dziecka, modlą się za jego wstawiennic- twem. Gdy mają problemy we wzajemnych relacjach, jego pro- szą o pomoc. Młodzi ludzie, któ- rzy rozeznają powołanie albo potrzebują znaku w życiu du- chowym, zwracają się do Jana Pawła II. ARCHIWUM KS. LUIGIEGO MARII EPICOCO Kiedy Jan Paweł II zapowiedział pierwsze ŚDM, wiele osób odra- JAKUB JAŁOWICZOR: Jan Paweł II tycznym lub ideologicznym. papieżem, który chce nazna- dzało mu to, spodziewając się i Franciszek to postacie z dwóch Mieli za to bardzo głęboką czyć swój pontyfikat słowem klapy frekwencyjnej. Dlaczego różnych końców planety. Jest wiarę w Chrystusa. I byli za- „miłosierdzie”. to zadziałało? między nimi jakieś podobień- kochani w Kościele. Jest jesz- stwo? cze jedna rzecz, która mnie Jan Paweł II rzeczywiście bywa Kiedy myślimy o  wierze, KS. LUIGI MARIA EPICOCO: Tym bardzouderzyła, i was, w Pol- nazywany papieżem miłosier- zbyt często rozumiemy ją podobieństwem jest przede sce, pewnie też – to duchowość dzia, ale też papieżem rodziny, w sposób indywidualistyczny. wszystkim głębokie zaufanie miłosierdzia. Jeśli Jan Paweł II czasem papieżem cierpienia. Zakładamy, że relacja z Bogiem Chrystusowi. Obaj nie mie- był papieżem Bożego miło- Które określenie jest najbliższe zaczyna się i kończy na każdym li strategii w znaczeniu poli- sierdzia, to Franciszek jest prawdy? z nas. Te dni dały nam wielkie pocieszenie. Pokazały, że nie jesteśmy sami z naszą wiarą w Boga i przynależnością do Kościoła. Pomogły zrozumieć, że wspólnota, która nas łączy, jest widoczna i można jej do- tknąć. Widok tak wielu osób, które podzielają naszą wiarę, daje nam siłę. Wzmacnia nas jako lud Boży. Myślę, że mło- dzi szukają takich wydarzeń nie tylko po to, żeby zrobić coś nowego, ale żeby poczuć, że jest nas znacznie więcej, niż na co dzień się wydaje. Niektórzy mówili, że to chrze- ścijańska odpowiedź na Wood- stock. I chyba nie jest to tylko żart, bo ŚDM mają dawać odpo- ►► www.gosc.pl 21

ROZMOWA GOŚCIA ►► EKPSI.C LOUCIGOI MARIA papieża. Jeśli się kogoś kocha, największe zagrożenie papież to powinno to być widoczne wskaże bogactwo, złą polity- wiedź na pytania, których mło- UR. W 1980 R., TEOLOG, w konkretny sposób. Pytam kę albo nadużycia seksualne. dzi ludzie mogliby szukać nie WYKŁADOWCA NA siebie, jak konkretnie świad- A on powiedział, że te rzeczy tam, gdzie trzeba. PAPIESKIM UNIWERSYTECIE czymy, że byliśmy jego dzieć- niestety zawsze są częścią hi- LATERAŃSKIM ORAZ SZEF mi, jeśli nie mamy tej samej storii. W obecnym momencie ŚDM były mocno kryty- INSTYTUTU „FIDES ET RATIO” miłości do Chrystusa i do Ko- być może najniebezpieczniej- kowane. Mówiono: co zostaje W AQUILI. AUTOR PONAD ścioła, tego samego nabożeń- sza ze wszystkich jest ideolo- w sercach uczestników, kiedy 20 KSIĄŻEK TEOLOGICZNYCH stwa do Maryi, tego samego gia gender. kończy  się event? Mogę za- I POŚWIĘCONYCH zapału misyjnego, który miał świadczyć, że wielu osobom DUCHOWOŚCI, A TAKŻE Jan Paweł II. Mam nadzieję, że Czy adhortacja „Amoris laetitia” ŚDM pomogły dokonać wybo- WYWIADU Z PAPIEŻEM nasze pokolenie odda hołd Ja- albo zmiany w Papieskim Insty- rów: o zawarciu małżeństwa, FRANCISZKIEM PT. „ŚWIĘTY nowi Pawłowi II przez odważ- tucie Jana Pawła II dla Studiów pójściu do seminarium, rozpo- JAN PAWEŁ WIELKI”. ne wybory. nad Małżeństwem i Rodziną to częciu życia konsekrowanego. kontynuacja nauczania papie- Myślę, że takich wydarzeń nie jako wydarzenie, od tego, co Papież Polak zajmował się rodzi- ża Polaka? ocenia  się po statystykach, dzieje się głębiej, w ciszy. Kiedy ną. Już jako młody ksiądz próbo- ale po owocach rozumianych zasiejemy ziarno, wzrost za- wał rozwinąć duszpasterstwo Zapytałem Franciszka, czy ewangelicznie – a to co inne- czyna się pod ziemią. Dopiero małżeństw, co w latach 40. było zrywa z przesłaniem Jana Paw- go niż rezultaty. Nie miliony w pewnym momencie na po- czymś bardzo nowoczesnym. ła II. Odpowiedział mi tak: ci, młodych ludzi uczestniczą- wierzchni pojawiają się kieł- Franciszek, zapytany przez Księ- którzy krytykują adhortację cych w ŚDM są godne podzi- ki, które można zobaczyć. Lata dza o największe współczesne „Amoris laetitia”, często jej wu – dyktator też może zebrać ciszy i przygotowań to wielka zagrożenie, mówi o  ideologii nie przeczytali. Czytali o niej wielkie tłumy. ŚDM przynio- praca Ducha Świętego w die- gender. Czy to kontynuacja na- w gazetach, czyli znają plotki, sły owoce świętości w życiu cezjach, w poszczególnych Ko- uki Jana Pawła II? jakie o tym tekście powstały. wielu osób i to jest dowód na ściołach, w grupach, w sercach A niewielu zadało sobie trud, to, że były znakomitą intuicją młodzieży. Potem przychodzi Porównywałem homilie, żeby zastanowić się nad nim Jana Pawła II. Nie są przeciw moment, kiedy owoce są wi- które kard. Bergoglio wygła- i nad ogromną różnicą w po- komukolwiek, bo dobro nie doczne – podczas ŚDM. Nie szał jako arcybiskup Buenos dejściu między „Familiaris con- ustawia się w opozycji do zła, wiem, czy Dni zawsze będą się Aires, z tym, co mówił ówcze- sortio” Jana Pawła II i „Amo- to zło ustawia się w opozycji do odbywały, czy to będzie właści- sny papież. Zobaczyłem, że od- ris laetitia” Franciszka. Jeśli ta dobra. Jan Paweł II dał młodym powiadał na każdą pozytywną pierwsza prezentuje podejście możliwość wyrażenia głośno wzmiankę Jana Pawła II o ro- przede wszystkim teologicz- swojej wiary. dzinie. To pokazuje, że Fran- ne, to druga jest głównie pa- storalna. Stara się wykorzy- Zna Ksiądz osobiście ludzi, któ- • stać duszpastersko nauczanie rzy dzięki Światowym Dniom Kościoła, nie ignorując go, ale Młodzieży zdecydowali się na My, którzy należymy do pokolenia JPII, czyniąc je żywym w życiu lu- małżeństwo albo kapłaństwo? nie możemy się ograniczać do mówienia, dzi. Myślę, że papież ma tu ra- że podziwiamy i kochamy tego papieża. cję. Uważam, że mamy poważ- Mnóstwo. To m.in. osoby Musimy oddać hołd Janowi Pawłowi II ny problem z tym, że istnieje z mojego pokolenia, a w tym papież, o  jakim opowiadają roku kończę 40 lat. Jan Pa- przez odważne wybory. media, i  papież prawdziwy. weł II to papież naszych cza- Wobec papieża medialnego lu- sów, większości naszego życia. • dzie zachowują się jak kibice Sam zostałem księdzem dzięki piłkarscy: jedni go oklaskują, niemu. Nie tylko dzięki ŚDM, we narzędzie w każdym cza- ciszek jest naprawdę blisko inni krytykują. Ani jedni, ani ale z powodu jego pontyfika- sie. Pewne jest, że Duch działa. tego, co głosił papież Polak. drudzy nie wyświadczają mu tu, który wywarł wpływ na I w sposób ukryty, i jawny. Jeśli Opowiem panu pewną aneg- przysługi. Ci, którzy go okla- moje życie i na życie bardzo będzie dalej jawnie działał po- dotę: fragment książki dotyczą- skują, często go nie słuchają. wielu z nas. przez ŚDM, będziemy bardzo cy gender papież przepisywał A krytycy są do niego uprze- szczęśliwi. 15 razy. Uważał, że o tym po- dzeni już na starcie. Miałem ŚDM w Panamie były mniej licz- winien mówić jasno, tak żeby możliwość bycia blisko niego ne od poprzednich, spotkanie W Polsce dużo mówiono o poko- nikt nie zrozumiał go opacznie. i mogę powiedzieć, że to Boży w Lizbonie przesunięto o rok. leniu JPII. Dostrzega Ksiądz coś Z teologicznego punktu widze- człowiek, bardzo bliski temu, Czy to oznacza zmierzch tych podobnego w Europie? nia ta ideologia zbliża się do ide- co myślał Jan Paweł II. On sam spotkań? ologii wieży Babel. To pomysł posłużył się pięknym obrazem: Czuję się członkiem tego po- stworzenia społeczeństwa, „Wobec Jana Pawła II czuję się Tego nie wiem, bo to, co ro- kolenia. To dla mnie zobowią- w którym zniszczy się różno- jak dziecko wobec giganta”. dzi się z Ducha, a myślę, że była zanie. My, którzy należymy do rodność. Franciszek mówi, że to to inspiracja Ducha Świętego, pokolenia JPII, nie możemy się niweczy Boży pomysł na ludz- Janów Pawłów też było dwóch: zawsze jest nieprzewidywalne. ograniczać do mówienia, że kość. Spodziewałem się, że jako medialny i prawdziwy? Nie wiem, czy istnieje alterna- podziwiamy i kochamy tego tywa dla ŚDM. Musimy nato- miast odróżnić to, co widzimy 22 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

ROZMOWA GOŚCIA Tak, ale media były wtedy jest jego nędza. Jednak czuł, żemy być w mniejszości, może- papieża bez tych emocji. Czy to inne niż dziś. Krytyka Jana że miłość Boga nie zostawiła my nie być słuchani, tylko prze- byłoby lepsze? Pawła II płynąca z  różnych go samego w nieszczęściu. Ist- śladowani i wyśmiewani, ale to stron świata była znacznie de- nieje też nędza, do której sami nieważne. Jeśli mówienie praw- Oddawanie hołdu papieżowi likatniejsza. Każdy papież miał doprowadzamy: grzech, błędy, dy uratuje komukolwiek życie, jedynie na poziomie emocji, bez swoich zwolenników i przeciw- upadki. Ma rację papież Fran- to świetnie. A jeśli nie będzie- podejmowania poważnych de- ników. Ojciec nie zawsze jest ciszek, kiedy mówi, że osoba, my mówić prawdy, będziemy cyzji odnośnie do własnego ży- miły dla dzieci, często mówi która nie doświadczyła miło- współwinni. Martwiłbym się cia nie byłoby, jak sądzę, czymś, rzeczy dla nich niewygodne. sierdzia, nie umie prawdziwie raczej, gdyby świat zawsze się co by uzasadniało mówienie, że Ale właśnie dlatego jest ojcem. kochać. Dobrze to rozumiał Jan z nami zgadzał. To by znaczyło, go kochamy. Ale i odwrotnie. Paweł II, rozumie to dobrze pa- że nie głosimy już Ewangelii i je- Nie można jedynie iść za kimś, Jan Paweł II, jak Ksiądz powie- pież Franciszek. Doskonale ro- steśmy jak świat. A my jesteśmy, nie żywiąc do niego uczucia. dział, rozpropagował kult Boże- zumiał też Benedykt XVI, który jak mówi Ewangelia, na świecie, Musimy mieć te dwa elementy go miłosierdzia. Franciszek też swoją pierwszą encyklikę po- ale nie ze świata. Zatem Paweł razem. Przy Janie Pawle II czuli- dużo o nim mówi… święcił miłości i zatytułował VI, Jan Paweł II, Benedykt XVI śmy się dobrze, bo czuliśmy się „Deus caritas est”. i Franciszek przy całym wy- przez niego kochani. Wszyscy Teologia miłosierdzia czyni siłku, jaki wkładali w to, żeby płakaliśmy w  2005 r., kiedy ich sobie bliskimi, a w jej cen- Wróćmy jeszcze do rodziny. Wi- być usłyszanymi, świadczyli je- zmarł. Dlaczego? Z  powodu trum jest to, co – według mnie dzimy postępy ideologii gender. dynie, że Ewangelia jest wciąż sentymentalizmu? Nie. Wszy- – jest centralną ideą Ewan- Czy nie jest tak, że Jan Paweł II, żywa i że wciąż idzie pod prąd. scy, i jego wrogowie, i przyja- gelii: Bóg nas kocha w naszej Franciszek, ale i autor „Huma- ciele, byli zgodni, że odszedł oj- nędzy. Każdy z nas ma swoją nae vitae” Paweł VI przegrali Wiele osób narzeka, że wspo- ciec. Myślę, że to było najwięk- nędzę, choćby tę wynikającą tę bitwę? minanie Jana Pawła II jest za sze dziedzictwo, jakie po sobie z osobistej historii, cierpień do- słodkie: oglądamy obrazki z pa- pozostawił. W czasach, kiedy świadczanych w rodzinie. Ka- Chrześcijanom nie chodzi pieżem przytulającym dzieci, wielu ojców nie odgrywa swo- rol Wojtyła stracił matkę jako o wygranie bitwy, bo wiemy, śpiewamy „Barkę” itp. Zastana- jej roli, był ojcem dla świata. • dziecko, brata jako nastolatek, że wojnę wygrał już Jezus. My wiam się, czy da się wspominać ojca jako młody człowiek. To mamy dawać świadectwo. Mo- [email protected] REKL A M A www.gosc.pl 23

KOŚCIÓŁ Marcin JAKIMOWICZ Owocowanie [email protected] Walcząc ze stertą ciuchów czy naczyń pozostawionych przez nastolatków i słysząc refren: „Zaraz!”, zastanawiam się, czym N ajczęstsza pomyłka? są opanowanie, cierpliwość i uprzejmość, które na jednym Traktujemy owoce oddechu wymieniał św. Paweł. Czy Galaci funkcjonowali Ducha Świętego jak w innych warunkach? Bez nastolatków i brudnych naczyń? dary, prezenty. Wielo- Wiosna ustępuje miejsca latu, więc czas na owoce! krotnie słyszałem ludzi, którzy proszą o nie, sądząc, że „uprzej- mość i cierpliwość” (co to jest?) spłyną na nich z nieba przy dźwiękach fugi Bacha. A owo- ce, jak powszechnie wiadomo, nie wyrastają z dnia na dzień. Potrzebują sporo czasu. I pie- lęgnacji. Jak mawia mój znajo- my Łukasz Nauman: „Pan Bóg umieścił człowieka w ogrodzie, a nie w fabryce”. Lwis tliaście ROMAN KOSZOWSKI /FOTO GOŚĆ Pisze o  nich św. Paweł Katechizm nazywa je „do- skonałości” są owocem naszej ważna myśl: przede wszystkim w słynnej wyliczance do Gala- skonałościami, które kształtuje zażyłości z Duchem Świętym, to Bóg jest taki względem mnie! tów: „Owocem zaś ducha jest: w nas Duch Święty jako pier- papierkiem lakmusowym tego, On tak mnie traktuje! Takie ma miłość, radość, pokój, cierpli- wociny wiecznej chwały”. Ich w jakiej relacji z Nim pozosta- wobec mnie nastawienie! Po- wość, uprzejmość, dobroć, wier- charakter znakomicie oddaje jemy. − Zwykle myślałem, że to nieważ to owoc Ducha, to zna- ność, łagodność, opanowanie” słowo „kształtuje”. Są owocem owoce, które muszę sam „wy- czy, że nasz Pan właśnie taki (Ga 5,22-23). żmudnej pracy Ducha Świętego, produkować”. Muszę się sprę- jest! A On, zanim zacznie ocze- który stara się przekuć Jakimo- żyć, a owoc musi być widocz- kiwać owocu z Twojego życia, − W  przygotowaniu do wicza czy Kowalskiego w świę- ny w moim życiu − opowiada sam da ci przykład, pokaże ci, bierzmowania wtłaczamy do tego. Kształtuje go, ociosuje, dziennikarz Michał Nikodem. jaki jest. „Kto z kim przestaje, głów młodzieży: „dary Ducha lepi, piłuje kanty i zdrapuje – Ale gdy czytałem fragment Li- takim się staje”. Uczmy się od Świętego”. Sprytni duszpaste- warstwę chropowatości. „Do- stu do Galatów, dotarła do mnie najlepszych! rze robią nawet wieszane „de- koracyjne ściągi” z siedmioma wypisanymi darami Parakle- ta. Można powiedzieć, że w Ko- ściele mamy je, lepiej lub go- rzej, opanowane. Inaczej jest z owocami Ducha, o których w  praktyce duszpasterskiej mówi się pobieżnie – przypo- mina ks. dr Tomasz Szałanda z Warmii. – Dlaczego Paweł pokusił się o listę owoców Du- cha? Bo we wspólnocie galac- kiej zapanował duchowy cha- os: „Biegliście tak wspaniale! Kto przeszkodził wam trwać przy prawdzie?”. Doprowadził „do wzajemnego kąsania i poże- rania”, „próżnej chwały, wza- jemnego drażnienia i zazdro- ści”. Tymczasem – przypomina Paweł – „Chrystusowi” (czyli chrześcijanie) winni być od tego rodzaju zachowań wolni. Mają żyć inaczej: duchowo, przemie- niani przez Ducha Świętego. Mają owocować! 24 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

OWOCE DUCHA ŚWIĘTEGO KOŚCIÓŁ Daj Mu czas! cieszyński Zacheusz, i  za- „»Łagodność« z języka grec- tolickiego czytamy o owocach chwycam się wieloznaczno- kiego można przetłumaczyć jako pierwocinach Królestwa. Miłość, radość, pokój, cier- ścią znaczeń słów wymie- jako »cichość, skromność, de- Nasz Król wszedł z nami w spe- pliwość, uprzejmość, dobroć, nionych w Pawłowym liście. likatność, życzliwość«” – pisze cyficzny rodzaj relacji – relację wierność, łagodność, opanowa- „Paweł używa rzeczownika o. dr Wit Chlondowski. „Opa- przymierza. Co jest jego istotą? nie traktujemy często jako listę makrothumia, który, owszem, nowanie wywodzi się od kratos, „Przykazanie nowe daję wam, życzeń do nadrobienia. A owo- wskazuje na cierpliwość, ale oznaczającego moc i siłę. Enkra- abyście się wzajemnie miłowa- ce, pamiętajmy, wymagają cza- ma znacznie bogatsze znacze- tos to osoba, która ma moc, siłę, li tak, jak Ja was umiłowałem”. su. Autorka książki „Owocne nie” – wyjaśnia ks.  Tomasz kontrolę (np. nad statkiem). Do- Lubię mówić o królewskiej pur- uczniostwo” opowiada o grupie Szałanda. „Składa się z połą- piero później rozwinęło się my- purze. Kolor czerwony to ko- turystów zwiedzających ma- czenia: makros (odległy, dale- ślenie, że enkratos to ten, który lor cierpienia, krwi, miłości, lowniczą wioskę. Wędrowcy ki) i  thumos (zapalczywość, ma kontrolę nad samym sobą. poświęcenia. Niebieski jest napotkali siedzącego przy pło- gniew, gorączka, gwałtowność, Biblia nie używa tego słowa ina- kolorem chwały, nieba. Z tych cie staruszka. Gdy jeden z nich oburzenie). Platon tym dru- czej niż w kontekście kontroli dwóch kolorów składa się pur- zapytał: „Czy w tej wiosce uro- gim rzeczownikiem określał nad sobą. Inna kontrola chrze- pura. To jest królewski styl. Na- dzili się jacyś wielcy ludzie?”, wściekłość, z jaką mężczyzna ścijan nie interesuje”. sze poświęcenie, miłość, które usłyszał: „Wielcy ludzie? Nie, »dyszy i puchnie«. Makrothu- są powlekane chwałą nieba. tylko same dzieci”. mia jest opanowaniem, niepo- − Hebrajskie słowo ozna- zwoleniem sobie na wyprowa- czające „pokój”, czyli szalom, – Świat wokół nas desperac- Kluczowy jest czas! Dajmy jest czasownikiem, w dodatku ko tęskni za prawdziwą rado- Duchowi Świętemu czas. Rabi- ścią. Ludzie naprawdę pragną ni pisali, że błąd Adama i Ewy Kwintesencja owoców Ducha: radości i nie jest obojętne, czy polegał na tym, że od razu się- mamy być Chrystusowi. Jak Chrystus. będziesz żył życiem radosnym, gnęli po owoc. Podoba mi się czy nie. Nasz Pan powiedział powiedzenie: „Lubimy dania I pachnieć jak On. przecież: „Zawsze się radujcie!” z mikrofali, a Pan Bóg woli ma- – dopowiada Michał Nikodem. rynaty”. W tym samym Liście dzenie z równowagi i niepod- w stronie czynnej! Kryje w so- – Radość w  języku polskim do Galatów Paweł podpowiada: daniem się emocjom, dobro- bie spokój, jedność, harmonię, oznacza: „jestem rad, zadowo- „Czyniąc dobrze, nie zniechę- wolnym znoszeniem czegoś całość, kompletność, pomyśl- lony, uśmiechnięty, szczęśliwy”, cajmy się. Nie ulegając bowiem nieprzyjemnego, powstrzy- ność, dobrobyt – podsumowu- ale w  oryginale chara mówi zniechęceniu, będziemy zbierać maniem się od szybkiego ka- je Karol Sobczyk ze wspólnoty nam o „ogromnym zadowole- owoc we właściwym czasie”. rania, nieoddawaniem złem za Głos na Pustyni. – Wyższy po- niu”, o radości wypływającej zło, niezłomnością oraz wiel- ziom życia. Wyższy poziom re- z relacji z Duchem Świętym. Nie zniechęcaj się. Będziesz kodusznością, która stara się lacji. Wyższy poziom szacunku. zbierać owoc. „We właściwym zrozumieć przyczyny działa- Wyższy poziom uszanowania Bądź jak On! czasie”. Bóg wie, kiedy. Ale nia u bliźnich”. siebie nawzajem. W tym widzę przecież to On daje wzrost. misję chrześcijan. Naszym za- To, co tłumaczymy jako − W Biblii Hebrajskiej słowo daniem jest nadać temu świa- „uprzejmość”, w  oryginale Ostatnio wiele artykułów tow pojawia się 550 razy i zna- tu prawdziwy smak. Powin- brzmi chrestotes – uprzejmie – poświęciłem wierności. Jest czy: dobry, miły, przyjemny, niśmy wyprzedzać standardy tłumaczy dr Aleksander Bańka dziś towarem deficytowym. znakomity, lepszy, łaskawy, tego świata, nadając mu czysty, z Tyskiego Centrum Duchowo- Jest owocem Ducha – to waż- właściwy, stosowny, szczę- święty, królewski styl. ści. − Trudno nie dopatrzyć się ne. Nie efektem napięcia na- śliwy, zamożny, obfity, poży- w tym ścisłego związku z in- szych cherlawych duchowych teczny, cenny, rozkoszny, słusz- M jak miłość nym greckim słowem chrestos bicepsów czy sprawnością, któ- ny, sprawiający zadowolenie, bądź… christos. A to już brzmi rą możemy przyszyć sobie do owocny − wylicza o. Radosław Nie bez powodu to ją Pa- znajomo. Chrystus, czyli „Na- charyzmatycznego mundurka. Rafał, misjonarz Świętej Ro- weł wymienił na początku li- maszczony”. Nie spodziewa- Wierność jest owocem zażyło- dziny. – W grece „dobroć” po- sty. „Z nich zaś największa jest łem się takiego odkrycia! ści. Abba Hieraks, jeden z oj- chodzi od słowa agathos i poja- miłość” – napisze w innym li- ców pustyni, nauczał: „Siedź wia się w Nowym Testamencie ście Koryntianom. − Wycho- − W Kościele do III wieku spokojnie w swojej celi. Gdy bę- 107 razy. Oznacza: życzliwy, ko- wałam  się na Małej Teresce była piękna tendencja, by nazy- dziesz głodny – jedz, gdy bę- rzystny, użyteczny, zbawienny, z Lisieux. Pierwsze jej zdanie, wać chrześcijan „parakletami” dziesz spragniony – pij, a tylko znakomity, prawy, odpowiedni, które mnie zachwyciło i które – podsumowuje o. Wit Chlon- nie obmawiaj nikogo, a będziesz dobrego charakteru, dobrej na- wzięłam za swoje, brzmiało: dowski. − Dlaczego? Bo mając zbawiony”. To „spokojne siedze- tury, ładny, przyjemny, rado- „W sercu Kościoła będę miło- w sobie Parakleta, sami jeste- nie w swojej celi” jest dla mnie sny, szczęśliwy, doskonały, wy- ścią” – opowiada Maria Kasty- śmy w tym świecie parakleta- esencją wierności. Wierność bitny, czcigodny, mający prawe ak, liderka warszawskiej wspól- mi. Świat jest pełen parakletów to nauka, że życie duchowe jest serce. Ile znaczeń kryje się pod noty Dom w Ramionach Ojca. noszących w sobie życiodajny biegiem na długim dystansie, tym jednym słowem! To jest nie- − Miłość wszystko odnawia, olejek, którego piękny zapach nie sprintem. samowite, fascynujące w słowie sprawia, że Kościół młodnie- rozniósł się po całym Kościele. Bożym! je. W Katechizmie Kościoła Ka- Głębia słów To kwintesencja owoców Ducha. Mamy być Chrystusowi. Przeglądam książkę „Owoc Jak Chrystus. I pachnieć jak On. Ducha Świętego”, którą w naj- bliższych tygodniach wyda • www.gosc.pl 25

KOŚCIÓŁ Franciszek KUCHARCZAK Matka w Duchu fan, ubieraj się. Ponieważ była [email protected] Papież ogłosił decyzję. Rozentuzjazmowani jesień, koniec października, biskupi długo klaskali i śpiewali. zrozumiałem, że mam gdzieś B ył 21 listopada 1964 r. A jeden płakał – z radości. iść. Włożyłem palto. Spojrzała Kończyła  się trzecia na mnie i powiedziała: – Ubie- sesja Soboru Waty- sprawa, przeogromna chwa- dniu października zmarła jego raj się, ale nie tak, inaczej się kańskiego II. W obec- ła Maryi, którą on ukochał matka Julianna Wyszyńska. ubieraj. Zwróciłem na Ojca py- ności wszystkich ojców sobo- i za którą gotów był poświęcić Zanim to nastąpiło, chłopiec tające oczy. Odpowiedział mi: rowych zebranych w bazylice wszystko” – wspominał po po- wraz z rodzeństwem każde- – Później ci to wyjaśnię” – zapi- św. Piotra rozlegały się słowa wrocie do Polski ówczesny me- go dnia w szkole nasłuchiwał sał we wspomnieniach Prymas papieża Pawła VI: „Ku chwale tropolita poznański. z bijącym sercem, czy nie roz- Tysiąclecia. Najświętszej Maryi Panny oraz legnie się dzwon zwiastujący ku naszej radości ogłaszamy To też Matka jej śmierć. „Kiedyś po powrocie „Ubierać się” w lokalnym Najświętszą Maryję Pannę Mat- ze szkoły stanęliśmy wszyscy słownictwie znaczyło nie tyl- ką Kościoła, czyli całego Ludu Jak się to zaczęło? Cofnij- przy jej łóżku, a matka zwró- ko zakładać płaszcz, ale także chrześcijańskiego, zarówno my się do roku 1910, gdy mały ciła się do mnie słowami: Ste- wkładać szaty liturgiczne… wiernych, jak i pasterzy, któ- Stefan miał 9 lat. W ostatnim rzy wszyscy zwą Ją swą Matką Śmierć matki była dla dzie- najmilszą. Ustanawiamy rów- więciolatka wielkim ciosem, ale nież, aby odtąd cały lud chrze- z jego bólu zrodziła się najlep- ścijański oddawał Matce Boga sza z możliwych decyzja. „Chcę pod tym właśnie najmilszym mieć Matkę, która nie umiera” Imieniem jeszcze większą cześć i do Niej zanosił swe prośby. (...) Twemu Niepokalanemu Sercu powierzamy, o Bogurodzico Dziewico, całą ludzkość!”. Gdy padły słowa: Procla- mamus Mariam Matrem Eccle- siae – Ogłaszamy Maryję Mat- ką Kościoła, rozległ się długo niemilknący aplauz. Wszyscy biskupi zerwali  się z  miejsc i klaszcząc, zaczęli spontanicz- nie śpiewać Magnificat, Ave Ma- ris Stella i inne hymny ku czci Matki Bożej. Reakcja przypo- minała to, co działo się z górą piętnaście stuleci wcześniej na Soborze Efeskim, gdy ogłoszono dogmat uznający Maryję Matką Boga (Theotokos). Wtedy bisku- pi wyszli z pochodniami na uli- ce Efezu, śpiewając z radością hymny maryjne. A teraz spełniało się ma- rzenie kardynała Stefana Wy- szyńskiego, który w imieniu polskiego episkopatu zabiegał o nadanie Maryi tytułu Matki Kościoła. Obecny na uroczysto- ści abp Antoni Baraniak zerkał na stojącego niedaleko pryma- sa. „Ciągle patrzyłem na Ojca [kard. Wyszyńskiego]. Ojciec stał, miał twarz zasłoniętą rę- kami; między palcami spły- wały łzy. Widziałem, że był ze wszech miar wstrząśnięty. Do- konywała się jego umiłowana 26 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

MARYJA – MATKA KOŚCIOŁA KOŚCIÓŁ HENRYK PRZODZIONO /FOTO GOŚĆ Prymas Wyszyński nie był podjęli i nie przedstawili Ojcu Wciąż modli się o nowe zesłanie jedynym z Polaków, którzy an- Świętemu, prawdopodobnie Ducha Świętego dla Kościoła, ▲ Maryja była z Kościołem, gażowali się na Soborze Waty- nie miałoby miejsca to, co się o wiarę i zapał ewangelizacyj- kańskim II w sprawę ogłoszenia stało. Zapewne działał sam Bóg ny dla jego członków. Ze wzglę- gdy się rodził w czasie Maryi Matką Kościoła. Zabiegał i On chciał chwały dla Matki du na to święto Matki Kościoła zesłania Ducha Świętego. o to także biskup Karol Wojtyła. Najświętszej, my byliśmy tylko obchodzimy w poniedziałek po Jest z nim ciągle. Rzecz znamienna, że także on słabymi narzędziami”. uroczystości Zesłania Ducha w wieku 9 lat stracił matkę. I po- Świętego. – postanowił i uchwycił się dobnie jak Stefan Wyszyński ze Wieczernik ręki Maryi. A Ona poprowa- swoim sierocym bólem uciekł Ustanowienie tytułu Mat- dziła go drogą, jakiej nie był do Matki Bożej. „To będzie teraz Decyzja Pawła VI była śmia- ki Kościoła było przypieczęto- w stanie sobie nawet wyobra- twoja matka” – miał usłyszeć ła. Zanim ją podjął, długo trwa- waniem soborowej Konstytucji zić. Czy mógł przypuszczać, że Karol z ust ojca. Przyszły pa- ły soborowe dyskusje na ten o Kościele. Paweł VI, zamykając przyjdzie taki czas, gdy on sam pież zawierzył Jej całkowicie, temat. Przeciwnicy wskazy- trzecią sesję soboru, powiedział jako prymas Polski przedsta- a Ona zaprowadziła go aż na wali, że w starożytnej teologii uroczyście: „My zaś, którzy na wi papieżowi prośbę o ogło- tron św. Piotra. zestawienie Maryja–Kościół zaproszenie papieża Jana XXIII, szenie Maryi Matką Kościoła występuje rzadko. Argumen- 11 października 1962 roku, we- i oddanie ponowne Jej macie- To znamienne, że dwaj naj- towali, że nazwanie Maryi szliśmy na aulę soborową, ra- rzyńskiemu Sercu całej ro- więksi ludzie polskiego Kościo- Matką Kościoła wyniosłoby zem »z Maryją, Matką Jezusa«, dziny ludzkiej? Czy oczy jego ła, żyjący w tym samym czasie, Ją ponad Kościół, gdy jest Ona tak też kończąc dziś trzecią wyobraźni mogły dostrzec sie- za sprawą podobnego doświad- przecież jego częścią i dosko- sesję, wychodzimy z tej samej bie ubranego w kardynalską czenia utraty ziemskiej matki nałą realizacją. Zwolennicy świątyni z najsłodszym i naj- purpurę, uzasadniającego na podobnie doświadczyli szcze- z kolei zauważali, że Maryja świętszym imieniem Maryi soborze w Watykanie koniecz- gólnego macierzyństwa Mat- jest Matką Chrystusa, a więc Matki Kościoła”. ność ogłoszenia Maryi Matką ki Bożej. To zaś zaowocowało Głowy Mistycznego Ciała, ja- Kościoła? Tak swoje ufne dzie- większą świadomością Jej ma- kim jest Kościół. Tym samym W 1971 r., po otrzymaniu ci prowadzi Matka, która nie cierzyństwa w odniesieniu do jest też Matką Kościoła. zgody Pawła VI, polscy biskupi umiera. całego Kościoła. zebrani na Jasnej Górze ogłosili Spory rozwiązało sięgnię- święto Maryi Matki Kościoła, Spełnione marzenie cie do sceny z Dziejów Apostol- „które ma być w diecezjach Pol- skich, w której widzimy Mary- ski obchodzone co roku w po- Ogłoszenie Maryi Matką ję, która w Wieczerniku razem niedziałek po uroczystości Ze- Kościoła było dla kard. Wy- z apostołami modli się o Ducha słania Ducha Świętego”. Do Lita- szyńskiego dniem wielkiej ra- Świętego dla Kościoła. Od chwili nii Loretańskiej w Polsce dołą- dości. Wieczorem po tym wy- wniebowstąpienia Jezusa „wszy- czone zostało wtedy wezwanie: darzeniu Ojciec Święty zaprosił scy oni trwali jednomyślnie na „Matko Kościoła, módl się za go do siebie na prywatną au- modlitwie razem z niewiastami, nami”. Polski episkopat wniósł diencję pożegnalną. Widząc Maryją, Matką Jezusa, i brać- także prośbę do Stolicy Świętej, kardynała z Polski, powiedział mi Jego” (Dz 1,14). Wtedy to nad aby wezwanie to znalazło się też z uśmiechem: „Zapewne jeste- Wieczernikiem „dał się słyszeć w litanii odmawianej w Koście- ście zadowoleni, wypełniłem z nieba szum, jakby uderzenie le powszechnym i aby papież wasze życzenie”. Prymas zare- gwałtownego wiatru, i napełnił ustanowił święto Matki Kościo- agował spontanicznie. „Jeste- cały dom, w którym przebywali. ła również dla całego Kościoła śmy porwani, podniesieni na Ukazały się im też języki jakby powszechnego. duchu! Mamy bolesne doświad- z ognia, które się rozdzieliły, czenia w naszej Ojczyźnie, ale i na każdym z nich spoczął je- Jest ciągle są one osłodzone obecnością den. I wszyscy zostali napełnie- Świętej Bożej Rodzicielki, któ- ni Duchem Świętym, i zaczęli Maryja jest Matką wszyst- ra jest naszą Matką, daną ku mówić obcymi językami, tak kich uczniów Jezusa. Jest Mat- obronie Narodu Polskiego” – jak im Duch pozwalał mówić” ką Jezusa, który stał się naszym odpowiedział. (Dz 2,2-4). bratem, a my mamy Go naślado- wać również w byciu dzieckiem Gdy po zakończeniu trze- Tę chwilę uważa się za po- Maryi. Także sam Jezus wyra- ciej sesji soborowej wrócił do czątek działalności Kościoła. ził taką wolę w dwóch zdaniach Polski, powiedział swoim die- Wieczernik się otwarł, a prze- testamentu z krzyża: „Niewia- cezjanom w Gnieźnie: „Na so- pełnieni Duchem Świętym apo- sto, oto syn Twój” i „Oto Matka borze nie prowadziliśmy żadnej stołowie bez lęku zaczęli gło- twoja”. Wtedy rodził się Kościół, propagandy, aby Maryja została sić Ewangelię. Piotr wygłosił a Maryja była przy wszystkich nazwana Matką Kościoła. A jed- pierwsze kazanie, po którym najważniejszych chwilach jego nak stało się to, czego tak gorąco nawróciło się 3 tysiące ludzi. wzrostu. Jest ciągle. Dobra Mat- pragnęliśmy. Czyż to nie dowód, ka trwa przy dzieciach i mo- że jest w tym moc i wola Boża? Maryja od tamtego momen- dli się za nie, niezależnie od tego, Jest ogólna opinia, że jeśliby tu, gdy wraz z apostołami prze- w jakiej są kondycji. Matko Ko- biskupi polscy tej sprawy nie żyła zstąpienie Ducha, towarzy- ścioła – módl się za nami. • szy Kościołowi jako jego Matka. www.gosc.pl 27

KOŚCIÓŁ MARCIN JAKIMOWICZ: Przed tygo- Czy w Polsce zabrak JÓZEF WOLNY /FOTO GOŚĆ dniem w Katowicach wyświę- cono trzech kapłanów. Czytam O Bogu, który ma asa w rękawie, o  Bogu, który z  32-tysięcznej i seminarium jako bezpiecznym domu armii Gedeona wybiera jedy- mówi ks. prof. Krzysztof Pawlina. nie 300 mężczyzn, i dlatego nie reaguję histerycznie, ale wielu 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22 moich znajomych jest bardzo zaniepokojonych. A Ksiądz Pro- fesor? KS.  KRZYSZTOF PAWLINA: Cała tradycja biblijna Starego i No- wego Testamentu bardziej ak- centuje gorliwość powołania, mniej natomiast liczbę powo- łanych. Prorok Eliasz został sam jeden jako wierny sługa Pański w kraju ogarniętym po- gaństwem. W czasach Jezusa przy świątyni w Jerozolimie działały tysiące kapłanów, ale nie przekładało się to na ożywienie życia religijnego. Z  nowszych czasów można przypomnieć sylwetkę św. ojca Maksymiliana. Przed wojną on sam jeden pociągnął za sobą do klasztoru setki młodych ludzi. W pewnym momencie w Niepokalanowie mieszka- ło blisko 800 nowicjuszy. Bóg ma w rękawie asy, które rzuca na stół w odpowiedniej chwi- li. Być może trzeba będzie „przebudować” wizję posługi kapłańskiej. Kapłan pozosta- nie „ofiarnikiem”, pośredni- kiem sakramentalnego spo- tkania z Bogiem. Odejdą inne sprawy... W  Irlandii zamknięto przed- ostatnie seminarium. Czytam newsy sprzed tygodnia: „Prze- pełnione seminaria Ugandy”; „Tanzania przeżywa boom po- wołaniowy. W seminariach nie ma już wolnych miejsc, dlatego episkopat postanowił otworzyć kolejne”. Czy brak odpowiedzi na Boże wezwanie to problem ludzi Zachodu? Źródła powołań są zróżni- cowane. Łaska Boga wzywa wybranych ludzi, ale potrzeb- ne są także modlitwa Kościoła i przykład życia kapłańskiego. Na Zachodzie brakuje powoli jednego i drugiego. Zachód, na własne życzenie, poddaje się duchowej eutanazji. Biblia wie- 28

POWOŁANIE KAPŁAŃSKIE KOŚCIÓŁ nie księży? dzi boi się decyzji na całe życie. ważniejsze niż przyjemności, Wolą te doraźne: na rok, na pięć satysfakcja, pogoń za rzeczami lat. Ale nie na całe życie. materialnymi. Myślę, że podob- ne doświadczenia towarzyszy- le razy zauważa, że dobrobyt KKDRSR.Z  HPYRASOZBTF. .O  F Jak seminaria funkcjonowały ły młodym ludziom. To dość i bezpieczeństwo rozleniwia- PAWLINA w czasie pandemii? Klerycy wró- oczyszczający czas, prawie jak ją serca ludzi nieroztropnych. cili do domów? Formacja została rozeznawanie przed podjęciem Istnienie Europy nie jest „gwa- TEOLOG, POETA przerwana? ważnych decyzji, może rów- rantowaną premią”. W historii (UR. 1959 R.). nież tych powołaniowych. Zo- istniały cywilizacje potężniej- SPECJALIZUJE SIĘ W TEOLOGII Nie wszystkie seminaria baczyliśmy, że tak naprawdę sze od europejskiej, o których PASTORALNEJ. REKTOR tak się zachowały. Niektóre wszystko od Boga zależy. Dlate- dzisiaj nie pamiętamy. Czy ktoś PAPIESKIEGO WYDZIAŁU prowadziły życie jak na kwa- go warto się zastanowić, czy nie będzie płakał po Europie, sko- TEOLOGICZNEGO rantannie – zamknęły dom. pozostać w Jego rękach na całe ro sami Europejczycy, zwłasz- W WARSZAWIE. Były wykłady, część z  nich życie, jako Jego kapłan. Myślę, cza Zachód, postanowili powoli W LATACH 1997–2010 online, część zajęć prowadzi- że po pandemii mogą być dobre przechodzić do historii? W Pol- BYŁ REKTOREM WYŻSZEGO li profesorowie mieszkający powołania. sce również widać zróżnico- METROPOLITALNEGO w seminarium. Przestrzega- wanie pod względem liczby SEMINARIUM DUCHOWNEGO jąc zalecanych przepisów, żyli Artykuły i komentarze interne- powołań, choćby na pozio- ŚW. JANA CHRZCICIELA jak tysiące rodzin w swoich towe po filmach braci Sekiel- mie poszczególnych diecezji. W WARSZAWIE. 15 MAJA domach. Były też i takie se- skich często nie pozostawiały W niektórych brakuje kapła- 2020 R. ZOSTAŁ WYBRANY minaria, które zorganizowa- suchej nitki na seminaryjnej nów, w innych nie. NA PRZEWODNICZĄCEGO ły wykłady online, a klerycy formacji. Naprawdę jest tak źle KOMITETU NAUK mieszkali w swoich domach z formacją seminaryjną? Mówiąc o  powołaniu, używa TEOLOGICZNYCH POLSKIEJ rodzinnych. Komunikatory Seminarium jest w diece- Ksiądz bardzo niepopularnego AKADEMII NAUK. społeczne umożliwiły prowa- słowa „służba”. „Ktoś, kto nie dzenie zajęć, czyli przekazy- zji najważniejszym domem, chce służyć, nigdy powołania ści”. Widzę, że młode pokolenie, wanie wiedzy rozumianej jako nie znajdzie”. Czy to nie jest bombardowane ogromną ilością informacja. Trudno jest jednak w  którym rodzi  się kapłań- klucz do zrozumienia tematu bodźców informacyjnych, ma za ich pośrednictwem wytwo- pustoszejących seminariów? ogromny problem z podjęciem rzyć relacje. Wykształcenie stwo. To szczególne miejsce jakiejkolwiek decyzji... staje się tylko produktem, któ- Wyraz „służba” rzeczywi- ry można posiąść, logując się działania Boga, ale pewnie ście jest mało popularny. Nikt Konsumpcjonizm, materia- do serwerów konkretnego se- nie chce być służącym. Dziś jest lizm, zalew alternatywnych ideo- minarium. A formacja semina- i zakusów szatana. Okres od moda na realizowanie samego logii... To wszystko elemen- ryjna to coś więcej… Dlatego siebie. Człowiek potrzebuje tro- tarz współczesnego człowieka. tę sytuację traktujemy jako czerwca do sierpnia to czas chę czasu, żeby odkryć tę praw- coś przejściowego. Nie znam dę, że służba jest fajną drogą wirtualnego seminarium du- zgłaszania się kandydatów do do samorealizacji. Wypełnia chownego. ona bowiem życie konkretnym seminarium. Bardzo lubiłem działaniem, daje satysfakcję. A co po pandemii? Wraz ze służbą znika próżnia To trudny czas. Wielu z nas ten czas. Przychodzili młodzi egzystencji. ludzie, którzy deklarowali, że Służba to nawiązywanie wielu relacji z innymi ludźmi chcą być księżmi. W rozmo- – z każdym, komu usłużyłem. Staję się ważny w ich życiu, bo wach z nimi widziało się Boże przynoszę im coś ważnego – Boga. Młodzi ludzie nie mają działanie w człowieku. To mnie natomiast oporów, żeby iść do korporacji i służyć jej intere- zawsze poruszało i odświeża- som. Kuszą ich pieniądze, przy- wileje, świat. Tylko że jest to ło moje kapłaństwo. Dlatego świat nie tyle służby, ile często współczesnego niewolnictwa. mówię o seminarium z dużym Często rozmawiam z nastolat- szacunkiem. Oczywiście roz- kami na temat ich przyszłości. Są  zdezorientowani. Najczę- wój powołania następuje we ściej słyszę: „Nie mam pewno- • współpracy łaski z wysiłkiem W czasie pandemii niektórzy przeżyli człowieka. Nie wszyscy, któ- egzystencjalne rekolekcje. Myślę, że kiedy rzy tę łaskę otrzymali, odpo- ten stan minie, mogą pojawić się dobre powołania. wiednio o nią zadbali. Co wię- • cej, nawet święcenia kapłań- skie nie są gwarancją, że ktoś będzie dobrym księdzem. Ta współpraca z łaską musi trwać, musi się dalej wydarzać. A jeśli nie, to czasem mamy nieszczę- Można to podsumować jednym skłonił do przemyśleń. Sporo ście. A jeśli chodzi o sytuacje słowem: egocentryzm. Dlatego dotychczasowych oczywisto- trudno jest wyjść do świata i słu- ści uległo zakwestionowaniu. trudne, niepokojące, to wszy- żyć innym. Niezdecydowanie Okazało się, że życie ludzkie jest poważnym problemem mło- nie od nas zależy, że nie my rzą- scy jesteśmy zobligowani do dych ludzi. Ponad jedna czwar- dzimy światem. Poszerzył się ta Polaków to single. Niczego horyzont widzenia. Niektórzy postępowania według przyka- im nie brakuje do małżeństwa przeżyli egzystencjalne reko- oprócz zdecydowania. Wielu lu- lekcje. Zobaczyli, że są rzeczy zań i sumienia. Tych granic nie wolno przekraczać ani przeło- żonym, ani klerykom. • [email protected] www.gosc.pl 29

POLSKA AGBOHDANOWICZ Czy Bao będzie poetą? Agata PUŚCIKOWSKA Ma piękne, mądre oczy. Widać w nich Gajusz, która prowadzi zarów- tęsknotę za rodzicami. Ale i radość, no ośrodek preadopcyjny, jak [email protected] bo w Tuli Luli kochają go wszyscy... i hospicjum dla dzieci. B ao przybył do Tuli Luli Zespół Collinsa Luli. – Niedługo po przyjęciu Mały cesarz zamieszkał niedawno. Ma trochę chłopca okazało się, że ma do- więc w Pałacu, gdzie otrzymał ponad dwa miesiące Bao urodził się w Polsce. Ro- datkowe problemy – z oddycha- optymalne warunki rozwoju. i już zawładnął serca- dzice czekali na zdrowe dziec- niem, zapadaniem się języczka. Opiekują  się nim stale trzy mi opiekunek – przybranych ko. Nie wiedzieli, że Bao jest Za radą pediatry przenieśliśmy „mamy”. Małe dziecko, które in- mamuś i wszystkich w ośrod- inny. Inaczej zbudowana buźka, więc Bao z ośrodka preadop- telektualnie rozwija się świet- ku. Drobny, delikatny, a rzą- inaczej przełyk i żuchwa. Zo- cyjnego do naszego stacjonar- nie, potrzebuje konkretnej bli- dzi: więc gdy „mama” opiekun- stawili dziecko w szpitalu, pod- nego hospicjum, czyli do Pała- skiej osoby, relacji, zaufania ko- ka próbuje na chwilę chociaż pisali wstępną zgodę na adop- cu – opowiada Tisa Żawrocka- muś. Wokół malucha nie może odłożyć go do łóżeczka, Bao cję. Dziecko trafiło do łódzkiego -Kwiatkowska, prezes Fundacji więc być nieograniczona liczba rozkazującym tonem pona- Ośrodka Preadopcyjnego Tuli osób. Dlatego też opiekunki Bao gla: noś! Jak mały cesarz. Ce- są z nim na stałe – zajmują się sarskie maniery ma we krwi. nim rotacyjnie, po osiem go- Jego rodzice pochodzą przecież dzin dziennie. Karmią, kąpią, z Chin. spacerują, bujają. Przebierają w kolorowe ubranka. A naj- 30 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

INNE DZIECKO POLSKA R E K L A M A ◄ Bao, który cierpi na zespół pokażę. O ile najpierw wy mi pokażecie – swoje serce”. Collinsa objawiający się zaburzeniami w obrębie kości Cudowny i tkanek twarzy, czeka na chłopiec rodziców zastępczych, którzy go pokochają i dadzą mu Któż nie oglądał wzrusza- bezpieczny dom. jącego, mądrego filmu o Aug- giem – kapitalnym kilkulatku, większym ich zadaniem jest… który, obciążony chorobą Col- rozpieszczanie. – Kiedy Bao do linsa, walczy z bezdusznością, nas jechał, nie wiedziałam, że wytykaniem palcami, wyśmie- jest chory. Jedno spojrzenie na waniem. „Cudowny chłopiec” jego buźkę i od razu pomyśla- walczy z odrzuceniem i pró- łam, że to z pewnością zespół buje przekonać bezdusznych, Collinsa. Bao przypominał mi że oprócz „brzydkiej” buzi ma naszą podopieczną hospicjum przede wszystkim piękne serce, domowego Małgosię, która ma umysł i duszę. I udaje mu się to. tę rzadką wadę genetyczną – Zostaje zaakceptowany. tłumaczy Tisa Żawrocka-Kwiat- kowska. – Moje przypuszcze- Co 50 tys. porodów ro- nie potwierdziła diagnoza: dzi  się dziecko podobne do Bao ma zespół Collinsa. Co to Auggiego i Bao. Gdy dziecko oznacza w praktyce? Dziecko z zespołem Collinsa otrzyma rozwija się prawidłowo inte- wsparcie, tak jak Auggie, i jest lektualnie, a nawet bywa by- wychowywane przez kochają- strzejsze, bardziej inteligent- cych rodziców, dorasta, kończy ne od rówieśników, jednak ma szkoły, zakłada rodzinę, pra- zdeformowaną buzię. Wymaga cuje, rozwija się. Żyje po pro- również korekcji operacyjnych, stu… zwyczajnie. Co się jednak np. przełyku. stanie, gdy dziecko nie otrzy- ma miłości? – Bez miłości nie Zespół Collinsa wywo- rozwija się prawidłowo żadne łuje zaburzenia rozwojowe dziecko – mówi Tisa Żawroc- w obrębie kości i tkanek twa- ka-Kwiatkowska. – Ale szcze- rzy. W różnym stopniu u róż- gólnie trudno jest dziecku cho- nych dzieci. Dziecko rodzi się remu i po przejściach. np. z pomniejszoną żuchwą, skośnymi oczami. Ma też znie- Bao już raz został odrzu- kształcone małżowiny uszne cony, zaraz po porodzie. – Nie albo w ogóle ich nie ma. Cza- oceniajmy decyzji rodziców, sem dzieci słabiej słyszą czy – po prostu pomóżmy chłopcu. tak jak Bao – mają problemy Chcę też zaznaczyć, że jako z oddychaniem i przełykaniem. fundacja staraliśmy się pomóc Mimo takich obciążeń chłopiec rodzinie, rozmawiać z nią, by doskonale radzi sobie z butel- dziecko mogła przyjąć do sie- ką i mlekiem, nie potrzebuje bie i wychować – mówi Tisa sondy. I ma doskonały apetyt! Żawrocka-Kwiatkowska. Bez- Ssie chętnie, mimo że jego znie- skutecznie. – Nie mogę mówić kształcona żuchwa utrudnia o szczegółach, ale nie udało się jedzenie i oddychanie. W nie- pomóc tak, by chłopiec mógł dalekiej przyszłości, zaraz po wychowywać się z biologicz- ustaniu pandemii, planowana nymi rodzicami. Dlatego już jest więc operacja laryngolo- teraz zaczynamy naszemu cu- giczna. Chłopiec najpewniej downemu chłopcu, Bao, szukać przejdzie także kilka innych kochającego domu. zabiegów. Domu, w którym dziecko Bao jest bardzo sprawny nie tylko zostanie otoczone fizycznie i ogromnie bystry. uczuciem, ale też będzie mogło Jego oczka, rozumne i czarne liczyć na właściwą opiekę lekar- jak smoła, tak głębokie, zda- ską i rehabilitację. Na razie Bao ją się mówić: „Ja wam jeszcze rozwija się doskonale. – Iloraz inteligencji ma wyższy od prze- ►► www.gosc.pl 31

POLSKA ►► przecież Chińczyk, też powi- – Dlatego urealniamy nasze Poszukiwania rodziny za- nien mieć takie imię – nadane oczekiwania w sprawie przy- stępczej specjalistycznej to ciętnego dziecka – uśmiecha się z miłości. Poczytałam i wybra- szłości chłopca i szukamy dla w Fundacji Gajusz cały pro- Tisa Żawrocka-Kwiatkowska, łam: Bao oznacza „skarb”. Czyż niego specjalistycznej rodziny ces, w którym najważniejsze tuląc chłopca. – Jasne, że tego on nie jest skarbem? zastępczej. jest dobro dziecka, ale i poten- jeszcze nie badaliśmy. Ale prze- cjalni rodzice czują się pewnie, cież to widać: on wszystko rozu- Bao-Karol nie jest śmiertel- Dlaczego akurat takiej? Po otrzymują potrzebną opiekę. mie, pochłania czarnymi oczka- nie chorym dzieckiem. Obec- pierwsze, chodzi o  to, żeby – Przyjeżdżają do nas, poznają mi świat, uśmiecha się do ludzi. nie mieszka w hospicjum, ale dziecko jak najszybciej zna- dziecko. Poznajemy się nawza- Jest genialny! tylko do czasu, gdy jego stan lazło dom. Statystyki są bru- jem. Jeśli okazuje się, że faktycz- ustabilizuje się, gdy przejdzie talne: w Polsce chore dzieci nie nie będą najlepszymi rodzica- Imię mleczne, operację usprawniającą oddy- znajdują rodzin adopcyjnych. mi dla konkretnego dziecka, imię życia… chanie. Specjaliści od chirurgii Po drugie, specjalistyczna ro- wtedy poznaje ono mamę i tatę. plastycznej potrafią niemalże dzina zawodowa może przy- Potem rozpoczynają się spotka- W rzeczywistości, „w pa- czynić cuda, więc cudowny jąć tylko jedno dziecko pod nia z psychologiem. W końcu pierach”, malec ma na imię… chłopiec będzie mógł liczyć na opiekę, co pozwala na opty- też uczestniczą w szkoleniach Karol. Imię to nadali mu rodzi- profesjonalną rekonstrukcję malne zajęcie się podopiecz- i przygotowaniach, wymaga- ce. Kiedy jednak przyjechał do buzi i poprawę wyglądu fizycz- nym i skierowanie całej po- nych przepisami do przyspo- Tuli Luli, Tisa Żawrocka-Kwiat- nego. trzebnej uwagi na jego reha- sobienia dziecka – tłumaczy kowska przewertowała chiń- bilitację i wsparcie. Po trzecie Tisa Żawrocka-Kwiatkowska. skie zwyczaje dotyczące dzieci pCousdzouwkinwaarnoadzina w końcu – finanse. Przy takiej – Nigdy nie spudłowaliśmy, i okazało się, że gdy maluch się formie rodzina nie będzie ob- wszystkie dzieci trafiły ideal- rodzi, nadaje mu się tzw. imię Idealnie by się stało, gdyby ciążona kosztami, a przecież nie, do idealnych właśnie dla mleczne, którym zwraca się do Bao znalazł rodzinę adopcyjną Bao wymaga rehabilitacji, do- nich rodziców. dziecka rodzina, kochający lu- w Polsce. – Wiem jednak z do- brych warunków życia etc. dzie. I to imię towarzyszy dziec- świadczenia, że idealne scena- Brutalna prawda jest taka, że Kluczem do znalezienia ro- ku przez kilka pierwszych lat riusze zwykle się nie spełnia- adopcja pełna dziecka chore- dziny jest wyłącznie miłość. życia. – Pomyślałam, że nasz cu- ją – mówi wprost pani Tisa. go oznacza niemal całkowity Jeśli za potencjalną chęcią po- downy chłopiec, z pochodzenia brak wsparcia finansowego. mocy czai się tylko poczucie Dziecko otrzymuje wówczas misji – nic z tego nie wyjdzie. REKL A M A tylko zwykłe świadczenia Jeśli jednak do dobrych inten- ustawowe przeznaczone dla cji dojdą uczucia i wielkie ser- niepełnosprawnych. – Bardzo ce, rodzina staje na wysokości byśmy się cieszyli, gdyby Bao zadania, a dziecko otrzymuje pokochali mama i tata, gdyby cudowne dzieciństwo i przy- trafił do rodziny pełnej. Jed- szłość. Nawet jeśli jest bardzo nak rodzinę specjalistyczną chore i nawet gdy w początkach zawodową może dla niego swojego życia doświadczyło stworzyć również samotna dramatycznego odrzucenia… kobieta. W dodatku nie ma tu Mały Bao patrzy uważnie na obostrzeń co do wieku, więc opiekunkę. Czarne oczka ob- i sprawna osoba w średnim serwują pilnie. I główka pra- wieku mogłaby zostać cudow- cuje: mały cesarzyk za chwilę ną mamą dla Bao – tłumaczy wyda kolejne polecenie. Niezno- Tisa Żawrocka-Kwiatkowska. szącym sprzeciwu tonem: nosić i bujać! I śpiewać! I wierszyki Fundacja Gajusz od lat opie- recytować! kuje się chorymi dziećmi. Oko- ło 20 z nich znalazło dom. Dom – Czyż on nie będzie poetą? pełen miłości, dobrej atmosfe- – zachwyca się Tisa Żawroc- ry, w której dzieci rozwijają się ka-Kwiatkowska. – Patrzy tak i dorastają. – Takich rodzin nie głęboko i mądrze, jakby pisał pozostawiamy później bez opie- wiersze. ki. Wspieramy wszechstronnie, zabieramy na turnusy wypo- Z pewnością przecież pisze. czynkowe i rehabilitacyjne, by Na razie poezje głęboko ukryte odpoczęły. Są z nami w kontak- w myślącej główce. Gdy kiedyś cie, a nasi psycholodzy otaczają Bao-Karol przeleje je na papier, opieką nie tylko mamę i tatę, przeczytamy o miłości, która ale i – jeśli rodzina ma biolo- najlepiej leczy. Ale najpierw giczne dzieci – adopcyjnych znajdźmy mu dom. siostrę czy brata – opowiada pani prezes. Więcej o Bao i możliwości zostania rodziną zastępczą na: ww.rodzinajestdladzieci.pl.• 32 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

Prenumerata Małego Gościa Prenumeratę można rozpocząć w dowolnym momencie roku na minimum 6 wydań (pół roku). Prenumerata wysyłana jest za pośrednictwem Poczty Polskiej, a jej cena wynosi: półrocze (6 wydań) – 30,00 zł rok (11 wydań) – 55,00 zł W razie pytań służymy pomocą: 32 608 80 83; [email protected] Szczegóły na www.igomedia.pl/Zamowprenumerate

POLSKA Pożegnanie z rynkiem pracownika Jakub JAŁOWICZOR Korporacje nie zatrudniają i tną płace. cych. Goldenline.pl i gowork.pl Na zatrudnienie mogą liczyć pakowacze. przeglądało o  ok. 45 proc. [email protected] Być może nie dojdzie do tragedii, mniej ludzi niż w  kwietniu ale kryzys już odbija się na rynku pracy. 2019 r. Utrata posady powinna P od koniec roku bezro- zachęcać ludzi do szukania no- botnych może być 1,3– zaczęła zwolnienia. Sprzedaw- w ZUS. Oznaczałoby to więc, wej, ale być może stosunkowo 1,4 mln Polaków – sza- ca benefitów dla pracowników że zajęcie straciło 110 tys. po- wiele osób zakładało, że w cza- cuje Marlena Maląg, (kart sportowych itp.) obniżył siadaczy ozusowanych umów sie zamrożenia gospodarki i tak minister rodziny, pracy i poli- pensje kadry zarządzającej cywilnoprawnych. – Znamy sy- niczego nie znajdzie. Ponad po- tyki społecznej. Tak zwane bez- o 30 proc. Podobnie postąpił tuację, kiedy właściciel firmy łowa ofert z kwietnia dotyczy- robocie rejestrowane wyniosło- start-up produkujący meble budowlanej nagle wręczył 120 ła pracowników fizycznych – by więc ok. 10 proc. Podobne na zamówienie na francuski osobom coś, co nawet nie było podaje Grant Thornton. Przed szacunki przedstawia wielu i niemiecki rynek. Cięcie wy- wypowiedzeniem, bo większość rokiem było to 28 proc. ekonomistów. Według danych datków zaczęło się jak zwykle osób pracowała na zlecenie – Głównego Urzędu Statystycz- od takich usług jak doradz- mówi Marek Lewandowski, Ciągle potrzeba za to wyko- nego bezrobocie nie osiągało two czy PR, co z kolei przeło- rzecznik NSZZ „Solidarność”. nawców prostych prac w prze- dwucyfrowego poziomu od lu- żyło się na zwolnienia w tych myśle oraz budowlańców. Po- tego 2016 r. (choć na początku działach albo brak zamówień Doktor Andrzej Sadowski, szukiwani są też magazynierzy stulecia przekraczało niekiedy u zewnętrznych usługodawców. prezes Centrum im. Adama i pakowacze. Dlaczego? W cza- nawet 20 proc.). Ministerstwo Smitha, zwraca uwagę, że to nie sie wielkiej kwarantanny roz- podaje, że mimo wybuchu pan- 960 tys. jest ostateczny bilans. – Teraz winęła się sprzedaż wysyłko- demii koronawirusa na koniec zaczyna się nowa fala zwolnień, wa. Z raportu Accenture Polska marca br. stopa rejestrowanego zarejestrowanych bo jest fizycznie możliwe wrę- i fashionbiznes.pl wynika, że bezrobocia wyniosła 5,4 proc., bezrobotnych czenie wypowiedzenia – przy- co piąty Polak po raz pierwszy czyli o 0,1 pkt proc. mniej niż pomina. Na bezrobociu za ja- zrobił wtedy zakupy w interne- w lutym. Liczba zarejestrowa- było pod koniec kiś czas znajdą się też ci, którzy cie. Mimo otwarcia galerii han- nych bezrobotnych w końcu kwietnia zostali formalnie zwolnieni na dlowych prognozy są tu opty- marca 2020 r. wyniosła więc w Polsce. początku epidemii, ale dzięki mistyczne. Kryzys zupełnie 909,4 tys. wobec 919,9 tys. mie- umowie o pracę przysługuje im ominął też branżę spożywczą. siąc wcześniej. Szybko rezygnowano też z osób okres wypowiedzenia. Rosło również przeciętne wy- wykonujących pracę na podsta- nagrodzenie, choć tylko o 1,9 Jednak w kwietniu zareje- wie umowy-zlecenia albo jako E-sprzedaż kwitnie proc., czyli o połowę wolniej, strowało się około 58 tys. bezro- firmy jednoosobowe. Kodeks niż przewidywano. botnych; ich łączna liczba osią- pracy ich nie obejmuje, a więc Stanęły też rekrutacje no- gnęła 960 tys., a odsetek – 5,7 nie chroni przed zwolnieniem. wych pracowników. Wiele kor- Ochronieni tarczą proc. Dla porównania: w czasie Nie uwzględniają ich także dane poracji nie przeprowadza ich kryzysu z lat 2008–2009 licz- o rejestrowanym bezrobociu. nawet w sytuacji, gdy ktoś od- Pomocą dla zwalnianych ba rejestrujących się osób bez Według „Rzeczpospolitej” szedł z firmy i trzeba go zastąpić ma być podwyższenie zasiłku pracy nie przekroczyła 35 tys. w kwietniu 165 tys. nazwisk nową osobą. Analitycy z Grant dla bezrobotnych. W tej chwi- miesięcznie. Ogółem w kwiet- zniknęło z listy osób, za które Thornton podają, że w marcu li osoba, która przepracowała niu 2020 r. zatrudnienie było pracodawcy opłacają składki liczba ofert spadła o 7,5 proc. wcześniej od 5 do 20 lat, dosta- niższe o 2,1 pkt proc. niż rok W kwietniu serwis pracuj.pl je 861,40 zł brutto (741,87 zł na wcześniej, podczas gdy anali- (przez który swoje oferty ogła- rękę) przez pierwsze trzy mie- tycy spodziewali się spadku szają zwykle właśnie korpora- siące. Przez kolejny kwartał – o mniej niż 1 pkt proc. cje) zanotował ponad 24-procen- 676,40 zł (592,52 zł netto). Te- towy spadek nowych ogłoszeń. raz rząd obiecuje podwyżkę do Panika zawczasu Podobne portale w kwietniu 1,2 tys. zł i dodatkowo 1,3 tys. straciły też wielu odwiedzają- zł przez trzy miesiące po zwol- Wiele korporacji zaczęło nieniu dla osób, które straciły oszczędzać, zanim jeszcze po- zatrudnienie z powodu epide- jawiły się kłopoty finansowe. mii. W utrzymaniu miejsc pra- Duńska firma transportowa cy mają pomóc kolejne tarcze DSV działająca także w Polsce antykryzysowe, czyli ustawy 34 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

RYNEK PRACY POLSKA umożliwiające przedsiębior- tecznie wypłacili wszystkim z tych, którzy wyjechali za pra- Exodusu cudzoziemców com zwolnienie ze składek pieniądze. cą za granicę. W Wielkiej Bry- z Polski na razie nie zaobser- ZUS, kredyty lub bezpośred- tanii mieszka wciąż ok. 800 tys. wowano. Wprawdzie 25 proc. nie wsparcie finansowe. Sko- Liczba miejsc pracy urato- naszych rodaków. Tymczasem ze 165 tys. wyrejestrowanych rzystał na tym Marek, muzyk wanych dzięki tarczom sza- kraj ten zamierza wprowadzić z ZUS to imigranci, ale 620 tys. z Warszawy. Oprócz koncertów cowana jest na 600–900 tys. system punktowy do oceny tego, obcokrajowców utrzymało (wszystkie odwołano) źródłem – Mamy sporo informacji czy dany zagraniczny pracownik legalne zatrudnienie. Brak utrzymania było dla niego na- o utrzymanym zatrudnieniu, ale może pozostać na Wyspach. Cu- pracowników zza wschodniej uczanie gry na instrumencie widzimy też np. zakłady Volks- dzoziemiec będzie musiał zdobyć granicy stanie  się zapewne w domu kultury, gdzie praco- wagena w Poznaniu i Wrześni. 70 punktów, z czego 50 dostanie odczuwalny w rolnictwie. Jak wał na ozusowane zlecenie. Zawarto tam bardzo dobre po- za spełnienie podstawowych przypomniał minister rolnic- Choć zajęcia zawieszono, dzięki rozumienia, ludzie zachowują kryteriów, takich jak posiadanie twa Krzysztof Ardanowski, co tarczy dostał tzw. postojowe, pracę, poziom wynagrodzeń po- oferty pracy od zatwierdzonego roku w sezonie przyjeżdżało do czyli pełną kwotę, jaką by za- zostaje niezmieniony. Tylko że sponsora, umiejętności potrzeb- Polski ok. 150 tys. Ukraińców robił. O wsparcie z tarczy ubie- jeśli przyjdzie sygnał z centrali ne do konkretnej pracy i znajo- zatrudnianych w rolnictwie. ga się też sieć warszawskich sa- z Niemiec, to sytuacja może się mość języka angielskiego. Im Możliwości podróżowania cią- lonów fryzjerskich. W czasie zmienić z dnia na dzień, bo te wyższe są kwalifikacje i dochody, gle są ograniczone, więc rolnicy kryzysu jej właściciele wysłali fabryki to tylko część światowej tym więcej będzie dodatkowych będą musieli szukać rąk do pra- pracowników na przymusowy produkcji Volkswagena – mówi punktów. W praktyce wielu Po- cy wśród Polaków. Tworzy to bezpłatny urlop, co jest naru- Marek Lewandowski. laków może nie przejść selekcji, możliwość sezonowego zatrud- szeniem prawa pracy. Aby do- a to będzie oznaczać konieczność nienia, ale oferowane stawki stać wsparcie, musieli udowod- Wrócą na bruk? przeprowadzki do innego kraju zwykle nie są wysokie. nić, że firma pracuje, więc osta- albo powrotu do domu. Liczba bezrobotnych Będzie lepiej, ▲ Szacuje się, że dzięki może  się powiększyć o  część a potem gorzej tarczom antykryzysowym ANDRZEJ GRYGIEL /PAP Zdaniem Andrzeja Sadow- uda się uratować od 600 do 900 tys. miejsc pracy. skiego prognozowanie przy- szłego poziomu bezrobocia jest nieuzasadnione, bo za- leży on od poczynań rządu. – 20 lat temu miałem przyjem- ność konsultować list biskupów, w którym padło fundamental- ne stwierdzenie: bezrobocie to błąd ludzki, nie Boski – podkre- śla prezes Centrum im. Adama Smitha. Marek Lewandowski obawia się, że wróci problem tzw. śmieciówek. – Ten kłopot pojawił się po kryzysie w latach 2008–2009 – przypomina rzecz- nik Solidarności. – Szacujemy, że ponad 5 mln ludzi pracowało wtedy na podstawie niekorzyst- nych umów. Teraz ta liczba spa- dła do 1,5 mln, ale może wzro- snąć. Cezary Kaźmierczak, pre- zes Związku Przedsiębiorców i Pracodawców, przypomina, że wszystko zależy od tego, czy rzeczywiście epidemia się koń- czy. – Jeśli tak będzie, to powrót do normalności potrwa długo. Może rok, może więcej – oce- nia. Mimo wszystko jest opty- mistą. – Co będzie potem? Nic nie będzie. To nie pierwsza re- cesja w historii i nie ostatnia. Ludzie się z niej wydobędą, na- stąpi boom gospodarczy, a po nim znowu recesja. • www.gosc.pl 35

REKL A M A

REKL A M A

FELIETONY JEZUITA I KWITA Z MOJEGO OKNA ks. Dariusz KOWALCZYK SJ Agata PUŚCIKOWSKA profesor Wydziału Teologii [email protected] na Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie Europa po koronawirusie Ku szkolnej normalności? W iedzcie, że każdy na swój sposób walczy O d przyszłego roku szkolnego wszystko powinno w interesie nowej, powstającej dopiero Europy, wrócić do normalności – stierdził rzecznik rządu której obywatele pójdą drogą śmiałego Piotr Müller. A moim zdaniem – do normalno- i zdrowego rozwoju. Przeważająca część ludności ści w szkole jest bardzo daleko. I od nas wszystkich zrozumiała potrzebę chwili i chętnie pracą swą będzie zależało, jak ten proces będzie przebie- przyczynia się do zwycięstwa Europy. Zwycięstwo to da gał. Kilkumiesięczny czas nauki w domu, mocne podstawy do zbudowania […] na kontynencie lekcji online, to dla większości rodzi- Jesteśmy europejskim nowego i sprawiedliwego porządku” ców, dzieci i nauczycieli czas ekstre- ludźmi po – to fragment z płomiennego przemówienia, jakie malny. I chociaż większość to czuje wygłosił gubernator Hans Frank, kiedy w 1943 r. i nawet mówi, to bywa, że stara- epidemicznych żegnał milionowego robotnika z „dorzecza Wisły” my się udawać, że nic się nie dzie- udającego się na roboty do Niemiec. Wygląda na to, je. I że świetnie, iż kilka miesięcy przejściach, że czasy się zmieniają, upadają systemy, a europejska „byliśmy sobie w domu”. Tym- potrzebujemy nowomowa jakby ta sama. Od wieków pojawiają się czasem czym innym jest ko- „dobroczyńcy”, którzy chcą nam urządzić Europę, nieczność, a czym innym realia spokoju by wszyscy byli szczęśliwi. Tak się składa, że owo urządzanie z nią związane. Konieczność i wzajemnego Europy często wiązało się z likwidowaniem państwa niewątpliwie zaszła. Realia szacunku, polskiego. Dziś też nie tylko europejskich, ale nawet to jednak nie zawsze radosne, harmonii globalnych „filantropów” nam nie brakuje. Rémi Brague, wspólne odrabianie matmy francuski filozof i historyk, zauważa, że już oświecenie przy kuchennym stole, ale spo- i poczucia wykorzystywało pojęcie „Europa”, przeciwstawiając ro stresu, zmęczenie, znudzenie bezpieczeństwa. je pojęciu „chrześcijaństwo”. Podobnie czyniły XX- i bywa nerwowo. To, że w wielu wieczne ideologie zła, czyli komunizm i nazizm. rodzinach i szkołach udaje się na- Czuć to w przytoczonym fragmencie uczanie epidemiczne, jest powodem przemówienia gubernatora Franka. Ideą do dumy. Brawo i szacunek dla nas nowej, komunistycznej Europy przejęci wszystkich. Zdaliśmy trudny egzamin. Epidemia byli zapewne sowieccy generałowie, Czeka nas trudny powrót przypomina którzy w 1920 r. szli do rzeczywistości domowo-pracowo-szkolnej. Kościołowi na Warszawę. A i dziś mamy Trudne przestawienie się na dawne tryby. w instytucjach europejskich I znów stres. Potrzeba więc spokoju, czasu, pewnego o jego zadaniu ludzi, którym wspominanie umiarkowania, ale i wzajemnej cierpliwości. Rodziców dziedzictwa chrześcijańskiego do dzieci. Dzieci do rodziców. Nauczycieli do jednych głoszeniu życia zdecydowanie nie pasuje. i drugich. I wzajemnie. Potrzeba ogromu szacunku, by od wiecznego Obecny kryzys uwypukli jeszcze września rozpocząć zwyczajną naukę w naprawdę dobrej bardziej te napięcia. W tej atmosferze. Obawiam się prób nadrobienia materiału w perspektywie sytuacji Kościół w Europie, w miesiąc. I związanego z tym szaleństwa oraz stresu. nieuchronnej jak i na całym świecie, musi Bo, nie oszukujmy się, nie każde dziecko radzi sobie śmierci. mówić własnym, zakorzenionym w domu. I nie każda szkoła radzi sobie z lekcjami online. w Ewangelii i Tradycji głosem. Ma Obawiam się atmosfery nieco histerycznej, wejścia rację kard. Sarah, kiedy stwierdza, w trybiki „zwyczajne”, jakby nic się nie stało. Jakby tych że  epidemia koronowirusa przypomina kilka miesięcy nie przerwało zwykłego życia. I jakby Kościołowi o jego podstawowych człowiek był robocikiem z dwoma trybami: tryb zwykły zadaniach, do których należy głoszenie i tryb epidemiczny. Powrót do normalności nie oznacza życia wiecznego w perspektywie nieuchronnej jednego „klik”… Jesteśmy ludźmi po epidemicznych śmierci. Warto też powracać do nauczania przejściach, potrzebujemy spokoju i wzajemnego Jana Pawła II na temat korzeni i przyszłości Europy. szacunku, harmonii i poczucia bezpieczeństwa. Gdy Papież Polak, jak pamiętamy, popierał wejście Polski wyrywa się człowieka z pewnego rytmu, potrzebuje on do Unii Europejskiej, ale nie po to, byśmy się rozpłynęli czasu, by wejść w inny. Potrzebuje czasu na powrót w jej anonimowych dyrektywach, ale byśmy wnieśli do do normalności. Czas, spokój i wzajemna wyrozumiałość niej, przez nasze polskie doświadczenia, żywą pamięć są bardzo potrzebne. W domu, w szkole, pracy. W życiu chrześcijańskiego, katolickiego dziedzictwa. • dziecka i dorosłego. Dajmy sobie czas… • 38 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

TABLICZKA SUMIENIA FELIETON Franciszek KUCHARCZAK [email protected] Tłum i hałas Płeć normalna C oś słychać, że katedra Notre pamiętnego dnia w Jerozolimie P arlament węgierski przyjął Dame po odbudowaniu a turystami w kościołach jest taka, ustawę, która zakazuje ofi- ma zostać przekształcona że ci pierwsi byli zaskoczeni cjalnej rejestracji zmiany płci. w muzeum. Takie sugestie coraz i zaciekawieni, zaaferowani i zdumieni. częściej pojawiają się w mediach Natomiast ci drudzy są z reguły znudzeni. Na mocy ustawy do akt stanu francuskich. Mimo jasnego stanowiska arcybiskupa Paryża Michela Aupetita, Nie spodziewają się niczego poza cywilnego można odtąd wpi- który przypomina, że jest to przede wszystkim miejsce kultu religijnego i że kolejną porcją informacji o witrażach, sywać tylko płeć biologiczną kamieniem węgielnym tej katedry jest sam Chrystus, te głosy przybierają na sile. maswerkach, rozetach i przyporach. dziecka na podstawie pierw- Nawet w katolickim dzienniku „La Croix” ukazał się artykuł, którego autor uznał, że Ale są, jak wtedy w Świętym Mieście byli szorzędowych cech płciowych opcja muzeum byłaby „mniejszym złem”, bo obecne tam cały dzień hordy turystów „pobożni Żydzi ze wszystkich narodów albo chromosomów. Nie będzie nie pozwalają wiernym się skupić i utrudniają udział w nabożeństwie. pod słońcem”. Tyle tylko, że nic ich jeszcze możliwa zmiana tych danych, co KOŚCIÓŁ SPOWODUJE ZBIEGOWISKO, nie zaskoczyło. Nie usłyszeli szumu oznacza, że transseksualiści nie GDY ZAPŁONIE – DUCHEM ŚWIĘTYM. Ciekawe podejście. Coś w klimacie „jak uderzenie gwałtownego wiatru”, będą mogli uzyskać prawnego powiedzonka: „Jeśli wódka w pracy szkodzi, porzuć pracę – o cóż chodzi”. nie zobaczyli ludzi głoszących z mocą potwierdzenia wybranej przez To dość odległe od ducha Ewangelii usuwać się z chwałą Bożą, bo jest dużo i zrozumiale dla każdego wielkie dzieła siebie „tożsamości”.  • ludzi i hałas. W dniu zesłania Ducha Świętego przed Wieczernikiem było Boże. A powinni zobaczyć. Rada bardzo dużo ludzi. A zbiegli się tam Nie ma żadnego powodu, żeby ci aborcyjna właśnie dlatego, że był hałas. I, jak wiemy wszyscy turyści nie mogli wrócić do z Dziejów Apostolskich, trzy tysiące swoich domów jako nowi ludzie. Problem K omitet Ministrów Rady Eu- spośród nich nawróciło się i przyjęło nie w przeszkodach leżących na drodze ropy oczekuje od polskich chrzest. Dobrej Nowiny, tylko w małej liczbie władz stworzenia procedur, To żaden problem, że gdzieś są ludzie. chętnych do poddania się Duchowi które ułatwią zabijanie dzieci Właśnie dobrze, że są. Problemem jest to, Świętemu. Bo to nie jest tak, że dziś Duch w ramach aborcji. Rada Europy że oni nie dostają duchowego pożywienia wieje słabiej. Wieje równie mocno – ale domaga się także od Polski ka- nawet w domu zbudowanym po to, tam, gdzie są Wieczerniki, w których ktoś rania szpitali, które nie świad- żeby się ludzie karmili Bogiem. na Niego czeka i o Niego prosi.  • czą tego rodzaju „usług”. W tym Zrobić muzeum z katedry to jak celu władze miałyby zbierać in- w eleganckiej restauracji formacje na temat placówek, oferować oglądanie w których lekarze odmawiają sprzętów do przyrządzania wykonania aborcji, powołu- posiłków i wysłuchiwanie jąc się na klauzulę sumienia. pogadanek o menu Komitet jest odpowiedzialny przodków, którzy się tam za sprawdzanie realizacji wy- stołowali. roków Europejskiego Trybuna- Różnica między łu Praw Człowieka przez pań- tłumem zebranym stwa, które przegrały proces. Tu chodzi o orzeczenie ETPC, stwierdzające, że jeśli państwo przewiduje możliwość wyko- nywania aborcji w pewnych przypadkach, to powinno usu- nąć przeszkody w uśmiercaniu dzieci przez ich „uprawnione” matki. Instytut Ordo Iuris wska- zuje, że ETPC przekracza w tym wypadku swoje kompetencje, bo o zakresie ochrony życia ludzkiego w fazie prenatalnej decydują państwa – strony kon- wencji.• www.gosc.pl 39

POLSKA Bogumił ŁOZIŃSKI Wybory – nowe [email protected] otwarcie P o nieudanych wyborach Przesunięcie wyborów prezydenckich 10 maja sondażowe wy- o kilka tygodni spowodowało, niki prezydenckiej ry- że rywalizacja właściwie zaczyna się walizacji stanęły na od nowa. głowie. Poparcie dla kandydata Zjednoczonej Prawicy Andrzeja też zwrócić uwagę, że sonda- jąc ok. 20 proc. poparcia. Tak Szymona Hołownię. Przed Dudy zmniejszyło się o ponad że przed 10 maja pokazywały dobra pozycja z  pewnością 10 maja był największym zasko- 20 proc. Oscylujący dotychczas niską frekwencję – poniżej 40 wynika z efektu nowości, ale czeniem kampanii. Choć starto- wokół drugiego miejsca lider proc., prognozowana obecnie także ze strategii politycznej, wał z kilkupunktowym popar- ludowców Władysław Kosiniak- sięga ponad 60 proc. Gdyby jaką przyjął – ostrej retoryki ciem, na przełomie kwietnia -Kamysz spadł na piąte miej- ten wzrost oznaczał mobiliza- antypisowskiej. Już w pierw- i maja osiągał nawet 20 proc., sce z ok. 3 proc. Drugie zajmuje cję elektoratu Rafała Trzaskow- szym publicznym wystąpie- zajmując drugie miejsce w son- kandydat Koalicji Obywatel- skiego i Szymona Hołowni, tłu- niu jako kandydat mocno za- dażach. Ten przypływ elektora- skiej Rafał Trzaskowski, który maczyłoby to spadek poparcia atakował publiczną telewizję, tu wynikał głównie ze słabości cieszy się 19-procentowym po- dla obecnego prezydenta. In- zapowiadając likwidację pro- kandydatki KO, której wyborcy parciem. Tuż za nim plasuje się nym powodem może być coraz gramów publicystycznych i in- przenieśli poparcie na Hołow- Szymon Hołownia. Te zmiany bardziej odczuwany przez Pola- formacyjnych oraz zwolnienia nię. Do tego jego program jest w sondażach spowodowały, że ków kryzys ekonomiczny wy- dziennikarzy. Prezydent War- bardzo zbliżony do programu kampania prezydencka wła- nikający z pandemii, za który szawy jest też dobrym mówcą, PO z okresu Donalda Tuska, pa- ściwie zaczęła się od nowa. „Po odpowiedzialnością obarcza- z dużym doświadczeniem po- dają nawet opinie, że Hołownia staremu” funkcjonują polity- ny jest obecny układ rządzący. litycznym i energią. Sprawia „mówi Tuskiem”. Okazał się też cy, którzy nie wyciągnęli wnio- Dziś już nikt w sztabie prezy- wrażenie, że naprawdę wierzy dobrym mówcą, choć posługu- sków ze swoich działań wokół denta nie mówi o zwycięstwie w możliwość pokonania An- je się ogólnikami. Prowadzi jed- prawa wyborczego, mogących w pierwszej turze. Aby poko- drzeja Dudy. Choć wydaje się nak bardzo sprawną kampanię doprowadzić do kryzysu kon- nać kontrkandydata w drugiej, to mało prawdopodobne, gdyby w mediach społecznościowych, stytucyjnego, i znów traktują potrzebne jest nowe otwarcie obecny trend się utrzymywał, stosując różne chwyty marke- prace nad nowelizacją Kodeksu i przystąpienie do rywalizacji nie można wykluczyć powtór- tingowe, jak na przykład płacz wyborczego jako element walki ze zdwojoną energią. ki scenariusza z poprzednich nad konstytucją. To zapewne o sprzyjające rozwiązania dla wyborów, gdy murowany fa- przejdzie do historii polskich swoich kandydatów. O drugą turę woryt Bronisław Komorowski kampanii wyborczych, co nie zaczął gwałtownie tracić popar- znaczy, że dzięki temu Hołow- Zadyszka faworyta Obraz rywalizacji zmieniło cie i przegrał z Dudą. Minusem nia zwiększył swoje szanse również przystąpienie do wy- Trzaskowskiego w drugiej tu- w wyborczym wyścigu. Po po- Od początku kampanii borów obecnego prezydenta rze są jego mocno lewicowe po- jawieniu się nowego kandydata wyborczej na czele wyścigu Warszawy Rafała Trzaskow- glądy w kwestiach moralnych, KO Hołownia stracił ok. 5 proc. z  olbrzymią przewagą znaj- skiego, który po wycofaniu się których nie popiera większość dował się ubiegający się o re- Małgorzaty Kidawy-Błońskiej społeczeństwa, i to może zdecy- Przegrani i wygrani elekcję Andrzej Duda. W mia- został kandydatem KO. Trza- dować o przegranej. rę zbliżania się 10 maja (na ten skowski już po pierwszych Aspiracje do wejścia do dzień zaplanowana była pierw- dniach od ogłoszenia startu Ma on poważnego kon- drugiej tury miał też lider PSL sza tura głosowania) uzyskiwał uplasował  się w  sondażach kurenta do drugiego miejsca W. Kosiniak-Kamysz, który jed- coraz lepsze wyniki. W niektó- na drugim miejscu, uzysku- – kandydata niepartyjnego nak wydaje się już znużony wie- rych badaniach osiągał nawet 65 proc., co dawało mu zwy- cięstwo w pierwszej turze. Sy- tuacja zmieniła się po 10 maja, gdy poparcie dla niego w ciągu dwóch tygodni spadło do ok. 40 proc., a więc o 20 punktów. Skąd taka zmiana? Powodów jest kilka. Zmęczenie wielomie- sięczną kampanią, brak możli- wości bezpośrednich spotkań z wyborcami, demobilizacja elektoratu zaraz po odwołaniu głosowania czy w ostatnich ty- godniach brak dynamicznych elementów w kampanii. Trzeba 40 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

WYBORY PREZYDENCKIE POLSKA HENRYK PRZONDZIONO /FOTO GOŚĆ borów przed 6 sierpnia, co mo- głoby doprowadzić do kryzysu lomiesięczną rywalizacją. Jego nie prowadzi. Jeśli zabiera głos, ▲ Kto po najprawdo- konstytucyjnego. bardzo niskie poparcie w nowej to powtarza zgrane motywy: kampanii jest być może efektem atakuje Kościół i chce przepro- podobniej czerwcowych Tymczasem, wbrew ape- wadzić w Polsce lewicową re- wyborach będzie lom PiS, a nawet części opozy- okresowej demobilizacji elekto- wolucję obyczajową. W efekcie urzędował w Pałacu cji, marszałek Senatu Tomasz ratu albo wzrostu liczby osób uzyskuje poparcie na poziomie Prezydenckim, już nie jest Grodzki z KO nie spieszy się popierających konkurentów. 2–3 proc. Pomimo tak fatalnych tak oczywiste, jak przed z  procedowaniem. Zgodnie W wyborach prezydenckich wyników Lewica nie zdecydo- 10 maja. z przepisami ma na to 30 dni, ważne są osobowości kandy- wała się na zmianę kandydata, a więc może przetrzymać usta- datów, a lider ludowców wyda- przez co ryzykuje, bo jego słaby Wyborcza i to ona ma zagwa- wę nawet do 11 czerwca, tyle je się zbyt spokojny, aby porwać wynik może się odbić negatyw- rantować ich zgodność z de- że wówczas PKW, po ostatecz- większą grupę osób. Na razie nie na partii. mokratycznymi standardami. nym przyjęciu projektu przez więcej emocji wzbudziła jego Nowelizacja wprowadza moż- Sejm, miałaby na zorganizo- żona, nazywając go na jednym Pozostali kandydaci (jest liwość głosowania bezpośred- wanie wyborów 17 dni i znów z wieców „tygrysem”. ich pięciu) otrzymują popar- niego w lokalach wyborczych stanęlibyśmy w obliczu kryzy- cie w granicach jednego pro- i korespondencyjnego. Te ramy su konstytucyjnego. Pierwsze Wyniki powyżej jedne- centa i politycznie się nie liczą. są wypełnione szczegółowymi posiedzenie senackich komisji go procenta uzyskuje jeszcze Do głosowania jest jeszcze kil- rozwiązaniami. w sprawie projektu odbyło się dwóch kandydatów, z diame- ka tygodni i nie można wyklu- dziewięć dni po tym, jak pro- tralnie odmiennej opcji poli- czyć nieoczekiwanych zwrotów Projekt, następnego dnia po jekt trafił do izby wyższej par- tycznej. Pozytywnie trzeba w wyborczym wyścigu. przyjęciu przez Sejm, trafił do lamentu, a marszałek Grodzki ocenić kampanię kandydata Senatu. Obóz rządzący prosił, nie wyznaczył daty posiedzenia Konfederacji Krzysztofa Bo- Niebezpieczna gra aby ten zajął się jego rozpatrze- Senatu, na którym miałby za- saka, który umiejętnie wyko- niem jak najszybciej, aby mieć jąć się ustawą o wyborach pre- rzystuje media społecznościo- W tle rywalizacji osób aspi- możliwie dużo czasu na prze- zydenckich. Nieoficjalnie padają we, a w publicznych wypowie- rujących do najwyższego urzę- prowadzenie wyborów według daty 27 i 28 maja, a więc dwa dziach stara się merytorycz- du w państwie toczy się walka nowych przepisów, ponieważ tygodnie od wpłynięcia ustawy nie punktować politycznych polityczna wokół kształtu Ko- nowy prezydent powinien zo- do Senatu. przeciwników i widać, że jest deksu wyborczego. Każda ze stać wyłoniony przed zakończe- dobrze przygotowany do dys- stron chce, aby sprzyjał ich kan- niem kadencji obecnego, czyli Z drugiej strony PiS również kusji. W ostatnich sondażach dydatowi. przed 6 sierpnia. PiS chciałby, ma asa w rękawie, którym może uzyskuje poparcie na poziomie aby pierwsza tura głosowania szachować opozycję. Otóż PKW ok. 10 proc., co oznacza prze- Dwa dni po nieudanych wy- odbyła się 28 czerwca, a wów- jeszcze 10 maja wieczorem pod- skoczenie lidera ludowców, a to borach Sejm przegłosował no- czas druga byłaby 12 lipca. jęła uchwałę o nieodbyciu się trzeba uznać za sukces. welizację Kodeksu wyborczego PKW miałaby czas na ogłosze- wyborów. Zgodnie z przepisa- przedstawioną przez klub PiS. nie wyników wyborów, a Sąd mi od momentu opublikowa- Odwrotnie wygląda kampa- Najważniejsze jest przywró- Najwyższy na stwierdzenie ich nia tej uchwały w „Dzienniku nia kandydata Lewicy Roberta cenie zasady, że wybory prze- ważności. Według projektu sąd Ustaw” marszałek Sejmu ma Biedronia, której praktycznie prowadza Państwowa Komisja ma na to 21 dni, a więc może to 14 dni na wyznaczenie nowego zrobić do 2 sierpnia. Późniejsze terminu głosowania. Wydawa- terminy głosowania groziłyby łoby się oczywiste, że do 24 maja niestwierdzeniem ważności wy- poznamy ten termin. Tymcza- sem uchwała PKW nie została opublikowana w „Dzienniku Ustaw”, więc marszałek Elżbietę Witek z PiS nie krępują żadne terminy – może wyznaczyć datę wyborów w czasie, który uzna za właściwy. Stąd zarzuty opo- zycji, że będzie on najbardziej korzystny dla kandydata PiS. Wydaje się oczywiste, że w wyjątkowej sytuacji, w ja- kiej znaleźliśmy się z powodu pandemii, wybory powinny się odbyć jak najszybciej, aby nie destabilizować państwa. Nie- stety, po raz kolejny można odnieść wrażenie, że dla poli- tyków interesy własnej partii są najważniejsze.• www.gosc.pl 41

POLSKA Zagłada HENRYK PRZONDZIONO /FOTO GOŚĆ śląskiej elity 80 lat temu Niemcy w ramach 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22 tzw. Intelligenzaktion wywieźli do KL Dachau ponad 3000 przedstawicieli górnośląskiej elity, w tym 33 duchownych katolickich. Ostatni transport wyjechał 26 maja 1940 roku. Andrzej GRAJEWSKI [email protected] N iemcy rozpoczynali wojnę z Pol- ską z ludobójczym planem fizycz- nego zniszczenia polskiej elity na okupowanych terenach, a przede wszystkim na obszarach, które miały być włączone do III Rzeszy. Wyciągając wnioski z historii (pomimo dziesięcioleci panowa- nia na terenach zagarniętych w przeszłości nie udało im się zgermanizować polskiej ludności), tym razem postanowiono działać inaczej. Założono, że po zdobyciu tych tere- nów należy natychmiast uderzyć w miej- scowych przywódców i opiniotwórczą elitę. Nazwano to oczyszczeniem gruntu – Flur- bereinigung, co w praktyce oznaczało fi- zyczną likwidację najbardziej świadomej warstwy polskiej ludności. Przede wszyst- kim inteligencji, nauczycieli, duchowień- stwa oraz ludzi zaangażowanych w walkę o polskość na tych terenach. Te działania przyjęły później nazwę „Intelillgenzaktion” (Akcja Inteligencja). Jej pierwszy etap miał miejsce we wrześniu 1939 r. Za oddziała- mi Wehrmachtu na Pomorzu, Górnym Śląsku i w Wielkopolsce szły jednostki specjalne SS, tzw. Einsatzgruppen (Grupy Operacyjne), z imiennymi wykazami człon- ków polskiej elity, dokonujące masowych aresztowań i egzekucji. Wiosną 1940 r. przystąpiono do kolejnej fazy operacji, sporządzając listy przeznaczonych do za- głady na podstawie wiedzy zdobytej już w pierwszych miesiącach okupacji. Rozporządzenie z Berlina – Formalną podstawą prawną do prze- prowadzenia akcji na Górnym Śląsku było 42

HISTORIA POLSKA ◄ W katowickiej katedrze znajduje się tablica byli działacze plebiscytowi i powstańcy ks. Józef Kula, administrator z Dębowca na śląscy, prawnicy oraz duchowni, zarówno upamiętniająca kapłanów, którzy oddali katoliccy, jak i ewangeliccy. Często byli to Śląsku Cieszyńskim i dziekan skoczowski, życie za wiarę i ojczyznę. proboszczowie znani z patriotycznej posta- wy, cieszący się autorytetem w lokalnych oraz ks. Stanisław Bilski z Grodźca. W trze- rozporządzenie Głównego Urzędu Bezpie- społecznościach. Aresztowanych umiesz- czeństwa Rzeszy (RSHA), wydane w Ber- czono najpierw w obozach przejściowych, cim transporcie wysłano jeszcze liczniej- linie 2 kwietnia 1940 r., o numerze IV-D2- m.in. w Czeskim Cieszynie i w Sosnowcu, 480/40 – wyjaśnia prok. Ewa Koj z katowic- gdzie byli okrutnie traktowani. Pochodzili szą grupę księży. Byli to: ks. Franciszek kiego IPN, kontynuująca obecnie śledztwo z terenów byłego województwa śląskiego, w sprawie Intelligenzaktion umorzone części rejencji opolskiej i powiatów z byłych Smolarek z Komorowic, ks. Karol Kałuża, w 2010 r. Jak dodaje, w zachowanej w tej województw kieleckiego i małopolskiego, sprawie dokumentacji – kartotece gestapo przyłączonych jesienią 1939 r. do rejencji proboszcz ze Skoczowa, ks. Franciszek z Sosnowca – przy nazwiskach aresztowa- katowickiej. nych znajdują się adnotacje wskazujące na Kotulecki ze Starej Wsi, ks. Augustyn Paź- to rozporządzenie jako podstawę prawną Pierwszy transport, jak ustaliła prok. do prowadzenia dalszych działań w ramach Koj, wyruszył 9 kwietnia 1940 r. i liczył dziora, proboszcz z Końskiej, ks. Klemens Intelligenzaktion. Niestety, nieznana jest 70 osób, głównie z okolic Katowic. Następne treść tego dokumentu, gdyż dotychczas były liczniejsze. 14 kwietnia wywieziono Galocz z Wędryni na Zaolziu, ks. Karol w archiwach nie odnaleziono żadnego eg- 751 osób, 28 kwietnia 1940 r. – 765 osób, zemplarza. Prawdopodobnie przygotował 5 maja 1940 r. – 735 osób. Ostatni transport Masny, proboszcz z Grodźca, ks. prałat go Wydział IV D 2, odpowiedzialny za re- wyjechał 26 maja i znajdowało się w nim presje wobec Polaków w Niemczech. 726 osób. Rudolf Tomanek, tłumacz Mszału rzym- W opinii prof. Ryszarda Kaczmarka Wszyscy trafili do największego wów- skiego, katecheta z Cieszyna znany na ca- z Uniwersytetu Śląskiego rozporządzenie czas niemieckiego obozu koncentracyj- mogło w ogóle nie być publikowane. Funk- nego KL Dachau pod Monachium. Część łym Śląsku Cieszyńskim, emerytowany cjonowało jedynie jako wewnętrzny doku- z nich, po okresie tzw. kwarantanny, zo- ment w obiegu kancelaryjnym struktur stała przewieziona do KL Mauthausen- ks. Jan Sznurowacki z Ustronia, ks. Józef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy. -Gusen (Austria), pierwszego obozu kon- Jego pracę nadzorował Heinrich Himmler, centracyjnego utworzonego poza grani- Mamica, kapelan Wojska Polskiego, oraz a szefem w tym czasie był Reinhard Hey- cami III Rzeszy i rozbudowanego z myślą drich. Jeden z nich prawdopodobnie był o przyjęciu aresztowanych w ramach In- ks. Władysław Suchoń z Kóz k. Bielska. pod nim podpisany. Dokument obowią- telligenzaktion. Wśród represjonowanych zywał zapewne nie tylko w stosunku do znalazły się także 72 kobiety, które trafiły Wśród 16 duchownych skierowanych do rejencji katowickiej, ale wszystkich ziem do obozu koncentracyjnego KL Ravens- wcielonych jesienią 1939 r. do III Rzeszy. brück. Była wśród nich s. Tekla Rufina tego transportu było sześciu pastorów Świrska ze Zgromadzenia Służebniczek Profesor Kaczmarek zwraca uwagę, że Starowiejskich, przełożona pielęgniarek ewangelickich ze Śląska Cieszyńskiego. działania w ramach tej akcji na Górnym w Szpitalu Powiatowym w Będzinie. Śląsku były wykonywane przez placówki W czwartym transporcie wywieziono gestapo i podporządkowane w tym czasie Ofiara duchowieństwa tzw. placówce kierowniczej we Wrocławiu 12 księży katolickich: ks. Feliksa Zielińskie- (Staatspolizei – Leitstelle Breslau). Na jej Ostrze akcji wymierzone było w ducho- czele stał późniejszy kat Warszawy, generał wieństwo katolickie na Górnym Śląsku. go z Łagiewnik Śląskich, ks. Franciszka policji i SS Erich von dem Bach-Zelewski Dzięki informacjom ze śledztwa prowa- z tytułem wyższego dowódcy SS i policji. dzonego przez prok. Koj można ustalić listę Długosza, proboszcza ze Studzionki, za 1 maja 1940 r. zastąpił go generał policji duchownych katolickich i ewangelickich, Ernst Heinrich Schmauser i to on nadzo- represjonowanych w ramach Intelligen- zasługi dla sprawy narodowej w okresie rował wysyłkę dwóch ostatnich, majowych zaktion na Górnym Śląsku. Już w pierw- transportów. Ich bezpośrednim podko- szym transporcie, obejmującym głównie plebiscytu odznaczonego Gwiazdą Gór- mendnym w Katowicach w tym czasie był osoby z Katowic i okolic, został wywiezio- Emanuel Schaefe. ny ks. dr Emil Szramek, proboszcz parafii nośląską i Srebrnym Krzyżem Zasługi, mariackiej w Katowicach, wybitny duszpa- Transporty śmierci sterz, naukowiec i humanista, prawdziwy ks. Jana Pojdę z Książenic, ks. Jana Osiewa- lider społeczności katolickiej w diecezji Prokurator Koj na podstawie odnale- katowickiej. W drugim znaleźli się kolejni cza, proboszcza z Ćwiklic, ks. Pawła Puche- zionych niedawno list transportowych do duchowni: ks. Feliks Sołtysiak, proboszcz KL Dachau ustaliła personalia 3047 osób z Górek Wielkich, ks. Józef Czempiel, pro- ra, proboszcza z Łagiewnik, ks. Franciszka wywiezionych w ciągu dwóch miesięcy boszcz z Hajduków Wielkich, lider ru- 1940 r. z rejencji katowickiej do obozu kon- chu abstynenckiego na Górnym Śląsku, Szulca, proboszcza z Kochłowic, dziekana centracyjnego w Dachau. Na listach znaleź- ks. Władysław Marcinkowski z Bobrow- li się przedstawiciele różnych grup miejsco- nik, ks. Adolf Pojda, proboszcz z Leszczyn, kochłowickiego, ks. Jana Broya, probosz- wej elity: nauczyciele, aktywiści społeczni, ks. Józef Nowak z Frysztatu na Zaolziu, cza z Siemianowic Śląskich, ks. Józefa Nie- dzielę, proboszcza z Bielszowic, ks. Karola Żmija z Lipin, ks. Stanisława Krzysztofika z Chropaczowa, ks. Franciszka Golę z Niw- ki oraz ks. Piotra Klimka, proboszcza z Żor. Wreszcie w piątym transporcie wysłano do obozów dwóch pastorów ewangelickich i dwóch księży katolickich: ks. Ludwika Wrzoła, rektora seminarium duchownego w Widnawie (Morawy), gdzie kształcili się klerycy ze Śląska Cieszyńskiego, później administratora w Ligocie pod Bielskiem, oraz ks. Antoniego Brzóskę z Pawłowa, ka- pelana hufca harcerskiego. W ciągu dwóch miesięcy z rejencji katowickiej wywie- ziono 33 księży katolickich, z których 22 zmarło lub zostało później zamęczonych w niemieckich obozach koncentracyjnych. W przedsionku do katowickiej katedry pw. Chrystusa Króla znajduje się tablica upamiętniająca 51 kapłanów, którzy „za wiarę i Ojczyznę” oddali życie. Blisko po- łowa spośród nich swoją męczeńską drogę rozpoczęła 80 lat temu, kiedy wiosną 1940 r. wywożono ich do KL Dachau. Wśród 108 beatyfikowanych 13 czerwca 1999 r. przez Jana Pawła II byli także księża – ofiary In- telligenzaktion na Górnym Śląsku – Emil Szramek i Józef Czempiel. • www.gosc.pl 43

POLSKA ROMAN KOSZOWSKI /FOTO GOŚĆ Utrudnić kontakt z wściekłym wirusem BARBARA GRUSZKA-ZYCH: Czy to, co Prof. Marian ju wystarcza ich dla chorych zmarłych w naszym kraju jest jest najgorsze w pandemii wiru- Zembala mówi wymagających wsparcia re- mniejsza w stosunku do licz- sa COVID-19, mamy już za sobą? o pandemii, spiratorem. Drugim ważnym by zgonów we Włoszech czy PROF. MARIAN ZEMBALA: Myślę, odmrażaniu powodem tego, że w Polsce za- Hiszpanii. Mimo powszechne- że gaszenie pandemii może po- gospodarki chorowania nie przyrastały tak go biadolenia nad polską służ- trwać do grudnia tego roku, i wrażliwości dynamicznie, była zwiększo- bą zdrowia to świadectwo jej ale jej najsilniejsza faza jest za rodzinnej. na liczba badań identyfikują- sprawności. nami. Mam codzienny kontakt cych COVID-19. W wypadku telefoniczny z kolegami leka- Na szczęście, dzięki Bogu podejrzenia objawów klinicz- Czy izolacja Śląska od reszty rzami z dwunastu krajów eu- i ludziom, u nas nie stało się nych można było stwierdzić, kraju z powodu dużego wskaź- ropejskich i wszyscy boimy się to, co spowodowało katastro- czy dana osoba jest zarażona, nika zachorowań miałaby sens? najbliższych dwóch tygodni. fę, także w  pewnym sensie i skierować ją na kwarantannę. To one pokażą, czy odmroże- humanitarną, w północnych Wczesna identyfikacja ognisk Niedawno zadzwonił do nie gospodarki, które sprawiło, Włoszech. Tam szpitale nie epidemicznych przez badanie mnie mój pacjent z Knurowa, że możemy łatwiej wyrwać się były w stanie przyjąć chorych rodzin osób zarażonych i ich emerytowany inżynier pracu- z zamkniętych domów, nie wy- na intensywną terapię, bo bra- izolację społeczną spowodowa- jący wiele lat w kopalni. „Bar- woła ekspansji wirusa i nawro- kowało miejsc. W naszym kra- ła, że dzisiaj możemy widzieć dzo pana proszę, żeby pan za- tu zakażeń. Jeśli tak się nie sta- światełko w tunelu. reagował” – prawie krzyczał nie, będziemy mieć potwierdze- do słuchawki, bo był zdener- nie, że najgorsze już za nami. Śmiertelność chorych też jest wowany. „Na jakimś portalu u nas mniejsza. internetowym przeczytałem: W  Polsce nie przeżywaliśmy »Niech Ślązacy dostaną tę auto- tak tragicznych chwil jak Włosi To napawa mnie opty- nomię, niech rząd ich odetnie, w Lombardii. mizmem. Uczciwość wyma- niech się uduszą, a wtedy cała ga, żeby stwierdzić, że liczba reszta Polski wyjdzie na prostą 44 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

ŻYCIE Z PANDEMIĄ POLSKA ◄ Prof. Marian Zembala najczęściej zdarza w środkach we w rodzinach wielopokole- Nie zazdroszczę temu panu są- komunikacji miejskiej, w du- niowych. Ale ludzie samotni, siada. – wybitny kardiochirurg, żych zbiorowiskach ludzkich, zamknięci w blokowiskach nie- były minister zdrowia na przykład w domach pomo- raz przeżywali smutne chwile, Trzy dni później znów i poseł na Sejm. cy społecznej czy w zakładach tak jak jeden z moich pacjen- odebrałem od niego telefon. pracy takich jak kopalnie. tów – 71-letni pan Sebastian „Chciałem panu przekazać i skończy się pandemia«”. Pro- z Tychów. Tuż przed pandemią dobrą wiadomość” – usłysza- sił mnie, żebym zareagował na Ludzie zaakceptowali maski, został wypisany z naszej klini- łem. „Z maską na twarzy od- tę nieprawość. Przestrzegam ale rękawiczki nie bardzo. ki po operacji serca. Kilka dni wiedził mnie kolega z chóru przed podobnym niechrześci- później zatelefonował do mnie parafialnego, w którym śpie- jańskim myśleniem. Poradzi- Jest tak z prostego powo- i powiedział, że jest mu przy- wam. Przyniósł mi ciasto i po- łem mu, żeby skomentował ten du – maska jest zdecydowa- kro nie tylko dlatego, że siedzi wiedział, że wszyscy na mnie wpis informacją, że podobne nie tańsza niż rękawiczki. w domu sam, bo żona już nie czekają. Czuję, że po tej jego fobie pojawiły się w Brazylii Nie musimy jednak kupować żyje, a dzieci mieszkają za gra- wizycie szybciej zdrowieję”. w stosunku do plemion indiań- rękawiczek chirurgicznych – nicą – córka w Australii, a syn Kilka dni temu dowiedziałem skich, gdzie ze względu na nie- wygodniejszych, ale dość dro- w Wielkiej Brytanii. „Wie pan, się, że pan Sebastian był już dostateczne warunki sanitar- gich. Wystarczą lateksowe czy czemu jest mi przykro?” – py- na pierwszej próbie chóru. ne mocno rozprzestrzeniła się kauczukowe kosztujące od 4 tał. „Bo kiedy wychodzę na Chciałbym, żeby to przesłanie epidemia. Doszło do tego, że do 6 zł, dostępne w supermar- balkon zaczerpnąć świeżego o świadczeniu sobie wzajem- proponowano, by otoczyć kor- ketach i na stacjach benzyno- powietrza, sąsiad zwraca mi nej pomocy dotarło do takich donem zakażone tereny, i suge- wych. Chronią nas, kiedy doty- uwagę: – Schowaj się szybko, ludzi jak jego sąsiad. Ma rację rowano, że najlepiej by było, kamy przedmiotów, z którymi bo jeszcze mnie zarazisz. A jak papież Franciszek, który jest gdyby ich mieszkańcy poumie- przed nami miał styczność cho- tego zaraz nie zrobisz, to za- przekonany o tym, że wirusa rali. Wtedy biskup Kurytyby ry objawowy czy bezobjawo- dzwonię po policję”. Pocieszy- pokonamy tylko wtedy, gdy bę- kategorycznie zaprotestował wy. Trzeba też jak najczęściej łem go, że jeśli jest mu bardzo dziemy walczyć razem.  • i nazwał to barbarzyństwem. używać żeli czy płynów anty- ciężko, niech dzwoni do mnie. bakteryjnych. [email protected] Czy to jest dobre, że w aktual- W  wielu miejscach zostały REKL A M A nie względnej stabilizacji za- otwarte żłobki i przedszkola, chorowań rząd stopniowo od- a dzieci, często nie mając obja- Rozwiązanie krzyżówki mraża gospodarkę? wów, mogą być przecież nosi- cielami wirusa. Czy to bezpiecz- EKONOMIA PO PROSTU Robi to po to, żeby sparali- ne posunięcie? żowane czasowo życie mogło Wśród osób, które nadesłały prawidłowe rozwiązanie wrócić do normy. Może się to Zamknięcie żłobków krzyżówki zamieszczonej w „Gościu Niedzielnym” nr 22/2020, stać tylko przez stopniowe od- i przedszkoli uniemożliwiało rozlosowaliśmy nagrodę: grę planszową SPLENDOR. mrażanie różnych gałęzi go- pracę matkom małych dzieci. spodarki. Nie tylko tych decy- Dlatego trzeba było zdecydo- Prawidłowe rozwiązanie: dujących o naszej podstawowej wać się na to kompromisowe SYSTEM ZŁOTEJ WALUTY egzystencji, ale i tych, które rozwiązanie. Kraje bardzo do- sprawiają, że mamy gdzie zara- brze zorganizowane i bogate, Lista laureatów: 6. Stefan Myszor, Katowice biać i za co żyć. W każdym cza- takie jak Norwegia, Szwecja, 7. Beata Madej, Zabrze sie każdy z nas musi pamiętać, Niemcy czy Holandia, też uru- 1. Martyna Kędzia, Bydgoszcz 8. Katarzyna Kądziela, Legnica że podstawowym warunkiem chomiły żłobki i przedszkola. 2. Anna Dziarmaga, Poznań 9. Magdalena Pociecha, Klęczany przetrwania pandemii jest dba- Jako lekarz nieepidemiolog 3. Grzegorz Zorychta, Piekary Śląskie 10. Bartosz Kuc, Kraków łość o dyscyplinę w kwestii powiem, że ryzyko, iż dziecko 4. Hildegarda Jendrzej, Olesno zachowywania dystansu spo- przeniesie wirusa na dorosłe- 5. Janusz Leszczyński, Mińsk Mazowiecki łecznego. Pozostawanie, o ile go, nie jest duże. I na szczęście to możliwe, w izolacji, noszenie dzieci łatwiej go pokonują, bo Zwycięzcom gratulujemy. Nagrody prześlemy pocztą. masek i rękawiczek. ich organizm jest silniejszy. Zapraszamy do udziału w kolejnych konkursach. Nagrody czekają! Objawy zakażenia u maluchów Wielu narzeka na uciążliwość zwykle przypominają przezię- związaną z noszeniem mase- bienie. Każda rozsądna matka, czek. widząc pokasłujące dziecko, powinna zostać z nim w domu. Maska jest po to, żeby utrudnić kontakt z tym wście- Szczęśliwi są ci, którzy w opie- kłym wirusem. Jeśli astmatyk ce nad dziećmi mogą liczyć na narzeka, że mu przeszkadza, pomoc rodziny. niech założy przyłbicę, która mniej utrudnia oddychanie, W sytuacji pandemii bar- a również chroni przed zakaże- dzo ważna okazała się wrażli- niem drogą kropelkową. To się wość rodzinna. To było możli- www.gosc.pl 45

ŚWIAT Jacek DZIEDZINA (Nie) nasz prezydent [email protected] J eszcze cztery lata temu wy- dawało się, że jest to nie- możliwe. Donald Trump, niekryjący się ze swoim stylem życia oraz dość luźnym podejściem do spraw wiary i moralności, miał pozyskać głosy wierzącej części Ame- ryki. Podziały, jakie wówczas nastąpiły w chrześcijańskich wspólnotach w związku z ro- snącymi szansami na to, że to Trump będzie kandydatem republikanów, były ogromne. Ostatecznie, mając do wybo- ru Hillary Clinton i Donalda Trumpa, wielu z zaciśniętymi zębami oddało głos na niego. W 2020 r. zęby nie są już tak mocno zaciśnięte. Większość tzw. ewangelikalnych chrześci- jan i ponad połowa katolików jest gotowa poprzeć urzędują- cego prezydenta w staraniach o reelekcję. Powstał nawet sil- ny ruch Katolicy za Trumpem, a o kandydacie republikanów ciepło wypowiada się nowojor- ski arcybiskup. Czy to oznacza, że wątpliwości sprzed czterech lat zniknęły? Katedra Trumpa Katolicy w USA na, lekka forma). Hillary Clin- bez ogródek – że „siedzi tutaj jesienią zagłosują ton najpierw dobrze się bawiła jako osoba publiczna, udając, Październik 2016 r. Dzień na Donalda i śmiała się, nawet wtedy, gdy że nie nienawidzi katolików”. po trzeciej debacie telewizyj- Trumpa chętniej Trump stwierdził, że kolacja I jakby chcąc pokazać, na czym nej, w której Donald Trump niż w 2016 roku. „to dla Hillary pierwsze spo- polega różnica między nimi, starł się z Hillary Clinton, kan- Wielu z nich tkanie, na którym przemawia stwierdził: „Kardynał Dolan dydaci usiedli przy jednym sto- jednak nadal ma do szefów korporacji i nie do- i ja prowadzimy dwie imponu- le podczas dobroczynnej kola- dylemat, czy to stanie za to pieniędzy”. Kandy- jące nieruchomości przy Pią- cji, znanej w USA jako Al Smith wybór moralnie dat republikanów zapunktował tej Alei [chodzi o Trump To- Dinner. Organizuje ją zawsze słuszny. również dystansem wobec sie- wer miliardera oraz katedrę w roku wyborczym katolicka bie, gdy mówił, że wielu ludzi św. Patryka archidiecezji no- Fundacja Alfreda E. Smitha. ratowała początkowo trochę powtarza mu, że skromność jest wojorskiej – J.Dz.]. Oczywiście, Gospodarzem jest arcybiskup konwencja przemówień kan- prawdopodobnie jego najlep- nieruchomość kardynała jest Nowego Jorku, zasiadający przy dydatów (tradycyjnie dowcip- szą zaletą. Śmiała się Hillary, bardziej imponująca niż moja. stole pomiędzy dwoma kandy- śmiał się kard. Dolan, wyda- To dlatego, że moją zbudowa- datami, którzy są na ostatniej wało się, że katolicka fundacja łem moimi pięknie uformowa- prostej do wyborów. W 2016 r. stworzyła przestrzeń, w której nymi dłońmi. (śmiech) Jego nie- między Trumpem a Clinton sie- mogą spotkać się i z dystansem ruchomość została zbudowana dział kard. Timothy Michael mówić o sobie nawet tak skon- rękami Boga, a nikt nie może się Dolan. Po kolacji arcybiskup fliktowani politycy. równać z Bogiem. Mam rację?”. przyznał, że siedział „w naj- Kardynał Dolan, równie roz- bardziej lodowatym miejscu Moją uwagę zwróciły wów- bawiony, co zaskoczony tą wy- na Ziemi” – jego sąsiedzi uni- czas dwa wątki w przemówie- powiedzią, przytaknął. Czy to kali kontaktu wzrokowego ze niu Trumpa. Kpiąc z Hillary była dobrze przemyślana strate- sobą, nie podali sobie również Clinton, powiedział o niej – już ręki na przywitanie. Sytuację 46 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

STANY ZJEDNOCZONE ŚWIAT ◄ 53 proc. amerykańskich denta może poprzeć większość zapiekłość. Otwarcie przeciwko (ok. 53 proc.) amerykańskich tej polityce występowało wie- katolików nie wyklucza, katolików. Czy jest to poparcie lu amerykańskich biskupów. że w listopadowych bezwarunkowe, czy raczej wy- Również katoliccy publicyści, wyborach zagłosuje nika z bezradności? jak George Weigel czy Robert na Donalda Trumpa. George, pisali w 2016 r. na ła- Rasista pro-life? mach magazynu „National Re- (katolicy stanowią ok. 25 proc. view”, że Trump „nie jest wła- społeczeństwa). O ile jednak Nie bez znaczenia z pewno- ściwym kandydatem na prezy- ewangelikalni to od dawna ścią jest fakt, że Donald Trump denta”, bo odwołuje się do „ra- naturalny elektorat Partii Re- paradoksalnie jest najbardziej sistowskich lęków i uprzedzeń, publikańskiej (choć cztery lata „prolajferskim” prezydentem które są sprzeczne z wrażliwo- temu ich poparcie dla Trumpa w historii USA. A to, po której ścią katolicką”. nie było od początku oczywi- stronie sporu o aborcję jest kan- ste), o tyle katolicy przez deka- dydat, w Stanach ma kluczowe zKdaetcoyldicuyją dy traktowali Partię Demokra- znaczenie zarówno dla zwolen- Dziś z sondaży wynika, że tyczną jako ich naturalne śro- ników aborcji, jak i dla ruchów dowisko polityczne. Wynikało pro-life. Wspieranie obrońców spora część katolików przeko- to przede wszystkim z doświad- życia jest szczególnie ważne dla czeń historycznych – katolicy większości ewangelikalnych nała się do Donalda Trumpa w XIX i na początku XX wieku chrześcijan i  dla konserwa- byli społecznością dyskrymino- tywnej części wyborców kato- i jest gotowa zagłosować na nie- waną w Stanach, a jedyną par- lickich. A Donald Trump wielo- tią, która dawała jakiekolwiek krotnie udowodnił, że wspiera go w listopadowych wyborach. nadzieje czy realne gwarancje i będzie wspierał działania ma- równouprawnienia dla mniej- jące chronić życie ludzkie od po- Z badań RealClear Opinion Re- szości, była właśnie Partia De- częcia. Trudno powiedzieć, ile mokratyczna. Poza tym mniej w tym osobistego przekonania search wynika, że 53 proc. tego więcej jedna trzecia katolików prezydenta, a ile taktyki obli- w USA to imigranci lub potom- czonej na pozyskanie głosów, „nie wyklucza”, choć zdecydo- kowie imigrantów z Ameryki ale faktem jest, że dla wyborców Łacińskiej, a naturalnym so- chrześcijańskich ma znaczenie wanych jest tylko 34 proc. kato- jusznikiem politycznym imi- i ograniczenie finansowania kli- grantów zawsze byli demokraci. nik aborcyjnych ze środków lików. Dla Trumpa niepokojące W ostatnich dekadach jednak, federalnych, i udział Trumpa zwłaszcza w miarę coraz sil- w Marszu dla Życia w Waszyng- może być to, że w zestawieniu niejszego skrętu demokratów tonie, i wielokrotnie wygłasza- ANDREW HARNIK /AP PHOTO/EAST NEWS na lewo, preferencje wyborcze ne mowy podkreślające wartość ze swoim niemal pewnym ry- wśród katolików uległy korek- dziecka w łonie matki. Ważne cie i coraz częściej głosują oni było także cofnięcie tej części walem, Joe Bidenem, przegry- na kandydata republikanów. niesławnej Obamacare (usta- Doszły do tego również zmiany wy zdrowotnej Obamy), która wa, bo demokrata może liczyć wśród imigrantów – duża część narzucała również katolickim Latynosów po przyjeździe do organizacjom finansowanie (według sondażu) na ponad 50 USA porzuca katolicyzm i prze- aborcji i antykoncepcji. chodzi do różnych wspólnot proc. głosów katolików. Dla ewangelikalnych, które częściej Jednocześnie jego przeciw- głosują na republikanów. O ile nicy, także po katolickiej stro- Trumpa, który z  pewnością jednak w przypadku Ronalda nie, mają powody, by wypomi- Reagana czy George’a W. Bu- nać mu niekonsekwencję – do- może liczyć na blisko 90-pro- sha było to poparcie dość wy- tyczy to zarówno agresywnych raźne, o tyle Donald Trump nieraz w treści wypowiedzi centowe poparcie wśród ewan- cztery lata temu wydawał się Trumpa pod adresem imigran- nie do zaakceptowania przez tów, a jeszcze bardziej likwida- gelikalnych chrześcijan, roz- katolicki elektorat (w sondażu cji programu Deferred Action „Washington Post” i ABC News for Childhood Arrivals (DACA), kład głosów wśród katolików Hillary Clinton chciało poprzeć chroniącego przed deportacją gia Trumpa obliczona na pozy- 61 proc. katolików). imigrantów, którzy przybyli ma również znaczenie przede skanie głosów katolickich wy- do USA jako dzieci. Sąd apela- borców? Niezależnie od tego, na Dziś jesteśmy w zupełnie in- cyjny nakazał wprawdzie pre- wszystkim dlatego, że katoli- ile Trump był w tym szczery, nym miejscu – według różnych zydentowi wycofanie się z tej była to z pewnością zapowiedź sondaży urzędującego prezy- decyzji, ale zapamiętano mu to cy są najliczniejsi w wahają- tego, co stało się wizytówką jego jako dowód na antyimigrancką prezydentury i co może zdecy- cych  się stanach, w  których dować o jego kolejnej wygranej. decyduje się wynik wyborów. Poparcie nieoczywiste Nie bez powodu więc z dużym O wyniku wyborów prezy- rozmachem działa ruch Kato- denckich w USA decyduje wiele czynników, ale jednym z naj- licy za Trumpem. Kardynał ważniejszych – o czym wiedzą wszyscy startujący w wyścigu Dolan w  telewizji Fox News do Białego Domu – jest pozyska- nie głosów zarówno ewangeli- pochwalił prezydenta za jego kalnych chrześcijan, dominu- jących zwłaszcza w południo- przywództwo podczas pande- wych stanach (tzw. pas biblijny), jak i katolików. Jedni i drudzy mii koronawirusa, a także za to w sumie trochę więcej niż połowa wszystkich wyborców to, że okazał się „szczególnie wrażliwy na uczucia wspólnoty religijnej”. Kardynała spotkała za to krytyka ze strony części środowisk katolickich, które wypominały mu nawet modli- twę za prezydenta w katedrze św. Patryka. Coraz więcej ka- tolików w USA czuje jednak, że – mimo wielu zastrzeżeń – nie ma dobrej alternatywy dla Donalda Trumpa.  • www.gosc.pl 47

ŚWIAT STEPHANIE LECOCQ /EPA/PAP Negocjacje między Wielką Brytanią a Unią Europejską o kształt „porozwodowych” relacji utknęły w martw ym punkcie. Kolejny raz powraca groźba brexitu bez umowy. Maciej LEGUTKO Brexit wiły się bardzo poważne roz- to dopiero bieżności”. Wkrótce potem z po- publicysta początek wodu pandemii koronawirusa rozmowy zamrożono na dwa G dy 31 stycznia 2020 r. Barnier określił je jako „bardzo stała być członkiem UE, z praw- miesiące. Zarówno Barnier, jak Wielka Brytania ofi- rozczarowujące”, z kolei stro- nego punktu widzenia niemal i Frost poddali się izolacji z po- cjalnie opuściła Unię na brytyjska jako „irytujące”. nic się jeszcze nie zmieniło. Do wodu symptomów COVID-19. Europejską, zarów- Okres przejściowy, w którym końca roku Zjednoczone Kró- Problem umowy UE–Wielka no obywatele Zjednoczonego obowiązuje jeszcze porządek lestwo podlega unijnemu pra- Brytania zszedł na dalszy plan. Królestwa, jak i krajów UE li- prawny sprzed brexitu, mija wu. Nowy ład musi zostać stwo- Wprowadzenie zasady dystan- czyli na to, że to koniec kilku- z  końcem roku 2020. Impas rzony od podstaw. Premierowa su społecznego i zdalnego trybu letniego maratonu negocjacyj- w negocjacjach sprawia, że po runda rozmów w tej sprawie rozmów mocno nadwerężyło nego, osłabiającego politycz- obu stronach znów rośnie licz- odbyła się na początku marca sprawność unijnej dyplomacji, nie i gospodarczo obie strony. ba zwolenników rozejścia się 2020 r. Na czele unijnych nego- która najważniejsze problemy Niestety, okazuje się, że dzień bez umowy. cjatorów, tak samo jak przed zawsze rozwiązywała meto- brexitu stanowił jedynie pre- brexitem, stoi Michel Barnier, dą negocjacji twarzą w twarz ludium do zmierzenia się z naj- sNparrzaecstzanjoąśccei a po stronie brytyjskiej – Da- z udziałem wielu polityków ważniejszym problemem, czy- vid Frost. i dyplomatów. Michel Barnier li wypracowaniem komplek- Choć z  końcem stycznia to typowy reprezentant „starej sowej „porozwodowej” umo- 2020 r. Wielka Brytania prze- Po zakończeniu pierwszej szkoły” unijnych negocjatorów. wy regulującej relacje na linii tury Barnier ostrzegł: „Poja- Londyn–Bruksela. Czas ucie- Druga runda rozmów odby- ka, koronawirus spowodował ła się w połowie maja. Jednak kilkumiesięczne opóźnienie jeszcze przed ich rozpoczęciem rozmów, tymczasem porozu- przedstawiciele obu stron nie- mienie zdaje się oddalać. Po oficjalnie przyznawali, że nie nieudanej rundzie negocjacji widzą szans na porozumienie. w połowie maja nawet zawo- Tak się stało. Spór przybiera dowi dyplomaci z obu stron nie coraz ostrzejszy charakter. szczędzili sobie gorzkich słów. Główny negocjator UE Michel 14 maja Komisja Europej- ska wszczęła postępowanie przeciwko Wielkiej Brytanii 48 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22

WIELKA BRYTANIA ŚWIAT ◄ W negocjacjach między UE Najważniejsze kwestie spor- konanie, że przeszkodą w poro- ewentualność. Tak samo uważa- ne zostały nakreślone przez Mi- zumieniu jest „ideologiczne po- a Wielką Brytanią pojawiły się chela Barniera po pierwszej dejście” unijnych negocjatorów. ją Brytyjczycy. W rozmowach poważne rozbieżności – ostrzega rundzie negocjacji. Po pierw- Londyn podjął więc próbę omi- Michel Barnier. sze, Unia stoi na stanowisku, nięcia ich. 19 maja rząd Wielkiej z Brukselą coraz większą rolę że umowa handlowa musi za- Brytanii opublikował w inter- z powodu naruszenia swobody pewnić uczciwe reguły konku- necie wszystkie projekty poro- zaczyna odgrywać Micha- przemieszczania się obywateli rencji i swobodę przepływu to- zumień, które przedstawiono UE na jej terenie. Komisja pod- warów, a brytyjskie propozycje w toku negocjacji. Co ciekawe, el Gove – minister do spraw kreśliła, że „swoboda przepły- nie spełniają tych standardów. dokumenty te były dotychczas wu osób podczas okresu przej- Po drugie, unijni negocjatorzy znane wyłącznie negocjatorom „no-deal Brexit”. Zapewnia on ściowego obowiązuje w takim domagają się, by w Wielkiej obu stron, nie znali ich przedsta- stopniu, jakby Zjednoczone Brytanii nadal obowiązywała wiciele poszczególnych państw o przygotowaniu kraju na ra- Królestwo nadal było człon- jurysdykcja Trybunału Spra- Wspólnoty. Brytyjczycy liczą na kiem UE”. Wielka Brytania, wiedliwości UE. Dla brytyj- to, że wybrane kraje UE, z który- dykalną formę rozstania się która ma cztery miesiące na od- skich polityków takie podejście mi utrzymują szczególnie dobre niesienie się do zarzutów KE, oznacza próbę ograniczania su- relacje, zaczną naciskać na Bar- z UE, a w mediach coraz ostrzej nie pozostała dłużna. Michael werenności kraju. Po trzecie, niera, by złagodził stanowisko. Gove – minister gabinetu Bori- Bruksela nalega, by umowa „po- atakuje Wspólnotę, zarzucając sa Johnsona odpowiadający za rozwodowa” kompleksowo re- Kto zmięknie przygotowanie kraju na opcję gulowała wszystkie kwestie, jej ideologiczne uprzedzenia brexitu bez umowy – w liście a Londyn optuje za serią umów Kolejna runda negocja- skierowanym do Michela Bar- osobnych dla każdego sektora cji ma się odbyć na początku względem Wielkiej Brytanii, niera zarzucił, że to kraje UE gospodarki. Po czwarte, sporną czerwca. Jednak w powszechnej nie wywiązują się ze swych zo- sprawą są połowy na wodach te- opinii jest ona skazana na nie- brak elastyczności w negocja- bowiązań. Gove wymienił jako rytorialnych Wielkiej Brytanii. powodzenie. Negocjatorzy po przykład kilka państw (nie było UE domaga się pełnego dostępu obu stronach są już zbyt mocno cjach i zamiar naruszania bry- tam Polski), gdzie np. brytyjscy i zasady wzajemności, a Zjedno- zantagonizowani. Nadzieją na obywatele nie mogą uzyskać czone Królestwo chce corocznie przełom pozostaje zapowiadane tyjskiej suwerenności. informacji na temat tego, jak renegocjowanej umowy. na połowę czerwca spotkanie zmieni się ich status po bre- premiera Borisa Johnsona z sze- Niezależnie od konfronta- xicie, otrzymują nieaktualne Brytyjscy negocjatorzy fową KE Ursulą von der Leyen. instrukcje bądź nie mogą ich uważają, że zmuszanie ich do Drugą szansą wyjścia z klinczu cyjnych wypowiedzi porozu- dostać w języku angielskim. podporządkowania się unij- mogłoby być poproszenie przez 19 maja Barnier otrzymał jesz- nemu prawodawstwu to nie- Wielką Brytanię o przedłuże- mienie nadal wydaje się moż- cze jeden list – od głównego ne- gocjatora Davida Frosta. Pismo liwe do osiągnięcia. „No-deal zawiera całą listę oskarżeń wo- bec Unii Europejskiej. Propo- Brexit” dodatkowo uderzy nowane przez Brukselę zapisy umowy Frost określa jako „bez- w brytyjską gospodarkę, któ- czelne” i „niegodne” suweren- nego kraju. ra z pandemii koronawirusa Sporne kwestie wyjdzie jako jedna z najbar- Dlaczego spór między Unią dziej poturbowanych w  Eu- Europejską a Wielką Brytanią stał się tak zażarty? Najprościej ropie. Bank of England 7 maja rzecz ujmując, Brytyjczycy uważają, że unijni decyden- przedstawił alarmistyczną pro- ci chcą zmusić ich do tego, by nawet po wyjściu z UE podle- gnozę. PKB Wielkiej Brytanii gać tamtejszemu prawu. Z ko- lei Bruksela twierdzi, że Lon- może się skurczyć w 2020 r. o 14 dyn próbuje wybrać tylko to, co będzie mu odpowiadało we proc., kraj czeka najgłębsza re- wzajemnych relacjach (przede wszystkim umowę o wolnym cesja od 300 lat. Brexit bez po- handlu), a w pozostałych dzie- dzinach chce zerwać wszelkie rozumienia jeszcze pogłębiłby związki. spadek PKB, a Brytyjczyków czekałyby kłopoty, których na- miastkę odczuli na początku pandemii koronawirusa: puste Niezdolność do porozumienia półki w sklepach, przerwane z Wielką Brytanią i oskarżenia o próby naruszania suwerenności łańcuchy dostaw, brak rąk do państwa wychodzącego ze Wspólnoty pracy w rolnictwie. osłabiłyby wizerunek UE. Unię Europejską ekono- miczne trudności dotknęły- by w mniejszym zakresie. Lecz niezdolność do porozumienia z Wielką Brytanią i oskarżenia o próby naruszania suweren- ności państwa wychodzącego bezpieczny precedens godzący nie okresu przejściowego. Jed- z UE dodatkowo podkopałyby w niepodległość kraju. Brytyj- nak szanse na to są niewielkie, ski rząd w oficjalnym oświad- gdyż brytyjski premier zawsze wizerunek Wspólnoty. W do- czeniu zadeklarował, że przy- był przeciwny wydłużaniu ne- szłe relacje z  UE muszą być gocjacji. Czasu pozostaje więc bie koronawirusa doznał on oparte na modelu „przyjaznej coraz mniej. Aby zdążyć z ra- współpracy między suweren- tyfikacją umowy i wszystkimi już poważnego uszczerbku. nymi podmiotami”. Jako wzór formalnościami, porozumienie zostały przytoczone umowy powinno zostać osiągnięte naj- Szereg krajów oskarża Unię o wolnym handlu, które UE za- później w październiku 2020 r. warła m.in. z Kanadą, Japonią o bierność w momencie wybu- i Koreą Południową. Nie wysu- W przypadku fiaska nego- wano w nich takich żądań jak cjacji dojdzie do brexitu bez chu pandemii i o brak ener- wobec Wielkiej Brytanii. umowy. Obie strony negocja- cji coraz chętniej straszą się tą gicznych działań gospodar- Wśród brytyjskich polity- opcją. Barnier oznajmił, że UE ków panuje coraz większe prze- przygotowuje się już na taką czych, by złagodzić recesję w Europie. Kolejne miesiące na pewno przyniosą wojnę nerwów na linii Londyn–Bruksela. Bardzo prawdopodobne, że losy poro- zumienia będą ważyć się do ostatniej chwili. • www.gosc.pl 49

ŚWIAT Jacek DZIEDZINA Dom mi (przez pierwsze 18 miesięcy Dawida będzie nim Netanjahu, później [email protected] zastąpi go Ganc). Z tych dwóch Czy Izrael igra ekspansjonistycznej polityki polityków najbardziej do anek- Z apewne tak. Tyle że z ogniem, premiera Benjamina Netanjahu. sji Zachodniego Brzegu dąży z punktu widzenia Pa- zapowiadając W ostatnich tygodniach protest Netanjahu. Boi się, że jeśli wybo- lestyńczyków igraniem aneksję części przeciwko planowanej aneksji ry w USA w listopadzie wygra było już samo powstanie Zachodniego podpisały setki ważnych posta- Joe Biden, a nie Donald Trump, Państwa Izrael. Chyba każdy Brzegu Jordanu? ci, w tym nawet byli oficerowie sprawa może zostać pogrzeba- wyczuwa napięcie w tym ostat- wojska i służb specjalnych. na. Po drugie, chciałby dokonać nim zdaniu: bo jeśli mamy wąt- lestyńczyków wyłącznie przez tego w czasie swojej „zmiany” pliwości (zrozumiałe) co do pryzmat radykalnego Hama- Zapowiedź formalnego włą- w rządzie. A po trzecie – ma to aneksji Zachodniego Brzegu, su, który nie przebiera w środ- czenia części Zachodniego Brze- umocnić go w oczach obywate- to nie da się uciec od pytania, kach w walce z – jak twierdzi gu Jordanu to jeden z punktów li w jego osobistej batalii przed czym będzie się ono różnić od – syjonistycznym okupantem. umowy koalicyjnej, która po- sądem (zarzuty dotyczą m.in. wcześniejszego zajęcia przez W samym zaś Izraelu nie ma zwoliła stworzyć rząd po 500 korupcji i nadużycia władzy). Izrael Jerozolimy i innych tery- bynajmniej jedności w ocenie dniach politycznego pata. Partia To jednak tylko powody tak- toriów, które Palestyna uznaje Likud zawarła niedawno poro- tyczne. A jakie są strategiczne za swoje ziemie. Dlaczego tamte zumienie ze swoim głównym przyczyny, dla których Izrael zdobycze wydają się nam dzi- konkurentem i w ten sposób chce anektować Zachodni Brzeg. siaj naturalne, a kolejna aneksja Niebiesko-Biali, centroprawico- niedopuszczalna? Czy to tylko wa partia Beniego Ganca, stwo- Pas bezpieczeństwa? kwestia oswojenia się z faktami rzyła unikatowy rząd z rekor- dokonanymi? Czy też istnieje dową liczbą ministrów i dwo- Najpierw sprecyzujmy po- jakaś granica w tym odzyskiwa- ma „wymiennymi” premiera- jęcia – umowa koalicyjna (ale niu historycznych ziem należą- też tzw. plan pokojowy zapro- cych do Żydów, i tą granicą jest ponowany parę miesięcy temu właśnie Zachodni Brzeg? A je- przez Jareda Kushnera, zięcia śli tak, to co sprawia, że rozcią- Donalda Trumpa) przewidu- gnięcie władzy nad historyczną je aneksję części Zachodniego Judeą i Samarią wydaje się prze- Brzegu, a  dokładnie Doliny kroczeniem czerwonej linii? Jak Jordanu. W praktyce od czasu w tym wszystkim uznawać pra- wo Izraela do posiadania wła- snego państwa i terytorium, a jednocześnie rozumieć racje Palestyńczyków, którzy czu- ją się wypierani przez Żydów ze swoich ziem? Pole minowe Zajmowanie się konfliktem palestyńsko-izraelskim przy- pomina stąpanie po polu mi- nowym. Każde zdanie grozi wejściem na minę, bo niemal każdy wątek i każda próba na- zwania tej rzeczywistości ozna- cza otwarcie nieskończonej liczby pytań, a najczęściej wy- stawienie się na ostrzał. W za- chodnioeuropejskiej narracji dominuje przekaz skoncentro- wany na krzywdzie Palestyń- czyków oraz zachłanności na ziemię i dominację obecnych władz Izraela. Z kolei proizra- elskie środowiska (gatunek nie- mal wymarły w Europie, za to rozwijający się mocno w USA), odbijając piłeczkę, pokazują Pa- 50 31 maja 2020 Gość Niedzielny nr 22