ดาวเคราะหน อย (Asteroids) ดาวเคราะหน อย (Asteroids หรอื Minor planets) เกิดขึ้นในยคุ ท่เี กิดระบบสรุ ิยะเมื่อ 4,600 ลานปทแี่ ลว ปจ จุบันมีวัตถุ ทีน่ ักดาราศาสตรไดส ังเกตพบและตง้ั ช่ือไวอ ยูถ ึง 20,000 ดวง มีวตั ถุท่มี ขี นาดเสน ผานศนู ยกลางมากกวา 100 กิโลเมตร อยู ประมาณ 200 ดวง ท่ีเหลอื เปน อุกกาบาตขนาดเลก็ มีเสนผา นศนู ยก ลางประมาณ 1 กโิ ลเมตร ดาวเคราะหนอยโดยทัว่ ไปมีรูปรางไมแ นน อนและเตม็ ไปดวยหลุมบอ แถบดาวเคราะหน อย (Asteroid Belt) พบอยู ระหวา งวงโคจรของดาวอังคารและดาวพฤหัสบดี สนั นษิ ฐานวา เกดิ มาพรอมๆ กบั ดาวเคราะหด วงอื่นๆ มที ฤษฎีหนึง่ อธิบายวา ดาวเคราะหน อ ยในบริเวณน้ีไมสามารถรวมตัวกันเปนดาวเคราะหขนาดใหญได เนอ่ื งจากถูกรบกวนโดยแรงโนมถวงอนั มหาศาล ของดาวพฤหัสบดี ภาพจาํ ลองบรเิ วณแถบดาวเคราะหนอ ยระหวางวงโคจรของดาวองั คารและดาวพฤหัส ตลอดเวลา 30 ปที่ผา นมา นกั ดาราศาสตรไ ดใ ชส เปกโตรสโคปในการศึกษาองคป ระกอบทางเคมแี ละแรธาตุตา งๆ บน ดาวเคราะหนอย โดยการวิเคราะหแสงสะทอนจากพืน้ ผวิ ดาว นอกจากนย้ี ังตรวจสอบชน้ิ อุกกาบาตท่ตี กลงมาสูพ้ืนโลก พบวา ประมาณ 1 ใน 3 ของบรรดาอุกกาบาตทศ่ี กึ ษาพบ มีสเี ขมและมอี งคประกอบสวนใหญเ ปน คารบอน ใหชอ่ื วา เปน อกุ กาบาตประเภท คารบ อนาเซยี สคอนไดรท (carbonaceous chondrites: C-type) อกี ประมาณ 1 ใน 6 พบวามีสีคอนขางแดงแสดงวา มี สวนประกอบที่เปน เหล็ก จึงเรียกวา ประเภทหินปนเหลก็ (stony-iron bodies: S-type) lesson-solarsystem.doc Busaba Kramer 7/15/2004 - 50 -
ดาวเคราะหนอยซีเรส (Ceres) ภาพเปรียบเทียบขนาดของดาวเคราะหน อยซีเรสกับโลกและดวงจนั ทรของโลก ดาวเคราะหน อยคลีโอพัตตรา (Kleopatra) ภาพถายเรดารแสดงใหเหน็ รปู รา งโดยละเอียดของดาวเคราะหนอ ยคลีโอพตั ตรา (Kleopatra) โดยใชก ารสง คล่ืนวทิ ยจุ ากกลอง โทรทรรศนว ิทยุอาเรซโิ บ ไปสะทอ นทพ่ี น้ื ผวิ ดาว (Arecibo Observatory, JPL/NASA) ดาวเคราะหนอยไอดา (Ida) ภาพถายดาวเคราะหน อยไอดา (Ida) ท่มี ีเสน ผานศนู ยกลาง 52 กโิ ลเมตร และดวงจันทรบริวารแดคทิล (Dactyl) จากยานอวกาศกาลิเลโอ (NASA/JPL) lesson-solarsystem.doc Busaba Kramer 7/15/2004 - 51 -
ดาวเคราะหนอยเอรอส (Eros) ภาพถายดาวเคราะหนอ ยเอรอส (Eros) ท่ีมีความยาวประมาณ 33 กิโลเมตร ถายจากยานอวกาศเนียรช ูเมกเกอร (NASA/JHUAPL) ภาพลางเปนภาพสามมิติ สแี ดงแสดงถึงเนนิ เขาสูง สนี ้ําเงินแสดงถึงบริเวณที่เปนหบุ เหว (NASA/JHUAPL) ภาพขยายใหเ ห็นพนื้ ผวิ ของดาวเคราะหนอ ยเอรอสท่ีปกคลุมไปดวยเศษหินและฝุน (NASA/JHUAPL) ภาพเปรยี บเทียบขนาดของดาวเคราะหนอ ยซเี รส (Ceres) ทมี่ ีเสนผานศูนยก ลาง 940 กโิ ลเมตร กับขนาดของโลกและดวงจันทร (NASA) lesson-solarsystem.doc Busaba Kramer 7/15/2004 - 52 -
ดาวเคราะหนอยกาสปรา (Gaspra) ภาพถา ยดาวเคราะหน อยกาสปรา (Gaspra) ภาพเปรยี บเทียบขนาดของดาวเคราะหนอยกาสปรา (Gaspra) ทม่ี เี สนผา นศนู ยกลาง 19 กโิ ลเมตร และดวงจนั ทรบริวารของดาวอังคาร (โฟบอสและไดมอส) ถา ยจากยานอวกาศกาลิเลโอ (NASA/JPL) มดี าวเคราะหน อยบางดวงที่มีวงโคจรทไี่ มอ ยใู นระนาบอิคลิปติกและมีวงโคจรอยไู มไ กลกวา 195 ลานกิโลเมตร ซึง่ ทาํ ให มันมโี อกาสท่ีจะโคจรมาพบกับโลกไดใ นวนั หน่ึงในอนาคต ดังนน้ั นกั ดาราศาสตรไมเ พียงแตคนหาดาวเคราะหน อยดวงใหมเทา นั้น แตตองติดตามการเคลอื่ นท่ขี องดาวเคราะหนอ ยเหลา นน้ั ทีม่ วี งโคจรอยูใ กลเ คียงกับโลก ซง่ึ จําแนกพวกน้เี ปนดาวเคราะหน อ ยใกล โลก (Near Earth Asteroids: NEAs อา นตอ ที่ http://near.jhuapl.edu) lesson-solarsystem.doc Busaba Kramer 7/15/2004 - 53 -
ดาวหาง (Comets) ภาพถา ยดาวหางเฮล-บอพพ แสดงหางฝุน (สีเหลอื งขาว)และหางแกส (สฟี า) (ศรณั ย โปษยะจนิ ดา) ดาวหางประกอบดวยฝนุ และนํ้าแข็งสกปรก เมอ่ื โคจรเขา ใกลด วงอาทติ ย นาํ้ แข็งจะระเหิดกลายเปนหางกา ซและหางฝนุ ใหเ ราเห็นเปน ทางยาว ดาวหางท่ีมีคาบการโคจรสนั้ กจ็ ะวนเวียนอยูภายในระบบสุริยะ แตด าวหางสว นใหญจะมาจากบรเิ วณขอบ นอกของระบบสุริยะท่ีเรยี กวา แถบไคเปอร (Kuiper Belt) ที่เปนบริเวณต้ังแตวงโคจรของดาวพลูโตออกไปเปนระยะทาง 500 AU จากดวงอาทิตย และดงดาวหางของออรต (Oort Cloud) ทอี่ ยูถดั จากแถบไคเปอรออกไปถึง 50,000 AU จากดวงอาทิตย ภาพแสดงทมี่ าของดาวหางคอื บรเิ วณแถบไคเปอร (Kuiper Belt) และดงดาวหางของออรตที่บรเิ วณขอบนอกของระบบสุรยิ ะ lesson-solarsystem.doc Busaba Kramer 7/15/2004 - 54 -
โครงสรางของดาวหางและการเกดิ หาง ภาพแสดงโครงสรางของดาวหาง เมื่อดาวหางอยูทบี่ รเิ วณขอบนอกระบบสุรยิ ะ จะเปน เพียงกอนน้าํ แขง็ สกปรกทไ่ี มมีหาง นวิ เคลียส (Nucleus) ประกอบไป ดวยนํ้าแข็ง คารบอนไดออกไซด มีเทน แอมโมเนยี และมเี ปลอื กแข็งที่มเี ศษฝุนปะปนอยูก ับนํา้ แข็ง เมอ่ื โคจรเขา ใกลดวงอาทิตยน ํ้าแขง็ เหลา น้จี ะระเหิดกลายเปน กาซ โดยเฉพาะบริเวณท่ีรับแสงอาทิตยจะมกี ารประทุของ กาซอยา งรุนแรง ปรากฏอยูลอมรอบนวิ เคลยี สเรยี กวา โคมา (Coma) กา ซเหลาน้ีจะถูกลมสุริยะพดั ออกไปเปน ทางยาวในทิศทาง ตรงกันขา มกับดวงอาทติ ยกลายเปน หางกา ซ (Gas tail) ปรากฏใหเ ห็น แสงสีตา งๆ ทีป่ รากฏเกิดจากโมเลกลุ กาซเรืองแสง หลังจากไดรับความรอนจากแสงอาทติ ย คลายกบั การเรอื งแสงของกา ซนอี อนในหลอดไฟฟลูออเรสเซน แผนภาพแสดงการเกิดหางของดาวหาง และวงโคจรของดาวหาง หางฝุน (Dust tail) ของดาวหางเกิดจากฝุน ที่พุงออกมาจากนวิ เคลยี ส ถูกแรงดันจากแสงอาทติ ยผลกั ออกจากดาวหาง ฝนุ เหลา น้ีสามารถสะทอ นแสงของดวงอาทิตยไ ดดี จงึ ปรากฏเปนทางโคงสวางใหเ ห็นตามแนวทิศทางของวงโคจร นิวเคลียสของดาวหางมเี สน ผา นศนู ยกลางโดยทว่ั ไปประมาณ 10 กิโลเมตร สว นโคมาของดาวหางโดยท่ัวไปแผอ อกไป กวา งเปน รัศมถี ึงหลายแสนกโิ ลเมตร และหางของดาวหางนนั้ โดยท่ัวไปมีความยาวถงึ 100 ลานกิโลเมตร พอๆ กับระยะหา ง ระหวา งโลกถึงดวงอาทติ ย lesson-solarsystem.doc Busaba Kramer 7/15/2004 - 55 -
ภาพถา ยนิวเคลียสของดาวหางฮลั เลย ถา ยจากยานอวกาศจอตโต ในป พ.ศ. 2529 (MPIA/ESA) ดาวตกและฝนดาวตก (Meteor and Meteor Shower) ดาวตกหรอื ผพี ุงใตน น้ั เปนเพียงเศษวัตถเุ ลก็ ๆ หรอื ฝนุ ทเ่ี กิดตามทางโคจรดาวหาง เม่อื เศษวัตถเุ หลานต้ี กผานชน้ั บรรยากาศโลก กจ็ ะถูกเสียดสีและเผาไหมเ กดิ เปน แสงใหเห็นในยามคํา่ คืน การท่ีดาวหางโคจรเขาใกลด วงอาทติ ย ไดท้ิงเศษฝนุ และวัตถุขนาดเลก็ ตามแนวเสน ทางโคจร ในแตล ะปโลกจะโคจรผาน บริเวณดังกลา ว เม่อื เศษฝุนเหลาน้ีผานเขามาสชู ้ันบรรยากาศช้ันบนของโลกจะถกู เสียดสีกับช้นั บรรยากาศทาํ ใหเกิดความรอ น และเผาไหมเ ศษวตั ถุนั้นภายในเวลาเพียงไมก ่ีวนิ าที ปรากฏใหเหน็ เปน เสน สวา งสวยงามเปน จํานวนมาก เราจงึ เรยี กวา ฝนดาวตก (Meteors Shower) lesson-solarsystem.doc ภาพถายฝนดาวตก 7/15/2004 - 56 - Busaba Kramer
อกุ กาบาต (Meteorites) อกุ กาบาตคือ เศษหินจากอวกาศทเี่ ผาไหมไ ปไมห มดและตกลงสูพ้ืนผวิ โลก ในแตล ะปม ชี ้นิ สวนอุกกาบาตที่หนกั ถงึ 1 กิโลกรมั นบั หลายพันช้นิ ตกลงสูพื้นโลก ซึ่งสว นใหญตกลงในมหาสมุทรซึ่งเปนเปน บรเิ วณที่กวา งถึง 2 ใน 3 ของพื้นผิวโลกจงึ ไม สามารถพบได ทเ่ี หลือตกลงบนแผนดินซงึ่ บางคร้งั จะถกู พบทนั ที แตก็มีอุกกาบาตท่ีตกลงบนพ้ืนโลกเปน เวลานานกวาจะมีคนไป พบ อกุ กาบาตแบง ออกเปนสามชนดิ หลักคอื 1. อกุ กาบาตทเ่ี ปน หินลวน (stony meteorite) เปน อกุ กาบาตสวนใหญ (95%) ที่พบบนพ้นื โลกเปน จํานวนมากกวา 3,000 ชน้ิ มีลกั ษณะคลา ยหินธรรมดาแตมผี ิวชัน้ นอกที่ถูกหลอมในขณะท่พี ุงผานชนั้ บรรยากาศลงมาสูโ ลก 2. อกุ กาบาตทีเ่ ปน โลหะลว น (iron meteorite) พบอยูป ระมาณ 4% ของอกุ กาบาตทงั้ หมดที่พบบนพนื้ โลก สวนใหญจะไมมี หินเปน สวนประกอบอยูเลย ถาไมใ ชเ หล็กลวนกจ็ ะมนี เิ กิลผสมอยูประมาณ 10 % ถึง 20 % 3. อุกกาบาตท่เี ปน หินผสมโลหะ (stony-iron meteorite) พบอยูประมาณ 1% ของอุกกาบาตทง้ั หมดท่พี บบนพน้ื โลก มี สวนประกอบท่ีเปน เหลก็ และหินอยูเทา ๆ กัน อุกกาบาตทเ่ี ปน หนิ ลว น (stony meteorite) อกุ กาบาตทีเ่ ปนโลหะลวน (iron meteorite) lesson-solarsystem.doc อกุ กาบาตท่ีเปน หนิ ผสมโลหะ (stony-iron meteorite) 7/15/2004 - 57 - Busaba Kramer
นอกจากนีย้ งั มอี ุกกาบาตบางช้ินทีอ่ าจเกิดขนึ้ ในขณะทม่ี ีการกอ ตัวของดาวเคราะหด วงอน่ื ๆ นกั วทิ ยาศาสตรพบชนิ้ สวน อุกกาบาต (ชอื่ วา ALH84001) บนพืน้ โลกบริเวณข้ัวโลก ในป พ.ศ. 2527 ซง่ึ มอี ายุ 4,000 ลา นป และตกมาบนโลกเม่ือ 16 ลา นป ท่ีแลว จากขอ มลู ท่มี ีอยูทําใหส ันนษิ ฐานวานาจะมีตนกําเนดิ จากดาวองั คาร อกี ทง้ั ยังพบรอ งรอยขององคป ระกอบของเซลล สิ่งมชี วี ิตท่ยี ังพิสจู นไมไดวา เปน เซลลส่งิ มีชีวติ จากนอกโลก หรอื จากพน้ื ผิวโลกแทรกซึมเขา ไปในรอยรา วของอุกกาบาตนนั้ ตัง้ แตใน อดตี ภาพถา ยอุกกาบาต ALH84001 (ภาพซา ย) ภาพขวาเปนภาพขยายโดยกลองจลุ ทรรศนอิเล็กตรอน แสดงใหเ หน็ ถึงซากของเซลลแบคทเี รยี (เสน กลม ๆ กลางภาพ) lesson-solarsystem.doc Busaba Kramer 7/15/2004 - 58 -
หลมุ อุกกาบาต (Impact Craters) เมอื่ อุกกาบาตขนาดใหญต กลงมาถงึ พ้นื โลกจะทําใหเกดิ หลมุ ที่มีลักษณะเหมือนอา งขนาดใหญเรียกวา หลมุ อกุ กาบาต ท่มี ีขนาดต้ังแต 1 เมตร ไปจนถึง 1,000 กโิ ลเมตรเลยทีเดยี วท้งั น้ีขนึ้ อยูกับมวลของอุกกาบาตนั้นและความเร็วที่พุงชนพื้นโลก มี หลุมอุกกาบาตขนาดใหญอ ยูป ระมาณ 150 แหงทว่ั โลก หลุมอุกกาบาตทงั้ หมดทีพ่ บมอี ายุนอ ยกวา 500 ลานป ทาํ ใหเรารูวา กอน หนานน้ั เปลอื กโลกยงั มีการเปล่ียนแปลงโดยกระบวนการเพลตเทคโทนคิ อยู ภาพหลุมอุกกาบาตบารร ิงเจอร มลรฐั เอรโิ ซนา ประเทศสหรัฐอเมริกา มีเสน ผานศูนยกลางทีก่ วางถึง 1.2 กิโลเมตร เกดิ จากอกุ กาบาตพุง ชนโลกเมอ่ื 50,000 ปทีแ่ ลว หลุมอุกกาบาตชิกซูลบู (Chicxulub) พบชิ้นสวนอกุ กาบาตกลางมหาสมุทรแปซิฟก ซง่ึ กระเดน็ มาจากการชนของอกุ กาบาตท่คี าบสมทุ รยูคาทาน (Yucatan) ซง่ึ ปรากฏเปน หลุมอกุ กาบาตขนาดใหญใตท ะเล ซึง่ อาจเปนสาเหตทุ ท่ี าํ ใหเกดิ การสญู พนั ธขุ องไดโนเสารเม่ือ 65 ลานปท ี่แลว lesson-solarsystem.doc Busaba Kramer 7/15/2004 - 59 -
เว็บไซดอื่นๆ เกยี่ วกบั ระบบสรุ ยิ ะ (Solar System websites) 1. Solar System, Jet Propulsion Laboratory, NASA - http://www.jpl.nasa.gov 2. Views of the Solar System – http://www.solarviews.com 3. The Nine Planets - http://www.nineplanets.org 4. Solar System Lithograph Set for Space Science, NASA – http://spcacelink.nasa.gov/products/solar.system.Lithograph.Set lesson-solarsystem.doc Busaba Kramer 7/15/2004 - 60 -
ฟส ิกส 1(ภาคกลศาสตร( หนังสอื อิเลก็ ทรอนิกส ฟส กิ ส 1 (ความรอ น) ฟสกิ ส 2 กลศาสตรเ วกเตอร โลหะวทิ ยาฟสิกส การทดลองเสมอื น ฟสิกส 2 (บรรยาย( แบบฝกหัดกลาง เอกสารคําสอนฟส ิกส 1 ฟสกิ สพศิ วง ความรูรอบตวั แกป ญ หาฟสิกสดวยภาษา c ทดสอบออนไลน สอนฟส ิกสผานทางอินเตอรเน็ต หนา แรกในอดีต เอกสารการสอน PDF วีดโี อการเรยี นการสอน แบบฝก หดั ออนไลน แผนใสการเรยี นการสอน กจิ กรรมการทดลองทางวิทยาศาสตร บทความพิเศษ พจนานุกรมฟสกิ ส สุดยอดสิง่ ประดษิ ฐ ธรรมชาตมิ หศั จรรย ตารางธาตุ)ไทย1) 2 (Eng) การทดลองมหัศจรรย ลับสมองกับปญ หาฟส ิกส สูตรพืน้ ฐานฟสิกส แบบฝกหัดโลหะวิทยา ดาราศาสตรร าชมงคล ความรรู อบตัวท่ัวไป แบบทดสอบ อะไรเอย ? ทดสอบ)เกมเศรษฐี( คดปี รศิ นา ขอสอบเอนทรานซ เฉลยกลศาสตรเวกเตอร คาํ ศัพทประจําสัปดาห ผไู ดร ับโนเบลสาขาฟส ิกส การประดิษฐแของโลก นักวทิ ยาศาสตรไทย นักวิทยาศาสตรเทศ ดาราศาสตรพ ิศวง การทาํ งานของอปุ กรณทางฟสกิ ส การทาํ งานของอุปกรณตา งๆ
การเรยี นการสอนฟสกิ ส 1 ผา นทางอินเตอรเน็ต 1. การวัด 2. เวกเตอร 3. การเคลอ่ื นทแ่ี บบหนง่ึ มิติ 4. การเคล่ือนที่บนระนาบ 5. กฎการเคลือ่ นทีข่ องนวิ ตัน 6. การประยกุ ตกฎการเคลือ่ นท่ีของนวิ ตนั 7. งานและพลังงาน 8. การดลและโมเมนตมั 9. การหมุน 10. สมดุลของวัตถุแข็งเกรง็ 11. การเคลื่อนที่แบบคาบ 12. ความยืดหยนุ 13. กลศาสตรข องไหล 14. ปรมิ าณความรอ น และ กลไกการถา ยโอนความรอน 15. กฎขอทหี่ นงึ่ และสองของเทอรโ มไดนามิก 16. คณุ สมบัติเชิงโมเลกุลของสสาร 17. คล่ืน 18.การส่นั และคล่ืนเสยี ง การเรยี นการสอนฟสกิ ส 2 ผา นทางอินเตอรเน็ต 1. ไฟฟาสถติ 2. สนามไฟฟา 3. ความกวา งของสายฟา 4. ตัวเกบ็ ประจแุ ละการตอ ตัวตานทาน 5. ศกั ยไฟฟา 6. กระแสไฟฟา 7. สนามแมเ หลก็ 8.การเหนี่ยวนาํ 9. ไฟฟากระแสสลบั 10. ทรานซิสเตอร 11. สนามแมเ หลก็ ไฟฟา และเสาอากาศ 12. แสงและการมองเหน็ 13. ทฤษฎสี มั พัทธภาพ 14. กลศาสตรค วอนตัม 15. โครงสรา งของอะตอม 16. นิวเคลยี ร การเรยี นการสอนฟสกิ สท่วั ไป ผานทางอนิ เตอรเน็ต 1. จลศาสตร )kinematic) 2. จลพลศาสตร (kinetics) 3. งานและโมเมนตัม 4. ซิมเปลฮารโมนิก คลื่น และเสียง 5. ของไหลกับความรอ น 7. แมเ หล็กไฟฟา 6.ไฟฟาสถติ กับกระแสไฟฟา 9. ทฤษฎสี มั พทั ธภาพ อะตอม และนวิ เคลยี ร 8. คลื่นแมเ หลก็ ไฟฟา กบั แสง ฟส กิ สร าชมงคล
Search
