Makrovizyon ( Mart - Nisan )

MAKRO İNSAN KAYNAKLARI‘İş’te “Motivasyon”Motivasyon, tıpkı inovasyon, koçluk, akreditasyon, benchmarking gibi son birkaç yıldır,gerek iş hayatı, gerekse sosyal yaşantımızda oldukça fazla duyduğumuz, hakkındabirçok teori geliştirilmiş bir terim. Latince’de “hareket etme” anlamına gelen \"mot\"kökünden türetilmiş bir sözcük olup, kişilerin harekete geçmesine yardımcı olan enönemli unsurlardandır, diyebiliriz.Motivasyon ataletin, miskinliğin, dura- ğanlığın can düşmanıdır, panzehridir. Ingvar Kamprad’ın küçüklüğünde kibrit satarak En temel ve basit anlamıyla “Bir şey- çalışma hayatına başlayıp, IKEA’nın kurucusu ve dünyanın en zenginleri arasına girebilme-leri yapabilme arzusudur, gücüdür.” yi başarması; Ahmet Nazif Zorlu’nun dokumaGünlük kullanımda motivasyon, bir insanın işi tezgahı başında ilkokul yıllarından hemen son-neden yaptığı, yapmasına neden olan gücün ra başlayan hikayesinin, Zorlu Holding Yönetimkaynağıdır. Konuyla ilgili yapılan çalışmalarda, Kurulu Başkanlığı’na ulaşması… Hiçbiri tesadüfikişiye ait gücü ve güdüyü ortaya çıkartmak için; başarılar değildir. 1953 yılında, Edmund Hillary vehedefleri ve yöntemleri birbirinden farklı birçok Tenzeng Norgay, Everest Tepesi’ne tırmanıncayamotivasyon teorisi geliştirilmiştir. Tahmin edile- kadar, böyle bir hedefin gerçekleştirilebilir olduğuceği üzere, beşeri özelliklerin farklı olması nede- bile bilinmiyordu!niyle, bu teorilerden herhangi birinin genel geçer Çevremizde gördüğümüz iyi eğitimli, donanımlı,olduğunu söylemek mümkün olmasa da; organi- işi gerçekleştirmek için gerekli beceri ve kaynağazasyonel örgütlere uyarlanabilir. sahip pek çok kişinin yeterli motivasyonunun ol-1960’lardan beri yapılan pek çok araştırma, yük- maması nedeniyle sergilediği performansın sıfırsek motivasyon düzeyinin yüksek performanssergilemede çok etkin olduğunu göstermiştir.Kişinin sergilediği performans, motivasyon veyetenek seviyesine bağlı olarak değişkenlik gös-termektedir. Bunlardan herhangi birinin eksikliğidurumunda o mucizevi sonuçları beklemek, doğ-ru olmayacaktır.“Daha önce hiç sahip olmadığın bir şeyesahip olmak istiyorsan, daha önce hiçyapmadığın bir şey yapmalısın.”N. PeseschkianBir kamyon şoförünün oğlu olan HowardSchultz’un, tüm yoksulluğa ve yokluğa rağmenStarbucks zincirlerinin sahibi haline gelebilmesi;50 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO İNSAN KAYNAKLARI İş dünyasında hızla sayıları artmakta olan “Y” ve sonraki kuşaklarda, klasik ödül-ceza sistemi beklenen sonuçları vermemekte, verdiğinde ise süreklilik sağlamamaktadır.Başarı ile sonuçlanan her olduğuna tanık olduğumuz gibi; daha az kayna- yürüyüşe çıktığınız ya da elinizde fincanınızlaişin temelinde motivasyon ğa sahip kişilerin “mucizevi” olarak nitelendirile- kitap okuduğunuz zamanlar... Keyif aldığınız,faktörü yer almaktadır. bilecek başarı hikayelerini de duymuşuzdur. herhangi bir mecburiyet nedeniyle değil, sade- ce kendinizi iyi hissettirdiği için geçirdiğiniz za-Sosyal yaşantınızda “Kendiniz için en yüksek ve büyük vizyonu man…geçirdiğiniz keyifli “an”lar, hedef seçin, neye inanıyorsanız öyle ol-içsel motivasyon kaynağınız maya başlarsınız.” Dışsal motivasyon kaynakları ise, diğerleri tara-olabilir. Oprah Winfrey fından sunulan ya da kontrol edilenlerdir. İş ha- yatında aldığınız takdir, övgü ya da maaş artışı,52 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017 dış etkenlere bağlı olacaktır. Peki nedir aradaki fark? Yaşam kalitemizin ve verimliliğimizin artması, iş Bu insanları birbirlerinden sonuçlarımızın iyileşmesi, tamamen motivasyon ayıran nedir? seviyemizle doğru orantılıdır. Motivasyon teknik- lerinin kullanılmasına rağmen, beklenen sonuç- Başarı ile sonuçlanan her işin temelinde moti- lara ulaşılamıyorsa, sorun, uygulanan yöntemle- vasyon faktörü yer almaktadır. Harekete geçebil- rin hatasından değil, ihtiyaç ve güdülerin yanlış memizi sağlayan etkenler, iç kaynaklı olabileceği belirlenmiş olmasından kaynaklanmaktadır. gibi dış kaynaklı da olabilir: Asgari yaşam koşullarını sağlamak amacıyla Sosyal yaşantınızda geçirdiğiniz keyifli “an”lar, çalışmak zorunda olan kişilerin motive edil- içsel motivasyon kaynaklarına örnek olarak veri- mesi konusunda havuç, sopa, ödül, ceza gibi lebilir. Hobilerinizle uğraştığınız, arkadaşlarınızla motivasyon tekniklerinin başarıya giden yolda sohbet ederek geçirdiğiniz, doğada tek başınıza işlevsel olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle hizmet ve satış sektörlerinde çalışanlar için uygulanan prim sistemleri, bu tekniklere örnektir. Başarıdan başarısızlığa giden performans yelpazesine kar- şılık, çok paradan az paraya giden bir ödül-ceza mekanizması vardır. İş dünyasında hızla sayıları artmakta olan “Y” ve sonraki kuşaklarda, klasik ödül-ceza sistemi beklenen sonuçları verme- mekte, verdiğinde ise süreklilik sağlamamaktadır. Örneğin, 270 ayrı dilde, yaklaşık 17 milyon yazı içeren dijital ansiklopedi Wikipedia, katkılarının karşılığında herhangi bir ücret almadan çalışan insanlar tarafından artan bir başarı grafiği ile sürdürülüyor. Oysaki ilk dijital bilgi kaynağı pro- jesi Microsoft tarafından başlatılmış ve yarattığı hayal kırıklığı sonucunda 2009 yılında kapatıl- mıştı.



MAKRO İNSAN KAYNAKLARI Özellikle ihtiyacı olduğunda, yardımcı olduğunuz kişilerin hissettireceği huzur, en büyük manevi motivasyon kaynaklarındandır.Çalışma arkadaşlarınızı ‘İş’te motivasyon için ğiniz yönlerinizden kaçarak başarıya ulaşmanızmotive edin. bazı ipuçları mümkün değildir. Gelişmeye açık, canınızı sıkan, size engel olan özelliklerinizi kabullenip strateji-Zamanınızı 1. Kendi hikâyenizi yazın. Geçmişte gerçekleş- nizi belirleyin.doğru yönetin. tirdiğinize sizin bile hayret ettiğiniz hikâyenizi kâğıda dökün. Hafife almayın. Bu hikâye, son 5. Çalışma arkadaşlarınızı motive edin. Başka-54 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017 dakikada hazırlandığınız bir sınavdan yüksek not larının mutluluğunda katkınız olduğunu bilmek, almak da olabilir, sohbet sırasında bahsetmiş ol- size iyi hissettirecektir. Gülümseyin, işleriyle ilgili duğunuz fikrinizin yöneticiniz tarafından takdir destek olun, cesaretlendirin. Günlerinin güzel görmesi de... geçmesine yardım edin. Olumlu ilişkiler kurun. Saygı görmek ve size değer verildiğini hissetmek 2. Zorlayıcı ve ulaşılabilir hedefler belirleyin. Ba- için, öncelikle saygı göstermeli ve değer verme- şarılı olabilen insanlar, hedeflerine odaklanabilen lisiniz. Özellikle ihtiyacı olduğunda, yardımcı ol- insanlardır. Motivasyon seviyesini belirlemek, duğunuz kişilerin hissettireceği huzur, en büyük tamamen kişinin kontrolü altındadır ve seçim, manevi motivasyon kaynaklarındandır. kişiye bağlıdır. Çoğu insan dış etkenlerin etkisin- de çok fazla kalır. Kendini yönetmeyi başarama- 6. Sağlığınıza dikkat edin. Olabilecek her türlü dığında ise birileri kalkıp onu yönetmeye çalışır. iniş-çıkış karşısında hazırlıklı olmak için ruhsal ve bedensel olarak iyi beslenin. Albert Einstein trendedir. Bütün ceplerini ve çantalarını araştırmasına karşın biletini bu- 7. İlham alın. Büyük başarılara imza atmış kişile- lamaz. Bu arada kontrolör yaklaşır ve şöyle rin biyografilerini, hikayelerini okuyun. Motivas- bir şeyler söyler: “Dr. Einstein, sizi herkes yon sağlayan filmler izleyin. tanır. Princeton’un size başka bir tren bileti alacak parası olduğunu da biliyoruz.” 8. Zamanınızı doğru yönetin. Sizi strese sokan, Einstein’in yanıtı da şöyle olur: “Benim en- yapmaktan kaçındığınız işleri kendinizi en iyi dişem para değil. Bileti bulmak zorundayım; hissettiğiniz zamanlarda ve mümkünse ilk önce çünkü nereye gittiğimi unuttum.” yapın. Yapmanız gerekenleri, cebinizdeki baha- nelerle ertelemeyin. 3. Geleceğinizle ilgili detaylı taslaklar oluşturun. İşinizle ilgili geliştirmek istedikleriniz, nerede ve 9. Şükredin. Sahip olduğunuz her şeyin değerini hangi pozisyonda olmak istediğinizi kurgulayın bilin, hafife almayın. ve kafanızda canlandırın. 4. Farkındalığınızı arttırın. Eksik olduğunu bildi-



MAKRO RÖPORTAJMakro Market Samsun Bölge MüdürüNuman Nurdoğdu:“Başarıya giden yol,inanmaktan geçiyor”Gıda perakendesi sektöründe yıllardır başarılı çalışmalar yapan Makro, gerçek bir aileolduğunu çalışanlarıyla da ortaya koyuyor. Uzun yıllar Makro Ailesinin bir ferdi olarakçeşitli bölgelerde ve kademelerde görev yapan Makro Market Samsun Bölge MüdürüNuman Nurdoğdu, “Başarıya giden her yol, sevgiden ve inanmaktan geçiyor” diyor.MHünkar Sibel Görel ferdi. Numan Nurdoğdu, Makro bünyesindeki göre- akro Market Samsun Bölge Müdürü olan vine 2004 yılında Dikimevi şubesinde yönetici adayı Numan Nurdoğdu, 1978 Yozgat doğumlu. olarak başladı. Eğitim süreci tamamlandıktan sonra Ankara Mamak İmam Hatip Lisesi mezu- Abidinpaşa, Demetkent, Çiğdem, Dikmen 2, Mamak, nu, evli ve iki çocuk babası olan Nurdoğdu, Subayevleri ve Dikimevi şubelerinde yönetici olarak çalıştı. 2010 yılında ise Samsun Çarşamba şubesi- 1995 yılından bu yana perakende sektöründe yöne- ne atandı. 2013 yılında Bölge Müdür Yardımcısı olan tici olarak çalışıyor; 2004 yılından bu yana ise yerli perakendenin lider markası olan Makro Ailesinin bir56 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017

\"Karadeniz Bölgesi gerçek bir doğa harikası, her bir metre karesi birbirinden güzel. Karadeniz insanı; mert, çalışkan, çok samimi… Burada yaşamak ve çalışmaktan dolayı gerçekten çok mutluyum.\" Nurdoğdu, 2015 yılından beri Samsun Bölge Müdürü üzere 22 mağaza olmak üzere toplam 25 mağaza-Makro'nun Samsun Bölge olarak görevine devam ediyor. mızda, 550 kişilik bir ekiple hizmet veriyoruz.Müdürlüğü'ne bağlı, toplam25 mağazası bulunuyor. Farklı şehirlerde yaşamanın ve çalışmanın Bölge müdürü olarak normal bir gününüz na- hem profesyonel hem de özel hayatınıza ne sıl geçiyor? gibi katkıları olduğunu düşünüyorsunuz? Her güne ilk olarak Bölge Lojistik Depo, Meyve Sebze Karadeniz Bölgesi gerçek bir doğa harikası, her bir Deposu, Pasterya İmalathane ve Et Hazırlama Tesis- metre karesi birbirinden güzel. Karadeniz insanı; lerini ziyaret ederek başlıyorum. Bölge Müdürlüğü mert, çalışkan, çok samimi… Burada yaşamak ve personeli ile günün iş planı ve gündemimizi oluş- çalışmaktan dolayı gerçekten çok mutluyum. Sami- turuyoruz ve günlük işlerimize başlıyoruz. Zamanı- mi ve çok heyecanlı bir kadro ile çalışıyor, böyle bir mızın çoğunu sahada, mağazalarımızda geçirmeye ekiple çalıştığım için kendimi çok şanslı hissediyo- gayret ediyoruz. Motivasyonu yüksek bir ekip olarak rum. Her günümüz bir öncekinden daha heyecanlı oluşabilecek sorunları önlemeye çalışıyor ve verimli- geçiyor. Samimi ekibimizle her gün, her ay yeni ba- liği esas alan, ciro odaklı çalışmalar yapmaya gayret şarılara, hep beraber imza atıyoruz. Bunun yanı sıra ediyoruz. Samsun’ da ailemle birlikte huzurlu ve mutlu zaman geçirdiğimi de söylemeliyim. Personelinizle kurduğunuz ilişkilerle ilgili ne- ler söyleyebilirsiniz? Motivasyon sağlamak Samsun Bölge Müdürlüğü’ne bağlı kaç mağa- amacıyla neler yapıyorsunuz? zayı ve kaç kişilik bir ekibi yönetiyorsunuz? Samsun Bölge Müdürlüğü’nün yapısı ve üre- Mustafa Kemal Atatürk’ün, “Nerede karşılıklı sevgi tim tesisleri, depo, AVM gibi oluşumları hak- ve saygı varsa, orada itimat ve itaat vardır. İtimat ve kında bilgi verebilir misiniz? itaatin olduğu yerde disiplin, disiplinin olduğu yerde huzur, huzurun olduğu yerde başarı vardır” ve Mak- Bölgemizde, Ordu Ünye’de bir mağaza, Amasya’da ro Market Yönetim Kurulu Başkanı Şeref Songör’ün, iki mağaza, Samsun’da, altı tanesi ilçelerde olmak “Yaşamda hep gülebiliyorsanız, insanı seviyorsanız Mart-Nisan 2017 Makro Vizyon | 57

MAKRO RÖPORTAJ \"Karadeniz halkının tamamına hizmet vermek için hedefimiz, yeni şubeler açmak ve hizmet kalitemizi arttırmak.\"Samsun Bölge Müdürü ve inandığınız hedefe yürüyorsanız başarı hep sizin sı, Afra’nın satın alınması, merkez lojistik depo veNuman Nurdoğdu yanınızda olacaktır” sözleri, beni her zaman çok et- Genel Müdürlüğün yapılması, Uyum mağazalarının kilemiş ve bu sözler yol göstericim olmuştur. Başa- alınması gibi Makro Ailesi her yıl birçok başarıya rıya giden her yol sevgiden ve inanmaktan geçiyor. imza atıyor. Hepsi birbirinden başarılı yatırımlar… Böylelikle bir hedefiniz varsa mutlaka yakalıyorsu- Heyecanımız hiç bitmiyor, her geçen gün yeniliklerle nuz. Çalışma arkadaşlarımın her birinin huzur ve artıyor. mutluluğunu önemsiyor, onlarla birebir ilgilenmeye gayret ediyorum. Samsun Bölge Müdürlüğü olarak 2017 hedef- leriniz nelerdir? Bölgesel beklenti ve talepleri karşılamak adı- na bölgenize özel satın alma, pazarlama ya Bölgemiz 2008 yılında Afra’ların satın alması ile da reklam çalışmaları yürütüyor musunuz? kurulmuş ve başarıdan başarıya koşan bir bölgedir. Bölgesel beklentileri karşılamak üzere, yerel ürünleri Gerek ciro açısından gerek giderler açısından en ve- raflarımızda bulundurmaya gayret ediyoruz. Yerel bir rimli bölgeyiz. Her yıl bir önceki yıla oranla büyüme- TV kanalı, radyo istasyonu, yerel gazete, sosyal med- ye devam ediyoruz. Makro Market, Karadeniz Bölge ya uygulamaları ve billboardlarla, kampanyalarımızı halkının en çok tercih ettiği gıda mağazalarından duyurmaya çalışıyoruz. biri... Samsun Bölge olarak Karadeniz halkının bizle- re olan güven ve teveccühünü kaybetmeden, onların Makro, 2016 yılında, 25. yılını kutladı ve bu sevgisine layık olmaya çalışarak, gayretli ve müşteri süreçte önemli kilometre taşlarını bir kez memnuniyetini ön planda tutan çalışmalar yapmaya daha hep birlikte hatırladık. Pek çok gelişme- ve büyüme sürecimize devam etmek istiyoruz. Biz ye tanıklık etmiş biri olarak bu süreçte sizi en tedarikçi firmaları, 550 çalışanı ve müşterilerimizle çok heyecanlandıran neydi? büyük bir aileyiz. Karadeniz halkının tamamına hiz- Karar vermek zor. Nazar Marketlerin satın alınması, met vermek için hedefimiz, yeni şubeler açmak ve Kayseri bölgede Ofis ve Evim mağazalarının alınma- hizmet kalitemizi arttırmak.58 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO GÜNDEMMutfağın ustalarındansizi “ŞEF”yapacak önerilerPek çok kadın, zamanının büyük bir kısmını mutfakta geçiriyor. Mutfağa girmedenönce, “Bu akşam ne pişirsem?” düşüncesiyle… Herkesin kendince teknikleri velezzetli yemek yapmak adına fikirleri var tabi. Ancak hem leziz, hem sağlıklı yemekleryapmak için, doğru pişirme tekniklerini kullanmak, üstelik tüm bunları yaparken yenidokunuşlar denemek, sizi mutfakta farklı kılabilir. “Klasik ve geleneksel lezzetlerdenvazgeçin” demiyoruz ama “Lezzette yeniliklerden de kaçmayın” diyoruz. İşte sizi kendimutfağınızın şefi yapacak, dumanı üstünde öneriler! Hem de işin ustalarından! Bikem Öğünç hatlıkla ulaşabiliyoruz. Fakat kimi zaman yenilikleri denemeye de çekiniyoruz. Oysa yenilik iyidir, üstelikYemek yaparken dikkat edilmesi gereken bu yeniliklerle hem hayatımıza hem de soframıza ayrıntılar ve iyi bir lezzet yakalamak için yeni lezzetler katmamız mümkün olabilir. Sizin için bilinmesi gereken püf noktaları var. Bunlar işin ustalarının mutfaklarına konuk olduk. Gerek yurt kişiden kişiye değişse de bazı kurallar değiş- içinde gerekse yurt dışında pek çok önemli restora-miyor. Öte yandan her yiğidin yoğurt yiyişi de farklı nın mutfağında çalışmış, ödüllere sahip şefler, Erdemoluyor tabi. Herkes yaprak sarmasına nasıl ki kuş Dırbalı, Erkan Yeşil, Meltem Berton ve Melis Doeh’tenüzümü koymuyorsa, mutfakta deneysel çalışmak aldığımız ipuçlarıyla sizleri yeni lezzet dünyalarınaisteyenler de oluyor. Farklı tarifler denemek, günü- taşıyor ve sofralarınızı zenginleştiriyoruz.müzde bir trend... Bunda internet dünyasının sun-duğu nimetler ve onlarca seçeneğin de payı var. Birtık’la Uzakdoğu mutfağının tariflerine bile artık ra-60 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017

İyi bir pilav için, pirincin cinsi oldukça önemli.Ete lezzetini, içinde Erkan Yeşil: mektir. Isı transferleri, pişirme yöntemleri çok önem-hapsolan suyu verir. “Ürünleri tanımak gerekiyor” li. Bu konularda bilgi edinmek, mutfakta sizi birMühürleme de etin suyunu kademe daha yukarı taşıyabilir. Öte yandan ürünleriiçine hapsetme işlemidir. Bir aile mesleği olarak çocukluktan bu yana mutfa- tanımak gerekiyor. Örneğin etin hangi bölümünden ğın içinde olan biri, Şef Erkan Yeşil. Yaklaşık 23 yıldır ızgara olacağını bilmek, lezzetli bir ızgara sunmanınErkan Yeşil da yeme-içme sektöründe farklı alanlarda görev aldı. ilk adımıdır. Mutfakta zaman geçirmenin ötesinde, yenilikleri ta- kip etmeyi ve denemeyi çok seviyor. İyi yemek yap- İyi yemek yapmanın püf noktalarına gelecek olur- mak isteyen herkese mutfağına yenilikleri sokmasını sam; bu yapılan yemeğe göre değişir. Örneğin ten- kesinlikle öneriyor. cere yemeklerinde önce eti mühürleyip, daha sonra diğer malzemeleri katıp kısık ateşte pişiriyorum. Tu- Erkan Yeşil’e göre yemeklerde iyi bir lezzet yakala- zunu ise yemek piştikten sonra, yani en son noktada yabilmenin, pratik olabilmenin ve tabi zaman ka- ilave ediyorum. Kaynayan sıvılarda tuz ayrıştığından zanabilmenin ilk önemli noktası, ön hazırlık. Şöyle biraz daha fazla tuz atmak gerekebilir. Ben pişirme anlatıyor: yöntemi olarak sous vide tekniğini çok kullanıyorum ya da kısık ateşte uzun süre pişiriyorum. Kendi ha- “Özellikle kuru bakliyat gibi ürünlerde, ön pişirme zırladığım balıkları fümeliyorum. Ayrıca aklıma gelen yapın. Böylelikle daha sonra buzlukta da rahatlıkla her şeyden turşu kurmayı da çok seviyorum.” saklayabilirsiniz. Aynı şekilde et, balık ve tavuk gibi ürünleri de daha küçük porsiyonlar halinde yine bir Eti mühürlemek: Ete lezzetini, içinde hapsolan ön pişirme ile saklayabilirsiniz. Hatta belki bunu du- suyu verir. Mühürleme de etin suyunu içine hapset- yunca şaşıracaksınız ama porsiyonlanmış balık ve me işlemidir. sebzeleri kilitli bir kavanozda bulaşık makinesine atın ve makineyi kısa programda çalıştırın. Gerçekten Sous vide: Belli bir ısıya getirilmiş su içinde, vakum- de harika oluyor. O pişerken siz salatanızı yapabi- lu poşette pişirme işlemi. lirsiniz ya da diğer ev işlerinizi. Hem oldukça sağ- lıklı bir yemek hazırlamış olursunuz hem de zaman Meltem Berton: “Ne pişireceğimi kazanmış… Aslında şöyle, böyle yapın demekle de önceden düşünmem” olmuyor. Mutfak sürekli araştırma yapılması gereken bir alan. Workshop’lar bu anlamda önemli; yaratı- Paris’te doğmuş ve mutfak eğitimini de yine Paris’te cılığınızı arttırabilirsiniz. Ben, boş kaldığım her anı SJT Mutfak Akademisi’nde almış, yenilikçi şeflerden mutfakta denemeler yapmaya ayırıyorum. Elbette biri, Meltem Berton. Mutfakta her şeyi her şeyle kimi zaman kötü sonuçlar da çıkıyor ama harika lez- deneyebiliyor. Pancarlı pudingten, kakaolu köz pat- zetlere de bu denemelerle ulaşıyorum Denemekten lıcan çorbasına varan farklı tarifleri var. Patlıcan ve asla korkmayın. kakaoyu bir anda zihninizde bir araya getiremedi- niz öyle değil mi? Biz sizin için tadına bile baktık Lezzetli bir yemeğin olmazsa olmazı ise, teknik bil- Mart-Nisan 2017 Makro Vizyon | 61

MAKRO GÜNDEMve bu iki lezzetin uyumuna daha çok şaşırdık. Mel- deneyin, klasik mutfağın dışına çıkın. Hazır çeşniler \"Mutfakta tereddüdetem Berton’un en önemli mutfak sırlarından biri, ne aslında çok da sağlıklı değiller, onun yerine kendi yer yok bence. “Tavuğapişireceğine mutfağa girdiği zaman karar veriyor çeşnilerinizi hazırlayarak çok daha lezzetli yemeklerolması. Yani bir gün önceden, yarın akşam ne pişire- hazırlayabilirsiniz. Örneğin ben yaptığım her yemeğe tahin konulur mu?”ceğini düşünmüyor. Bu da onun yaratıcılığını arttıran yüzde 25 kereviz, yüzde 25 havuç ve yüzde 50 soğan diye düşünmek yerineönemli bir nokta. Nasıl mı? Bırakalım da o anlatsın… koyuyorum. Yemeklerde çok fazla yağ kullanmamak denemek gerekiyor.\" ve öte yandan yemeği çok fazla kavurup yağı yak-“Mutfakta doğaçlama yapmaktan yanayım. Bu ne- mamaya özen göstermek gerekiyor. Fazla işlenen Meltem Bertondenle kesinlikle bir gün öncesinde ne yapacağımı yağ, sağlık için oldukça zararlı ki lezzeti de bozuyor,düşünmüyorum. Mutfağa giriyorum ve elimdeki bana göre. Kullanılan teknikler her yemek için farklımalzemelere bakıyorum. O an elimin altında ne tabi ama tencere yemeklerinde ben genelde her şeyivarsa onları kullanıyorum ve direkt o malzemelerle çiğden pişiriyorum. Soğan yerine pırasa kullanmayıgerçekten farklı ve iyi tatlar yakalayabiliyorum. Ben- tercih ediyorum. Zeytinyağını en son malzemelerince herkes elindeki malzemeleri bir şekilde değerlen- üzerinde gezdiriyorum. Hatta bazen yemek piştiktendirmeli. Bu hem yaratıcılık anlamında önemli hem sonra katıyorum.de aslında ev ekonomisine ciddi katkı demek. Öteyandan hiç beklemediğiniz anda midenize bir şölen Patlıcan közlemek için: Patlıcan közlerken havayaşatabilirsiniz. Mutfakta tereddüde yer yok bence. alsın diye her yerine delik açmaya gerek yok, pat-“Tavuğa tahin konulur mu?” diye düşünmek yerine lıcan 400 dereceye ulaşmazsa, içindeki nikotindenemek gerekiyor. oranını hiçbir şekilde atamıyorsunuz. Zaten fazla bir besin değeri yok, olanı da kaybediliyor böylelik-Türk Mutfağı’nda aşırı salça ve yağ tüketimi olduğu- le. Patlıcanı közlerken direkt ocağa atarım, yükseknu düşünüyorum. Örneğin ben zeytinyağlı yemek- harda pişiririm onu. Patlıcan kendi kendine ısınır velerime salça koymuyorum çünkü bence o zaman, o içindeki nikotin oranı 0’a düşer. Böylece daha sağlıklıyemekler zeytinyağlı olmaktan çıkıyorlar. Çok fazla ve hakikaten lezzetli bir şekilde tüketilebilir.domates de kullanmıyorum kendi mutfağımda. Do-mates yerine meyvelerden faydalanıyorum, örneğin İyi bir pilav için: Pirincin cinsi oldukça önemli. Benportakal sıkıyorum. Kuru dut, kuru elma kullanıyo- Kastamonu pirincini tercih ediyorum. Tereyağ verum. Meyve ve sebzeleri bir arada pişiriyorum. Ye- margarin kullanmıyorum. Onun yerine soya sütümeklere tarçın koymayı da çok severim. Mutlaka tercih ediyorum. Pirinci kavururken mutlaka yarım62 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO GÜNDEM \"Garnitürler, asla ana yemeğin önüne geçmemeli. Protein, karbonhidrat ve vitamin üçgeni önemli... Bir tabakta üçü de mutlaka olmalı.\"\"Balık yapıyorsanız onun limon sıkıyorum. Böylelikle hem bembeyaz oluyor diyarına çeviriyor dersek, abartmış olmayız. Erdemtadını başka bir malzeme hem de parlıyor. Limon suyu, pirincin kurumasını da Dırbalı’nın size özel tavsiyeleri ise şunlar:bastırmamalı.\" önlüyor. Pirinci ıslatırken asla sıcak su kullanmamak gerek. Bu pirince şok yaşatır. Lifli yapısını ve besin “Mutfakta biraz rahat olmak gerekiyor. Her şey yap-Erdem Dırbalı değerini de kaybeder. Pirinci normal ısıda suyla ıs- tıkça oluyor, bu da tecrübe gerektiriyor. Farklı kom- latın, iki dakika boyunca karıştırın, su beyazlayınca binasyonları denemekten çekinmemek burada çok dökün, bu işlemi iki kere daha yapın son olarak da önemli bir nokta. Yemek yapmak, kimya işi… Neyi ıslatıp içine tuz ilave ederek yarım saat bekletin. Pi- önce koyduğun, ocağın ısısı, malzemeleri ne şekilde lavınızın güzel kokmasını ve tane tane dökülmesini doğradığın gibi konular, lezzeti etkileyebiliyor. Nasıl istiyorsanız, içine iki yaprak defne bırakın. tencere kullanacaksın, ne kadar su koyacaksın, ka- pağı açık mı kapalı mı pişecek, fırında mı pişecek, Tavuğu marine ederken: Tavuğu marine eder- tava da mı? Liste uzar gider. Her yemeğin kendince ken ada çayı kullanıyorum. Ada çayını demliyorum. bir matematiği var ve onu çözmek gerekiyor. Ama Onu biraz soğutup içine zeytinyağı, balzamik sirke, ana ürünler karışmamalı. Pişirdiğiniz kuzuysa, kuzu- havuç, kereviz, mandalina bırakıyorum. Bu suyla luktan çıkmaması gerekiyor. Balık yapıyorsanız onun tavuğu marine ediyorum. Süzdükten sonra kalan tadını başka bir malzeme bastırmamalı. Garnitürler, dallarını da pişirirken kullanıyorum. Taze baharatlar, asla ana yemeğin önüne geçmemeli. Protein, kar- örneğin defne, tavuğa çok yakışıyor. bonhidrat ve vitamin üçgeni önemli... Bir tabakta üçü de mutlaka olmalı. Et, patates, pilav örneğin. Erdem Dırbalı: “Her yemeğin Yemeği lezzetli yapan bir başka detay ise her şeyi kendince matematiği var” kıvamında koymak. Bir tencere yemeği yapıldığı za- man gereğinden fazla su koymamak gerekiyor. Çok Bolu Mengenli olan ve Mengen Anadolu Aşçılık fazla su koyulduğu zaman, yemek değil çorba gibi Lisesi’nden mezun olan Şef Erdem Dırbalı,Türkiye’de oluyor. Bir başka detay, tuz oranı ve baharatlar… olduğu kadar dünyada da ünlü. Yurtdışında Michelin Kimi zaman daha lezzetli olsun diye et suyu gibi yıldızlı restoranlarda çalıştı, pek çok ödülü ve ma- ürünler kullanıyoruz. Bunu da evde hazırlamak, ayrı dalyası var. 4,5 sene Türkiye Aşçılar Federasyonu bir lezzet yakalamak demek... Diyelim tavuk haşla- Milli Takım Direktörlüğü görevini üstlendi. Yakaladı- dınız, tavuğu kemiklerinden ayırıp çektirin. 5 litreyse ğı lezzetler kadar kullandığı teknikler ve son derece su, 1 litreye kadar indirin. Böylelikle jel kıvamında bir farklı sunumlarıyla bulunduğu mutfağı bir harikalar64 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO GÜNDEMtavuk suyu elde edersiniz. Buzluğa atın ve çıkarıp rirseniz, elde edeceğiniz sonuç o kadar tatmin edici \"Benim herkese içtenlikleçıkarıp kullanın. olacaktır. Her yemeğin sizin ağız tadınıza tam uygun önereceğim ilk şey, en tarife kavuşana kadar birkaç kere denenmesi gere-Eti soğanla birlikte sotelemek yumuşamasını sağlar. kiyor ama bir kere bir tarifi mükemmelleştirdiniz mi azından bir kaç çeşit tazeSoğanın içindeki asit, eti yumuşatır. Marinasyonlar- o artık sizin imza yemeğiniz oluyor. Bir yemeğe imza baharatı evinizde, bahçenizde,da da soğanın suyunu kullanabilirsiniz. Lezzetli bir atmak için en iyi yol, baharat kullanımıdır. Doğru ba-et ve tavuk yemeği için önerim, salça yerine 2 kaşık haratları, doğru oranlarda kullanmak, doğru zaman- balkonunuzda yetiştirmeniz.\"yoğurt, 4 kaşık salça -biber salçası, domates salçası da yemeğe katmak, o yemeğin ağzınızda bıraktığıkarışık olabilir- yarım çay bardağı zeytinyağı, yarım tadı tamamen değiştirir. Benim herkese içtenlikle Melis Doehçay bardağı ayçiçek yağı, pul biber ve kekiği karıştırıp önereceğim ilk şey, en azından bir kaç çeşit tazebir kavanozda salça gibi saklamanız. Tavuk yemek- baharatı evinizde, bahçenizde, balkonunuzda yetiş-lerinde ben genellikle bu karışımı kullanıyorum. Et ve tirmeniz. Fesleğen, nane ve kekik, yetiştirmesi kolaytavuğu pişirmeden bir gün önce bu karışımla marine ve birçok yemeğe yakışan bitkiler. Kuru nane ile yaşedip, üzerini de streç film ile kaplayarak bekletebi- nanenin kokuları ve lezzetleri o kadar farklı ki, birlirsiniz. Ertesi gün tavada şöyle bir çevirip pişirmeniz daha dolma yaparken lütfen ikisini bir arada kulla-yeterli olur.” nıp tadın, katman katman nasıl geliştiğini deneyim- leyin. Küçük gibi görünen ayrıntılar, büyük lezzetlerinMelis Doeh: hammadesidir.“Meraklı ve maceracı olun” Az önce bahsettiğim zaman yatırımının belki deŞef Melis Doeh’in mutfağı Learn To Cook, İstanbul’da kendini en iyi gösterdiği yemekler, et yemekleri. Çokyemek yapmayı bilmeyenleri ağırlıyor ve püf nok- lezzetli, yağ yapısı mükemmel bir eti acele ile pişiriptalarıyla onları mutfağa hazırlıyor. Mutfakta yeni lezzetini ziyan edebilirsiniz yahut gayet az maliyetifikirler geliştirmek, onun en maharetli olduğu tarafı. olan bir parça eti öyle pişirirsiniz ki ağızda dağılır. Eti,İyi bir yemek pişirmek için öncelikle malzemeleri ta- ızgara yapacaksınız, lütfen birkaç saat önceden ma-nımayı ve özenle seçmeyi öneren Melis Doeh, ye- rine edin. Benim için yaşayan en yetenekli aşçı olanmeğe yapılan zaman yatırımını hayatın her alanında Heston Blumenthal’in önerisini dinleyin ve ızgarayapılan zaman yatırımına benzetiyor. Melis Doeh’in etinizi yalnız bırakmayın. Etin her iki tarafını her 20-mutfak notları ise şunlar: 30 saniyede tava ya da ızgaraya gelen yüzeyi değiş-“Bir yemeğin hazırlık sürecine ne kadar özen göste-66 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO GÜNDEM\"Türkiye’nin her yeri tirin. Bu şekilde etiniz öz suyunu daha iyi muhafaza daha yoğun geliyor. Burada dikkat edilmesi gerekenyerel tatlarla dolu. Bu edecektir. Etinizi sadece tuz ve zeytinyağı ile marine şey, pişirme zamanı. Bunları denemeye cesaretiniztopraklarda kaç değişik edip, piştikten sonra kekik, karabiber ve kimyon ek- yoksa, gelecek ızgara tavukgöğsü veya ızgara sucu-çeşit peynir ve ekmek lerseniz bu baharatları etin üzerinde yakıp, lezzetini ğunuzun üzerine ocaktan almadan 30 saniye önceüretiliyor, inanın tahmin bozmamış olursunuz. yarım limon suyu sıkıp asidin lezzetleri nasıl açığaedemiyorum.\" çıkarttığını deneyebilirsiniz. Lezzetli yemek pişirmek için meraklı ve maceracı Yemek yaparken klor oranı en düşük su ile yapmaya olun. Türkiye’nin her yeri yerel tatlarla dolu. Bu top- özen gösterin. Hem lezzet hem bağırsak sağlığı için raklarda kaç değişik çeşit peynir ve ekmek üretiliyor, benim üzerine düştüğüm bir konu. Hazır tat arttırı- inanın tahmin edemiyorum. Tatile gittiğinizde, oteli- cılardan uzak durma taraftarıyım. Çorbalarda kendi nizden dışarı çıkın, köyleri ve kasabaları gezin. Yerel yaptığınız kemik suyunu kullanmaya başladığınızda lezzetlerle ilgili yazılmış kitaplardaki tarifleri dene- bunun aslında gayet basit ama çok fark yaratan bir yin. Yemek pişirmek, sadece yemek pişirmek değil uygulama olduğunu göreceksiniz. Baharatlar lezzet benim için. Biraz kimya ve biraz aşk var içinde. Ye- için olmazsa olmaz. En basit makarnayı bile mutfak niliğe açık olun ama temel prensipleri de atlamayın. penceresinin yanında yetiştirdiğiniz taze fesleğenin Taze, güvenilir malzeme, doğru zaman kullanımı ve birkaç yaprağıyla lezzetlendirebilirsiniz.” pişirme tekniği, sizi güzel sonuçlara ulaştırır. Mutfak sizin laboratuvarınız. Kendi fırınınızı, kendi ocağınızı, yemek yapa yapa tanır ve beğendiğiniz tarifleri on- lara göre ayarlarsınız. Yanık yoğurt ve otlu peynirden ilham alın. Kendi mutfağınızın şefi sizsiniz. Birbirleriyle en uyumlu olan lezzetler, sizin birlikte yemekten mutlu olduğunuz lezzetlerdir. Özellikle Selçuklular, baharatların kısıtlı ve çok pahalı olduğu zamanlarda yemeklerini lezzetlendirmek için mey- veleri kullanmışlar. Erik tavası, vişneli yaprak sarma, narlı keçi peyniri salatası benim en sevdiğim meyve- li yemekler. Genelde meyveler, yemeğin asit oranını arttırdıkları için diğer her malzemenin tadı damağa68 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO RÖPORTAJUyku Apne Sendromu,uykunuzu çalmasınUykunuzdan sık aralıklarla uyanıyor, sık sık tuvalete gitme ihtiyacı duyuyorve özellikle ense bölgenizden çok terliyorsanız; sabahları ağız kuruluğu vebaş ağrılarıyla uyanıyor, gün içerisinde de hem yorgunluk hem de uykusuzlukçekiyorsanız hemen bir uzmana başvurmalısınız. Uyku Apne Sendorumu, uykunuzusizden çalıyor olabilir. Yaşam kalitenizi de ele geçirmeden önce tedbirinizi alın! Bikem Öğünç kayıcı) uyku apne sendromunun yerine kullanılıyor. Uyku apnesi, uyku sırasında ortaya çıkan ve tekrar-Uyku ile ilgili solunum yolu sorunlarının ba- layıcı özellik gösteren, tam veya kısmi bir şekilde şında Uyku Apne Sendromu geliyor. Kişilerin üst hava yolunun tıkanmasıyla ortaya çıkan, soluk yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemesi- durması ataklarıyla karakterize bir uyku hastalığı. Bu nin yanında farklı hastalıkları da tetikleye- ataklar esnasında kan oksijen düzeyi düşüyor ve ge- bilen Uyku Apne Sendromu tedavi edilmezse beyin nellikle uykudan kısa süreli uyanıklık reaksiyonlarına felci, hipertansiyon gibi ölümcül sağlık sorunlarına neden oluyor. da davetiye çıkarıyor. Medical Park Gaziosmanpaşa Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Eser Buluş ile Uyku Uyku apnesi daha çok kimlerde görülüyor? Apne Sendromu hakkında merak ettiklerimizi ko- nuştuk. Genel olarak 30-60 yaş erişkin yaş grubunda, erkek- lerde yüzde 4-9, kadınlarda ise yüzde 2-5 oranında Uyku apnesi nedir? görülüyor. Türk toplumunda yapılan çalışmalarda ise erkeklerde yüzde 5, kadınlarda yüzde 3 olarak gö- Uyku apnesi terimi; uyku ile ilişkili solunum bozuk- luklarının en sık karşılaşılan tipi olan obstrüktif (tı-70 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO RÖPORTAJ \"Uyku apne hastaları gece boyunca kaliteli bir uyku uyuyamadıkları için gündelik hayatlarında kendilerini sürekli yorgun hissediyorlar.\"Uyku apnesinin gece rüldüğü saptandı. Buna göre erkeklerde kadınlara nedenlerden dolayı öğrenme güçlüğü çekiyor ve sıkbelirtileri arasında horlama oranla 2 kat daha fazla görülüyor. Büyük dil, büyük- sık unutkanlıktan yakınıyorlar.ilk sırada yer alıyor. uzun yumuşak damak, bademciklerin büyük olması, geniz eti varlığı, alt çenenin küçük olması veya ge- Tedavi yöntemlerinden bahseder misiniz?Nöroloji Uzmanı riye doğru yerleşimi, kısa ve kalın boyun yapısı, me-Dr. Eser Buluş nopoz, aşırı kilo (obezite), tiroid bezinin az çalışıyor Tedavi altın standart invazif olmayan (cerrahi işlem olması (hipotiroidi) ve Down sendromu gibi birtakım gerektirmeyen) mekanik ventilasyon tedavisidir. Bu genetik hastalıklar uyku apnesinin ortaya çıkmasını tedavi burun ya da burun ve ağız maskesiyle ba- kolaylaştırıyor. sınçlı hava verilmesi esasına dayanıyor. Normal oda havası günümüzün teknolojik koşulları sayesinde Belirtileri hakkında kısaca bilgi verir misiniz? oldukça küçük ve sessiz cihazlar yardımıyla pozitif basınçlı bir havaya dönüştürülüyor. Basınçlı hava Gece ve gündüz belirtileri olarak iki grupta ele cihaza bağlı bir hortum ve hortumun ucuna takıl- alabiliriz. Gece belirtileri; horlama, uykudan nefes mış olan maske sayesinde burundan veya burun ile açlığı ile uyanma, yatak arkadaşı tarafından gözle- birlikte ağızdan uyku boyunca hastaya solutuluyor nen nefes durmalarının olması, gece idrar için sık ve anormal solunum olayları kontrol altına alınmaya sık tuvalete kalkma, baş-boyun bölgesinde belirgin çalışılıyor. Ayrıca hafif derecede hastalığı olan genç olan gece terlemeleri ve mideden ağıza ekşi-acı su bireylerde özellikle de anatomik yatkınlığı bulunan- gelmesidir. Gündüz belirtileri ise sabah yorgun ve larda bademciklerin veya geniz etlerinin alınması, dinlenmemiş olarak uyanma, sabah baş ağrılarının alt çeneyi öne doğru ilerletme, dil askısı ve yumuşak olması, sabah ağız kuruluğu ile uyanma, ses kısıklı- damak yapılarına yönelik lazer ve radyofrekans dal- ğının olması, sabah kan basıncı yüksekliğinin olma- gaları gibi cerrahi yöntemler de tedavi seçenekleri sı, gündüz aşırı uykululuk halinin olması, dikkat ve arasında sayılabilir. konsantrasyon güçlüğünün yaşanması, duygu du- rumunda bozulmalar (agresiflik, sinirlilik, depresyon Hastalık tedavi edilmezse ne gibi sonuçlar do- vs.), cinsel fonksiyon bozuklukları ve kilo alımı olarak ğurur? karşımıza çıkıyor. Uyku apne sendromu, beyin felci için bağımsız bir Uyku apnesi gündelik hayatı ne şekilde etkiler? risk faktörüdür. Aynı zamanda hipertansiyon (yüksek tansiyon hastalığı) gelişiminde de önemli bir risk Uyku apne hastaları gece boyunca kaliteli bir uyku faktörüdür. İlaçlara rağmen kontrol altına alınmayan uyuyamadıkları için gündelik hayatlarında kendileri- tansiyon yüksekliğinin ve kontrolü sağlanamayan ni sürekli yorgun hissediyorlar. Yorgun ve aşırı uyku şeker hastalığının da altında yatan gizli bir neden- halinde olduklarından iş performanslarında da belir- dir. Kalp krizi ve kalpte ritm problemlerine de neden gin şekilde düşüş yaşıyorlar. Bununla birlikte dikkat olduğundan uykuda meydana gelen ani ölümlerin dağınıklığı ve konsantrasyon güçlüğü de çektiklerin- sebebi olabiliyor. den iş ve trafik kazalarını da sıkça yaşıyorlar. Yine bu72 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO GÜNCELAdıyla, sanıylaTürkiye tarihindeKADIN!8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü… Her yıl bu tarihte, tüm dünyada kadınlarayönelik çeşitli etkinlikler düzenleniyor. Markaların kampanyaları, özel kutlama vedavetler ve birçok farklı organizasyon gerçekleştiriliyor. Kadınların toplumsal değerineher yıl 8 Mart tarihinde muhakkak dikkat çekiliyor. Ancak kadına yönelik şiddet, baskıve ayrımcılık da devam ediyor. Bu yıl 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’ne özel olarak,Türkiye’de ilk olan kadınları hatırlatmak ve kadının toplumsal ve sosyal hayattaki yeri veTönemini bir kez daha vurgulamak istedik. da erkekler kadınlara oranla çok daha fazla, daha üst düzey po-ürkiye’de 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü, ilk kez zisyonlarda ve daha yüksek ücretlerle istihdam ediliyorlar. Siyasi1921 yılında “Emekçi Kadınlar Günü” olarak kutlanmaya tabloya baktığımızda da içimiz açılmıyor. 1935 yılında TBMM’debaşlandı. 1975 yılından sonra ise her yıl daha yaygın vekitlesel olarak kutlanmaya devam etti. Bugün de yine çe- kadın oranı %4,6’yken bugün %14,7. 550 milletvekilimizden yal-şitli etkinliklerle ve tüm coşkusuyla Kadınlar Günü dört bir yan- nızca 81’i kadın ve 27 bakan içinde kadın bakan sayısı ise 2… Tümda kutlanıyor. Her yere karanfiller bırakılıyor, kadının toplumsal bu rakamların ışığında şöyle bir Türkiye tarihine uzanıyor, kadınındeğerini anlatan yazılar paylaşılıyor, kadına dair sempozyumlar toplumsal, sosyal hayatta, siyasi ve iş yaşamındaki ilklerine kro-düzenleniyor. 8 Mart’ın ardındansa hayat kaldığı devam ediyor. nolojik bir sırayla göz atıyoruz.Peki, kadınlarla ilgili olarak rakamlar bize ne diyor?Cinsiyet ayrımcılığı açısından bakıldığında, Dünya Ekonomik Fo- İşte Türkiye’de kadınların ilklerirumu (WEF) “Küresel Toplumsal Cinsiyet Uçurumu Raporu”nagöre Türkiye bugün, dünyada 145 ülke arasında 130. sırada ne Fatma Aliye Hanım: İlk kadın romancımız (1982). Muhadaratyazık ki! Oysa nüfusumuzun yüzde 49.8’ini kadınlar oluşturuyor. isimli ilk romanını kendi ismiyle yayımladı.Yine Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre okuma-yazma-sı olmayan kadınların sayısı, erkeklerden 5 kat daha fazla. Okula Emine Semiye Hanım: İlk kadın siyasetçimiz (1909). Osmanlıgitme oranında özellikle ülkemizin doğu kesimlerinde erkekler ve Demokrat Fırkası’nın yönetim kuruluna seçildi.kadınlar arasında hala ciddi bir fark söz konusu. Özellikle doğuillerimizde kız çocuklarının liseye gitme oranı, yüzde 50’nin al- Bedriye Osman Hanım: İlk kadın devlet memurumuz (1913). Te-tında. Kız çocuklarının eğitimini engelleyenler, maalesef yüzde 71 lefon idaresinde göreve başladı.oranında, babaları. Belkıs Şevket Hanım: Uçağa binen ilk kadın olarak kayıtlaraTürkiye’de kadınlar, çalışma hayatında da eşit olmayan koşullarla geçti (1913).karşı karşıya kalıyorlar. Her ne kadar günümüzde kadınların işgücüne katılım oranı geçmiş yıllara oranla artış göstermiş olsa Süreyya Ağaoğlu: İlk kadın avukat (1920). İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne kaydoldu. Afife Jale: İlk kadın tiyatro sanatçımız (1920). İstanbul’da sah- neye çıktı. Dr. Safiye Ali: İlk kadın hekimimiz (1921).Tıp eğitimini Almanya’da74 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO GÜNCEL Kadınların iş gücüne katılım oranı geçmiş yıllara oranla artış göstermiş olsa da erkekler kadınlara oranla çok daha fazla, daha üst düzey pozisyonlarda ve daha yüksek ücretlerle istihdam ediliyorlar. tamamlayarak tarihimizin ilk kadın doktoru unvanını manda Türkiye’nin ilk kadın rektörü unvanı da Türkan aldı. Akyol’un. Ferdane Bozdoğan Erberk: İlk kadın diş hekimi ola- Lale Aytaman: Türkiye’nin ilk kadın valisi (1991). Lale rak diplomasını aldı (1924). Aytaman, Muğla Valisi olarak görev yaptı. Suat Hilmi Berk: İlk kadın sulh hukuk hâkimi oldu Alev Kılıçkeser Hottin: Ticari havayollarındaki ilk (1925). kadın pilot (1993). Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sivil Havacılık Yüksek Okulu Pilotaj Bölümü’nden mezun Sadiye Ardahan: İlk kadın belediye başkanımız oldu. (1930). Artvin-Yusufeli/Kılıçkaya Beldesi’nden seçildi. Tansu Çiller: Türkiye’nin ilk kadın başbakanı olarak Sabiha Güreyman: Türkiye’nin ilk kadın inşaat hükümeti kurdu (1993). mühendisi olarak 1933 yılında Yüksek Mühendis Mektebi’nden mezun oldu. Öte yandan Fenerbahçe Prof. Aysel Çelikel: İlk kadın Adalet Bakanı olarak Spor Kulübü’nün de ilk kadın voleybolcusu unvanına göreve atandı (2002). sahip. Tülay Tuğcu: Anayasa Mahkemesi’nin ilk kadın baş- Dr. Pakize İzzet Tarzi: İlk kadın doğum uzmanı kanı olarak seçildi (2005). Böylelikle Yüce Divan’ın da (1935). Eğitimini kadın hastalıkları ve doğum alanın- ilk kadın başkanı oldu. da uzmanlık derecesinde tamamlayan Tarzi, İstanbul Boğazı’nı yüzerek geçen ilk kadın unvanına da sahip. Eylem Elif Maviş: Dünyanın çatısı olarak kabul edi- len, en yüksek noktası Everest’in zirvesine tırmanan Sabiha Gökçen: Yalnızca Türkiye’nin değil, dünyanın ilk kadın dağcımız oldu (2006). ilk kadın savaş pilotu unvanına sahip (1936). Arzuhan Doğan Yalçındağ: Türk Sanayicileri ve İşa- Eleni Küreman: Türkiye basınının ilk kadın foto mu- damları Derneği’nin (TÜSİAD) ilk kadın başkanı olarak habiri (1947). Associates Press Ajansı’nda çalışmaya seçildi (2007). başladı. Kaynaklar: Prof. Dr. Nüzhet Toydemir Gökdoğan: İlk kadın http://www.dentatek.net, İlk Kadın Diş Hekimimiz Fer- dekan (1954). İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi de- dane Bozdoğan Erberk kanlığına seçildi. http://www.aljazeera.com.tr, Rakamlarla Türkiye’de Ka- dın Olmak Dr. Türkan Akyol: İlk kadın bakan (1971). Aynı za-76 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO SAĞLIKUnutkanlık içinhatırlatma notlarıUnutkanlık, son yıllarda genç ya da yaşlı fark etmeksizin en sık karşılaşılansorunlardan biri. En temel sebebi de tabi yine stres ve günlük yaşamın yoğunluğu…Uzmanlar, unutkanlık sorununun her zaman bir hastalık olmadığını, ancak basitunutkanlıklarla tehlikeli olabilecek unutkanlıkları da ayırmak gerektiğine dikkatçekiyor. Yeni tanıştığınız birinin ismini hatırlamamanız basit bir unutkanlıkdurumuyken, evinizdeki banyonun yerini hatırlamıyorsanız dikkatli olmalısınız;Dbeyniniz size sinyal yolluyor olabilir!ikkat dikkat! “Afedersin, yoğunluktan seni de belirtiyor. Öte yandan basit unutkanlıklar başkaaramayı unuttum”, “Yeni aldığım tişörtümü hastalıkların veya vücuttaki bazı eksikliklerin haber-nereye koydum” gibi ufak tefek unutkan- cisi olabilirken, tehlikeli unutkanlıklar Demans veyalıklarla, “Ben buraya ne yapmak için gel- Alzheimer gibi hayatı tümden olumsuz etkileyecekmiştim?”, “Biz bugün buluşacak mıydık?” şeklindeki hastalıklarla ilgili de olabiliyor.unutkanlıklar aynı şeyin habercisi olmayabilir. Uz-manlar unutkanlığın her zaman bir hastalık olmadı- “Hep unutuyorum!”ğına dikkat çekerken, basit unutkanlıklarla, tehlikeli Günümüzde en sık kurulan cümlelerden biri, “hepunutkanlıkları birbirinden ayırt etmek gerektiğini unutuyorum”. Unutkanlık nedeniyle de uzmanlara78 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO SAĞLIK Eskiden daha çok bir yaşlılık > Hafızanızı hastalığı olduğu düşünülen güçlendirin unutkanlık şimdilerde kapınızı 30’lu yaşlarda dahi çalabiliyor. • Genel sağlığınızı önemseyin ve sağlıklı bir Eğer kişi psikolojik yaşam stilini benimseyin. olarak zor bir • Düzenli ve dengeli beslenin, uyku düzeninizi süreçten geçiyorsa, koruyun. unutkanlığının • Stres, kaygı ve üzüntüden mümkün olduğunca uzak sebebi bunama değil, durun. depresyon olabiliyor. • Sigara ve alkol kullanmayın.başvuranların sayısı oldukça fazla. Üstelik bu konuda değilsiniz, depresyondasınız. Bu durumda hiç vakit • Düzenli spor yapın.bir yaş sınırı da yok. Eskiden daha çok bir yaşlılık kaybetmeden bir uzmana başvurmalısınız. • Arkadaşlarınızla birhastalığı olduğu düşünülen unutkanlık şimdilerde araya gelin, ilişkilerinizikapınızı 30’lu yaşlarda dahi çalabiliyor. Bunun pek B12 eksikliğine dikkat güçlü tutun.çok sebebi olabilir. Özellikle yorgunluk ve stres unut- • Araştırmacı olun.kanlığa yol açan en önemli faktörler olarak kabul Gün içindeki basit unutkanlıkların pek çoğu aslında • Bol bol kitap okuyun,ediliyor. Ancak her insan zaman zaman bazı şeyleri vücudunuzun ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineralle- radyo dinleyin, fırsatunutabilir. Bu unutkanlıklar hayat akışını olumsuz rin eksikliğinden de kaynaklanıyor olabilir. Özellikle buldukça sinemaya gidin.yönde etkilemediği sürece normal karşılanıyor. de en yaygın ve popüler olanı B12 vitamini eksikliği. Tabi kişi unutkanlığını fark ettiğinde bir uzman tav- • Sık sık zihinsel aktivitelerDepresyonda olabilirsiniz siyesi olmadan ve unutkanlığının sebebini kesin- gerçekleştirin. Özellikle bol leştirmeden herhangi bir takviye ilaç ya da vitamin bol bulmaca çözün.Unutkanlığa yol açan sebeplerden biri depresyon. kullanmamalı. Öte yandan unutkanlığın fiziksel bir • Yabancı kelimelerUnutulanlar çok basit konular dahi olsa kişiler “acaba takım sebepleri de olabiliyor. Beyinle ilgili farklı ra- öğrenin.bende erken bunama mı başladı?” diye düşünmeden hatsızlıklar, örneğin beyin tümörü, bazı metabolizmaönce, içinde bulundukları şartları, o süreçte yaşadık- hastalıkları ve kanser türleri de unutkanlığa nedenları zorlukları gözden geçirmeli. Eğer kişi psikolojik olabiliyor.olarak zor bir süreçten geçiyorsa, unutkanlığının se-bebi bunama değil, depresyon olabiliyor. Üstelik bu Bazı kişilerin unutkanlık sorunu ise doğrudan bes-tip bir şikâyetle birlikte başka ne gibi durumlardan lenme biçimiyle ilişkili olabiliyor. Yalnızca unutkan-şikâyet edildiğine bakılmasında da fayda var. lıkla ilgili olarak değil, genel vücut sağlığı için doğru ve dengeli beslenmek oldukça önemli. Ancak özel-Unutkanlıkla birlikte, halsizlik, moral bozukluğu, likle uzun süreli ve bilinçsiz diyet yapan kişilerdedikkat dağınıklığı, uyku düzensizliği, iştahsızlık, ge- yaşanan unutkanlık halleri hızlı bir şekilde artabilir.leceğe dair umudunu yitirme gibi durumları da ya- Beslenme ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi beyinşıyorsanız, aslında siz büyük bir olasılıkla unutkan sağlığı için olmazsa olmazların başında geliyor. Sık80 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO SAĞLIKÇok yoğun çalışan kişiler, çoklu işyönetenler ve aynı anda birden fazla şeyi düşünmek zorunda olan kişiler daha sıkunutkanlık yaşıyor.sık unutkanlık problemi yaşamak istemeyenlerin olmalısınız. Birtakım günlük eylemleri unutmayaöğün atlamaması, vitamin ve mineraller yönünden başladıysanız, normal şartlarda sizin için rutin olandengeli bir beslenme tarzını benimsemesi gerekiyor. işlerinizi yapmakta güçlük çekiyorsanız, her gün konuştuğunuz kişilerin isimlerini ve kim olduklarınıSosyal yaşamı etkileyebilir hatırlamıyorsanız unutkanlığınızı önemsemelisiniz.Çok yoğun çalışan kişiler, çoklu iş yönetenler ve aynı Bu belirtiler hiç masum değil!anda birden fazla şeyi düşünmek zorunda olan ki-şiler daha sık unutkanlık yaşıyor. Ancak bunu da Yaşadığınız unutkanlık hallerinin masum mu yoksanormal bir durum olarak kabul etmek gerekiyor. Yani tehlikeli mi olduğunu siz de merak ediyorsanız, bellieğer siz de bu şekilde yaşıyorsanız, unutkanlığınız durumlarla bunu ölçmeniz mümkün. Birkaç örneklebir hastalık belirtisi olmayabilir. Stresli ortamlardan açıklayacak olursak, evinizin içinde tırnak makasınınbiraz uzaklaşarak, kendinizi rahatlatacak aktivitelere yerini değil de banyonun yerini, torunlarınızın değilkatılarak, hobiler edinerek veya kısa süreli de olsa de çocuklarınızın adını unutuyorsanız, evin içindetemponuzu yavaşlatacak tatiller yaparak zihninizi odaların yerlerini karıştırıyorsanız, her gün yaptığı-dinlendirebilir ve yaşadığınız unutkanlık sorununun nız ve alışkanlığınız olan işleri yapmayı unutmayaönüne geçebilirsiniz. başladıysanız ve bu durumlar özellikle akşam saat- lerinde daha sık yaşanmaya başlandıysa unutkan-Unutkanlığınız tam tersi şekilde, iş ve sosyal yaşa- lığınız pek masum olmayabilir. Soluğu bir uzmanınmınızı olumsuz yönde etkilemeye başladıysa dikkatli yanında almanız sizin için çok faydalı olabilir. Son olarak bir de unutkanlıkla ilgili doğru bilinen yanlışlara değinelim. Örneğin pek çok kişi Alzheimer hastalığının ilk belirtisinin unutkanlık olduğu sanı- yor. Oysa bu bilgi doğru değil. Alzheimer hastalığın- da unutkanlıktan daha önce davranış bozuklukları baş gösteriyor. İlerleyen yaşlarda oynanan bilgisayar oyunlarının beyne olumlu bir etkide bulunmayaca- ğını iddia edip, “iş işten geçti” diyenler, yanılıyorsu- nuz! Yapılan bilimsel çalışmalar bilgisayar oyunları- nın ilerleyen yaşlarda da en az genç yaşlarda olduğu kadar etkili olduğunu ortaya koyuyor. Çok çalışı- yorsanız, durmayın devam edin. Çünkü sanıldığının aksine çok çalışmak beyne zararlı değil ama stresli çalışma ortamı beyne zararlı.82 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO SPOR > Zumbanın faydalarıSpor ve dans birleşiyor... • Dans etmek moral yükselten bir aktiviteHaydi Zumba! olduğundan dans ettikçe hem sporPek çok kişi bir hevesle başladığı spor salonlarından kısa sürede yapmış hem de mutluluk hormonu salgılamışvazgeçiyor. Çünkü spor salonlarında bir aletten diğerine geçerek oluyorsunuz. Böylelikle spor yapmak sizin içinyapılan rutin hareketler bir süre sonra hem yorucu hem de sıkıcı bir mutluluk aktivitesine dönüşüyor. Strestengelmeye başlıyor ve öncelikler kısa sürede yer değiştiriyor. Ancak uzaklaşıyorsunuz.son yıllarda tüm dünyayı saran bir spor trendi olan zumba ile • Bir saatlik bir zumba dersi ile diğer sporspor biçim değiştirdi. Zumba sayesinde hem fazla kilolar gidiyor aktivitelerinden çok daha fazla ve çabukShem de spor dansla birleşerek eğlendiriyor. kalori yakılabiliyor. Buiz de bir türlü düzenli olarak spor yapama- oryantal ve daha pek çok dans türlerinden hareket- da fazla kilolarınızdanyanlardansanız zumba ile tanışmanızın vakti ler kullanılıyor. Yapılan araştırmalar, hızlı ve yavaş daha çabuk bir şekildegelmiş demektir. Spor salonlarında grup eği- ritimli müziklerle yapılan zumba egzersizlerinin pek kurtulabileceğiniz anlamına geliyor.timi olarak yapılan zumba, son yıllarda tüm çok spor türünden daha fazla kalori yaktırdığını da • Zumba kilo vermeyedünyayı saran bir spor dalı. Neden mi? Çünkü zum- ortaya koyuyor. yardımcı olduğu gibi, kilo kaybıba sayesinde pek çoğunuza sıkıcı gelen spor salon- sonrasında yaşananlarındaki rutin hareketlerden kurtuluyor, bir yandan Dünya zumba ile dans ediyor sarkmadans ederken bir yandan kilolarınızdan kurtularak problemlerininkaslarınızı harekete geçiriyorsunuz. Nasıl keşfedildiğine gelirsek... 1986 yılında Perez, de önüne eğitmenlik yaptığı bir aerobik dersinde, ders esna- geçiyor.Zumba, 1990’larda, dansçı ve koreograf Alberto sında kullandığı müzikleri yanına almadığını fark İçeriğindePerez tarafından Kolombiya’da, tesadüfi bir şekil- ediyor. Durumu kurtarmak için hemen arabasında bulunan kasde keşfedilmiş bir spor dalı. Aslında yalnızca spor dinlediği salsa ve merenge müziklerinin yer aldı- hareketleri,dalı dersek eksik kalır; zumba için sporun dansla ğı kasetini sınıfa getiriyor ve öğrencileriyle birlikte aynıbirleştirilmiş hali demek, daha doğru bir tanımlama doğaçlama bir ders yapıyor. Ders öylesine çok ilgi zamandaolabilir. Latin esintili bir dans-fitness programı olan görüyor ki bu çılgınlık Kolombiya’dan Amerika’ya vücudunzumba çılgınlığı, bugün tüm dünyayı sarmış durum- sıçrıyor. Bugün ise tüm dünyada pek çok spor salo- sıkılaşmasınıda. Dans ve aerobik figürlerini birleştiren bu sporda nunda insanlar, zumba ile hem dans ediyor, hem de sağlıyor.salsa, merenge, kumbiya, hip hop, samba, mambo, hiç farkına varmadan kilolarından kurtuluyor. • Zumbanın en güzel yanlarından biri, her yaşa uygun bir spor aktivitesi olması. Her yaş grubuna özel figürleri olduğundan isteyen herkes, dilediği yaşta, zumba yapmaya başlayabiliyor.84 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO GÜZELLİKBaharla birliktecildiniz de ışıldasın!Oldukça sert geçen kış aylarını ardımızda bırakıp güneşin ılık nefesinihissetmeye başladık. Kış boyunca soğuk ve olumsuz hava koşulları nedeniyleyıpranan cildimiz, şimdi yeni bir tehlikeyle karşı karşıya. Bahar aylarında birsıcak bir soğuk olan, kimi zaman yağmurlu kimi zaman ise güneş açan havalarcildinizi daha da yıpratmadan önce önleminizi alın. Baharla birlikte cildiniz deKışıldasın istiyorsanız, bakımınızı ihmal etmeyin ve baharın tazeliğini kuşanın!ış boyunca yıpranan cildimiz, bahar aylarıyla ince çizgiler de daha belirgin hale gelebiliyor. An-birlikte daha büyük bir tehlikeyle karşı karşıya cak şimdiden önleminizi alıp cildinize bahar bakımıkalıyor. Bir sıcak bir soğuk, değişken sıcaklıklar yapmaya başlarsanız, durumu tam tersine çevirebilirnedeniyle cilt ışıltısını kaybedebiliyor. Kurula- ve bahar havalarının olumsuz etkisi yerine tazeliğinimalar, pul pul dökülmeler, sivilcelenmeler artarken cildinize taşıyabilirsiniz.86 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017

> Muz Maskesi Güneşli ve ılık İçeriğinde bulunan günlerde, özellikle vitamin ve mineraller sabahın ilk saatlerinde sayesinde cildi bol bol yürüyüş ve güzelleştiren ve egzersiz yapmak, kan parlaklık veren muzun dolaşımınızı harekete etkisinden haberdar geçiriyor ve bu da değilseniz, artık öğrenmiş cildinizin tazelenmesine bulunuyorsunuz. yardımcı oluyor. İçeriğinde bulunan B vitamini, yaşlanmaIşıl ışıl bir cilde doğru… meniz gerekebilir ancak asıl önemli olan, onu içe- etkileriyle savaşırken; riden nemlendirmeniz. Bu nedenle bol bol su ve su potasyum, cildinIşıl ışıl bir cildin ilk adımlarını atmaya, bol yürüyüş ve içeren besinler tüketmenizde fayda var. Sağlıklı bir nemlenmesine yardımcıegzersiz yaparak başlamalısınız. Kış aylarında soğuk beden için günde en az 2 litre su içmek gerekiyor. oluyor. Hem doğalnedeniyle daha çok kapalı mekânlarda kalmayı ter- Su içmek, genel vücut sağlığı için de oldukça önemli. hem de besleyicicih etseniz de artık ılık havalardan faydalanma vak- Ancak cildin nem oranını dengelemek ve ışıltısına bir muz maskesinitiniz geldi. Güneşli ve ılık günlerde, özellikle sabahın kavuşmasını sağlamak için de ayrı bir önem taşıyor. evinizde, doğal yollarlailk saatlerinde bol bol yürüyüş ve egzersiz yapmak, Su içmek cildinizi toksinlerden arındırmanın en etkili hazırlayabilirsiniz.kan dolaşımınızı harekete geçiriyor ve bu da cildi- yollardan biri… Günde ortalama 8 bardak su içerek, Malzemeler:nizin tazelenmesine, canlanmasına ve canlılığını zaman içinde cildinizdeki dönüşümü gözlemleyebi- • 1 çorba kaşığı baluzun süre korumasına yardımcı oluyor. Öte yandan, lirsiniz. Eğer gün içerisinde bu kadar su içemiyorsa- • 1 adet muzyapılan egzersizlerle birlikte terledikçe vücudunuzda nız, suyunuzu doğal yollarla tatlandıracak yöntemle- • 1 çorba kaşığı limonbiriken toksinleri de dışarı atıyorsunuz. Spor son- re başvurabilirsiniz. Örneğin sürahinizin içine birkaç suyurasında yine ılık bir duş alarak bu toksinlerden arı- dilim limon ve taze nane yaprağı koyabilirsiniz.nabilir ve güne sabahın tazeliğiyle başlayabilirsiniz. Hazırlanışı:Bunu düzenli bir şekilde yaptığınızda bir süre sonra Bir çatal yardımıylacildinizdeki olumlu etkileri siz de fark edeceksiniz. muzu ezin, bal ve limon suyuyla karıştırın.Bol bol su için Öncesinde iyice temizlemiş olduğunuzNem, sağlıklı bir cildin olmazsa olmazı… Cildinizi cildinize hazırlamışdışarıdan takviye ürünler ve maskelerle nemlendir- olduğunuz bu karışımı tabaka halinde sürün C vitamini etkisi ve 15 dakika boyunca bekleyin. Daha sonra Bağışıklık sistemini güçlendiren ve kış aylarında cildinizi ılık suyla çoklukla karşılaştığımız grip ve soğuk algınlığı gibi temizleyin. Haftada hastalıklara karşı koruyucu bir kalkan olan C vitamini bir kere bu maskeyi için sağlıklı bir cildin altın anahtarı diyebiliriz. Özel- uygulayabilirsiniz. likle güneş ışınlarının zararlı etkilerine karşı iyi bir koruyucu olan C vitamini, cildinizi pek çok dış etkene karşı koruyor. Cilt sağlığı ve güzelliği için önemli bir bileşen olan kolajen üretiminde C vitamini önemli bir rol oynuyor. Doğal ve kalıcı bir güzellik için C vi- tamini içeren besinlerden bol bol faydalanmalısınız. Bu besinleri hem tüketerek almalı, hem de doğal kürler hazırlayarak cildinize uygulamalısınız. Mart-Nisan 2017 Makro Vizyon | 87

MAKRO GÜZELLİK Düzenli uykuuyumak sağlıklı cilt için çok önemli.Uykusuzluk, cildin daha yorgun ve mat görünmesine neden oluyor.Peeling uygulayın ling uygulamamaya özen göstermelisiniz. Uygulama bittikten sonra yüzünüzü ılık suyla temizlemeli veMatlaşan ciltlerin en önemli ilacı, haftada bir veya besleyici, nemlendirici bir krem sürerek bir süre din-iki kere cilde doğal yöntemlerle peeling uygulamak. lenmeye bırakmalısınız. Yüz peeling’i için en uygunPeeling, cildin üzerindeki ölü deriyi ve toksinleri zaman, duş sonrası ve uyku öncesidir.arındırarak, derinlemesine bir cilt temizliği sağlıyor.Hemen ardından gerçekleştirilecek doğru bir nem- Güneş koruyucusuz asla!lendirme yöntemiyle ise ciltteki matlaşma azalıyorve sağlıklı ve güzel görünüm geri kazanılıyor. Burada Güneşin faydaları kadar zararları da oldukça fazla…dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, peeling’i Özellikle ultraviyole ışınlarının cildinizde yarattığınasıl uyguladığınız. Hatalı peeling uygulamalarının olumsuz etkiler nedeniyle lekelenmeler ve erkenda cilde zarar verebildiğini, zaman zaman tahriş ve yaşlanma belirtisi olarak ince çizgiler artabiliyor. Budökülmelere neden olduğunuz hatırlatalım. Peeling olumsuz etkilerin önüne geçmek için yaz-kış diyeöncesinde cildinizi güzelce temizlemiş olmanız ge- ayırmadan her mevsim mutlaka güneş koruyucurekiyor. Evde hazırlamış olduğunuz bir peeling kürü etkisi yüksek olan kremlerden faydalanmalısınız. Kışde olabilir, hazır bir ürün de; peeling ürününüzü boyunca ihmal etmiş olabilirsiniz ancak daha fazlayüzünüze dairesel hareketlerle birkaç dakika bo- ihmal etmeden güneş koruyucu etkisi olan bir kre-yunca ve parmak uçlarınızla uygulamalısınız. Göz ve mi mutlaka her an yanınızda taşıyın. Makyaj altınadudak çevresi yüzünüzün en ince derisine sahip ve bu koruyucu kremleri uygulayın ve güneşin cildinizeen hassas bölgeleri olduğundan bu bölgelere pee- daha fazla zarar vermesine engel olun.Sağlıklı ciltler için önemli notlar• Temizlik, sağlıklı bir cilt için oldukça önemli. Ancak cildi sıra göz çevresinde ince çizgilerin oluşmasına ya da dahatemizlerken kullanılacak ürünler kişiden kişiye ve cilt tipine göre da belirginleşmesine engel olmak istiyorsanız güneş gözlüğüdeğişiyor. Örneğin yağlı ciltlerin daha fazla yıkanması gerekirken, kullanmayı da ihmal etmemelisiniz. Güneş kreminizi yalnızcakuru ciltleri daha az yağlı olan ürünlerle temizlemek, önem taşıyor. yüzünüze değil, açıkta kalan boyun, el gibi bölgelere deCildinizi düzenli olarak temizlediğinizde siyah noktalarınızla çok uygulamalısınız.daha çabuk vedalaşabilirsiniz. • Doğru ve dengeli beslenmek sağlıklı bir cilt için gerekli. Bol• Düzenli uyku uyumak sağlıklı cilt için çok önemli. Uykusuzluk, bol sıvı tüketmeli, sebze ve meyveler yönünden zengin bircildin daha yorgun ve mat görünmesine neden oluyor. beslenme düzenine geçmelisiniz. Tuz, un, şeker ve yağ, cildinizinOlduğunuzdan daha yaşlı görünmek istemiyorsanız uykunuzu baş düşmanları arasında bulunuyor ve cildinizin yaşlanmasınıönemseyin. hızlandırıyor. Doğal, katkısız ve sağlıklı besinler tüketerek oluşabilecek cilt problemlerine karşı önlem alabilirsiniz.• Güneş koruyucu kremleri mutlaka kullanmalısınız. Bunun yanı88 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO ÇOCUĞUMSağlıklı ve mutlu nesiller içinsağlıklı aileler!Ruh sağlığı yerinde nesiller yetiştirmek için aile içinde sağlıklı ilişkilerin kurulmasıve bu sağlıklı ilişkilerin sürekliliği, oldukça büyük önem taşıyor. Dünyada sağlıkkuruluşlarının verileri, ruh sağlığı yerinde olmayan yetişkinlerin durumunugeçmişteki aile ilişkilerine dayandırıyor. Aile içerisinde yapılan en önemli hatalardanDbiri ise “Çocuktur, anlamaz” yaklaşımı.ünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) 2015 tarihli en temel hatalardan biri ise, “Çocuktur, anlamaz”verilerine göre, dünya üzerinde, yaklaşık ola- yaklaşımı oluyor. Uzmanlar çocuklarla kurulan iliş-rak 500 milyon bireyin ruh sağlığı yerinde kilerde dengeli olmanın yanında samimi olunmasıdeğil. Tabi bu yalnızca kayıt altına alınmış gerektiğine de dikkat çekiyor.olan rakam. Psikolojik sağlığımızın temeli ise aile-den, daha doğrusu aile içindeki iletişimden geliyor. “İletişimin temelindeAile içerisinde dengeli ve sağlıklı şekilde kurulan bir sevgi ve anlayış olmalı”iletişim, annesi babası ister ayrı olsun ister bir arada,süreklilik sağlandığında, psikolojik gelişime olumlu Aile içinde kurulan iletişimin, çocuklara model olarakbir etki sağlıyor. Bu denge korunamadığı zaman ruh onların kişilik ve soysal gelişimleri ile daha sonrakisağlığı bozulan çocuklar, ruh sağlığı bozuk yetişkin- yaşantılarını önemli ölçüde etkilediğine dikkat çekenler olarak hayata devam ediyor. Bu noktada yapılan Aile Terapileri ve Terapistleri Derneği (TERAPİDER)90 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO ÇOCUĞUM Ailede çocuklarla ve ergenlerle kurulan iletişim biçimleri onların yaşamı algılamalarında, duygu ve düşüncelerini ifade edebilmelerinde, geleceğe yönelik davranış biçimlerini belirlemelerinde etkili oluyor.Aile ile sağlıklı iletişim, Genel Başkanı Uz. Dr. Taner Canatar, ailenin, bireyle- ve hoşgörü olması gerektiğinin altını çizen Canatar,çocuğun öncelikle rin ilk eğitimlerini aldıkları, toplumun temelini ve sü- “Aile içinde kullanılan etkili iletişim, aile bağlarınıkendine, daha sonra rekliliğini sağlayan en önemli yapı olduğuna dikkat güçlendirip daha sağlıklı süreçlerle devamını sağlar-da yaşadığı topluma ve çekerek şunları söylüyor: “Bu yapı içerisinde oluşan ken, sağlıksız evlilikler yalnızca eşleri değil varsa ço-dünyaya faydalı bir birey olumlu ya da olumsuz yöndeki iletişim şekilleri aile cukları, diğer aile bireylerini ve yakın çevreyi yani birolmasını sağlıyor. bireylerinin aile dışındaki hayatlarını da etkiliyor. Her anlamda toplumu da olumsuz etkiliyor. Bu nedenle ne kadar evlilik, bir bakıma birlikte yaşam sözleş- ruh sağlığı yerinde ve mutlu nesiller yetiştirebilmek mesi olsa da farklı aile ve kültürden gelen çiftlerin için sağlıklı aile ilişkilerinin önemi ve eğitimin önce zaman zaman fikir ayrılıkları, bazı sıkıntılar ve tartış- evde başladığı gerçeği göz ardı edilmemeli” diyor. malar yaşamaları kaçınılmaz olabiliyor. Evlenene ka- dar iki gönül bir olunca samanlığın seyran olacağını Mutlu bir yetişkin olmak için zanneden çiftler, evlendikten sonra mutsuzlukları- mutlu bir çocukluk nın, tartışmalarının ve anlaşmazlıklarının kaynağını evlilik kurumuna yükleyerek bir müddet sonra ‘Ev- Dr. Canatar, geleceğin mimarları olacak çocukların ve lenmeseydik bunlar başımıza gelmezdi’ diye düşün- ergenlerin, sağlıklı yetişkinler olabilmeleri ve sağlıklı meye başlıyorlar. Ancak aşkı öldüren, sevgi ve saygıyı nesiller yetiştirebilmelerinin anne-babaların onlara bitirip iletişimi bozan evlilik değil, maalesef kişilerin model olabilecek nitelikte olumlu tutum ve davra- kendileri. Kendisiyle barışık, huzurlu ve mutlu insan- nışlar sergilemeleriyle mümkün olabileceğini belirti- lar başkalarıyla da daha sağlıklı iletişim kurabilirler.” yor. “Ailede çocuklarla ve ergenlerle kurulan iletişim biçimleri onların yaşamı algılamalarında, duygu ve İletişim bilgi ve becerilerinin temelinde sevgi, anlayış düşüncelerini ifade edebilmelerinde, geleceğe yöne- lik davranış biçimlerini belirlemelerinde etkili oluyor. Çocukların ve ergenlerin aile içinde kendilerini ifade edebilmeleri, dinlenildiklerini bilmeleri ve fikirlerine önem verildiklerini bilerek büyütülmüş olmaları geli- şimleri açısından oldukça önemli. Etkili bir iletişimin oluşturulamadığı, iletişim engellerinin yer aldığı bir ortamda ise çocukların sağlıklı gelişimleri mümkün değil” diyen Canatar, bu durumda çocukların, özgür- ce düşünemeyen, düşünce ve duygularını açıkça dile getiremeyen bağımlı birer birey olduklarını, gelecek yaşantılarında da çeşitli sorunlarla karşılaştıklarını ifade ediyor. Özetle, aile ile sağlıklı iletişim, çocuğun öncelikle kendine, daha sonra da yaşadığı topluma ve dün- yaya faydalı bir birey olmasını sağlıyor. Ruhsal yön- den sağlıklı ve mutlu bir yetişkin olabilmenin, ruhsal yönden sağlıklı ve mutlu geçen bir çocukluğa bağlı olduğunun unutulmaması gerekiyor.92 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO TARİFKrem Şokola Hazırlanışı Malzemeler Orta boy bir fırın tepsisine fırın kaselerinizi dizin. Su ısıtıcıda, en az 1,5 litre suyu kaynama noktasına getirip hazır halde bekletin. Portakalın kabuğunu rendeleyin. Orta boy bir tencereye sütü, portakal kabuğu rendesini• 240 gr %70 bitter çikolata ve kremayı koyup ağır ateşte 5 dakika kadar ısıtın. Karışım hafifçe ısınınca çikolatayı ekleyip çok ağır ateşte,• 1 su bardağı krema tahta kaşıkla karıştırarak çikolatayı eritin. Çikolata eriyince tencerenin altını kapatın. Fırınınızı 150 dereceye• 1 su bardağı süt ayarlayın. Orta boy bir kasede 1 yumurtayı, 4 yumurtanın sarısını ve şekeri tahta bir kaşıkla, şeker eriyene kadar• 5 adet yumurta iyice karıştırın. Çikolatalı sütü yavaş yavaş yumurtalı karışıma ekleyin. Bu karışımı tel süzgeçten geçirip farklı• 1/4 su bardağı toz şeker bir kaba süzün. Süzülen karışımı ısıya dayanıklı kaselerin içine boşaltıp üzerlerini alüminyum folyo ile kapatın.• 1 adet portakal Tepsiyi daha önce ısıttığınız sıcak su ile kaselerin yarısına gelecek kadar doldurun. 30 dakika pişirdikten sonra fırından çıkartıp oda sıcaklığına gelene kadar bekleyin. Oda sıcaklığına gelen krem şokolaları 1 saat buzdola- bında dinlendirdikten sonra servis edebilirsiniz.94 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO TARİFAnne PoğaçasıMalzemeler • Yarım demet dereotu Hazırlanışı • 150 gr eski kaşar• 125 gram tereyağı peyniri Hamuru hazırlamaya başlamadan önce, dereotlarını kıyın ve eski kaşar peynirini rendeleyin.• 1/3 su bardağı zeytinyağı • 1 tatlı kaşığı zeytinyağı Fırınınızı 180 dereceye ısıtın.• Yarım su bardağı yoğurt • 1 tatlı kaşığı süt• 2 adet yumurta • Susam ve çörek otu 2 adet yumurtadan birinin sarısını poğaçaların üzerine sürmek için ayırın. Un hariç bütün• 1 yemek kaşığı toz şeker malzemeleri bir kaba alın ve pürüzsüz bir hal alana kadar karıştırın. Unu, ele yapışmayan• 1 paket kabartma tozu yumuşak bir hamur elde edene kadar, yavaş yavaş ve kontrollü bir şekilde ekleyin. Hamura• Yarım tatlı kaşığı tuz dereotunu ve eski kaşar peynirini ekleyin. Hamurunuzdan parçalar kopararak şekil verin ve• 3 su bardağı un fırın tepsisine dizin. Ayırdığınız yumurta sarısına 1 tatlı kaşığı zeytinyağı ve 1 tatlı kaşığı sütü ekleyerek çırpın ve bu karışımı poğaçaların üzerine sürün. Ardından, susam ve çörek otu serpin. Önceden ısıttığınız fırında, üzerleri kızarana kadar pişirin.96 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017



MAKRO ÇOCUK98 | Makro Vizyon Mart-Nisan 2017