Steam Education 2

คำ�นำ� สถานการณ์แ์ พร่ร่ ะบาดเชื้้�อโรคโควิิค-19 ได้ใ้ ห้บ้ ทเรีียนแก่่มนุษุ ย์อ์ ย่่างมากมายว่่าจะดำำ�รงชีวี ิิตเหมืือนที่่� ผ่า่ นมาต่อ่ ไปไม่ไ่ ด้อ้ ีกี แล้ว้ โดยเฉพาะการศึกึ ษา โลกรวมทั้ง�้ ประเทศไทยจะจััดการศึกึ ษาแบบนำำ�คนจำ�ำ นวนมาก มารวมกัันแล้้วจััดการศึกึ ษาไปพร้้อมๆ กััน เรื่อ� งเดีียวกััน ในระยะเวลาเท่่ากััน มีีการวััดและประเมินิ ผลรูปู แบบ เดีียวกัันต่อ่ ไปไม่่ได้้อีกี แล้ว้ เช่น่ กััน สถานศึึกษาทุกุ ระดัับจะต้้องปรัับวิิธีีการเรียี นการสอนมาเป็็นแบบออนไลน์์ หรืือวิธิ ีกี ารเรีียนรู้�แบบอื่�นๆ ที่่เ� หมาะสมกัับความพร้อ้ มของผู้�เรียี นแต่ล่ ะคนมากขึ้น� จนเกิดิ รูปู แบบการเรียี นรู้�รูปแบบต่า่ งๆ ไปพร้อ้ มวิธิ ีกี าร ปรัับตััวให้้เข้้ากัับยุุคสมััยเพื่่�อความปลอดภััยไปพร้อ้ มกััน นัักเรียี นจะเป็น็ ฝ่า่ ยเลืือกสิ่ง� ที่่เ� รียี นตามความสนใจและความพร้อ้ มของตนเองและครอบครััว นัักเรียี นได้้ เลืือกสิ่�งที่่�ตััวเองชอบหรืืออยากเรีียนในวิิชาที่่�เหมาะสมกัับธรรมชาติิของตนเองมากที่่�สุุด ซึ่�่งแน่่นอนว่่าจะเกิิด ความเปลี่ย� นแปลงมากมายในระยะยาว ซึ่ง�่ แม้้ว่่าสถานการณ์์การแพร่่ระบาดของโรคโควิิด-19 จะคลี่�คลายลง แล้้ว แต่ก่ ็เ็ ป็น็ การยากยิ่ง� ที่่ร� ะบบการศึึกษาจะเปลี่�ยนกลัับสู่่�รูปแบบเดิิม (New normal) เหมืือนครั้้�งที่่�ผ่า่ นมา STEAM Education หรืือการเรีียนรู้�แบบบูรู ณาการข้า้ มกลุ่�มสาระฉบัับนี้้� จึึงเป็น็ ทางออกที่่ส� ำำ�คััญของ การศึึกษาไทยหรืือการศึึกษาของโลก เป็็นการบููรณการมาตรฐาน หรืือตััวชี้้�วััดจำำ�นวนมากข้้ามกลุ่�มสาระแล้้ว จััดการเรีียนรู้�ไปด้้วยกััน ตามเนื้้�อหาที่่�จำ�ำ เป็็นและเหมาะสมกัับนัักเรีียนแต่่ละกลุ่�มแต่่ละคน ไม่่ต้้องถููกบัังคัับ ให้้เรีียนเนื้้�อหาที่่�ตนเองไม่่สนใจและไม่่สามารถนำ�ำ ไปใช้้ในชีีวิิตจริิงได้้อีีกต่่อไป ชิ้�นงานและภาระงานเป็็นสิ่�งที่่� สอดคล้อ้ งชีวี ิิตจริิงมากขึ้�น ไม่่เรียี นแบบสููญเปล่่า กระบวนการเรียี นรู้�ที่น� ำ�ำ มาใช้จ้ ะช่ว่ ยให้เ้ ด็็กแต่แ่ ละคนค้น้ พบ ตััวตนของตนเองได้้เร็็วที่่�สุุดและเสริิมสร้้างจนเป็็นอััจฉริิยะ เด็็กจะเกิิดสมรรถนะที่่�จำำ�เป็็นในการทำำ�งานและ อยู่ �ในโลกแบบนี้้�อย่่างมีีความสุุขและปลอดภััย หมดยุคุ การศึกึ ษาภาคบัังคัับที่่ท� ุกุ คนต้อ้ งเข้า้ มารวมกลุ่�มเรียี นรู้�เนื้อ�้ หาเดียี วกััน วิธิ ีกี ารเรียี นรู้�แบบเดียี วกััน ทำ�ำ แบบฝึึกเหมืือนกััน และสอบด้้วยข้อ้ สอบฉบัับเดีียวกัันแล้้ว โลกได้เ้ ปลี่ย� นแปลงไปทุุกๆ ด้้าน ทั้้ง� ด้า้ นสภาวะ โลกร้อ้ น ด้า้ นเศรษฐกิจิ ด้า้ นเทคโนโลยีี ด้า้ นแรงงาน ซึ่ง�่ มีหีุ่�นยนต์เ์ ข้า้ มาทำ�ำ งานแทนที่่ม� นุษุ ย์ม์ ากขึ้น� การศึกึ ษา ที่่�ผ่่านมาส่่งผลให้้มนุุษย์์มีีแต่่ทัักษะต่ำ��ำ ๆ สร้้างสรรค์์ไม่่เป็็น แก้้ปััญหาไม่่ได้้ ออกแบบพััฒนานวััตกรรมเพื่่�อ ตนเองไม่่ได้้ ทำำ�ได้้เพีียงทัักษะลอกเลีียนแบบไปวัันๆ เป็็นการศึึกษาที่่�ทำำ�ร้้ายชาติิพัันธุ์�ของมนุุษย์์ การศึึกษา เช่น่ ต้้องหมดไปในเร็็วพลััน แนวคิดิ การปรัับเปลี่�ยนการศึึกษาแบบ STEAM EDUCATION การบููรณาการข้้ามกลุ่�มสาระนี้้� เกิิดจาก ความร่ว่ มมืือร่ว่ มใจของผู้�บริหิ ารโรงเรียี นจำำ�นวนมากที่่ม� องเห็น็ สาเหตุแุ ละต้น้ ตอความด้อ้ ยคุณุ ภาพ รวมทั้ง�้ คณะ ครูนู ัับพัันคนที่่ร� ่ว่ มกัันหาทางรอดเพื่่อ� สร้า้ งคุณุ ภาพมนุษุ ย์ใ์ หม่่ และได้ก้ ำำ�ลัังใจมากมายจากคณาจารย์ข์ องแผ่น่ ดินิ หลายท่า่ น อาทิิ อาจารย์ค์ ุุณหญิงิ อารมณ์์ ฉนวนจิิตร ผู้�ให้ค้ วามรู้�และแนวคิิดรวมทั้ง้� กำ�ำ ลัังใจมากมายตลอดมา คุณุ หญิิงกษมา วรวรรณ ณ อยุธุ ยา เจ้า้ นายในดวงใจที่่�ส่่งกำำ�ลัังใจตลอดเวลา รวมทั้ง�้ ดร.เกศทิิพย์์ ศุุภวานิชิ ซึ่ง่� เป็น็ ผู้้�นำำ�การศึกึ ษาชาติริุ่�นใหม่ท่ ี่่ม� ีคี วามเข้า้ ใจ เข้า้ ถึงึ ร่ว่ มขัับเคลื่อ� นและพััฒนาการศึกึ ษาในสภาพจริงิ ทุกุ มิติ ิิ ครรชิิต มนูญู ผล โทรศัพั ท์์ 081-7880331 2 บรู ณาการข้ามกลมุ่ สาระทางรอด... การศึกษาชาตใิ นศตวรรษท่ี 21 Steam Education

สารบัญ หนว่ ยท่ี 1 หน้า ทำ�ไมการศึกษาต้องเปลีย่ นแปลง 4 หน่วยที่ 2 15 การศกึ ษาต้องเปลีย่ นแปลงอยา่ งไรถงึ จะรอด 30 หนว่ ยท่ี 3 60 Steam Education บูรณาการขา้ มกลมุ่ สาระ ทางรอดการศึกษาไทย หน่วยท่ี 4 65 ทำ�ไมตอ้ ง Active Learning หนว่ ยที่ 5 77 แผนหน้าเดยี ว Active Learning คืออะไร สำ�คัญอย่างไร ทางรอดการศกึ ษาชาติไดเ้ ช่นไร 96 หน่วยท่ี 6 102 บูรณาการขา้ มกลุ่มสาระ STEAM EDUCATION คอื อะไร 120 สำ�คญั อยา่ งไร ทางรอดการศกึ ษาชาตไิ ด้เช่นไร 140 หนว่ ยที่ 7 144 วดั และประเมินผล STEAM EDUCATION 145 หนว่ ยที่ 8 โครงงานอยา่ งง่ายหน้าเดยี วคอื อะไร สร้างเดก็ เปน็ อจั ฉรยิ ะได้เช่นไร หนว่ ยที่ 9 โครงงานประเภทงานเขยี น หน่วยที่ 10 คลปิ อัจฉรยิ ะ My Course Design อา้ งอิง ประวตั วิ ทิ ยากร+ผู้เขยี น ครรชติ มนญู ผล 3

1 ท�ำไมการศึกษาไทย ตอ้ งเปลี่ยนแปลง 4 บรู ณาการข้ามกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษท่ี 21 Steam Education

ครรชติ มนูญผล 5

6 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศึกษาชาตใิ นศตวรรษที่ 21 Steam Education

ครรชติ มนูญผล 7

8 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศึกษาชาตใิ นศตวรรษที่ 21 Steam Education

ครรชติ มนูญผล 9

10 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

ครรชิต มนญู ผล 11

12 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

ครรชิต มนญู ผล 13

14 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

2 การศึกษา ตอ้ งเปล่ียนแปลงอยา่ งไรบา้ ง ถึงจะรอด ครรชติ มนญู ผล 15

16 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

ครรชิต มนญู ผล 17

18 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

ครรชิต มนญู ผล 19

20 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

ครรชิต มนญู ผล 21

22 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

ครรชิต มนญู ผล 23

1.ท�ำไมตอ้ งมีการบา้ น เป็น็ คำ�ำ ถามที่่เ� ด็ก็ ๆ อยากรู้�มากที่่ส� ุดุ “ทำ�ำ ไมต้อ้ งมีีการบ้้าน” เรีียนที่่โ� รงเรีียนทั้้�งวัันยัังไม่พ่ อหรืือไง และ การบ้้านที่่ใ� ห้ก้ ็็ไม่่สนุกุ มีีแต่แ่ บบเดิิมๆ เซ็ง็ ... ครูใู ห้ก้ ารบ้า้ นทำำ�ไม ไม่เ่ ห็็นช่ว่ ยเสริมิ อะไรเลย หลายครั้้�งครูู ไม่่ได้้ตรวจ ให้้เด็็กผลััดกัันตรวจ ครููให้้การบ้้านทำ�ำ ไม เด็็กเสีียเวลาเล่่นกัับเพื่่�อน ดููทีีวีี และ ช่่วยพ่อ่ แม่่ทำำ�มาหากิิน ครููให้้การบ้้านทำำ�ไม “ครููต้้องรู้�” ถ้้าให้้แล้้วไม่่รู้�จุดประสงค์์ ไม่ม่ ีีเป้้าหมายในการพััฒนาเด็ก็ ก็็ไม่ค่ วรให้้ การบ้า้ นไม่ใ่ ช่่เรื่อ� ง เล็็กๆ อย่่าสัักแต่ใ่ ห้้ ต้อ้ งมีี ต้้องวางแผนร่่วมกัันทั้�้งโรงเรีียนทั้้�งสายชั้้�น ทุุกกลุ่�มสาระ การเรีียนรู้� ว่่าเด็็กมีีจุุดอ่่อนจุุดแข็็งอะไร ต้้องการจะซ่่อมจะเสริิม แผนชััดเจน ตรงไหน กลุ่�มสาระไหนจะให้้การบ้้านลัักษณะใด กี่�ข้้อ ช่่วงไหน ต้้องมีีแผน การบ้้านจึึงต้้องมีีการวางแผนล่่วง อย่่าสัักแต่่ให้้ นอกจาก ไม่่ได้ผ้ ลแล้้ว คนทำ�ำ การบ้้านก็เ็ บื่่อ� ด้ว้ ย 24 บรู ณาการข้ามกลุม่ สาระทางรอด... การศึกษาชาตใิ นศตวรรษท่ี 21 Steam Education

2.การบา้ นสำ� คญั จรงิ หรอื การบ้้านมีีมากมายหลายรูปู แบบ เลืือกได้้ตามความต้อ้ งการ แต่ต่ ้อ้ งสอดคล้อ้ งกัับเป้้าหมายที่่�หลัักสูตู ร กำำ�หนด ไม่่ใช่่นึึกจะให้ก้ ็็ให้้ หรืือให้้เพราะไม่่อยากให้้เด็็กว่่าง... รููปแบบของการบ้้านมีีมากมาย ต้้องเลืือกให้้เหมาะสมกัับวััย ความสนใจของผู้�เรียี น ที่่�สำ�ำ คััญเด็็กต้้องมีีโอกาสทำำ�ได้้ด้้วยตนเอง และมีีโอกาสทำ�ำ ถููก ด้้วย ให้พ้ วกเราได้ม้ ีโี อกาสเลืือกการบ้า้ น ลัักษณะต้อ้ งยั่ว� ยุุ แปลกๆ ไม่่น่่าเบื่่�อไม่จ่ ำ�ำ เจ เห็็นแล้ว้ อยากทำำ� ของเราบ้า้ ง คุณุ ครูคู อยดูแู ลแต่เ่ พียี ง ตรงกัับความสามารถและสอดคล้อ้ งกัับประสบการณ์์ของเด็ก็ ว่า่ สอดคล้อ้ งกัับเป้า้ หมายที่่ต� ้อ้ งการ การบ้า้ นต้อ้ งให้อ้ ย่า่ งต่อ่ เนื่่อ� ง อย่า่ ทำำ�แบบอยากๆ หยุดุ ๆ ผลการ พััฒนาหรืือไม่ก่ ็็พอนะครูู พััฒนาจะไม่่ชััดเจน ต้้องมีีการวางแผนให้้การบ้้านเป็็นภาคเรีียนเป็็นปีีการศึึกษา คอยติิดตามความก้้าวหน้้าเป็็นระยะ ประเมิินดููผลลััพธ์์ว่่าควรปรัับ หรืือเปลี่ย� นอะไรตลอดเวลา ครรชติ มนญู ผล 25

3.การบา้ นตอ้ งมีสีสนั หลากหลายรปู แบบ การบ้้านไม่่น่่าเบื่่�ออีีกต่่อไปแล้้ว การบ้้านควรหมุุนเวีียนเปลี่ �ยนไป เราชอบการบ้้าน อย่่าให้้เด็็กทายถููกว่่าเรากำ�ำ ลัังจะให้้ การบ้้านแบบใด การบ้า้ นก็เ็ หมืือนกัับเครื่อ� งประดัับ มีหี ลายแบบ ช่ว่ ยเสริมิ ให้บ้ ุคุ คลดูนู ่า่ สนใจมากยิ่ง� ขึ้น� จึงึ ต้อ้ งผ่า่ นการ ออกแบบให้เ้ หมาะสมกัับบุคุ คล ต้อ้ งดูเู ป้้าหมายหลัักสูตู ร และต้้องดููความสนใจของผู้�เรีียนเป็น็ สำำ�คััญ แบบที่่�1:แบบเสริมิ ทัักษะให้ค้ ล่อ่ งแคล่ว่ เช่น่ การ อย่่าให้เ้ หมืือนกัันทั้ง�้ ห้อ้ งแบบปููพรม ใครเด่่นใคร อ่่าน การเขีียน การคิดิ คำำ�นวณ การเล่่นกีฬี า ด้อ้ ยต้อ้ งเสริมิ ให้ต้ รงจุดุ การบ้า้ นจึงึ สนุกุ และมีสี ีสี ััน แบบที่่� 2 : แบบเสริิมสร้้างความเป็็นคนดีี เช่่น การออมทรััพย์์ การทำำ�ความสะอาดห้้องเรีียน แบบที่่� 3 : แบบเสริมิ สร้า้ งสุขุ นิสิ ััยให้แ้ ข็ง็ แรง เช่น่ การสระผม การทำ�ำ ความสะอาดเสื้อ�้ ผ้้า 26 บรู ณาการข้ามกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาตใิ นศตวรรษที่ 21 Steam Education

4.ขอ้ ควรค�ำนึงในการใหก้ ารบา้ น ใ ห้้ เ ด็็ ก เ ส น อ ค ว า ม คิิ ด ดูู ว่่ า แ ก อ ย า ก จ ะ ทำำ� 1. ต้อ้ งคำำ�นึึงถึึงประโยชน์ข์ องผู้�รับเป็็นสำำ�คััญ ให้้ตรง 4. ต้อ้ งคำ�ำ นึงึ ถึงึ รูปู แบบ วิธิ ีกี าร อย่า่ ให้ซ้ ้ำำ��ซากเด็ด็ ขาด จุุดที่่�ควรพััฒนาของแต่่ละคน บางคนต้้องเสริิมการ หารูปู แบบวิธิ ีกี ารบรรยากาศท้า้ ทายแปลกๆใหม่ๆ่ มา อ่า่ น บางคนเสริิมการคิิด เป็็นต้น้ ยั่ �วยุุ 2.ต้อ้ งคำ�ำ นึงึ ถึงึ ปริมิ าณที่่ม� อบให้้ไม่ใ่ ช่ใ่ ห้จ้ ำำ�นวนเท่า่ กััน เรีียนตั้�้ง 8 กลุ่�มสาระ ครูตู ่า่ งคน ทั้ง�้ ห้อ้ งใครเก่ง่ ใครชอบเรื่อ� งอะไรก็ใ็ ห้เ้ รื่อ� งนั้น้� มากเป็น็ ต่่างให้ก้ ารบ้้านทำ�ำ กัันตายพอดีีครูู พิิเศษ ใครไม่เ่ ก่่งก็็ให้้น้อ้ ยลง 3.ต้้องคำำ�นึึงถึึงสิ่�งอำ�ำ นวยความสะดวก เช่่นให้้เด็็กไป ศึกึ ษาค้น้ คว้า้ เพิ่่ม� เติมิ ต้อ้ งมีหี นัังสืือ หรืือแหล่ง่ ข้อ้ มูลู ให้้ ไปปลููกต้้นไม้ท้ ี่่บ� ้้านก็็ต้อ้ งรู้�ว่ามีีพื้้�นที่่ป� ลููกหรืือไม่่ ครรชิต มนูญผล 27

5.การบา้ นอยา่ ใหแ้ บบสง่ เดช การบ้า้ นเป็น็ สิ่ง� ที่่ช� ่ว่ ยเสริมิ การเรียี นรู้�ของเด็ก็ มาช้า้ นาน ครูเู องก็น็ ิยิ มให้ก้ ารบ้า้ น ผู้�ปกครอง ก็พ็ ึงึ พอใจ เป็น็ ความพึึงพอใจของผู้�ใหญ่ท่ ั้ง้� สองฝ่า่ ย ส่ว่ นความรู้้�สึกของเด็็กเราไม่่เคยพูดู ถึึง เราไม่เ่ อาการบ้้าน การให้้การบ้้านต้้องเข้้าใจธรรมชาติิเด็็กแต่่ละวััยซึ่่�งมีีความแตกต่่าง กััน เด็ก็ ชั้น�้ อนุุบาล มีีจิินตนาการสูงู สุุด อยากรู้�อยากเห็น็ สารพััดสิ่�ง ชอบเล่น่ ชอบถามทำำ�อะไรซ้ำ��ำ ๆ เด็็กระดัับชั้�้นประถมศึึกษา ชอบเล่่นเป็็นชีีวิิตจิิตใจ เริ่�มมีีเพื่่�อนคู่่�หูู ชอบทำ�ำ งานเป็็นกลุ่�ม มุ่�งมั่่�นในการทำำ�งานมากขึ้�น อยากรู้�อยากเห็็นละเอีียด ลึกึ ซึ้�งมากขึ้�น เด็็กระดัับมััธยมศึึกษา เป็็นตััวของตนเองมากขึ้�นทั้�้งความคิิดและ การกระทำ�ำ รู้้�ผิิดชอบชั่�วดีีมีีเหตุุผลและพร้้อมที่่�จะเอาใจตนเองหรืือเอาใจ เพื่่�อนสนิิท ประโยชน์ข์ องการบ้า้ นมีมี ากมายและอาจเป็น็ โทษอย่า่ งมหัันต์เ์ ช่น่ กััน ถ้้าเราไม่่เข้้าใจหรืือให้้แบบส่ง่ เดช 28 บรู ณาการข้ามกลมุ่ สาระทางรอด... การศกึ ษาชาตใิ นศตวรรษที่ 21 Steam Education

6.การบา้ นตอ้ งเช่ือมโยง และประยกุ ตใ์ ชจ้ รงิ ไดด้ ว้ ย ปััจจุุบัันยัังมีีการให้้การบ้้านแบบ “ความจำำ�” “ทัักษะต่ำำ��ๆ” ให้้เด็็กได้้พััฒนาแค่่รัับรู้� คิิดวิิเคราะห์์ต่ำำ��ๆ รัับฟังั อ่า่ น บัันทึกึ เรื่อ� งราวต่า่ งๆ อยู่่�อีกี จำ�ำ นวนมาก เด็ก็ ใช้แ้ ค่ท่ ัักษะพื้น�้ ฐาน ได้ร้ ัับทราบเรื่อ� งราวที่่ม� า แล้ว้ ตอบ คำ�ำ ถาม โยงภาพ กาถููกผิิด ไม่ม่ ีีโอกาสคิิดขั้้น� สููง คิดิ สัังเคราะห์์ คิดิ ประยุกุ ต์ใ์ ช้้ หรืือคิิดสร้้างสรรค์์เลย ต้้องปรัับเปลี่ย� น เพิ่่ม� เติมิ กิิจกรรมการเรีียนรู้� ไม่ใ่ ช่เ่ พีียง รัับรู้�เรื่อ� งราวที่่ผ� ่า่ นมาเท่า่ นั้น�้ ครูผูู้�สอนต้อ้ งให้เ้ ด็ก็ ลองคิดิ ต่อ่ ว่า่ ยัังมีเี รื่อ� งราวแบบเดียี วกััน คล้า้ ยคลึงึ กััน ใกล้เ้ คียี งกััน สััมพัันธ์ก์ ััน ให้พ้ วกผมลองปฏิบิ ััติิดูบู ้า้ ง ผิิดถููกก็็ได้ม้ ีี มีีที่่�ไหนบ้้าง และมีีความเหมืือนหรืือแตกต่า่ งจากตััวอย่า่ งที่่�ครูู โอกาสได้ค้ ิดิ ได้ท้ ำ�ำ นั่่ง� จำ�ำ ทั้ง�้ วััน น่า่ เบื่่อ� นะครู…ู ให้้อ่า่ นอย่่างไร นอกจากนี้้� ควรให้ผู้้�เรียี นวางแผนนำำ�ความรู้�ที่ไ� ด้ร้ัับนี้้ไ� ปใช้้ ประโยชน์ใ์ นชีีวิิต จะใช้้ได้้อย่่างไร วางแผนดูู ปฏิบิ ััติดิ ูู แล้ว้ มา นำ�ำ เสนอผลการนำำ�ไปใช้ใ้ นชีวี ิิตว่่าเป็็นไร ครรชติ มนญู ผล 29

3 STEAM EDUCATION บรู ณาการขา้ มกลม่ ุ สาระ ทางรอดการศึกษาไทย 30 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศึกษาชาตใิ นศตวรรษท่ี 21 Steam Education

ครรชิต มนญู ผล 31

32 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

ครรชิต มนญู ผล 33

34 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

ครรชิต มนญู ผล 35

36 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

ครรชิต มนญู ผล 37

38 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

ครรชิต มนญู ผล 39

40 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

ครรชิต มนญู ผล 41

42 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

ครรชิต มนญู ผล 43

44 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

ครรชิต มนญู ผล 45

46 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

ครรชิต มนญู ผล 47

48 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

ครรชิต มนญู ผล 49

50 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education