1ชุด สัตว์น้อยนําสํารวจ ชีวติ กบั ส่ิงแวดล้อม เล่มท่ี 1 ช้างน้อยนําสํารวจ ระบบนิเวศ กล่มุ สาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ รหสั วชิ า ว33101 ระดบั ช้ันมธั ยมศึกษาปี ที่ 3 จัดทาํ โดย นางสาวปัญยลตั ณ์ สุขสงวน ตําแหน่ง ครู อนั ดบั คศ.3กล่มุ สาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ โรงเรียนบ้านหนองเตย อาํ เภอพยุห์ จังหวดั ศรีสะเกษสํานักงานเขตพนื้ ทกี่ ารศึกษาประถมศึกษาศรีสะเกษ เขต 1 สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ
คาํ นํา 2 ผเู้ ขียนมีแรงบนั ดาลใจที่ดีตอ่ งานเขียน มีความใฝ่ ฝันมุ่งมนั่ ที่จะเขียนถ่ายทอดเรื่องราว เน้ือหาสาระวิชา เกร็ดความรู้ต่างๆ เพื่อสนองตอบต่อการปฏิรูปการศึกษาตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พ้ืนฐานพุทธศกั ราช 2551 ตอ้ งยดึ หลกั การจดั การเรียนรู้โดยเนน้ ผเู้ รียนเป็นสาํ คญั ท้งั น้ีผจู้ ดั การเรียนรู้ตอ้ งเชื่อวา่ ผเู้ รียนมีศกั ยภาพในการเรียนรู้ มีอิสระในการคิด พร้อมลงมือปฏิบตั ิจริง ครูมีบทบาทในการอาํ นวยความสะดวก จดั สถานการณ์และบรรยากาศให้เอ้ือต่อการแสวงหาความรู้โดย มุ่งพฒั นาผูเ้ รียนให้ครบท้งั ดา้ นร่างกาย จิตใจ สติปัญญา อารมณ์และสังคมใหเ้ ป็นคนอยา่ งสมบูรณ์ ดังน้ันข้าพเจ้าจึงได้ผลิตสื่อ บทเรียนโปรแกรมชุดสัตว์น้อยนําสํารวจ ชีวิตกับสิ่งแวดล้อมข้ึนท้งั หมดจาํ นวน 8 เล่ม ดงั น้ี เล่มที่ 1 ชา้ งนอ้ ยนาํ สาํ รวจระบบนิเวศ เล่มที่ 2 หมนู อ้ ยนาํ สาํ รวจความสัมพนั ธ์ระหวา่ งส่ิงมีชีวติ เล่มที่ 3 นกนอ้ ยนาํ สาํ รวจประชากรในระบบนิเวศ เล่มที่ 4 เสือนอ้ ยนาํ สาํ รวจการถ่ายทอดพลงั งาน เล่มที่ 5 เต่านอ้ ยนาํ สาํ รวจวฏั จกั รของสาร เล่มท่ี 6 เป็ดนอ้ ยนาํ สาํ รวจทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอ้ ม เล่มที่ 7 กบนอ้ ยนาํ สาํ รวจความสาํ คญั ของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอ้ ม เล่มท่ี 8 กระตา่ ยนอ้ ยนาํ สาํ รวจการใชท้ รัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอ้ ม อยา่ งยง่ั ยนื เพื่อประกอบการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ รหัสวิชา ว33101เรื่อง ชีวิตกบั สิ่งแวดลอ้ ม ซ่ึงผเู้ รียนใชป้ ระกอบการเรียนรู้ร่วมกบั เพื่อนในช้นั เรียนพร้อมเรียนรู้ดว้ ยตนเองสนองตอบต่อศกั ยภาพการเรียนรู้รายบุคคล สอดคล้องกับการพฒั นาผูเ้ รียนในศตวรรษที่ 21.เนื่องจากในศตวรรษท่ี 21 เด็ก เยาวชน และพลเมืองของประเทศจาํ เป็ นต้องดาํ รงชีวิตอยู่ท่ามกลางกระแสการเปลี่ยนแปลง ที่เป็ นไปอย่างรวดเร็ว ชุดความรู้เดิมท่ีเคยเรียนรู้มาจึงไม่เพียงพอต่อการมีคุณภาพชีวิตที่ดีจาํ เป็นตอ้ งพฒั นากระบวนการเรียนรู้ดว้ ยชุดความรู้ใหมท่ ี่เหมาะสมกบั สถานการณ์ เมื่อผเู้ รียนศึกษาบทเรียนโปรแกรม ครบท้งั 8 เล่ม ผเู้ รียนจะเกิดทกั ษะในการทาํ งานการคิดอยา่ งเป็ นระบบ ท้งั ยงั สามารถนาํ หลกั การเรียนรู้ไปปรับประยกุ ตใ์ ช้ ในชีวติ ประจาํ วนั เพราะไดป้ ฏิบตั ิกิจกรรมครบทุกข้นั ตอนสร้างองคค์ วามรู้ไดด้ ว้ ยตนเอง เน้ือหาสาระการเรียนรู้ส่วนใหญ่ไดม้ าจากการจดั กิจกรรมการเรียนการสอนกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์รหสั วิชา ว33101 เร่ือง ชีวิตกบั สิ่งแวดลอ้ ม และอีกส่วนหน่ึงไดจ้ ากการสืบคน้ เอกสาร ตาํ ราวชิ าการ สื่อทางอินเทอร์เน็ต.แหล่งเรียนรู้ในทอ้ งถ่ิน ขอขอบคุณ รองศาสตราจารย์ ดร.กชกร ธิปัดดี คณะครุศาสตร์มหาวิทยาลยั ราชภฏั อุบลราชธานีท่ีให้คาํ แนะนาํ ตรวจสอบความถูกตอ้ งของบทเรียนโปรแกรมชุดสัตวน์ ้อยนาํ สํารวจ เพื่อเพิ่มผลสัมฤทธ์ิทางการเรียน อาจารย์ ดร.ปิ ยะภรณ์ พุ่มแก้ว อาจารยม์ หาวิทยาลัยราชภฏั อุบลราชธานีให้คาํ ปรึกษาดา้ น
3การวดั และประเมินผล ดร.พีระพรรณ ทองศูนย์ ผูอ้ าํ นวยการ ชาํ นาญการพิเศษ โรงเรียนบา้ นมหาราชสํานักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาประถมศึกษาศรีสะเกษเขต 1ให้คาํ ปรึกษาด้านหลักสูตรและการสอนนายสําราญ วงั นุราช ศึกษานิเทศก์ชํานาญการพิเศษ สํานักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาศรีสะเกษ เขต 1ให้คาํ ปรึกษาด้านการนิเทศและการจัดกระบวนการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ระดับมธั ยมศึกษาตอนตน้ นางมะลิวรรณ พรมทอง ตาํ แหน่งครูวิทยฐานะเช่ียวชาญ สาขาวิทยาศาสตร์ โรงเรียนบา้ นโพนงาม (พูนเพิ่มวิทยาคาร)สาํ นกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษาประถมศึกษาอุบลราชธานี ใหค้ าํ ปรึกษาดา้ นการจดั กิจกรรมการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน้ ผูเ้ ขียนหวงั เป็ นอย่างย่ิงว่าเอกสารบทเรียนโปรแกรมชุดสัตวน์ ้อยนาํ สํารวจ เพื่อเพ่ิมผลสัมฤทธ์ิทางการเรียน เล่มท่ี 1 เร่ืองชา้ งน้อยนาํ สํารวจ ระบบนิเวศ เล่มน้ีคงเป็ นประโยชน์อย่างดียิ่งต่อผูเ้ รียนและครูผสู้ อน (นางสาวปัญยลตั ณ์ สุขสงวน) ตาํ แหน่งครู อนั ดบั คศ. 3 โรงเรียนบา้ นหนองเตย
สารบัญ 4เรื่อง หนา้ 1. คาํ นาํ …………………………………………………………………………….. ก 2. สารบญั ……………………………………………………………………..……… ค 3. บทเรียนโปรแกรมเล่มท่ี 1………………………………………………...………… จ 4. คาํ ช้ีแจง ………………………………………………………………………..…… 1 5. ขอ้ ทดสอบก่อนเรียน ………………………………………………………….…… 2 6. เฉลยแนวทดสอบก่อนเรียน ………………………………………………………... 4 7. ชา้ งนอ้ ยนาํ สาํ รวจระบบนิเวศ กรอบท่ี 1 บทนาํ ……………………………………………………………… 5 กรอบที่ 2 พบครู ……………………………………………………………… 6 กรอบที่ 3 ความหมายของระบบนิเวศ…………………………………………. 7 กรอบท่ี 4 แบบทดสอบความเขา้ ใจ …………………………………………... 8 กรอบท่ี 5 เฉลยแบบทดสอบความเขา้ ใจ ……………………………………… 9 กรอบที่ 6 เฉลยแบบทดสอบความเขา้ ใจ ……………………………………… 10 กรอบที่ 7 โครงสร้างของระบบนิเวศ …………………………………………. 11 กรอบที่ 8 ประเภทของระบบนิเวศ ……………………………………………. 12 กรอบท่ี 9 แบบทดสอบความเขา้ ใจ …………………………………………… 13 กรอบที่ 10 เฉลยแบบทดสอบความเขา้ ใจ ……………………………………… 14 กรอบที่ 11 ฝึกทกั ษะการคิดเรียนรู้แบบ P (Problem Solving Thinking)………. 15 กรอบที่ 12 แบบฝึกหดั …………………………………………………………. 16 กรอบท่ี 13 แบบฝึกหดั …………………………………………………………. 17 กรอบท่ี 14 เฉลยแบบฝึกหดั ……………………………………………………. 18 กรอบที่ 15 เฉลยแบบฝึกหดั ……………………………………………………. 19 กรอบที่ 16 หลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวง …………………… 20 กรอบที่ 17 ตวั อยา่ งการวเิ คราะห์หลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง เกี่ยวกบั ระบบนิเวศแหล่งน้าํ ……………………………………….. 21 กรอบท่ี 18 แบบฝึกหดั …………………………………………………………. 22 กรอบท่ี 19 เฉลยแบบฝึกหดั ……………………………………………………. 23 ขอ้ ทดสอบหลงั เรียน……………………………………………..…... 26
5สารบญั (ต่อ) เร่ือง หนา้8. เฉลยแนวทดสอบหลงั เรียน ………………………………………………………..... 28 กรอบท่ี 20 เชิญศึกษาเร่ือง หมูนอ้ ยนาํ สาํ รวจ ความสัมพนั ธ์ระหวา่ งส่ิงมีชีวติ ในระบบนิเวศ ตอ่ ไป……………………………………………….... 299. บรรณานุกรม ……………………………………………………………………….. 30
6 สวสั ดีครับ เดก็ ๆ ที่น่ารักทุกคน วนั น้ีอากาศ แจ่มใส สดชื่นดีจงั พชี่ า้ งนอ้ ยเตรียมนาํ เด็กๆ ทุกคนออกสาํ รวจ ระบบนิเวศในทอ้ งถ่ินกนั แตก่ ่อนจะออก ทุกคนตอ้ งมาเรียนรู้เก่ียวกบั “ระบบนิเวศ” ก่อนนะครับพช่ี า้ งนอ้ ยขอบอกวา่ จุดประสงคท์ ี่ใหศ้ ึกษา“ระบบนิเวศ” เพอื่ ใหเ้ ดก็ ๆ มีความรู้ความเขา้ ใจในเรื่อง “ระบบนิเวศ” ไดถ้ ูกตอ้ ง ตระหนกั และเห็นความสาํ คญั ต่อระบบนิเวศในทอ้ งถ่ินต่อการใชช้ ีวติ ประจาํ วนั นะจะ๊ พชี่ า้ งนอ้ ยขอแนะนาํ ขอ้ ควรทาํ สาํ หรับเด็กๆ ท่ีจะศึกษา เร่ืองน้ีใหบ้ รรลุจุดประสงค์ ดงั น้ี คือ 1. ศึกษาไปตามลาํ ดบั พบคาํ ถามตอบทนั ที 2. ไมศ่ ึกษาขา้ มข้นั ตอน 3. ไม่เปิ ดดูเฉลยก่อน เพราะเป็ นการไมซ่ ่ือสตั ยต์ อ่ ตนเอง 4. อยา่ ขีดเขียนขอ้ ความในบทเรียนโปรแกรม 5. เกบ็ บทเรียนโปรแกรมส่งครูผสู้ อน
7 วชิ า ว33101 ขอ้ ทดสอบ เรื่อง ระบบนิเวศ วทิ ยาศาสตร์ ก่อนเรียน เล่มที่ 1ช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 3 เวลา 10 นาทีไดเ้ วลาเดก็ ๆ ทาํ ขอ้ สอบก่อนเรียนนะครับคาํ ชี้แจง ใหผ้ เู้ รียนศึกษาและเลือกคาํ ตอบท่ีถูกที่สุดเพียงคาํ ตอบเดียว1. ขอ้ ใดเป็นความหมายของระบบนิเวศ ก. ห่วงโซ่อาหาร และสายใยอาหาร ข. กลุ่มสิ่งมีชีวติ และแหล่งท่ีอยู่ ค. ผผู้ ลิต ผบู้ ริโภค และผยู้ อ่ ยสลาย ง. ความสัมพนั ธ์ของสิ่งมีชีวติ2. ระบบนิเวศหน่ึงๆมกั ประกอบดว้ ยโครงสร้างใด ก. ผผู้ ลิต ผบู้ ริโภค ผยู้ อ่ ยอินทรียสาร ข. แบคทีเรีย ผผู้ ลิต ผยู้ อ่ ยอินทรียสาร ค. ผผู้ ลิต ผบู้ ริโภคพชื ผบู้ ริโภคสัตว์ ง. สิ่งไมม่ ีชีวติ ผผู้ ลิต ผบู้ ริโภค3. องคป์ ระกอบสาํ คญั และจาํ เป็นที่สุดของระบบนิเวศในทอ้ งถิ่นคือขอ้ ใด ก. การหมุนเวยี นของสารและการถ่ายทอดพลงั งาน ข. ผผู้ ลิตและผยู้ อ่ ยอินทรียสารท่ีอยรู่ ่วมกนั ค. ผผู้ ลิตและผบู้ ริโภคมีความสัมพนั ธ์กนั ง. พชื สีเขียวและสาหร่ายนานาชนิด4. ใตข้ อนไมผ้ ุ มีมดดาํ มดแดง ปลวก กิ้งกือ ไส้เดือนดิน และเห็ดรา จาํ นวนมากคาํ ที่ขีดเส้นใตห้ มายถึงสิ่งใด ก. แหล่งท่ีอยู่ ข. ประชากร ค. กลุ่มสิ่งมีชีวติ ง. ระบบนิเวศ5. ผกั ตบชวามีการปรับตวั ใหเ้ ขา้ กบั สิ่งแวดลอ้ มโดยมีกา้ นใบพองเป็นกระเปาะเพอ่ื ความเหมาะสมสาํ หรับเกบ็ สิ่งใด ก. น้าํ ข. แป้ ง
8 ค. อากาศ ง. คลอโรฟิ ลล์6. แพรวาจดั สิ่งมีชีวติ ออกเป็ น 2 กลุ่ม ไดแ้ ก่ 1) ฟองน้าํ แมงกะพรุน หอย และหมึก 2) ปลาหางนกยงู โลมา ไก่ และสุนขั แพรวาใชส้ ่ิงใดเป็นเกณฑใ์ นการจดั จาํ แนกส่ิงมีชีวติ ก. แหล่งท่ีอยู่ ข. แหล่งกาํ เนิด ค. ลกั ษณะลาํ ตวั ง. กระดูกสนั หลงั7. ระบบนิเวศประกอบดว้ ยโครงสร้างใดบา้ ง ก. กลุ่มสิ่งมีชีวติ อยา่ งเดียว ข. กลุ่มสิ่งมีชีวติ และส่ิงแวดลอ้ ม ค. กลุ่มสิ่งมีชีวติ และแหล่งที่อยู่ ง. กลุ่มสิ่งมีชีวติ แหล่งท่ีอยู่ และส่ิงแวดลอ้ ม8. สิ่งมีชีวติ ในขอ้ ใดแสดงบทบาทตา่ งจากส่ิงมีชีวติ ในขอ้ อ่ืน ก. มอส ข. ชวนชม ค. เห็ดนางฟ้ า ง. สาหร่ายหางกระรอก9. สาํ รวจนิเวศวทิ ยาบริเวณลาํ ธารแห่งหน่ึงพบวา่ มีสิ่งมีชีวติ อาศยั อยบู่ ริเวณริมลาํ ธารมากชนิดกวา่ ในลาํ ธารและบนบก แสดงวา่ ริมลาํ ธารมีลกั ษณะอยา่ งไร ก. มีที่หลบภยั มากกวา่ ข. มีอาหารอุดมสมบูรณ์กวา่ ค. มีสภาพแวดลอ้ มเหมาะสมกวา่ ง. มีท่ีสาํ หรับวางไข่ปลอดภยั กวา่10. ขอ้ ใดไม่ใช่ลกั ษณะสาํ คญั ของการดาํ เนินชีวิตตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง ก. พฒั นาเทคโนโลยที างการเกษตรเพื่อช่วยเหลือเกษตรกร ในการลดตน้ ทุนการผลิต ข. สร้างความสมดุลระหวา่ งวธิ ีการดาํ เนินชีวติ กบั สิ่งแวดลอ้ มทางธรรมชาติ ค. เกษตรกรสามารถดาํ เนินชีวติ กบั สิ่งแวดลอ้ มทางธรรมชาติ ง. ใชธ้ รรมชาติแกไ้ ขธรรมชาติ
9ทาํ ถูกก่ีขอ้ ขอเชิญเด็กๆ ตรวจดูคาํ เฉลยนะคะทาํ คะแนนไดน้ อ้ ยไมต่ อ้ งตกใจ!! นะคะเพราะเป็ นคะแนนสอบก่อนเรี ยน เฉลยขอ้ สอบก่อนเรียน ขอ้ 1 ข ขอ้ 2 ง ขอ้ 3 ก ขอ้ 4 ค ขอ้ 5 ค ขอ้ 6 ง ขอ้ 7 ง ขอ้ 8 ค ขอ้ 9 ค ขอ้ 10 กเกณฑก์ ารใหค้ ะแนนถูก 1-4 ขอ้ ตอ้ งแกไ้ ข เร่งทาํ ความเขา้ ใจกบับทเรียนใหม้ ากๆถูก 5-7 ขอ้ พอใช้ ควรศึกษาเพิม่ เติมอีกถูก 8-9 ขอ้ ดี ผา่ นเกณฑย์ นิ ดีดว้ ยคะแต่ทดสอบหลงั เรียนตอ้ งรักษาระดบั หรือใหด้ ีกวา่ น้ีนะคะถูก 10 ขอ้ ดีมาก คุณเยย่ี มมาก ขอปรบมือให้ทดสอบหลงั เรียนตอ้ งเป็นเช่นน้ีนะคะ
10 วชิ า ว33101 บทเรียนโปรแกรม เวลา 2 ชวั่ โมง วทิ ยาศาสตร์ ชุดสัตวน์ อ้ ยนาํ สาํ รวจชีวติ กบั สิ่งแวดลอ้ มช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 3 เรื่อง ชา้ งนอ้ ยนาํ สาํ รวจระบบนิเวศ พชี่ า้ งนอ้ ยมาแลว้ จา้ !! ทุกๆคน กาํ ลงั เดินทางไปไหน กนั จะ๊ เด็กๆ วนั น้ีเรามีนดั กนั น่ีนา แลว้ เธอละ อุม้ ไปกบั เพ่อื นๆดว้ ยเหรอคะพชี่ า้ งนอ้ ย สวสั ดีค่ะ พวกหนูกาํ ลงั จะไปเขา้ช้นั เรียนวชิ าวทิ ยาศาสตร์ ของครูปัญยลตั ณ์ครับวนั น้ีครูจะจดั กิจกรรมการเรียนรู้แบบ P (ProblemSolving Thinking) ค่ะ ช่ือมนั แปลกดีทา่ จะสนุกนะคะ พ่ชี า้ งนอ้ ย พอดีเลย พี่ชา้ งนอ้ ยกาํ ลงั มาตามทุกคนไปเขา้ ช้นั เรียน วทิ ยาศาสตร์ดว้ ยกนั ไปพบคุณครูปัญยลตั ณ์ดว้ ยกนั ครับ
11“สวสั ดีครับคุณครูปัญยลตั ณ์ ผมพีช่ า้ งนอ้ ย และเด็กๆนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ 3 ครับ ไดข้ า่ ววา่ วนั น้ีคุณครูมีส่ือบทเรียนโปรแกรมมาฝากพวกผม และมีการจดั การเรียนรู้แบบ P (Problem Solving Thinking)ใช่ไหมครับ” ใช่จะ๊ พวกหนูสนใจอยากเรียนรู้กนั หรือเปล่าสนใจมากเลยครับ พวกผมต่ืนเตน้ ท่ีจะไดเ้ รียนรู้จากบทเรียนโปรแกรม สื่อที่ครูผลิตข้ึนมากๆเลยครับ ครูยนิ ดีตอ้ นรับพวกเด็กๆ ทุกคนรวมท้งั พี่ชา้ งนอ้ ย ดว้ ยนะคะก่อนจะเรียนแบบ P (Problem Solving Thinking) เดก็ ๆ ทุกคนจะมีพช่ี า้ งนอ้ ยนาํ สาํ รวจ ระบบนิเวศ ที่ทุกคนจะไดเ้ รียนรู้ร่วมกนั พร้อมแจก รางวลั โบนสั สาํ หรับเด็กๆ ท่ีตอบปัญหาถูก ไดเ้ วลา แลว้ ไปท่องโลกกวา้ งดว้ ยบทเรียนโปรแกรมเชิญ เดก็ ๆทุกคนศึกษาไดเ้ ลยค่ะ
12 อา่ นแลว้ เขา้ ใจไหมคะเดก็ ๆ พ่ชี า้ งนอ้ ย เขา้ ใจครับครู แลว้ เด็กๆ ทุกคนก็เขา้ ใจดีครับถา้ เขา้ ใจแลว้ มาทดสอบความ เขา้ ใจนะคะ
13 แบบทดสอบความเข้าใจคาํ ชี้แจง เม่ือผเู้ รียนศึกษาเร่ือง ความหมายของระบบนิเวศแลว้ ลองตอบคาํ ถามของครู จากการศึกษา ความหมายของ ระบบนิเวศ มีความหมายตรงกบั ขอ้ ใดมากที่สุด 1. กลุ่มสิ่งมีชีวติ แหล่งท่ีอยู่ และส่ิงแวดลอ้ ม 2. นกกินหนอน เสือกินกวาง ตอบขอ้ 1 เปิ ดไป กรอบท่ี 5 หนา้ 9 ตอบขอ้ 2 เปิ ดไปกรอบท่ี 6 หนา้ 10
14 เฉลยตอบขอ้ 1 ถูกตอ้ งเก่งมากคะ่จากคาํ ตอบ ความหมายของระบบนิเวศ ระบบนิเวศ คือ กลุ่มส่ิงมีชีวิต แหล่งท่ีอยู่ และส่ิงแวดล้อมระบบนิเวศน้ัน มีอยู่ทุกหนทุกแห่งในโลก ที่มีสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่ ไม่ว่าจะเป็ นสังคมของสัตว์และพืชหรือจุลินทรีย์ ท่ีเล็กที่สุด ซ่ึงทุกๆ ชีวติ ต่างมีระบบของมนั เอง ขณะเดียวกนั ก็สัมพนั ธ์กบั ส่ิงแวดลอ้ มของมนัดว้ ย ตวั อยา่ งเช่น ไม่วา่ จะเป็ นในดิน น้าํ หรืออากาศ ในบริเวณหน่ึงบริเวณใดก็ตาม เมื่อเกิดมีส่ิงมีชีวิตข้ึนตามระบบของธรรมชาติแลว้ ส่ิงมีชีวิตน้นั ๆ จะค่อยๆ วิวฒั นาการ สร้างความสัมพนั ธ์กบั สิ่งแวดลอ้ มที่อยู่โดยรอบมากข้ึน และนาํ เอาธรรมชาติรอบขา้ งน้นั มาใช้เป็ นประโยชน์ต่อการเจริญเติบโตของมนั ชีวิตใดท่ีสามารถใช้ประโยชน์จากธรรมชาติได้มากกว่าชีวิตอ่ืน มนั ก็อยู่รอดได้ ขณะที่ชีวิตที่อ่อนแอกว่าจะสูญสลายไปในท่ีสุด ตวั อยา่ งภาพระบบนิเวศระบบนิเวศคลองน้าํ ระบบนิเวศป่ าชายเลนพ่ีชา้ งนอ้ ย แจกโบนสั เป็นดาวแห่งความดีแก่เดก็ ๆ ที่ตอบถูก เป็นจาํ นวน 3 ดวงนะครับเขา้ ใจแลว้ พ่ีชา้ งนอ้ ยนาํ สาํ รวจ ศึกษากรอบท่ี 7หนา้ 11 ตอ่ ไปเลยนะครับ
15 เฉลยตอบขอ้ 2 ไม่ถูกค่ะ อยา่ พ่งึ หมดกาํ ลงั ใจ ดูคาํ อธิบายขา้ งล่างก่อนนะคะจากคาํ ตอบ ความหมายของระบบนิเวศ ประกอบไปด้วย กลุ่มส่ิงมีชีวิต แหล่งท่ีอยู่ และส่ิงแวดล้อมมีผูผ้ ลิต ผู้บริโภค และผูย้ ่อยอินทรียสาร เป็ นโครงสร้างของส่ิงมีชีวิตในระบบนิเวศ นกกินหนอนเสือกินกวาง ไม่ใช่โครงสร้างของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ แต่เป็ นความสัมพนั ธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศแบบการล่าเหยอื่ต่อไปมาทาํ ความรู้จกั กบั โครงสร้างของส่ิงมีชีวติในระบบนิเวศกนั เลยนะคะ แลว้ ไปศึกษากรอบ 7หนา้ 11ตอ่ เลยคะ่ ผผู้ ลิต (Producer) คือส่ิงมีชีวติ ที่สามารถสร้างอาหาร เพอื่ การดาํ รงชีวติ ไดเ้ อง ไดแ้ ก่ พชื และจุลินทรีย์โครงสร้างของส่ิงมีชีวติ ภายในระบบนิเวศผบู้ ริโภค (Consumer) คือส่ิงมีชีวติ ที่ไม่ ผยู้ อ่ ยสลาย (Decomposer) คือส่ิงมีชีวติ ท่ีไม่สามารถสร้างอาหารไดเ้ องจาํ เป็นตอ้ งมีการ สามารถสร้างอาหารไดเ้ อง และดาํ รงชีวติ อยู่บริโภคส่ิงมีชีวิตชนิดอื่นเพือ่ การดาํ รงชีวติ ไดs้ การยอ่ ยสลายซากส่ิงมีชีวติ ต่างๆ ให้แบง่ เป็นพวกบริโภคพืชเป็นอาหาร พวก กลายเป็นสารอินทรียท์ ่ีจาํ เป็ นตอ่ การ ดาํ รงชีวติ เช่น จุลินทรีย์ เห็ด รา เป็นตน้บริโภคเน้ือสัตวเ์ ป็ นอาหาร พวกบริโภคท้งัพืชและเน้ือสัตวเ์ ป็นอาหาร และพวกบริโภคซากส่ิงมีชีวติ เป็นอาหาร
16ระบบนิเวศ กลุ่มสิ่งมีชีวติ หมายถึง : กลุ่มของสิ่งมีชีวติ ตา่ งๆ ที่อาศยั อยภู่ ายใน (Community) ระบบนิเวศอาจมีหน่ึงชนิดหรือมากกวา่ หน่ึงชนิดข้ึนไป หมายถึง : บริเวณที่มีสิ่งมีชีวติ อาศยั อยู่ เช่น แหล่งที่อยู่ แหล่งท่ีอยู่ บริเวณทง่ หญา้ หนองน้าํ (Habitat) หมายถึง : องคป์ ระกอบท่ีไม่มีชีวติ ซ่ึงมีความสมั พนั ธ์ และเก่ียวกบั ระบบนิเวศ เช่น อากาศ แสง น้าํ ดิน กลุ่มสิ่งมีชีวติ แร่ธาตุเป็ นตน้ (Environment)ศึกษาจบแลว้ เขา้ ใจไหมคะ เกี่ยวกบั โครงสร้างของระบบนิเวศ เขา้ ใจมากๆเลยครับครู เด๋ียวพชี่ า้ งนอ้ งพา เดก็ ๆ ไปศึกษากรอบท่ี 7 ตอ่ ไปเลย นะครับ
17 ระบบนิเวศ ระบบนิเวศบนบก ระบบนิเวศในนํา้ (Terrestrial Ecosystem) (Aquatic Ecosystem) หมายถึง : ลกั ษณะของระบบนิเวศหมายถึง : ลกั ษณะของระบบนิเวศ ที่กลุ่มสิ่งมีชีวติ ภายในระบบอาศยัที่กลุ่มสิ่งมีชีวติ ภายในระบบอาศยั อยใู่ นแหล่งน้าํ ตา่ งๆ กนั เช่น ระบบอยบู่ นพ้ืนดิน เช่น ระบบนิเวศบน นิเวศในสระน้าํ ระบบนิเวศในทะเลขอนไม้ ระบบนิเวศในทุง่ หญา้ ระบบนิเวศในตูป้ ลา เป็นตน้ระบบนิเวศในป่ า เป็นตน้ ตวั อยา่ ง ตวั อยา่ งศึกษาจบแลว้ ไปตรวจสอบความเขา้ ใจกนั ค่ะ
18 แบบทดสอบความเข้าใจคาํ ชี้แจง เม่ือผเู้ รียนศึกษาเร่ือง ระบบนิเวศแลว้ ลองเล่นเกมสาํ รวจบึงจากภาพน้ีดูวา่ พบอะไรบา้ ง แลว้ บนั ทึกลงในตารางขา้ งล่างใหค้ รบก ตน้ ไมท้ ี่ข้ึนบนบกข ตน้ ไมท้ ี่ข้ึนในน้าํค สัตวท์ ี่อาศยั อยบู่ นบกง สัตวท์ ี่อาศยั อยใู่ นน้าํจ ส่ิงไมม่ ีชีวติ ในระบบนิเวศ สาํ รวจแลว้ ไปดูเฉลย กรอบที่ 9 กนั คะ่ พ่ชี า้ งนอ้ ยใจดี แจกดาวแห่งความดี สาํ หรับคนตอบถูก 5 ดวงเลยค่ะ
19 เฉลยคําชี้แจง เม่ือผเู้ รียนศึกษาเรื่อง ระบบนิเวศแลว้ ลองเล่นเกมสาํ รวจบึงจากภาพน้ีดูวา่ พบอะไรบา้ ง แลว้ บนั ทึกลงในตารางขา้ งล่างใหค้ รบก ตน้ ไมท้ ี่ข้ึนบนบก ตน้ หญา้ ตน้ สน ดอกไม้ ตน้ เฟิ ร์นข ตน้ ไมท้ ี่ข้ึนในน้าํ ตน้ บวั จอก แหน สาหร่ายค สตั วท์ ี่อาศยั อยบู่ นบก เต่า แมงเตา่ ทอง กวาง เหยยี่ วง สตั วท์ ี่อาศยั อยใู่ นน้าํ ปลา กบ หอยจ ส่ิงไม่มีชีวติ ในระบบนิเวศ น้าํ ดิน ดวงอาทิตย์ กงุ้ ขอนไมผ้ ุตรวจดูเฉลยไดท้ นั ที ตอบตามน้ีถูกตอ้ ง ไดไ้ ปเลย5 ดาวแห่งความดีจากพช่ี า้ งนอ้ ย ตอ่ ไปศึกษากรอบท่ี 10 ฝึกคิดแกป้ ัญหา (Problem Solving Thinking)นะคะเดก็ ๆ
20 ไดเ้ วลาสู่กระบวนการเรียนรู้รูปแบบ P (Problem Solving Thinking) กนั แลว้ นะคะเดก็ ๆ ครูปัญยลตั ณ์ใหเ้ ดก็ ๆออกไป สาํ รวจระบบนิเวศในทอ้ งถิ่นกบั พี่ชา้ งนอ้ ย นาํ สาํ รวจระบบ นิเวศในทอ้ งถ่ิน ชอบไหมคะ สงสยั อะไรไหมคะ กาย ยกมือสงสยั ครับครู กระบวนการเรียนรู้รูปแบบ P (Problem Solving Thinking) มนั มีข้นั ตอนยงั ไงครับ พวก ผมตอ้ งทาํ หนา้ ที่อะไรบา้ งเก่งมากคะ่ เด๋ียวครูช้ีแจง กระบวนการเรียนรู้รูปแบบ P(Problem Solving Thinking) ใหเ้ ขา้ ใจนะคะ เพื่อที่เดก็ ๆจะได้ปฏิบตั ิหนา้ ท่ีตนเองไดถ้ ูกตอ้ ง เป็นการเรียนรู้แบบฝึกกระบวนคิดแกป้ ัญหา จากเหตุการณ์ หรือกรณีศึกษา หรือสถานการณ์ปัญหาที่เราประสบ โดยมีข้นั ตอนดงั น้ีคะข้นั ที่ 1 กาํ หนดปัญหาข้นั ที่ 2 ต้งั สมมุติฐานข้นั ที่ 3 วางแผนแกป้ ัญหาข้นั ที่ 4 เกบ็ รวบรวมขอ้ มูลข้นั ที่ 5 วเิ คราะห์ขอ้ มูลและทดสอบสมมุติฐานข้นั ท่ี 6 สรุปผลตอ่ ไปเด็กๆ ทุกคนจะไดอ้ อกไปสาํ รวจระบบนิเวศในทอ้ งถ่ินพร้อมกบั พีช่ า้ งนอ้ ยคะ ทาํ แบบฝึกหดั กรอบ 11 หนา้ 16
21 แบบฝึ กหัด คาํ ชี้แจง กิจกรรมที่ 1 ผเู้ รียนเตรียมตวั ออกไปสาํ รวจระบบนิเวศในทอ้ งถิ่น กบั พชี่ า้ งนอ้ ยนาํ สาํ รวจ ระบบนิเวศ สิ่งที่ตอ้ งเตรียมไปดว้ ยคือ กลอ้ งถ่ายรูป หมวก สมุด ดินสอ ปากกา กระติกน้าํ ดื่ม กระเป๋ า ภาระ งานท่ีผเู้ รียนตอ้ งทาํ ส่งครู คือ วาดภาพหรือถ่ายภาพระบบนิเวศเลก็ ๆ มาหน่ึงภาพ แลว้ เขียนอธิบายภาพของ ตวั เองช่ือภาพ……………………………………………………………………………………………………………………วาด/ถ่าย เมื่อวนั ที่………..เดือน…………………พ.ศ. …………………………………..…………..………………..สถานที่วาดหรือถ่ายภาพ……………………………………………………………………………………..………….คาํ อธิบาย…………………………………………………………………………………………………………..…….……………………………………………………………………………………………………………………………ความสาํ คญั ของระบบนิเวศในทอ้ งถ่ิน…………………………………………………….…………………………… พชี่ า้ งนอ้ ย นาํ สาํ รวจระบบนิเวศทุง่ นาดว้ ย สังเกตเห็น หอยเชอร่ีกดั กินตน้ ขา้ ว ใหเ้ ด็กๆ ศึกษา กรณีศึกษา กรอบที่ 12 หนา้ 17 เพือ่ ร่วมกนั คิดแกป้ ัญหานะครับ
22 แบบฝึ กหัดคาํ ชี้แจง กิจกรรมที่ 2 ผเู้ รียนร่วมกนั คิดแกป้ ัญหาจากปัญหาท่ีพบใน ระบบนิเวศในทอ้ งถ่ิน กรณีศึกษาหอยเชอรี่กดั กินตน้ ขา้ วในนา ของชาวนาในทอ้ งถ่ิน พช่ี า้ งนอ้ ย นาํ สาํ รวจระบบนิเวศในทอ้ งถ่ิน ไปดว้ ยกนั กบั เด็กๆ ได้ สาํ รวจระบบนิเวศทุ่งนา สงั เกตพบวา่ มีหอยเชอรี่เกาะเตม็ ตามตน้ ขา้ ว ซ่ึงมนั จะกดั กินตน้ ขา้ วของชาวนาใหเ้ ปื่ อยยยุ่ ทาํ ลายนาขา้ วเสียหาย เด็กๆ จะคิดออกแบบการทดลองตามกระบวนการคิดแกป้ ัญหา เพือ่ แกป้ ัญหาหอยเชอร่ีบุกนาขา้ วไดอ้ ยา่ งไรข้ันท่ี 1 กาํ หนดปัญหา ………………………………………………………………….................................ข้ันที่ 2 ต้ังสมมุตฐิ าน…………………………………………………………………………………………ข้ันที่ 3 วางแผนแก้ปัญหา………………………………………………………………………….………….…………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………..ข้ันที่ 4 เกบ็ รวบรวมข้อมูล……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………….ข้ันท่ี 5 วเิ คราะห์ข้อมูลและทดสอบสมมุตฐิ าน………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………ข้ันที่ 6 สรุปผล ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………เด็กๆไปตรวจเฉลยกนั ค่ะ ใครตอบถูกได้ คะแนน นะคะไปศึกษาแนวการตอบในกรอบท่ี 13 หนา้ 18 และกรอบที่ 14หนา้ 19-20
23 เฉลยแบบฝึ กหัด คาํ ชี้แจง ใหผ้ เู้ รียน พิจารณาแนวการตอบ กิจกรรมท่ี 1 ผเู้ รียนเตรียมตวั ออกไปสาํ รวจระบบนิเวศในทอ้ งถิ่น กบั พ่ชี า้ งนอ้ ยนาํ สาํ รวจระบบนิเวศ ภาระงานท่ีผเู้ รียนตอ้ งทาํ ส่งครู คือ วาดภาพหรือถ่ายภาพระบบนิเวศเล็กๆ มาหน่ึงภาพ แลว้ เขียนอธิบายภาพของตวั เอง (คะแนนเตม็ 20 คะแนน)ช่ือภาพ…ระบบนิเวศทุง่ นา…………………………………………………………………...…………………………วาด/ถ่าย เม่ือวนั ท่ี…12……..เดือน…พ.ค.……………พ.ศ. …2558…………………………………..……………..…สถานท่ีวาดหรือถ่ายภาพ…นาขา้ ว…บา้ นหนองเตย…อาํ เภอพยหุ ์ จงั หวดั ศรีสะเกษ…………………………………..คาํ อธิบาย………เป็นระบบนิเวศทุง่ นาขา้ วมีองคป์ ระกอบ ส่วนท่ีมีชีวติ คือ ตน้ ขา้ ว ตน้ ไม้ หอยเชอรี่ ปู ปลา ส่วนที่ไม่มีชีวติ แสงแดด ดิน อากาศ และทอ้ งฟ้ าสดใส อาศยั อยรู่ ่วมกนั อยา่ งเป็นระบบ มีความสมั พนั ธ์ซ่ึงกนั และกนั ………ความสาํ คญั ของระบบนิเวศในทอ้ งถ่ิน…เป็นส่ิงแวดลอ้ มที่มีคุณค่าตอ้ งใส่ใจต่อระบบนิเวศทอ้ งถิ่น รณรงคร์ ่วมกนัอนุรักษ์ ไมท่ าํ ลายระบบนิเวศ ………………………………………………………………………………………
24 เฉลยแบบฝึ กหัดกิจกรรมที่ 2 ผเู้ รียนร่วมกนั คิดแกป้ ัญหาจากปัญหาที่พบใน ระบบนิเวศในทอ้ งถิ่น กรณีศึกษา หอยเชอร่ีกดั กินตน้ ขา้ วในนา ของชาวนาในทอ้ งถ่ิน (คะแนนเตม็ 20 คะแนน) พชี่ า้ งนอ้ ย นาํ สาํ รวจระบบนิเวศในทอ้ งถ่ิน ไปดว้ ยกนั กบั เด็กๆ ได้ สาํ รวจระบบนิเวศทุ่งนา สังเกตพบวา่ มีหอยเชอรี่เกาะเตม็ ตามตน้ ขา้ ว ซ่ึงมนั จะกดั กินตน้ ขา้ วของชาวนาใหเ้ ป่ื อยยยุ่ ทาํ ลายนาขา้ วเสียหาย เดก็ ๆ จะคิดออกแบบการทดลองตามกระบวนการคิดแกป้ ัญหา เพอื่ แกป้ ัญหาหอยเชอรี่บุกนาขา้ วไดอ้ ยา่ งไรข้ันที่ 1 กาํ หนดปัญหา …น้าํ หมกั ซาวขา้ วใบสาบเสือกาํ จดั หอยเชอรี่ในนาขา้ วไดห้ รือไม่ อยา่ งไร………ข้ันที่ 2 ต้ังสมมุตฐิ าน…ประสิทธิภาพของการใชน้ ้าํ หมกั ซาวขา้ วใบสาบเสือ มีผลตอ่ จาํ นวนและระยะเวลาการตายของหอยเชอร่ีในนาขา้ ว…………………………………………………………………..ข้ันที่ 3 วางแผนแก้ปัญหา…ขอบเขตของส่ิงท่ีศึกษาดงั น้ี 1) การศึกษาทดลองคร้ังน้ีใชน้ ้าํ หมกั ซาวขา้ วใบสาบเสือ นาํ น้าํ หมกั ซาวขา้ วใบสาบเสือไปทาํ การทดลองจริง ส่วนผสม 20 มิลลิลิตร : น้าํ กลนั่ 1,000มิลลิลิตร 2) ขนาดหอยเชอร่ีความยาวของมีขนาดตวั เทา่ ๆกนั จาํ นวน 10 ตวั ต่อถงั ทดลอง 3 ซ้าํ ระยะเวลา24, 48 และ 72 ชวั่ โมงตามลาํ ดบั 3)การศึกษาถึงความเป็นพษิ ของน้าํ หมกั ซาวขา้ วใบสาบเสือ ที่มีผลตอ่ การตายของหอยเชอรี่……………………………………………………………………………………………ข้ันท่ี 4 เกบ็ รวบรวมข้อมูล…1)เตรียมน้าํ หมกั ซาวขา้ วใบสาบเสือ โดยมีวตั ถุดิบและส่วนผสมคือ ใบสาบเสือโขลกหรือสบั ละเอียด 500 กรัม กลุ่มจุลินทรียท์ ่ีมีประสิทธิภาพ (EM : Effective Microorganisms)250 มิลลิลิตร กากน้าํ ตาล 250 มิลลิลิตร และน้าํ ซาวขา้ ว 250 มิลลิลิตร นาํ ไปใส่ในภาชนะทึบแสงถงั พลาสติกปิ ดฝามิดชิด นาํ ไปวางไวใ้ นสถานท่ีท่ีมีลมผา่ นไมม่ ีแสงแดดจดั นาน 10 วนั 2)ทาํ การหมกั ครบ10 วนั ใชน้ ้าํ หมกั ซาวขา้ วใบสาบเสือ 20 มิลลิลิตร : น้าํ กลนั่ 1,000 มิลลิลิตร ใส่ขวดบรรจุภณั ฑ์ 2)เก็บตวั อยา่ งน้าํ ชนิดต่างๆ มาตรวจวดั คุณภาพน้าํ การตรวจวดั คุณภาพน้าํ ก่อน และหลงั ใส่ น้าํ หมกั ซาวขา้ วใบสาบเสือ น้าํ กลน่ั น้าํ หมกั ซาวขา้ ว ดา้ นสมสมบตั ิความเป็ นกรด-เบส และอุณหภมู ิ …………………….
25 เฉลยแบบฝึ กหัดข้ันที่ 5 วเิ คราะห์ข้อมูลและทดสอบสมมุตฐิ าน…เกบ็ กลุ่มตวั อยา่ งหอยเชอร่ีในนาขา้ วจาํ นวน 30 ตวั ขนาดตวั ใกลเ้ คียงกนั ใส่ในถงั พลาสติก ถงั ละ 10 ตวั พร้อมใส่น้าํ ในนาขา้ วท่ีผา่ นการตรวจคุณภาพน้าํ ปริมาณ พอท่วมตวั หอย 1) ถงั พลาสติกใบท่ี 1 ใส่น้าํ หมกั ซาวขา้ วใบสาบเสือ 20 มิลลิลิตร : น้าํ กลนั่ 1,000 มิลลิลิตร 2)ทาํ การทดลองหมกั เป็ นเวลา 24 ชวั่ โมง 48 ชวั่ โมง และ 72 ชวั่ โมง ทาํ การทดลอง 3 ซ้าํ ชุดละ 10 ตวั สงั เกตและนบั จาํ นวนหอยเชอร่ีที่ตายในแตล่ ะวนั พร้อมบนั ทึกจาํ นวนหอยและจาํ นวนวนั เวลา……..……………ข้ันที่ 6 สรุปผล …ผลการหาประสิทธิภาพของการใช้น้ําหมกั ซาวข้าวใบสาบเสือ มีผลต่อจาํ นวนและระยะเวลาการตายของหอยเชอร่ีในนาขา้ วต่างกนั ในเวลา 3 วนั น้าํ หมกั ซาวขา้ วใบสาบเสือ ทาํ ใหห้ อยเชอรี่ตายจาํ นวน 22 ตวั คิดเป็นร้อยละ73.33 จากจาํ นวนหอยท้งั หมด 30 ตวั ……………………………………เกณฑก์ ารใหค้ ะแนนทาํ ได้ 15 คะแนน คุณเยยี่ มมากทาํ ได้ 13 -14 คุณคือคนเก่งทาํ ได้ 11-12 คุณผา่ นเกณฑ์ ยนิ ดีดว้ ยครับทาํ ได้ 9 -10 คะแนน ควรศึกษาเพ่มิ เติมนะครับทาํ ได้ 1 – 8 คะแนน กลบั ไปศึกษาใหมน่ ะครับ ไปสาํ รวจระบบนิเวศในทอ้ งถ่ินกบั พีช่ า้ งนอ้ ยมาแลว้ สนุกไหมคะเด็กๆ ต่อไปเดก็ ๆ ทุกคนจะไดเ้ รียนรู้หลกั การ วเิ คราะห์ระบบนิเวศตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ไปศึกษากรอบที่ 15 หนา้ 21
26 หลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวง (Sufficiency Economy) ทางสายกลาง พอประมาณมีเหตุผล มีภูมิคุม้ กนั ในตวั ท่ีดี เง่ือนไขความรู้ เงื่อนไขคุณธรรม(รอบรู้ รอบคอบ ระมดั ระวงั ) (ซื่อสตั ย์ สุจริต ขยนั อดทน สติปัแบ่งปัน)ชีวติ เศรษฐกิจ สงั คม สิ่งแวดลอ้ ม สมดุล มนั่ คง ยงั่ ยนืเป็นไงบา้ งจะ๊ เดก็ ๆ ศึกษาหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงแลว้ พอเขา้ ใจไหมคะ เด๋ียวพี่ชา้ งนอ้ ยช่วยพาเดก็ ๆ ไปศึกษาตวั อยา่ งหลกั การวเิ คราะห์การใชร้ ะบบนิเวศในทอ้ งถ่ินตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในกรอบที่ 16 หนา้ 22
27ศึกษาตวั อยา่ งการวเิ คราะห์หลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง เกี่ยวกบั ระบบนิเวศแหล่งน้าํ ในทอ้ งถ่ิน หน่ึงหลกั ความพอประมาณ สอง หลกั ความมีเหตุผลตอ้ งพอประมาณกบั ปริมาณน้าํ ท่ีมีอยู่ คือ ตอ้ งใชเ้ พอ่ื การบริโภค ใชด้ ่ืมไม่ใชใ้ หส้ ูญเปล่า พอประมาณกบั งาน ใชป้ ระกอบอาหาร ใชใ้ นการอุปโภคที่ใช้ และที่สาํ คญั ตอ้ งคาํ นึงถึง เช่น การซกั ผา้ ใชใ้ นการเกษตรประโยชนส์ ูงสุด การปลูกพืช การเล้ียงสตั วแ์ ละการใช้ ในโรงงานอตสาหกรรม หลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระบบนิเวศแหล่งนํา้ ในท้องถน่ิ สาม หลกั ภูมคิ ุ้มกนั ในตัวทดี่ ี ตอ้ งตระหนกั และเห็นคุณคา่ ความสาํ คญั ของน้าํ การอนุรักษต์ น้ น้าํ คาํ นึงวา่ ตอ้ ง ใชป้ ระโยชนจ์ ากน้าํ ใหค้ ุม้ ค่าที่สุด“หน่ึงเงื่อนไขคุณธรรม ไดแ้ ก่เรื่องการประหยดั น้าํ สอง เง่อื นไขความรู้ เช่นรู้เรื่องสมบตั ิของน้าํการใชน้ ้าํ อยา่ งคุม้ ค่า การแบง่ ปัน เอ้ือเฟ้ื อเผือ่ แผแ่ ก่ วฏั จกั รของน้าํ ประเภทของน้าํ แหล่งน้าํ และผอู้ ่ืน ตลอดจนมีจิตสาํ นึกในการอนุรักษ์ การอนุรักษ์ ตอ่ ไปเด็กๆ ทาํ ไดม้ ีคะแนนนะคะกบั การวเิ คราะห์การใช้ ระบบนิเวศในทอ้ งถิ่นตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพยี งในกรอบที่ 17 หนา้ 23
28 แบบฝึ กหดัคําชี้แจง กิจกรรมที่ 3 วเิ คราะห์หลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง เก่ียวกบั ระบบนิเวศป่ าไมใ้ นทอ้ งถ่ิน(20 คะแนน) สอง หลกั ความมีเหตุผล หนึ่งหลกั ความพอประมาณ ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………… ………………………………………. หลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระบบนิเวศป่ าไม้ในท้องถน่ิ สาม หลกั ภูมคิ ุ้มกนั ในตวั ทดี่ ี ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………“หน่ึงเงือ่ นไขคุณธรรม สอง เง่ือนไขความรู้……………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………
29 เฉลยแบบฝึ กหดัคาํ ชี้แจง กิจกรรมท่ี 3 วเิ คราะห์หลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง เกี่ยวกบั ระบบนิเวศป่ าไมใ้ นทอ้ งถ่ิน(20 คะแนน) สอง หลกั ความมีเหตุผล หนึ่ง หลกั ความพอประมาณ คือเพื่อใช้ป่ าไม้ในการผลิตอาหารเป็ นพอประมาณกบั ป่ าไมท้ ่ีมีอยู่ แหล่งที่อยู่อาศยั ของสัตวป์ ่ าเพื่อใช้เป็ นพอประมาณกบั งานท่ีใช้ พอประมาณ สิ่งแวดล้อม เพ่ือใช้ผลิตก๊าซออกซิเจนกบั การใชป้ ระโยชน์อยา่ งคุม้ ค่า ดูดกลืนก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ เพื่อ ช่วยลดภาวะโลกร้อน ฝนตกถูกตอ้ งตาม หลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระบบนิเวศป่ าไม้ในท้องถนิ่ สาม หลกั ภูมคิ ุ้มกนั ในตัวทดี่ ี ตอ้ งมีความตระหนกั ถึงคุณค่าและ ความสาํ คญั ของป่ าไมม้ ีจิตอนุรักษป์ ่ าไม้ ใชป้ ระโยชนข์ องป่ าไมใ้ หม้ ากท่ีสุด“หนึ่งเงื่อนไขคุณธรรม คือการมีจิตสาํ นึกในการ สอง เงือ่ นไขความรู้ มีความรู้เร่ืองประเภทของอนุรักษป์ ่ าไม้ การซ่ือสตั ยส์ ุจริตตอ่ อาชีพ ป่ าไม้ วงชีวติ ของตน้ ไม้ สมบตั ิของตน้ ไม้การบาํ รุงรักษาปลูกป่ าทดแทน การอนุรักษป์ ลูกป่ าทดแทน
30เกณฑก์ ารใหค้ ะแนนทาํ ได้ 15 คะแนน คุณเยย่ี มมากทาํ ได้ 13 -14 คุณคือคนเก่งทาํ ได้ 11-12 คุณผา่ นเกณฑ์ ยนิ ดีดว้ ยครับทาํ ได้ 9 -10 คะแนน ควรศึกษาเพม่ิ เติมนะครับทาํ ได้ 1 – 8 คะแนน กลบั ไปศึกษาใหมน่ ะครับ เดก็ ๆ อยา่ ลืมทาํ ขอ้ ทดสอบหลงั เรียนกนั นะคะ พยายามทาํ ฝึกคิดนะคะ ไม่ตอ้ งรีบร้อนไมย่ ากใช่ไหมคะ ทาํ เสร็จก่อนคอ่ ยดูเฉลย อยา่ แอบดูเฉลยก่อนนะคะ ตอ้ ง ซื่อสตั ยต์ อ่ ตนเอง รวมคะแนน ถา้ ไมผ่ า่ นเกณฑก์ รประเมิน กลบั ไปอา่ นอีกคร้ังแลว้ ทาํ ใหมอ่ ีกคร้ังนะคะ สู้ๆคะ ครูและ พชี่ า้ งนอ้ ยเป็นกาํ ลงั ใจใหน้ ะคะเดก็ ๆ
31 วชิ า ว33101 ขอ้ ทดสอบ เร่ือง ระบบนิเวศ วทิ ยาศาสตร์ หลงั เรียน เล่มที่ 1ช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ 3 เวลา 10 นาทีไดเ้ วลาเด็กๆ ทาํ ขอ้ สอบหลงั เรียนนะครับคาํ ชี้แจง ใหผ้ เู้ รียนศึกษาและเลือกคาํ ตอบท่ีถูกท่ีสุดเพยี งคาํ ตอบเดียว1. แพรวาจดั สิ่งมีชีวติ ออกเป็ น 2 กลุ่ม ไดแ้ ก่ 1) ฟองน้าํ แมงกะพรุน หอย และหมึก 2) ปลาหางนกยงู โลมา ไก่ และสุนขั แพรวาใชส้ ่ิงใดเป็นเกณฑใ์ นการจดั จาํ แนกส่ิงมีชีวติ ก. แหล่งที่อยู่ ข. แหล่งกาํ เนิด ค. ลกั ษณะลาํ ตวั ง. กระดูกสันหลงั2. ระบบนิเวศประกอบดว้ ยโครงสร้างใดบา้ ง ก. กลุ่มสิ่งมีชีวติ อยา่ งเดียว ข. กลุ่มสิ่งมีชีวติ และส่ิงแวดลอ้ ม ค. กลุ่มสิ่งมีชีวติ และแหล่งท่ีอยู่ ง. กลุ่มสิ่งมีชีวติ แหล่งท่ีอยู่ และส่ิงแวดลอ้ ม3. สิ่งมีชีวติ ในขอ้ ใดแสดงบทบาทตา่ งจากส่ิงมีชีวติ ในขอ้ อื่น ก. มอส ข. ชวนชม ค. เห็ดนางฟ้ า ง. สาหร่ายหางกระรอก4. สาํ รวจนิเวศวทิ ยาบริเวณลาํ ธารแห่งหน่ึงพบวา่ มีสิ่งมีชีวติ อาศยั อยบู่ ริเวณริมลาํ ธารมากชนิดกวา่ ในลาํ ธารและบนบก แสดงวา่ ริมลาํ ธารมีลกั ษณะอยา่ งไร ค. มีท่ีหลบภยั มากกวา่ ง. มีอาหารอุดมสมบูรณ์กวา่ ค. มีสภาพแวดลอ้ มเหมาะสมกวา่ ง. มีท่ีสาํ หรับวางไข่ปลอดภยั กวา่
325. ขอ้ ใดไม่ใช่ลกั ษณะสาํ คญั ของการดาํ เนินชีวติ ตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง ก. พฒั นาเทคโนโลยที างการเกษตรเพอื่ ช่วยเหลือเกษตรกร ในการลดตน้ ทุนการผลิต ข. สร้างความสมดุลระหวา่ งวธิ ีการดาํ เนินชีวติ กบั สิ่งแวดลอ้ มทางธรรมชาติ ค. เกษตรกรสามารถดาํ เนินชีวติ กบั สิ่งแวดลอ้ มทางธรรมชาติ ง. ใชธ้ รรมชาติแกไ้ ขธรรมชาติ6. ขอ้ ใดเป็นความหมายของระบบนิเวศ ก. ห่วงโซ่อาหาร และสายใยอาหาร ข. กลุ่มสิ่งมีชีวติ และแหล่งที่อยู่ ค. ผผู้ ลิต ผบู้ ริโภค และผยู้ อ่ ยสลาย ง. ความสัมพนั ธ์ของสิ่งมีชีวติ7. ระบบนิเวศหน่ึงๆมกั ประกอบดว้ ยสิ่งใด ก. ผผู้ ลิต ผบู้ ริโภค ผยู้ อ่ ยอินทรียสาร ข. แบคทีเรีย ผผู้ ลิต ผยู้ อ่ ยอินทรียสาร ค. ผผู้ ลิต ผบู้ ริโภคพชื ผบู้ ริโภคสตั ว์ ง. สิ่งไมม่ ีชีวติ ผผู้ ลิต ผบู้ ริโภค8. องคป์ ระกอบสาํ คญั และจาํ เป็นที่สุดของระบบนิเวศในทอ้ งถิ่นคือขอ้ ใด ก. การหมุนเวยี นของสารและการถ่ายทอดพลงั งาน ข. ผผู้ ลิตและผยู้ อ่ ยอินทรียสารที่อยรู่ ่วมกนั ค. ผผู้ ลิตและผบู้ ริโภคมีความสัมพนั ธ์กนั ง. พืชสีเขียวและสาหร่ายนานาชนิด9. ใตข้ อนไมผ้ ุ มีมดดาํ มดแดง ปลวก กิ้งกือ ไส้เดือนดิน และเห็ดรา จาํ นวนมากคาํ ที่ขีดเส้นใตห้ มายถึงสิ่งใด ก. แหล่งท่ีอยู่ ข. ประชากร ค. กลุ่มสิ่งมีชีวติ ง. ระบบนิเวศ10. ผกั ตบชวามีการปรับตวั ใหเ้ ขา้ กบั สิ่งแวดลอ้ มโดยมีกา้ นใบพองเป็นกระเปาะเพอ่ื ความเหมาะสมสาํ หรับเกบ็ สิ่งใด ก. น้าํ ข. แป้ ง ค. อากาศ ง. คลอโรฟิ ลล์
33ทาํ ถูกก่ีขอ้ ขอเชิญเดก็ ๆ ตรวจดูคาํ เฉลยนะคะทาํ คะแนนใหไ้ ดม้ ากกวา่ ก่อนเรียน!! นะคะเพราะเป็นคะแนนสอบหลงั เรียน เฉลยขอ้ สอบหลงั เรียน ขอ้ 1 ง ขอ้ 2 ง ขอ้ 3 ค ขอ้ 4 ค ขอ้ 5 ก ขอ้ 6 ข ขอ้ 7 ง ขอ้ 8 ก ขอ้ 9 ค ขอ้ 10 คเกณฑก์ ารใหค้ ะแนนถูก 1-4 ขอ้ ตอ้ งแกไ้ ข เร่งทาํ ความเขา้ ใจกบับทเรียนใหม้ ากๆถูก 5-7 ขอ้ พอใช้ ควรศึกษาเพิ่มเติมอีกถูก 8-9 ขอ้ ดี ผา่ นเกณฑย์ นิ ดีดว้ ยคะแต่ทดสอบหลงั เรียนตอ้ งรักษาระดบั หรือใหด้ ีกวา่ น้ีนะคะถูก 10 ขอ้ ดีมาก คุณเยยี่ มมาก ขอปรบมือให้ทดสอบหลงั เรียนตอ้ งเป็นเช่นน้ีนะคะ
34หายเหน่ือยแลว้ ใช่ไหมคะขอเชิญเรียนเร่ืองความสัมพนั ธ์ระหวา่ งส่ิงมีชีวติ ในระบบนิเวศ เล่มที่ 2 พบกบั พห่ี มูนอ้ ยนาํ สาํ รวจนะคะเด็กๆ ครับ/ค่ะ
35 บรรณานุกรมกรมวชิ าการ. (2551). หลกั สูตรกลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์. กรุงเทพฯ : โรงพิมพค์ ุรุสภาลาดพร้าวกระทรวงศึกษาธิการ. (2550). เรียนรู้โลกกว้าง สํารวจและเรียนรู้ความหลากหลายทางชีวภาพ. กรุงเทพฯ : โรงพิมพช์ ุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.บุญชู องั คสวสั ด์ิ. (2552). ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง. [ออนไลน์]. เขา้ ถึงไดจ้ าก : http://www.fti.or.th/2008/thai/ftsuffciencyeconomydetail. สืบคน้ 9 พฤษภาคม 2558.ฝ่ ายวชิ าการ. (2537). วทิ ยาศาสตร์ ม. 3. กรุงเทพฯ : ภูมิบณั ฑิตการพมิ พ.์เพิ่มศกั ด์ิ มกราภิรมย.์ (2540). “ป่ ากบั ชุมชน” (ออนไลน์) เขา้ ถึงไดจ้ าก http://web.ku.ac.th/schoolnet/snet6/envi5/chumchon. สืบคน้ วนั ที่ 2 มีนาคม 2558.ยพุ า วรยศและคณะ.(มปพ.). หนังสือเรียนกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์. กรุงเทพฯ : อกั ษรเจริญทศั น์.สมนึก ภทั ทิยธนี. (2549). การวดั ผลการศึกษา. กาฬสินธุ์ : ประสานการพิมพ.์สารานุกรมสาํ หรับเยาวชน. (2558). ”ระบบนิเวศ” (ออนไลน)์ เขา้ ถึงไดจ้ าก http//kanchanapisek.or.th/kp6. สืบคน้ วนั ที่ 2 มีนาคม 2558.สุวทิ ย์ มูลคาํ . (2549). ครบเครื่องเรื่องการคดิ . กรุงเทพฯ : หา้ งหุน้ ส่วนจาํ กดั ภาพพมิ พ์สุวทิ ย์ มลู คาํ และสุนนั ทา สุนทรประเสริฐ. (2550). ผลงานทางวชิ าการสู่...การเล่ือนวทิ ยฐานะ. กรุงเทพฯ : หา้ งหุน้ ส่วนจาํ กดั ภาพพมิ พ.์สาํ นกั งานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2551). กรอบแนวทางคิดทฤษฎี เศรษฐศาสตร์ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง.[ออนไลน์]. เขา้ ถึงไดจ้ าก : http://www.sufficiency Economy.org สืบคน้ 9 พฤษภาคม 2558.
36จัดพมิ พ์โดย นางสาวปัญยลตั ณ์ สุขสงวน ครูโรงเรียนบ้านหนองเตยสพป.ศรีสะเกษ เขต 1
Search
Read the Text Version
- 1 - 36
Pages: