งานฝึกฝีมือ 1

10 งานหล่อโลหะเบื้องต้น สาระการเรียนรู้ งานหล่อโลหะ จุดประสงค์การเรียนรู้ เบื้องต้น1. ประวตั ิของงานหลอ่ โลหะ 1. อธิบายความหมายของงานหลอ่ โลหะได้2. ความหมายของงานหล่อโลหะ 2. เลือกใชเ้ คร่ืองมือ อุปกรณ์ และเตาหลอม3. โลหะท่ีใชใ้ นงานหล่อ โลหะไดถ้ ูกตอ้ งและปลอดภยั4. เคร่ืองมือ อปุ กรณ์ และเตาหลอมสาหรับ 3. หลอ่ ชิ้นงานตามแบบกาหนดได้ งานหลอ่ โลหะ5. กรรมวธิ ีการหลอ่ โลหะชนิดต่างๆ6. ความปลอดภยั ในงานหลอ่ โลหะ สมรรถนะประจาหน่วย กจิ กรรมเตรียมพร้อม สู่ประชาคมอาเซียน1. เขา้ ใจถึงกรรมวธิ ีของการหล่อโลหะชนิดต่างๆ2. เลือกใชเ้ คร่ืองมือ อุปกรณ์ และเตาหลอมโลหะ คดั เลือกคาศพั ทห์ รือสานวนภาษาองั กฤษจาก ไดถ้ กู ตอ้ งและปลอดภยั หน่วยการเรียนรู้ เพื่อการทบทวนและสรา้ งความ3. หล่อชิ้นงานตามแบบกาหนดได้ เขา้ ใจใหม้ ากข้ึน 104

101. ประวตั ขิ องงานหล่อโลหะ2. ความหมายของงานหล่อโลหะ งานหล่อโลหะ คือ กรรมวิธีการใชค้ วามร้อน (Hot Process)เพื่อหลอมโลหะใหห้ ลอมเหลวจากของแขง็ (Solid) เป็นของเหลว(Liquid) แลว้ นาน้าโลหะเหลวเทลงในแบบหล่อของชิ้นงานท่ีมีรูปร่างสลบั ซบั ซอ้ น 105

103. โลหะทใ่ี ช้ในงานหล่อแผนภาพที่ 10.1 แสดงชนิดของโลหะท่ีใช้ในงานหล่อ 106

10107

10108

104. เครื่องมือ อปุ กรณ์ และเตาหลอมสาหรับงานหล่อโลหะ 4.1 หีบหล่อ (Flask or Molding Box) หีบหล่อ (Flask) คือ กล่องหรือภาชนะที่ใชใ้ นการทรงตวั ของ ทรายทาแบบหล่อในขณะที่ทาการกระทุง้ ทรายหล่อเขา้ กบั กระสวนแบบ หล่อ เพ่ือใหไ้ ดโ้ พรงแบบหล่อ 109

104.1.1 ส่วนประกอบของหีบหล่อรูปท่ี 10.2 แสดงส่วนประกอบของหีบหล่อโลหะ 110

4.1.2 วสั ดทุ ี่นิยมนามาทาหีบหล่อ 10 1) ไม้ หาง่าย สะดวก 2) อะลูมิเนียม ความแขง็ แรงสูง น้าหนกั เบา 111 3) เหลก็ กลา้ เหมาะสาหรับทาหีบสาเร็จรูป 4.1.3 คุณสมบัติของหีบหล่อ 1) มีความแขง็ แรง 2)ไม่เกิดการบิดตวั 3) สามารถยดึ ทรายใหท้ รงตวั ไดด้ ี 4) ทนอุณหภูมิและแรงดนั น้าโลหะร้อนๆ ได้ 5) มีอายกุ ารใชง้ านที่ยาวนาน ราคาถูก

10 4.1.4 ชนิดของหีบหล่อ 1) หีบหล่อแบบสาเร็จ (Box Flask) 2) หีบหล่อแบบถอดได้ (Snap Flask) 3) หีบหลอ่ หลายแบบหล่อ หรือหีบหลอ่ งานผลิต (Wooden Molding Boxes)4.2 กระสวนงานหล่อ (Pattern) กระสวนงานหล่อ (Pattern) คือ แบบหล่อหรือแม่แบบของ ชิ้นงานหรือหุ่นจาลองของชิ้นงานทาใหเ้ กิดช่องวา่ งภายในทรายแบบ หล่อ 112

4.2.1 คุณสมบตั ิของกระสวนงานหล่อ 10 1) ทนทานต่ออุณหภูมิสูงๆ ไดด้ ี 2) ทนต่อสารเคมี 113 3) จะตอ้ งไม่ติดทรายหล่อง่าย 4) มีผวิ เรียบ เป็นมนั วาว 5) มีขนาดเท่ียงตรง ไม่บิดงอง่าย 6) มีความแขง็ แรงสูง

4.2.2 วัสดทุ ่ีใช้ทากระสวนงานหล่อ 10 1) กระสวนไม้ (Wood Pattern) 2) กระสวนโลหะ (Metal Pattern) 114 3) กระสวนพลาสติก (Plastic Pattern) 4) กระสวนปูนปลาสเตอร์ (Plaster Pattern) 5) กระสวนโฟม (Polystyrene Pattern) 6) กระสวนข้ีผ้งึ (Loss Wax Pattern)

10 4.2.3 ชนิดของกระสวนงานหล่อ 1) กระสวนชิ้นเดียว (Solid Pattern) 2) กระสวนสองชิ้น (Split Pattern) 3) กระสวนหลายชิ้น (Multiple Pattern) 4) กระสวนติดแผน่ (Match Plate Pattern)4.3 เครื่องมือและอุปกรณ์ทาแบบหล่อ (Tools and Equipment of Foundry) 4.3.1 ซองลม (Bellow) 4.3.2 แปรงขนอ่อน (Brush) 115

4.3.3 ถงุ ฝ่ นุ ผง (Dust Bag) 104.3.4 เหลก็ ยึดทราย (Gaggers)4.3.5 ที่กระทุ้งทราย (Peen Rammer) 1164.3.6 ช้อนใบไม้ (Heart and Square)4.3.7 เกยี ง (Trowels)4.3.8 เหลก็ ถอดแบบ (Draw Spike)4.3.9 ตะแกรงร่อนทราย (Hand Riddle)4.3.10 กระสวนรูเท (Sprue Pin)4.3.11 ท่ีตัดรูเท (Sprue Cutter)

4.3.12 แปรงนา้ (Swab) 104.3.13 พลวั่ (Shovel)4.3.14 แท่งปาดแบบ (Strike off Bar) 1174.3.15 เหลก็ แทงรูไอ (Vent Wire)

104.4 เตาหลอมสาหรับงานหล่อโลหะ (Foundry Furnace) 4.4.1 เตาเบ้า (Crucible Furnace) 4.4.2 เตาคิวโพล่า (Cupola Furnace) 4.4.3 เตาไฟฟ้าชนิดเหน่ียวนา (Induction Furnace) 118

105. กรรมวธิ ีการหล่อโลหะชนิดต่างๆ 5.1 การหล่อเหวี่ยง (Centrifugal Casting) 5.2 การหล่อแบบแม่พิมพ์ (Die Casting) 5.3 การหล่อแบบความดนั ต่า (Low Pressure Casting) 5.4 การหล่อวธิ ีข้ีผ้งึ หาย (Lost Wax Method) 119

106. ความปลอดภยั ในงานหล่อโลหะ6.1 สวมใส่อุปกรณ์ป้องกนั อนั ตรายทุกๆ คร้ังท่ีลงปฏิบตั ิงานหล่อ6.2 ใส่สนบั แขง้ เพื่อป้องกนั การกระเดน็ ของน้าโลหะร้อน6.3 ก่อนเทน้าโลหะเหลวลงเบา้ รับน้าเหลก็ จะตอ้ งทาการอุ่นเบา้ใหร้ ้อนก่อนทุกคร้ัง6.4 การยกเบา้ น้าโหละเหลวควรยกอยา่ งระมดั ระวงั6.5 การเทน้าโลหะเหลวลงในแบบหล่อควรเวน้ ระยะห่างพอสมควร 120

106.6 อยา่ ถอดอุปกรณ์ป้องกนั ของเตาหลอมโลหะออกโดยเดด็ ขาด6.7 ระวงั อยา่ ใหท้ ่อพน่ ลมหนั เขา้ หาใบหนา้ ตวั เองหรือเพอ่ื น6.8 หา้ มหยอกลอ้ เล่นกนั ขณะปฏิบตั ิงานหล่อโลหะ6.9 จะตอ้ งตรวจสอบแบบหล่อ ใหเ้ รียบร้อยก่อนเทน้าโลหะเหลว6.10 เม่ือเกิดอุบตั ิเหตุควรแจง้ ผคู้ วบคุมงานหล่อโดยทนั ที 121