1 แผนการจัดการเรยี นรทู ่ี 1 หนวยท่ี 1 ช่ือวิชา วงจรไฟฟากระแสตรง รหสั วชิ า 2104–2002 เวลาเรยี นรวม 72 คาบ ชือ่ หนวย ความรพู ้นื ฐานเกย่ี วกับวงจรไฟฟา สอนครง้ั ที่ 1–2/18ชอื่ เรื่อง พื้นฐานไฟฟากระแสสลบั จํานวน 8 คาบหัวขอเรอื่ ง1.1 อะตอม 1.2 ประจุไฟฟา1.3 แรงดนั ไฟฟา 1.4 กระแสไฟฟา1.5 ความตา นทานไฟฟา 1.6 วงจรไฟฟา เบอื้ งตน1.7 การวดั ทางไฟฟา 1.8 สรุปสาระสาํ คญัสมรรถนะยอ ย1. แสดงความรูพ ื้นฐานเก่ียวกับวงจรไฟฟา กระแสตรง2. ปฏิบัตกิ ารตอ วงจร วดั และทดสอบคา แรงดันไฟฟาและกระแสไฟฟา เกย่ี วกบั เซลลไ ฟฟาจุดประสงคการปฏบิ ัติดา นความรู1. อธบิ ายความหมายและองคประกอบของอะตอม 2. อธิบายการเกดิ อเิ ล็กตรอนอสิ ระ3. บอกการเกดิ ไอออนบวกและไอออนลบ 4. บอกประเภทของสาร5. คํานวณประจไุ ฟฟา 6. อธบิ ายความสัมพันธข องแรงดันไฟฟา พลังงานไฟฟา และประจไุ ฟฟา7. คํานวณแรงดนั ไฟฟา 8. อธิบายความหมายของเซลลก ัลวานกิ9. คํานวณชว งเวลาใชงานของแบตเตอร่ี 10. อธบิ ายความสมั พนั ธข องกระแสไฟฟา ประจุไฟฟา และเวลา11. คํานวณกระแสไฟฟา 12. อธิบายความหมายของความตา นทานไฟฟา13. คํานวณคา ความนาํ ไฟฟา 14. บอกชนิดของตัวตานทานและยกตวั อยา ง15. อานคา รหัสแถบสีและรหสั ตวั เลขตัวอกั ษรของตัวตา นทาน16. บอกองคประกอบของวงจรไฟฟา 17. อธบิ ายวิธีการวดั แรงดนั ไฟฟาในวงจรไฟฟา18. อธบิ ายวิธกี ารวดั กระแสไฟฟา ในวงจรไฟฟา 19. อธบิ ายวิธีการวดั ความตานทานในวงจรไฟฟา ดานทักษะ 2. ตอ เซลลไ ฟฟา แบบขนาน 4. ใชมลั ตมิ ิเตอรว ัดคา แรงดนั ไฟฟา และ1. ตอเซลลไฟฟา แบบอนกุ รม3. ตอเซลลไฟฟา แบบผสม กระแสไฟฟา
2 ดานคณุ ธรรม จริยธรรม/บูรณาการปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง แสดงออกดา นความสนใจใฝรู การตรงตอเวลา ความซ่ือสัตย สุจริต ความมนี ํา้ ใจและแบงบันความรว มมือ/ยอมรบั ความคดิ เห็นสว นใหญเนื้อหาสาระ 1.1 อะตอม อะตอม ประกอบดวยอนุภาคท่ีเล็กลงไปอีกซึ่งเปนส่ิงท่ีมีความสําคัญทางไฟฟา อนุภาคนี้คืออิเล็กตรอน โปรตอน และนิวตรอน สวนตรงกลางของอะตอมเรียกวา นิวเคลียส ประกอบดวยประจุไฟฟาที่เปนบวก เรียกวา โปรตอน และประจุไฟฟาท่ีเปนกลางทางไฟฟา (หรือไมมีประจุไฟฟา) เรียกวา นิวตรอนสวนอิเลก็ ตรอนจะเปน ประจุไฟฟาลบ 1.2 ประจุไฟฟา ประจุไฟฟามี 2 ชนิด คือ ประจุไฟฟาบวก ไดแก โปรตอน และประจุไฟฟาลบ ไดแก อิเล็กตรอนทัง้ โปรตอนและอเิ ลก็ ตรอนมปี ระจุไฟฟาเทา กนั คอื 1.6 ×10–19 คลู อมบ 1.3 แรงดันไฟฟา แรงดันไฟฟา คือ ความตางศักยไฟฟาที่เกิดข้ึนระหวางจุดสองจุด ความตางศักยไฟฟามีหนวยเปน โวลต (Volt) ถาแทนความตางศักยไฟฟาระหวางจุดสองจุดในวงจรไฟฟาดวยคาของแรงดันไฟฟา ความตางของคาที่ไดนี้คือ แรงดันไฟฟา ซึ่งเปนแรงท่ีเกิดจากพลังงานไฟฟา และเปนแรงดันที่ทําใหเกิดการเคลอื่ นที่ของประจไุ ฟฟา ขั้วหรือทิศทางของแรงดันไฟฟานั้นจะกําหนดใหมีทิศทางจากศักยไฟฟาตํ่าไปสูจุดศักยไฟฟาสูง ดังนั้นเซลลไฟฟาจะกําหนดทิศทางเปนมาตรฐานตามทิศทางกระแสไฟฟาทั่วไป และแรงดันไฟฟาตกครอ มจะมีทศิ ทางตรงกันขา มกับทิศทางของกระแสไฟฟาท่ไี หลผานโหลดนัน้ แหลงกําเนิดแรงดันไฟฟา (Sources of Voltage) คือ แหลงพลังงานไฟฟากระแสตรงที่สามารถจายพลังงานไฟฟาใหกับเคร่ืองใชไฟฟาได แหลงกําเนิดไฟฟากระแสตรงท่ีใชอยูท่ัวไป คือ ถานไฟฉายแบตเตอรี่ เซลลแสงอาทิตย เครือ่ งกาํ เนดิ ไฟฟาและเพาเวอรซ พั พลาย 1.4 กระแสไฟฟา กระแสไฟฟาเกิดจากการเคล่ือนท่ีของประจุไฟฟาในตัวนําไฟฟา ประจุไฟฟาที่เคล่ือนที่ คืออิเล็กตรอน การกําหนดทิศทางของกระแสไฟฟาท่ีเปนมาตรฐานคือ ทิศทางการเคลื่อนท่ีของประจุบวกหรือทศิ ทางกระแสไฟฟาทว่ั ไป ซ่ึงมที ิศทางตรงกนั ขามกบั ทศิ ทางกระแสไฟฟา อิเล็กตรอน ประจุไฟฟามีหนวยเปน คูลอมบ (C) แรงดันไฟฟามีหนวยเปน โวลต (V) กระแสไฟฟามีหนวยเปนแอมแปร (A) ความจุพลังงานของแบตเตอรี่มีหนวยเปน แอมแปร–ช่ัวโมง (Ah) และพลังงานไฟฟา หนวยเปน จลู (J)
3 1.5 ความตานทานไฟฟา ความตานทานไฟฟา 1 โอหม คือ ความตานทานไฟฟาของสารท่ียอมใหกระแสไฟฟาไหลผาน1 แอมแปร เม่ือปอนแรงดันไฟฟาตกครอมตัวตานทานน้ันเทากับ 1 โวลต มีหนวยวัดเปน โอหม (Ohm)ใชส ัญลักษณอักษรกรกี เรียกวา โอเมกา แทนดวย “Ω” ตัวตานทานแบงออกเปน 2 ชนิด คือ ชนิดคาคงที่และชนิดท่ีเปล่ียนแปลงคาได ตัวตานทานคาคงท่ี เชน ตัวตานทานแบบถาน แบบฟลม และแบบไวรวาวด เปนตน สวนตัวตานทานที่เปล่ียนแปลงคาแบงเปนตัวตานทานเปล่ียนแปลงคาไดดวยมือ คือ โพเทนชิออมิเตอร และรีโอสแตด และตัวตานทานเปลีย่ นแปลงคาไดอ ตั โนมัติ มอี ยู 2 ชนิดคอื เทอรมสิ เตอร และโฟโตคอนดกั ตีฟเซลล ตวั ตานทานชนิดคา คงที่จะอานคา โดยใชรหัสแถบสี และรหัสตัวเลขตวั อกั ษร 1.6 วงจรไฟฟา เบอ้ื งตน วงจรไฟฟาจะประกอบดวยสวนสําคัญ 3 สวน คือ แหลงจายไฟฟา (Source) ตัวนําไฟฟา (Wire)และภาระทางไฟฟา (Load) และจะตองใหค วามสําคัญกบั แรงดนั ไฟฟา กอ นกระแสไฟฟา 1.7 การวดั ทางไฟฟา แอมมิเตอรใชวัดกระแสไฟฟา โดยตอ อนุกรมกบั โหลดทต่ี องการวัด โวลตม เิ ตอรใ ชวัดแรงดนั ไฟฟา โดยตอครอม (ขนาน) กับโหลดทต่ี องการวดั โอหมมิเตอรใ ชว ดั ความตา นทานไฟฟา โดยตอ ครอม (ขนาน) กับโหลดที่ตองการวัดและโหลดนนั้ ตอ งไมม ีกระแสไฟฟา ไหลผา นกจิ กรรมการเรยี นรู (ครงั้ ที่ 1/18, คาบที่ 1–4/72) 1. ครูช้ีแจงรายละเอียดเก่ียวกับจุดประสงค สมรรถนะและคําอธิบายรายวิชา การวัดผลและประเมนิ ผลการเรยี น คุณลักษณะนิสยั ทีต่ องการใหเ กิดขน้ึ และขอตกลงในการเรียน 2. นักเรยี นทาํ แบบทดสอบกอ นเรียนหนวยที่ 1 3. แบง กลมุ นกั เรยี นเปน กลมุ ๆ ละ 4-5 คน และครใู หห นังสอื เรยี น 4. ขนั้ M ครูนําเขา สูบทเรยี น และครูแจงจุดประสงคก ารเรยี น 5. ข้ัน I ครสู อนเน้ือหาสาระทัง้ หมด โดยบรรยาย ถามตอบประกอบสื่อเพาเวอรพอยดและของจริง 6. ข้ัน A นักเรียนทําแบบฝกหัดเปนกลุม ๆ ละ 1 ขอ ตามความสมัครใจ ขณะนักเรียนทําแบบฝกหัดครูจะสังเกตการทํางานกลุม 7. ข้นั P ครแู ละนกั เรยี นรว มกันเฉลยแบบฝกหดั ตามกลมุ และรวมอภิปรายสรปุ บทเรียน 8. ครูมอบหมายใหท าํ แบบฝก หดั ขอ ที่เหลือจากการทาํ ในช้ันเรียนเปนการบาน 9. ครูและนักเรียนรวมทําความสะอาดเครื่องมือ อุปกรณและซอมแซมท่ีชํารุดเพ่ือเตรียมการนําไปทดลอง
4กิจกรรมการเรียนรู (ครั้งท่ี 2/18, คาบท่ี 5–8/72) 1. ครูขานช่ือนักเรยี น 2. ครูทบทวนเน้ือหา จากการสอนคร้ังท่ี 1 โดยการถามตอบและยกตัวอยางของจริงและนักเรียนสงการบาน 3. ขน้ั M ครูนาํ เขาสูบ ทเรยี น และครูแจง จุดประสงคก ารเรียน 4. ขั้น I ครูสอนเน้ือหาสาระเก่ียวกับการใชมัลติมิเตอร โดยบรรยาย ถามตอบประกอบส่ือเพาเวอรพอยดแ ละของจรงิ 5. ขั้น A นักเรียนทําตามใบงานท่ี 1 เร่ืองเซลลไฟฟาและการวัดทางไฟฟา เปนกลุม ขณะนักเรียนทําการทดลองครจู ะสังเกตการทาํ งานกลุมและประเมินผล 6. ขนั้ P นักเรยี นนําเสนอผลการทดลอง เปน รายกลมุ และรวมสรุปผล 7. นักเรียนเกบ็ เครื่องมือและทาํ ความสะอาดหองเรียน 8. นกั เรียนทดสอบหลงั เรยี นหนวยท่ี 1ส่อื และแหลง การเรยี นรู 1. ส่ือการเรียนรู หนังสือเรียน หนวยที่ 1, PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบกอนเรยี น และหลงั เรยี น 2. แหลง การเรียนรู หนงั สือ วารสารเกย่ี วกบั วงจรไฟฟา , อนิ เทอรเ นต็ www.google.comการวดั และการประเมนิ ผล การวดั ผล การประเมนิ ผล (ใชเคร่ืองมือ) (นําผลเทียบกบั เกณฑและแปลความหมาย)1. แบบทดสอบกอ นเรยี น (Pre–test) หนว ยท่ี 1 (ไวเ ปรยี บเทยี บกับคะแนนสอบหลงั เรยี น)2. แบบสงั เกตการทํางานกลมุ และนาํ เสนอผลงานกลุม เกณฑผา น 60%3. แบบฝก หดั หนวยท่ี 1 เกณฑผา น 50%4. แบบทดสอบหลังเรียน (Post–test) หนว ยที่ 1 เกณฑผ า น 50%5. แบบประเมนิ คุณธรรม จรยิ ธรรม ตามสภาพจรงิ เกณฑผาน 60%งานทม่ี อบหมาย งานท่ีมอบหมายนอกเวลาเรยี น ใหทําแบบฝกหดั ขอ ทีเ่ หลอื จากในชนั้ เรยี นใหเรยี บรอ ย ถกู ตองสมบูรณ
5ผลงาน/ช้ินงาน/ความสําเรจ็ ของผูเรยี น 1. ผลการทําและนําเสนอแบบฝก หัดหนว ยท่ี 1 และผานเกณฑ 2. ผลการทดลองตามใบงานที่ 1 เรอื่ งเซลลไฟฟา และการวดั ทางไฟฟา และผานเกณฑ 3. คะแนนแบบทดสอบหลังเรยี น (Post–test) หนวยท่ี 1 และผา นเกณฑเอกสารอา งองิ 1. ธาํ รงศักด์ิ หมินกาหรมี . วงจรไฟฟากระแสตรง รหสั วิชา 2104–2002. (2556). นนทบรุ :ี ศูนยหนงั สือเมอื งไทย. 2. Baker, Tim. (2002). Experiments in DC/AC Circuits with Concepts. 3. Boylestad, Robert. (2003). Introductory Circuit Analysis. 4. Cook, Nigel P. (2004). Electronic. A Complete Course. 5. . (2005). Introductory DC/AC Circuits 6. Floyd, Thomas L. (2001). Electronic Fundamentals. 7. Robbins, Allan H. & Miller, Wilhelm C. (2004). Circuit Analysis with Devices: Theory and Practice.
6บันทึกหลงั การสอน 1. ผลการใชแผนการจัดการเรยี นรู.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ผลการเรยี นของนักเรยี น/ผลการสอนของคร/ู ปญ หาทพี่ บ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. แนวทางการแกปญหา..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ลงชอื่ ............................................... ลงชอ่ื ............................................... (...............................................) (.............................................) ตัวแทนนกั เรียน ครผู สู อน
7 แผนการจดั การเรียนรทู ี่ 2 หนว ยที่ 2 ชอื่ วิชา วงจรไฟฟากระแสตรง รหสั วิชา 2104–2002 เวลาเรียนรวม 72 คาบ ชอ่ื หนวย กฎของโอหม กาํ ลังงานและพลงั งาน สอนครงั้ ท่ี 3/18ชื่อเรอ่ื ง กฎของโอหม กําลงั งานและพลงั งาน จํานวน 4 คาบหัวขอเรอื่ ง 2.1 กฎของโอหม 2.2 การประยกุ ตใ ชก ฎของโอหม 2.3 กาํ ลงั งานและพลงั งาน 2.4 กําลังไฟฟา ในวงจรไฟฟา 2.5 อตั รากําลังไฟฟาของตวั ตา นทาน 2.6 สรุปสาระสาํ คัญสมรรถนะยอ ย 1. แสดงความรเู ก่ยี วกบั กฎของโอหม กําลงั งานและพลังงาน 2. ปฏบิ ตั กิ ารตอ วงจร วดั และทดสอบคา ตามกฎของโอหมจดุ ประสงคการปฏบิ ตั ิ ดานความรู 1. อธิบายกฎของโอหม 2. คาํ นวณคา ในวงจรไฟฟาโดยใชก ฎของโอหม 3. อธิบายกําลังงานและพลงั งาน 4. คาํ นวณกําลงั งานและพลงั งานตามโจทยก ําหนด 5. คํานวณกาํ ลงั ไฟฟา ในวงจรไฟฟา ตามโจทยก ําหนด 6. เลือกใชอ ัตรากําลงั ไฟฟาของตวั ตา นทาน ดา นทกั ษะ 1. ตอวงจรการทดลองกฎของโอหม 2. วัดแรงดนั ไฟฟา ตามการทดลองกฎของโอหม 3. วัดกระแสไฟฟา ตามการทดลองกฎของโอหม 4. บนั ทกึ ขอ มลู ในการทดลองกฎของโอหม 5. วิเคราะหข อมูลในการทดลองกฎของโอหม 6. เขยี นสรปุ ผลการทดลองกฎของโอหม ดา นคณุ ธรรม จรยิ ธรรม/บูรณาการปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง แสดงออกถงึ การตรงตอเวลา ความสนใจใฝรู ไมหยดน่งิ ทจ่ี ะแกป ญหา ความซื่อสัตย ความรว มมือเนอ้ื หาสาระ 2.1 กฎของโอหม กฎของโอหม (Ohm’s Law) ซ่ึงกลาววา “ในวงจรไฟฟาใด ๆ กระแสไฟฟาจะแปรผันตรงกับแรงดันไฟฟาและแปรผกผันกับความตานทานไฟฟา” ซ่ึงเปนกฎพื้นฐานที่มีประโยชนมากในทางไฟฟาและสามารถนํามาประยกุ ตใชไ ดดีกับความตา นทานทเี่ ปนเชงิ เสน เชน ตวั ตา นทานแบบถาน เปน ตน
8 กฎของโอหมจะอธิบายถึงความสัมพันธของกระแสไฟฟา แรงดันไฟฟา และความตานทานไฟฟา เปนไปตามสูตร I = E/R, R = E/I และ E = I × R 2.2 การประยกุ ตใ ชกฎของโอหม การประยุกตใชกฎของโอหม จะตองระมัดระวังในเรื่องปริมาณที่เปนอุปสรรค เนื่องจากคาในวงจรไฟฟา มมี ากมายหลายขนาดจึงตอ งแปลงคาใหส ามารถคํานวณไดงา ย 2.3 กําลงั งานและพลังงาน กาํ ลงั งาน คอื อัตราเวลาของการทํางาน เปนไปตามสูตร P = W/t มีหนวยเปน จูลตอวินาที หรือวตั ต หรือ ฟุต–ปอนดตอ วนิ าที ซง่ึ ขึน้ อยูก บั ระบบที่ใชเรียก พลงั งาน คือ ความสามารถในการทาํ งานหรอื กําลงั งานทใ่ี ชไ ปใน 1 หนวยเวลา เปน ไปตามสูตรW = P × t มีหนวยเปน จูล และหนวยเรียกของ “พลังงานไฟฟา” หรือหนวยการใชไฟฟานิยมเรียกวากิโลวัตต–ช่ัวโมง หรือ ยูนิต หมายถึง พลังงานไฟฟาที่เกิดจากการใชกําลังไฟฟา 1,000 วัตต เปนเวลา1 ช่ัวโมง 2.4 กาํ ลงั ไฟฟา ในวงจรไฟฟา กําลังไฟฟา ที่สูญเสียไปบนตัวตา นทานจะกระจายออกมาในรูปความรอน โหลดอ่ืนท่ีเปนความตานทาน เชน หลอดไฟฟาจะกระจายในรูปความรอนรวมกับแสงสวาง การคํานวณคากําลังไฟฟาท่ีกระจายออกมาในรูปความรอนจะคํานวณเชนเดียวกับกําลังไฟฟาท่ัวไปตามสูตร P = E × I, P = E2/R และ P = I2/Rมหี นว ยเปน วัตต 2.5 อัตรากําลังไฟฟา ของตวั ตานทาน การเลือกใชขนาดของตัวตานทานจะข้ึนอยูกับอัตราการทนตอกําลังไฟฟาที่สูญเสียไปบนตัว–ตานทานนัน้ และควรใชคาอัตรากําลงั ไฟฟามากกวาคา กาํ ลงั ไฟฟา ท่คี าํ นวณไดกิจกรรมการเรยี นรู (สปั ดาหท ่ี 3/18, คาบท่ี 9–12/72) 1. ครทู บทวนเนือ้ หาการสอนเรอื่ ง วงจรไฟฟาเบื้องตน 2. นักเรยี นทาํ แบบทดสอบกอ นเรยี นหนว ยท่ี 2 3. แบงกลุม นกั เรียนเปน กลมุ ๆ ละ 4-5 คน 4. ขัน้ M ครนู ําเขา สบู ทเรยี น และครูแจง จดุ ประสงคการเรยี น 5. ขน้ั I ครสู อนเนอ้ื หาสาระ 6. ขั้น A นักเรียนทําแบบฝกหัดเปนกลุมๆ ละ 1 ขอ ขณะนักเรียนทําแบบฝกหัดครูจะสังเกตการทาํ งานกลุม 7. ข้ัน P นักเรียนทดลองตามใบงานท่ี 2 เร่ือง กฎของโอหม ครูและนักเรียนรวมกันเฉลยแบบฝกหัดตามกลุม และรว มอภปิ รายผลจากการทดลอง 8. นักเรียนทําแบบทดสอบหลงั เรยี นหนวยท่ี 2
9ส่ือและแหลง การเรียนรู 1. ส่ือการเรียนรู หนังสือเรียน หนวยท่ี 2, PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบกอนเรยี น และหลังเรียน 2. แหลง การเรียนรู หนงั สือ วารสารเกยี่ วกบั กฎของโอหม กําลงั งานและพลงั งาน, อนิ เทอรเนต็www.google.comการวัดและการประเมนิ ผล การวัดผล การประเมินผล (ใชเ ครื่องมอื ) (นําผลเทียบกบั เกณฑแ ละแปลความหมาย)1. แบบทดสอบกอนเรยี น (Pre–test) หนว ยที่ 2 (ไวเ ปรียบเทยี บกับคะแนนสอบหลังเรียน)2. แบบสังเกตการทาํ งานกลมุ และนําเสนอผลงานกลุม เกณฑผา น 60%3. แบบฝกหดั หนว ยที่ 2 เกณฑผาน 50%4. แบบทดสอบหลงั เรยี น (Post–test) หนว ยท่ี 2 เกณฑผ าน 50%5. แบบประเมนิ คณุ ธรรม จริยธรรม ตามสภาพจรงิ เกณฑผ าน 60%งานทมี่ อบหมาย งานท่ีมอบหมายนอกเหนือเวลาเรยี น ใหทาํ แบบฝก หัดขอ ท่เี หลือจากทาํ ในชน้ั เรยี นใหเ รียบรอยถกู ตอ ง สมบรู ณผลงาน/ชิ้นงาน/ความสําเร็จของผเู รียน 1. ผลการทาํ และนําเสนอแบบฝก หดั หนว ยท่ี 2 และผานเกณฑ 2. ผลการทดลองตามใบงานท่ี 2 เรอ่ื งกฎของโอหม และผา นเกณฑ 3. คะแนนแบบทดสอบหลังเรียน (Post–test) หนวยท่ี 2 และผา นเกณฑเอกสารอา งองิ 1. ธาํ รงศกั ด์ิ หมนิ กาหรีม. วงจรไฟฟา กระแสตรง รหัสวชิ า 2104–2002. (2556). นนทบุร:ี ศนู ยหนังสือเมอื งไทย. 2. Baker, Tim. (2002). Experiments in DC/AC Circuits with Concepts. 3. Boylestad, Robert. (2003). Introductory Circuit Analysis. 4. Cook, Nigel P. (2004). Electronic. A Complete Course. 5. . (2005). Introductory DC/AC Circuits 6. Floyd, Thomas L. (2001). Electronic Fundamentals.
10บันทึกหลังการสอน 1. ผลการใชแผนการจดั การเรียนรู.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ผลการเรียนของนักเรียน/ผลการสอนของคร/ู ปญหาทพ่ี บ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. แนวทางการแกป ญหา..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ลงช่อื ............................................... ลงชือ่ ............................................... (...............................................) (.............................................) ตัวแทนนักเรียน ครูผูสอน
11 แผนการจัดการเรยี นรูท ี่ 3 หนว ยที่ 3 ช่อื วชิ า วงจรไฟฟา กระแสตรง รหสั วชิ า 2104–2002 เวลาเรียนรวม 72 คาบ ชื่อหนว ย วงจรอนุกรม สอนครง้ั ที่ 4/18ชื่อเร่ือง วงจรอนุกรม จาํ นวน 4 คาบหวั ขอ เรอ่ื ง3.1 การตอ ตัวตานทานแบบอนุกรม 3.2 กระแสไฟฟา ในวงจรอนกุ รม3.3 ความตา นทานรวมในวงจรอนกุ รม 3.4 กฎของโอหมในวงจรอนกุ รม3.5 การตอเซลลไ ฟฟาอนกุ รม 3.6 กฎแรงดนั ไฟฟา ของเคอรช อฟฟใ นวงจรอนุกรม3.7 กฎการแบง แรงดันไฟฟา ในวงจรอนกุ รม 3.8 กาํ ลงั ไฟฟา ในวงจรอนุกรม3.9 สรปุ สาระสําคญัสมรรถนะยอ ย1. แสดงความรเู กยี่ วกบั วงจรอนุกรม2. ปฏบิ ัตกิ ารตอ วงจร วดั และทดสอบคาในวงจรอนุกรมจุดประสงคการปฏบิ ตั ิดา นความรู1. บอกความหมายของการตอ ตัวตานทานแบบอนกุ รม2. บอกคณุ สมบัติของกระแสไฟฟา ในวงจรอนกุ รม3. คํานวณความตา นทานรวมในวงจรอนกุ รม4. อธบิ ายกฎของโอหม ในวงจรอนกุ รม5. คาํ นวณวงจรอนกุ รมโดยใชก ฎของโอหม6. อธิบายผลของการตอ เซลลไฟฟาอนุกรม7. อธิบายกฎแรงดันไฟฟาของเคอรชอฟฟในวงจรอนุกรม8. คาํ นวณวงจรอนกุ รมโดยใชกฎแรงดันไฟฟาของเคอรชอฟฟ9. คาํ นวณวงจรอนุกรมโดยใชกฎการแบงแรงดันไฟฟา10. คํานวณกาํ ลงั ไฟฟา ในวงจรอนกุ รมดา นทักษะ 2. วดั ความตา นทานทต่ี อแบบอนกุ รม 4. วัดกระแสไฟฟาในวงจรอนกุ รม1. ตอตัวตา นทานแบบอนกุ รม3. วดั แรงดันไฟฟาในวงจรอนุกรม5. บนั ทึกขอ มลู ตามการทดลอง 6. เปรียบเทียบขอ มูลในการทดลอง7. เขยี นสรุปผลการทดลอง
12 ดานคณุ ธรรม จริยธรรม/บูรณาการปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง แสดงออกถึงความมวี นิ ัย ความมมี นษุ ยสมั พันธ ความรับผิดชอบและความเช่ือมนั่ ในตนเองเนือ้ หาสาระ 3.1 การตอตัวตา นทานแบบอนกุ รม การตอตัวตานทานแบบอนุกรม คอื การนาํ เอาตัวตานทานต้ังแต 2 ตัวข้ึนไปมาตอเรียงลําดับกันแสดงดังรูป ตัวตานทานนํามาตอเรียงกันในเสนเดียวกันโดยที่ขั้วปลายหน่ึงของตัวตานทานตัวท่ี 1 ตอกับขั้วตนหนึ่งของตัวตานทานท่ี 2 ขั้วปลายท่ีเหลือของตัวตานทานที่ 2 ตอกับขั้วตนหนึ่งของตัวตานทานตัวตอไป ซ่ึงจะตอ แบบน้ีเรยี งกนั ไปเรือ่ ย ๆ ก) การตอตวั ตานทานแบบอนุกรมแสดงเปนรูปเสมือน ข) การตอตวั ตา นทานแบบอนุกรมแสดงเปนสญั ลักษณ รูป ตวั ตานทาน 3 ตัวตอแบบอนกุ รม 3.2 กระแสไฟฟา ในวงจรอนกุ รม กระแสไฟฟา ในวงจรอนุกรมมีเพียงคาเดียวทีไ่ หลผา นตัวตา นทานทกุ ตัว IT = I1 = I2 = I3 = … มหี นว ยเปน แอมแปร (A) 3.3 ความตานทานรวมในวงจรอนุกรม ความตานทานรวมในวงจรอนุกรมจะเทากับผลรวมของความตานทานของตัวตานทานทุกตัวเขยี นเปนสมการไดด งั สมการ RT = R1 + R2 + R3 + … + Rn มีหนวยเปน โอหม (Ω) 3.4 กฎของโอหม ในวงจรอนกุ รม การหากฎของโอหมโดยอาศัยสามเหล่ียมกฎของโอหม ดังรูป ซึ่งจะชวยใหเกิดการประยุกตใชและจําสตู รไดด ี
13 V E =I×R IR EI = ER E IR E R = E IR IR I รปู การใชสามเหล่ยี มกฎของโอหม เมือ่ ตอ งการหาคาใดก็ปด คา นั้น3.5 การตอเซลลไฟฟา อนุกรม การตอแหลง จายแรงดนั ไฟฟาอนุกรม แสดงตัวอยางดงั รปูก) เซลลไฟฟา ตอ แบบอนุกรมในไฟฉาย ข) วงจรไฟฟาของไฟฉาย รูป การตอแหลง จา ยแรงดันไฟฟาอนุกรมจากรปู เขียนผลรวมทางพีชคณิตของแหลง จา ยแรงดนั ไฟฟาแตล ะตวั ไดค อื ET = E1 + E2 + E3 = 1.5 + 1.5 + 1.5 = 4.5 Vถา แหลง จา ยแรงดันไฟฟาท่ีนํามาตออนุกรมที่มีทิศทางหักลางกัน (Series–opposing) แรงดันไฟฟาท่ีมีทิศทางหักลางกนั นน้ั จะลบออกจากกนั แสดงดังรูป 1.5 V 1.5 V 1.5 V 1.5 V E1 E2 E3 รูป แรงดนั ไฟฟาท่มี ที ิศทางหักลา งกันจะลบออกจากกนัจากรูป เขยี นผลรวมทางพชี คณิตของแหลง จา ยแรงดนั ไฟฟาแตละตวั ไดค ือ ET = E1 – E2 + E3 = 1.5 – 1.5 + 1.5 = 1.5 V
143.6 กฎแรงดนั ไฟฟา ของเคอรชอฟฟใ นวงจรอนกุ รม กฎแรงดนั ไฟฟา ของเคอรชอฟฟ อธิบายไดดงั น้ี . รูป ประกอบการอธบิ ายกฎแรงดนั ไฟฟาของเคอรช อฟฟ จากรูป เขียนสมการผลรวมทางพชี คณิตของแรงดนั ไฟฟา ในวงจรไฟฟาปด ใด ๆ จะเทา กบั ศนู ย ไดดงัสมการ E = V1 + V2 + V3 + …+ Vn หรือ E – V1– V2 – V3 – … – Vn = 0 3.7 กฎการแบง แรงดนั ไฟฟาในวงจรอนุกรม กฎการแบงแรงดันไฟฟามีที่มาจากกฎของเคอรชอฟฟที่กลาววา ผลรวมทางพีชคณิตของแรงดันไฟฟาในวงปดใด ๆ มีคาเทากับศูนย เม่ือพิจารณารูป จะเห็นวาคาความตานทานไฟฟารวม RT = 150โอหม เปน ผลใหมีกระแสไฟฟา ไหลในวงจร I = 66.7 มลิ ลิแอมแปร โดยคํานวณตามกฎของโอหม และ R1 มีแรงดันไฟฟาตกครอมเทากับ 3.33 โวลต และ R2 มีแรงดันไฟฟาตกครอม 6.67 โวลต จะไดผลรวมของแรงดนั ไฟฟา คอื E = 10 V = 3.33 V + 6.67 V (Floyd, Thomas L., 2001: 142)ก) แรงดนั ไฟฟา ระหวาง 2 ขวั้ นี้ ข) การคาํ นวณแรงดนั ไฟฟา ตกครอ มใชแทนสัญลักษณข องแบตเตอรี่ ไดตามกฎการแบงแรงดันไฟฟา รูป การใชกฎการแบง แรงดนั ไฟฟา
153.8 กาํ ลงั ไฟฟา ในวงจรอนุกรม P = E×I เมอื่ P แทน กําลังไฟฟา มหี นว ยเปน วัตต (W) และแทน E แทน แรงดันไฟฟา มหี นว ยเปนโวลต (V) และ I แทน กระแสไฟฟา มีหนว ยเปน แอมแปร (A) เม่ือประยุกตสมการโดยแทน I = E/R จะหาคากําลังไฟฟาไดดังสมการตอไปE = I ×R จะหาคา กําลงั ไฟฟา ไดดงั สมการคอื (ทบทวนจากหัวขอ 2.4 ในหนว ยที่ 2)P = E2 Rและ P = I2 × R ในวงจรอนุกรมกําลังไฟฟารวมของวงจรจะเทากับผลรวมของกําลังไฟฟาที่ตัวตานทานแตละตัวเขียนเปน สมการไดด งั สมการที่ 3.12 PT = P1 + P2 + P3 + … + Pnกิจกรรมการเรยี นรู (สัปดาหที่ 4/18, คาบที่ 13–16/72) 1. ครขู านชือ่ ผูเรียน เตรยี มความพรอ มกอ นเขา เรียน 2. ครทู บทวนเน้อื หาการสอนเรือ่ ง กฎของโอหม และกาํ ลงั ไฟฟา 3. นักเรียนทาํ แบบทดสอบกอ นเรียนหนวยท่ี 3 4. ขนั้ M ครนู าํ เขาสบู ทเรียนเร่อื งการตอ อนกุ รม และครูแจงจุดประสงคก ารเรียน 5. ขั้น I ครสู อนเนอื้ หาสาระ 6. ข้ัน A นักเรียนทําแบบฝกหัดเปนกลุมๆ ละ 1 ขอ ขณะนักเรียนทําแบบฝกหัดครูจะสังเกตการทํางานกลมุ 7. ข้ัน P นักเรียนทดลองตามใบงานท่ี 3 เรื่อง วงจรอนุกรมและกฎแรงดันไฟฟาของเคอรชอฟฟ ครูและนกั เรยี นรว มกนั เฉลยแบบฝก หดั ตามกลุม และรว มอภปิ รายผลจากการทดลอง 8. ครูมอบหมายการบาน 9. นกั เรยี นทาํ แบบทดสอบหลังเรยี นหนวยท่ี 3
16สือ่ และแหลงการเรียนรู 1. ส่ือการเรียนรู หนังสือเรียน หนวยท่ี 3, PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบกอนเรยี น และหลังเรยี น 2. แหลง การเรยี นรู หนงั สอื วารสารเกีย่ วกับวงจรอนกุ รม, อนิ เทอรเ นต็ www.google.comการวัดและการประเมินผล การวดั ผล การประเมินผล (ใชเคร่อื งมอื ) (นาํ ผลเทยี บกบั เกณฑแ ละแปลความหมาย)1. แบบทดสอบกอนเรยี น (Pre–test) หนว ยท่ี 3 (ไวเปรียบเทยี บกับคะแนนสอบหลังเรียน)2. แบบสังเกตการทาํ งานกลมุ และนาํ เสนอผลงานกลมุ เกณฑผ า น 60%3. แบบฝก หัดหนวยท่ี 3 เกณฑผ าน 50%4. แบบทดสอบหลงั เรยี น (Post–test) หนว ยท่ี 3 เกณฑผา น 50%5. แบบประเมนิ คณุ ธรรม จริยธรรม ตามสภาพจริง เกณฑผาน 60%งานที่มอบหมาย งานทีม่ อบหมายนอกเหนอื เวลาเรยี น ใหท าํ แบบฝก หดั ขอ ที่เหลอื จากทาํ ในชั้นเรยี นใหเรยี บรอยถูกตอง สมบูรณผลงาน/ชนิ้ งาน/ความสําเรจ็ ของผูเรยี น 1. ผลการทาํ และนาํ เสนอแบบฝก หดั หนว ยที่ 3 และผา นเกณฑ 2. ผลการทดลองตามใบงานท่ี 3 เรื่องวงจรอนกุ รมและกฎแรงดันไฟฟา ของเคอรช อฟฟ และผา นเกณฑ 3. คะแนนแบบทดสอบหลงั เรยี น (Post–test) หนวยที่ 3 และผานเกณฑเอกสารอางอิง 1. ธํารงศักดิ์ หมินกาหรีม. วงจรไฟฟา กระแสตรง รหสั วิชา 2104–2002. (2556). นนทบรุ :ี ศนู ยห นังสอื เมอื งไทย. 2. Baker, Tim. (2002). Experiments in DC/AC Circuits with Concepts. 3. Boylestad, Robert. (2003). Introductory Circuit Analysis. 4. Cook, Nigel P. (2004). Electronic. A Complete Course. 5. . (2005). Introductory DC/AC Circuits 6. Floyd, Thomas L. (2001). Electronic Fundamentals.
17บันทึกหลังการสอน 1. ผลการใชแผนการจดั การเรียนรู.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ผลการเรียนของนักเรียน/ผลการสอนของคร/ู ปญหาทพ่ี บ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. แนวทางการแกป ญหา..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ลงช่อื ............................................... ลงชือ่ ............................................... (...............................................) (.............................................) ตัวแทนนักเรียน ครูผูสอน
18 แผนการจดั การเรยี นรทู ี่ 4 หนวยที่ 4 ช่ือวิชา วงจรไฟฟา กระแสตรง รหสั วิชา 2104–2002 เวลาเรยี นรวม 72 คาบ ชอื่ หนว ย วงจรขนาน สอนครั้งท่ี 5/18ชอ่ื เรื่อง วงจรขนาน จาํ นวน 4 คาบหัวขอเร่อื ง4.1 การตอตัวตานทานแบบขนาน 4.2 แรงดันไฟฟาในวงจรขนาน4.3 ความตา นทานไฟฟา รวมและความนําไฟฟา รวมในวงจรขนาน4.4 กฎของโอหมในวงจรขนาน 4.5 การตอ เซลลไฟฟา ขนาน4.6 กฎกระแสไฟฟา ของเคอรช อฟฟในวงจรขนาน4.7 กฎการแบงกระแสไฟฟาในวงจรขนาน 4.8 กําลงั ไฟฟา ในวงจรขนาน4.9 สรุปสาระสําคญัสมรรถนะยอ ย1. แสดงความรเู ก่ียวกบั วงจรขนาน2. ปฏบิ ัตกิ ารตอวงจร วัด และทดสอบคาในวงจรขนานจุดประสงคการปฏบิ ตั ิดานความรู1. บอกความหมายของการตอ ตัวตา นทานแบบขนาน2. บอกคณุ สมบตั ขิ องแรงดนั ไฟฟา ในวงจรขนาน3. คาํ นวณความตา นทานรวมในวงจรขนาน4. คาํ นวณความนํารวมในวงจรขนาน5. คํานวณคา ในวงจรขนานโดยใชก ฎของโอหม6. บอกเงอ่ื นไขของการตอ แหลง จา ยแรงดนั ไฟฟาขนาน7. คาํ นวณคาในวงจรขนานโดยใชก ฎกระแสไฟฟาของเคอรชอฟฟ8. คาํ นวณคา ในวงจรขนานโดยใชก ฎการแบง กระแสไฟฟา9. คํานวณกาํ ลงั ไฟฟา ในวงจรขนานดานทกั ษะ1. ตอ ตวั ตา นทานแบบขนาน 2. วดั ความตานทานที่ตอ แบบขนาน3. วัดแรงดนั ไฟฟา ในวงจรขนาน 4. วดั กระแสไฟฟา ในวงจรขนาน5. บนั ทกึ ขอมลู ตามการทดลอง 6. เปรียบเทยี บขอ มลู ในการทดลอง7. เขียนสรุปผลการทดลอง
19 ดา นคณุ ธรรม จริยธรรม/บรู ณาการปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง แสดงออกถึงความมีวนิ ัย ความมมี นษุ ยสัมพนั ธ ความ-รับผดิ ชอบและความเช่อื มน่ั ในตนเองเนื้อหาสาระ 4.1 การตอ ตวั ตา นทานแบบขนาน การตอตัวตานทานแบบขนาน หมายถึง การนําเอาตัวตานทานตั้งแต 2 ตัวขึ้นไปมาตอรวมกันระหวางจุด 2 จุด โดยใหปลายดานหน่ึงของตัวตานทานทุก ๆ ตัวมาตอรวมกันที่จุด ๆ หนึ่ง (ดูจุด X) และใหปลายที่เหลอื อีกดา นหน่ึงของตัวตา นทานทกุ ๆ ตัวมาตอ รวมกันอีกจุดท่ีเหลือ (ดจู ดุ Y) เสน ทางท่ีขนานกนั ในวงจรเรยี กวา สาขา (Branch) ดงั รูป (Cook, Nigel P., 2004: 116)ก) ข) ค) ง) จ) รูป ตวั อยางการตอตัวตา นทานแบบขนาน4.2 แรงดนั ไฟฟา ในวงจรขนาน แรงดันไฟฟาในวงจรขนาน มคี าเทา กันและเทา กับแรงดนั ท่ีจาย ดังสมการ E = V1 = V2 = V3 = … = Vn4.3 ความตา นทานไฟฟารวมและความนาํ ไฟฟารวมในวงจรขนาน ความนาํ ไฟฟา (G) เปนสว นกลบั ของความตา นทานไฟฟา เขยี นเปน สมการไดด งั สมการG= 1 มหี นว ยเปน ซีเมนส (S) R ความนําไฟฟา รวม (GT) ในวงจรขนานจะเทา กับผลรวมของความนาํ ไฟฟา ของตัวตา นทานแตละตวัGT = G1 + G2 + G3 + … + Gnความตานทานไฟฟารวม (RT) ในวงจรขนานเขียนเปนสมการไดดังสมการท่ี 4.41 = 1 + 1 + 1 + ... + 1RT R1 R2 R3 Rn
20ในกรณีตวั ตานทาน 2 ตัวตอ ขนานกนั คา ความตา นทานรวมของวงจรจะได 1 = 11 RT R1 + R2หรอื RT = R 1+RR2 2 R14.4 กฎของโอหม ในวงจรขนาน เชน I1 = E = VR 11 = 20 = 20 mA R1 1000 4.5 การตอ เซลลไ ฟฟาขนาน เม่ือนําเซลลไ ฟฟา อยา งเชน ถานไฟฉาย หรือแบตเตอรมี่ าตอ แบบขนาน เซลลไฟฟานนั้ จะตองมีแรงดันไฟฟา และความตา นทานภายในเทากัน การตอแบบขนานจะทําใหกระแสไฟฟาไหลมากข้ึน พิจารณาจากรูป เม่อื นาํ แบตเตอรม่ี าตอขนานกัน (Floyd, Thomas L., 2001: 185) รปู แบตเตอรี่ตอ ขนาน รูป แบตเตอรที่ ีม่ ีคา แรงดนั ไฟฟา ตางกันไมควรนํามาตอ ขนานกัน
21 4.6 กฎกระแสไฟฟา ของเคอรชอฟฟในวงจรขนาน กฎกระแสไฟฟาของเคอรชอฟฟ (Kirchhoff’s Current Law: KCL) กลาววา “ผลรวมทางพีชคณติ ของกระแสไฟฟา ณ จุดใด ๆ มีคาเทากับศูนย” หรือจะกลาวไดวา “ผลรวมของกระแสไฟฟาไหลเขาจุดใด ๆ จะเทากับผลรวมของกระแสไฟฟา ไหลออกจากทีจ่ ดุ น้ัน” ดงั รปู I1 = 5 A I5 = 3 A I4 = 4 A I3 = 4 A I2 = 2 A รูป การใชกฎกระแสไฟฟา ของเคอรชอฟฟ ∑Iin = ∑Iout4.7 กฎการแบงกระแสไฟฟาในวงจรขนาน กฎการแบงกระแสไฟฟาสาํ หรบั วงจร 2 สาขา จากกฎของโอหม การจะหากระแสไฟฟาน้ันจะตองทราบคาแรงดันไฟฟาและความตานทานเมือ่ มแี รงดนั ไฟฟาทไี่ มรคู า แตรูค ากระแสไฟฟารวม ก็จะสามารถหากระแสไฟฟา สาขาได (I1 และ I2) โดยใชสมการ ซึง่ เรยี กวา กฎการแบงกระแสไฟฟา ดังนี้I1 = ⎜⎛ R1R+2R 2 ⎟⎞ × IT ⎝ ⎠ สวนทีต่ างกันI2 = ⎜⎛ R1R+1R 2 ⎟⎞ × IT ⎝ ⎠กฎการแบง กระแสไฟฟาสําหรบั วงจรหลาย ๆ สาขาวงจรขนานทม่ี ี n สาขา ดงั รูป (Floyd, Thomas L., 2001: 197)
22การหาคา กระแสไฟฟาในหลาย ๆ สาขาหาไดจ ากสมการ IX = ⎛⎝⎜ R T ⎠⎟⎞ × IT R X เมอ่ื IX แทน กระแสไฟฟา สาขาทตี่ อ งการหาคา IT แทน กระแสไฟฟา รวม RX แทน ความตา นทานไฟฟา สาขาท่ี IX ไหลผา น RT แทน ความตา นทานไฟฟารวม 4.8 กําลังไฟฟาในวงจรขนาน กําลังไฟฟาในวงจรขนานจะเทากับผลรวมของกําลังไฟฟาสูญเสียของตัวตานทานทุกตัวในวงจร (เชน เดยี วกบั วงจรอนกุ รม)PT = P1 + P2 + P3 + … + Pn เมอ่ื PT แทน กาํ ลงั ไฟฟารวม มีหนว ยเปน วตั ต (W) P1 แทน กาํ ลงั ไฟฟาท่ีตวั ตานทาน R1 มีหนว ยเปน วตั ต (W) P2 แทน กาํ ลงั ไฟฟา ท่ตี วั ตา นทาน R2 มหี นว ยเปน วตั ต (W) P3 แทน กาํ ลงั ไฟฟา ทต่ี วั ตา นทาน R3 มหี นว ยเปน วตั ต (W) Pn แทน กําลงั ไฟฟา ที่ตวั ตานทาน Rn มหี นว ยเปน วตั ต (W)และกําลังไฟฟา พืน้ ฐานทจี่ ะประยุกตใ ชในวงจรขนาน (เชน เดียวกบั วงจรอนุกรม) คอืP = E×I = E2 = I2 × R Rกจิ กรรมการเรียนรู (สปั ดาหที่ 5/18, คาบที่ 17–20/72) 1. ครูขานชอื่ ผเู รียน เตรยี มความพรอมกอนเขา เรียน 2. ครูทบทวนเนอ้ื หาโดยยอ เรอื่ ง วงจรอนกุ รม 3. นักเรียนทําแบบทดสอบกอ นเรยี นหนว ยท่ี 4 4. ขนั้ M ครูนาํ เขาสูบ ทเรยี นเรือ่ งการตอขนาน และครแู จง จดุ ประสงคก ารเรยี น 5. ข้ัน I ครสู อนเน้ือหาสาระ 6. ข้ัน A นักเรียนทําแบบฝกหัดเปนกลุมๆ ละ 1 ขอ ขณะนักเรียนทําแบบฝกหัดครูจะสังเกตการทํางานกลมุ 7. ขั้น P นักเรียนทดลองตามใบงานท่ี 4 เร่ือง วงจรขนานและกฎกระแสไฟฟาของเคอรชอฟฟ ครูและนกั เรยี นรวมกันเฉลยแบบฝกหดั ตามกลุม และรว มอภปิ รายผลจากการทดลอง
238. ครมู อบหมายการบา น9. นกั เรียนทําแบบทดสอบหลงั เรยี นหนว ยท่ี 4ส่ือและแหลงการเรยี นรู 1. ส่ือการเรียนรู หนังสือเรียน หนวยท่ี 4, PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบกอนเรียน และหลังเรียน 2. แหลง การเรยี นรู หนงั สือ วารสารเกยี่ วกบั วงจรขนาน, อินเทอรเ น็ต www.google.comการวดั และการประเมนิ ผล การวดั ผล การประเมินผล (ใชเ ครื่องมอื ) (นาํ ผลเทยี บกบั เกณฑแ ละแปลความหมาย)1. แบบทดสอบกอ นเรียน (Pre–test) หนว ยที่ 4 (ไวเปรยี บเทยี บกับคะแนนสอบหลงั เรียน)2. แบบสงั เกตการทาํ งานกลมุ และนําเสนอผลงานกลมุ เกณฑผ า น 60%3. แบบฝก หดั หนวยท่ี 4 เกณฑผ า น 50%4. แบบทดสอบหลังเรยี น (Post–test) หนว ยท่ี 4 เกณฑผ าน 50%5. แบบประเมนิ คุณธรรม จริยธรรม ตามสภาพจริง เกณฑผ า น 60%งานทม่ี อบหมาย งานที่มอบหมายนอกเหนอื เวลาเรียน ใหท าํ แบบฝก หัดขอ ทีเ่ หลือจากทาํ ในชน้ั เรยี นใหเ รยี บรอยถูกตอง สมบรู ณผลงาน/ชิน้ งาน/ความสําเร็จของผูเรียน 1. ผลการทาํ และนําเสนอแบบฝก หดั หนวยที่ 4 และผานเกณฑ 2. ผลการทดลองตามใบงานที่ 4 เรอ่ื งวงจรขนานและกฎกระแสไฟฟา ของเคอรช อฟฟ และผา นเกณฑ 3. คะแนนแบบทดสอบหลังเรยี น (Post–test) หนวยที่ 3 และผา นเกณฑเอกสารอา งอิง 1. ธาํ รงศกั ดิ์ หมินกา หรีม. วงจรไฟฟากระแสตรง รหสั วชิ า 2104–2002. (2556). นนทบุร:ี ศนู ยห นังสอื เมอื งไทย. 2. Baker, Tim. (2002). Experiments in DC/AC Circuits with Concepts. 3. Boylestad, Robert. (2003). Introductory Circuit Analysis. 4. Cook, Nigel P. (2004). Electronic. A Complete Course.
24บันทึกหลังการสอน 1. ผลการใชแผนการจดั การเรียนรู.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ผลการเรียนของนักเรียน/ผลการสอนของคร/ู ปญหาทพ่ี บ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. แนวทางการแกป ญหา..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ลงช่อื ............................................... ลงชือ่ ............................................... (...............................................) (.............................................) ตัวแทนนักเรียน ครูผูสอน
25 แผนการจดั การเรยี นรูท ี่ 5 หนวยท่ี 5 ชือ่ วิชา วงจรไฟฟา กระแสตรง รหัสวิชา 2104–2002 เวลาเรียนรวม 72 คาบ ช่ือหนวย วงจรผสม สอนคร้งั ที่ 6/18ชื่อเรอ่ื ง วงจรผสม จาํ นวน 4 คาบหัวขอเร่ือง5.1 การตอ ตัวตา นทานแบบผสม 5.2 การวเิ คราะหว งจรผสม5.3 ดเี ทอรมแิ นนต 5.4 กฎของเคอรช อฟฟในวงจรผสม5.5 สรุปสาระสาํ คัญสมรรถนะยอ ย1. แสดงความรูเ กี่ยวกบั วงจรผสม2. ปฏบิ ัติการตอวงจร วดั และทดสอบคา ในวงจรผสมจุดประสงคการปฏิบตั ิดานความรู1. อธิบายความหมายของการตอตวั ตานทานแบบผสม2. คาํ นวณคา ความตานทานไฟฟารวมในวงจรผสม3. คํานวณกระแสไฟฟา ในวงจรผสม4. คาํ นวณแรงดันไฟฟา ในวงจรผสม5. คํานวณคาตาง ๆ ในวงจรผสมโดยใชกฎของเคอรชอฟฟดา นทักษะ1. ตอตัวตานทานแบบผสม 2. วดั ความตานทานทต่ี อแบบผสม3. วดั แรงดนั ไฟฟาในวงจรผสม 4. วดั กระแสไฟฟาในวงจรผสม5. บันทกึ ขอมลู ตามการทดลอง 6. เปรียบเทยี บขอ มูลในการทดลอง7. เขยี นสรุปผลการทดลองดานคณุ ธรรม จริยธรรม/บรู ณาการปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งแสดงออกถงึ ความมวี นิ ยั ความมมี นษุ ยสมั พนั ธ ความรับผิดชอบ แบง ปน และความพงึ พอใจในผลงานของตนเอง
26เน้ือหาสาระ 5.1 การตอตัวตา นทานแบบผสม วงจรผสม จะประกอบดวยเสนทางการไหลของกระแสไฟฟาผสมกันระหวางเสนทางการไหลแบบอนุกรมและเสนทางการไหลแบบขนาน ซึ่งก็คือ การใหความสําคัญถึงความสามารถในการจัดกลุมแยกแยะในวงจรวา กลุมอนุกรมและกลุมขนานมีความสัมพันธกันอยางไร ตัวอยางการตอวงจรผสมของตัวตานทาน ดังรูปท่ี เม่ือจะหาคาความตานทานไฟฟารวมจะเรียกวงจรลักษณะนี้วา วงจรผสมแบบขนาน–อนุกรม AB A R1 B R1 R2 R3 IT I2 I3 C R3 R2 IT R1 ตอ อนุกรมกบั R2 //R3 C ก) การตอ ตัวตานทานแบบขนาน–อนกุ รม ข) เสนทางการไหลของกระแสไฟฟา รูป วงจรผสมแบบขนาน–อนกุ รม การตอตัวตานทานแบบผสม ดังรูป ระหวางจุด A–B น้ัน R4 และ R1 ตออนุกรมกันระหวางจุด B–Cน้นั R2 และ R5 ตอ อนกุ รมกนั แลว นํามาขนานกบั R3 และระหวา งจุด A–C นําไปตอเขากับแหลงจายไฟฟา จะเรยี กวงจรลกั ษณะนวี้ า วงจรผสมแบบขนาน–อนกุ รม (Floyd, Thomas L. 1997: 227) นาํ 2 กลุม นมี้ าอนกุ รมกัน A B R3 R4 R1 R2 R5 R4 และ R1 ตออนกุ รม C R2 และ R5 ตออนุกรม กลมุ นี้ตอขนานกนั รปู วงจรผสมแบบขนาน–อนุกรม การตอตวั ตา นทานแบบผสม ดังรปู ระหวางจุด A–B กลุมแรกประกอบดวย R1, R2 และ R3 ตออนุกรมกัน กลุมที่สองประกอบดวย R4, R5 และ R6 ตออนุกรมกัน และนําท้ัง 2 กลุมมาขนานกันอีกครั้งระหวางจุดA–C และนาํ ไปตอเขากับแหลงจายไฟฟา เรียกวงจรลักษณะนวี้ า วงจรผสมแบบอนกุ รม–ขนาน
27 รปู วงจรผสมแบบอนกุ รม–ขนาน เมื่อวิเคราะหวงจรผสมนั้นพึงระลึกถึงเสนทางการไหลของกระแสไฟฟาท่ีไหลผานตัวตานทานท่ีนํามาตอนั้น โดยประยุกตใชขอกําหนด 2 ขอ คือ 1) กระแสไฟฟารวมจะมีเพียงคาเดียวเทานั้นเมื่อตัวตานทานน้ันนํามาตอแบบอนุกรม และ 2) กระแสไฟฟารวมมี 2 สาขาหรือมากกวา เมื่อตัวตานทานน้ันนํามาตอแบบขนาน 2 สาขาหรอื มากกวา 5.2 การวเิ คราะหว งจรผสม ความตา นทานรวม กระแสไฟฟารวม กระแสไฟฟา สาขา ความสมั พนั ธข องแรงดนั ไฟฟา 5.3 ดเี ทอรม แิ นนต ดีเทอรมิแนนต (Determinant) มีความสําคัญในทางคณิตศาสตรมากเนื่องจากใชแกโจทยคณิตศาสตรสําหรับตัวแปรท่ีเกิดขึ้นพรอม ๆ กันตั้งแตสองตัวแปรขึ้นไป เมื่อเขาใจขั้นตอนแลวก็สามารถแกโจทยไดในเวลาไมนานและมีโอกาสผิดนอยกวาใชวิธีอ่ืน สําหรับในทางไฟฟา ดีเทอรมิแนนตที่พบวานําไปใชบอ ย เชน การแกโจทยว งจรไฟฟาดว ยวธิ กี ระแสเมช และการแกโจทยวงจรไฟฟาดวยวิธีแรงดันโนดเปน ตน 5.4 กฎของเคอรชอฟฟในวงจรผสม การนํากฎแรงดันไฟฟาของเคอรชอฟฟในวงจรอนุกรมและกฎกระแสไฟฟาของเคอรชอฟฟในวงจรขนานมาใชแ กปญหาในวงจรผสมน้นั จะตองประยุกตใ ชรว มกนั ทงั้ 2 กฎ โดยมีวิธีการดงั นี้ 5.4.1 กําหนดทิศทางกระแสไฟฟาไหลในวงจรตามกฎกระแสไฟฟาของเคอรชอฟฟ โดยใหกระแสไฟฟาไหลในทิศทางใดก็ได ถากําหนดทิศทางถูก ผลการคํานวณคากระแสไฟฟาจะเปนบวก และถากําหนดทศิ ทางสวนทางกนั ผลการคํานวณจะติดเครอ่ื งหมายลบโดยท่ีคาน้นั ถูกตอง 5.4.2 กระแสไฟฟาท่ีไหลผานแหลงจายแบตเตอร่ี ถาไหลเขาข้ัวบวกใหใสเครื่องหมายบวก ถาไหลเขาขั้วลบใหใสเ ครื่องหมายลบ 5.4.3 กาํ หนดขั้วของแรงดันไฟฟาตกครอมตัวตานทานในวงจรจนครบ ตามทิศทางของกระแสไฟฟาถากําหนดใหกระแสไฟฟาไหลออกจากขั้วบวกของแหลงจาย ใหกําหนดเครื่องหมายบวกเมื่อกระแสไฟฟา ไหลเขาตัวตา นทาน และกาํ หนดเครื่องหมายลบ เมอื่ กระแสไฟฟาไหลออกจากตัวตา นทาน
28 5.4.4 เขียนสมการแรงดันไฟฟาตามกฎแรงดันไฟฟาของเคอรชอฟฟ และตามทิศทางของกระแสไฟฟาจากจุดเริ่มตนจนวนมาครบวงรอบที่จุดเดิม ถาพบเคร่ืองหมายบวกใหใสเคร่ืองหมายบวกในสมการถา พบเคร่อื งหมายลบใหใสเครอ่ื งหมายลบในสมการ 5.4.5 แกสมการแรงดันไฟฟาหาตวั แปรทีไ่ มทราบคากิจกรรมการเรียนรู (สัปดาหท่ี 6/18, คาบท่ี 21–24/72) 1. ครขู านชอื่ ผเู รียน เตรยี มความพรอมกอ นเขา เรยี น 2. ครทู บทวนเนือ้ หาโดยยอเรอื่ ง วงจรอนุกรม วงจรขนาน 3. นักเรยี นทาํ แบบทดสอบกอ นเรยี นหนวยที่ 5 4. ขั้น M ครูนําเขาสบู ทเรียนเรอื่ งการตอผสม และครูแจงจุดประสงคการเรยี น 5. ขน้ั I ครสู อนเนือ้ หาสาระ 6. ขั้น A นักเรียนทําแบบฝกหัดเปนกลุมๆ ละ 1 ขอ ขณะนักเรียนทําแบบฝกหัดครูจะสังเกตและใหขอเสนอแนะการทาํ งานกลุม 7. ข้นั P นกั เรยี นทดลองตามใบงานท่ี 5 เรอื่ ง วงจรผสม ครูและนักเรียนรวมกันเฉลยแบบฝกหัดตามกลมุ และรว มอภปิ รายผลจากการทดลอง 8. ครมู อบหมายการบา น 9. นกั เรยี นทําแบบทดสอบหลังเรยี นหนวยที่ 5สอ่ื และแหลง การเรยี นรู 1. สื่อการเรียนรู หนังสือเรียน หนวยท่ี 5, PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบกอนเรยี น และหลงั เรยี น 2. แหลง การเรยี นรู หนงั สือ วารสารเกีย่ วกับวงจรผสม, อนิ เทอรเนต็ www.google.com
29การวัดและการประเมินผล การวัดผล การประเมนิ ผล (ใชเ คร่ืองมือ) (นําผลเทยี บกบั เกณฑและแปลความหมาย)1. แบบทดสอบกอนเรยี น (Pre–test) หนว ยที่ 5 (ไวเปรียบเทยี บกบั คะแนนสอบหลงั เรยี น)2. แบบสงั เกตการทํางานกลมุ และนาํ เสนอผลงานกลุม เกณฑผ า น 60%3. แบบฝก หัดหนว ยที่ 5 เกณฑผาน 50%4. แบบทดสอบหลงั เรยี น (Post–test) หนว ยท่ี 5 เกณฑผ า น 50%5. แบบประเมนิ คณุ ธรรม จริยธรรม ตามสภาพจรงิ เกณฑผาน 60%งานท่มี อบหมาย งานท่ีมอบหมายนอกเหนือเวลาเรยี น ใหท าํ แบบฝก หดั ขอ ท่เี หลือจากทาํ ในชั้นเรยี นใหเ รียบรอ ยถูกตอ ง สมบรู ณผลงาน/ช้ินงาน/ความสําเรจ็ ของผเู รียน 1. ผลการทาํ และนําเสนอแบบฝกหดั หนว ยที่ 5 และผานเกณฑ 2. ผลการทดลองตามใบงานท่ี 5 เรอื่ งวงจรผสม และผา นเกณฑ 3. คะแนนแบบทดสอบหลังเรียน (Post–test) หนว ยท่ี 5 และผานเกณฑเอกสารอางองิ 1. ธาํ รงศกั ด์ิ หมินกา หรมี . วงจรไฟฟากระแสตรง รหสั วชิ า 2104–2002. (2556). นนทบรุ :ี ศูนยหนังสอื เมอื งไทย. 2. Baker, Tim. (2002). Experiments in DC/AC Circuits with Concepts. 3. Boylestad, Robert. (2003). Introductory Circuit Analysis. 4. Cook, Nigel P. (2004). Electronic. A Complete Course. 5. . (2005). Introductory DC/AC Circuits 6. Floyd, Thomas L. (2001). Electronic Fundamentals.
30บันทึกหลังการสอน 1. ผลการใชแผนการจดั การเรียนรู.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ผลการเรียนของนักเรียน/ผลการสอนของคร/ู ปญหาทพ่ี บ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. แนวทางการแกป ญหา..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ลงช่อื ............................................... ลงชือ่ ............................................... (...............................................) (.............................................) ตัวแทนนักเรียน ครูผูสอน
31 แผนการจัดการเรียนรทู ่ี 6 หนว ยที่ 6 ชือ่ วิชา วงจรไฟฟากระแสตรง รหัสวิชา 2104–2002 เวลาเรียนรวม 72 คาบ ชือ่ หนว ย วงจรแบง แรงดนั ไฟฟา และวงจรแบง กระแสไฟฟา สอนคร้ังท่ี 7/18ชอื่ เรื่อง วงจรแบงแรงดันไฟฟาและวงจรแบงกระแสไฟฟา จํานวน 4 คาบหวั ขอเรอ่ื ง6.1 วงจรแบงแรงดนั ไฟฟา6.2 วงจรแบงกระแสไฟฟา6.3 สรุปสาระสาํ คัญสมรรถนะยอ ย1. แสดงความรูเ กย่ี วกบั วงจรแบง แรงดนั ไฟฟา และวงจรแบง กระแสไฟฟา2. ปฏบิ ตั กิ ารตอ วงจร วัด และทดสอบคา ในวงจรแบงแรงดนั ไฟฟา และวงจรแบงกระแสไฟฟาจดุ ประสงคการปฏบิ ตั ิดานความรู1. คาํ นวณคา ในวงจรแบง แรงดันไฟฟา ตามโจทยกําหนด2. คํานวณคา ในวงจรแบง กระแสไฟฟา ตามโจทยกําหนดดานทกั ษะ1. ตอวงจรแบง แรงดันไฟฟา 2. วัดความตา นทานของวงจรแบง แรงดนั ไฟฟา3. วดั แรงดันไฟฟา ในวงจรแบงแรงดนั ไฟฟา 4. บันทกึ ขอ มลู การทดลอง5. เปรยี บเทยี บขอ มลู ในการทดลอง 6. เขยี นสรุปผลการทดลองวงจรแบงแรงดนั7. วัดกระแสไฟฟาในวงจรแบง กระแสไฟฟา 8. บนั ทกึ ขอมลู ในวงจรแบง กระแสไฟฟา9. เปรยี บเทียบขอ มลู ในวงจรแบงกระแสไฟฟา 10. เขยี นสรปุ ผลการทดลองการแบงกระแสดานคณุ ธรรม จริยธรรม/บูรณาการปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงแสดงออกถงึ ความมวี นิ ยั ความรบั ผิดชอบ ความประหยัดและความเช่อื มนั่ ในตนเองเนือ้ หาสาระ 6.1 วงจรแบงแรงดันไฟฟา กฎการแบงแรงดันไฟฟามีท่ีมาจากกฎแรงดันไฟฟาของเคอรชอฟฟที่กลาววา ผลรวมทางพีชคณิตของแรงดนั ไฟฟาในวงปดใด ๆ มีคาเทากับศูนย เม่ือพัฒนามาเปนกฎการแบงแรงดันไฟฟา (VoltageDivider Rule: VDR) ขณะที่ยังไมไดตอโหลดไดวา แรงดันไฟฟาตกครอมตัวตานทานใด ๆ ในวงจรอนุกรมจะเทากับอัตราสวนของคาความตานทานน้ันตอความตานทานรวมและคูณดวยแรงดันไฟฟาที่จายใหวงจรน้ัน และการแบง แรงดันไฟฟา จะนาํ ไปใชกบั วงจรอนกุ รมและวงจรผสม
32 6.1.1 วงจรแบงแรงดันไฟฟา ขณะไมมีโหลด เมื่อนําตัวตานทานมาตออนุกรมหลาย ๆ ตัว ดังรูป จะเรียกแรงดันไฟฟาตกครอมตัวตานทานใด ๆ วา VX เมื่อ X คือ ตัวตานทานตัวท่ี 1, 2, 3 หรือตัวที่เหลืออ่ืน และใชกฎของโอหมหาคาแรงดันไฟฟา ตกครอมตัวตานทานใด ๆ จะไดวา VX = I × RXรูป ใชก ฎของโอหมหาคา แรงดันไฟฟาตกครอมตวั ตา นทานใด ๆ จะได VX = I ×RXจากกฎของโอหม I = E แทนคา I ในสมการ VX = I ×RXจะได RT E VX = ⎝⎜⎛ RT ⎟⎞⎠ × RXเขยี นสมการ VX ใหม จะไดด งั สมการท่ี 6.1 VX = ⎜⎛⎝ RRXT ⎟⎠⎞× E 6.1.2 วงจรแบงแรงดันไฟฟา ขณะมีโหลด วงจรแบงแรงดันไฟฟาขณะมีโหลด ลักษณะวงจรจะเปนวงจรผสม ในหัวขอนี้จะเรียนรูถึงผลของการตอโหลดดวยความตานทาน และดว ยมอเตอรไ ฟฟา กระแสตรง 1. วงจรแบง แรงดนั ไฟฟา ดวยโหลดความตา นทาน (1) วงจรแบง แรงดนั ไฟฟา ดวยโหลดความตา นทานแบบคาคงท่ี ในวงจรแบงแรงดันไฟฟาแสดงดังรูป (Floyd, Thomas L. 2001: 238)ก) ขณะไมมีโหลด ข) ขณะมโี หลด RL
33 รปู วงจรแบง แรงดันไฟฟา จากรูป ข) จะได VOUT = V2 = R1R+2/R/R2/L/RL × E = เม่ือ R2//RL RR22 × RRLL และ R2//RL + หมายถึง R2 กบั RL ตอขนานกนั(2) วงจรแบงแรงดันไฟฟาดวยโหลดความตานทานแบบปรับคาได ถาใชตัวตานทานโพเทนชิออมิเตอรเปนตัวปรับการแบงแรงดันไฟฟา และคงจํากันไดวาจากการศึกษาเก่ียวกับตัวตานทานในงานไฟฟาและอิเล็กทรอนิกสน้ัน โพเทนชิออมิเตอรเปนตัวตานทานแบบปรับคาไดมีข้ัวตอ 3 ข้ัวท่ีจะใชเปนตัวแบงแรงดนั ไฟฟา แสดงดงั รูปก) รปู เสมือน ข) รูปสัญลักษณข องรปู ก ค) เทยี บเทารปู ข รูป โพเทนชิออมเิ ตอรที่ใชแบง แรงดนั ไฟฟา 2. วงจรแบง แรงดนั ไฟฟา ดวยโหลดมอเตอรไ ฟฟา กระแสตรง6.2 วงจรแบงกระแสไฟฟา 6.2.1 วงจรแบงกระแสไฟฟากรณีวงจรขนาน 2 สาขา จะใชกฎการแบง กระแสไฟฟา ดงั นี้ I1 = ⎜⎝⎛ R1R+2R 2 ⎞⎟⎠ × IT สว นท่ีตางกนั I2 = ⎜⎛ R1R+1R 2 ⎟⎞ × IT ⎝ ⎠ 6.2.2 วงจรแบง กระแสไฟฟา กรณีวงจรขนานหลายสาขา จะใชสตู รสาํ หรับวงจรขนานดงั น้ี IX = ⎜⎝⎛ R T ⎞⎠⎟ × IT R X
34 เมื่อ IX แทน กระแสไฟฟา สาขาทต่ี อ งการหาคา IT แทน กระแสไฟฟา รวม RX แทน ความตานทานไฟฟา สาขาที่ IX ไหลผา นกิจกรรมการเรียนรู (สัปดาหที่ 7/18, คาบที่ 25–28/72) 1. ครขู านชอ่ื ผเู รียน เตรียมความพรอ มกอนเขาเรยี น 2. ครทู บทวนเนื้อหาโดยยอ เรื่อง วงจรผสม 3. นกั เรยี นทาํ แบบทดสอบกอ นเรียนหนวยที่ 6 4. ขั้น M ครนู าํ เขาสบู ทเรียนเรอ่ื งการแบงแรงดนั และครแู จงจุดประสงคการเรียน 5. ขั้น I ครูสอนเนอ้ื หาสาระ 6. ข้ัน A นักเรียนทําแบบฝกหัดเปนกลุมๆ ละ 1 ขอ ขณะนักเรียนทําแบบฝกหัดครูจะสังเกตและใหขอเสนอแนะการทํางานกลมุ 7. ข้ัน P นักเรียนทดลองตามใบงานที่ 6 เรื่อง วงจรแบงแรงดันไฟฟาและวงจรแบงกระแสไฟฟา ครูและนกั เรียนรว มกนั เฉลยแบบฝกหดั ตามกลุม และรวมอภปิ รายผลจากการทดลอง 8. ครมู อบหมายการบา น 9. นักเรยี นทําแบบทดสอบหลังเรยี นหนว ยที่ 6สือ่ และแหลงการเรียนรู 1. สื่อการเรียนรู หนังสือเรียน หนวยที่ 6, PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบกอนเรยี น และหลังเรยี น 2. แหลง การเรียนรู หนงั สือ วารสารเก่ยี วกับวงจรแบงแรงดันไฟฟาและวงจรแบง กระแสไฟฟา ,อนิ เทอรเน็ต www.google.comการวัดและการประเมินผล การวัดผล การประเมนิ ผล (ใชเ คร่อื งมอื ) (นาํ ผลเทียบกบั เกณฑและแปลความหมาย)1. แบบทดสอบกอ นเรยี น (Pre–test) หนว ยท่ี 6 (ไวเปรียบเทยี บกับคะแนนสอบหลังเรยี น)2. แบบสังเกตการทํางานกลมุ และนาํ เสนอผลงานกลมุ เกณฑผาน 60%3. แบบฝกหดั หนว ยท่ี 6 เกณฑผา น 50%4. แบบทดสอบหลังเรียน (Post–test) หนว ยท่ี 6 เกณฑผา น 50%5. แบบประเมนิ คณุ ธรรม จรยิ ธรรม ตามสภาพจรงิ เกณฑผา น 60%งานท่มี อบหมาย
35 งานท่มี อบหมายนอกเหนอื เวลาเรยี น ใหทาํ แบบฝก หัดขอ ที่เหลอื จากทาํ ในชัน้ เรยี นใหเรยี บรอ ยถูกตอง สมบูรณผลงาน/ชนิ้ งาน/ความสําเร็จของผูเรียน 1. ผลการทาํ และนําเสนอแบบฝกหดั หนว ยท่ี 6 และผานเกณฑ 2. ผลการทดลองตามใบงานที่ 6 เรอ่ื งวงจรแบง แรงดนั ไฟฟา และวงจรแบง กระแสไฟฟาและผานเกณฑ 3. คะแนนแบบทดสอบหลังเรยี น (Post–test) หนว ยท่ี 6 และผานเกณฑเอกสารอางอิง 1. ธาํ รงศักด์ิ หมนิ กา หรมี . วงจรไฟฟา กระแสตรง รหัสวชิ า 2104–2002. (2556). นนทบรุ ี: ศูนยหนังสอื เมอื งไทย. 2. Baker, Tim. (2002). Experiments in DC/AC Circuits with Concepts. 3. Boylestad, Robert. (2003). Introductory Circuit Analysis. 4. Cook, Nigel P. (2004). Electronic. A Complete Course. 5. . (2005). Introductory DC/AC Circuits 6. Floyd, Thomas L. (2001). Electronic Fundamentals.
36บันทกึ หลังการสอน 1. ผลการใชแ ผนการจดั การเรยี นรู.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ผลการเรียนของนักเรยี น/ผลการสอนของคร/ู ปญหาทพี่ บ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. แนวทางการแกปญหา..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ลงชื่อ............................................... ลงช่ือ............................................... (...............................................) (.............................................)
37 ตวั แทนนกั เรียน ครูผสู อน แผนการจัดการเรียนรทู ่ี 7 หนวยท่ี 7 ชือ่ วิชา วงจรไฟฟา กระแสตรง รหสั วชิ า 2104–2002 เวลาเรยี นรวม 72 คาบ ช่อื หนวย การแปลงการตอ ตวั ตา นทานแบบวาย -เดลตา สอนครง้ั ท่ี 8/18ชอ่ื เรือ่ ง การแปลงการตอ ตวั ตานทานแบบวาย -เดลตา จาํ นวน 4 คาบหวั ขอ เรอ่ื ง7.1 การแปลงการตอ ตวั ตานทานแบบวาย (Y) ใหเ ปนแบบเดลตา (Δ)7.2 การแปลงการตอ ตัวตา นทานแบบเดลตา (Δ) ใหเ ปน แบบวาย (Y)7.3 สรปุ สาระสําคญัสมรรถนะยอ ย1. แสดงความรเู กี่ยวกบั การแปลงการตอตัวตานทานแบบวาย–เดลตา2. ปฏบิ ตั กิ ารตอวงจร วัด และทดสอบคาการตอตัวตา นทานแบบวาย–เดลตาจดุ ประสงคการปฏิบตั ิดานความรู1. อธิบายการตอ ตวั ตานทานแบบวาย2. อธบิ ายการตอ ตวั ตา นทานแบบเดลตา3. แปลงการตอตวั ตา นทานแบบวายไปเปน แบบเดลตา4. แปลงการตอ ตวั ตานทานแบบเดลตาไปเปน แบบวายดา นทักษะ1. ตอตัวตานทานแบบวาย 2. วัดความตา นทานท่ีตอแบบวาย3. ตอตวั ตา นทานแบบเดลตา 4. วัดความตานทานทต่ี อแบบเดลตา5. บนั ทกึ ขอ มลู ในการทดลอง 6. เขียนสรุปผลการทดลองดา นคณุ ธรรม จรยิ ธรรม/บูรณาการปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งแสดงออกถงึ ความมีวนิ ยั ความรักสามัคคี ความคดิ รเิ ร่ิมสรา งสรรคแ ละความพึงพอใจผลงานทที่ ําเนอ้ื หาสาระ 7.1 การแปลงการตอตวั ตา นทานแบบวาย (Y) ใหเปนแบบเดลตา (Δ)
38ก) ตัวตานทานตอแบบ Y ข) ตัวตานทานตอ แบบ Δค) การแปลงการตอ แบบ Y ไปเปน แบบ Δ จดุ ตอยังเปน จุดเดมิรปู การแปลงการตอ ตวั ตา นทานแบบ Y ไปเปน แบบ Δจากรปู เขียนสมการการแปลงการตอตัวตา นทานแบบ Y ไปเปน แบบ Δ ไดดังน้ีRA = R1R2 + R2R3 + R3R1RB = R1R 2 + RRR2 R12 3 + R 3R1RC = R1R 2 + RR2 R3 3 + R 3R17.2 การแปลงการตอตวั ตา นทานแบบเดลตา (Δ) ใหเ ปน แบบวาย (Y)
39 ก) ข) รปู การแปลงการตอตัวตา นทานแบบ เดลตา (Δ) ใหเปนแบบวาย (Y)การแปลงการตอตวั ตา นทานแบบเดลตา (Δ)ใหเปน แบบวาย (Y) จะใชส มการตอ ไปน้ีR1 = RA +RRB RB C RC +R2 = RA +RRA RB C RC +R3 = RA +RRA RB B RC + ขอ สังเกต ตัวเศษคอื ผลคูณของดา นประชิด R ทีต่ อ งการหาคา เชน R1 ที่จุด a แบบ Y ดานประชิดท่ีจุดa แบบ Δ คือ RB และ RC สําหรบั ตัวสวนนน้ั คือผลบวกของ R ที่ประกอบเปนแบบ Δกจิ กรรมการเรยี นรู (สัปดาหท่ี 8/18, คาบที่ 29–32/72) 1. ครขู านช่ือผเู รยี น เตรยี มความพรอมกอนเขาเรยี น 2. ครูทบทวนเน้ือหาโดยยอเร่อื ง วงจรแบงแรงดัน วงจรแบงกระแส 3. นกั เรยี นทาํ แบบทดสอบกอ นเรยี นหนวยท่ี 7 4. ข้ัน M ครูนาํ เขาสูบทเรยี นเรอ่ื ง วาย-เดลตา และครูแจงจดุ ประสงคก ารเรียน 5. ขนั้ I ครูสอนเน้ือหาสาระ 6. ขั้น A นักเรียนทําแบบฝกหัดเปนกลุมๆ ละ 1 ขอ ขณะนักเรียนทําแบบฝกหัดครูจะสังเกตและใหขอเสนอแนะการทํางานกลมุ 7. ข้ัน P นักเรียนทดลองตามใบงานท่ี 7 เรื่อง การตอตัวตานทานแบบวาย–เดลตา ครูและนักเรียนรวมกนั เฉลยแบบฝกหดั ตามกลุม และรวมอภปิ รายผลจากการทดลอง 8. ครูมอบหมายการบาน 9. นกั เรยี นทาํ แบบทดสอบหลงั เรยี นหนวยท่ี 7
40ส่อื และแหลง การเรยี นรู 1. สื่อการเรียนรู หนังสือเรียน หนวยท่ี 7, PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบกอนเรยี น และหลงั เรยี น 2. แหลงการเรยี นรู หนังสอื วารสารเก่ยี วกับการตอตัวตา นทานแบบวาย–เดลตา, อินเทอรเ น็ตwww.google.comการวดั และการประเมินผล การวัดผล การประเมินผล (ใชเครอ่ื งมอื ) (นาํ ผลเทยี บกบั เกณฑแ ละแปลความหมาย)1. แบบทดสอบกอนเรียน (Pre–test) หนว ยที่ 7 (ไวเปรยี บเทยี บกบั คะแนนสอบหลงั เรยี น)2. แบบสงั เกตการทาํ งานกลมุ และนําเสนอผลงานกลมุ เกณฑผ าน 60%3. แบบฝก หัดหนวยท่ี 7 เกณฑผ าน 50%4. แบบทดสอบหลังเรียน (Post–test) หนว ยที่ 7 เกณฑผาน 50%5. แบบประเมนิ คุณธรรม จริยธรรม ตามสภาพจรงิ เกณฑผาน 60%งานทมี่ อบหมาย งานทมี่ อบหมายนอกเหนอื เวลาเรียน ใหทาํ แบบฝกหัดขอ ทเี่ หลอื จากทาํ ในชัน้ เรยี นใหเรียบรอ ยถกู ตอง สมบูรณผลงาน/ชนิ้ งาน/ความสําเร็จของผเู รยี น 1. ผลการทาํ และนําเสนอแบบฝกหัดหนว ยที่ 7 และผา นเกณฑ 2. ผลการทดลองตามใบงานท่ี 7 เรอ่ื งการตอ ตวั ตานทานแบบวาย–เดลตา และผา นเกณฑ 3. คะแนนแบบทดสอบหลงั เรยี น (Post–test) หนว ยที่ 7 และผา นเกณฑเอกสารอางอิง 1. ธาํ รงศกั ด์ิ หมินกาหรมี . วงจรไฟฟากระแสตรง รหสั วชิ า 2104–2002. (2556). นนทบรุ ี: ศูนยห นังสอื เมอื งไทย. 2. Baker, Tim. (2002). Experiments in DC/AC Circuits with Concepts. 3. Boylestad, Robert. (2003). Introductory Circuit Analysis. 4. Cook, Nigel P. (2004). Electronic. A Complete Course. 5. . (2005). Introductory DC/AC Circuits 6. Floyd, Thomas L. (2001). Electronic Fundamentals.
41บนั ทกึ หลังการสอน 1. ผลการใชแผนการจัดการเรียนรู.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ผลการเรียนของนกั เรียน/ผลการสอนของคร/ู ปญหาทพ่ี บ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. แนวทางการแกป ญหา..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ลงชื่อ............................................... ลงชือ่ ............................................... (...............................................) (.............................................) ตวั แทนนกั เรียน ครูผูสอน
42 แผนการจดั การเรยี นรูที่ 8 หนว ยท่ี 8 ชอ่ื วิชา วงจรไฟฟากระแสตรง รหัสวิชา 2104–2002 เวลาเรยี นรวม 72 คาบ ชอ่ื หนว ย วงจรบริดจ สอนครง้ั ที่ 9/18ช่อื เรือ่ ง วงจรบริดจ จาํ นวน 4 คาบหวั ขอ เรือ่ ง 8.1 วงจรบริดจใ นสภาวะสมดลุ 8.2 วงจรบรดิ จในสภาวะไมสมดุล 8.3 สรปุ สาระสาํ คญัสมรรถนะยอ ย 1. แสดงความรูเกยี่ วกบั วงจรบริดจ 2. ปฏิบตั กิ ารตอวงจร วดั และทดสอบคา ในวงจรบรดิ จจุดประสงคการปฏิบตั ิ ดานความรู 1. อธิบายการเกดิ สภาวะวงจรบรดิ จสมดุล 2. อธิบายการเกดิ สภาวะวงจรบรดิ จไมสมดุล 3. คาํ นวณหาคา กระแสไฟฟา แรงดนั ไฟฟา และความตา นทานไฟฟา ของวงจรบริดจในสภาวะสมดุล 4. คาํ นวณหาคาความตานทานเพ่ือปรบั ใหว งจรบรดิ จไมสมดลุ เปนวงจรบรดิ จสมดุล ดา นทกั ษะ 1. ตอ วงจรบริดจใ นสภาวะสมดุลและไมสมดุล 2. วัดความตา นทานของวงจรบรดิ จใ นสภาวะสมดุลและไมสมดุล 3. วดั แรงดันไฟฟา และกระแสไฟฟา ของวงจรบริดจใ นสภาวะสมดลุ และไมส มดุล 4. เขียนสรปุ ผลการทดลอง ดา นคณุ ธรรม จริยธรรม/บูรณาการปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง แสดงออกถึงความมีวนิ ยั ความสนใจใฝรู ความคดิ รเิ ริ่มสรางสรรคและความพงึ พอใจในผลงานท่ีทํา
43เน้อื หาสาระ 8.1วงจรบรดิ จในสภาวะสมดุลR 1 = R 3R 2 R 4หรอื R1R4 = R2R3หรือ R3 = RR1R2 48.2 วงจรบรดิ จใ นสภาวะไมส มดลุ R 3 RR12 ≠ R 4กจิ กรรมการเรยี นรู (สัปดาหท ี่ 9/18, คาบท่ี 33–36/72) 1. ครขู านชอื่ ผูเ รยี น เตรียมความพรอมกอนเขาเรยี น 2. ครทู บทวนเนอื้ หาโดยยอ เรื่อง วาย-เดลตา 3. นักเรียนทาํ แบบทดสอบกอ นเรียนหนว ยที่ 8 4. ข้นั M ครูนําเขาสูบทเรยี นเรือ่ ง เครื่องวดั แบบวติ สโตนบรดิ จ และครูแจงจุดประสงคก ารเรยี น 5. ข้ัน I ครสู อนเน้ือหาสาระ 6. ขั้น A นักเรียนทําแบบฝกหัดเปนกลุมๆ ละ 1 ขอ ขณะนักเรียนทําแบบฝกหัดครูจะสังเกตและใหขอ เสนอแนะการทาํ งานกลุม 7. ขั้น P นักเรียนทดลองตามใบงานที่ 8 เร่ือง วงจรบริดจ ครูและนักเรียนรวมกันเฉลยแบบฝกหัดตามกลุม และรวมอภปิ รายผลจากการทดลอง 8. ครูมอบหมายการบาน 9. นกั เรียนทาํ แบบทดสอบหลังเรยี นหนว ยที่ 8
44สอ่ื และแหลงการเรียนรู 1. ส่ือการเรียนรู หนังสือเรียน หนวยที่ 8, PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบกอนเรียน และหลังเรยี น 2. แหลงการเรียนรู หนงั สอื วารสารเก่ยี วกับวงจรบรดิ จ, อินเทอรเ นต็ www.google.comการวัดและการประเมนิ ผล การวัดผล การประเมินผล (ใชเ ครือ่ งมือ) (นําผลเทียบกบั เกณฑแ ละแปลความหมาย)1. แบบทดสอบกอนเรยี น (Pre–test) หนว ยท่ี 8 (ไวเปรียบเทยี บกบั คะแนนสอบหลังเรียน)2. แบบสงั เกตการทาํ งานกลมุ และนําเสนอผลงานกลมุ เกณฑผาน 60%3. แบบฝกหดั หนว ยท่ี 8 เกณฑผ าน 50%4. แบบทดสอบหลงั เรยี น (Post–test) หนว ยท่ี 8 เกณฑผ าน 50%5. แบบประเมนิ คุณธรรม จรยิ ธรรม ตามสภาพจรงิ เกณฑผ า น 60%งานที่มอบหมาย งานท่ีมอบหมายนอกเหนือเวลาเรียน ใหท าํ แบบฝกหดั ขอ ทีเ่ หลอื จากทาํ ในชน้ั เรยี นใหเ รียบรอ ยถกู ตอ ง สมบรู ณผลงาน/ชนิ้ งาน/ความสาํ เรจ็ ของผูเรียน 1. ผลการทาํ และนาํ เสนอแบบฝก หดั หนว ยท่ี 8 และผา นเกณฑ 2. ผลการทดลองตามใบงานท่ี 8 เรอ่ื งวงจรบรดิ จ และผา นเกณฑ 3. คะแนนแบบทดสอบหลังเรยี น (Post–test) หนวยท่ี 8 และผานเกณฑเอกสารอางอิง 1. ธํารงศกั ดิ์ หมินกา หรมี . วงจรไฟฟา กระแสตรง รหสั วชิ า 2104–2002. (2556). นนทบุร:ี ศูนยหนงั สอื เมอื งไทย. 2. Baker, Tim. (2002). Experiments in DC/AC Circuits with Concepts. 3. Boylestad, Robert. (2003). Introductory Circuit Analysis. 4. Cook, Nigel P. (2004). Electronic. A Complete Course. 5. . (2005). Introductory DC/AC Circuits 6. Floyd, Thomas L. (2001). Electronic Fundamentals.
45บนั ทกึ หลังการสอน 1. ผลการใชแผนการจัดการเรียนรู.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ผลการเรียนของนกั เรียน/ผลการสอนของคร/ู ปญหาทพ่ี บ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. แนวทางการแกป ญหา..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ลงชื่อ............................................... ลงชือ่ ............................................... (...............................................) (.............................................) ตวั แทนนกั เรียน ครูผูสอน
46 แผนการจดั การเรยี นรทู ี่ 9 หนวยที่ 9 ชอื่ วชิ า วงจรไฟฟา กระแสตรง รหสั วิชา 2104–2002 เวลาเรยี นรวม 72 คาบ ชอื่ หนวย วิธกี ระแสเมช สอนคร้งั ที่ 10/18ชอ่ื เรื่อง วิธกี ระแสเมช จํานวน 4 คาบหวั ขอเรื่อง 9.1 แนวคิดของวธิ กี ระแสเมช 9.2 การนําวิธีกระแสเมชมาใชแ กปญ หาวงจรไฟฟา 9.3 สรุปสาระสาํ คญัสมรรถนะยอ ย 1. แสดงความรเู กย่ี วกบั วธิ ีกระแสเมช 2. ปฏบิ ัตกิ ารตอวงจร วัด และทดสอบคาดว ยวธิ ีกระแสเมชจุดประสงคการปฏิบัติ ดา นความรู 1. บอกความหมายของวธิ ีกระแสเมช 2. บอกวิธกี ารของการแกปญหาวงจรไฟฟา ดว ยวธิ กี ระแสเมช 3. เขียนสมการเมชจากวงจรไฟฟาทีก่ ําหนด 4. คาํ นวณคา ในวงจรไฟฟา ดว ยวิธีกระแสเมช ดานทกั ษะ 1. ตอ วงจรการทดลองวิธกี ระแสเมช 2. วดั แรงดนั ไฟฟาในวงจรการทดลองวธิ ีกระแสเมช 3. วดั กระแสไฟฟาในวงจรการทดลองวธิ ีกระแสเมช 4. บันทกึ ขอ มลู ในการทดลองวิธกี ระแสเมช 5. เปรยี บเทยี บขอ มูลในการทดลองวธิ กี ระแสเมช 6. เขียนสรปุ ผลการทดลองวธิ กี ระแสเมช ดา นคณุ ธรรม จริยธรรม/บูรณาการปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง แสดงออกถงึ ความมีวินยั ความรบั ผดิ ชอบ ความเช่อื มั่นในตนเองและความซือ่ สัตยส ุจริต
47เนือ้ หาสาระ 9.1 แนวคิดของวธิ ีกระแสเมช การนําวิธกี ระแสเมชหรอื กระแสลปู มาใชแกป ญ หาวงจรไฟฟา มวี ธิ ีการ ดงั นี้ 1. กําหนดกระแสไฟฟาในแตละรอบวงปด จะใหตามเข็มนาฬิกาหรือทวนเข็มนาฬิกาก็ไดแสดงตวั อยางดังรปู ใชส ัญลักษณข องกระแสเมช คือ I1 หรือ I2 (จํานวนกระแสเมชตองเทากับจํานวนลูปของวงจร) ในลปู ABEF หรอื ลูป 1 กําหนดให I1 ไหล สว นในลูป DEBC หรือลปู 2 กําหนดให I2 ไหล 2. ระบุเคร่ืองหมายข้ัวแรงดันไฟฟาตกครอมตัวตานทานในแตละลูปตามทิศทางของกระแสไฟฟาที่กําหนดข้ึนท่ีไหลผานตัวตานทานแตละตัวโดยใชหลักวาเมื่อกระแสไฟฟาไหลเขาสูตัวตานทานใดใหใสเคร่ืองหมายบวกไวหนาตัวตานทานตัวน้ันและใสเคร่ืองหมายลบไวหลังตัวตานทานที่กระแสไฟฟาไหลออก (หรือจะกลาววาแรงดันไฟฟาตกครอมตัวตานทานในลูปใดท่ีกําหนดกระแสไฟฟาไหลวนในลูปนนั้ มีเครอ่ื งหมายบวกเสมอ) แสดงดังรูป รปู การกาํ หนดกระแสไฟฟา ในแตล ะรอบวงปด 3. เขียนสมการแรงดันไฟฟาโดยใชกฎแรงดันไฟฟาของเคอรชอฟฟ (KVL) ในลูปที่กําหนดซ่งึ เปนการรวมแรงดันไฟฟา ในลปู ถาพบเครือ่ งหมายบวกใหใ สเครอ่ื งหมายบวกไวห นา แรงดันไฟฟา และถาพบเคร่ืองหมายลบใหใสเคร่ืองหมายลบไวหนาแรงดันไฟฟา (ถาทิศทางกระแสเมชไลเขาหาขั้วบวกของแหลงจายไฟฟาใหใสเครื่องหมายบวก และถาไลเขาหาข้ัวลบใหใสเครื่องหมายลบ) แสดงการเขียนสมการแรงดันไฟฟา (สมการเมช) ของรูป ดงั นี้
48 ไลเขา หาขวั้ ลบของแหลง จา ยลปู 1 ; + I1 R1 + (I1 – I2) R3 – E1 = 0 ไลเ ขาหาขัว้ บวกของแหลงจายลปู 2 ; + (I2 – I1) R3+ I2R2 + E2 = 0แรงดันไฟฟาทีต่ กครอ มตัวตานทานท่ีเกิดจากกระแสไฟฟาจากลูปอ่นื ไหลผานถา ทศิ ทางของกระแสไฟฟาในลูปท้งั สองที่สมั ผสั กันสวนทางกนั ใหม ีเครอื่ งหมาย –ถาตามกนั ใหม ีเครื่องหมาย + จากตัวอยางนี้ I1 และ I2 ไหลสวนทางกัน 4. แทนคา ความตา นทานหรอื คาอืน่ ทปี่ รากฏในวงจรไฟฟาลงในสมการแรงดันไฟฟา 5. แกสมการหากระแสไฟฟาตัวที่ไมทราบคา [ถากระแสไฟฟาที่ไดมีคาเปนลบแสดงวา การกําหนดทิศทางในขอ 1) ตรงกนั ขามกบั ทศิ ทางท่กี ระแสไฟฟาไหลจรงิ ] 9.2 การนําวธิ ีกระแสเมชมาใชแ กปญหาวงจรไฟฟา จากรปู จงหาคากระแสไฟฟา ทุกสาขา โดยใชวิธกี ระแสเมช R1 R3 2 R2 2 4E1 6 V E2 4 V E3 2 Vวิธีทํา ข้นั ที่ 1 กาํ หนดกระแสเมช I1 และ I2 ดงั รปู ข้นั ท่ี 2 กาํ หนดข้ัวแรงดนั ไฟฟา ทตี่ วั ตานทานตามทิศทางกระแสเมช ดงั รปู (จะสงั เกตวา R2 มีข้วั แรงดันไฟฟา ที่แตกตา งกัน เพราะวา กระแสเมชสวนทางกนั )ขั้นท่ี 3 เขียนสมการเมช (หรือสมการแรงดันไฟฟาตามกฎแรงดันไฟฟาของเคอร-ชอฟฟ (KVL) จะเปน สมการเชิงเสน ) ไดสมการดงั นี้
49ลูป I1 : (R1+ R2) I1– R2I2+ E2 – E1 = 0ลปู I2 : – R2 I1+ (R2 + R3) I2 – E3 – E2 = 0ขั้นท่ี 4 แทนคา ทีท่ ราบในวงจรลงในสมการเมชลปู I1 : (2 + 2)I1 – 2I2 + 4 – 6 = 0 ................................ (1) 4I1 – 2I2 – 2 = 0 ................................ (2)ลปู I2 : – 2I1 + (2 + 4)I2 – 2 – 4 = 0 – 2I1 + 6I2 – 6 = 0สมการที่ (1) และ (2) เขยี นสมการใหม จะได 4I1 –2 I2 = 2 ................................ (3) –2I1 + 6 I2 = 6 ................................ (4)ขน้ั ที่ 5 แกส มการโดยใชด เี ทอรมแิ นนต จากสมการท่ี (3) และ (4) จะได 2 −2I1 = 6 6 = 12 +12 = 24 = 1.2 A ตอบ 4 −2 24 − 4 20 −2 6 42I2 = −2 6 = 24 + 4 = 28 = 1.4 A ตอบ 4 −2 24 − 4 20 −2 6 จะเห็นไดวากระแสไฟฟาท่ีไหลผาน R1 คือ I1 และกระแสไฟฟาไหลผาน R3 คือ I2 แตในสาขาR2 จะพบวา เปน ลูปท่ีเก่ยี วของกับลปู อ่ืน ดังนัน้ กระแสไฟฟา ทไ่ี หลผา น R2 คอื IR2 = I2 – I1 = 1.4 – 1.2IR2 = 0.2 A (มที ิศทางขึ้นตามทศิ ทางของ I2) ตอบกจิ กรรมการเรยี นรู (สัปดาหท่ี 10/18, คาบท่ี 37–40/72) 1. ครขู านชื่อผเู รยี น เตรียมความพรอมกอนเขาเรยี น 2. ครทู บทวนเนื้อหาโดยยอเรอ่ื ง วงจรบรดิ จ 3. นกั เรยี นทาํ แบบทดสอบกอนเรียนหนวยที่ 9 4. ขั้น M ครนู ําเขา สบู ทเรยี นเรื่อง กระแสเมช และครแู จง จดุ ประสงคก ารเรียน 5. ขัน้ I ครูสอนเนอื้ หาสาระ
50 6. ขั้น A นักเรียนทําแบบฝกหัดเปนกลุมๆ ละ 1 ขอ ขณะนักเรียนทําแบบฝกหัดครูจะสังเกตและใหขอเสนอแนะการทาํ งานกลมุ 7. ขนั้ P นกั เรียนทดลองตามใบงานที่ 9 เร่ือง วิธีกระแสเมช ครูและนักเรียนรวมกันเฉลยแบบฝกหัดตามกลุม และรวมอภิปรายผลจากการทดลอง 8. ครมู อบหมายการบาน 9. นักเรยี นทาํ แบบทดสอบหลังเรยี นหนวยที่ 9สอ่ื และแหลงการเรยี นรู 1. ส่ือการเรียนรู หนังสือเรียน หนวยที่ 9, PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบกอนเรียน และหลงั เรยี น 2. แหลง การเรยี นรู หนงั สอื วารสารเก่ยี วกบั วิธกี ระแสเมช, อนิ เทอรเ น็ต www.google.comการวัดและการประเมินผล การวดั ผล การประเมินผล (ใชเครอ่ื งมือ) (นาํ ผลเทยี บกบั เกณฑแ ละแปลความหมาย)1. แบบทดสอบกอนเรียน (Pre–test) หนว ยที่ 9 (ไวเปรียบเทยี บกบั คะแนนสอบหลงั เรียน)2. แบบสงั เกตการทํางานกลมุ และนําเสนอผลงานกลุม เกณฑผาน 60%3. แบบฝกหัดหนวยที่ 9 เกณฑผ าน 50%4. แบบทดสอบหลงั เรียน (Post–test) หนว ยที่ 9 เกณฑผ า น 50%5. แบบประเมนิ คุณธรรม จรยิ ธรรม ตามสภาพจรงิ เกณฑผ าน 60%งานทม่ี อบหมาย งานทีม่ อบหมายนอกเหนอื เวลาเรยี น ใหทาํ แบบฝกหัดขอ ทเ่ี หลอื จากทาํ ในช้นั เรยี นใหเรียบรอยถกู ตอ ง สมบูรณผลงาน/ช้นิ งาน/ความสําเร็จของผเู รยี น 1. ผลการทําและนาํ เสนอแบบฝก หัดหนว ยที่ 9 และผานเกณฑ 2. ผลการทดลองตามใบงานท่ี 9 เรือ่ งวิธกี ระแสเมช และผา นเกณฑ 3. คะแนนแบบทดสอบหลงั เรียน (Post–test) หนว ยท่ี 9 และผา นเกณฑเอกสารอา งองิ ธาํ รงศกั ด์ิ หมนิ กาหรีม. วงจรไฟฟากระแสตรง รหัสวิชา 2104–2002. (2556). นนทบรุ :ี ศนู ยห นงั สอื เมอื งไทย.
Search
