งานฝึกฝีมือ 1

0การจดั ทำโครงสรา งรายวิชา 0รายวชิ างานฝก ฝมือ 1 0ระดบั ชั้นมัธยมศึกษาปท ่ี 4 0กลุม สาระการเรยี นรูการงานอาชพี และเทคโนโลยี จัดทำโดย นายพนิ ิจ พูลผล ตำแหนง พนักงานราชการ โรงเรยี นราชประชานุเคราะห 31 ตำบลชางเค่งิ อำเภอแมแ จม จังหวดั เชียงใหม สำนักบริหารงานการศกึ ษาพเิ ศษ สำนกั งานการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

คำอธบิ ายรายวิชา รายวชิ า 0งานฝก ฝม อื 10 รหสั วิชา …………………. ช้นั มธั ยมศึกษาปท่ี 4 ภาคเรยี นที่ 1 เวลา 120 ชัว่ โมง จำนวน 2 หนวยกติ คำอธบิ ายรายวิชา ปฏิบตั ิเกี่ยวกบั การใชก้ ารบาํ รุงรักษาเครื่องมือและเคร่ืองมือกลเบ้ืองตน้ งานวดั และตรวจสอบ งานร่างแบบ งานเล่ือย งานสกดั งานตะไบ งานเจาะ งานลบั คมตดั งานทาํ เกลียว งานเคร่ืองมือกลเบ้ืองตน้ งานหล่อเบ้ืองตน้ และ การประกอบชิ้นงาน ส่ิงแวดลอ้ มและความปลอดภยั ในการปฏิบตั ิงาน ผลการเรียนรู 1. รู้และเขา้ ใจเกี่ยวกบั การใช้ การบาํ รุงรักษาเคร่ืองมือและเคร่ืองมือกลเบ้ืองตน้ 2. ปฏิบตั ิงานโดยใชเ้ ครื่องมือไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ งและปลอดภยั 3. มีเจตคติและกิจนิสยั ที่ดีในการทาํ งานดว้ ยความอดทน ปลอดภยั ผลงานประณีตเรียบร้อยละเอียดรอบคอบ เป็นระเบียบ สะอาด ตรงต่อเวลามีความซ่ือสตั ย์ รับผดิ ชอบ และรักษาสภาพแวดลอ้ ม รวมท้ังหมด 3 ผลการเรียนรู

ผังมโนทศั น รายวิชา0งานฝก ฝม อื 10 รหัสวิชา …………………. ระดบั ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 4 ภาคเรยี นที่ 1 ปการศึกษา 2562 ชื่อหนวย 2. เครือ่ งมอื วดั และเครือ่ งมอื ตรวจสอบ จำนวน 10 ชวั่ โมง : 10 คะแนน ชอ่ื หนว ย 1. เครอื่ งมือกลทว่ั ไปและ ชอ่ื หนว ย 3.สงิ่ แวดลอมและความ เครอ่ื งมอื กลเบ้อื งตน ปลอดภัยใน การปฏิบตั ิงาน จำนวน 10 ช่ัวโมง : 10 คะแนน จำนวน 10 ชั่วโมง : 10 คะแนน รายวิชา งานฝกฝมือ 1 ชัน้ มัธยมศึกษาปท่ี 4 จำนวน 120 ชัว่ โมง ช่ือหนวย 4.งานตะไบ ชอ่ื หนวย 5. งานรางแบบ จำนวน 10 ช่ัวโมง :10 คะแนน จำนวน 10 ชั่วโมง :10 คะแนน

ชอื่ หนว ย 6 งานลบั คมตดั จำนวน 10 ชั่วโมง :10คะแนน ชอ่ื หนวย 7.งานเจาะ ชอื่ หนวย 8.งานเล่อื ยและ งานสกดั จำนวน 5 ช่ัวโมง :10 คะแนน จำนวน 5 ชัว่ โมง :5 คะแนน รายวชิ า งานฝกฝมือ 1 ชั้นมธั ยมศกึ ษาปท่ี 4 จำนวน 120 ชั่วโมง ช่ือหนว ย 9.งานตกแตง และ ชอื่ หนว ย 10.งานทำเกลยี ว ประกอบ จำนวน 10 ช่ัวโมง :10 คะแนน จำนวน 10 ช่ัวโมง :10 คะแนน ชื่อหนวย 11.งานหลอเบอ้ื งตน จำนวน 10 ช่ัวโมง :5 คะแนน

โครงสร รายวชิ า งานฝกฝมือ 1 ชั้นมธั ยมศึกษาปท่ี 4 จำ ท่ี ชอ่ื หนวย รหัส มฐ.ตวั ช้ีวัด/ ผลการเรียนรู 1 เครื่องมือกลทวั่ ไปและ 1. อธิบายวิธีการใชเ้ คร่ืองมือต่าง ๆ 1 เคร่ืองมือกลเบ้ืองตน้ 2. บอกประโยชน์ของเคร่ืองกลึง 3. บอกชนิดของเครื่องกลึง 4. อธิบายหนา้ ที่และส่วนประกอบของ Sc เครื่องกลึง คว 5. บอกข้นั ตอนการใชเ้ คร่ืองกลึงและการ Sc บาํ รุงรักษาเคร่ืองกลึง

รางรายวชิ า ำนวน 120 ชวั่ โมง ภาคเรยี นท่ี 1 ปก ารศกึ ษา 2562 สาระสำคญั เวลา คะแนน (ชม.) KP A 22 1 เครื่องมือทว่ั ไป 10 1.1.1 ไขควง (Screwdrivers) ไขควงปากแบนหรือไขควงธรรมดา (Common crewdrivers) ไขควงปากแฉก (Phillips Head Screwdriver) ไข วงหัวคลตั ซ์ (Clutch Head Screwdriver) ไขควงออฟเสท (Offset crewdriver) ไขควงสตาร์ตติง (Starting Screwdriver) 1.1.2 คอ้ น (Hammers) 1. คอ้ นหวั แขง็ (Hard Hammers) 2. คอ้ นหวั อ่อน (Soft Hammer) 1.1.3 คีม (Pliers) 1.1.4 ประแจ (Wrenches) 1.1.5 กรรไกร (Snips) 1.1.6 ปากกาจบั งาน (Bench Vises) 1.2 เครื่องมือกลเบ้ืองตน้

2 เครื่องมือวดั และเครื่องมือ 1. อธิบายความหมายของงานวดั ตรวจสอบ 2. เปรียบเทียบหน่วยการวดั ระหวา่ ง ระบบเมตริกกบั ระบบองั กฤษ คว 3. อธิบายข้นั ตอนการใชเ้ คร่ืองมือ หน งานวดั และเคร่ืองมือตรวจสอบอยา่ ง 2.2 ถกู ตอ้ งและปลอดภยั 4. อธิบายความหมายของงาน ตรวจสอบ 2.3 2.4 ผิว ตาํ เรีย

2.1 ความหมายของงานวดั 10 22 1 งานวดั หมายถึง การวดั ความกวา้ ง ความยาว และ วามหนาของชิ้นงาน โดยตาํ แหน่งท่ีวดั ขนาดสามารถอ่านคา่ เป็น น่วยวดั ในระบบตา่ ง ๆ ได้ 2 หน่วยการวดั 2.2.1 ระบบเมตริก 2.2.2 ระบบองั กฤษ 3 เครื่องมือวดั 2.3.1 บรรทดั เหลก็ (Steel Rule) 2.3.2 บรรทดั วดั มมุ 2.3.3 เวอร์เนียร์คาลิปเปอร์ (Vernier Calipers) 2.3.4 เวอร์เนียร์ดิจิตอล (Digital Vernier Calipers) 2.3.5 เวอร์เนียร์ไฮเกจ (Vernier High Gauge) 2.3.6 ไมโครมิเตอร์ (Micrometer) 4 ความหมายของงานตรวจสอบ งานตรวจสอบ หมายถึง การตรวจสอบความเรียบของ วชิ้นงาน ความฉากของชิ้นงาน ขนาดความโตของชิ้นงาน ลกั ษณะ าแหน่งที่ตรวจสอบทาํ ใหส้ ามารถทราบขนาดของชิ้นงานและมีผิว ยบ ไดฉ้ าก ขนาดเลก็ 2.5 เครื่องมือตรวจสอบ

3 ส่ิงแวดลอ้ มและความ 1. บอกวิธีการป้องกนั อนั ตรายจากการใช้ 3.1 ปลอดภยั ใน การปฏิบตั ิงาน เคร่ืองมือทว่ั ไป 2. บอกความปลอดภยั ทว่ั ไปที่เกิดจากการใช้ เคร่ืองมือทว่ั ไป 3. บอกลกั ษณะเครื่องมือและอปุ กรณ์ความ ๆ ปลอดภยั แต่ละชนิด โร 4. บอกรูปแบบของสญั ลกั ษณ์ความปลอดภยั ปฏ อนั สูญ ไม สูญ ได ทาํ

1 ส่ิงแวดลอ้ มในการปฏิบตั ิงาน 10 23 1 3.1.1 ความหมายของส่ิงแวดลอ้ มในการปฏิบตั ิงาน สิ่งแวดลอ้ มในการปฏิบตั ิงาน หมายถึง สิ่งต่าง ที่อย่รู อบตวั ผปู้ ฏิบตั ิงาน เช่น เครื่องจกั ร ความเป็นระเบียบของ รงงาน การจดั สภาพงาน เป็นตน้ 3.1.2 การควบคุมส่ิงแวดลอ้ มในการปฏิบตั ิงาน 1. ควบคุมแหล่งท่ี เป็ นอันตราย ต่อ ก า ร ฏิบตั ิงาน 2. ควบคมุ สิ่งแวดลอ้ มที่เป็นอนั ตราย 3.2 ความหมายของความปลอดภยั และอบุ ตั ิเหตุ 3.2.1 ความปลอดภัย (Safety) คือ การพน้ จากเหตุ นตรายหรือการปราศจากภยั ใด ๆ ท่ีจะส่งผลให้เกิดการบาดเจ็บ ญเสียชีวติ และทรัพยส์ ิน 3.2.2 อบุ ตั ิเหตุ (Accident) คอื เหตกุ ารณ์ที่เกิดข้ึน โดย มม่ ีใครคาดคดิ มาก่อนโดยไมไ่ ดต้ ้งั ใจ ซ่ึงทาํ ใหเ้ กิดการบาดเจบ็ ญเสียชีวติ สูญเสียทรัพยส์ ิน หรือส่งผลเสียหายต่อสงั คม 3.3 สาเหตุของการเกิดอุบตั ิเหตุ 1. การใชเ้ คร่ืองมือ เคร่ืองจกั ร หรืออุปกรณ์ต่าง ๆ ควร ดร้ ับอนุญาตก่อนทุกคร้ัง 2. ความประมาท เลินเล่อ ขาดความต้ังใจในการ างาน

4 งานตะไบ 1. บอกวิธีการป้องกนั อนั ตรายจากการใช้ 4.1 เครื่องมือ 2. อธิบายลกั ษณะตะไบและชนิดของ ตะไบ 3. บอกชนิดของคมตะไบ ให 4. ใชเ้ ครื่องเจียระไนไดถ้ กู ตอ้ งและ ตะ ปลอดภยั 5. ลบั ดอกสวา่ น ตะ ตดั เกิด

1 ตะไบและชนิดของตะไบ 20 23 1 4.1.1 ตะไบ (Files) ตะไบ คือ เคร่ืองมือสําหรับลดขนาดของวสั ดุ ห้มีผิวเรียบได้ขนาดตามต้องการ โดยใช้ฟันตะไบตัดชิ้นงาน ะไบทาํ มาจากเหลก็ กลา้ คาร์บอนสูง 4.1.2 ชนิดของตะไบ ตะไบแบน ตะไบทอ้ งปลิง ตะไบกลมหรือ ะไบหางหนู ตะไบสี่เหลี่ยม ตะไบสามเหล่ียม 4.2 ชนิดของคมตะไบ ลกั ษณะคมตดั เดี่ยว ลกั ษณะคมตดั คู่และลกั ษณะคม ดโคง้ 4.3 หลกั ของการตะไบ 4.3.1 วธิ ีจบั ตะไบ 4.3.2 วิธีการใชต้ ะไบ 4.3.3 การใส่และถอดดา้ มตะไบ 4.4 ทา่ ตะไบ 4.5 การกาํ หนดความถ่ี–หยาบของตะไบ 4.6 ขอ้ ควรระวงั ในการตะไบและบาํ รุงรักษา 1. ควรใชต้ ะไบท่ีมีดา้ ม เพราะตะไบท่ีไมม่ ีดา้ มทาํ ให้ ดอนั ตรายแก่ผปู้ ฏิบตั ิงานได้ 2. ควรทาํ ความสะอาดตะไบดว้ ยแปรงเหลก็

5 งานร่างแบบ 1. อธิบายวธิ ีการใชเ้ ครื่องมือร่างแบบอยา่ ง 5.1 ถูกตอ้ งและปลอดภยั 2. อธิบายข้นั ตอนการใชเ้ คร่ืองมือร่างแบบ เกี่ย 3. เจาะรูค้อนเดินสายไฟได้ถูกต้องและ พ้ืน ชิ้น ปลอดภยั 4. ตะไบคอ้ นเดินสายไฟให้มีขนาดตามที่ กาํ หนด

1 ความหมายของการร่างแบบ 10 2 3 1 การร่างแบบ หมายถึง การเขยี นแบบงานท่ีมีรายละเอียด ยวกบั ลกั ษณะ รูปร่าง และขนาดของชิ้นงานจากแบบส่งั งานลงบน นผิววสั ดุงาน เพ่ือนาํ วสั ดุงานไปทาํ การตดั เฉือน ข้ึนรูปให้เป็ น นส่วนของผลิตภณั ฑ์ 5.2 ชนิดของเคร่ืองมือร่างแบบ 5.2.1 โตะ๊ ระดบั (Surface Plate) 5.2.2 แท่นประคองมุมฉาก (Angle Plate) 5.2.3 เวอร์เนียร์ไฮเกจ (Vernier Height Gauge) 5.2.4 ฉากผสม (Combination Square) 5.2.5 เหลก็ ขีด (Scribers) 5.2.6 เหลก็ ตอกร่างแบบ (Prick Punch) 5.2.7 เหลก็ ตอกนาํ ศูนย์ (Center Punch) 5.2.8 วงเวียนเหลก็ (Dividers) 5.2.9 บรรทดั เหลก็ (Steel Rule) 5.2.10 แทง่ วี–บลอ็ ก (V–Block)

6 งานลบั คมตดั 1. อธิบายวิธีการลบั มีดกลึง 6.1 งานเจาะ 2. บอกข้นั ตอนการลบั มีดกลึงปาดหนา้ กลึง 7 3. บอกข้นั ตอนการลบั ดอกสวา่ น 4. เลื่อยชิ้นงานคอ้ นเดินสายไฟ 5. ตะไบปรับผิวหางคอ้ นเดินสายไฟ 6. ตะไบลบมุมและลบคมหัวค้อนเดิน สายไฟ กลึง เยน็ ใหผ้ มีด จน 7.1 1. อธิบายลกั ษณะของเครื่องเจาะ อาศ 2. บอกชนิดของเคร่ืองเจาะ ระบ 3. เลือกขนาดและชนิดของดอกสวา่ นให้ จบั ย เหมาะสมกบั งาน ดอก 4. บอกวธิ ีการจบั ชิ้นงานเจาะอยา่ งถกู ตอ้ ง และปลอดภยั

1 เครื่องเจียระไน 10 2 3 1 เครื่องเจียระไน เป็นเครื่องมือที่ใชล้ บั คมตดั ของมีด ง มีดไส ดอกสวา่ น และผิวงานใหเ้ รียบ 6.2 ชนิดของเคร่ืองเจียระไน 6.2.1 เครื่องเจียระไนแบบต้งั โตะ๊ (Pedestal Grinder) 6.2.2 เครื่องเจียระไนแบบต้งั พ้นื (Bench Grinder) 6.2.3 ข้นั ตอนการใชเ้ ครื่องเจียระไน 6.3 การลบั มีดกลึง การลบั มีดกลึงดว้ ยลอ้ หินเจียระไนน้นั จะตอ้ งจบั มีด งใหแ้ น่นและในขณะลบั มีดกลึงจะเกิดความร้อนใหจ้ ุ่มน้าํ หล่อ นบอ่ ย ๆ การกดมีดกลึงกบั หนา้ ลอ้ หินเจียระไนมากเกินไปจะทาํ ผวิ มีดกลึงไหมเ้ ป็นสีดาํ ซ่ึงจะทาํ ใหค้ มมีดกลึงออ่ น ในการลบั ดกลึงควรยนื ใหห้ ่างจากเครื่องเจียระไนพอเหมาะไม่ห่างหรือชิด นเกินไป 1 เคร่ืองเจาะ เครื่องเจาะ (Drilling Machines) เป็นเคร่ืองจกั รกลที่ ศยั แรงหมุนจากมอเตอร์ไฟฟ้า ส่งกาํ ลงั ดว้ ยระบบสายพานหรือ บบเฟื องไปยงั แกนเพลา ซ่ึงประกอบอยกู่ บั หวั จบั ดอกสวา่ น ใช้ 10 2 21 ยดึ ดอกสวา่ นโดยดอกสวา่ นหมนุ รอบแกนเพือ่ ใหค้ มตดั ของ กสวา่ นตดั เฉือนเน้ือวสั ดุ เครื่องเจาะมีหลายชนิดและหลายขนาด

5. เลือกใชค้ วามเร็วตดั ที่เหมาะสม



8 งานเลื่อยและงานสกดั 1. บอกลกั ษณะงานเลื่อย 8.1 2. เลือกใชใ้ บเลื่อยตามชนิดของวสั ดุ 3. อธิบายการประกอบใบเล่ือย โลห 4. บอกลกั ษณะงานสกดั ควา นําไ ประ 9 งานตกแตง่ และประกอบ 1. อธิบายงานประกอบลกั ษณะการสวม 9.1 2. อธิบายข้นั ตอนการประกอบชิ้นส่วน ใหเ้ ป็นผลิตภณั ฑ์ จะต 3. อธิบายวธิ ีการตรวจสอบชิ้นงาน สาํ เร็จ

1 งานเลื่อย 10 2 2 1 งานเลื่อย (Sawing) คือ การใช้เคร่ืองมือสําหรับตัด หะ ที่มีคมเล็ก ๆ คลา้ ยคมลิ่มเรียงตวั ซ้อนกันเป็ นแถว ไปตาม ามยาวของใบเล่ือย เพอื่ ตดั เฉือนเน้ือวสั ดุใหข้ าดออกจากกนั และ ไปข้ึนรูปให้เป็ นผลิตภณั ฑ์ต่อไป ส่วนประกอบของเล่ือย จะ ะกอบดว้ ยส่วนสาํ คญั ดงั น้ี 8.1.1 โครงเล่ือย (Frame) 8.1.2 ใบเลื่อย (Blade) 8.1.3 ฟันเล่ือย 8.2 การเลือกใชใ้ บเลื่อย 1 งานประกอบมีลกั ษณะการสวม ในการประกอบงานเป็นลกั ษณะงานสวม มีความจาํ เป็นที่ 10 2 31 ตอ้ งปรับงานประกอบเป็นชุด

10 งานทาํ เกลียว 1. อธิบายลกั ษณะชนิดของงานทาํ เกลียว 10. 11 งานหลอ่ เบ้ืองตน้ 2. บอกวิธีการทาํ เกลียวดว้ ยมือ 3. อธิบายวิธีการใชเ้ ครื่องมือทาํ เกลียว ใน 4. อธิบายข้นั ตอนการทาํ เกลียวนอก และ 5. อธิบายข้นั ตอนการทาํ เกลียวใน การ เคร 1. อธิบายหลกั การของการหล่อโดยใช้ 11. ทรายทาํ แบบหลอ่ 2. บอกชื่อและหน้าที่ของเครื่องมือและ รูป อุปกรณ์ในการทาํ แบบหล่อทราย 3. อธิบายคณุ ลกั ษณะของกระสวน กระ แบ 4. อธิบายขอ้ แตกต่างของกระสวนแบบ ข้นึ ชิ้นเดียวและกระสวนแยกชิ้น แอ่ง เติม เกิด วดั ผลกลางภาค วดั ผลปลายภาค รวมท้ังสนิ้

.1 ชนิดงานทาํ เกลียว 10 2 2 1 เกลียวโดยทวั่ ไปแบง่ ออกเป็นเกลียวนอกและเกลียว ซ่ึงจะตอ้ งทาํ เกลียวดว้ ยมือ ส่วนการทาํ เกลียวดว้ ยเครื่องมือกล ะการข้ึนรูปเกลียวดว้ ยวิธีการต่าง ๆ น้นั สามารถทาํ เกลียวไดค้ อื รรีด อดั เกลียว การตดั เกลียวดว้ ยเคร่ืองกดั การกลึงเกลียวดว้ ย ร่ืองกลึง การหลอ่ เกลียวและการทาํ เกลียวดว้ ยมือ .1 หลกั การของการหล่อโดยใชท้ รายทาํ แบบหลอ่ การหล่อโดยใชท้ รายทาํ แบบหล่อ เป็ นกรรมวิธีข้ึน 10 2 2 1 ปชิ้นงานโดยนําชิ้นงานจริ งมาทําแบบจําลองหรื อกระสวน ะสวนน้ีจะนาํ มาฝังลงในทรายหล่อแลว้ อดั ให้แน่น จากน้นั ก็ดึง บบจาํ ลองน้ีออกจากทรายซ่ึงก็จะทาํ ให้เกิดเป็นโพรงหรือช่องวา่ ง น แลว้ กร็ ะบบการไหลของน้าํ โลหะบน ทรายหล่อน้นั เมื่อทาํ การเทน้าํ โลหะลงแบบหลอ่ น้าํ โลหะจะถูกเทลงท่ี งเทแลว้ ไหลลงรูเทต่อไปยงั ทางเดินที่ ออกแบบเพือ่ ใหเ้ กิดการ มเตม็ ของน้าํ โลหะเขา้ สู่แม่พิมพไ์ ดร้ วดเร็วท่ีสุดก่อนท่ีน้าํ โลหะ ดการแขง็ ตวั 20 20 120 62 27 11