หลักสูตรข้าวป.1_โรงเรียนบ้านเพชรประชาสามัคคี_2023_ฉบับสมบูรณ์

1

2ก หลกั สตู รทอ้ งถิน่ เร่อื ง ขา้ วอนิ ทรีย์ ของดีหว้ ยราช ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 1 โรงเรียนบ้านเพชรประชาสามัคคี สานักงานเขตพน้ื ท่ีการศึกษาประถมศึกษาบุรรี ัมย์ เขต 2 สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพืน้ ฐาน

3ข คานา หลักสูตรท้องถ่ิน เร่ือง ข้าวอินทรีย์ ของดหี ้วยราช ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 1 จัดทาข้ึนเพ่ือใหผ้ ู้เรียนมคี วามรู้ พื้นฐานเรื่อง “ข้าว” โดยชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี 1 ไดจ้ ัดทาหน่วยการเรียนรู้ท้ังส้ิน 6 หน่วยการเรียนรู้ ดังนี้ หน่วย การเรียนรู้ท่ี 1 ย้อนอดีต ตามรอยข้าว หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 ท่องโลก ท่องดินแดนข้าว หน่วยการเรียนรู้ท่ี 3 ขา้ วไทย ดังไกลไปทั่วโลก หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 4 มหัศจรรย์คุณประโยชน์ของข้าว หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 5 เปล่ียนเมล็ด ข้าวเป็นอะไรบ้าง และ หน่วยการเรียนรู้ท่ี 6 ช่วงแปรรูปและสร้างมูลค่าเพิ่มข้าวอินทรีย์ โดยแต่ละหน่วยการ เรยี นรู้จะมีการบูรณาการความร้สู ู่กลุ่มสาระการเรยี นรู้ต่างๆ เขา้ ไปในเนือ้ หาด้วย เพอื่ ให้ผู้เรียนได้เกิดการเรยี นรู้ที่ หลากหลาย เกิดการพัฒนาตนเองอย่างเต็มศักยภาพเหมาะสมกับช่วงวัย ตลอดจนมีทักษะชีวิตในการแก้ปัญหา ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง และเติบโตเป็นพลเมอื งทด่ี ขี องสงั คมตอ่ ไป ผจู้ ดั ทำ

4 สารบญั เรอ่ื ง หน้า คานา……………………………………………………………………………………………………………………………………………. ข โครงสรา้ งรายวิชาเพ่มิ เตมิ “ข้าวอนิ ทรยี ์ ของดีห้วยราช” ระดบั ชัน้ ประถมศึกษาปีที่ 1………………………… 1 แผนการจดั การเรียนรู้รายสปั ดาห์ รายวิชาเพิม่ เตมิ “ข้าวอินทรีย์ ของดีหว้ ยราช” ระดบั ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 1…………………………………………………………………………………………………………….. 3 หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 1 ยอ้ นอดีต ตามรอยขา้ ว…………………………………………………………………………………… 5 5 มนุษยร์ ูจ้ ักข้าวต้ังแตเ่ มอื่ ไร?..................................................................................................................... 8 ลักษณะท่สี าคญั ของต้นขา้ ว……………………………………………………………………………………………………….. 10 หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 2 ทอ่ งโลก ทอ่ งดินแดนข้าว……………………………………………………………………………….. 10 14 ท่องโลก ท่องดินแดนข้าว………………………………………………………………………………………………………….. 14 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 3 ขา้ วไทย ดงั ไกลไปท่วั โลก………………………………………………………………………………. 21 24 พันธุ์ขา้ ว และประเภทของขา้ วในประเทศไทย…………………………………………………………………………….. 24 ชาวนาปลูกข้าวกนั อย่างไร? 28 หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 4 มหัศจรรยค์ ุณประโยชนข์ องขา้ ว……………………………………………………………………… ประโยชน์ของข้าวทีม่ ตี อ่ มนษุ ย์………………………………………………………………………………………………….. 34 34 ประโยชน์ของนาขา้ วต่อระบบนเิ วศ…………………………………………………………………………………. 47 56 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 5 เปล่ยี นเมลด็ ขา้ วเป็นอะไรบ้าง………………………………………………………………………… 56 นานาอาหารท่ที าจากข้าว…………………………………………………………………………………………………………. 58 ผลิตภณั ฑ์ชนดิ ตา่ ง ๆ ที่ทาจากข้าว…………………………………………………………………………………………….. 62 65 หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 6 ชว่ งแปรรูปและสร้างมลู คา่ เพ่ิมข้าวอนิ ทรีย์……………………………………………………… วธิ กี ารทาขนมขา้ วพอง……………………………………………………………………………………………………………… การออกแบบตราสัญลักษณ์ผลิตภัณฑ์สินค้า………………………………………………………………………………… กลยทุ ธ์การขายสนิ ค้า การทาบญั ชรี ายรับ-รายจา่ ย………………………………………………………………………. บรรณนานุกรม……………………………………………………………………………………………………………………………...

1 โครงสร้างรายวิชาเพิ่มเติม “ข้าวอินทรยี ์ ของดีห้วยราช” ระดับชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี 1 โรงเรยี นบ้านเพชรประชาสามัคคี ปกี ารศกึ ษา 2566 จานวน 36 ช่วั โมง ช่ือผู้สอน นางสาววิลาสินี พรรณรตั นศลิ ป์ นางสาววนั วสิ าข์ โพธพิ์ งษ์ หน่วยการเรยี นรู้ท่ี สปั ดาหท์ ่ี เน้อื หา/สาระการเรยี นรู้ เวลาเรยี น 1 1-4 (ชั่วโมง) 2 5-7 ยอ้ นอดตี ตามรอยขา้ ว 3 8-12 1.1 มนุษย์รูจ้ ักขา้ วตั้งแต่เมือ่ ไร 4 1.2 ลักษณะที่สาคญั ของต้นข้าว 3 4 13-17 ท่องโลก ทอ่ งดินแดนข้าว 5 18-23 2.1 ข้าวจาปอนิกา ขา้ วอินดิกา 5 2.2 ขา้ วจาวานกิ า ขา้ วแอฟรกิ า 2.3 ขา้ วญีป่ ่นุ ขา้ วอินเดีย 5 ข้าวไทย ดังไกล ไปท่ัวโลก 6 3.1 สายพนั ธข์ุ ้าวมะลหิ อม 3.2 สายพันธุข์ ้าวเหนยี ว 3.3 สายพันธุข์ า้ วขาว 3.4 สายพันธุ์ขา้ วเพอื่ สขุ ภาพ 3.5 ชาวนาปลูกข้าวกันอยา่ งไร มหัศจรรย์คุณประโยชน์ของขา้ ว 4.1 ประโยชน์ของข้าวทีม่ ีต่อมนษุ ย์ 4.2 ประโยชนข์ องนาขา้ วต่อระบบนเิ วศ เปล่ยี นเมลด็ ขา้ วเป็นอะไรบ้าง 5.1 นานาอาหารทที่ าจากข้าว 5.2 ผลิตภัณฑ์ชนิดต่างๆท่ที ามาจากข้าว 5.3 สารวจรา้ นคา้ ในชุมชนผลติ ภัณฑใ์ ดบา้ งท่ีทาจากขา้ ว

หน่วยการเรยี นรู้ท่ี สปั ดาหท์ ี่ เนอื้ หา/สาระการเรยี นรู้ 2 6 24-32 ชว่ งแปรรูปและสร้างมูลคา่ เพมิ่ ข้าวอนิ ทรยี ์ เวลาเรียน 6.1 เมนฉู ัน เมนเู ธอ เมนจู ากข้าว (ชวั่ โมง) (ชวนคิดเมนทู ที่ าจากข้าว สรุปออกมาเปน็ สตู รอาหารของ ตนเอง หรอื เมนูอาหารภายในครอบครวั ของนกั เรียน) 9 6.2 ชวนกนั เขา้ ครวั รังสรรคเ์ มนูจากขา้ ว (ขนมข้าวพอง) 6.3 ออกแบบตราสัญลักษณ์ผลติ ภัณฑ์สนิ ค้าของตัวเอง 6.4 กลยุทธก์ ารขายสนิ ค้า การทาบญั ชี รายรับ-รายจา่ ย 6.5 สรุปบทเรียนเรือ่ ง “ข้าวอินทรียข์ องดหี ว้ ยราช”

3 แผนการจัดการเรียนร้รู ายสปั ดาห์ รายวิชาเพิ่มเติม “ขา้ วอินทรีย์ ของดหี ้วยราช” ระดบั ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 1 โรงเรยี นบา้ นเพชรประชาสามคั คี ปกี ารศกึ ษา 2566 จานวน 36 ชวั่ โมง ช่อื ผสู้ อน นางสาววลิ าสินี พรรณรัตนศิลป์ นางสาววันวิสาข์ โพธพ์ิ งษ์ สัปดาห์ เนื้อหาท่จี ะสอน กิจกรรมเสรมิ ทกั ษะ ครูทรี่ ับผดิ ชอบ ท่ี หน่วยการเรียนรู้ท่ี 1 ยอ้ นอดีต ตามรอยข้าว ครวู ลิ าสินี ,ครูวนั วสิ าข์ 1-2  มนุษยร์ ู้จกั ขา้ วตั้งแต่เมอ่ื ไร สอ่ื วดี ทิ ัศน์,แบบฝึกหดั , ใบความรู้ 3-4  ลกั ษณะทสี่ าคญั ของตน้ ข้าว สอ่ื วีดทิ ศั น์,แบบฝึกหดั , ใบความรู้ หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 2 ท่องโลก ทอ่ งดินแดนขา้ ว ครวู ิลาสนิ ี ,ครวู ันวสิ าข์ 5  ข้าวจาปอนิกา ข้าวอนิ ดิกา ส่ือวีดทิ ัศน์,แบบฝกึ หดั , ใบความรู้ 6  ข้าวจาวานิกา ข้าวแอฟริกา สื่อวีดิทัศน์,แบบฝึกหัด , ใบความรู้ 7  ขา้ วญป่ี ุ่น ข้าวอนิ เดีย สอื่ วีดทิ ศั น์,แบบฝกึ หัด , ใบความรู้ หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 3 สายพนั ธ์ุขา้ วตา่ งๆมีวิธีการปลกู อยา่ งไร ครูวิลาสนิ ี ,ครวู นั วสิ าข์ 8  สายพนั ธ์ุขา้ วมะลิหอม สื่อวีดิทัศน์,แบบฝกึ หัด , ใบความรู้ 9  สายพนั ธุ์ขา้ วเหนยี ว สื่อวีดิทศั น์,แบบฝึกหดั , ใบความรู้ 10  สายพันธุข์ ้าวขาว สื่อวีดทิ ศั น์,แบบฝกึ หดั , ใบความรู้ 11  สายพันธ์ุข้าวเพ่ือสขุ ภาพ สอ่ื วดี ิทศั น์,แบบฝึกหัด , ใบความรู้ 12  ชาวนาปลูกข้าวกนั อย่างไร ส่ือวดี ทิ ศั น์,แบบฝกึ หดั , ใบความรู้ ลงมือปฏบิ ัติ หน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 มหศั จรรย์คุณประโยชน์ของข้าว ครวู ลิ าสนิ ี ,ครวู ันวสิ าข์ 13-14  ประโยชนข์ องข้าวท่ีมตี อ่ มนุษย์ สอ่ื วดี ิทัศน์,แบบฝึกหัด , ใบความรู้ 15-17  ประโยชน์ของนาขา้ วต่อระบบนิเวศ สื่อวดี ทิ ัศน์,แบบฝึกหัด , ใบความรู้ สารวจระบบนเิ วศในนาข้าว หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 5 เปลี่ยนเมล็ดขา้ วเปน็ อะไรบ้าง ครวู ลิ าสนิ ี ,ครูวันวสิ าข์ 18-19  นานาอาหารท่ีทาจากขา้ ว สอ่ื วีดทิ ศั น์,แบบฝกึ หดั , ใบความรู้ 20-21  ผลิตภัณฑ์ชนดิ ต่างๆท่ีทามาจากข้าว สอ่ื วดี ทิ ศั น์,แบบฝึกหัด , ใบความรู้ 22-23  สารวจร้านคา้ ในชมุ ชนผลิตภณั ฑใ์ ดบ้าง สอ่ื วีดทิ ัศน์,แบบฝกึ หัด , ใบความรู้ ทท่ี าจากขา้ ว , นาเสนอผลงาน

สปั ดาห์ เนอื้ หาที่จะสอน กจิ กรรมเสรมิ ทกั ษะ 4 ท่ี ครูท่ีรับผิดชอบ หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 6 ช่วงแปรรูปและสรา้ งมูลค่าเพิ่มขา้ ว ครูวลิ าสนิ ี ,ครวู นั วิสาข์ อนิ ทรยี ์ 24-25  เมนูฉนั เมนูเธอ เมนจู ากขา้ ว (ชวนคิด นาเสนอผลงาน เมนูที่ทาจากข้าว สรุปออกมาเป็นสตู รอาหารของ ตนเอง หรือเมนูอาหารภายในครอบครัวของ นักเรียน) 26-27  ชวนกันเข้าครัวรังสรรค์เมนขู า้ ว ลงมอื ปฏบิ ัตทิ า (ขนมขา้ วพอง) 28-29  ออกแบบตราสัญลกั ษณผ์ ลิตภัณฑ์ ลงมือปฏิบตั ิออกแบบตรา สินค้าของตัวเอง(บูรณาการวิชาภาษาไทย และ สัญลักษณ์ผลิตภัณฑส์ ินค้า วิชาศิลปศึกษา) 30-31  กลยุทธก์ ารขายสนิ ค้า การทาบัญชี แบบฝกึ หดั , ใบความรู้ , ลงมอื รายรบั -รายจา่ ย (บรู ณาการวิชาคณิตศาสตร์) ปฏิบตั ิทา 32  สรุปบทเรียนเร่อื ง “ขา้ วอนิ ทรียข์ องดี นาเสนอผลงาน หว้ ยราช”

5 หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 1 ยอ้ นอดีต ตามรอยข้าว เรอ่ื ง มนษุ ยร์ ูจ้ ักขา้ วตั้งแตเ่ ม่อื ไร? มนษุ ยย์ คุ โบราณได้ค้นพบว่าข้าวป่าเปน็ พืชท่สี ามารถ นามาบริโภคได้ ตอ่ มาเม่อื คนเพิ่มมากข้ึนข้าวป่ามีไม่ เพียงพอต่อความต้องการ จึงเร่ิมการเพาะปลูกข้าวและ พัฒนาเคร่ืองมือเครื่องใช้ช่วยในการทานา โดยเฉพาะ เคร่อื งมอื โลหะ ทาใหส้ ามารถปลูกข้าวเพิ่มข้ึนได้อย่าง รวดเร็ว ในประเทศไทยพบว่าชุมชนแรกที่รู้จกั ปลกู ขา้ วอย่ใู น ภาคอสี าน จากการค้นพบหลักฐานทางโบราณคดที ี่ ตาบลบ้านเชยี ง จ.อดุ รธานี พบว่ามนษุ ย์สมัยกอ่ นใช้ เมล็ดข้าว โรยอยู่รอบๆ โครงกระดกู เมอื่ ราว 3,000 ปี กอ่ น

6 เช่นเดยี วกบั การพบขา้ วเหนียวเมล็ดใหญ่ในถา้ ปงุ ฮุง จ.แมฮ่ อ่ งสอน แสดงใหเ้ ห็นว่ามนษุ ย์ยคุ หนิ กนิ ข้าว เปน็ อาหารและบรเิ วณพน้ื ที่นี้เป็นแหลง่ เพาะปลกู ขา้ วทเี่ กา่ แก่มาก นอกจากนหี้ ลกั ฐานภาพเขยี นบนผนงั ทผี่ าหมอนนอ้ ย จ.อบุ ลราชธานี แสดงภาพของการปลูกธัญพชื คล้าย ข้าว และภาพควาย อาจสันนิษฐานได้วา่ มนษุ ย์รู้จักข้าวหรอื การปลูกข้าวแล้ว บูรณาการความร้สู ู่กลุ่มสาระการเรียนรูภ้ าษาไทย - คาศพั ท์ที่นักเรยี นควรรู้ ไดแ้ ก่ คาวา่ ขา้ ว ทานา อาหาร อสี าน (คาเหล่านมี้ พี ยญั ชนะใดบ้าง และ ใชส้ ระใดบ้าง) บูรณาการความรูส้ ู่กล่มุ สาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม - เรยี นรเู้ รอื่ งแผนทป่ี ระเทศไทยแบบงา่ ยๆ ผ่านเนื้อเร่อื ง มนษุ ย์รจู้ ักข้าวต้งั แต่เมอ่ื ไร? โดยครตู ้งั คาถามใหน้ ักเรียนไดส้ งั เกตและตอบคาถาม ดงั น้ี  รปู รา่ งของแผนทป่ี ระเทศไทยคล้ายส่งิ ใด

7  จังหวัดอุดรธานี จังหวัดแมฮ่ ่องสอน จังหวดั อุบลราชธานี และจงั หวดั บรุ รี ัมย์ของเราอยู่สว่ นไหน ของแผนทป่ี ระเทศไทย และจงั หวดั เหล่าน้อี ยู่ภาคใด เปน็ ต้น บรู ณาการความรู้ส่กู ล่มุ สาระการเรียนร้ภู าษาต่างประเทศ - คาศพั ทท์ ่นี กั เรียนควรรู้ ได้แก่ rice , sticky rice , farming , farmer เปน็ ต้น ข้อมูลอ้างอิง https://shorturl.asia/pIzWc \"สมดุ คมู่ ือขา้ ว ชีวิตวัฒนธรรมไทย.\" [ออนไลน]์ . เขา้ ถงึ ไดจ้ าก https://oer.learn.in.th/search_detail/result/91709 [ม.ป.ป.]. สบื ค้น 21 มีนาคม 2566.

8 เรอื่ ง ลักษณะทส่ี าคัญของตน้ ข้าว ข้าวเป็นพชื ลม้ ลุกตระกลู หญ้าปลอ่ ง อย่รู วมเป็นกอ 5-15 ตน้ ลาตน้ มขี อ้ และดอก ใบสีเขยี ว รูปร่าง แบน ยาวเรยี ว ปลายแหลม ดอกมี ขนาดเล็กออกดอกเปน็ ชอ่ ใหญแ่ ละ มีลกั ษณะยาวเรยี ว ลักษณะที่สาคัญของข้าว ลักษณะที่สาคัญของข้าวแบ่งออกไดเ้ ป็นลกั ษณะท่ีเก่ียวกบั การเจริญเตบิ โต และลกั ษณะที่เกี่ยวกับการ ขยายพนั ธุ์ ดังนี้ 1. ลักษณะท่ีเกี่ยวกบั การเจรญิ เติบโต ลักษณะท่มี ีความสมั พนั ธ์กับการเจรญิ เติบโตของต้นข้าว ได้แก่ ราก ลาตน้ และใบ ราก เปน็ ส่วนทอี่ ย่ใู ต้ผวิ ดิน ใช้ยึดลาตน้ กับดนิ เพ่ือไม่ใหต้ น้ ลม้ แต่บางคร้ังกม็ ีรากพิเศษเกดิ ข้นึ ทข่ี อ้ ซ่ึงอยูเ่ หนอื พ้นื ดินด้วย ตน้ ข้าวไมม่ ีรากแกว้ แต่มีรากฝอยแตกแขนงกระจายอยู่ใต้ผิวดิน ดว้ ยเหตุนี้รากของขา้ วจึงไม่ได้อยลู่ กึ มากจากพน้ื ผวิ ดนิ ลาตน้ มีลกั ษณะเปน็ โพรงตรงกลางและแบ่งออกเปน็ ปลอ้ งๆ โดยมีขอ้ ก้ันระหวา่ งปล้อง ความยาวของปล้องนั้น แตกต่างกนั จานวนปล้องจะเท่ากับจานวนใบของต้นขา้ ว ปกตมิ ปี ระมาณ ๒๐-๒๕ ปลอ้ ง ปล้องซ่งึ อย่ทู ่โี คนตน้ จะ ส้นั กวา่ และหนากวา่ ปล้องซึ่งอยูท่ ป่ี ลายของลาตน้ นอกจากน้ปี ลอ้ งซึ่งอยูท่ โ่ี คนจะมขี นาดโตกว่าปล้องทอ่ี ยู่ตรงสว่ น ปลาย

9 ใบ ต้นขา้ วมีใบไว้สาหรับทาการสังเคราะห์แสง เพอ่ื เปลย่ี นแร่ธาตุ อาหาร น้า และคาร์บอนไดออกไซด์ ใหเ้ ป็น แปง้ เพื่อใช้ในการเจริญเตบิ โต และสร้างเมล็ดของตน้ ขา้ ว ต้นข้าวตน้ เดยี วอาจแตกออกเปน็ หนอ่ ใหม่ ประมาณ ๕-๑๕ หนอ่ หน่อใหมท่ ีแ่ ตกออกมา จะมีจานวนใบนอ้ ยกว่าต้นแรกของมัน และบางหน่ออาจไม่มีรวง รวงขา้ ว หมายถึง ชอ่ ดอกของข้าว (inflorescence) ซงึ่ เกดิ ขน้ึ ท่ีข้อของปลอ้ งอนั สุดทา้ ยของต้นขา้ ว ระยะระหวา่ งขอ้ อนั บนของปล้องอันสดุ ทา้ ย กบั ขอ้ ตอ่ ของใบธง เรยี กวา่ คอรวง ดงั น้ัน คอรวงจะสนั้ หรอื ยาว ย่อมข้ึนอยกู่ ับระยะ ระหว่างขอ้ อนั บนของปล้องสดุ ทา้ ยกบั ขอ้ ต่อ ของใบธง ชาวนาในภาคใต้ท่เี ก็บเก่ยี วข้าวดว้ ยแกระ มีความต้องการ จะปลูกขา้ ว ชนดิ ที่มีคอรวงยาว แตช่ าวนาท่ีเก็บเก่ียวดว้ ยเคียวนั้น ไม่คานงึ ถงึ ความยาวของคอรวงเลย นอกจากน้ี ทข่ี ้ออันบนของปล้องอนั สุดท้ายอาจเรยี กอกี อย่างหนงึ่ ว่า ฐานของรวง หรอื ฐานของชอ่ ดอก ดอกขา้ ว หมายถึง ส่วนทมี่ ีเกสรตัวผู้และเกสร ตวั เมยี สาหรับผสมพันธุ์ ดอกข้าวประกอบด้วย เปลือกนอกใหญ่สอง แผ่นประสานกัน เพอื่ ห่อหมุ้ ส่วนที่อย่ภู ายในไว้ เมลด็ ขา้ ว ส่วนท่เี ปน็ แป้งที่เรยี กวา่ เอ็นโดสเปริ ม์ (endosperm) และสว่ นทเี่ ปน็ คพั ภะ ซ่ึงห่อหุ้มไวโ้ ดยเปลือกนอก ใหญ่สองแผน่ เอ็นโดสเปริ ์มเป็นแปง้ ที่เราบรโิ ภค คัพภะเป็นส่วนทมี่ ีชวี ติ และงอกออกมาเปน็ ตน้ ข้าวเมื่อเอาไปเพาะ บรู ณาการความรสู้ ู่กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ภาษาไทย - คาศัพท์ทีน่ ักเรียนควรรู้ ไดแ้ ก่ คาว่า ราก ลาตน้ ใบ รวงขา้ ว ดอกข้าว เมลด็ ข้าว (ครูตงั้ คาถามชวน ใหน้ กั เรียนคิด เชน่ คาเหลา่ นีม้ พี ยัญชนะใดบา้ ง และใช้สระใดบ้าง) บรู ณาการความรู้สู่กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ - ให้นกั เรยี นวาดภาพโครงสรา้ งของตน้ ขา้ ว (ครตู งั้ คาถามชวนใหน้ ักเรียนคดิ ดงั นี้ โครงสร้างของต้น ขา้ วแตล่ ะสว่ นเปรียบเสมือนอวัยวะสว่ นใดของรา่ งกาย เพราะเหตุใด) ขอ้ มูลอ้างองิ https://shorturl.asia/VY9Wl https://www.youtube.com/watch?v=QbHaErAWQaU

10 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 ท่องโลก ท่องดนิ แดนขา้ ว เรอ่ื ง ท่องโลก ท่องดินแดนข้าว ข้าวเป็นพืชอาหารที่สาคัญชนิดหน่ึงของโลก โดยเฉพาะประเทศในภูมิภาคเอเชียที่นิยมรับประทานข้าว เป็นอาหารประจาวันมากกว่าในภูมิภาคอ่ืนๆของโลก ดังนั้นการผลิตข้าวส่วนใหญ่อยูใ่ นเอเชียมากกว่าร้อยละ 90 ของการผลิตท้ังหมด รองลงมาคือ ทวีปอเมรกิ า แอฟริกา และยุโรป ประเทศที่ผลิตข้าวไดม้ ากท่ีสุดในโลก คือ จีน รองลงมาคือ อนิ เดีย อินโดนเี ซยี บังคลาเทศ เวียดนามและไทย แมว้ ่าประเทศไทยจะเป็นผ้ผู ลติ อนั ดับ 6 ของ โลก แตไ่ ทยกลบั เป็นประเทศผู้สง่ ออกข้าวอันดับหน่งึ ของโลกมาตัง้ แต่ปีค.ศ.1979 ด้วยชอ่ื เสียงของข้าวหอมมะลิ ท่ีร้จู ัก กันในนาม Jasmine Rice นั้นเป็นทรัพย์ทางปัญญาของไทย ท่ีเรียกว่าข้าวหอมมะลิ มีที่มาจากสีของข้าว ที่ขาว เหมือนดอกมะลแิ ต่มีกล่ินหอมเหมอื นใบเตย ไม่ไดห้ มายความว่า ข้าวนัน้ หอมเหมอื นมะลิ ลักษณะที่สาคัญ ของขา้ ว หอมมะลิคือ เมือ่ หุงหรอื นงึ่ สุกแลว้ เมล็ดขา้ วสุกจะอ่อนน่มิ กวา่ ข้าวเจ้าทัว่ ไป แตร่ ่วนน้อยกว่าและมีกลิ่นหอม สายพันธ์ขุ องพืชตระกูลข้าว ที่มีอยู่บนโลกน้ีมีมากถึง 120,000 สายพันธุ์แต่พันธ์ุที่รู้จักและนามาปลูกซ่ึง เป็นที่นิยมบริโภคมีอยู่ 2 สปีชีส์ใหญ่ๆ คือ ข้าว Oryza sativa ปลูกในทวีปเอเชีย และข้าว Oryza glaberrima ปลูกในทวีปแอฟริกา อย่างไรก็ตามข้าวที่ค้าขายกนั ในตลาดโลกเกือบทั้งหมดเป็นข้าวที่ปลูกจากแถบ เอเชีย ซง่ึ ยัง สามารถแบ่งเปน็ 3 กลุม่ ตามภูมิประเทศและภูมอิ ากาศทแ่ี ตกตา่ งกัน

11 ขา้ วจาปอนกิ า (Japonica) เปน็ ข้าวท่ปี ลกู ในเขตอบอนุ่ และหนาว เช่น จนี ญ่ีปนุ่ และเกาหลี มีลกั ษณะ ของเมลด็ ปอ้ มกลมรีลาตน้ เตี้ย ข้าวจาปอนิกา (Japonica) ข้าวอินดิกา (Indica) ตั้งชื่อมาจากแหล่งท่ีค้นพบคร้ังแรกในประเทศอินเดีย มีลักษณะของเมล็ดยาวรีลา ตน้ สงู เป็นข้าวท่ีปลูกในเขตเอเชียเขตมรสมุ ต้งั แตจ่ ีน เวยี ดนาม ฟลิ ปิ ปนิ ส์ ไทย อินโดนีเซยี และศรีลงั กา ข้าว พนั ธ์ุน้ี ต่อมาไดพ้ ัฒนาไปปลกู ทท่ี วีปอเมรกิ า เฉพาะในเมืองไทย ข้าวอนิ ดิกานยิ มเพาะปลูก ในบริเวณท่ี ราบลุม่ ตอนใต้ของ

12 แม่น้าเจ้าพระยา เพิ่มจานวนอย่างรวดเร็วแทนข้าวเหนียวที่เคยปลูก ซึ่งคนไทยสมยน้ันเรียกข้าว อินดิกาที่มาจาก ต่างประเทศ ว่า “ข้าวของเจา้ ” แล้วเรยี กกันส้ันลงเหลือเพยี ง \" ข้าวเจ้า\" มาถึงทกุ วนั น้ี ขา้ วจาวานิกา (Javanica) ปลูกในอินโดนีเซียและฟิลิปปินส์ มีลักษณะเมลด็ ป้อมใหญ่ แต่ไม่ได้รับ ความ นยิ มเพราะใหผ้ ลผลิตต่า ในแต่ละประเทศย่อมมีสภาพแวดลอ้ มต่างกัน จึงนามาซ่ึงพนั ธข์ุ า้ วท่ีสามารถแบ่งแยกยอ่ ย ออกไปได้อีก หลายชนดิ ตามแหล่งเพาะปลูก ข้าวแอฟริกา เป็นสายพันธ์ุข้าวพื้นเมืองแอฟริกา (Oryza glaberrima) เหมาะสาหรับปลูกใน พ้ืนท่ีแห้ง แล้ง เน่อื งจากให้ผลผลิตนอ้ ย ในบางพ้ืนทอ่ี ยา่ งแอฟรกิ าตะวนั ตกที่มีสภาพอากาศเหมาะสม จึงพฒั นาการ ปลกู ขา้ ว สายพันธ์ุทีป่ ลกู ในเอเชียแทน ข้าวญ่ีปุ่น Sasani shiki คือข้าวชนิดที่นิยมปลูกในญี่ปุ่น ซึ่งมีลักษณะเฉพาะในการคงรสชาติข้าว ไว้ได้ เหมือนตอนหุงสกุ ใหม่ๆ แม้จะทง้ิ ไว้นจนเย็นแล้ว จงึ เหมาะในการทาซูชหิ รอื ขา้ วป้นั ญป่ี นุ่ ข้าวไทย Jasmine Rice หรอื ข้าวหอมมะลิไทยมีถน่ิ กาเนิดในประเทศไทย เป็นข้าวชนิด เมล็ดยาวท่ีมีกลิ่น หอมเฉพาะ ข้าวอินเดยี /ปากสี ถาน Basmati คือ ขา้ วชนิดเมล็ดยาวที่ปลกู ในอินเดียและปากีสถาน มีกล่ิน หอมใบเตย เป็น ลักษณะเฉพาะ เมลด็ ขา้ วบาสมาติมขี นาดยาวกวา่ ขา้ วชนดิ อน่ื เมอ่ื สุกมลี ักษณะร่วน ไม่เหนยี วเกาะกัน ขา้ วอนิ เดียชนิดอื่น Sona masuri คือข้าวเมล็ดขนาดกลางที่มีขนาดเบาและมีกล่ินหอม จึงถูก จัดว่าเป็น ขา้ ว คณุ ภาพเยยี่ ม นยิ มใชเ้ ปน็ อาหารจานสุขภาพ เนอ่ื งจากมปี รมิ าณแปง้ น้อยและยอ่ ยง่าย นอกจากรูปร่างภายนอกของเมล็ดข้าวจะแตกตา่ งกัน ภายในของเมล็ดข้าวยังต่างกันอีกด้วย ซึ่งข้าวเมล็ด ยาวแบบไทยๆ เป็นข้าวที่มีความช้ืนมากและมีเอกลักษณ์ด้านกล่ินหอม คนไทยมีเทคนิคในการพกั ข้าวไว้ระยะหนึ่ง เพื่อให้ความช้นื ลดลงก่อนทจี่ ะนามาใชห้ ุงเพ่อื บริโภค แม้กลิ่นหอมจากสารที่ให้กลิ่นในรูปของนา้ มนั หอมระเหยจะ ลดลง แตก่ ็ให้ผลในรูปของข้าวที่ร่วนซุยตามท่ีคนไทยเรานิยม ส่วนข้าวท่ีคนญี่ปุ่นนิยมนั้นเป็นข้าวท่ีมีแป้งและยาง ในปริมาณสงู ทาให้ข้าวมีความเหนยี วนุ่มและเกาะกนั ไดด้ ีคุณสมบตั เิ หลา่ น้ีทาให้ข้าวญี่ปนุ่ เหมาะกับการปรุงแบบที่ ต้องการการดดู ซับรสชาตจิ ากซอสปรงุ รสและเคร่อื งปรงุ ตา่ งๆ แต่อย่างไรก็ตามสายพันธุ์ข้าวของโลกต่างกม็ ุ่งมาท่ีไทย ในฐานะทีเ่ ปน็ ผ้นู าเทคโนโลยขี องการผลิตขา้ วและ ส่งออกข้าวอันดบั หนึ่ง โดยมีการวเิ คราะห์สายพนั ธ์ุข้าวพ้ืนเมืองต่างๆ ถงึ คุณค่าทางอาหาร รวมถึงขา้ วป่าทีอ่ นุรกั ษ์ ไว้กว่า 1,000 สายพันธ์ุ ศูนย์วิจัยข้าวของแต่ละชาติต่างมุ่งม่ันในการพัฒนาสายพันธ์ุข้าวท่ีเพิ่มคุณภาพและเพ่ิม

13 ผลผลิตให้กับชาติของตนเอง เน่ืองจากพันธุ์ข้าวในแต่ละท้องท่ีแตกต่างกัน ความต้องการหรือตลาดในแต่ละ ประเทศย่อมแตกตา่ งกนั ด้วย บรู ณาการความรู้สกู่ ลมุ่ สาระการเรียนรภู้ าษาไทย - คาศัพท์ท่ีนักเรยี นควรรู้ ได้แก่ คาวา่ จนี ญี่ปุ่น เกาหลี อินเดยี โดยใหน้ กั เรียนสงั เกตและบอกชื่อ พยญั ชนะ สระ และวรรณยุกต์ ท่ีอย่ใู นช่ือประเทศ วา่ คาเหลา่ น้มี ีพยญั ชนะใด และใช้สระใดบา้ ง) บูรณาการความรู้สู่กลมุ่ สาระการเรยี นร้สู งั คมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม - เร่อื งแผนท่ีโลก และแผนที่ประเทศท่ีมีการปลกู ขา้ ว โดยให้นกั เรียนเรียนรู้เพ่มิ เติมจากส่ือดิจิทลั และ ใหน้ กั เรยี นระบายสภี าพแผนท่ปี ระเทศตา่ งๆท่มี ีการปลูกข้าว เปน็ ตน้ ) ขอ้ มูลอ้างอิง https://www.salana.co.th/blog3-detail.php?id=115

14 หน่วยการเรยี นรู้ที่ 3 ข้าวไทย ดังไกลไปทวั่ โลก เร่ือง พันธขุ์ ้าว และประเภทของข้าวในประเทศไทย สายพนั ธ์ขุ ้าวและประเภทของข้าวในประเทศไทย ทีเ่ รานยิ มบริโภค มีดังน้ี ประเภทของขา้ ว แบ่งออกเปน็ 4 ประเภท คือ 1. ข้าวหอมมะลิ มถี น่ิ กาเนดิ ในไทย มีลักษณะกล่นิ หอมคล้ายใบเตย พันธ์ุท่นี ยิ มปลูก และบริโภคกันอย่าง แพร่หลาย 2. ขา้ วเหนียว พน้ื ทป่ี ลกู ข้าวเหนียวพันธุด์ ี ส่วนใหญข่ องประเทศไทยอยทู่ ภี่ าคตะวันออกเฉยี งเหนือ 3. ข้าวขาว ที่ปลูกกันอยูโ่ ดยท่วั ไปมหี ลายพันธุ์ 4. ขา้ วเพือ่ สุขภาพ ข้าวพวกนี้ จะเป็นข้าวทีย่ ังไม่ไดผ้ ่านการขดั สี ขา้ วท่ีได้ จงึ ยงั คงคณุ คา่ ของวติ ามิน และ กากใยไว้สงู  ขา้ วหอมมะลิ ข้าวหอมมะลิ 105 เป็นสายพันธ์ุข้าว ที่มีกล่ินหอมคล้ายใบเตย เป็นพันธุ์ข้าวท่ีปลูกที่อ่ืนได้ไม่ดีเท่ากับ ปลูกในไทย และเป็นพันธ์ขุ ้าว ท่ีทาให้ข้าวไทยเป็นสินค้าส่งออกท่ีรู้จกั ไปทั่วโลก ซ่ึงข้าวหอมมะลิ 105 เป็นข้าวท่ีมี ต้นกาเนิดจากจังหวัดฉะเชิงเทรา เป็นข้าวพันธ์ุเบา ที่ได้รับการปรับปรุงพันธ์ุมาจากข้าวขาวดอกมะลิ ซ่ึงเป็นข้าว พื้นเมืองที่พบและรู้จักกันในอาเภอบางคล้า จังหวัดฉะเชิงเทรา ด้วยคุณลักษณะอันโดดเด่นยามหุงข้าว กลิ่นจะ หอมชวนให้รับประทาน ไม่เหมือนพันธุ์ข้าวใดในโลก

15 ข้าวหอมมะลิทุ่งกุลา เป็นข้าวพันธุ์ที่มาจากแหล่งปลูกข้าวหอมมะลิท่ีดีที่สุดในโลก น่ันก็คือ ท่ีราบอันมี อาณาเขตกว้างขวางใหญ่ท่ีสุดในภาคอีสาน ที่เราเรียกกนั วา่ “ทงุ่ กุลาร้องไห้” ซง่ึ เมล็ดข้าว จะมีลกั ษณะยาว เรียว และเมล็ดไม่มีหางข้าว เมล็ดขา้ วทผ่ี ่านการสีแลว้ จะมคี วามเลื่อมมนั จมูกข้าวเล็ก เมื่อหงุ แล้ว จะมีกลิ่นหอม และ นุ่ม  ขา้ วเหนยี ว ข้าวเหนยี วพันธ์ุ กข. 6 ข้าวพันธ์มุ ีลักษณะเมล็ดยาวเรียว มีเปลือกสีนา้ ตาล เมลด็ มีขนสัน้ เป็นสายพนั ธุ์ ข้าวเหนียวหอม ไวต่อชว่ งแสง เป็นพันธ์ุข้าวเหนียวท่ีไดร้ ับการปรับปรุงพันธุ์มาจากข้าวเจา้ พนั ธ์ุขาวดอกมะลิ 105 เมอ่ื นาไปหุงแลว้ ข้าวจะนุ่ม มกี ลิ่นหอม ทนแล้ง และมีคณุ ภาพการหุงต้มรบั ประทานดี เป็นขา้ วเหนียวทใ่ี หผ้ ลผลิต เฉล่ียสูงสุดเป็นอันดับหนึ่ง ซ่ึงเป็นพันธุ์ข้าวเหนียวที่นิยมปลูกกันแพร่หลายในภาคเหนือ และภาค ตะวันออกเฉยี งเหนอื

16 ข้าวเหนียวเข้ยี วงู เป็นข้าวท่ีมีเมด็ เรียวยาว สขี าว และทนทานตอ่ โรคตา่ ง ๆ ไดด้ ี เมอื่ นามาหุงให้สกุ เมด็ ขา้ วท่ีได้จะเหนียวนมุ่ เรียงตัวสวยไม่เละ มีสขี าวในลักษณะเล่ือมเปน็ มนั และมกี ล่นิ หอมน่ารับประทาน ข้าวเหนียว เข้ยี วงู เป็นพนั ธข์ุ า้ วเหนียวท่มี คี ุณภาพดี และเป็นสายพนั ธุห์ นึง่ ทีไ่ ด้รบั ความนิยมในการนามาทาข้าวเหนียวมนู เป็น ขา้ วทปี่ ลูกในทางภาคเหนอื นิยมปลูกกันมากในจงั หวดั เชยี งราย ข้าวเหนียวดาหรือข้าวก่า เมล็ดข้าวมีสีม่วงดา และเมล็ดค่อนข้างแข็ง เคี้ยวละเอียดยากกว่า แต่นิยม นามาทาเป็นขนมหวานมากกว่าข้าวอื่น ๆ และเป็นข้าวท่ีชาวนายกย่องให้เป็นพญาข้าวเหนือข้าวพันธ์ุอ่ืน ๆ ซึ่ง ชาวนามีความเชื่อว่า ข้าวก่า จะปกป้องคุ้มครองข้าวพันธ์ุอ่ืนที่อยู่ในท้องนาไม่ให้ถูกแมลงกัดกิน ทาให้ผลผลิตใน การเก็บเกี่ยวข้าวได้ผลดี ข้าวก่ายังช่วยป้องกันโรคหัวใจ ลดคอเลสเตอรอล และยับยั้งการเจริญเติบโตของ โรคมะเรง็

17  ขา้ วขาว ขา้ วเหลอื งประทวิ ชุมพร เป็นข้าวพืน้ เมืองด้งั เดิมของอาเภอปะทวิ จ.ชมุ พร เปน็ ข้าวพนั ธหุ์ นักในฤดนู าปี เก็บเกี่ยวในช่วงเดือนธันวาคม มีจานวนเม็ดต่อรวงจานวนมาก และปลูกในท่ีท่ีเป็นดินเปรีย้ วได้ดี อีกท้ังยงั ทนต่อ โรคของแมลงได้ดว้ ย ลักษณะเมล็ดมีสเี หลอื ง เล่ือมมนั เมล็ดยาว มีน้าหนักเมล็ดที่ดี เมื่อนาไปหุงแล้วข้าวข้ึนหม้อ จงึ เปน็ ข้าวที่ชาวนาชุมพร มักนยิ มปลกู เพราะปลูกง่าย ได้ผลผลิตทีด่ ี เหมาะกับพื้นที่ และสภาพอากาศ ข้าวเจ๊กเชยเสาไห้ พันธ์ุข้าวพื้นเมืองคุณภาพดี ของอาเภอเสาไห้ จ.สระบุรี ที่มาของช่ือมาจากช่ือผู้นา สายพันธุ์ข้าวพันธุ์นี้เข้ามาในพื้นที่ คือ พ่อค้าชาวไทยเช้ือสายจีน ช่ือ “เจ๊กเชย” ซ่ึงข้าวสายพันธุ์นี้ มีชื่อเสียงมา ยาวนานตั้งแต่ต้นรัชสมัยรัตนโกสินทร์ เป็นข้าวท่ีหุงข้ึนหม้อ ไม่แข็งกระด้าง ท่ีสาคัญไม่บูดง่าย และไม่ยุบตัวเม่ือ ราดแกง สามารถแปรรูปเปน็ ผลติ ภณั ฑเ์ ส้น และขนมไดด้ ี

18  ข้าวเพ่อื สุขภาพ กล้อง ข้าวกล้อง หรือที่บางคนเรียกกันติดปากว่า ข้าวซ้อมมือ หรือข้าวแดง เนื่องจากในสมัยโบราณ ชาวบ้านใช้วิธีตาข้าวกินกันเอง จึงเรียกว่า ข้าวซ้อมมือ แต่ปัจจุบันเราใช้เครื่องจักรสีข้าวแทน จึงเรียกข้าวท่ีสีเอา เปลือกออกน้วี ่า ขา้ วกลอ้ ง โดยข้าวกล้องน้นั จะตอ้ งมีสว่ นของจมกู ขา้ ว และราข้าวติดอยู่ด้วยเสมอ ขา้ วกลอ้ งมีเส้น ใยสูงมากกวา่ ขา้ วขาว 3-7 เท่า การกนิ ขา้ วกล้อง จะได้เสน้ ใยไปพร้อม ๆ กบั สารอาหารท่ีเปน็ ประโยชน์ต่อรา่ งกาย สารพัดชนดิ และเส้นใยในข้าวกล้องยงั ทาให้รู้สึกอ่ิมนานกว่าการกินขา้ วขาว และไม่อยากกินจบุ จิก ข้าวไรซ์เบอรร์ ี เป็นผลงานการปรบั ปรุงสายพนั ธขุ์ อง รศ.ดร.อภชิ าติ และทมี นักวจิ ัยจากศนู ยว์ จิ ัยพนั ธุ์ ขา้ วมหาวทิ ยาลัยเกษตรศาสตร์ และความรว่ มมอื จากคณะกรรมการวิจัยแหง่ ชาติ (วช.) โดยเป็นการผสมข้ามสาย พันธุ์ ระหวา่ งข้าวเจา้ หอมนลิ ซ่ึงเป็นสายพนั ธ์ุพ่อ + ข้าวขาวดอกมะลิ 105 ซ่ึงเป็นสายพนั ธ์ุแม่ ซง่ึ พันธุข์ ้าวนี้ได้รับ การจดทะเบียนเปน็ พนั ธ์ุพชื ใหม่ มลี ักษณะเรียวยาว ผวิ มนั วาว เปน็ ขา้ วเจา้ ที่มีสีม่วงเขม้ คล้ายกับลกู เบอร์รที ่ีมีสีม่วง เขม้ เมือ่ สกุ มีกลิน่ หอมที่เปน็ เอกลกั ษณ์เฉพาะตัว อีกทั้งยงั มรี สชาติหอมมัน เนือ้ สัมผัสเหนยี วน่มุ เนอื่ งจากผ่านการ ขัดสีเพยี งแค่บางสว่ นเทา่ นัน้ ขา้ วสายพันธุ์พิเศษสีม่วงน้ี สามารถปลูกไดต้ ลอดทงั้ ปี

19 ขา้ วมันปู เป็นข้าวท่ีชาวจนี เรยี กวา่ ขา้ วแดง หรือช่อื พน้ื เมืองเรียกว่า อั้งคก่ั มีลักษณะเย่ือหุ้มเปลือกข้าว เป็นสีแดงแบบสีมันปู จัดเป็นข้าวกล้อง หรือข้าวซ้อมมือชนิดหน่ึง มีไขมันในปรมิ าณเดียวกับข้าวกล้อง ซึ่งสูงกว่า ข้าวขัดสีประมาณสองเท่า มีสารที่เรียกว่าเคโรทีน ท่ีจะเปลี่ยนเป็นวิตามินเอในร่างกายสูงกว่าข้าวขัดสี เมื่อหุงสุก แล้ว เน้ือข้าวจะเป็นสีชมพูอ่อน มีกล่ินหอม เมล็ดนุ่มสวย ไม่แฉะ ดูน่ารับประทาน ใช้ประกอบอาหารต่าง ๆ ได้ อรอ่ ย ไม่วา่ จะเปน็ ข้าวผัด ขา้ วอบต่าง ๆ หรอื เค่ยี วเป็นโจก๊ ข้าวสังข์หยดพัทลุง ขา้ วท่มี ีกาเนิดอยใู่ นจงั หวัดพัทลงุ เป็นข้าวทมี่ ีเมล็ดเล็ก เรยี ว ทา้ ยงอน เย่ือหุ้มเมล็ด จะมีสีแดงถึงแดงเข้ม เม่ือหุงสุกแล้ว เมล็ดข้าวจะนุ่ม และจับตัวกันคล้ายข้าวเหนียว ข้าวสังข์หยดมีคุณค่าทาง อาหารสูงกว่าข้าวพันธุ์อ่ืน ๆ มีเส้นใยสูง ช่วยชะลอความแก่ มีประโยชน์ในการบารุงโลหิต ป้องกันโรคความจา เสื่อม และชว่ ยลดอตั ราเสี่ยงของการเป็นมะเร็ง

20 บรู ณาการความรู้สู่กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชพี - ครูอาจจะสอนนักเรยี นหงุ ข้าวประเภทต่างๆ ดว้ ยวิธีเชด็ นา้ และไมเ่ ช็ดน้า บูรณาการความรู้สู่กล่มุ สาระการเรยี นรู้ศลิ ปะ - ครอู าจให้นกั เรยี นสรา้ งสรรคผ์ ลงานศลิ ปะ โดยนาเมล็ดข้าว ทัง้ ขา้ วขาว ข้าวสีตา่ งๆ หรือขา้ วเปลอื ก มาทางานศลิ ปะ หรอื งานประดิษฐ์ เปน็ การฝึกสมาธิใหน้ ักเรียน เปน็ ตน้ ข้อมลู อ้างอิง https://shorturl.asia/S0AyZ

21 เร่ือง ชาวนาปลกู ขา้ วกนั อยา่ งไร? ในระดับชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 1 จะให้นกั เรียนเรยี นรู้เร่อื ง ชาวนาปลกู ขา้ วกนั อยา่ งไร? ผ่านสอ่ื ดิจทิ ัล หรอื อาจจะเปน็ ส่ือการต์ ูนตามลักษณะของวัย และเรยี นรู้จากประสบการณต์ รงโดยจะให้นักเรียนทดลองปลูกข้าว สายพนั ธ์ุตา่ งๆ หรอื สายพันธ์ุเดียวกันในกระบะ หรอื ในกระถาง แตจ่ ะเปลีย่ นลักษณะของดนิ ทป่ี ลกู เพอ่ื ให้นกั เรยี น ได้ฝึกสังเกต และจดบันทกึ เปรยี บเทยี บโดยใช้กระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ การทานา คอื การปลกู ขา้ วและการดูแลรกั ษาต้นข้าว ตั้งแต่ปลูกไปจนถึง เก็บเก่ียว ซง่ึ ในแต่ละทอ้ งถ่ินนั้น จะแตกต่างกันออกไป สาหรับการทานาใน ประเทศไทยมีหลักอยู่ 2 ประการเป็นพื้นฐานของการทานาและเป็น ตวั กาหนด วิธีการปลูกข้าวคอื สภาพพืน้ ท่ี อากาศ และน้าสาหรับทานา ซึ่งข้ันตอนการ ทานามดี งั น้ี 1. ขัน้ ตอนการเตรยี มดนิ การเตรียมดนิ เป็นการปรับสภาพดินให้เหมาะกบั การ เจริญเตบิ โตของข้าว รวมถงึ ช่วยควบคมุ วัชพชื โรค และแมลง ที่อาศยั อยูใ่ นดิน อีกทั้งยังทาให้ฟางข้าวและวัชพืชถูกพลิก กลบลงไปเพ่ิมความอุดมสมบูรณ์ให้ดนิ และ ดงึ ธาตอุ าหาร พชื ทสี่ ะสมอยใู่ นดนิ ชั้นลา่ งกลบั ขึน้ มา การทานามีขน้ั ตอนการ เตรยี มดิน 3 แบบ เชน่

22 2. ทานาปลกู ข้าว การปลูกข้าวแบง่ ได้สองวธิ ีคอื การทานาดา เปน็ การนาเมล็ดพนั ธุข์ า้ วไปเพาะเปน็ ต้นกล้ารอจน ต้น กล้าแขง็ แรงแล้วจึงยา้ ยมาปลูกท่แี ปลงนาใหญ่ อีกวิธีคอื การทานาหว่าน เป็นการหวา่ นเมล็ดพนั ธ์ุ ข้าวลงในแปลง นาเลย ซึ่งการทานาดาให้ผลผลติ ข้าว มากกวา่ การทานาหว่าน แตน่ าดาต้องใชแ้ รงงานคน มากกวา่ การทานาดา 3. เกี่ยวเถอะนะ แมเ่ กย่ี ว จากต้นกล้าจะคอ่ ยๆเติบโตแตกเปน็ กอมีลาตน้ สงู ตัง้ ตรง เมอื่ ข้าวออกดอกหรือออกรวงประมาณ 20 วนั ชาวนาจะ เร่งระบายน้าออก หลังจากนน้ั 10 วนั ชาวนาจงึ เรม่ิ เกีย่ วข้าว สว่ นใหญช่ าวนาจะเรียงแถวหนา้ กระดาน ใชไ้ มน้ าบขา้ วให้ล้ม ไปทางเดยี วกนั ก่อนแล้วจึงเกี่ยวทงิ้ ตากแดดให้แห้งประมาณ 4-7 วนั แลว้ จึงนามามัดเรยี กว่า “มัดฟ่อนขา้ ว”

23 4. จากรวงสูเ่ มลด็ หลังจากตากข้าวแล้วชาวนาจะขนฟอ่ นขา้ วเขา้ ไปในลาน นวดข้าว จากนั้นใช้ไม้หนีบเกี่ยวมดั ฟ่อนขา้ วแล้ว ฟาดลงไปท่ี พน้ื ลานนวดขา้ ว หรือภาชนะรองรับ เรียกวธิ ีนีว้ ่า ตขี า้ วหรอื ฟาดขา้ ว ให้เมลด็ ข้าวเปลอื กหลดุ ออกจาก รวง แตป่ ัจจบุ นั มกี ารใชร้ ถนวดขา้ วเพ่อื ทนุ่ แรงและประหยดั เวลาของชาวนา บูรณาการความรสู้ ู่กลุ่มสาระการเรยี นรู้วทิ ยาศาสตร์ - ในระดับชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 จะให้นักเรียนเรยี นร้เู รื่อง ชาวนาปลกู ขา้ วกนั อย่างไร? ผา่ นสื่อดจิ ทิ ัล หรอื อาจจะเปน็ สอื่ การต์ นู ตามลักษณะของวยั และเรียนรูจ้ ากประสบการณ์ตรงโดยจะให้นกั เรยี นทดลองปลูกขา้ ว สายพนั ธุต์ า่ งๆ หรอื สายพนั ธเ์ุ ดยี วกนั ในกระบะ หรือในกระถาง แตจ่ ะเปลย่ี นลักษณะของดนิ ท่ปี ลูก เพอื่ ให้นักเรยี น ไดฝ้ ึกสังเกต และจดบันทึกเปรยี บเทยี บโดยใชก้ ระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ บูรณาการความรู้สู่กลุ่มสาระการเรียนรู้คณติ ศาสตร์ - นกั เรียนสังเกต และวัดความสูงของต้นข้าวทคี่ อ่ ยๆเจรญิ เติบโต โดยใช้ความรูท้ างคณิตศาสตร์ เรอื่ ง การวดั ความยาว และการนาเสนอขอ้ มูล เป็นต้น ข้อมูลอ้างองิ \"สมุดคมู่ อื ขา้ ว ชวี ิตวัฒนธรรมไทย.\" [ออนไลน]์ . เข้าถงึ ได้จาก https://oer.learn.in.th/search_detail/result/91709 [ม.ป.ป.]. สืบค้น 21 มนี าคม 2566.

24 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 มหัศจรรย์คณุ ประโยชนข์ องข้าว เรื่อง ประโยชนข์ องขา้ วท่ีมตี ่อมนษุ ย์ ขา้ ว ประกอบดว้ ยสารอาหารต่าง ๆ มากมายทีม่ ปี ระโยชน์ต่อรา่ งกาย ได้แก่ คาร์โบไฮเดรต ขา้ วทุกชนิดมีคาร์โบไฮเดรตเป็นส่วนประกอบร้อยละ 70-80 ซึ่งเป็นแป้งเกือบท้ังหมด มี น้าตาลซูโครส (sucrose) และน้าตาลเดกซ์ทริน (dextrin) เลก็ น้อย โปรตนี มีโปรตนี ไม่มาก อยรู่ ะหว่างร้อยละ 7-8 ในข้าวเจ้า และรอ้ ยละ 11-12 ในขา้ วสาลี ไขมัน ในข้าวกล้องมีปริมาณไขมันสูงกว่าข้าวชนิดอ่ืนๆ เพราะข้าวกล้องยังมีส่วนของราข้าวอยู่ แต่เม่ือ เทียบกับอาหารชนิดอน่ื ๆ แลว้ ข้าวไม่ใชแ่ หลง่ ที่อุดมด้วยสารอาหารจาพวกไขมนั ใยอาหาร ข้าวกล้องและให้ใยอาหารสูงกว่าข้าวขาว โดยท่ัวไปข้าวกล้องจะมีสีน้าตาลอ่อน คนไทย สมัยก่อนใช้วิธีซ้อมหรือตาด้วยมือ จึงเรียกว่า “ข้าวซ้อมมือ” เป็นข้าวกล้องอย่างหน่ึง มีเยื่อหุ้มเมล็ดสีแดง มีใย อาหาร ไขมนั และวติ ามินบี 1 มากกว่าข้าวชนิดอน่ื วิตามินและแร่ธาตุ ในข้าวกล้องจะมีวิตามินและแร่ธาตุสูงกว่าข้าวขาว ที่เห็นได้ชัดคือ ธาตุฟอสฟอรัส ธาตุแมกนเี ซยี ม ไนอาซนิ และวิตามนิ บี 1 คุณคา่ ของข้าวกลอ้ ง ขา้ วกล้องมีสารอาหารครบทุกชนิด องค์ประกอบหลักคือ คาร์โบไฮเดรต เช่นเดียวกับข้าวชนิดอื่น ๆ (ดัง ตาราง) เมื่อเปรียบเทียบข้าวกล้องกับข้าวขาว พบว่า ข้าวกล้องมีใยอาหารสูงกว่าถึง 3 เท่า ส่วนข้าวขาวนั้นมี การสญู เสยี สารอาหารที่มีประโยชน์คอื โปรตีน ไขมัน ใยอาหารไประหว่างการขัดสี เหลือแตค่ าร์โบไฮเดรตเปน็ ส่วน ใหญ่ การขดั สียงั ทาใหส้ ญู เสียวิตามินและเกลอื แรอ่ กี ดว้ ย

25 ข้าว 7 สี มคี ณุ ประโยชน์และแตกตา่ งกันอย่างไร ถ้าพูดถึงอาหารหลักของคนไทย จะเป็นอะไรไปไม่ได้เลยนอกจาก “ข้าว” ที่เป็นเหมือนแหล่งพลังงานที่ อดุ มไปดว้ ยคณุ ค่าทางโภชนาการ มีท้ังวิตามินนานาชนิด โปรตีน คารโ์ บไฮเดรต ทีส่ าคญั ตอ่ ร่างกาย โดยจุดเดน่ ของ ข้าวไทยน้ันจะมคี วามนุ่ม หอม อกี ท้ังยังมีหลากหลายสายพนั ธ์ุซ่ึงจะมีสแี ละคุณประโยชน์ที่แตกต่างกันออกไป ซึ่ง ข้าวท่ีนยิ มทานกนั น้ันมีด้วยกัน 7 สี เราจะไปดกู นั คะ่ วา่ แตล่ ะสมี คี ณุ ประโยชน์และแตกต่างกันอยา่ งไร ชนิดของข้าวไทย ในปัจจุบันข้าวท่ีคนไทยนิยมทานกันแบ่งได้เป็น 7 ชนิด ซึ่งจะมีสีที่แตกต่างกันออกไป 7 สี และมี คณุ ประโยชน์ตา่ งกนั ดว้ ยเช่นกนั ไปดูกนั วา่ ขา้ ว 7 สีมีอะไรบา้ ง 1. สขี าว – ข้าวขาว ขา้ วขาว มีลักษณะเมล็ดของข้าวเรียวยาว สีขาว เมื่อหุงสุกจะค่อนขา้ งรว่ น เรยี งเม็ด ถ้าหากเป็นข้าวใหม่ จะมีความหอมนุ่ม สามารถเก็บไว้ได้นานโดยไม่บูดหรือเสียง่าย แต่มีข้อจากัดอยู่ท่ีเม่ือนากลับมาอุ่นใหม่แล้วข้าว อาจจะไม่กลับมานุ่มดังเดิม มีความแข็งกระด้างอยู่บา้ ง โดยข้าวขาวนั้นก็จะมหี ลายสายพันธ์ุ เช่น ข้าวสาวไห้ ขา้ ว เหนยี วกอเดียว ข้าวเหลอื งประทวิ ชุมพร ประโยชน์ของข้าวขาว ด้วยความที่ข้าวขาวเป็นข้าวที่ผ่านการขัดสี ทาให้ประโยชน์ท่ียังเหลืออยู่จึงมีเพียงเป็น แหล่งพลงั งาน ใหค้ าร์โบไฮเดรตเท่านน้ั 2. สขี าวนวล – ขา้ วหอมมะลิ ข้าวหอมมะลิมีลักษณะเม็ดยาวเรียว มีสีขาวนวลเหมือนดอกมะลิ เมื่อหุงสุกใหม่จะมีกลิ่นหอมอ่อน ๆ คล้ายกล่ินใบเตย หากนาเขา้ ตู้เย็นแล้วนากลับมาอุ่นใหม่จะยังคงความนุ่มไว้เหมือนเดิม ส่วนสายพันธุ์นัน้ จะมีข้าว พันธ์ุกข 15 และข้าวหอมมะลิ 105 ประโยชน์ของข้าวหอมมะลิ มีคาร์โบไฮเดรตและโปรตีน รวมถึงวิตามินบี 1 และบี 2 ช่วยป้องกันเหน็บชาและ ปากนกกระจอก 3. สขี าวขนุ่ – ข้าวเหนียว ข้าวเหนียวเป็นอีกหน่ึงข้าวยอดนิยมของชาวอีสาน ซ่ึงมีลักษณะเมล็ดยาวเรยี ว มีสีขาวขุ่น เมื่อหุงสุกแล้ว จะมคี วามเกาะเชื่อมกันระหว่างตวั เมลด็ ขา้ ว เหนยี วเหมือนกาว ทานแล้วอย่ทู ้อง ส่วนสายพันธุ์จะมี ขา้ วเหนียวเขา วง โด่งดงั ในเร่ืองของความนุ่มและไม่แฉะติดมือ ขา้ วเหนียวเข้ียวงู จดั ว่าเปน็ ขา้ วเหนยี วคุณภาพดี สารอาหารเยอะ เช่น มสี ารตอ่ ตา้ นอนมุ ูลอิสระ ชว่ ยลดคลอเลสเตอรอล สามารถนาไปแปรรปู หรอื ทาสุราพน้ื ถิ่น ประโยชน์ของข้าวเหนยี ว ชว่ ยใหอ้ ิม่ ท้องได้นาน และเพ่ิมสมรรถภาพในการทางานของกระเพาะอาหารอีกด้วย 4. สมี ว่ งเขม้ – ขา้ วไรซ์เบอร์ร่ี

26 ข้าวไรซ์เบอรร์ ่เี ปน็ ขา้ วที่เกดิ จากการผสมข้ามสายพันธ์รุ ะหว่างข้าวเจา้ หอมนิล มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์ (พันธุ์พอ่ ) กับขา้ วขาวดอกมะลิ 105 (ข้าวหอมมะลิ) จากสถาบันวิจัยข้าว (พันธ์ุแม่) มีสีม่วงเขม้ ค่อนไปทางดา เม่ือ นาไปหุงจะมีกลิ่นหอมออ่ น ๆ เป็นเอกลกั ษณ์ และมรี สหวานกลมกล่อม เนือ้ สัมผัสเหนียวนุ่ม มกี ากใยสูงช่วยทาให้ อ่ิมทอ้ งนาน ประโยชน์ของข้าวไรซ์เบอร์ร่ี ในข้าวมีสารโพลิฟีนอล ช่วยทาลายฤทธ์ิของอนมุ ูลอิสระ ลดความเส่ียงต่อการเกิด โรคมะเร็ง ช่วยป้องกันโรคหัวใจ มีโฟเลตสูง แต่มีดัชนีน้าตาลที่ค่อนข้างต่า เหมาะสาหรับผู้ท่ีต้องการควบคุม ปริมาณนา้ ตาล 5. สขี าวขุน่ ออกนวล ๆ – ขา้ วญ่ีปุน่ ข้าวญ่ีปุ่นจะมลี ักษณะเมลด็ ทแี่ ตกตา่ งจากขา้ วไทยอย่างชัดเจน ตรงทมี่ ีเมล็ดกลม สั้น อวบ มีสีขาวขนุ่ ออก นวล ๆ เม่อื หงุ สุกแล้วจะมคี วามเหนียว จับตวั กันเป็นกอ้ น จึงสามารถใช้ตะเกียบคีบกินได้ มีรสหวานเล็กน้อย นยิ ม นาไปแปรรูปเป็นผลิตภณั ฑ์อื่น ๆ เชน่ สาเก มริ ิน แปง้ สาลี นา้ สม้ สายชู ประโยชน์ของข้าวญ่ีปนุ่ นอกจากคารโ์ บไฮเดรตและโปรตนี แลว้ ยงั มีไขมนั เสน้ ใย รวมถึงวิตามินต่าง ๆ ท่ีจาเป็น ต่อร่างกาย สว่ นจมกู ขา้ วญ่ปี ุ่นจะมีสารกาบา ทช่ี ว่ ยบารงุ สมอง 6. สนี ้าตาลออ่ น – ข้าวกล้อง ข้าวกล้องหรืออีกช่ือคอื ข้าวซ้อมมือ เป็นข้าวทเ่ี อาส่วนเปลือกออกแตย่ ังคงมีจมูกข้าวและเย่ือห้มุ เมล็ดข้าว เอาไว้ ทาให้มสี ีน้าตาลออ่ น ท่ีเรียกว่าข้าวซอ้ มมือนั้นมาจากสมยั ก่อนจะใช้การตาขา้ วดว้ ยมือเพื่อเกบ็ ไว้ทานกันใน ครัวเรอื น เมือ่ หงุ สกุ แลว้ จะมีความกรุบ ๆ เนอื่ งจากเย่ือหมุ้ เมล็ดขา้ วยงั คงอยู่ ประโยชน์ของข้าวกล้อง ข้าวกล้องจะมีเส้นใยอยู่มากจึงมีไฟเบอร์และโปรตีนสูง ทาให้ท้องไม่ผูก และยังช่วยให้ อิ่มท้องนานขึ้นอีกด้วย อีกท้ังยังมีไนอะซีน ท่ีช่วยป้องกันและรักษาโรคผิวหนังกับระบบประสาท นอกจากนี้ ยัง อุดมไปด้วยธาตเุ หล็กท่มี สี ว่ นช่วยในการบารุงเลือดอีกด้วย 7. สีขาวอมเหลือง – ข้าวอาโบริโอ ขา้ วอาโบริโอหรอื ข้าวรีซอตโต เป็นข้าวท่ีมีแหล่งกาเนดิ ในประเทศอติ าลี มลี ักษณะเมลด็ ค่อนข้างสั้น กลม สขี าวอมเหลือง ขุ่น ๆ ไม่มันวาว เป็นข้าวทมี่ ีแป้งค่อนขา้ งสูง เมือ่ นามาทาอาหารตวั เม็ดข้าวสามารถดูดซึมรสชาติ ของเครื่องปรุงไดด้ ี เน้ือสมั ผัสจะมคี วามแข็งแต่ไมก่ รอบ ประโยชนข์ องข้าวอาโบริโอ เป็นแหล่งพลงั งานชนั้ ดี มคี าร์โบไฮเดรตสงู จะเห็นได้วา่ ขา้ วแต่ละชนดิ จะมีสี ลกั ษณะ และประโยชน์ทแี่ ตกต่างกันออกไป ซ่ึงเราสามารถเลือกทานได้ ตามความชอบของแตล่ ะคน ทานในปรมิ าณที่กาลังพอดกี ็จะเกดิ ผลดีตอ่ รา่ งกายของเรา

27 ขอ้ มลู อา้ งอิงรปู ภาพ https://www.sanook.com/health/3245/ ข้อมลู อา้ งองิ https://shorturl.asia/zhHDr

28 เร่ือง ประโยชนข์ องนาขา้ วตอ่ ระบบนิเวศ ในบทเรียน เรื่อง ประโยชน์ของนาข้าวต่อระบบนิเวศ นอกจากนักเรียนจะได้ความรู้จากบทเรียนแล้ว ยังสามารถบูรณาการความรู้สู่กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี เช่น ครูอาจให้นักเรียนสารวจ ระบบนเิ วศในนาข้าว และจดบันทึกข้อมูล บูรณาการความรู้สกู่ ลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ เช่น ครูอาจให้นักเรียน วาดภาพสิ่งมีชีวิตที่เจอในระบบนิเวศนาข้าว และบูรณาการความรสู้ ู่กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ครใู ห้นักเรียน นาคาศัพทใ์ นเรื่อง ใน นาดี มี อะไร ? มาแต่งประโยค เป็นตน้ ใน นาดี มี อะไร ? มานี มา หา อา อา มี นา นา มี งู นา มี ปู สีดา ฯลฯ ในแบบเรยี นภาษาไทย เราไดอ้ ่านเรอ่ื งราวความอุดมสมบรู ณ์ของผืนนาผ่านตวั สะกดงา่ ย ๆ ไดย้ นิ ได้ฟังว่า มสี ัตวน์ อ้ ยใหญ่มากมายอยู่ในนาข้าว ในขณะทโี่ ลกนอกหนังสือ ชาวนาจานวนใหญเ่ ลอื กใชส้ ารเคมีกาจัดศัตรูขา้ ว จนสตั ว์น้อยใหญเ่ หลา่ นนั้ ต้องลี้ภัย เหลอื เพียงใบข้าวสีเขียวป้ดั ไรห้ ญ้ารุกราน และไมม่ สี งิ่ มชี วี ิตอนื่ ใดมาไตต่ อม น่ันอาจจะง่ายดีที่ชาวนาไม่ตอ้ งต่อสู้กบั ศัตรูพชื ตวั ร้าย แต่พวกเขาตอ้ งต่อส้กู บั โรคร้ายจากการสะสม สารเคมอี นั ตรายทีละเลก็ ทลี ะน้อยจากการฉีดพ่นซ้า ๆ บางส่วนตกค้างไปสขู่ ้าวท่ีเรากนิ บางสง่ิ หลงเหลืออยู่ใน ระบบนเิ วศและสรา้ งผลกระทบต่อไปและต่อไป ในขณะท่ีชาวนาที่เลือกปลกู ข้าวด้วยวถิ ีธรรมชาติ ไม่ใช้สารเคมี ม่งุ สู่วถิ ีอนิ ทรยี ์ที่ย่ังยนื กว่า พวกเขาอาจจะต้องใช้เวลามากมายในการดแู ลข้าวทกุ ตน้ ถอนหญา้ และวัชพืชสม่าเสมอ หาวธิ เี อาชนะแมลงร้ายและศตั รทู ่ีคอยซุ่มโจมตี แต่ก็แลกกับชีวิตชวี าท่ีอย่ใู นนาข้าว มีความมน่ั คงทางอาหารที่ทาให้ อ่ิมทอ้ งโดยไมต่ ้องซื้อหา และสรา้ งภาระให้สง่ิ แวดล้อมน้อยลง ที่สาคญั นาข้าวอนิ ทรยี ์ทาใหส้ ัตวน์ อ้ ยใหญ่แบบทเ่ี ราเคยอ่านในแบบเรียน (และมากกว่าในแบบเรียน) กลบั คนื มา

29 ใน นา ดี มี ปลา หลายตวั ไมใ่ ช่แคน่ า้ ทมี่ ีปลา ในนากม็ ีปลาได้ดว้ ย หากชาวนาไมฉ่ ีดยาฆา่ แมลงหรือใช้สารเคมี กส็ ามารถเลย้ี งปลา ชอ่ น ปลานลิ ปลาไน ปลาสลดิ ปลาหมอ ปลาตะเพียน ฯลฯ ไว้กนิ อ่ิมและขายเพ่ิมรายได้ในนาเดียวกนั ขอ้ ดขี อง ปลาเลย้ี งในนาคือความแขง็ แรง ไมป่ ่วยง่ายเหมอื นปลาเลี้ยงบ่อ แถมยงั เนอ้ื แน่นอรอ่ ยกวา่ ทสี่ าคัญ การเล้ียงปลา ยงั ชว่ ยเพ่ิมผลผลิตของขา้ ว เพราะมลู ปลาช่วยเพิม่ แรธ่ าตุ เป็นปุ๋ยชีวภาพทีท่ าให้ขา้ วเตบิ โตไดด้ ี และยงั ช่วยกนิ แมลงและศัตรขู า้ ว โดยไม่ตอ้ งพ่งึ เคมีท่สี ่งผลต่อสุขภาพท้ังคนฉีด คนปลกู คนกิน ไปจนถงึ สิ่งแวดล้อมอกี ดว้ ย ใน นา ดี มี ปูนา สี ดา ปูนาทีเ่ ดนิ เซไปเซมาอยู่ในนาขา้ วถกู ขึน้ บัญชีดาเป็นศัตรตู ้นขา้ วอนั ดบั ตน้ ๆ เพราะก้ามคม ๆ ของมนั ทาลายต้นขา้ วเกง่ นักแหละ ชาวนาใจรอ้ นเลยเลอื กใช้ยาเบ่ือปซู ึ่งเปน็ สารเคมอี ันตรายกาจัดปูนาไปจนสิ้น เหลือไว้ เพยี งสารพิษตกคา้ งนา่ หว่นั ใจ ทง้ั ทจ่ี รงิ ๆ แลว้ เรามีภมู ิปญั ญาในการกาจดั ปูจากธรรมชาตมิ ากมาย ทั้งเม็ดมะขาม สะเดา มนั สาปะหลงั ฯลฯ หรอื จะดกั ลอบจับมาปรุงสารพัดเมนมู ากมาย ท้งั ปูอ่อง นา้ ปู๋ เอาะปู นา้ พริกโอ๊ะโละปู ฯลฯ ย่งุ ยากกว่า แต่ก็แลกมาดว้ ยความอรอ่ ย

30 หนึ่งตัวอย่างร่วมสมยั และนา่ สนใจ คอื ‘ขา้ วนาป’ู ท่เี ขตปกครองตนเองหนิงเซยี่ ประเทศจนี ทป่ี ลกู ขา้ วควบคไู่ ปกบั การเล้ียงปู วิธกี ารคอื รอให้ตน้ กลา้ ตั้งตวั แล้วค่อยปลอ่ ยลกู ปูลงนา ผลลพั ธค์ อื ปูทาให้ดนิ รว่ นซยุ และ ชว่ ยกาจัดวัชพชื กับแมลงอย่างแข็งขนั จนไมต่ อ้ งพง่ึ สารเคมี แถมยังมีสตอร่ีมากคุณค่า จนทาใหข้ ้าวนาปูแพงกว่า ข้าวท่ัวไปถงึ 5 เท่า! ใน นาดี มี กุ้ง เครย์ฟิช เครยฟ์ ชิ กุ้งก้ามแดง หรอื ลอ็ บสเตอรน์ ้าจืด คือกุ้งยอดฮติ ทีช่ าวสแกนดเิ นเวยี นชอบกินมาเป็นร้อยปี สว่ นพ่ี ไทยอยา่ งเรารูจ้ กั เพราะในหลวงรชั กาลที่ 9 โปรดฯ ให้โครงการหลวงทดลองวิจัยเพื่อเป็นสัตว์เศรษฐกิจที่เลยี้ งในนา ขา้ วเพ่ือเพมิ่ รายได้ และที่เราควรสนใจนอกเหนือไปจากความอรอ่ ย หน้าตาเก๋ ขน้ึ โตะ๊ อาหารแลว้ ดดู ีมีระดบั คอื เจ้า ก้งุ ชนดิ นเี้ ป็นก้งุ ท่ีแพส้ ารเคมีอยา่ งรุนแรง แค่ถูกยาสระผมมนั ก็ตายได้งา่ ย ๆ แลว้ ประสาอะไรกบั ยาฆา่ แมลง พวก มันจงึ อยไู่ ดเ้ ฉพาะในนาอนิ ทรยี ์ทีป่ ลอดสารพษิ 100% เทา่ นน้ั

31 ใน นาดี มี เปด็ การเล้ียงเปด็ ไล่ทุ่งในนาอินทรยี ์มดี ีหลายอย่าง เริม่ จากเปด็ จะมสี ขุ ภาพเเข็งแรง ร่าเรงิ อารมณ์ดีเพราะ ไม่ถกู กักขงั อยู่ในทแ่ี คบ ๆ สง่ ผลให้ได้ไขเ่ ป็ดสมา่ เสมอ คุณภาพดี และปลอดภัยคนกิน มากกวา่ นน้ั เป็ดยังช่วยดแู ล ตน้ ขา้ ว กินเหลา่ วัชพชื ท้งั หอยเชอร์ร่กี าจัดยาก ปูนาขาคม และแมลงตา่ ง ๆ แถมมูลของมนั ยงั เป็นปยุ๋ ให้ข้าว เปน็ อาหารให้กุ้ง ปู ปลา ทอ่ี ยู่ในนา นับเปน็ อดุ มคตขิ องนาท่ีอุดมสมบูรณต์ ามธรรมชาติ มชี ีวิตชวี าพรอ้ มเสียงร้องกา๊ บ ๆ ของมนั ใน นาดี มี กบ และ แมลงปอ ท่ีจริงแล้ว กบตามท้องนาคอื ผชู้ ว่ ยชาวนาในการกาจัดแมลงศัตรูพืชตามธรรมชาติ แต่เมื่อเกษตรกรส่วน ใหญ่เลือกใช้สารเคมีหนักข้อเข้า ระบบนิเวศจงึ เปลย่ี นไปจนกบไมส่ ามารถอาศยั อย่ใู นนาไดต้ ามเดมิ เช่นเดยี วกับ แมลงปอท่ีนอกจากจะช่วยกาจัดศตั รขู ้าวอย่างเพล้ียกระโดดสนี ้าตาลซ่งึ เป็นศตั รูข้าวตัวฉกาจ สัตวป์ ีกบางสวยตัวน้ี ทไ่ี ด้รับการขนานนามว่าเป็นตวั ชี้วดั คณุ ภาพน้าและอากาศตามธรรมชาติ เนอื่ งจากแมลงปอตอ้ งใชน้ ้าทส่ี ะอาด สาหรับการวางไข่ เเถมยงั ชอบอยู่ในทท่ี ่ีอากาศปลอดโปรง่ มลพษิ น้อย และอุดมสมบรู ณ์ แมลงปอจึงเป็นสัญลกั ษณ์ วา่ นาผนื นั้นอดุ มสมบูรณ์และปลอดภยั นนั่ เอง

32 ใน นาดี มี กบ กิน แมลงปอ และในนาดที อี่ ุดมสมบรู ณ์ เป็นทอี่ าศัยของกบและแมลงปอ ก็ย่อมมบี ้างทีก่ บจะจับแมลงปอกนิ … ใน นาดี มี นกกระเรียน เมื่อนกกระเรยี นพันธไุ์ ทยท่เี คยอาศัยอยู่ตามพืน้ ที่ชุม่ นา้ อย่างทอ้ งนา ต้องลภ้ี ัยการถูกล่าและสารเคมี ทางการเกษตรจากระบบกสิกรรมสมยั ใหม่ มนั จึงสูญพนั ธุ์ไปจากประเทศไทยเกือบ 50 ปี แต่ข่าวดีน่าชน่ื ใจกค็ ือ เจ้านกกระเรยี นเหลา่ น้กี ลับมาอาศัยและขยายพนั ธต์ุ ามธรรมชาตไิ ดอ้ กี คร้ังจากการวิจยั อยา่ งจรงิ จงั หลายปี และ ความรว่ มไม้รว่ มมือของชาวนาเมอื งบุรรี ัมย์ทีห่ นั มาปลูกขา้ วอนิ ทรยี ท์ ี่ก่อให้เกดิ ระบบนิเวศท่ีเอ้ือใหเ้ จา้ นกชนิดนี้ กลับมาใชช้ วี ติ ได้อยา่ งปลอดภยั น่ันแปลวา่ ในนาดไี ม่เพยี งแค่ไดข้ ้าวดี แตย่ ังชว่ ยฟ้ืนคืนธรรมชาติและสร้างระบบ นเิ วศที่ยัง่ ยนื

33 ใน นาดี มี นกยูง นกยูงเปน็ สัตว์ป่าคมุ้ ครองหายากทพ่ี บเจอไดอ้ ยา่ งนอ้ ยนิดในปา่ ทางภาคเหนือและภาคตะวนั ตกของ ไทยท่ียังคงไว้ซง่ึ ความอุดมสมบูรณ์เท่านน้ั การทน่ี าข้าวอินทรยี ใ์ นตาบลจุน อาเภอจนุ จังหวัดพะเยา มีนกยูงแวะ เวยี นมาหากินอย่างสม่าเสมอ ยอ่ มหมายถงึ ความอดุ มสมบูรณ์ท่เี กอื้ กลู กนั ระหว่างพื้นทก่ี ารเกษตรและสตั วน์ ้อย ใหญ่ และการทานาอินทรยี น์ ั้นไม่เพียงสง่ ผลดตี ่อผู้ปลกู และผกู้ ินเท่าน้ัน แตย่ ังช่วยรักษาธรรมชาติให้สมบรู ณต์ อ่ ไป บูรณาการความร้สู ู่กลมุ่ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี - ครอู าจให้นักเรยี นสารวจระบบนเิ วศในนาขา้ ว และจดบันทกึ ข้อมูล บูรณาการความรู้สู่กลุม่ สาระการเรียนรู้ศลิ ปะ - ครูอาจใหน้ กั เรยี นวาดภาพสง่ิ มชี วี ติ ทเ่ี จอในระบบนเิ วศนาขา้ ว บูรณาการความรสู้ ู่กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย - ครูให้นักเรยี นนาคาศพั ทใ์ นเรื่อง ใน นาดี มี อะไร ? มาแต่งประโยค ขอ้ มูลอา้ งอิง https://www.salana.co.th/blog3-detail.php?id=9

34 หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 5 เปลี่ยนเมลด็ ข้าวเป็นอะไรบา้ ง เรื่อง นานาอาหารท่ที าจากขา้ ว เรอ่ื ง นำนำอำหำรทีท่ ำจำกข้ำว นอกจำกนักเรยี นจะได้เห็นประโยชนข์ องข้ำวท่ีสำมำรถนำมำ ทำอำหำรประเภทต่ำงๆ ไดห้ ลำกหลำยแลว้ ครูจะใช้สอ่ื ดิจิทัลในกำรสอนนกั เรยี น หรอื สื่อของจริง เพ่อื ใหน้ ักเรียนได้รับประสบกำรณต์ รง โดยครมู ีกำรเตรยี มเน้ือหำประกอบคูก่ นั ดงั ต่อไปน้ี “ข้ำว” จัดได้ว่ำเป็นอำหำรหลักของบ้ำนเรำที่นอกจำกจะนำมำรับประทำนกับอำหำรคำวได้แล้ว ยัง สำมำรถนำมำดัดแปลงทำเป็น ขนมที่ทำจำกข้ำว ได้อีกด้วย ซ่ึงข้ำวที่นิยมมำทำขนมน้ันก็มีทั้งข้ำวจ้ำวและข้ำว เหนียว นำมำทำเปน็ ขนมไทยได้หลำยเมนูซงึ่ แตล่ ะเมนูก็มีกรรมวธิ ีในกำรทำทแ่ี สนงำ่ ยดำย จะทำกินเองกไ็ ดห้ รอื จะ ทำขำยกด็ ี และทีส่ ำคญั ใชว้ ตั ถุดบิ ท่ีหำได้ใกลบ้ ้ำนอีกดว้ ยได้ใกลบ้ ้ำนอกี ดว้ ย 1. ขา้ วเม่าทอด ข้ำวเมำ่ ทอดเมนนู ี้ตอ้ งใชก้ ล้วยไข่ถึงจะเข้ำกันดี เรมิ่ ต้นจำกผสมแป้งทอดโดยใช้แป้งข้ำวจ้ำว หัวกะทิ ไข่ไก่ นำ้ ปูนใสผสมใหเ้ ขำ้ กันแล้วพักไว้ จำกนัน้ ผดั ข้ำวเมำ่ กบั หวั กะทิ นำ้ ตำลป๊ีบ เกลอื และมะพรำ้ วขูดผดั ใหแ้ ห้ง พกั ไว้ให้ เยน็ แล้วรดี เป็นแผน่ ใส่กลว้ ยไขไ่ วต้ รงกลำง นำข้ำวเม่ำห่อกลว้ ยชบุ แปง้ แลว้ ทอดใหเ้ หลือง แลว้ จดั เสิร์ฟได้เลย 2. ข้าวตกู ะทสิ ด ขนมที่ทำจำกข้ำวท่ีหำกินได้ยำกแล้วน่ันก็คือข้ำวตูกะทิสดรสชำติหวำนหอม วิธีทำเร่ิมต้นด้วยค่ัวข้ำว เหนียวแห้งให้ออกสีน้ำตำลแล้วนำมำบด ค่ัวมะพร้ำวทึนทึกให้แห้ง เคี่ยวหัวกะทิกบั น้ำตำลมะพร้ำวให้แตกมัน ใส่ มะพร้ำวค่ัวและผงข้ำวคั่วลงไป คนไปเรือ่ ย ๆ จนแห้ง ใส่งำคั่วแล้วปั้นเป็นรูป จำกนั้นอบควนั เทียนหนึ่งคนื เก็บไว้ รับประทำนไดน้ ำน

35 3. ข้าวเหนยี วเปยี กลาไย ปอกลำไยแกะเมด็ ท้งิ ให้หมด ต้มน้ำให้เดือดแล้วใสเ่ นื้อลำไยและน้ำตำลทรำย ต้มให้ลำไยสุกจำกนั้นละลำย แป้งท้ำวกับน้ำ เทใส่ในหม้อตอนน้ำเดือด กะปริมำณให้หนืดเลก็ น้อยแล้วพักไว้ให้เย็น จำกนน้ั นำข้ำวเหนียวน่งึ สุก มำใส่ในหมอ้ ลำไย ยใี ห้ขำ้ วกระจำยตวั ตักเสิรฟ์ ค่กู ับหวั กะทิ 4. ขา้ วแตน๋ นา้ แตงโม ขนมท่ีทำจำกข้ำวท่ีหลำยคนรู้จักกันน่ีก็คือข้ำวแต๋นน้ำแตงโม วิธีทำเริ่มจำกผสมข้ำวเหนียวกับน้ำแตงโม นำ้ กะทิ งำดำคนให้เข้ำกัน ตกั ข้ำวเหนียวใส่แม่พิมพ์วงกลม นำไปตำกแดดแล้วนำมำทอดให้ฟูกรอบพักไว้ แล้วทำ น้ำรำดโดยใช้น้ำตำลมะพร้ำว น้ำตำลทรำยแดง เกลือ น้ำ ต้มจนน้ำตำลละลำยแล้วนำมำโรยบนข้ำวแต๋น รอให้ น้ำตำลแห้งเก็บใสข่ วดโหลไวร้ บั ประทำนไดน้ ำน

36 5. ขา้ วเหนียวแดง เมนูนตี้ ้องใช้น้ำตำลมะพร้ำวเท่ำน้ัน นำมำผสมกบั หัวกะทิและเกลอื ต้ังไฟเค่ียวให้ข้นเหนียว จำกน้ันใส่ข้ำว เหนียวลงไปคลุกให้เข้ำกัน กวนตอ่ จนเหนียวแล้วเทใส่ถำดสี่เหล่ยี ม ตัดเปน็ ช้ินพอดีคำแล้วโรยด้วยงำขำวเพ่มิ ควำม หอมมนั 6. ขนมเหนียวขา้ วพอง ขนมเหนียวทำจำกแป้งข้ำวเหนียวผสมหัวกะทิ นวดแป้งให้เนียน ตัดเป็นช้ินแล้วต้มให้สุกแล้วคลุกกับ มะพร้ำวนง่ึ รำดด้วยนำ้ เชื่อมท่ีมีส่วนผสมของน้ำตำลมะพร้ำว น้ำเปล่ำ น้ำมะนำวทต่ี ้มจนเหนียวขน้ รับประทำนคู่ กบั ขำ้ วพองทีท่ ำจำกข้ำวหอมมะลติ ำกแหง้ ทอดให้เนอ้ื สมั ผัสกรุบกรอบ

37 7. ข้าวเหนียวแกว้ ใบเตย นำข้ำวเหนียวนึ่งมำผสมกะทิกับนำ้ ตำลทรำยและเกลือท่ีเตรยี มไว้ พกั ไว้ 30 นำที ใส่นำ้ ใบเตยลงไป นำข้ึน ตง้ั ไฟแล้วใส่น้ำตำลทรำยเพ่มิ กวนด้วยไฟออ่ นจนข้ำวเหนียวเงำ ตักใสถ่ ำดหรือแม่พิมพ์แล้วโรยงำขำว พร้อมเสริ ์ฟ ได้ 8. ข้าวหลามประยุกต์ ต้มกะทกิ ับน้ำตำลใหพ้ อละลำย ใสข่ ้ำวเหนียวน่ึงกบั ถว่ั ดำต้มสกุ คนใหเ้ ข้ำกันแลว้ พกั ทง้ิ ไว้ 20 นำที นำข้ำว เหนียวที่ผสมแลว้ ห่อใส่ใบตองแล้วนำไปเข้ำเตำอบให้ใบตองไหม้เพ่ือใหม้ ีกล่ินหอม เพียงเท่ำนี้ก็จะไดข้ นมทที่ ำจำก ขำ้ วแสนอรอ่ ย

38 9. ขา้ วเหนยี วตดั นำข้ำวเหนียวมำใส่ถำดเกล่ียให้เรียบ ผสมหำงกะทิกับน้ำตำลและเกลือคนให้ละลำยแล้วนำไปเทใส่ถำด ข้ำวเหนยี ว นง่ึ ในน้ำเดือด 40 นำที จำกนั้นผสมหวั กะทิ แปง้ ขำ้ วจ้ำว น้ำตำลทรำยและเกลือคนใหเ้ ข้ำกนั แล้วนำไป กวนให้หัวกะทิข้น แล้วนำไปรำดบนขำ้ วเหนียวแล้วนึ่งต่ออี 10 นำที รอให้เย็นแล้วแต่งหน้ำด้วยถ่ัวดำ ตัดเป็นชิ้น พอคำพร้อมรบั ประทำน 10. ข้าวเหนียวป้งิ นำหัวกะทิ น้ำตำล เกลือตั้งไฟอ่อนคนให้ละลำย ใส่ข้ำวเหนียวน่ึงสุกแล้วลงไป คนให้เข้ำกันแล้วปิดฝำไว้ ครึ่งชั่วโมง ตักข้ำวเหนียวห่อใส่ใบตองแล้วใส่ไส้กล้วย ไส้เผือกหรือมันตำมชอบ นำไปปิ้งจนใบตองเกรียมก็พร้อม รับประทำน ขำ้ วเหนียวปง้ิ จัดเปน็ เมนูขนมทที่ ำจำกข้ำวที่หลำยคนชอบรับประทำน

39 11. ขา้ วเหนยี วลืมผวั มูน กับมะมว่ งสุก ‘ขำ้ วลมื ผัว’ หรือ ‘ข้ำวเหนยี วลมื ผวั ’ เป็นข้ำวเหนียวพันธ์ุพนื้ เมืองของจงั หวดั ตำก ปลกู โดยกลมุ่ ชำติพันธุ์ ม้งหรอื พ่ีน้องม้ง ทบ่ี ้ำนรวมไทยพฒั นำที่ 3 ทม่ี ำของชื่อพันธุส์ ดุ เก๋ ใครได้ยนิ เปน็ ต้องสะดุดหนู ้ัน มำจำกพ่นี อ้ งมง้ ทมี่ ำทำงำนกับทีมนักวจิ ัยเลำ่ ถงึ ควำมอรอ่ ยของขำ้ วพนั ธน์ุ วี้ ำ่ “อรอ่ ยมำกจนภรรยำรับประทำนเองหมด ลมื แบง่ ไว้ ใหส้ ำมี” นักวจิ ัยเลยพดู เล่นๆ ว่ำ “อยำ่ งนี้กต็ อ้ งบอกว่ำเป็นขำ้ วลืมผวั น่ะสิ” และกลำยเป็นช่อื พนั ธ์ุขำ้ วไป มี ลกั ษณะเด่นคอื เมล็ดสีดำ เมอ่ื หงุ สุก มกี ลนิ่ หอม เคย้ี วแล้วมีควำมกรบุ แต่เหนียวนมุ่ จงึ เหมำะมำกกบั กำรนำมำทำ ขำ้ วเหนียวมะม่วง 12. ขนมครกขา้ วสังขห์ ยด ‘ข้ำวสังข์หยด’ เป็นพันธุ์ข้ำวพ้ืนเมืองจำกจังหวัดพัทลุง เยื่อหุ้มเมล็ดมีสีขำวปนแดงอ่อนๆ ถึงแดงเข้ม เมล็ดเลก็ เรยี ว ท้ำยงอน เมื่อหุงสุกเมลด็ ข้ำวจะน่มุ หอม และหุงขึ้นหมอ้ ขำ้ วสงั ขห์ ยดมีคณุ คำ่ ทำงโภชนำกำรมำก มี กำกใย โปรตีน ธำตุเหล็กสูง กำบำ แอนต้ีออกซิแดนท์ป้องกันมะเร็ง ช่วยชะลอควำมแก่ ป้องกันควำมจำเส่ือม บำรงุ เลือด เพรำะมีกำกใยสงู จึงดีตอ่ ระบบขับถ่ำยและลำไส้

40 13. ชอ่ ม่วงข้าวเล็บนก ‘ข้ำวเล็บนก’ จำกจังหวัดพัทลุง มีเมล็ดเล็กเรียว และมีสำรอำหำรที่เป็นประโยชน์แก่สมองและร่ำงกำย มำกกว่ำข้ำวกล้องธรรมดำถึง 15 เท่ำ มีไฟเบอร์ ใยอำหำร วิตำมินหลำกหลำย ธำตุเหล็กสูง แคลเซียมสูง มีสำรกำ บำสูงมำก มีควำมเหนยี ว นุ่ม หุงข้ึนหมอ้ และให้กลิ่นหอมหวนมำก กำรนำข้ำวเล็บนกมำโม่เพื่อทำแป้งเองจึงทำให้แป้งนุ่มกว่ำกำรใช้แป้งข้ำวเจ้ำสำเร็จรูป แล้วยังทำให้เน้ือ ขนมมีควำมเหนียวนุ่มกินเพลนิ ไมเ่ บ่ือ เลยเลือกมำทำแป้งสดสำหรับทำช่อม่วงที่ยิง่ แป้งเน้ือนุ่มเนียนละเอียด เน้ือ ขนมก็จะย่ิงนุ่มเหนียวน่ำกิน เนื้อช่อม่วงที่จับเป็นจบี ดอกไม้อย่ำงสวยงำมมีควำมนุ่มละมุน ผสมกับไสไ้ กส่ ับปรุงรส ออกเค็มกลมกล่อมและหอมพริกไทยดำ เม่ือรับประทำนคู่กับกระเทียมเจียวหอมๆ พริกขี้หนูสดและผักกำดหอม สดๆ เนอื้ สมั ผัสจะละมุนลิ้นเข้ำกนั มำกๆ กบั รสชำตเิ ขม้ ขน้ ของไส้ไกส่ บั 14. แพนเคก้ ขา้ วหอมมะลิกบั ผลไม้น้าผ้งึ ปน่ั ข้ำวหอมมะลิหุงสกุ น้ำมันรำข้ำว ไข่ไก่ ไขแ่ ดง กะทิ เกลือ น้ำตำลทรำย ผงฟู เบกก้ิงโซดำ และกล่ินนม เนย จนเนียนละเอียด เทใส่อ่ำงผสม ทำเมอแรงค์ โดยตีไข่ขำวกับน้ำตำลทรำย จนข้ึนฟูต้ังยอดแข็ง แล้วนำไป ตะล่อมผสมกับส่วนผสมข้อ 1 ด้วยไม้พำย พอเข้ำกันดีแล้วร่อนแป้งขำ้ วโพดลงไป ตะล่อมจนเขำ้ กันต้ังกระทะเทฟ ลอนบนเตำใช้ไฟกลำงค่อนไปอ่อน ใส่น้ำมันรำข้ำวลงไปกลอกให้ท่ัว แล้วใช้กระดำษอเนกประสงค์ซับน้ำมัน สว่ นเกินออก รอจนกระทะเร่ิมร้อน ตักสว่ นผสมแป้งแพนเค้กข้ำวหยอดลงไปเป็นแผ่นกลม รอจนฟองอำกำศขึ้นท่ี ผวิ หน้ำชิ้นแพนเค้กจึงใช้ตะหลวิ แซะและพลิกช้นิ ขนมกลบั ด้ำน รอจนสุก ตักใสจ่ ำนพักไว้ ทำจนหมดสว่ นผสม

41 15. ขา้ วจท่ี าไข่ เมนู ข้ำวแปรรูป ของคนภำคอีสำน ท่ี แปรรปู ขำ้ ว โดยกำรนำเอำข้ำวเหนียว คลุกเคล้ำกับน้ำกะทิจนเข้ำ กัน ปนั้ เปน็ กอ้ นกลม แลว้ ปงิ้ จนสุก หลงั จำกนั้น นำไปชุบไข่ เพ่ือเพมิ่ รสชำตแิ ละมีสีเหลืองสวย น่ำรับประทำน ใคร เอำไปทำขำยปิ้งกนั สด ๆ 16. ข้าวตม้ มดั อกี หนึ่งเมนู ขำ้ วแปรรูป ที่ แปรรปู ข้ำว เป็นขนมหวำนได้แบบงำ่ ย ๆ โดยกำรนำข้ำวเหนียว มำผดั กบั กะทิ เกลือ น้ำตำล จนงวดลง จำกน้ัน นำกล้วยมำสอดไส้ไว้ตรงกลำง โปะด้วยถั่วดำไว้ด้ำนบน แล้วนำไปน่ึง ทำให้ได้ ขำ้ วต้มมัดทอ่ี ร่อย และ เปน็ ที่นิยมของคนทกุ ยคุ สมัย

42 17. ข้าวหมาก อยำก แปรรูปข้ำว เปน็ ขนมไทยแบบงำ่ ย ๆ ต้องเมนู ขำ้ วหมำกเลย เพรำะใช้วัตถุดิบเพยี ง 3 อย่ำงเท่ำน้ัน คอื ขำ้ วเหนยี ว แปง้ ข้ำวหมำก และ น้ำตำลทรำย โดยจะใช้ข้ำวเหนยี วขำว หรอื ขำ้ วเหนียวดำก็ได้ 18. ขา้ วตังหน้าตัง้ ของว่ำงกึ่งคำวหวำน ท่ีเกิดจำกภูมิปัญญำของคนไทย นำเอำข้ำวก้นหม้อที่เหลือจำกกำรกินข้ำวในแต่ละ มอ้ื มำกวนกับน้ำปรุง เพื่อเพ่ิมรสชำติ จำกน้ัน นำมำปิ้ง หรอื ทอด เวลำกินกจ็ ิ้มกบั น้ำจิ้ม ทำให้มีรสเผ็ดเค็มหวำน มัน กลิ่นหอม กรอบอร่อย ใครอยำกทำเมนู ข้ำวแปรรูป แบบพรเี ม่ียม แสดงถึงเอกลักษณ์และภูมิปัญญำของคน บำ้ นเรำ

43 19. ขนมขา้ วโปง คนอสี ำนชอบ แปรรูปข้ำว ข้ำวเหนียว ให้เปน็ ขนมตำ่ ง ๆ ซงึ่ ขนมขำ้ วโปง ก็คือหนง่ึ ในนั้น ด้วยควำมท่ี หำกินได้ยำกในปัจจุบัน หำกใครอยำกอนุรักษ์ หรือ เอำมำทำขำยแล้วละก็ ถือเป็นอีกหน่ึงเมนู ข้ำวแปรรูปท่ี น่ำสนใจ 20. ข้าวคั่ว ส่วนผสมทีข่ ำดไมไ่ ดเ้ ลย ในอำหำรอสี ำน ไม่ว่ำจะเปน็ ลำบ ก้อย นำ้ ตกหมู ต้มแซ่บ หรอื นำ้ จิม้ แจว่ กค็ ือ ข้ำวคว่ั ฉะนนั้ หำกใครอยำกจะ แปรรูปข้ำว ใหก้ ลำยเปน็ ผลิตภัณฑ์ทขี่ ำยได้ ไมม่ วี ันหมดแล้วละก็ ขำ้ วแปรรูป ถือ วำ่ ตอบโจทยม์ ำก ๆ

44 21. ขา้ วแช่ ข้ำวแชเ่ รียกได้ว่ำเป็นเมนูโบรำณทอี่ ำจหำกนิ ไมค่ อ่ ยได้ ด้วยควำมหอมสดชนื่ ของขำ้ วหอมมะลิ กนิ กับปลำ แห้งและกบั แกล้มอยำ่ งอน่ื อม่ิ อร่อย คลำยรอ้ นได้ดีเลยทีเดยี ว 22. พซิ ซ่าขา้ ว นำข้ำวสวยเหลอื ติดกน้ หม้อมำเคลำ้ กบั ไขไ่ ก่ พำร์มซี ำนชสี นำ้ มนั มะกอก แล้วอดั เป็น แผ่นกลม นำไป อบจนกรบุ กรอบ กอ่ นปำดซอส แต่งหน้ำพซิ ซ่ำตำมชอบ นำไปอบรอชีสละลำย ก็ได้พซิ ซ่ำขำ้ วกลเู ตนฟรีไว้กินกัน โดยไมต่ อ้ งเสยี เวลำนวดแป้งแล้ว

45 23. น้าสลดั ขา้ วหอมมะลิ น้ำสลดั ซซี ำรส์ ลดั สูตรนี้ทำจำกข้ำวสวย จงึ ข้นไดโ้ ดยไมต่ ้องพง่ึ ไข่ไก่สด แล้วใช้ข้ำวแต๋นพองหกั เป็น ช้ิน ๆ โรยลงไป แทนกรตู อง ได้สมั ผัสกรอบอร่อยไมแ่ พ้กัน 24. ขนมตาลข้าวเจ๊กเชยเสาไห้ ข้ำวเจ๊กเชยเสำไห้ ทเี่ ป็นสินค้ำประจำท้องถิ่นของ จ.สระบุรี ขนมตำลที่ทำจำกแป้งของข้ำวเจ๊กเชย สขี อง ขนมตำลท่ีทำจำกแปง้ ของข้ำวเจ๊กเชย จะมีสีเหลืองนวลกว่ำ ขนมตำลท่ัวไปท่ีขำยในทอ้ งตลอด เมอ่ื ได้ลองชิมแล้ว จะได้รสสมั ผัสของควำมน่มุ เดง้ ของขนมตำลจำกแป้งข้ำวเจ๊กเชย กนิ ไปแล้วไม่รูส้ กึ ฝดื คอ

46 25. ขา้ วโอต๊ อบเมเปิลไซรปั อำหำรเช้ำจำพวกธัญพืชอบกรอบหวำน ๆ ก็ยังคงเป็นทน่ี ยิ มของท้งั เดก็ และผใู้ หญ่ เพรำะเปน็ อะไรทงี่ ่ำย ๆ ไมต่ ้องคิดไรมำก แต่อย่ำงทร่ี ้วู ่ำ ถ้ำซ้ือคำรำเมลคอร์นเฟลกแบบสำเร็จมำกินรำคำกไ็ มใ่ ช่เลน่ ๆ นะคะ วันน้ีกระปุก ดอทคอมเลยอยำกจะชวนมำทำธัญพืชอบกรอบกินเองกันดีกว่ำ นอกจำกจะช่วยประหยัดเงินแล้ว เรำยังสำมำรถ เลือกธัญพืชมำผสมกันเองได้ตำมชอบใจ ถูกใจ ถูกปำก และที่สำคัญคือสูตรน้ีเรำจะใช้ \"ข้ำวโอ๊ต\" ธัญพืชยอดนิยม สำหรบั คนรักสุขภำพ่ท่นี ่ำจะมตี ดิ บ้ำนกันไว้อยู่แล้วมำเป็นสว่ นประกอบหลัก นำไปอบใหก้ รอบกบั น้ำเชือ่ เมเปลิ หอม ๆ จะทำเกบ็ ไว้กินเป็นอำหำรเช้ำกบั โยเกิรต์ ผลไมส้ ด หรอื อำหำรวำ่ งเคยี้ วกรอบ ๆ เพลนิ ๆ ก็ได้ แหลง่ เรียนรู้เพ่ิมเติม https://www.youtube.com/watch?v=xeiui-Y9JrE บูรณาการความรู้สู่กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาต่างประเทศ - ครสู อนคาศพั ท์ภาษาองั กฤษ หมวดอาหารที่นกั เรยี นคารรู้ เช่น คาวา่ food breakfast lunch dinner hungry thirsty เป็นตน้ บูรณาการความร้สู ู่กลมุ่ สาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม - เรอื่ ง มารยาทในการรบั ประทานอาหาร - ให้นักเรยี นได้ลองนาอาหารทท่ี าจากขา้ วมาโรงเรยี น มาแบ่งปัน และลองรับประทานรว่ มกนั - ให้นกั เรยี นได้เรียนรวู้ ธิ ีการรับประทานอาหาร แบบต่างๆ เช่น บุฟเฟต่ ์ คอ็ กเทล โตะ๊ จีน (ครอู าจ จาลองสถานการณ์ให้นักเรยี นไดม้ ปี ระสบการณ์จรงิ ) ขอ้ มลู อา้ งองิ https://shorturl.asia/fCjkm