วันพืชมงคล

ความหมายวันพชื มงคล วันพืชมงคล หมายถึง วันที่กําหนดพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ เป!นพระราชพิธีเก\"ามาแต\"โบราณที่เสริมสร(างขวัญและกําลังใจแก\"เกษตรกรของ ชาติ เพื่อเป!นการระลึกถึงความสําคัญของเกษตรกรท่ีมีต\"อเศรษฐกิจไทย โดยมี การจัดพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ มีสืบเนื่องมาต้ังแต\"สมัย กรุงศรีอยุธยาตอนปลาย ซึ่งพระราชพิธีนี้จะกระทําที่ท(องสนามหลวง ประกอบด(วย 2 พระราชพิธีคือ พระราชพิธีพืชมงคล และพระราชพิธีจรดพระ นงั คลั แรกนาขวญั พิธีพืชมงคล เป!นพิธีทําขวัญเมล็ดพืชพันธ4ุต\"างๆ เช\"น ข(าวเปลือกเจ(า ข(าว เหนียว ข(าวฟ7าง ข(าวโพด ถั่ว งา เผือก มัน เป!นต(น ฯลฯ มีจุดมุ\"งหมายท่ีจะให( เมล็ดพันธ4ุเหลา\" นัน้ ปราศจากโรคภัย และให(อุดมสมบรู ณเ4 จรญิ งอกงามดี พธิ ีแรกนาขวัญ เป!นพิธีเริ่มต(นการไถนาเพื่อหว\"านเมล็ดข(าว มีจุดม\"ุงหมาย ท่จี ะให(เป!นอาณัติสัญญาณว\"า บัดนี้ฤดูกาลแห\"งการทํานาและเพาะปลูกได(เร่ิมข้ึน แล(ว แหล\"งข(อมูล : https://www.facebook.com/Msociety.go.th/posts/1043039209105384/ ืื







พิจารณาคดั เลือกจากขา( ราชการหญงิ โสดในสังกัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ4ที่ มีตําแหน\"งต้ังแต\"ข(าราชการพลเรอื นสามญั ชน้ั โทข้นึ ไป พระราชพิธีพืชมงคลเป!นพิธที ําขวัญพืชพันธ4ุธัญญาหารท่ีพระมหากษัตริย4 ทรงอธิษฐานเพอื่ ความอดุ มสมบูรณ4ของพืช พันธ4ุธัญญาหารแห\"งราชอาณาจักรไทย ข(าวน้ันถือว\"าเป!นอาหารหลักของประชาชน ในภาษาบาลีเรียกว\"า ปุพพัณณะ หรือ บุพพัณณะ หรือบุพพัณณชาติ ส\"วนพืชอ่ืนๆ ท่ีเป!นอาหารเรียกว\"า อปรัณณ หรืออปรัณ ชาติ หมายถึง พืชจําพวกถ่ัวงา เป!นต(น ถ(าเรียกควบทั้งสองอย\"างก็เรียกว\"า บุพพัณณปรณั ณชาติ ท่หี มายถึงพชื ทเี่ ปน! อาหารทกุ ชนิด บุพพณั ณปรัณณชาติท่นี ําเขา( พระราชพิธีพืชมงคลนน้ั เป!นขา( วเปลอื ก มีทั้ง ข(าวเจ(าและข(าวเหนียว นอกจากนี้มีเมล็ดพืชต\"างๆ รวม ๔๐ อย\"าง แต\"ละอย\"าง บรรจุถุงผ(าขาวกับเผือกมันต\"างๆ พันธ4ุพืชเหล\"านี้เป!นของปลูกงอกได(ทั้งสิ้น นอกจากนี้ยังมีข(าวเปลือกที่หว\"านในพิธีแรกนาบรรจุกระเช(าทองคู\"หน่ึงและเงินคู\" หนึ่ง เป!นข(าวพันธุ4ดีท่ีโปรดเกล(าโปรดกระหม\"อมให(ปลูกในโครงการส\"วนพระองค4 สวนจิตรลดารโหฐานและพระราชทานมาเข(าพระราชพิธีพืชมงคล พันธ4ุข(าว พระราชทานน้ีจะใช(หว\"านในพระราชพิธีแรก นาส\"วนหนึ่ง อีกส\"วนหน่ึงที่เหลือทางการจะ บรรจุซอง แล(วส\"งไปแจกจ\"ายแก\"ชาวนาและ ประชาชนในจังหวัดต\"างๆ ให(เป!นม่ิงขวัญและ เป!นสริ มิ งคลแก\"พชื ผลที่จะเพาะปลกู ในปcนี้ อน่ึง นับต้ังแต\"ปc พ.ศ. ๒๕๐๙ เป!นต(นมา คณะรัฐมนตรีได(ประชุมปรึกษา ลงมติให(วันพระราชพิธีพืชมงคลน้ีเป!นวันหยุดประจําปcอีกด(วย ทั้งนี้เพ่ือให(ผู(มี อาชีพทางการเกษตรพึงระลึกถึงความสําคัญของการเกษตรและร\"วมมือกัน ประกอบพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญเพ่ือเป!นสิริมงคลแก\" อาชีพของตน ทั้งยังก\"อให(เกิดประโยชน4แก\"เศรษฐกิจของประเทศชาติ จึงได(จัด งานวนั เกษตรกรควบคูไ\" ปกบั งานพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ตลอดมา ืื !









พระโคแรกนา พระโค ในทางศาสนาพรามหณ4 หมายถึง เทวดาผ(ูทําหน(าที่เป!นพาหนะ ของพระอศิ วรซงึ่ เปรยี บได(กับการใชแ( รงงานและความเขม( แขง็ และเป!นสัตว4เลี้ยง ท่ีพระกฤษณะและพระพลเทพดูแลซ่ึงเปรียบได(กับความอุดมสมบูรณ4 ดังนั้นใน การประกอบพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ จึงได(กําหนดให(ใช(พระโคเพศ ผเู( ข(าร\"วมพระราชพธิ ีเสมอมาตั้งแตร\" ัชกาลท่ี ๑ เพื่อเป!นตวั แทนของความเข(มแขง็ และความอดุ มสมบูรณ4 ในพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ กระทรวงเกษตรและสหกรณ4ได( มอบหมายให(กรมปศุสัตว4เป!นหน\"วยงานดําเนินการคัดเลือกโคเพื่อใช(ในพระราช พิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ โดยศูนย4วิจัย การผสมเทียมและเทคโนโลยีชีวภาพราชบุรี สังกัดสํานักเทคโนโลยีชีวภาพการผลิตปศุ สัตว4 กรมปศุสัตว4 จะดําเนินการคัดเลือกโค เพ่ือเป!นพระโคตามหลักเกณฑ4 กล\"าวคือ จะต(องเป!นโคที่มีลักษณะดี รูปร\"างสมบูรณ4 มีความสูงไม\"น(อยกว\"า ๑๕๐ เซนติเมตร ความยาวลําตัวไม\"น(อยกว\"า ๑๒๐ เซนติเมตร ความสมบูรณ4รอบอกไม\"น(อยกว\"า ๑๘๐ เซนติเมตร โคท้ังคู\"จะต(องมีสี เดียวกัน ผิวสวย ขนเป!นมัน กิริยามารยาทเรียบร(อย ฝ}กง\"าย สอนง\"ายไม\"ดุร(าย เขาลักษณะโคง( สวยงามเทา\" กนั ตาแจม\" ใส หูไม\"มตี าํ หนิ หางยาวสวยงามดี มีขวัญ หน(า ขวัญทัดดอกไม(ซ(ายขวา และขวัญหลังถูกต(อง มีขาและกีบข(อเท(าแข็งแรง มองดดู า( นข(างลาํ ตัวจะเปน! สีเ่ หลยี่ ม ในปc ๒๕๖๔ กรมปศุสัตว4 ได(ทําการคัดเลือกพระโคเพ่ือใช(ในพระราชพิธีจรด พระนังคัลแรกนาขวญั จํานวน ๒ ค\"ู คอื พระโคแรกนาขวญั ๑ ค\"ู ไดแ( ก\" พระโคพอ พระโคเพยี ง พระโคสํารอง ๑ คู\" ไดแ( ก\" พระโคเพิม่ พระโคพลู แหล\"งข(อมูล : https://www.moac.go.th/royal_ploughing-cow ืื &