กาพย์เห่เรือ ม.6

บทอาขยานภาษาไทย เป็นบทกวที ่ดี เี ป็นพลงั แห่งภมู ปิ ญั ญา ทาใหผ้ ูอ้ า่ น ผูฟ้ ังไดร้ บั รสแหง่ ถอ้ ยคา รูจ้ กั ความงาม ความดี และความจรงิ อนั เป็นประโยชน์ต่อการดารงชีวติ เป็นสอ่ื สง่ เสรมิ จติ สานึกรวมกนั ของคนไทยในฐานรากฐานแหง่ วฒั นธรรมกาพยเ์ หเ่ รอื “ตอนเห่ชมเรอื กระบวน” ท่นี าใหน้ ักเรยี นท่องเป็นบทหลกั ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาขน้ั พ้นื ฐานพทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ กาหนดซ่ึงเป็นวรรณคดีสาหรบั จดั การเรยี นการสอน ระดบั ชน้ั มธั ยมศึกษาปีท่ี ๖ นักเรยี นจะได้ ซาบซ้ึงกบั ความงดงามของภาษาในบทประพนั ธแ์ ละเหน็ ความสาคญั ของการท่องบทอาขยาน ภาษาไทยมากย่ิงข้ึน ครูเตอื นจติ ต์ ศรีอนนั ต์





๑.เพอ่ื ใหน้ กั เรยี นตระหนกั ถงึ คุณคา่ ของภาษาไทยและซาบซ้งึ ในความไพเราะของบท รอ้ ยกรอง ๒.เพอ่ื ปลูกฝงั คุณธรรม จรยิ ธรรม และขอ้ คดิ ทเี ป็นประโยชนแ์ กน่ กั เรยี น ๓.เพอ่ื เป็นสอ่ื สง่ เสรมิ จติ สานึกทางวฒั นธรรมรว่ มกนั ของคนในชาติ ๔.เพอ่ื เป็นพ้นื ฐานและแนวทางการแต่งบทประพนั ธข์ องนกั เรยี น

เพอ่ื ใหบ้ รรลวุ ตั ถปุ ระสงคข์ องการท่องบทอาขยาน และสอดคลอ้ งกบั การจดั เรยี งการสอนตาม หลกั สูตรขน้ั พ้นื ฐานพทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ และประกาศกระทรวงศึกษาธิการเรอ่ื ง วรรณคดีสาหรบั จดั การ เรยี นการสอนภาษาไทยตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาพ้นื ฐานพทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ ประกาศ ณ วนั ท่ี ๘ ธนั วาคม ๒๕๕๑ คณะกรรมการกาหนดแนวทางและพจิ ารณาคดั เลอื กบทอาขยานภาษาไทย ได้ พจิ ารณาคดั เลอื กและวางแนวทางการท่องบทอาขยานสาหรบั นักเรยี น นอกจากน้ียงั เหน็ ควรเปิดโอกาส ใหบ้ คุ ลากรในทอ้ งถน่ิ ไดแ้ ก่ ครู บดิ ามารดา ผูป้ กครอง และนักเรยี นมีสว่ นร่วมคดั เลอื ก บทอาขยานดว้ ย จงึ ไดก้ าหนดบทอาขยานเป็น ๒ ประเภท

หมายถงึ บทอาขยานท่กี ระทรวงศกึ ษาธกิ ารกาหนดใหน้ กั เรยี นท่องจาเพอ่ื ความเป็น อนั หน่ึงอนั เดียวกนั ทง้ั ประเทศ สว่ นใหญ่คดั เลอื กจากวรรณคดีทก่ี าหนดใหเ้ รยี นตามประกาศ กระทรวงศกึ ษาธกิ ารเรอ่ื ง วรรณคดีสาหรบั การจดั การเรยี นการสอนภาษาไทย ตามหลกั สูตร แกนกลางการศึกษาขน้ั พ้นื ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ ประกาศ ณ วนั ท่ี ๘ ธนั วาคม พ.ศ.๒๕๕๑ โดยกาหนดตอนทไ่ี พเราะ ถกู ตอ้ งตามฉนั ทลกั ษณ์ และใหค้ ตสิ อนใจ

หมายถงึ บทอาขยานท่นี ักเรยี นเลือกท่องตามความสนใจมิไดเ้ ป็ นการบงั คบั โดยอาจเลอื ก ท่องจากบทอาขยานท่ีกระทรวงศึกษาธิการคดั เลือกไว้ หรือบทประพนั ธท์ ่ีครูผูส้ อนแนะนาเพ่มิ เติม หรือเป็ นบทอาขยานท่นี ักเรยี นชอบ นักเรียนแต่งข้ึนเองหรือผูป้ กครอง ผูม้ ีความสามารถในทอ้ งถ่ิน แต่งข้ึนกไ็ ด้ การทน่ี กั เรยี นรูจ้ กั คดั เลอื กบทประพนั ธท์ ม่ี คี ณุ ค่าและท่องจาไวใ้ ชป้ ระโยชน์ย่อมแสดง ถงึ ความเป็นผูร้ ูจ้ กั คดิ ความเป็นผูม้ ีเหตผุ ล มสี นุ ทรยี รสทางภาษา

ในการคดั เลอื กบทประพนั ธร์ อ้ ยกรองกาหนดเป็นบทอาขยานน้นั กระทรวงศึกษาธกิ ารมีแนวทางคดั เลอื กบทประพนั ธท์ ม่ี ีลกั ษณะดงั น้ี ๑. มสี นุ ทรยี รสทางภาษา คอื ใชภ้ าษาทไ่ี พเราะ งดงาม ใหค้ วามหมายลกึ ซ้ึงกนิ ใจ ๒. สง่ เสรมิ คณุ ธรรม จรยิ ธรรม ใหข้ อ้ คดิ และแนวทางดาเนินชีวติ ทด่ี งี าม ๓. มรี ูปแบบและฉนั ทลกั ษณ์ท่หี ลากหลาย ถกู ตอ้ ง เหมาะสมกบั วยั และระดบั ชน้ั ๔. มีเน้ือหายากงา่ ยเหมาะสมกบั วยั และมีความยาวพอสมควร ตามเกณฑน์ ้ี ครู ผูป้ กครอง และนักเรยี นสามารถใชเ้ ป็นแนวทางนการคดั เลอื กบท อาขยานบทเลอื กได้ และอาจเพม่ิ เตมิ เกณฑต์ ามดลุ พนิ ิจ

เจา้ ฟ้ าธรรมธเิ บศรไชยเชษฐส์ รุ ยิ วงศ์ (เจา้ ฟ้ ากงุ้ ) ทรงนิพนธเ์ พอ่ื ใชเ้ ป็นบทเห่เรอื พระท่นี งั่ สว่ นพระองค์ เม่ือ ครง้ั ตามเสดจ็ สมพระราชบดิ าไปนมสั การและสมโภชพระพทุ ธบาทสระบรุ ี ต่อมาใน สมยั รตั นโกสนิ ทรไ์ ดน้ ามาใชเ้ ป็นบทเหเ่ รอื หลวง กาพยเ์ ห่เรอื ประกอบดว้ ยโคลงสส่ี ุภาพ ๑ บท และกาพยย์ านี ๑๑ บท

เป็นวรรณคดเี รอ่ื งเอกประเภทกาพยเ์ ห่เรอื ดีเด่น ในดา้ นวรรณศิลป์ไพเราะดว้ ยเสยี งสมั ผสั ทง้ั สมั ผสั สระและ สมั ผสั พยญั ชนะ มกี ารใชค้ าอย่างประณีตในทกุ วรรค ในตอนน้ี พรรณนาเรอื พระท่นี งั่ และเรอื อน่ื ๆ ใหเ้ หน็ ภาพกระบวนเรอื ท่ี งดงามและฝีพายท่มี ีความพรอ้ มเพรยี ง ใหจ้ นิ ตภาพสแี ละเสยี ง ควรคดิ เพม่ิ เตมิ เกย่ี วกบั ความสาคญั ของบทเหเ่ รอื กระบวนพยหุ ยาตราชลมารค และศึกษาบทเหเ่ รอื ท่ใี ชใ้ นสมยั ปจั จบุ นั วา่ มคี วามเปลย่ี นแปลงไปอยา่ งไรบา้ ง

ศกึ ษาธกิ าร, กระทรวง. หนงั สอื เรยี นสาระการ เรยี นรู้ พ้นื ฐาน วรรณคดีวจิ กั ษช์ น้ั มธั ยมศึกษาปีท่ี ๖ หลกั สูตรการศกึ ษาขน้ั พ้นื ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๔๔. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พค์ ุรุสภาลาดพรา้ ว,๒๕๔๘

โคลงสส่ี ุภาพ

กาพยย์ านี ๑๑ พระเสดจ็ โดยแดนชล ทรงเรอื ตน้ งามเฉิดฉาย ก่งิ แกว้ แพรว้ พรรณราย พายออ่ นหยบั จบั งามงอน นาวาแน่นเป็นขนดั ลว้ นรูปสตั วแ์ สนยากร เรอื ร้วิ ทวิ ธงสลอน สาครลนั่ ครนั่ คร้นื ฟอง

กาพยย์ านี ๑๑ ลว่ิ ลอยมาพาผนั ผยอง รอ้ งโหเ่ หโ่ อเ้ หม่ า เรอื ครุฑยดุ นาคห้วิ เพยี งพมิ านผ่านเมฆา พลพายกรายพายทอง หลงั คาแดงแย่งมงั กร สรมขุ มขุ สด่ี า้ น ม่านกรองทองรจนา

กาพยย์ านี ๑๑ สมรรถชยั ไกรกาบแกว้ แสงแวววบั จบั สาคร เรยี บเรยี งเคียงคู่จร ดงั่ รอ่ นฟ้ ามาแดนดนิ สวุ รรณหงสท์ รงพหู่ อ้ ย งามชดชอ้ ยลอยหลงั สนิ ธุ์ เพยี งหงสท์ รงพรหมินทร์ ลนิ ลาศเลอ่ื นเตอื นตาชม

กาพยย์ านี ๑๑ รวดเรว็ จรงิ ย่งิ อยา่ งลม หม่ ทา้ ยเย่นิ เดนิ คูก่ นั เรอื ชยั ไวว่องว่งิ เสยี งเสา้ เรา้ ระดม