กฎหมายทเี่ ก่ยี วขอ งกบั การใชง านอปุ กรณค ุมครองความปลอดภยั สว นบคุ คล มาตรฐานทเ่ี กยี่ วขอ งกบั อปุ กรณค มุ ครองความปลอดภยั สว นบคุ คล Contents ชนิดของอปุ กรณค ุมครองความปลอดภยั สว นบคุ คล หลักการควบคมุ อนั ตราย ขอ กาํ หนดสาํ หรบั อปุ กรณค มุ ครองความปลอดภยั สว นบคุ คล หลักในการเลอื กใชอ ปุ กรณค มุ ครองความปลอดภยั สว นบคุ คลใหเ กดิ ประสทิ ธภิ าพสงู สดุ
กฎหมาย ในกฎหมายเกยี่ วกบั ความปลอดภยั อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ มในการทาํ งาน หลายฉบบั นน้ั ไดม กี ารกลา วถงึ อปุ กรณคุมครองความปลอดภัยสวนบคุ คล เชน พระราชบญั ญตั ิ พรบ. ความปลอดภัย อาชวี อนามัย และสภาพแวดลอมในการทาํ งาน พ.ศ. 2554 กําหนดใหนายจางตองปกปองพนักงานจากอันตรายในสถานท่ีทํางานที่อาจทําใหเกิดการบาดเจ็บ โดยระบุไวใน มาตรา 22 ใหนายจา งจัดและดแู ลใหลกู จา งสวมใสอุปกรณค ุมครองความปลอดภยั สวนบคุ คลที่ไดมาตรฐานตามท่ีอธิบดีประกาศ กําหนดลูกจางมี หนา ที่สวมใสอปุ กรณค ุม ครองความปลอดภัยสว นบคุ คลและดแู ลรกั ษาอุปกรณ ตามวรรคหน่งึ ใหส ามารถใชง านไดต ามสภาพและลักษณะของงาน ตลอดระยะเวลาทํางานในกรณีท่ีลูกจางไมสวมใสอุปกรณดังกลาว ใหนายจางสั่งใหลูกจางหยุดการทํางานน้ันจนกวาลูกจางจะสวมใสอุปกรณ ดังกลา ว กฎกระทรวง - กฎกระทรวง กําหนดมาตรฐานในการบรหิ าร จดั การ และดาํ เนนิ การดา นความปลอดภยั อาชีวอนามัย และ สภาพแวดลอมในการทํางานเก่ียวกับการปองกนั และระงับอัคคภี ยั พ.ศ. 2555 - กฎกระทรวง กาํ หนดมาตรฐานในการบรหิ าร จัดการ และดาํ เนนิ การดา นความปลอดภยั อาชีวอนามยั และ สภาพแวดลอ มในการทํางานเกี่ยวกบั ไฟฟา พ.ศ. 2558 - กฎกระทรวง กําหนดมาตรฐานในการบรหิ าร จัดการ และดาํ เนนิ การดา นความปลอดภยั อาชีวอนามัย และ สภาพแวดลอ มในการทาํ งานเกยี่ วกับทีอ่ บั อากาศ พ.ศ. 2562 ประกาศกรม ประกาศกรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน เรื่อง กําหนดมาตรฐานอุปกรณคุมครองความปลอดภัย สวนบคุ คล พ.ศ. 2554
ประกาศมหาวทิ ยาลยั มหดิ ล ประกาศมหาวทิ ยาลยั มหดิ ล เรอื่ ง การบรหิ ารจดั การอปุ กรณค มุ ครองความปลอดภยั สว นบคุ คล (Personal Protective Equipment, PPE) พ.ศ. 2563 สว นงาน บุคลากร • ใหส วนงานใชประกาศน้ี เปนสวนหนึ่งของเอกสารแนบทา ยสัญญาจดั ซอื้ อุปกรณคมุ ครอง บุคลากรตองตรวจสอบอุปกรณคุมครอง ความปลอดภัยสว นบุคคล ความปลอดภัยสวนบุคคลใหอยูในสภาพท่ีใชงานไดอยาง ปลอดภยั และสวมใสตลอดเวลาขณะปฏิบัติงาน ไมอนุญาต • สวนงานมีหนาทร่ี บั ผดิ ชอบคา ใชจ าย และจัดหาอปุ กรณคุมครองความปลอดภยั สว นบคุ คล ใหตกแตง และ/หรือแกไขอุปกรณคุมครองความปลอดภัย ท่ีเหมาะสมกบั ลกั ษณะงาน และเพยี งพอตอบุคลากร กํากบั ดแู ลการใชง าน และการดแู ลรักษา สวนบุคคล ในกรณีท่ีชํารุดเสียหายตองแจงใหหัวหนางาน อปุ กรณคมุ ครองความปลอดภัยสว นบุคคลของบุคลากรและบุคคลภายนอก ทราบโดยทันที • สง เสรมิ และสนับสนนุ ใหบคุ ลากรทกุ คนไดร บั การฝกอบรมเก่ยี วกับวธิ ีการใชและบาํ รุงรักษา https://coshem.mahidol.ac.th/coshem/ อุปกรณคมุ ครองความปลอดภัยสว นบคุ คล • ผูร ับผดิ ชอบงานดานความปลอดภัย มหี นาท่ีวเิ คราะหง าน ประเมินความเสี่ยง เพ่อื กาํ หนด อปุ กรณค มุ ครองความปลอดภัยสว นบุคคลทีเ่ หมาะสม และกาํ กับดแู ลการใชง านอุปกรณ คมุ ครองความปลอดภัยสว นบคุ คลของบุคลากรและบคุ คลภายนอก • จัดใหมีเครอ่ื งหมายเตอื นใหใ ชอปุ กรณค มุ ครองความปลอดภัยสวนบุคคล ติดไวบริเวณ สถานท่ีปฏบิ ตั งิ านทเ่ี ปน อันตรายใหเห็นไดชดั เจน สว นกลาง กรณีท่ีผูรับผิดชอบงานดานความปลอดภัย หัวหนางาน หรือผูควบคุมงาน พบเห็นบุคลากร หรือบุคคลภายนอกไมสวมใสอุปกรณ คุมครองความปลอดภัยสวนบุคคลขณะปฏิบัติงาน สามารถสั่งหยุดการทํางานนั้นจนกวาผูปฏิบัติงานจะสวมใสอุปกรณดังกลาว พรอมท้ังรายงาน ผบู ริหารสวนงานและศนู ยบรหิ ารความปลอดภัย อาชีวอนามยั และสภาพแวดลอมในการทํางาน (COSHEM) ทราบ
หลกั การควบคมุ อนั ตราย (Hierarchy of control) กาํ จดั อนั ตรายออกจากงาน เปนลาํ ดับแรก เลือกวิธกี ารทมี่ อี นั ตรายหรอื มีความเสยี่ งนอ ยลงแทน การควบคมุ ทางวศิ วกรรม การควบคมุ ดา นบรหิ ารจดั การ อปุ กรณค มุ ครองความปลอดภยั สว นบคุ คล
ขอกาํ หนดสาํ หรบั อปุ กรณค มุ ครองความปลอดภยั สว นบคุ คล ความรบั ผดิ ชอบของนายจา ง คนหาและประเมนิ อนั ตรายของงาน รบั ผิดชอบคา ใชจา ย ฝกอบรม จัดหา PPEทเี่ หมาะสมกบั ลกั ษณะงาน การใชแ ละการดแู ลรกั ษา PPE และเพยี งพอตอ ลกู จา ง ใหแกล กู จา ง ตรวจสอบ บํารุงรกั ษา PPE ทบทวน ปรบั ปรงุ และประเมนิ เปลี่ยน PPE ทส่ี ึกหรอหรอื ชาํ รดุ ประสทิ ธผิ ลของโปรแกรม PPE เปนระยะ
ขอกาํ หนดสาํ หรบั อปุ กรณค มุ ครองความปลอดภยั สว นบคุ คล ความรบั ผดิ ชอบของลกู จา ง ฝก อบรม สวมใสต ลอดเวลาขณะปฏบิ ตั งิ าน การใชแ ละการดแู ลรกั ษา PPE ตรวจสอบ บํารุงรกั ษา PPE ไมต กแตง และ/หรอื แกไ ขอปุ กรณ เปลีย่ น PPE ท่ีสึกหรอหรอื ชาํ รดุ คุมครองความปลอดภยั
หลกั ในการเลอื กใช PPE ใหเ กิดประสทิ ธภิ าพสงู สดุ ใสใหถกู ถอดใหเ ปน ปรับใหก ระชบั ใชใ หเหมาะสม
มาตรฐานทีเ่ กย่ี วขอ งกบั อปุ กรณค มุ ครองความปลอดภยั สว นบคุ คล มาตรฐานผลิตภณั ฑอ ตุ สาหกรรม (มอก.) มาตรฐานขององคก ารมาตรฐานสากล (International Standardization and มาตรฐานสถาบนั มาตรฐานแหง ชาตปิ ระเทศสหรฐั อเมรกิ า Organization : ISO) (American National Standards Institute : ANSI) มาตรฐานอตุ สาหกรรมประเทศญป่ี นุ มาตรฐานสาํ นกั งานบรหิ ารความปลอดภยั และอาชวี อนามยั (Japanese Industrial Standards แหงชาติ กรมแรงงาน ประเทศสหรฐั อเมรกิ า (Occupational : JIS) Safety and Health Administration : OSHA) มาตรฐานสหภาพยโุ รป มาตรฐานสมาคมปอ งกนั อคั คภี ยั แหง ชาติสหรฐั อเมรกิ า (European Standards : EN) (National Fire Protection Association : NFPA) มาตรฐานประเทศออสเตรเลยี และ มาตรฐานสถาบนั ความปลอดภยั และอนามยั ใน ประเทศนวิ ซแี ลนด (Australia การทาํ งานแหง ชาตปิ ระเทศสหรฐั อเมรกิ า Standards/New Zealand (The national Institute for Occupational Standards : AS/NZS) Safety and Health : NIOSH)
อปุ กรณค มุ ครองความปลอดภยั สว นบคุ คล (Personal Protective Equipment) อุปกรณที่ถูกออกแบบ มา สําหรับสวมใส ปกคลุม อวัยวะสวนใดสวนหนึ่งของ ร า ง ก า ย เ พ่ื อ เ ป น ก า ร ปองกันและ/หรือบรรเทา อันตรายท่ีอาจเกิดขึ้นได จากการทํางาน
อุปกรณปอ งกนั ศรี ษะ (Head Protection) หมวกนริ ภยั (Safety Helmet/Safety Hat/Hard Hat) หมวกกนั ศรี ษะชน (Bump Hat/Bump Cap) ใชสาํ หรบั ปอ งกนั ศรี ษะจากการกระแทก การเจาะทะลุของของแขง็ เหมาะสาํ หรบั งานทท่ี าํ ในทแี่ คบ หรือมีความเสยี่ งตอการชน อันตรายจากไฟฟา และสารเคมเี หลว วสั ดุตกหลน หรอื กระแทกศรี ษะ กับสิ่งกีดขวางบริเวณศีรษะ เชน ภายในทอ ถัง หรือโพรง มหี ลายประเภทดังนี้ เปนตน หมวกนริ ภัยแบบปก รอบ หมวกนริ ภัยแบบปกหนา หมวกนริ ภยั ประเภทท่ี E (Electrical) สามารถกนั ไฟฟา ไดดี โดยจะตอ งผา นทดสอบการกนั ไฟฟา ไดท ี่ 20,000 โวลต หมวกนริ ภยั ประเภทที่ G (General) หมวกนริ ภยั ประเภทนจ้ี ะตอ งผา นทดสอบการกนั ไฟฟา ไดท ี่ 2,200 โวลต
อปุ กรณป อ งกนั ศรี ษะ (Head Protection) เปลอื กหมวก (Shell) ฉดี ขนึ้ รปู เปน ชนิ้ เดยี ว ไมมีรอยตอ รองในหมวก (Suspension) ชวยยึดใหเปลือก หมวกติด และมสี ตี าง ๆ เพือ่ แบง กลุมงาน ผลิตจากวัสดุ อยกู บั ศรี ษะเพ่ือใหผูสวมใสเ คลอ่ื นไหวไปมาไดสะดวก โดยท่ี • ABS (Acrylonitrile Butadiene Styrene) หมวกไมห ลดุ ออก นอกจากนน้ั ระยะหา งของรองในหมวกยงั • HDPE (High Density Polyethylene) มีชองวางเพียงพอเพื่อกระจายแรงกระแทก และใหอากาศ ถายเทไดส ะดวก สายรัดศีรษะ (Head Band) เปนแถบที่แนบไปรอบศีรษะ เพื่อใช สายรัดคาง (Chin Strap) เพื่อเพิ่มความมั่นใจ ชวยยึด ปรบั ขนาดใหพ อดีกับศรี ษะของผูส วมใส โดยมีรูปแบบการปรับ 2 หมวกไมใหเล่ือนหลุดจากศีรษะ ผลิตจากยางยืด(Elastic) ชนิด คอื หรือไนลอน (Nylon) • แบบปรบั เลอ่ื น (Pin lock) • แบบปรบั หมนุ (Ratchet)
อปุ กรณปอ งกนั ศรี ษะ (Head Protection) ตวั อยางมาตรฐานทใ่ี หก ารรบั รอง การบาํ รงุ รกั ษา มาตรฐานผลิตภณั ฑอ ตุ สาหกรรม มอก.368/2538 1. ตรวจสภาพความเรยี บรอ ยของหมวกนริ ภยั ทกุ ครง้ั กอ นใชง าน หาก มาตรฐานของสหรฐั อเมรกิ า ANSI Z 89.1 เกดิ ความชํารดุ เสียหายไมค วรนาํ มาใช มาตรฐานขององั กฤษ BS 5240-1975 มาตรฐานสากล SI 2925-1964 2. ทําความสะอาดหมวกนริ ภยั ดว ยนา้ํ อนุ และนา้ํ สบู ขณะลา งทาํ ความ สะอาดควรถอดสวนประกอบของหมวกออกทาํ ความสะอาด ผง่ึ ใหแ หง แลว จึงประกอบเขา ใหม 3. ไมใ ชส ารทเ่ี ปน ตวั ทาํ ละลายหรอื สารเคมใี นการทาํ ความสะอาดหมวก นริ ภยั เพราะอาจทาํ ใหป ระสทิ ธภิ าพในการตา นแรงไฟฟา และแรงกระแทก ลดลง 4. ไมวางหมวกนริ ภยั ไวก ลางแจง หรือในทที่ มี่ อี ณุ หภมู สิ งู เพราะจะทาํ ให หมวกเสอ่ื มสภาพเรว็ และมอี ายกุ ารใชง านสน้ั ลง
อุปกรณป อ งกนั ใบหนา และดวงตา (Eye and face Protection) ปอ งกนั ใบหนาและดวงตาจากการกระทบกระแทกของของแข็ง การกระเด็นของสารเคมีหรือของเหลวอันตราย อ่ืน ๆ อนั ตรายจากงานเชอ่ื มโลหะ หรอื ตองปฏบิ ตั งิ านในพนื้ ทที่ มี่ อี นั ตรายจากฝนุ ละออง สารเคมี ความรอ น แสงสวาง หรือวัสดอุ ื่นที่อาจทาํ อนั ตรายตอดวงตา หรือในพ้นื ทีท่ ่มี ีปา ยบงั คับใหสวมใส แวน ตานริ ภัย (Safety Spectacles/Safety Glasses)มี 2 แบบ คอื แบบไมม กี ระบงั ขา ง เหมาะสาํ หรบั ใชง านทม่ี เี ศษโลหะ แบบมกี ระบงั ขา ง เหมาะสาํ หรบั การใชง านทม่ี เี ศษโลหะ หรอื วตั ถกุ ระเดน็ มาเฉพาะทางดา นหนา หรือวตั ถกุ ระเดน็ ขา ง
อุปกรณปอ งกนั ใบหนา และดวงตา (Eye and face Protection) แวน ครอบตานริ ภัย (Goggles) - ปองกนั ดวงตาไดม ีประสทิ ธภิ าพมากท่ีสดุ - สวมใสเ ม่ือทาํ งานกับสารเคมีท่มี ีไอระเหย สารเคมีกดั กรอ น ทํางานกบั ฝนุ ละออง หรอื วสั ดกุ ระเด็นขนาดเลก็ - สวมใสเ มือ่ มีการหกกระเดน็ ของสารเคมี สารชีวภาพ ไมม ีการระบายอากาศ (Non-vented) มกี ารระบายทางออ ม (Indirect-vented) มีชอ งระบายอากาศ (Direct-vented)
อปุ กรณป อ งกนั ใบหนา และดวงตา (Eye and face Protection) แวนครอบตาสาํ หรบั งานเชอ่ื มปอ งกนั แสงจา รังสี ความรอ น และสะเกด็ ไฟจากงานเชอ่ื โลหะ หรอื ตดั โลหะ หนากากสาํ หรบั งานเชอ่ื มโลหะ (Welding Shields) เปน อปุ กรณ ปอ งกนั ใบหนา และดวงตา ซ่ึงใชใ นงานเชอื่ ม เพื่อปอ งกนั การกระเดน็ ของ โลหะ ความรอ น แสงจา และรงั สจี ากการเชอ่ื ม กระบงั หนา (Face Shields) เปนวสั ดโุ คง ครอบใบหนา เพื่อปอ งกนั อนั ตรายตอ ใบหนา และลาํ คอ จากการกระเดน็ กระแทกของวตั ถุ หรอื สารเคมี
อุปกรณป อ งกนั ใบหนา และดวงตา (Eye and face Protection) ตวั อยา งมาตรฐานทใ่ี หก ารรบั รอง การบาํ รงุ รกั ษา มาตรฐาน CE 1.ทาํ ความสะอาดกอ นและหลงั ใชง านเสมอ โดยปฏบิ ติ ติ ามคาํ แนะนาํ ของ มาตรฐานสถาบนั มาตรฐานแหง ชาตปิ ระเทศสหรฐั อเมรกิ า ผูผลิตจากคมู อื ประกอบ ANSI Z87.1 มาตรฐานสหภาพยุโรป EN166 2.หลกี เลย่ี งการเช็ดหรอื ถแู รงๆ ในบรเิ วณเลนส เพราะอาจจะสง ผลให มาตรฐานประเทศออสเตรเลียและประเทศนวิ ซแี ลนด เลนสเ กดิ ความชาํ รดุ หรือเสยี หายได AS/NZ1337 3.เกบ็ ในทท่ี ม่ี อี ากาศแหง และสะอาด ควรใสก ลอ งของแวน หรอื อปุ กรณ หนากาก เพ่อื ลดการกระแทกกบั อปุ กรณแ ละเครอื่ งมอื อน่ื ๆ 4. เปลียนแวน ตานริ ภยั ใหมท นั ที หากพบวา เกดิ ชาํ รดุ หรอื มคี วามเสยี หาย
อปุ กรณปอ งกนั ระบบการไดย นิ (Hearing protection) อปุ กรณป อ งกนั เสยี งดงั ใชสาํ หรบั ลดระดบั เสยี งดังจากสภาพแวดลอ มการทาํ งานใหอ ยูใ นระดบั ทป่ี ลอดภยั กอ น เขาสรู ะบบการไดย นิ ของผปู ฏบิ ตั งิ าน เพอื่ ปอ งกนั การสูญเสยี สมรรถภาพการไดยนิ ปลก๊ั อดุ หู (Earplugs) เปน อุปกรณป อ งกนั เสยี งชนดิ สอดเขา ไปในรหู ู (Insert Earplugs) เพือ่ ปด กน้ั เสยี ง สามารถแบงยอ ยไดอ กี 3 แบบ ดังน้ี ชนิดส่ังทาํ โดยเฉพาะ (Custom–Made Earplugs) เปน ปล๊กั อดุ หชู นดิ ทที่ าํ ขนึ้ เพอื่ ใชใ หเ หมาะกบั ขนาดรหู ขู องแตละบคุ คล โดยเฉพาะ ชนิดปนข้ึนรูป (Formable Earplugs) สวนใหญนิยมใช กนั โดยมากทําจากโฟมทีส่ ามารถยืดขยายตวั ได ขอ ดี: ใสแลว กระชับกบั รูหู มีคาความสามารถในการลดเสยี ง (NRR) อยรู ะหวาง 24–29 dB ขอเสีย: กอนที่จะใชงานตองบีบกอนโฟมใหมีขนาดและรูปราตามที่ ตอ งการ ซงึ่ อาจทาํ ใหสง่ิ สกปรกทต่ี ดิ อยทู ม่ี อื นน้ั ปนเปอ นไปทก่ี อ นโฟม ทาํ ใหเส่ยี งตอ การตดิ เชือ้ ในรหู ูได
อปุ กรณปอ งกนั ระบบการไดย นิ (Hearing protection) ชนดิ ข้นึ รูปสาํ เร็จ (Pre-Molded Earplugs) ปล๊ักอุดหชู นดิ นี้ จะเปนแบบมาตรฐานทท่ี ําดว ยยาง ซิลโิ คน และเธอรโมพลาสติก ขอ ดี: ประหยดั และใชซ า้ํ ได มคี า NRR อยรู ะหวาง 24–26 dB ขอเสยี : อาจจะเจบ็ หเู พราะมคี วามนมุ นอยกวาประเภทใชแลวทงิ้ มอี ายุการใชงานไดน าน แต ราคาคอ นขางสงู ท่คี รอบหู (Earmuffs) ถกู ออกแบบมาเพอ่ื ใชป ด ครอบหสู วนนอกหรอื ใบหทู ง้ั หมดเพอื่ ลดเสยี ง มี คา NRR อยรู ะหวา ง 25-30 dB โดยประสทิ ธภิ าพในการลดเสยี งจะขนึ้ อยกู บั วสั ดุ ทใี่ ช ขนาด รูปทรง โครงสรา งอปุ กรณแ ละชนดิ ของสายคาด
อปุ กรณปอ งกนั ระบบการไดย นิ (Hearing protection) ตัวอยา งมาตรฐานทใี่ หก ารรบั รอง การบาํ รงุ รกั ษา มาตรฐาน CE-951005 1. ที่ครอบหู (Earmuffs) มาตรฐานสถาบนั มาตรฐานแหง ชาตปิ ระเทศสหรฐั อเมรกิ า - ถอดแผน ยางของฝาครอบหลู ดสยี ง (Cup) และฟองนาํ้ ดา นใน ANSI S3.19-1974 ออก มาตรฐานสหภาพยุโรป EN 352 - เช็ดปด ฝนุ ดานในและดา นนอกของอปุ กรณ - เช็ดคราบเหงอ่ื ไขมนั บนแผน ยางของครอบหลู ดเสียง ผงึ่ ลมให แหง และประกอบเกบ็ ไวเ หมอื นเดมิ *** ควรใชสบอู อ นๆ (mild soap) ในการทาํ ความสะอาด ไมควรใชท นิ เนอรห รอื ตัวทาํ ละลาย
อปุ กรณป อ งกนั ระบบทางเดนิ หายใจ (Respiratory Protection) ใชสําหรับปองกันไมใหสารอันตรายหรือสารพิษที่ปนเปอนในอากาศเขาสูรางกายทางระบบหายใจ อุปกรณปองกัน อันตรายตอ ระบบทางเดนิ หายใจนน้ั แบง ออกไดห ลายแบบขนึ้ อยกู บั ลักษณะของการแบง แตโดยสว นใหญแลวจะแบงตามวิธีการที่ อากาศเขาสูระบบทางเดนิ หายใจ สามารถแบงได 2 ประเภท ใหญ ๆ ดงั นี้ ประเภททท่ี าํ ใหอ ากาศปราศจากมลพษิ กอนทจ่ี ะเขา สทู างเดนิ หายใจ (Air – purifying Respirator) หนา กากกรองอนุภาค ทําหนาที่กรองอนุภาค หนากากปอ งกนั แบบไสก รองเคมี ที่แขวนลอยในอากาศ ซึ่งไดแก ฝุน ฟูม ควัน ใชป อ งกนั อนั ตรายจากไอของสารเคมี ไอระเหย
อปุ กรณป อ งกนั ระบบทางเดนิ หายใจ (Respiratory Protection) ประสทิ ธภิ าพการกรองของหนา กาก กปารรกะสร(ทิ%อธง)ภิตาา่ํ พสุด อนภุ าคที่ อนภุ าคทใี่ ชท ดสอบ อนภุ าคทเ่ี ปน ไมใชน า้ํ มนั อนภุ าคทเี่ ปน น้ํามนั และไมใ ชน า้ํ มนั (ทดสอบดว ย NaCl) (ทดสอบดวย DOP) นาํ้ มนั และไมใ ชน า้ํ มนั อายกุ ารใชง านนาน (ทดสอบดวย DOP) 95 N95 R95 P95 99 N99 R99 P99 99.97 N100 R100 P100 ขอกาํ หนดของไสก รองประเภทตา ง ๆ N,R และ P บงบอกถงึ การใชงานของไสก รองแตล ะชนดิ • N-series เปน ไสก รองทไ่ี มท นตอ นาํ มนั • R-series เปน ไสก รองทท่ี นตอ นาํ มนั • P-series เปนไสก รองทใี่ ชเ มอ่ื มนี าํ้ มนั หรอื ไมม นี าํ้ มนั กไ็ ด
อุปกรณป อ งกนั ระบบทางเดนิ หายใจ (Respiratory Protection) Respiratory Protection Program 8246 (R95) 8247(R95) N 95 9916 (P1) 9913V(P1) • งานเจยี • งานขดั สพี น้ื • งานบรรจหุ บี หอ งานทม่ี กี รดแกส งานทมี่ ไี อระเหยสารตัวทาํ ละลายไดแ ก • ฝุน ยา แปง เซรามคิ • เหมอื งแร ปูนซเี มนต • อตุ สาหกรรมสงิ่ ทอ • มลพิษบนทอ งถนน • งานในหองทดลอง • งานพนสี/ทาสี • งานฉดี ยาฆาแมลง • งานชุบโลหะ • งานลา งสระวา ยนํ้า/หอ งนํา้ • งานซอ มบาํ รงุ • งานเคลือบเงา/ฟอกยอม
อปุ กรณป อ งกนั ระบบทางเดนิ หายใจ (Respiratory Protection) สีทกี่ าํ หนด คณุ สมบตั กิ ารปอ งกนั กา ซทเ่ี ปน กรด ไอระเหยอนิ ทรยี กา ซแอมโมเนยี สารเอมนี กาซคารบ อนมอนอกไซด กาซทเ่ี ปน กรด และไอระเหยอนิ ทรยี กา ซทเี่ ปน กรด แอมโมเนยี และไอระเหยอนิ ทรยี ไอระเหยอน่ื ๆ และกา ซทไี่ มก ลาวไวข า งตน สารกมั มนั ตรงั สี (ยกเวน ไทรเทยี ม และโนเบลกา ซ) ฝุน ฟมู มสิ ท
อุปกรณป อ งกนั ระบบทางเดนิ หายใจ (Respiratory Protection) ประเภททสี่ ง อากาศจากภายนอกเขา ไปในหนา กาก (Atmosphere - supplying respirator) เปน อปุ กรณป อ งกนั ทางเดินหายใจชนดิ ทต่ี อ งมอี ปุ กรณส งอากาศ หรอื ใหก บั ผสู วมใสโ ดยเฉพาะ แบง เปน ชนดิ สงผา นอากาศ เชน แบบมถี งั ตดิ ตวั ชนดิ ทส่ี ง อากาศไปตามทอ (Supplied Air Respirator) (self-contained breathing apparatus: SCBA) แหลง หรอื ถงั เกบ็ อากาศจะอยหู า งออกไปจากตัวผสู วม ใชใ นทมี่ อี อกซเิ จนนอ ยหรอื ทที่ มี่ สี ารอนั ตรายสงู มาก อากาศจะถกู สงมาตามทอ เขา สหู นา กาก จนถงึ ระดบั ทเ่ี ปน อนั ตรายตอ ชวี ติ
อปุ กรณป อ งกนั ระบบทางเดนิ หายใจ (Respiratory Protection) ตวั อยา งมาตรฐานทใ่ี หก ารรบั รอง ขอ ปฏบิ ตั ใิ นการใชอ ปุ กรณป อ งกนั ทางหายใจ มาตรฐานผลติ ภณั ฑอ ตุ สาหกรรม (มอก.) 1. ตรวจสอบอปุ กรณท กุ สว นใหอ ยใู นสภาพเรยี บรอ ยกอ นใชง าน EN 137:2006 ANSI K 13.1-1973 2. ผูสวมใสต อ งไดร บั การฝก อบรมวธิ กี ารใชง านและการดแู ลรกั ษา NIOSH 3. ขณะสวมหนา กากอยู หากไดก ลน่ิ สารเคมี ควรรบี ออกจากบรเิ วณนน้ั ทนั ที 4. ตอ งมกี ารบาํ รงุ รกั ษาทดี่ ี เชน - ตรวจสอบรอยรวั่ ซมึ ทกุ ครงั้ กอ นและหลงั ใชง าน - แผน กรองควรเปลย่ี นตามอายกุ ารใชง านหรอื เมอื่ รสู กึ หายใจไม สะดวก - ทาํ ความสะอาดทกุ ครง้ั หลงั ใชงาน - จดั เกบ็ ในทท่ี ไ่ี มม ฝี นุ ละออง แสงแดด ความชน้ื
อปุ กรณป อ งกนั ระบบทางเดนิ หายใจ (Respiratory Protection)
อปุ กรณป อ งกนั ลาํ ตวั (Body Protection) อุปกรณป อ งกนั ลาํ ตวั (Body Protection) เปนอปุ กรณท ส่ี วมใสส าํ หรบั ปอ งกนั อนั ตรายทอ่ี าจเกดิ ขน้ึ กบั ลาํ ตวั จากการกระเดน็ ของ สารเคมีอนั ตรายโลหะหลอมเหลว การสัมผัสอุณหภมู ิที่รอนจัดหรอื เย็นจดั รวมถงึ ไฟไหม การกระแทกกับวัตถแุ ข็งตาง ๆ Level A ใหการปอ งกนั ในระดบั สูงสดุ Level B การปองกันระบบทางเดินหายใจ ท้งั ดานการหายใจ การสมั ผสั กบั ผวิ หนงั ไดระดับสงู สุด เชน เดียวกบั ระดบั A ดวงตาและสว นตา ง ๆ ของรา งกาย แตป องกันผวิ หนังไดตํ่ากวาระดบั A ปองกนั สารเคมที งั้ ในรปู ของแขง็ ของเหลว โดยมากจะใชปองกนั ของเหลวหรือวตั ถกุ ระเด็น และกา ซ ใชรว มกบั SCBA และ Air – line ใชร ว มกบั SCBA และ Air – line Level C ใชเมอื่ ประเมินและรวู า สารเคมีเปนอนั ตราย Level D ชุดใสท าํ งานทว่ั ไป ตอ ทางเดินหายใจ มีการวดั ความเขม ขน ไมควรใสในที่ซึ่งมสี ง่ิ คุกคามตอ ของสารเคมแี ละมขี อบงชใี้ นการใชงาน ผวิ หนงั หรอื ทางเดินหายใจ air-purifying respirators โดยอันตราย จากการสมั ผสั ทางผิวหนังคอนขางนอ ย และตลอดการปฏิบัติงานภายใตช ดุ Level C จะตอ งมีการตรวจวดั สภาพอากาศเปนระยะ
อปุ กรณป อ งกนั ลาํ ตวั (Body Protection) ชุดปองกันความรอน ทําจากวัสดุท่ีสามารถทน ชดุ ปอ งกันอนั ตรายจากแรงกระแทก และ ของมีคม นิยมใชชุดสวมใส เบาะรอง หรือผากัน ความรอ น โดยใชงานทมี่ ีอณุ หภูมสิ งู ถงึ 2000 °F เชน ผาท่ีทอจากเสนใยแข็ง (glass fiber fabric) เคลือบ เปอ นที่เปน หนัง ใยโลหะและใยแข็ง ผวิ ดานนอกดวยอลมู เิ นยี มเพือ่ สะทอนรงั สคี วามรอน หรือทําจากหนัง เพื่อใชปองกันความรอน และการ กระเด็นของโลหะท่รี อน ชุดปอ งกนั การตดิ ไฟ จากประกายไฟ เปลวไฟ เสื้อคลุมตะก่ัว เปนเสื้อคลุมที่มีช้ันตะกั่วฉาบ ลกู ไฟ วัสดุจากฝา ย ชุบดว ยสารปอ งกนั การติดไฟ ผวิ วัสดทุ ําจากผา ใยแกว ฉาบตะกว่ั หรอื พลาสตกิ ฉากตะก่ัว ผูปฏิบัติงานสวมใสขณะทํางาน เพ่ือ ปอ งกันการสมั ผสั รังสี
อปุ กรณป อ งกนั ลาํ ตวั (Body Protection) ตัวอยา งมาตรฐานทใ่ี หก ารรบั รอง ขอควรปฏบิ ตั เิ กย่ี วกบั ใช อุปกรณป อ งกนั ลาํ ตวั Type 1 BS EN 943-1 : 2002 Type 3 BS EN 14605 : 2005 1. ทาํ ความสะอาดตามคาํ แนะนาํ ของผผู ลติ Type 4 BS EN 14605 : 2005 Type 5 BS EN ISO 13982-1 : 2004 2. ขณะทาํ ความสะอาด ควรตรวจรอยชาํ รดุ Type 6 BS EN 13034 : 2005, เพอื่ ทาํ การซอ มแซม Anti - static EN 1149-5:2008 EN14126 Against Infective Agents 3. เกบ็ ไวใ นทส่ี ะอาด และอณุ หภมู พิ อเหมาะ EN1073-2 EN1149-5 EN ISO 14116
อปุ กรณป อ งกนั มอื (Hand Protection) อุปกรณปองกันมือ (Hand Protection) ใชสําหรับปองกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นกับมือและแขน จากสารเคมี วัตถุมีคม อณุ หภูมริ อ นและเยน็ ไฟฟา เช้อื โรค ส่งิ สกปรกตา ง ๆ เลือกใชถงุ มอื ใหถกู ประเภทกับงานท่ที าํ และความตองการในงาน (เชน ความ ยดื หยุน ความคลอ งแคลว ของมอื การรบั รจู ากการสมั ผสั ) รวมถงึ สามารถปองกันอนั ตรายทเ่ี กดิ จากงานได เชน ปองกันการตดั ขดั ถู ท่ิมแทง วตั ถแุ หลมคม ความรอ น ความเย็น สารเคมี รงั สี แรงดันไฟฟา การติดเชือ้ เปนตน ถงุ มือใชค รงั้ เดยี วทงิ้ (Disposable Gloves) ถูกออกแบบมาเพอื่ ใชค รงั้ เดยี วในสถานการณท ี่จําเปน ตองใชประสาทสัมผัสรบั รูทางนว้ิ และความคลอ งแคลว จงึ มีความบาง มี ความยืดหยนุ สงู ชวยลดแรงตงึ และความเมื่อยลา ของผสู วมใส แตความทนทานในการใชง านอาจจะไมมากนกั
อปุ กรณป อ งกนั มอื (Hand Protection) ถงุ มือปอ งกนั สารเคมี (Chemical-resistant gloves) สิง่ ท่ตี อ งพจิ ารณา 1. SDS 2. Breakthrough time ถงุ มอื บวิ ทลิ ถุงมอื ยางธรรมชาติ ถงุ มอื ไนไตร ถงุ มอื นโี อพรนี
อปุ กรณป อ งกนั มอื (Hand Protection)
อุปกรณป อ งกนั มอื (Hand Protection) ถงุ มอื ปอ งกนั อณุ หภมู ิ (Temperature-resistant gloves) ผลติ จากวสั ดดุ งั น้ี อลมู เิ นยี ม แรใยหนิ หนงั ผาฝา ย
อปุ กรณป อ งกนั มอื (Hand Protection) ถุงมอื ปอ งกนั ไฟฟา (Electrical-resistant gloves) ทาํ จากยางชนดิ พเิ ศษ ตองสวมถงุ มอื หนงั ดวยทกุ ครงั้
อปุ กรณป อ งกนั มอื (Hand Protection) ถงุ มอื ปอ งกนั การขดี ขว น (Abrasive-resistant gloves) หนงั ผา ปลอกนวิ้ ตาขายลวด
อุปกรณป อ งกนั มอื (Hand Protection) ตัวอยางมาตรฐานทใ่ี หก ารรบั รอง ขอควรปฏบิ ตั เิ กย่ี วกบั ใช อปุ กรณป อ งกนั มอื EN388 EN407 1. เลือกใชถ งุ มอื ใหถ กู ประเภทกบั งานทที่ าํ และความตอ งการในงาน EN511 EN 374 2. ศึกษาวธิ ใี ชง าน การเกบ็ รกั ษา การทาํ ความสะอาดหรอื ชาํ ระลา งส่งิ ปนเปอ น และการกาํ จดั รวมถงึ ขอ จาํ กดั หรอื ขอ พงึ ระวงั ตา ง ๆ ทีร่ ะบไุ วใ นาํ แนะนาํ ของ ผผู ลติ ม 3. กอนใชงานทกุ ครง้ั ตอ งมกี ารตรวจสอบจดุ บกพรอ งหรอื การเสอ่ื มสภาพแม จะเปน ของใหม (โดยเฉพาะบรเิ วณปลายนวิ้ และงา มนว้ิ ) เชน รรู ว่ั ปรแิ ตก บวม หด สกึ หรอ มสี เี ปลี่ยนไป แข็งกระดาง เปน ตน และตรวจสอบเปน ระยะสาํ หรบั คณุ สมบตั พิ เิ ศษของถงุ มอื ที่ใชเฉพาะงาน เชน ความทนทานตอ แรงดนั ไฟฟา ของถงุ มอื ยางปอ งกนั ไฟฟา ทั้งนหี้ า มใชถ งุ มอื ท่ี ชํารุดเสยี หายเดด็ ขาด
อุปกรณปอ งกนั ขาและเทา (Leg and foot protection) อปุ กรณป อ งกนั ขาและเทา (Leg and foot protection) ใชส ําหรบั ปอ งกนั อนั ตรายทอ่ี าจเกดิ ขนึ้ กบั ขาและเทา จาก การกระแทก ทบั หรอื หนบี โดยวตั ถแุ ขง็ สารเคมหี กใส การสมั ผสั กบั กระแสไฟฟา รองเทา ทาํ จากวสั ดทุ ส่ี ามารถทนตอ การกดั กรอ นของ สารเคมี ตัวทําละลาย หรอื การซมึ ผา นของนา้ํ ได เชน รองเทา ยางทสี่ วมหมุ รองเทา ธรรมดา และรองเทา บทู แตรองเทา หนงั สามารถดดู ซบั สารเคมไี ด ปองกนั อนั ตรายจากไฟฟา วัสดทุ ีใ่ ชท าํ จากยางธรรมชาติ หรือยางสงั เคราะห รองเทา นิรภัย รองเทาปองกันสารเคมี ทําจากวัสดุท่ีทนตอการกัดกรอนของ สารเคมี เชน ไวนิล นีโอพรีน ยางธรรมชาติ หรือยางสังเคราะห แบง เปน ชนดิ ที่มหี วั โลหะ และไมมีหัวโลหะ
อปุ กรณป อ งกนั ขาและเทา (Leg and foot protection) ตัวอยางมาตรฐานทใ่ี หก ารรบั รอง ขอควรปฏบิ ตั เิ กย่ี วกบั ใช อปุ กรณป อ งกนั ขาและเทา TIS 523-2528 JIS T8101 1. เลือกชนดิ รองเทา ใหเ หมาะสมกบั ชนดิ ของงาน JIS T8103 SS105:1997 2. เลือกรปู ทรงและขนาดเหมาะสมกบั เทา นาํ้ หนกั ไมม ากเกนิ ไป สวมกระชบั ใส EN 12568 สบาย MS EN345:1998 EN ISO20345 3. ศึกษาวธิ ีใชง าน การเกบ็ รกั ษา การทาํ ความสะอาดหรอื ชาํ ระลา งสงิ่ ปนเปอ น และการกาํ จดั รวมถงึ ขอ จาํ กดั หรอื ขอ พงึ ระวงั ตา ง ๆ ท่ีระบไุ วใ นาํ แนะนาํ ของ ผูผลติ ม 4. กอนหรอื หลงั นาํ รองเทา นริ ภยั หรอื อปุ กรณป อ งกนั ขาและเทา มาใช ควร ตรวจสอบวา ยงั มสี ภาพใชง านไดตอ ไปหรอื ไม 5. ทําความสะอาดเช็ดสง่ิ สกปรกตา งๆ ออกหลงั การใชง านทกุ ครง้ั
อุปกรณป อ งกนั การตกจากทสี่ งู (High protection) อนั ตรายจากการทาํ งานบนทสี่ งู มี 2 ประเภทหลกั ๆ คอื คนตกจากที่สูง เชน วสั ดุ/สงิ่ ของตกจากท่ีสูง เชน - การเคลอ่ื นยา ยจากจดุ หนึ่งไปยังอีกจุดหนง่ึ ขณะอยบู นที่สูง - การวางวัสดุบนพื้นท่ีไมมีอุปกรณปองกันการตก บนพื้น - หลุม รอ ง ชองที่ปด ทิง้ ไว อาคารหรือบนขอบหลงั คา - บนขอบของอาคารหรือหลังคาท่ไี มมอี ุปกรณปอ งกนั พนื้ ที่ - พืน้ ที่ทํางานไมมีแผน กนั ของตก ทไี่ ดมาตรฐาน ไมส ม่ําเสมอ ไมม ัน่ คง ยึดไมแ นน - เครื่องมอื หรอื อุปกรณที่ใชไมมีการผูกรัด หรือเก็บใสภาชนะ - การสวมรองเทาผิดประเภท ไมเหมาะสม หรือชํารุด ปอ งกันการตก - ดงึ หรอื ชักเชอื กทผี่ ูกเคร่อื งมอื ขน้ึ บนทสี่ งู โดยผกู มดั ไมแ นน หรือไมผกู รดั ใหกระชบั เทา - ไมจัดเกบ็ ทําความสะอาด อปุ กรณป อ งกนั การตกจากทส่ี งู
อปุ กรณป อ งกนั การตกจากทส่ี งู (High protection) เนื่องจากการความรุนแรงทเ่ี กิดข้ึนเมอ่ื เกิดอุบัตเิ หตุจากการทํางานบนท่ีสูง มคี วามรุนแรงมากอาจถึงขน้ั เสยี ชีวิต จึง ทาํ ใหต อ งมมี าตรการในการกาํ กบั ดแู ลการทาํ งานบนทสี่ งู พจิ ารณาตามลาํ ดบั ชน้ั ของมาตรการควบคมุ (The Hierarchy of Control Measures) ดังนี้ 1. Working on ground or Eliminate the working at height เลือกทํางานบนพ้ืนเปนลําดับแรก หรือพิจารณาวาเปล่ียนวิธีการ ทํางาน/ ไมทาํ งานบนที่สงู 2. Work from permanent platforms สามารถทํางานบนพ้ืนที่ แขง็ แรง ปลอดภยั และมรี าวปอ งกนั การตกอยา งถาวร 3. Work from temporary or movable platforms เลือกใช อปุ กรณช ว ยในการทํางานบนท่ีสูง 4. ใชอุปกรณยังย้ังการตกจากท่ีสูง เชน การสวมใสเข็มขัดนิรภัย ยับยง้ั การตกจากที่สูง
อุปกรณป อ งกนั การตกจากทสี่ งู (High protection) สว นประกอบของระบบปองกันการตกจากทสี่ ูง ABC 1. A: จดุ ยึด Anchor Point (tie-off point) จุดยึดคือจดุ ทเ่ี อาไวส าํ หรบั ยดึ ตวั กบั ฐานหรอื โครงสรา งตาง ๆ โดยตามมาตรฐาน ANSI ของอเมรกิ า อปุ กรณต อ งสามารถรับแรง ไดอยา งนอ ย 22 KN (5000lb) การใชง านควรอยใู นตําแหนง เหนอื หวั ขนึ้ ไปและอยูในแนวเดียวกบั ผใู ช เพื่อปองกนั การลดระยะการ ตกและลดการเหวี่ยงตวั เพือ่ ปอ งกันอันตรายจากการกระแทกกบั โครงสรา ง 2. B: เขม็ ขัดแบบรัดทง้ั ตวั Body wear (full body harness) ใสโดยผูใชงาน โดยตองสวมใสทั้งตัวไมใชจุดใดจุดหนึ่ง เปนอุปกรณดึงผูปฏิบัติงานถามีการตก โดยHarness จะตองเลือกให เหมาะสมกบั ลกั ษณะการทาํ งานและจะตองมีจดุ เชื่อมตออยา งนอ ย 1 จดุ ซึ่งปกติจะอยูทางดา นหลงั สายรัดกนั ตกตองทําจากวสั ดุ ออนนุม แตทนทาน ทําจากวัสดสุ ังเคราะห เชน โพลีเอไมด หรือโพลีเอสเตอร ปอ งกนั การบาดเจ็บโดยการตกจากที่สงู 3. C: อปุ กรณเช่ือมตอ Connecting Device (lanyard & Connector) อุปกรณเช่ือมตอ (Connector) จะมีอยูอยางนอย 2 จุดคือจุดท่ีเช่ือมตอกับจุดยึด (Anchor Point Connector) และจุดที่ยึดกับตัว Harness (Harness Connector) จะตอ งทนตอ การกดั กรอ นผิวจะตอ งเรียบ ไมม รี อยเชื่อม และทําจากเหล็กทีผ่ านการหลอข้ึนรูปหรือ ปมขึ้นรูป (ตัว เช่ือมตอ 1 จะเปน ตัวเช่อื มระหวางจดุ ยึดกบั อปุ กรณปอ งกันการตก จะตอ งไมม ีรอยรา ว รอยแตก หรือการเปลย่ี นรปู ถาวรรับแรง อยา งนอ ย 16KN
อุปกรณป อ งกนั การตกจากทสี่ งู (High protection) ตวั อยางอุปกรณป อ งกนั การตกจากทส่ี ูง สายรัดตัวนิรภัย หรือสายพยุงตัว เปนอุปกรณท่ีใช สําหรับงานท่ีเสี่ยงภัย ทํางานในท่ีสูง ออกแบบมา เข็มขัดนิรภัย ประกอบดวยตัวเข็มขัด และเชือก เพื่อใหผูใชงานสามารถเคลื่อนตัว ขณะทํางานได นิรภยั ตัวเขม็ ขดั ทําดว ยหนงั เสน ใยจากฝาย และใย หรอื ชว ยพยงุ ตัวใหส ามารถทํางานได ในที่ไมมีจุดยึด สงั เคราะห ไดแก ไนลอน เกาะตัวในขณะทํางาน ทําจากวัสดุประเภทเดียวกับ เข็มขดั นริ ภยั มี 3 แบบ คอื ชนดิ คาดหนาอก เอว และ ขา และชนิดแขวนตวั
อุปกรณป อ งกนั การตกจากทส่ี งู (High protection) ตัวอยา งมาตรฐานทใ่ี หการรบั รอง ขอ ควรปฏบิ ตั เิ กย่ี วกบั ใช อุปกรณป อ งกนั การตกจากทส่ี งู ANSI A10.14-1991 ANSI Z359.1-1992 1. กอนใชเขม็ ขดั นริ ภยั ผใู ชควรตรวจสอบการฉกี ปริ ขาด หรือรอยตัด OSHA1926.104 ถาพบไมค วรนาํ มาใชง าน เม่อื ใชไ ป 1-3 เดอื น ควรใหผ เู ชยี่ วชาญ ตรวจสอบ 2. การลางทาํ ความสะอาด ควรทาํ เดอื นละครงั้ เมอื่ มกี ารใชง านทกุ วนั หรอื เมอื่ เกดิ ความสกปรกมาก โดยลา งนา้ํ อนุ และสบกู รด ตามดว ยนา้ํ สะอาด และปลอ ยใหแ หง ทอ่ี ณุ หภมู หิ อ ง
ส/ี สัญลกั ษณเ พอ่ื ความปลอดภยั สีแดง หยดุ สเี หลอื ง สนี ํ้าเงนิ สเี ขยี ว บังคับใหปฏบิ ตั ิตาม ใหขอ มลู เฉพาะ/ เตือน/ระวงั สภาวะปลอดภยั สีแดง
ตวั อยา งปา ยบงั คบั ใชอ ปุ กรณ PPE
หลกั การสวม-ถอด PPE การสวมใส PPE • ขั้นตอนการสวมใส อาจสลบั ไดตามความเหมาะสม • ตองแนใ จวา รา งกายพรอ ม เชน เขา หอ งนา้ํ ใหเ รยี บรอ ย • ถอดเครอื่ งประดบั • ตรวจดอู ปุ กรณ PPE ทใ่ี ช ศูนยบ รหิ ารความปลอดภยั อาชีวอนามยั และสภาพแวดลอ มในการทาํ งาน (COSHEM)
หลกั การสวม-ถอด PPE การถอด • เริม่ จากชิ้นทสี่ กปรกมากทส่ี ดุ • ถอดจากช้นิ นอกสดุ ไปชนิ้ ในสดุ • อปุ กรณเ กย่ี วกับระบบหายใจ ควรถอดเปน ลาํ ดบั สดุ ทา ย ศูนยบรหิ ารความปลอดภยั อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ มในการทาํ งาน (COSHEM)
Search
Read the Text Version
- 1 - 49
Pages:
