อุทยานประวัติศาสาตร์ศรีเทพ

อทุ ยานประวตั ิศาสตร์ศรีเทพ อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ เป็ นโบราณสถานสาคญั แห่งหน่ึงของจงั หวดั เพชรบูรณ์ อุทยานมีพ้ืนที่ครอบคลุมโบราณสถานใน เมืองเก่าศรีเทพ ศรีเทพเป็ นเมืองโบราณที่อยูใ่ นทอ้ งท่ีอาเภอศรีเทพ เดิมมีช่ือว่า \"เมืองอภยั สาลี\"ถูกค้น พบเม่ือสมเด็จกรมพระยา ดารงราชานุภาพเสด็จไปตรวจราชการมณฑลเพชรบูรณ์ และไดท้ รงเรียกเมืองน้ีเสียใหม่ว่า \"เมืองศรีเทพ\" เม่ือปี พ.ศ. 2447-2448 เมืองโบราณศรีเทพน้ีมีลกั ษณะเป็ นเมืองซ้อนเมืองขนาดใหญ่ ท่ีต้งั ของเมืองอยูใ่ นชุมทาง ที่สามารถติดตอ่ กบั ภาคอื่น ๆ ไดส้ ะดวกดงั น้นั จึงไดร้ ับอิทธิพลทางศิลปวฒั นธรรมจากอาณาจกั รขา้ งเคียง มาผสมผสาน เช่น ศิลปะทวารวดี ศิลปะขอม เป็ นตน้ เมืองศรีเทพสร้างข้ึนในยุคของขอมเรืองอานาจ ซ่ึงคาดว่ามีอายไมุ่ต่ากวา่ 1,000 ปี โดยดูจากหลกั ฐานทางสถาปัตยกรรม ศิลปกรรม และวฒั นธรรมท่ีตกทอดมาถึงปัจจุบนั ซ่ึงมีเอกลกั ษณ์เฉพาะตวั และมีความเจริญสูงสุดทางดา้ นสถาปัตยกรรมและศิลปกรรม สันนิษฐานวา่ เจริญ อยใู่ นช่วงพุทธศตวรรษที่ 11 ถึงพุทธศตวรรษที่ 16อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพไดร้ ับ รางวลั Thailand Tourism Award ประจาปี 2543 2รางวลั คือ รางวลั ประเภทแหล่งท่องเที่ยวทางวฒั นธรรมโบราณสถานยอด เยี่ยมและรางวลั สื่อ เผยแพร่ประชาสมั พนั ธ์ดา้ นอินเทอร์เน็ตดีเด่นอุทยานประวตั ิศาสตร์ศรีเทพ มีเน้ือที่ ประมาณสองพนั ไร่เศษ มีกาแพงเมืองท่ีก่อดว้ ยดินลอ้ มรอบ และมีคูเมืองนอกกาแพงมีประตู เมืองท้งั ส่ีทิศ ภายในเมือง มีปรางคส์ มยั ลพบุรีอยสู่ ององค์ เรียกวา่ ปรางคอ์ งคพ์ ่แี ละปรางค์องค์น้อง ทางทิศเหนือนอกกาแพง เมืองออกไปมีสระน้าสองแห่ง ชื่อสระแก้วและสระขวญั ในสมยั ก่อนเมืองศรีเทพตอ้ งส่งส่วย น้าจากสระท้งั สองน้ีเพ่ือนาไปใช้ทา น้าพิพฒั ยสัตยาเพราะถือว่าเป็ นน้าศกั ด์ิสิทธ์ิ

โบราณสถานและสถานทส่ี าคญัศาลเจ้าพ่อศรีเทพอยหู่ ่างจากประตูทางเขา้ เลก็ นอ้ ยทางดา้ นขวามือ ศาลเจา้ พอ่ ศรีเทพไมใ่ ช่โบราณสถาน แตเ่ ป็ นท่ีเคารพสักการะของชาวบา้ นทวั่ ไป โดยทุกปี จะมีงานบวงสรวง ในราวเดือนกุมภาพนั ธ์ (ข้ึน 3 ค่า เดือน 3)ปรางค์ศรีเทพเป็นสถาปัตยกรรมแบบศิลปะเขมรหนั หนา้ ไปทางทิศตะวนั ตก ลกั ษณะของปรางคส์ ร้างดว้ ยอิฐและศิลาแลงฐานล่างก่อดว้ ยศิลาแลง เป็นฐานบวั ลูกฟัก แบบเดียวกบั สถาปัตยกรรมเขมรทว่ั ๆ ไป เรือนธาตุก่อดว้ ยอิฐในการขดุ คน้ บริเวณน้ีพบ ชิ้นส่วนทบั หลงั รูปลาย สลกั ราวพุทธศตวรรษที่ 16-17 ซ่ึงน่าจะเป็นการสร้างเพมิ่หลงั จากโบราณสถานเขาคลงั ใน ตอ่ มาประมาณพุทธศตวรรษที่ 18 มีการ พยายามจะปรับปรุงเปลี่ยนแปลงใหมแ่ ต่ไม่สาเร็จ โดยไดพ้ บชิ้นส่วนทิง้ กระจดั กระจายสระแก้วสระขวญัสระแกว้ จะอยนู่ อกเมืองไปทิศเหนือ ส่วนสระขวญั จะอยใู่ นบริเวณเมืองส่วนนอก สระน้าท้งั สองสระน้ีมีน้าขงั ตลอดปี และเช่ือกนั วา่ เป็ นน้าศกั ด์ิสิทธ์ิ มีการนาน้าท้งั สองสระน้ีไปทาน้าพพิ ฒั น์สัตยา ต้งั แต่สมยั โบราณมาจนถึงปัจจุบนัโบราณสถานเขาคลงั ในเช่ือกนั วา่ เป็นท่ีเกบ็ อาวธุ และทรัพยส์ มบตั ิตา่ ง ๆ จึงเรียกวา่ เขาคลงั การก่อสร้างประมาณพุทธศตวรรษที่ 12-13 ผงั เป็นรูป ส่ีเหล่ียมผนื ผา้ หนั หนา้ ไปทางทิศตะวนั ออก ใชศ้ ิลาแลงเป็นวสั ดุหลกั ในการก่อสร้าง ที่ฐานมีรูปปูนป้ันบุคคล และสตั วป์ ระดบั เป็น ศิลปะแบบทวารวดีมีลกั ษณะศิลปะแบบเดียวกบั ที่พบท่ีเมืองคูบวัโบราณสถานบา้ นโคกไมเ้ ดน จงั หวดั นครสวรรค์ และวดั นครโกษา จงั หวดั ลพบุรี จะเห็นวา่ เขาคลงั ในต้งั อยู่

เกือบกลางเมืองลกั ษณะทางผงั เมืองจะ คลา้ ยกบั เมืองทวารวดีอ่ืน ๆ เช่น เมืองนคร ปฐมโบราณ เมืองคูบวั ท่ีราชบุรี และจากรายละเอียดปูนป้ันบุคคลหรือ ลวดลายแบบเดียวกบั ที่พบที่เมืองคูคลา้ ยปรางค์สองพนี่ ้องลกั ษณะเป็นปรางค์ 2 องค์ ต้งั อยบู่ นฐานศิลาแลงขนาดใหญ่ หนั หนา้ ไปทางทิศตะวนั ตกเช่นเดียวกบั ปรางค์ศรีเทพ มีประตูทาง เขา้ ทางเดียวและจากการขดุ แต่งทางโบราณคดี พบทบั หลงั ที่มีจาหลกั เป็นรูปพระอิศวรอุม้ นางปารพตี ประทบั นงั่ อยเู่ หนือโคอศุภราช ซ่ึงลกั ษณะของทบั หลงั และเสาประดบั กรอบประตูเป็ นสิ่งกาหนดอายขุ องปรางค์ ซ่ึงอยใู่ นราวพทุ ธศตวรรษท่ี 16-17 เป็นศิลปะขอมแบบบาปวนต่อนครวดั และไดม้ ีการสร้างปรางคอ์ งคเ์ ล็กเพม่ิ โดยพบร่องรอยการสร้างทบั กาแพงแกว้ ท่ีลอ้ มรอบ ปรางคอ์ งคใ์ หญ่ ซ่ึงอยใู่ ต้ปรางคอ์ งคเ์ ล็ก และยงั มีการก่อปิ ดทางข้ึนโดยเสริมทางดา้ นหนา้ ใหย้ นื่ ออกมา และก่อสร้างอาคารขนาด เลก็ทางทิศเหนือเพ่มิ ข้ึนนอกจากน้ีระหวา่ งองคป์ รางคท์ ้งั สองแห่งคือปรางคส์ องพ่นี อ้ ง และปรางคศ์ รีเทพจะมีกาแพงลอ้ มรอบ และมี อาคารปะราพธิ ีขนาดเล็กกระจดั กระจายอยทู่ ว่ั ไป แสดงใหเ้ ห็นถึงลกั ษณะการวางผงัในรูปของศาสนสถานศิลปะเขมร แบบเดียวกบั ที่พบในภาคอีสานของประเทศไทย

อาคารหลุมขดุ ค้นทางโบราณคดีจดั แสดงโครงกระดูกมนุษยแ์ ละโครงกระดูกชา้ งท่ีไดข้ ุดคน้ ทางโบราณคดีเมื่อปี พ.ศ. 2531โบราณสถานอ่ืนๆนอกจากโบราณสถานหลกั แลว้ ยงั มีโบราณสถานยอ่ ย ๆ กระจดั กระจายอยทู่ ว่ั ไป เช่น ทิศใตข้ อง เขาคลงั ใน พบโบสถก์ ่อดว้ ยศิลาแลง พบใบเสมาหินบริเวณใกลห้ ลุมขดุ คน้ และพบโบราณสถานรูปสี่เหล่ียมจตั ุรัสสมยั ทวารวดี ซ่ึงไดม้ ีการ ก่อสร้างทบั ในระยะท่ีรับเอาศาสนาพราหมณ์เขา้ มา จึงเห็นไดว้ า่บริเวณเมืองช้นั ในเดิมน่าจะเป็นเมืองแบบทวารวดีและ มีการสร้าง สถาปัตยกรรมเขมรในระยะหลงั เพม่ิ ข้ึนนอกจากน้ีทางทิศใตย้ งั พบอาคารมณฑปแบบทวารวดีขนาดใหญ่ และมีการพยายาม เปล่ียนแปลงใหเ้ ป็นเทวาลยั ประมาณตน้ ศตวรรษท่ี 18 แต่ไม่สาเร็จเช่นเดียวกบั ปรางคศ์ รีเทพ

อตั ราค่าเข้าชมค่าเขา้ ชมชาวไทย 10 บาทชาวต่างประเทศ 30 บาทเปิ ดใหเ้ ขา้ ชมทุกวนั เวลา 08.00 - 17.00 น.โทร. 0 5679 1787การชมอุทยานประวตั ศิ าสตร์ศรีเทพนกั ทอ่ งเที่ยวสามารถนงั่ รถรางชมเมืองศรีเทพ ในอตั ราคา่ บริการเหมาคนั คนั ละ 600 บาท โดยรถจะวง่ิ รอบอุทยาน และจะจอดให้ ชมตามจุดต่างๆ ที่สาคญั ระหวา่ งเยี่ยมชมก็จะมีเจา้ หนา้ ที่คอยใหข้ อ้ มูลอธิบายประวตั ิอยา่ งละเอียดการเดนิ ทางไปอทุ ยานประวตั ศิ าสตร์ศรีเทพ1.รถยนต์ส่ วนตวัเมืองศรีเทพอยหู่ ่างจากตวั เมืองเพชรบูรณ์ประมาณ 130 กิโลเมตร ตามทางหลวงหมายเลข 21 (สระบุรี-หล่มสัก) ถึงหลกั กิโลเมตรท่ี 102 แลว้ แยกเขา้ ทางหลวงหมายเลข 2211 ไปอีกประมาณ 9 กิโลเมตรจะเห็นป้ายบอกทางเขา้ อุทยานประวตั ิศาสตร์ศรีเทพ อยดู่ า้ นขวามือ อุทยานประวตั ิศาสตร์ศรีเทพ