อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ

โบราณสถานสาคญั จงั หวดั เพชรบูรณ์ จัดทาโดย นางสาวกาญจนา สุขสาราญ รหัสนักศึกษา 6032040026แผนกคอมพวิ เตอร์ธุรกจิ 1สคธ2

อุทยานประวตั ศิ าสตร์ศรีเทพ อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ เป็ นโบราณสถานสาคญั แห่งหน่ึงของจงั หวดัเพชรบูรณ์ อุทยานมีพ้ืนท่ีครอบคลุมโบราณสถานใน เมืองเก่าศรีเทพ ศรีเทพเป็นเมืองโบราณที่อยใู่ นทอ้ งท่ีอาเภอศรีเทพ เดิมมีชื่อว่า \"เมืองอภยั สาลี\"ถูกคน้ พบเม่ือสมเด็จกรมพระยา ดารงราชานุภาพเสด็จไปตรวจราชการมณฑลเพชรบูรณ์ และไดท้ รงเรียกเมืองน้ีเสียใหม่วา่ \"เมืองศรีเทพ\" เม่ือปี พ.ศ. 2447-2448 เมืองโบราณศรีเทพน้ีมีลกั ษณะเป็นเมืองซอ้ นเมืองขนาดใหญ่ ท่ีต้งั ของเมืองอยใู่ นชุมทาง ที่สามารถติดต่อกบั ภาคอ่ืนๆ ได้สะดวก ดงั น้ันจึงได้รับอิทธิพลทางศิลปวฒั นธรรมจากอาณาจกั รขา้ งเคียง มาผสมผสาน เช่น ศิลปะทวารวดี ศิลปะขอม เป็นตน้ เมืองศรีเทพสร้างข้ึนในยคุ ของขอมเรืองอานาจ ซ่ึงคาดว่ามีอายไุ ม่ต่ากว่า 1,000 ปี โดยดูจากหลกั ฐานทางสถาปัตยกรรมศิลปกรรม และวฒั นธรรมท่ีตกทอดมาถึงปัจจุบนั ซ่ึงมีเอกลกั ษณ์เฉพาะตวั และมีความเจริญสูงสุดทางดา้ นสถาปัตยกรรมและศิลปกรรม สนั นิษฐานว่าเจริญ อยใู่ นช่วงพุทธศตวรรษท่ี 11 ถึงพุทธศตวรรษท่ี 16 อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพได้รับ รางวลัThailand Tourism Award ประจาปี 2543 2 รางวลั คือ รางวลั ประเภทแหล่งท่องเท่ียวทางวฒั นธรรมโบราณสถานยอด เย่ียมและรางวลั สื่อ เผยแพร่ประชาสัมพนั ธ์ดา้ นอินเทอร์เน็ตดีเด่น

อุทยานประวตั ิศาสตร์ศรีเทพ มีเน้ือที่ ประมาณสองพนั ไร่เศษ มีกาแพงเมืองท่ีก่อด้วยดินลอ้ มรอบ และมีคูเมืองนอกกาแพงมีประตู เมืองท้งั ส่ีทิศ ภายในเมือง มีปรางคส์ มยั ลพบุรีอยสู่ ององค์ เรียกว่า ปรางคอ์ งคพ์ ี่และปรางคอ์ งคน์ ้อง ทางทิศเหนือนอกกาแพง เมืองออกไปมีสระน้าสองแห่ง ชื่อสระแก้วและสระขวญั ในสมยั ก่อนเมืองศรีเทพตอ้ งส่งส่วย น้าจากสระท้งั สองน้ีเพ่ือนาไปใชท้ า น้าพิพฒั ยสตั ยาเพราะถือวา่ เป็นน้าศกั ด์ิสิทธ์ิโบราณสถานและสถานทสี่ าคญัศาลเจ้าพ่อศรีเทพอยหู่ ่างจากประตูทางเขา้ เลก็ นอ้ ยทางดา้ นขวามือ ศาลเจา้ พอ่ ศรีเทพไม่ใช่โบราณสถานแต่เป็นท่ีเคารพสกั การะของชาวบา้ นทวั่ ไป โดยทุกปี จะมีงานบวงสรวง ในราวเดือนกมุ ภาพนั ธ์ (ข้ึน 3 ค่า เดือน 3)

ปรางค์ศรีเทพเป็นสถาปัตยกรรมแบบศิลปะเขมรหนั หนา้ ไปทางทิศตะวนั ตก ลกั ษณะของปรางค์สร้างดว้ ยอิฐและศิลาแลง ฐานลา่ งก่อดว้ ยศิลาแลง เป็นฐานบวั ลูกฟัก แบบเดียวกบัสถาปัตยกรรมเขมรทว่ั ๆ ไป เรือนธาตุก่อดว้ ยอิฐ ในการขดุ คน้ บริเวณน้ีพบ ชิ้นส่วนทบั หลงั รูปลาย สลกั ราวพุทธศตวรรษท่ี 16-17 ซ่ึงน่าจะเป็นการสร้างเพ่ิมหลงั จากโบราณสถานเขาคลงั ใน ต่อมาประมาณพทุ ธศตวรรษท่ี 18 มีการ พยายามจะปรับปรุงเปล่ียนแปลงใหมแ่ ต่ไม่สาเร็จ โดยไดพ้ บชิ้นส่วนทิ้งกระจดั กระจาย

สระแก้วสระขวญัสระแกว้ จะอยนู่ อกเมืองไปทิศเหนือ ส่วนสระขวญั จะอยใู่ นบริเวณเมืองส่วนนอก สระน้าท้งั สองสระน้ีมีน้าขงั ตลอดปี และเช่ือกนั วา่ เป็นน้าศกั ด์ิสิทธ์ิ มีการนาน้าท้งั สองสระน้ีไปทาน้าพพิ ฒั นส์ ตั ยา ต้งั แต่สมยั โบราณมาจนถึงปัจจุบนั

โบราณสถานเขาคลงั ในเชื่อกนั วา่ เป็นท่ีเกบ็ อาวธุ และทรัพยส์ มบตั ิต่าง ๆ จึงเรียกวา่ เขาคลงั การก่อสร้างประมาณพทุ ธศตวรรษท่ี 12-13 ผงั เป็นรูป ส่ีเหลี่ยมผนื ผา้ หนั หนา้ ไปทางทิศตะวนั ออกใชศ้ ิลาแลงเป็นวสั ดุหลกั ในการก่อสร้าง ท่ีฐานมีรูปปนู ป้ันบุคคล และสตั วป์ ระดบั เป็นศิลปะแบบทวารวดีมีลกั ษณะศิลปะแบบเดียวกบั ที่พบท่ีเมืองคูบวั โบราณสถานบา้ นโคกไมเ้ ดน จงั หวดั นครสวรรค์ และวดั นครโกษา จงั หวดั ลพบุรี จะเห็นวา่ เขาคลงั ในต้งั อยเู่ กือบกลางเมืองลกั ษณะทางผงั เมืองจะ คลา้ ยกบั เมืองทวารวดีอื่น ๆ เช่น เมืองนคร ปฐมโบราณ เมืองคูบวั ท่ีราชบุรี และจากรายละเอียดปนู ป้ันบุคคลหรือ ลวดลายแบบเดียวกบั ท่ีพบท่ีเมืองคคู ลา้ ย

ปรางค์สองพน่ี ้องลกั ษณะเป็นปรางค์ 2 องค์ ต้งั อยบู่ นฐานศิลาแลงขนาดใหญ่ หนั หนา้ ไปทางทิศตะวนั ตกเช่นเดียวกบั ปรางคศ์ รีเทพ มีประตทู าง เขา้ ทางเดียวและจากการขดุ แต่งทางโบราณคดี พบทบั หลงั ท่ีมีจาหลกั เป็นรูปพระอิศวรอุม้ นางปารพตี ประทบั นงั่ อยเู่ หนือโคอศุภราช ซ่ึงลกั ษณะของทบั หลงั และเสาประดบั กรอบประตเู ป็นส่ิงกาหนดอายขุ องปรางค์ ซ่ึงอยใู่ นราวพุทธศตวรรษที่ 16-17 เป็นศิลปะขอมแบบบาปวนต่อนครวดั และไดม้ ีการสร้างปรางคอ์ งคเ์ ลก็ เพิ่ม โดยพบร่องรอยการสร้างทบั กาแพงแกว้ ที่ลอ้ มรอบปรางคอ์ งคใ์ หญ่ ซ่ึงอยใู่ ตป้ รางคอ์ งคเ์ ลก็ และยงั มีการก่อปิ ดทางข้ึนโดยเสริมทางดา้ นหนา้ ใหย้ นื่ ออกมา และก่อสร้างอาคารขนาด เลก็ ทางทิศเหนือเพิ่มข้ึนนอกจากน้ีระหวา่ งองคป์ รางคท์ ้งั สองแห่งคือปรางคส์ องพ่ีนอ้ ง และปรางคศ์ รีเทพจะมีกาแพงลอ้ มรอบ และมี อาคารปะราพิธีขนาดเลก็ กระจดั กระจายอยทู่ ว่ั ไป แสดงใหเ้ ห็นถึงลกั ษณะการวางผงั ในรูปของศาสนสถานศิลปะเขมร แบบเดียวกบั ท่ีพบในภาคอีสานของประเทศไทย

อาคารหลมุ ขุดค้นทางโบราณคดีจดั แสดงโครงกระดูกมนุษยแ์ ละโครงกระดูกชา้ งท่ีไดข้ ดุ คน้ ทางโบราณคดีเมื่อปี พ.ศ.2531

โบราณสถานอ่ืนๆนอกจากโบราณสถานหลกั แลว้ ยงั มีโบราณสถานยอ่ ย ๆ กระจดักระจายอยทู่ ว่ั ไป เช่น ทิศใตข้ อง เขาคลงั ใน พบโบสถก์ ่อดว้ ยศิลาแลง พบใบเสมาหินบริเวณใกลห้ ลุมขดุ คน้ และพบโบราณสถานรูปส่ีเหลี่ยมจตั ุรัสสมยั ทวารวดี ซ่ึงไดม้ ีการ ก่อสร้างทบั ในระยะท่ีรับเอาศาสนาพราหมณ์เขา้ มา จึงเห็นไดว้ า่ บริเวณเมืองช้นั ในเดิมน่าจะเป็นเมืองแบบทวารวดีและ มีการสร้าง สถาปัตยกรรมเขมรในระยะหลงัเพิ่มข้ึน นอกจากน้ีทางทิศใตย้ งั พบอาคารมณฑปแบบทวารวดีขนาดใหญ่ และมีการพยายาม เปลี่ยนแปลงใหเ้ ป็นเทวาลยั ประมาณตน้ ศตวรรษที่ 18 แต่ไม่สาเร็จเช่นเดียวกบั ปรางคศ์ รีเทพอตั ราค่าเข้าชมคา่ เขา้ ชมชาวไทย 10 บาทชาวตา่ งประเทศ 30 บาทเปิ ดใหเ้ ขา้ ชมทุกวนั เวลา 08.00 - 17.00 น.โทร. 0 5679 1787

การชมอุทยานประวตั ศิ าสตร์ศรีเทพนกั ท่องเที่ยวสามารถนงั่ รถรางชมเมืองศรีเทพ ในอตั ราคา่ บริการเหมาคนั คนั ละ 600บาท โดยรถจะวง่ิ รอบอุทยาน และจะจอดให้ ชมตามจุดต่างๆ ที่สาคญั ระหวา่ งเยยี่ มชมกจ็ ะมีเจา้ หนา้ ท่ีคอยใหข้ อ้ มูลอธิบายประวตั ิอยา่ งละเอียดการเดนิ ทางไปอทุ ยานประวตั ศิ าสตร์ศรีเทพ1.รถยนต์ส่ วนตวัเมืองศรีเทพอยหู่ ่างจากตวั เมืองเพชรบูรณ์ประมาณ 130 กิโลเมตร ตามทางหลวงหมายเลข 21 (สระบุรี-หล่มสกั ) ถึงหลกั กิโลเมตรท่ี 102 แลว้ แยกเขา้ ทางหลวงหมายเลข 2211 ไปอีกประมาณ 9 กิโลเมตรจะเห็นป้ ายบอกทางเขา้ อุทยานประวตั ิศาสตร์ศรีเทพ อยดู่ า้ นขวามือ อุทยานประวตั ิศาสตร์ศรีเทพ