หลักสูตรการศึกษาต่อเนื่อง ปีงบประมาณ 2561 ปร

เรือ่ ง จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ เนอ้ื หา การจดั จำนวนช่ัวโมง กระบวนการ ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ 2. การทำสบู่ - ทำสบ่สู มนุ ไพร - ขนั้ ตอนการทำสบชู่ นิดตา่ งๆ 1 ชั่วโมง 7 ช่วั โมง เรียนรู้ สมุนไพร เชน่ สบกู่ ลีเซอรนี ใส สบูข่ มิ้น - อธิบาย 30 นาที 30 นาที - สาธติ สบถู่ ่าน สบู่ทองคำ สบู่ทานาคา - ฝกึ ปฏบิ ัติ 2 ชั่วโมง 7 ชั่วโมง - อธบิ าย 30 นาที 30 นาที 3. บรรจุหบี หอ่ - ออกแบบบรรจหุ ีบห่อ - การออกแบบบรรจหุ ีบห่อ - ฝกึ ปฏิบัติ และการตลาด สบู่ - การตลาด - วเิ คราะห์การตลาด ของสบู่ รวมจำนวนชั่วโมง ส่อื การเรยี นรู้ 1. เอกสารประกอบการเรยี น 2. เพาเวอรพ์ อ้ ยทแ์ ละคลิป การวดั และประเมนิ ผล 1. การสังเกต/การซักถาม 2. ชน้ิ งาน/ผลงานท่ปี ฏิบัติได้ เง่อื นไขการจบหลกั สตู ร 1. ระยะเวลาการเขา้ เรียนไม่นอ้ ยกว่าร้อยละ 80 2. มคี วามรู้และผ่านการฝกึ ปฏิบตั กิ ารทำสบู่สมุนไพร หลักสตู รการศกึ ษาต่อเน่ืองของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 46

หลักสตู รการสานตะกรา้ จากไมไ้ ผ่ จำนวน 10 ชั่วโมง ศนู ย์ฝกึ และพฒั นาอาชพี เกษตรกรรมวดั ญาณสงั วรารามวรมหาวิหาร อันเนอ่ื งมาจากพระราชดำริ อำเภอบางละมุง จงั หวัดชลบุรี ความเป็นมา มนุษย์ได้มีการคิดคน้ ท่ีจะผลิตเครือ่ งมือเครื่องใช้ข้ึนตั้งแต่สมัยก่อนประวัตศิ าสตร์แลว้ ไผเ่ ป็นพืช ที่ปลูกงา่ ย ไมไ้ ผ่เป็นวัสดุทค่ี นไทยค้นุ เคยนำมาใชป้ ระโยชน์ได้หลายอย่าง เชน่ หนอ่ ไมใ้ ชเ้ ป็นอาหาร ไมไ้ ผ่นำมา สรา้ งบ้าน สร้างโรงเรอื นตา่ งๆ ใช้ทำเครื่องจกั รสานต่างๆ เช่น ตะกรา้ เข่ง กระจาด ข้องใส่ปลา ฯลฯ ไมไ้ ผ่มีอยู่ ทว่ั ไปในชนบท หากนำมาสานเป็นตะกรา้ อย่างง่ายๆ เพื่อเปน็ ภาชนะใส่ผกั ผลไม้ แทนการใส่ถงุ พลาสติก กจ็ ะ ชว่ ยลดมลภาวะอีกมากมาย และเพ่ือให้เกษตรกรไดผ้ ลิตตะกร้าจากไม้ไผใ่ ช้เอง ดังนนั้ ศูนยฝ์ ึกและพัฒนาอาชีพ เกษตรกรรมวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเน่ืองมาจากพระราชดำริ ได้เห็นถึงความสำคัญของการสาน ตะกรา้ จากไม้ไผ่ จึงจัดทำหลกั สตู รการสานตะกรา้ จากไม้ไผ่ ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ได้เลง็ เห็นความสำคญั ดงั กลา่ วข้างตน้ จงึ ได้จัดหลกั สตู รการสานตะกรา้ จากไมไ้ ผ่ข้ึน จดุ มงุ่ หมาย เพือ่ ให้ผูเ้ รยี น 1. มคี วามรู้ความเข้าใจเก่ยี วกบั การสานตะกรา้ จากไม้ไผ่ 2. ไดร้ ับการฝึกปฏิบัติสานตะกร้าจากไมไ้ ผ่ กลุ่มเปา้ หมาย เกษตรกรและหรอื ประชาชนทีส่ นใจ จำนวน 10 คน ระยะเวลา จำนวน 10 ชัว่ โมง โครงสรา้ งหลักสูตร จุดประสงค์การ การจัด จำนวนช่ัวโมง เรยี นรู้ เนอ้ื หา กระบวนการ ทฤษฎี ปฏิบตั ิ เร่ือง 2 ชว่ั โมง - เรยี นรู้ 1. ความรู้เบื้องตน้ เกีย่ วกบั ไม้ไผ่ - อธบิ ายความรู้ท่วั ไป - ความรทู้ ว่ั ไปเก่ียวกบั - บรรยาย เกยี่ วกับไม้ไผ่ ไมไ้ ผ่ - บอกประโยชน์ของ - ประโยชน์ของไม้ไผ่ ไมไ้ ผ่ - การใช้ไม้ไผเ่ พอื่ การสาน หลกั สตู รการศึกษาต่อเนอ่ื งของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 47

การจดั จำนวนชั่วโมง ทฤษฎี ปฏิบตั ิ เรือ่ ง จุดประสงค์การเรยี นรู้ เนอ้ื หา กระบวนการ - 3 ชั่วโมง 2. การเตรียมไม้ไผ่ เรยี นรู้ เพ่ือการจกั สาน - 5 ชั่วโมง - ปฏิบัตกิ ารเหลาไมไ้ ผ่ - การเหลาไม้ไผ่ - อธิบาย 3. การสานตะกร้า 2 ชวั่ โมง 8 ช่ัวโมง จากไม้ไผ่ - สาธิต - ฝึกปฏบิ ัติ - ปฏบิ ัตกิ ารสานตะกร้า ข้ันตอนการสานตะกร้า - อธิบาย จากไม้ไผ่ จากไม้ไผ่ - สาธติ - ฝึกปฏบิ ัติ รวมจำนวนช่วั โมง ส่ือการเรยี นรู้ 1. เอกสารประกอบการเรียน 2. วสั ดสุ าธิตและฝกึ ปฏบิ ัติสานตะกร้า การวัดและประเมนิ ผล 1. สงั เกตพฤติกรรมการฝึกปฏบิ ัติ 2. สังเกตการตอบคำถามระหวา่ งจดั กิจกรรม เง่ือนไขการจบหลักสตู ร 1. ระยะเวลาการเข้าเรยี นไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 2. มคี วามรู้และผา่ นการฝกึ ปฏบิ ตั ิการสานตะกรา้ จากไม้ไผ่ หลกั สูตรการศกึ ษาต่อเนอ่ื งของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 48

หลกั สตู รธรรมชาติพาสุข จำนวน 15 ช่ัวโมง ศูนยฝ์ ึกและพฒั นาอาชพี เกษตรกรรมวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อนั เนือ่ งมาจากพระราชดำริ อำเภอบางละมงุ จังหวดั ชลบุรี ความเปน็ มา องค์การอนามัยโลก ได้นิยามไว้ว่า สุขภาพ หรือสภาวะท่ีเป็นสุขน้ัน ต้องมีความเป็นอยู่ที่ดี ทงั้ ร่างกาย จิตใจ สังคม และจติ วิญญาณ โดยสุขภาวะทางร่างกาย ประกอบด้วย ร่างกายทแี่ ข็งแรง สุขภาวะ ทางจิตใจ ประกอบด้วย จิตใจท่ีเป่ียมความดี มีเมตตากรุณา มีความสงบ มี สติ สุขภาวะทางสังคม ประกอบดว้ ย สังคมหรอื ชุมชนท่ีเข้มแข็ง มคี วามสมั พันธ์อนั ดีในทุกระดับของชุมชน ต้ังแตค่ รอบครวั เปน็ ต้นไป ชมุ ชนมีความยุติธรรมอยู่รว่ มกนั อย่างสงบสนั ติ และสขุ ภาวะทางจิตวิญญาณ ประกอบด้วย จิตวิญญาณแห่งผ้มู ี ปญั ญา ทำแต่สิง่ ท่เี ปน็ ประโยชนท์ ้งั แก่ตนเองและผอู้ ื่น ในปัจจุบันกระแสการเปล่ียนแปลงของประชากร เศรษฐกิจ และสังคมเป็นไปอย่างรวดเร็วทั้ง ในระดับโลกและระดับประเทศ สังคมไทยได้กลายเป็นสังคมเมืองและสังคมอุตสาหกรรมมากขึ้น อีกท้ัง ความกา้ วหนา้ ทางเทคโนโลยีดา้ นต่างๆ ท่ขี ยายตัวอย่างรวดเรว็ ส่งผลให้ประชาชนคนไทยมีสภาพความเป็นอยู่ และวิถีชีวติ ทีเ่ รง่ รบี มากขึ้น ทั้งยังต้องดำรงชีวิตอยทู่ ่ามกลางความแออัดและภาวะมลพษิ จากส่ิงแวดล้อม ทำให้ เกิดความพรอ่ งในปัจจัยแห่งสุขภาวะด้านตา่ งๆดังกล่าวมาขา้ งต้น จึงเป็นสิ่งสำคัญทีป่ ระชาชนท่ัวไปควรได้รับ ความรู้และประสบการณ์ในการดูแลรักษากายและใจ โดยกระบวนการธรรมชาติ อาหารปลอดสารพิษ การออกกำลังกาย การดูแลปรับจิตใจให้อยู่ในสภาวะสมดุล ตามภูมิปัญญาตะวันออก โดยมีสมมติฐานว่า รา่ งกายและจิตใจของคน สามารถเยียวยารกั ษาตวั เองได้ ถ้าอยูใ่ นสภาพสมดุล ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสังวราราม วรมหาวิหาร อันเน่ืองมาจาก พระราชดำริ ได้เล็งเห็นความสำคัญดังกล่าวข้างต้น จึงได้จัดหลักสูตรธรรมชาติพาสุข เพ่ือเป็นการส่งเสริม สุขภาพของเกษตรกรและประชาชนในชุมชน จุดมุง่ หมาย เพ่ือให้ผูเ้ รยี น 1. มคี วามรู้ความเข้าใจเกี่ยวกบั สภาวะที่เป็นสขุ ทง้ั รา่ งกาย จิตใจ สงั คม และจติ วิญญาณ 2. ได้รับการฝกึ ปฏิบัติเพ่ือเสริมความรู้ความเขา้ ใจด้านการออกกำลงั กาย อาหาร และอารมณ์ กลุม่ เปา้ หมาย เกษตรกรและหรอื ประชาชนท่ีสนใจ จำนวน 10 คน ระยะเวลา จำนวน 15 ชว่ั โมง หลักสตู รการศึกษาตอ่ เน่อื งของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 49

โครงสรา้ งหลกั สูตร จดุ ประสงคก์ าร การจดั จำนวนชวั่ โมง เรียนรู้ ทฤษฎี ปฏิบัติ เร่ือง เนอ้ื หา กระบวนการ 3 ชวั่ โมง - เรยี นรู้ 3 ชวั่ โมง - 1. ความรู้ - อธิบายร่างกายใน - ความรเู้ บ้อื งตน้ เกี่ยวกับ - อธบิ าย 30 นาที 2 ช่ัวโมง เบ้อื งตน้ ทัศนะของแพทย์ 30 นาที เกี่ยวกับ แผนตะวนั ออก ร่างกายในทศั นะของแพทย์ - ชมคลปิ รา่ งกาย แผนไทย - ความรเู้ บื้องต้นเกย่ี วกับ ร่างกายในทัศนะของแพทย์ แผนจีน - ความรู้เบอื้ งต้นเกย่ี วกับ ร่างกายในทัศนะของ อายุรเวทของอนิ เดยี 2. ความรู้ - อธิบายสาเหตุของ - ความรู้เบอ้ื งต้นเกี่ยวกบั - อธิบาย เบื้องตน้ การเกิดโรคใน เกี่ยวกับการ ทัศนะของแพทย์ การเกดิ โรคในทศั นะของ - ชมคลปิ เกิดโรค แผนตะวนั ออก แพทยแ์ ผนไทย - เอกสาร - ความรเู้ บอ้ื งตน้ เกี่ยวกับ ประกอบ การเกิดโรคในทัศนะของ แพทยแ์ ผนจนี - ความรเู้ บอ้ื งตน้ เกย่ี วกับ การเกิดโรคในทศั นะของ อายุรเวทของอนิ เดีย 3. การใช้ อธบิ ายการใช้ - ความรเู้ บ้อื งตน้ เก่ยี วกบั - อธิบาย อาหารเปน็ ยา อาหารเป็นยาใน ทศั นะของแพทย์ การใชอ้ าหารเป็นยาในทัศนะ - ชมคลปิ แผนตะวันออก ของแพทยแ์ ผนไทยและ - วัสดุ แพทย์แผนจนี อปุ กรณ์จริง - ความรเู้ บอื้ งต้นเก่ยี วกบั - เอกสาร การใช้อาหารเปน็ ยาในทัศนะ ประกอบ ของอายรุ เวทของอินเดยี หลกั สตู รการศึกษาต่อเนอื่ งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 50

จดุ ประสงค์ การจดั จำนวนชัว่ โมง การเรียนรู้ ทฤษฎี ปฏิบัติ เรอื่ ง เน้อื หา กระบวนการ 30 นาที 2 ช่ัวโมง อธบิ ายวธิ ีการ 4. การ เสรมิ สร้างสุขภาวะ เรียนรู้ 30 นาที เสริมสรา้ งสุข ด้วยการออกกำลงั ภาวะด้วยการ กายในทศั นะของ -ความร้เู บือ้ งตน้ เกี่ยวกับ - อธบิ าย 30 นาที 2 ชัว่ โมง ออกกำลังกาย แพทยแ์ ผน 30 นาที ตะวันออก การเสรมิ สรา้ งสขุ ภาวะด้วย - ชมคลิป 5. การ 7 ชั่วโมง 7 ช่วั โมง เสริมสร้างสขุ อธิบายวธิ ีการ การออกกำลงั กายในทัศนะ - วัสดุอุปกรณ์ 30 นาที 30 นาที ภาวะด้านจิตใจ เสรมิ สรา้ งสุขภาวะ และอารมณ์ ดา้ นจิตใจและ ของแพทยแ์ ผนไทยและ จรงิ อารมณ์ในทศั นะ ของแพทย์แผน แพทย์แผนจนี - เอกสาร ตะวนั ออก - ความรเู้ บ้อื งตน้ เก่ยี วกับ ประกอบ การเสรมิ สรา้ งสุขภาวะดว้ ย การออกกำลังกายในทัศนะ ของอายรุ เวทของอนิ เดยี - ความรู้เบอื้ งต้นเก่ียวกับ - อธิบาย การเสรมิ สรา้ งสุขภาวะดา้ น - ชมคลปิ จติ ใจและอารมณใ์ นทัศนะ - วัสดุอุปกรณ์ ของแพทยแ์ ผนไทยและ จรงิ แพทย์แผนจนี - เอกสาร - ความรู้เบื้องตน้ เก่ยี วกับ ประกอบ การเสรมิ สร้างสุขภาวะดา้ น จติ ใจและอารมณ์ในทัศนะ ของอายรุ เวทของอินเดยี รวมจำนวนช่ัวโมง หลักสตู รการศึกษาตอ่ เน่ืองของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 51

สื่อการเรียนรู้ 1. เอกสารประกอบการเรยี น 2. เพาเวอรพ์ อยทแ์ ละคลิป 3. วัสดุอปุ กรณจ์ รงิ การวดั และประเมินผล 1. สงั เกตพฤตกิ รรมการฝกึ ปฏบิ ัติ 2. สังเกตการตอบคำถามระหวา่ งการจัดกจิ กรรม เงอื่ นไขการจบหลักสูตร 1. ระยะเวลาเข้ารบั การอบรมไมน่ ้อยกวา่ ร้อยละ 80 2. มคี วามร้แู ละผา่ นการฝึกปฏิบัติเพอ่ื เสรมิ ความรู้ความเข้าใจด้านการออกกำลังกาย อาหาร และอารมณ์ หลกั สูตรการศกึ ษาตอ่ เน่ืองของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 52

หลักสูตรการบริหารจัดการนำ้ แบบระบบน้ำหยด จำนวน 6 ชวั่ โมง ศนู ยฝ์ ึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสงั วรารามวรมหาวิหาร อันเนอ่ื งมาจากพระราชดำริ อำเภอบางละมงุ จงั หวดั ชลบุรี ความเป็นมา เกษตรกรไทยได้ตระหนักถึงธรรมชาติที่เปลี่ยนแปลงไปของประเทศไทย ท่ีต้องเผชิญปญั หาภัยแล้ง แทบทุกปี ส่งผลให้เกษตรกรไทยประสบปัญหาในการเพาะปลูกพืชเป็นอย่างมาก จึงจำเป็นต้องมีการบริหาร จัดการน้ำและใช้น้ำท่ีมีอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุดหรือใช้อย่างคุ้มค่าที่สุด ซ่ึงการบริหารจัดการระบบน้ำหยด เป็นวิธีการหน่ึงที่ได้รบั ความนิยมกันอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน เป็นวิธีที่ประหยัดพลังงานกว่าวิธีการอื่นและ เป็นระบบที่ประหยัดน้ำ หรือใช้น้ำน้อยที่สุด ท่ีมีทั้งข้อดีอื่นๆ และข้อจำกัด ที่เกษตรกรควรต้องมีความรู้ ความเข้าใจอยา่ งชัดเจนกอ่ นการตัดสินใจดำเนินการหรือไม่ รวมทัง้ เทคโนโลยีเพอ่ื การเกษตรอนื่ ศนู ย์ฝึกและพัฒนาอาชพี เกษตรกรรมวดั ญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ได้เล็งเห็นความสำคัญดังกล่าวข้างต้น จึงได้จัดหลักสูตรการบริหารจัดการน้ำแบบระบบน้ำหยดเพื่อพัฒนา การเกษตร จดุ มุ่งหมาย เพอ่ื ใหผ้ ู้เรียน 1. มคี วามร้คู วามเขา้ ใจเก่ียวกับการจัดการนำ้ แบบระบบหยด 2. ได้รับการฝึกปฏบิ ัติการจัดการน้ำแบบระบบหยด กลุ่มเปา้ หมาย เกษตรกรและหรอื ประชาชนที่สนใจ จำนวน 10 คน ระยะเวลา จำนวน 6 ช่ัวโมง โครงสรา้ งหลกั สูตร เรอื่ ง จุดประสงค์ เนอ้ื หา การจดั จำนวนชัว่ โมง การเรยี นรู้ กระบวนการ ทฤษฎี ปฏิบัติ - ปัญหา และการ 1. ปญั หาการ - ระบแุ ละจัดลำดับ ดำเนินงานปลกู พชื ท่ี เรยี นรู้ - 1 ชว่ั โมง ทำการเกษตร ปัญหาในการปลกู พชื ประสบผลสำเรจ็ - แลกเปล่ียน พืชในปัจจบุ นั - ความเป็นมาของระบบ ประสบการณ์ 1 ชวั่ โมง 2 ช่ัวโมง 2. การจัดการ - อธบิ ายความเปน็ มา นำ้ หยด น้ำแบบระบบ - บอกประเภทการ - วธิ ขี องการจัดการน้ำ - อธิบาย นำ้ หยด จัดการน้ำหยด - สาธิต - ฝกึ ปฏบิ ัติ - อภปิ ราย หลักสตู รการศึกษาต่อเนอื่ งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 53

เรอ่ื ง จุดประสงค์ การจัด จำนวนชว่ั โมง 2. การจัดการ การเรยี นรู้ เน้อื หา กระบวนการ ทฤษฎี ปฏบิ ัติ น้ำแบบระบบ นำ้ หยด (ตอ่ ) เรยี นรู้ 1 ชัว่ โมง 1 ชวั่ โมง 2 ช่วั โมง 4 ช่วั โมง 3. เทคโนโลยี - อธิบายความหมาย - ความหมายระบบ เพอื่ การเกษตร - เปรยี บเทยี บ นำ้ หยด ประโยชนข์ องระบบ - ประโยชน์ของระบบ นำ้ หยดกบั การจดั การ น้ำหยด น้ำวิธีอืน่ - วสั ดุอุปกรณ์ทใ่ี ชใ้ นการ - ปฏบิ ตั กิ ารจดั การ จดั ทำระบบน้ำหยด ระบบนำ้ หยด - ขัน้ ตอนการจัดทำระบบ - คำนวณคา่ ใช้จ่าย น้ำหยด ในการจดั ทำระบบ - การคำนวณค่าใชจ้ ่ายใน นำ้ หยด การจัดทำระบบน้ำหยด - ตัดสนิ ใจเลือกวธิ กี าร - ขอ้ ดแี ละขอ้ จำกดั จดั การนำ้ หยดจาก ข้อดีและข้อจำกดั - มคี วามรูเ้ ก่ียวกับ - การใช้ App บนมือถอื - อธบิ าย App บนมอื ถือ เช่น Line Facebook - สาธติ - ใช้งาน App ง่ายๆ - ฝกึ ปฏบิ ตั ิ บนมือถอื รวมจำนวนชว่ั โมง หลกั สตู รการศึกษาตอ่ เนอื่ งของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 54

สอ่ื การเรยี นรู้ 1. เอกสารประกอบการอบรม 2. วสั ดสุ าธิตและฝึกปฏบิ ัติระบบน้ำหยด 3. มอื ถอื การวัดและประเมนิ ผล 1. ประเมินความรู้เกี่ยวกบั การจัดการน้ำแบบระบบน้ำหยดและเทคโนโลยีเพื่อการเกษตรด้วยตนเอง 2. สังเกตการเข้าร่วมฝึกปฏิบัตกิ ารจัดการนำ้ แบบระบบน้ำหยด 3. สงั เกตการฝึกปฏบิ ตั กิ ารใช้ App บนมอื ถอื เงอ่ื นไขการจบหลกั สูตร 1. ระยะเวลาเข้ารับการอบรมไม่น้อยกวา่ ร้อย 80 2. มคี วามรแู้ ละผา่ นการการฝกึ ปฏิบตั ิการจดั การน้ำแบบระบบนำ้ หยด 3. มีความรแู้ ละผา่ นการการฝึกปฏิบตั กิ ารใช้ App บนมือถอื อยา่ งน้อย 2 App หลักสูตรการศึกษาตอ่ เนือ่ งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 55

หลกั สูตรเทคโนโลยีเกษตรอัจฉริยะ จำนวน 8 ช่ัวโมง ศูนย์ฝกึ และพฒั นาอาชีพเกษตรกรรมวดั ญาณสงั วรารามวรมหาวหิ าร อนั เนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอบางละมงุ จังหวัดชลบุรี ความเป็นมา เทคโนโลยีเกษตรอัจฉริยะ เปน็ การพัฒนาฟาร์มต้นแบบที่นำเทคโนโลยีมาใชง้ านด้านการเกษตร เพ่ือเสริมศักยภาพในการสร้างผลผลิตที่มีมูลค่าสูง สอดคล้องกับความต้องการของตลาดโลก จึงมีการนำ เทคโนโลยีเข้ามาใช้ในระบบเซ็นเซอร์ เพ่ือตรวจสอบการเปล่ียนแปลงภูมิอากาศ ความชื้น แทนคน ซึ่งจะมี ความแม่นยำ เก็บข้อมูลได้ตลอดเวลา ช่วยให้สามารถวางแผนการผลิต ลดความเสี่ยง และเพิ่มคุณภาพ เพอื่ การไปสู่ประเทศไทย 4.0 ศนู ย์ฝึกและพัฒนาอาชพี เกษตรกรรมวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ได้เล็งเห็นความสำคญั ดงั กลา่ วข้างตน้ จงึ ไดจ้ ัดหลักสูตรเทคโนโลยเี กษตรอจั ฉรยิ ะ เพื่อพัฒนาการเกษตร จุดมุ่งหมาย เพอ่ื ใหผ้ ู้เรยี น 1. มีความร้คู วามเข้าใจเก่ียวกับการใช้เทคโนโลยเี กษตรอจั ฉรยิ ะ 2. สามารถนำความรู้ไปประยุกตใ์ ชใ้ นชวี ิตประจำวนั ได้ กลุ่มเป้าหมาย เกษตรกรและหรอื ประชาชนท่สี นใจ จำนวน 10 คน ระยะเวลา จำนวน 8 ชว่ั โมง โครงสร้างหลักสูตร เรอ่ื ง จุดประสงค์การเรียนรู้ เน้อื หา การจัด จำนวนช่วั โมง กระบวนการ ทฤษฎี ปฏบิ ัติ เทคโนโลยี - อธบิ ายที่มา หลกั การ - ท่ีมาของการนำ 3 ช่ัวโมง 5 ชวั่ โมง เกษตร เรียนรู้ อจั ฉรยิ ะ และประโยชนข์ องการ เทคโนโลยีเกษตร - อธิบาย - สาธิต นำเทคโนโลยเี กษตร อจั ฉริยะมาใช้ - ศกึ ษาดูงาน อจั ฉรยิ ะมาใช้ - หลกั การนำเทคโนโลยี - ออกแบบฟาร์ม เกษตรอจั ฉริยะมาใช้ แม่นยำ หลกั สูตรการศึกษาตอ่ เนื่องของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 56

การจดั จำนวนชัว่ โมง เร่อื ง จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ เนือ้ หา กระบวนการ ทฤษฎี ปฏบิ ัติ เรยี นรู้ - คำนวณคา่ ใชจ้ า่ ยใน - ประโยชน์ของการนำ การจดั ทำฟารม์ แมน่ ยำ เทคโนโลยเี กษตร - จัดทำฟาร์มแมน่ ยำ อจั ฉรยิ ะมาใช้ - การออกแบบฟารม์ แม่นยำ - การคำนวณค่าใช้จ่าย - ขน้ั ตอนการทำฟาร์ม แม่นยำ รวมจำนวนช่ัวโมง 3 ชัว่ โมง 5 ช่วั โมง ส่ือการเรยี นรู้ 1. เอกสารประกอบการอบรม 2. วัสดสุ าธติ และฝกึ ปฏบิ ัตริ ะบบนำ้ หยด 3. แหล่งเรียนรู้ การวดั และประเมนิ ผล 1. สอบถามความรู้ และตัดสนิ ใจวางแผนการนำเทคโนโลยเี กษตรกรอัจฉริยะ 2. สังเกตการเขา้ รว่ มฝึกปฏบิ ัติการนำเทคโนโลยีเกษตรอัจฉรยิ ะมาใช้ เง่ือนไขการจบหลักสูตร 1. ระยะเวลาเข้ารบั การอบรมไมน่ อ้ ยกวา่ รอ้ ย 80 2. มีความรู้และตัดสินใจวางแผนการนำเทคโนโลยีเกษตรอัจฉริยะได้เหมาะสมกับตนเอง ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง หลกั สตู รการศึกษาต่อเนอื่ งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 57

หลักสตู รการสรา้ งเพจเพอ่ื เสริมรายได้ จำนวน 5 ชัว่ โมง ศนู ยฝ์ ึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวดั ญาณสังวรารามวรมหาวหิ าร อันเนอื่ งมาจากพระราชดำริ อำเภอบางละมงุ จังหวัดชลบุรี ความเปน็ มา รูปแบบการซื้อขายในปัจจุบันมีการเปล่ียนแปลง มีการพัฒนาการไปอย่างมากและรวดเร็ว มีการซ้ือขายออนไลน์ผ่านเทคโนโลยีท่ีมีการพัฒนาขึ้นอย่างรวดเร็ว ซึ่งเป็นการตอบสนองความต้องการของ ผบู้ รโิ ภคได้เป็นอย่างดี เน่ืองจากเป็นการประหยัดเวลา และสามารถเปรียบเทียบราคาจากผู้ขายได้ง่าย สะดวก รวดเร็ว ซ่ึงนับว่าเป็นแนวโน้มของพฤติกรรมผู้บริโภคที่เปล่ียนไปอย่างเห็นได้ชัด ในปี 2561 จะเป็นปีที่เน้นเร่ือง การบูรณาการระหว่างช่องทางการซ้ือสนิ ค้าออนไลนแ์ ละเคร่ืองมืออุปกรณท์ ี่ใช้ในการสง่ั ซ้อื สินค้าเขา้ ด้วยกัน โทรศัพท์มือถือเป็นอุปกรณ์ท่ีมีบทบาทสำคัญสำหรับการช้อปปิ้งออนไลน์ในปีปัจจุบันท่ีคาดว่า อัตราส่วนของผู้บริโภคท่ีใช้โทรศัพท์มือถือเพื่อเข้าถึงอีคอมเมิร์ซจะเพ่ิมข้ึน และจะมีผู้ซื้อสินค้าออนไลน์ผ่าน โทรศัพท์มือถอื เป็นจำนวนเพ่ิมมากข้ึนเร่ือยๆ ศนู ย์ฝึกและพัฒนาอาชพี เกษตรกรรมวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ได้เล็งเห็นความสำคัญดังกล่าวข้างต้น จึงได้จัดหลักสูตรการสร้างเพจเพื่อเสริมรายได้ เพ่ือเป็นการส่งเสริม การขายสินคา้ จุดมุ่งหมาย เพ่ือให้ผู้เรียน 1. มคี วามรูค้ วามเขา้ ใจเก่ยี วกบั การสรา้ งช่องทางการจำหน่ายสนิ ค้า 2. ไดร้ บั การฝึกปฏิบัติสร้างเพจขายสนิ คา้ กลมุ่ เป้าหมาย เกษตรกรและหรือประชาชนทส่ี นใจ จำนวน 10 คน ระยะเวลา จำนวน 5 ช่ัวโมง โครงสรา้ งหลกั สูตร เรอื่ ง จุดประสงค์ เนื้อหา การจดั จำนวนชว่ั โมง การเรียนรู้ กระบวนการ ทฤษฎี ปฏบิ ัติ - ความเป็นมาของเฟซบุ๊ก 30 นาที - 1. ความรทู้ ั่วไป เข้าใจความเป็นมาของ และเพจ เรียนรู้ เก่ยี วกบั เฟซบุ๊ก เพจเฟซบุ๊ก - ตัวอย่างเฟซบุ๊กและเพจทีด่ ี - อธิบาย และเพจ หลักสูตรการศกึ ษาตอ่ เนื่องของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 58

จุดประสงค์ การจดั จำนวนชั่วโมง การเรยี นรู้ เรือ่ ง เน้อื หา กระบวนการ ทฤษฎี ปฏิบตั ิ เรียนรู้ 2. การสมัครใช้ มีบญั ชเี ฟซบุ๊กสำหรบั - การลงทะเบียน - อธิบาย - 30 นาที บัญชเี ฟซบกุ๊ นำไปสรา้ งเพจเพ่อื - การสร้างโปรไ์ ฟล์ - สาธิต จำหนา่ ยสนิ ค้า - การตั้งค่าต่าง ๆ - ฝึกปฏบิ ัติ 3. การสร้าง มชี ่องทางในการ - การสรา้ งเพจบนเฟซบกุ๊ - อธิบาย - 2 ชวั่ โมง เพจ เฟซบกุ๊ จำหนา่ ยสินคา้ ที่ - การตกแตง่ เพจ - สาธิต เพื่อจำหน่าย สะดวกและรวดเร็ว - การโพสต์สินค้าบนเพจ - ฝึกปฏิบัติ สนิ คา้ และประหยดั ค่าใชจ้ ่าย 4. การตง้ั ค่าเพจ ตั้งค่าเพจสนิ ค้า - การตงั้ คา่ เพจเพ่อื ตดิ ตอ่ - อธิบาย - 1 ช่ัวโมง ใหน้ ่าสนใจ ลูกค้า - สาธิต - ฝกึ ปฏิบัติ 5. การเผยแพร่ ติดตอ่ ลูกคา้ ผ่าน - การเพม่ิ ประสทิ ธิภาพให้ - อธิบาย - 1 ชั่วโมง เพจ ช่องทางไลน์ เพจ - สาธิต - ช่องทางการตดิ ตอ่ ซ้ือสนิ คา้ - ฝึกปฏิบัติ (ไลน)์ รวมจำนวนช่ัวโมง 30 นาที 4 ชัว่ โมง 30 นาที สอื่ การเรียนรู้ 1. เอกสารประกอบการเรยี น 2. เพาเวอรพ์ อยท์และคลิป 3. โทรศพั ท์มือถือทร่ี องรบั OS และ Android การวัดและประเมินผล 1. สงั เกตพฤตกิ รรมการฝกึ ปฏิบตั ิ 2. สังเกตการตอบคำถามระหวา่ งการจัดกิจกรรม 3. ชนิ้ งานในการปฏบิ ัติ เง่อื นไขการจบหลกั สตู ร 1. ระยะเวลาเขา้ รับการอบรมไมน่ อ้ ยกว่ารอ้ ยละ 80 2. มีความรู้และผ่านการฝึกปฏิบตั ิการสร้างเพจขายสินค้า หลักสูตรการศึกษาตอ่ เนอื่ งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 59

หลกั สตู รการสร้างเพจจำหน่ายสนิ ค้าออนไลน์ จำนวน 6 ชั่วโมง ศนู ย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวดั ญาณสงั วรารามวรมหาวิหาร อนั เนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอบางละมุง จังหวัดชลบรุ ี ความเปน็ มา รปู แบบการซื้อขายในปจั จุบันมีการเปล่ียนแปลง มกี ารพัฒนาการไปอยา่ งมากและรวดเร็ว มีการ ซือ้ ขายออนไลนผ์ ่านเทคโนโลยที ่ีมีการพัฒนาข้นึ อยา่ งรวดเร็ว ซง่ึ เป็นการตอบสนองความต้องการของผบู้ ริโภค ได้เป็นอย่างดี เน่ืองจากเป็นการประหยดั เวลา และสามารถเปรียบเทยี บราคาจากผู้ขายได้ง่าย สะดวก รวดเร็ว ซ่ึงนับว่าเป็นแนวโน้มของพฤติกรรมผู้บริโภคที่เปล่ียนไปอย่างเห็นได้ชัด ในปีปัจจุบัน จะเป็นปีที่เน้นเรื่อง การบูรณาการระหว่างช่องทางการซ้ือสินค้าออนไลน์และเครื่องมืออุปกรณ์ท่ีใช้ในการสั่งซื้อสินค้าเข้าด้วยกัน นอกเหนอื จากความหลากหลายของช่องทางการซื้อขายแล้ว การเชอื่ มต่อระหว่างเครื่องมือและอุปกรณ์เหล่านี้ ก็เป็นส่ิงสำคัญท่ีจะทำให้ผู้บริโภคสามารถบริหารจัดการการสั่งซื้อสินค้าออนไลน์ได้อย่างง่ายดายไม่ ซ้ำซ้อน หากผู้ขายเลือกใชก้ ลยุทธ์ในการบูรณาการดังกลา่ ว ว่าจะเป็นเรอ่ื งการออกแบบ การสร้างแบรนด์ การโฆษณา และเน้ือหาบนส่ือสังคมออนไลน์ให้เช่ือมโยงกัน ก็จะสามารถเชื่อมต่อผู้บริโภคเข้ากับสินค้าของผู้ขายได้ ไม่ว่าจะ เขา้ ถงึ จากเคร่ืองมอื หรืออุปกรณ์ชนิดใด โทรศัพท์มือถือเป็นอุปกรณ์ที่มีบทบาทสำคัญสำหรับการช้อปป้ิงออนไลน์ในปี ปัจจุบันท่ีคาดว่า อัตราส่วนของผู้บริโภคที่ใช้โทรศัพท์มือถือเพื่อเข้าถึงอีคอมเมิร์ซจะเพ่ิมขึ้น และจะมีผู้ซื้อสินค้าออนไลน์ผ่าน โทรศพั ทม์ ือถือเป็นจำนวนเพิ่มมากขนึ้ เร่ือยๆ ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชพี เกษตรกรรมวดั ญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเน่ืองมาจากพระราชดำริ ได้เล็งเห็นความสำคัญดังกล่าวข้างต้น จึงได้จัดหลักสูตรการสร้างเพจจำหน่ายสินค้าออนไลน์ เพ่ือเป็นการ สง่ เสรมิ การขายสนิ ค้า และบริการของคนในชมุ ชน จุดม่งุ หมาย เพื่อให้ผเู้ รยี น 1. มีความรู้ความเข้าใจเกีย่ วกับการสร้างชอ่ งทางการจำหนา่ ยสินค้าได้ 2. ได้รบั การฝกึ ปฏบิ ตั ิสร้างเพจเพอ่ื จำหนา่ ยสนิ คา้ ได้ กลุ่มเปา้ หมาย เกษตรกรและหรือประชาชนท่สี นใจ จำนวน 10 คน ระยะเวลา จำนวน 6 ชวั่ โมง หลกั สูตรการศกึ ษาตอ่ เนอ่ื งของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 60

โครงสรา้ งหลกั สตู ร เร่อื ง จุดประสงค์ เนื้อหา การจดั กระบวน จำนวนชัว่ โมง การเรยี นรู้ การเรียนรู้ ทฤษฎี ปฏิบตั ิ - ความเป็นมาของ 30 นาที - 1. ความร้ทู ว่ั ไป - เข้าใจความ เฟซบกุ๊ และเพจ - อธิบาย - ตวั อย่างเฟซบกุ๊ และ - 30 นาที เกี่ยวกบั เฟซบกุ๊ เปน็ มาของ เพจท่ีดี - อธิบาย - การลงทะเบยี น - สาธิต - 2 ชั่วโมง และเพจ เพจเฟซบกุ๊ - การสร้างโปร์ไฟล์ - ฝกึ ปฏิบัติ - การตงั้ ค่าต่างๆ - 1 ชั่วโมง 2. การสมัครใช้ - มบี ัญชเี ฟซบุ๊ก - อธิบาย - 1 ชวั่ โมง บัญชเี ฟซบุ๊ก สำหรับนำไปสร้าง - การสรา้ งเพจบนเฟซบุ๊ก - สาธิต - การตกแต่งเพจ - ฝกึ ปฏบิ ัติ 20 นาที 40 นาที เพจเพ่ือจำหน่าย - การโพสต์สินคา้ บนเพจ สินคา้ - อธิบาย 3. การสร้าง - มชี ่องทางในการ - การต้งั ค่าเพจเพ่อื ติดต่อ - สาธิต เพจเฟซบุก๊ เพ่อื จำหนา่ ยสนิ คา้ ที่ ลูกคา้ - ฝกึ ปฏบิ ัติ จำหนา่ ยสนิ ค้า สะดวกและรวดเรว็ - อธิบาย และประหยดั - การเพม่ิ ประสิทธภิ าพให้ - สาธิต คา่ ใช้จา่ ย เพจ - ฝกึ ปฏบิ ัติ 4. การตัง้ คา่ เพจ - ต้งั ค่าเพจสนิ ค้า - ช่องทางการติดตอ่ ซื้อ ใหน้ า่ สนใจ สินคา้ (ไลน์ Messenger) - อธิบาย - การสมัครเป็นผู้ขาย - สาธิต 5. การเผยแพร่ - ติดต่อลูกคา้ ผา่ น - การใชง้ านระบบจดั การ - ฝกึ ปฏิบัติ เพจ ชอ่ งทางไลน์ และ รา้ นค้าสำหรับผขู้ าย - การจดั การสินคา้ ภายใน Messenger ร้านของผ้ขู าย * การเพมิ่ สนิ ค้า 6. การใชง้ าน - ใช้งาน Marketplace Marketplace App - สรา้ งช่องทางการ จดั จำหนา่ ยสนิ ค้า ท่ีหลากหลาย หลักสตู รการศกึ ษาต่อเนอ่ื งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 61

เร่อื ง จดุ ประสงค์ เนือ้ หา การจัดกระบวน จำนวนช่วั โมง การเรยี นรู้ การเรียนรู้ ทฤษฎี ปฏิบตั ิ * การลบสินคา้ * การแกไ้ ขสินค้า - การต้งั คา่ การขนสง่ รวมจำนวนชั่วโมง 50 นาที 5 ชั่วโมง 10 นาที ส่ือการเรียนรู้ 1. เอกสารประกอบการเรยี น 2. เพาเวอรพ์ อยท์และคลปิ 3. โทรศพั ทม์ ือถือทีร่ องรบั OS และ Android การวดั และประเมินผล 1. สงั เกตพฤติกรรมการฝึกปฏบิ ัติ 2. สังเกตการตอบคำถามระหว่างการจัดกิจกรรม 3. ช้นิ งานในการปฏบิ ตั ิ เง่อื นไขการจบหลกั สูตร 1. ระยะเวลาเขา้ รบั การอบรมไม่น้อยกวา่ รอ้ ยละ 80 2. มีความรแู้ ละผ่านการฝกึ ปฏิบตั ิการสรา้ งเพจเพอื่ จำหนา่ ยสินค้า หลักสูตรการศึกษาต่อเนอ่ื งของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 62

หลกั สตู รการผลิตจุลนิ ทรยี ส์ ังเคราะหแ์ สง จำนวน 5 ช่วั โมง ศนู ย์ฝกึ และพัฒนาอาชพี เกษตรกรรมวดั ญาณสงั วรารามวรมหาวหิ าร อนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำริ อำเภอบางละมุง จงั หวดั ชลบรุ ี ความเปน็ มา จลุ ินทรียส์ ังเคราะห์แสง เป็นจุลินทรีย์ทีเ่ ปน็ ประโยชน์ต่อพืช เป็นสงิ่ มีชีวติ ขนาดเล็กที่พบได้ทั่วไป ตามธรรมชาตทิ ้งั ในดินและน้ำทำหน้าท่ีกำจัดของเสยี ก๊าซและสารพิษต่างๆ มีประโยชน์มากมาย เช่น ชว่ ยตรึง ไนโตเจนในดิน เพ่ิมไนโตเจนให้กับพืช เรง่ การเจริญเติบโต ทำให้พืชแข็งแรงแล้วโตเร็วเป็น 3 เท่า เม่ือใช้ทางดิน ทำให้รากพืชแข็งแรงและหาอาหารได้ดีขึน้ ชว่ ยในการยอ่ ยธาตุอาหารและวัตถุอินทรีย์ในดิน เพื่อให้พืชดูดซึม ไปใช้ไดอ้ ยา่ งงา่ ยดาย และปอ้ งกันพืชโดยการทำลายจลุ ินทรียไ์ มด่ ีในดนิ ท่เี ปน็ สาเหตทุ ท่ี ำให้เกดิ โรคพืช ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ได้เล็งเห็นประโยชน์ของจุลินทรีย์สังเคราะห์แสงดังกล่าวข้างต้น ซ่ึงผลิตได้ง่าย จึงได้จัดหลักสูตรการผลิต จลุ นิ ทรีย์สังเคราะห์แสงขึ้น จุดมุ่งหมาย เพือ่ ใหผ้ เู้ รยี น 1. มคี วามร้คู วามเข้าใจเกย่ี วกับการผลิตจลุ ินทรยี ส์ งั เคราะหแ์ สง 2. ได้รบั การฝึกปฏิบตั ิการผลติ จุลินทรยี ์สงั เคราะหแ์ สง กลุ่มเป้าหมาย เกษตรกรและหรือประชาชนท่สี นใจ จำนวน 10 คน ระยะเวลา จำนวน 5 ชั่วโมง โครงสรา้ งหลกั สตู ร จุดประสงค์ การจดั จำนวนชั่วโมง การเรียนรู้ ทฤษฎี ปฏิบตั ิ เร่อื ง เน้อื หา กระบวนการ 1 ช่วั โมง - เรยี นรู้ 1. ความรู้ - อธิบาย - ความหมายของ - อธบิ าย เบอ้ื งตน้ ความหมาย เก่ยี วกับ - บอกบทบาท จุลินทรยี ส์ ังเคราะหแ์ สง - ชมวดี ิทัศน์ จุลนิ ทรีย์ หน้าที่ และ สงั เคราะห์แสง ประโยชน์ - บทบาทหนา้ ที่ของ - ชมของจรงิ จุลนิ ทรียส์ งั เคราะห์แสง - ประโยชนข์ องจลุ นิ ทรีย์ สังเคราะห์แสง หลกั สตู รการศกึ ษาตอ่ เนือ่ งของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 63

เร่อื ง จุดประสงค์ เน้อื หา การจดั จำนวนชวั่ โมง การเรียนรู้ กระบวนการ ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ 2. การผลติ 1 ช่ัวโมง 2 ชัว่ โมง จลุ นิ ทรยี ์ - บอกขัน้ ตอนและ -วัสดุ อุปกรณ์ในการ เรยี นรู้ สงั เคราะห์แสง - อธิบาย - 1 ช่วั โมง กระบวนการผลิต ผลิต - ฝึกปฏิบตั ิ 3. การใช้ 2 ช่วั โมง 3 ชว่ั โมง ประโยชน์ -ขัน้ ตอนและ - อธิบาย จลุ ินทรยี ์ - ยกตัวอย่าง สังเคราะหแ์ สง กระบวนการผลติ - ฝึกปฏิบัติ จลุ นิ ทรยี ์สงั เคราะห์แสง - บอกวิธกี ารใช้ - วิธีการใช้จุลินทรีย์ จลุ นิ ทรีย์ สงั เคราะห์แสง สังเคราะห์แสงได้ - วธิ กี ารใช้เพื่อกำจัดกลิน่ อย่างถูกตอ้ งและ เน่าเหม็น เหมาะสม - วธิ กี ารใช้เพอ่ื บำบดั น้ำ เนา่ เหม็น รวมจำนวนชั่วโมง ส่อื การเรียนรู้ 1. วสั ดขุ องจริง 2. เอกสารประกอบการเรียน การวดั และประเมนิ ผล 1. สงั เกตพฤติกรรมการฝึกปฏิบัติ 2. สงั เกตการตอบคำถามระหว่างการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ 3. ชนิ้ งาน/ผลงานทไี่ ดจ้ ากการฝึกปฏบิ ัติ เงื่อนไขการจบหลักสตู ร 1. ระยะเวลาเขา้ รบั การอบรมไม่นอ้ ยกวา่ ร้อยละ 80 2. มคี วามร้แู ละผ่านการฝกึ ปฏิบตั ิการผลติ จุลินทรีย์สังเคราะห์แสง หลกั สตู รการศกึ ษาตอ่ เนือ่ งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 64

หลักสูตรการผลิตเตากา๊ ซชีวมวล จำนวน 10 ชั่วโมง ศูนย์ฝึกและพฒั นาอาชีพเกษตรกรรมวดั ญาณสงั วรารามวรมหาวหิ าร อนั เนือ่ งมาจากพระราชดำริ อำเภอบางละมงุ จังหวัดชลบุรี ความเป็นมา เตาก๊าซชีวมวล เป็นเตาท่ีใช้ผลิตพลังงานความร้อนจากเชอื้ เพลิงชีวมวล เช่น ก่ิงไม้ ใบไม้ วัสดุเหลือท้ิง ทางการเกษตร วัชพชื ต่างๆ หรือแม้กระทัง ขยะและมูลสัตว์ หากนําไปใช้อย่างมีประสิทธิภาพ จะสามารถลด การใช้พลังงานจาก แก๊ส LPG, ไฟฟ้า, ถ่านหิน ฯลฯ การหันมาใช้พลังงานสะอาด จะช่วยลดผลกระทบท่ีจะมี ต่อสิ่งแวดล้อม และช่วยลดการสูญเสียเงนิ ตราของประเทศ ในการนําเข้าเช้ือเพลิงดังกล่าวอีกด้วย ดงั น้ันการ นาํ เตากา๊ ซชีวมวลมาใช้จงึ เปน็ อกี ทางเลือกหน่ึงของพลังงานทางเลือก ที่พยายามใช้วัสดุทีห่ าได้ในท้องถิน่ มาใช้ แทนพลังงานจากแก๊ส ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเน่ืองมาจากพระราชดำริ ได้เล็งเห็นความสำคัญของผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และการประหยัดพลังงานไฟฟ้า แก๊ส และถ่านหินดังกล่าว ข้างตน้ จงึ ไดจ้ ดั หลักสูตรการผลิตเตาก๊าซชีวมวลขน้ึ จุดม่งุ หมาย เพอ่ื ให้ผเู้ รียน 1. มีความรคู้ วามเข้าใจเก่ียวกับการผลติ เตาก๊าซชีวมวล 2. ไดร้ ับการฝึกปฏบิ ัตกิ ารผลิตเตาก๊าซชวี มวล กลุม่ เปา้ หมาย เกษตรกรและหรือประชาชนท่สี นใจ จำนวน 10 คน ระยะเวลา จำนวน 10 ช่วั โมง โครงสร้างหลักสูตร เร่อื ง จุดประสงค์การ เนอ้ื หา การจัด จำนวนช่ัวโมง เรยี นรู้ กระบวนการ ทฤษฎี ปฏิบตั ิ 1 ชั่วโมง - เรียนรู้ 1. ความรู้ - อธิบายพลังงาน - พลังงานความร้อน - อธบิ าย เบอ้ื งตน้ ความร้อนและ - ท่มี าของพลังงานความ - ชมวีดิทัศน์ เกี่ยวกบั รูปแบบการนำไปใช้ได้ ความร้อน - ตัวอยา่ ง พลังงาน - บอกทมี่ าของ - การนำพลังงานความ เช้ือเพลิงท่ีนำมา ความรอ้ น พลงั งานความรอ้ นได้ รอ้ นมาใช้ในรปู แบบ ผลิตเป็นพลังงาน ต่างๆ ความร้อน หลกั สูตรการศกึ ษาตอ่ เนือ่ งของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 65

เร่อื ง จุดประสงค์การ เน้ือหา การจดั กระบวน จำนวนชั่วโมง เรยี นรู้ การเรยี นรู้ ทฤษฎี ปฏบิ ัติ 2. ความรู้ 1 ชัว่ โมง - เก่ียวกบั - บอกหลกั การ - ลกั ษณะของ - อธิบาย เตากา๊ ซ - ชมวดี ทิ ัศน์ ชีวมวล ทำงานของ เตากา๊ ซชีวมวล 3. การผลิต เตาก๊าซชวี มวลได้ - หลักการทำงานของ เตาก๊าซ ชีวมวลจาก เตาก๊าซชวี มวล วสั ดุ เหลอื ใช้ - เชอ้ื เพลิงทใ่ี ช้กบั 4. การผลิต เตากา๊ ซ เตาก๊าซชีวมวล ชวี มวลเพ่ือ จำหน่าย - ฝึกปฏิบัติการผลิต - วสั ดุอปุ กรณ์ในการ - อธิบาย 1 ชวั่ โมง 2 ชัว่ โมง - สาธิต เตาก๊าซชีวมวล ผลิตเตากา๊ ซชวี มวล - ฝกึ ปฏบิ ัติ อย่างง่ายได้ - ขัน้ ตอนการผลติ เตากา๊ ซชวี มวล ฝึกปฏิบัติการผลิต - วสั ดุอปุ กรณ์ในการ - อธิบาย 1 ชวั่ โมง 4 ช่ัวโมง - สาธิต เตาก๊าซชีวมวลเพื่อ ผลติ เตาก๊าซชวี มวล - ฝกึ ปฏบิ ัติ จำหนา่ ยได้ - ขัน้ ตอนการผลิต เตาก๊าซชีวมวล - ช่องทางการตลาด รวมจำนวนชั่วโมง 4 ช่ัวโมง 6 ชั่วโมง สื่อการเรยี นรู้ 1. วสั ดขุ องจริง 2. เอกสารประกอบการเรยี น การวดั และประเมนิ ผล 1. สงั เกตพฤตกิ รรมการฝึกปฏิบัติ 2. สังเกตการตอบคำถามระหวา่ งการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ 3. ช้ินงาน/ผลงานท่ีไดจ้ ากการฝกึ ปฏบิ ัติ เง่อื นไขการจบหลักสูตร 1. ระยะเวลาเขา้ รับการอบรมไม่นอ้ ยกว่าร้อยละ 80 2. มีความรู้และผา่ นการฝึกปฏิบัติการผลติ เตากา๊ ซชีวมวล หลักสูตรการศึกษาตอ่ เนอ่ื งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 66

หลักสตู รการปลูกและการทำอาหารจากผักสลัด จำนวน 40 ชว่ั โมง ศูนยฝ์ ึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวดั ญาณสงั วรารามวรมหาวิหาร อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอบางละมุง จังหวดั ชลบุรี ความเป็นมา ปัจจุบันกระแสคนรักสขุ ภาพมาแรง การรับประทานพืชผักเป็นที่สนใจเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะ ผักสลัด ท้ังกรีนโอ๊ค เรดโอ๊ค คอส ฟิลเลย์ บัตเตอร์เฮด และเรดคลอรอล ผักสลัดแต่ละชนิดจะมีประโยชน์ ทแี่ ตกตา่ งกนั เช่น กรนี โอ๊ค (Green Oak) ผกั ชนิดนจ้ี ะเป็นรูปทรงพุ่มๆ ใบหยัก มีสีเขยี ว คลา้ ยกบั ผักกาดหอม และดว้ ยความนุม่ ของใบท่ที ำให้ซึมซับน้ำสลัดได้งา่ ย เม่ือเอามาปรุง จึงได้รสชาติทีอ่ รอ่ ย กินง่าย ผักสลัดแต่ละ ชนิดมีประโยชน์เด่นๆ ท่ีแตกต่างกัน กรีนโอ๊ค ช่วยในเรื่องการสร้างเม็ดเลือดแดง บำรุงสายตา อุดมไปด้วย วิตามิน และเอนไซม์ท่มี ีประโยชน์ เรดโอ๊ค (Red Oak) มีกากใยทีส่ ูง จึงช่วยลา้ งผนังลำไส้ให้สะอาด ช่วยกำจัด ไขมัน ช่วยต้านอนุมูลอิสระ ลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งลำไส้ นอกจากน้ัน ยังอุดมไปด้วยวิตามิน ชว่ ยปอ้ งกนั การเกิดโรคปากนกกระจอก เปน็ ตน้ ผักสลัดสามารถปลูกลงดินได้เช่นเดียวกับผักอื่นๆ หากมีพ้ืนที่เหมาะสม ท้ังดินและอากาศ ท่ีเอ้ืออำนวย เย็นตลอดท้ังปี ก็สามารถเพาะปลูกได้ โดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการสร้างโรงเรือน ผักสลัดมี ตลาดรองรับท่ีหลากหลาย เช่น ร้านอาหาร โมเดิร์นเทรด หรือห้างใหญ่ โรงงานแปรรูป ขายปลีกหน้าฟาร์ม หรือตลาด สีเขยี ว เปน็ ต้น ส่งผลใหก้ ารปลกู ผักสลัดเป็นอาชีพทีค่ นส่วนใหญ่สนใจมาก ศูนย์ฝึกและพฒั นาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสังวราราวรมหาวหิ าร อันเน่ืองมาจากพระราชดำริ ได้เล็งเห็นความสำคัญดังกล่าวข้างต้น จึงได้จัดหลักสูตรการปลูกและการทำอาหารจากผักสลัด เพ่ือส่งเสริมการ ดแู ลสุขภาพของเกษตรกรและประชาชนในชุมชน และผู้เรยี นเหน็ ช่องทางการประกอบอาชพี จดุ มงุ่ หมาย เพอื่ ให้ผู้เรยี น 1. มคี วามรพู้ นื้ ฐานเก่ยี วกับการปลกู ผกั สลดั ในดิน และการทำอาหารจากผักสลัด 2. ฝึกปฏบิ ตั ใิ นการปลกู ผกั สลัดในดนิ การทำก๋วยเต๋ยี วลยุ สวน และการทำสลัดโรล กลมุ่ เป้าหมาย เกษตรกรและหรือประชาชนที่สนใจ จำนวน 20 คน ระยะเวลา จำนวน 40 ชั่วโมง หลักสูตรการศกึ ษาตอ่ เน่อื งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 67

โครงสร้างหลกั สูตร เรอ่ื ง จดุ ประสงค์การเรียนรู้ เนื้อหา การจัดกระบวน จำนวนชั่วโมง การเรยี นรู้ ทฤษฎี ปฏิบัติ 1 ชว่ั โมง - 1. ความรู้ - บอกชนดิ ของผัก - ชนิดของผักสลดั - อธบิ าย 2 ช่ัวโมง 6 ชัว่ โมง เบอื้ งต้น สลัดที่ได้รบั ความ - ประโยชน์ของผกั สลดั - รปู ภาพ 1 ชั่วโมง 8 ชว่ั โมง เกย่ี วกบั นิยม แตล่ ะชนิด 1 ชั่วโมง 2 ชัว่ โมง 30 นาที ผกั สลัด - บอกประโยชนข์ อง ทีน่ ิยม ผกั สลัดแต่ละชนิด 2. การ - เตรยี มแปลงปลูก - วิธกี ารเตรียมแปลงปลกู - อธบิ าย เตรียม ผักสลัดไดถ้ ูกตอ้ ง ผักสลัด - สาธิต แปลงปลกู - จัดระบบนำ้ ใน - การจดั ระบบน้ำในแปลง - ฝึกปฏบิ ัติ ผักสลัด แปลงปลกู ผกั สลัด ปลกู ผกั สลัด 3. ขัน้ ตอน - ปลูกผกั สลัดในดิน - การปลกู ในดิน - อธิบาย การปลกู - ปลกู ผกั สลัดใน * เตรียมวสั ดุเพาะ - สาธติ ผักสลัด วสั ดุเหลือใช้ * เพาะเมล็ด - ฝึกปฏบิ ตั ิ * การดแู ลต้นกลา้ * เตรียมแปลงปลกู ผกั สลัด * ลงกล้า - การปลกู ในวสั ดเุ หลอื ใช้ * ผสมดนิ ปลกู * เลือกวสั ดทุ นี่ ำมาใช้ปลกู * วิธีปลกู 4. การ - ทำปุ๋ยน้ำชวี ภาพ - การทำปยุ๋ น้ำชวี ภาพ - อธิบาย บำรงุ ผัก - ใช้ปุ๋ยนำ้ ชีวภาพ * วสั ดุอุปกรณ์ในการทำ - สาธติ ได้ถกู ตอ้ ง * ข้ันตอน/วิธีการทำ - ฝึกปฏิบัติ - ทำจลุ ินทรยี ์ * ประโยชน์ของปุ๋ยน้ำ สงั เคราะหแ์ สง ชวี ภาพ * วิธกี ารใช้ที่ถกู ต้อง - การทำจุลินทรยี ์ สงั เคราะหแ์ สง * วัสดุ อุปกรณ์ในการทำ หลกั สูตรการศึกษาต่อเนื่องของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 68

เรือ่ ง จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ เนอ้ื หา การจดั กระบวน จำนวนช่วั โมง การเรียนรู้ ทฤษฎี ปฏิบตั ิ 5. โรค - อธบิ ายเร่อื งโรค * ขน้ั ตอน/วธิ กี ารทำ และแมลง และแมลง * ประโยชนข์ อง - อธิบาย 1 ชั่วโมง 2 ชั่วโมง และการ - จำแนกสาเหตุของ จลุ นิ ทรยี ส์ งั เคราะหแ์ สง - สาธิต 30 นาที กำจดั การเกดิ โรคเบือ้ งต้น * วิธีการใช้ท่ีถกู ตอ้ ง - ฝกึ ปฏบิ ัติ ศัตรูพชื ใน - ผลิตเชื้อราไตรโค - โรคและแมลงในผักสลัด 30 นาที 1 ชั่วโมง ผกั สลัด เดอร์มา เชือ้ ราเมธา - การกำจัดโรคและแมลง - อธบิ าย 30 นาที ไรเซยี ม และเช้ือรา ในผักสลัด - สาธติ 6. การ บวิ เวอเรีย - วัสดุ อุปกรณ์ในการผลิต - ฝึกปฏิบัติ 1 ชั่วโมง 6 ชั่วโมง เก็บเกีย่ ว เชอื้ ราแต่ละชนิด - อธบิ าย ผลผลิต - อธิบายและ - ขั้นตอน/วิธีการผลิตเชือ้ - สาธิต 1 ชั่วโมง 2 ช่ัวโมง เกบ็ เก่ียวผลผลติ ราแต่ละชนิด - ฝึกปฏิบตั ิ 7. การ - อธิบายวิธกี ารดูแล - ประโยชนข์ องเช้ือรา - อธิบาย ทำอาหาร ผลผลติ แต่ละชนดิ - ฝึกปฏิบัติ จากผกั - ทำกว๋ ยเต๋ยี วลุยสวน - วธิ ีใช้เช้ือราแต่ละชนิด สลัด - ทำสลัดโรลและ - ระยะเวลาการเก็บเกี่ยว 8. การ นำ้ สลัด - วธิ ีการเกบ็ เกยี่ วผลผลติ ตลาดและ - วิธีการดูแลผลผลติ หลัง บรรจุ - อธบิ ายตลาดของ เกบ็ เกยี่ ว หบี ห่อ ผักสลัด - การทำกว๋ ยเตย๋ี วลุยสวน - อธบิ ายเลือกใช้ - การทำสลัดโรล บรรจุหีบหอ่ - การทำนำ้ สลัด - การตลาด - การบรรจุหีบห่อ หลักสูตรการศกึ ษาต่อเนอ่ื งของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 69

เรื่อง จุดประสงค์การเรียนรู้ เนือ้ หา การจดั กระบวน จำนวนชว่ั โมง การเรยี นรู้ ทฤษฎี ปฏิบตั ิ 9. การ - คิดต้นทนุ ได้ - วิธกี ารคดิ ต้นทนุ เพื่อ 1 ช่วั โมง 2 ชวั่ โมง กำหนด - อธิบาย ราคา - กำหนดราคาขายได้ กำหนดราคาสนิ ค้า - ปฏบิ ตั ิ 9 ช่ัวโมง 30 ชวั่ โมง - แลกเปลย่ี น 30 นาที 30 นาที ความคิดเหน็ รวมจำนวนชัว่ โมง สือ่ การเรียนรู้ 1. เอกสารประกอบการเรยี น 2. เพาเวอร์พอยทแ์ ละคลปิ 3. วสั ดุอปุ กรณจ์ ริง 4. รปู ภาพ การวัดและประเมนิ ผล 1. สงั เกตพฤตกิ รรมการฝกึ ปฏิบตั ิ 2. ช้ินงาน/ผลงานที่ฝึกปฏิบตั ิ 3. สงั เกตการตอบคำถามระหว่างการจัดกจิ กรรม เง่ือนไขการจบหลักสตู ร 1. ระยะเวลาเขา้ รับการอบรมไม่นอ้ ยกว่าร้อยละ 80 2. มีความร้แู ละผ่านการฝึกปฏิบัติการปลูกและการทำอาหารจากผักสลัด หลกั สตู รการศกึ ษาต่อเน่อื งของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 70

หลกั สูตรเกษตรกรรมแบบผสมผสาน จำนวน 40 ช่วั โมง ศนู ยฝ์ กึ และพฒั นาอาชีพเกษตรกรรมวดั ญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเน่อื งมาจากพระราชดำริ อำเภอบางละมุง จังหวดั ชลบุรี ความเปน็ มาของหลกั สูตร เกษตรกรรมแบบผสมผสาน ต้องมีกิจกรรมการเกษตรตั้งแต่ 2 กิจกรรม ขึ้นไป โดยต้องทำในพื้นท่ี และระยะเวลาเดียวกัน ซ่ึงกิจกรรมเหล่านั้นควรประกอบไปด้วยการปลูกพืชและการเลี้ยงสัตว์ และสามารถ ผสมผสานระหว่างการปลูกพืชต่างชนิด หรอื การเล้ียงสตั วต์ ่างชนิดกันได้ เพื่อการเก้ือกูลประโยชน์ระหวา่ งกิจกรรม เกษตรต่างๆ และการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรในระบบเกษตรแบบผสมผสานนั้น เกิดข้นึ ทั้งจากวงจรการใช้ แร่ธาตุอาหารรวมทั้งอากาศ และพลังงาน เช่น การหมนุ เวียนใช้ประโยชน์จากมูลสัตว์ให้เป็นประโยชน์กับพืช และใหเ้ ศษพชื เป็นอาหารสัตว์ โดยทีก่ ระบวนการใชป้ ระโยชน์จะเป็นไปท้ังโดยตรงหรอื โดยออ้ ม เชน่ ผา่ นการหมัก ของจุลินทรีย์ เป็นต้น ซึ่งการปลูกพืชแบบผสมผสาน เป็นการดำเนินงานเกษตรแบบผสมผสานรูปแบบหน่ึง ทเ่ี ป็นท่นี ิยม เป็นการอาศัยหลกั การความสัมพันธ์ระหว่างพืช สิง่ มีชวี ิตและจลุ ินทรยี ์ต่างๆ ที่เกิดข้ึนในระบบนเิ วศ ตามธรรมชาตมิ าจดั การและปรับใช้ในระบบการเกษตร ท่สี ามารถลดต้นทุนการผลติ ลดความเสยี่ งในการปลูก และจำหนา่ ย รวมทัง้ สามารถเปน็ อาชพี ที่ยั่งยนื ได้ ศนู ย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ได้ตระหนักถึงความสำคัญของการประกอบอาชีพผสมผสานเพ่ือให้ผู้ไม่มีอาชีพ หรือผู้มีอาชีพและต้องการ พฒั นาอาชีพของตนให้มีความม่ันคงและเพ่ือให้เกิดการสร้างรายได้ และสร้างความย่ังยืน จึงได้จัดทำหลักสูตร เกษตรกรรมแบบผสมผสานขึน้ จุดมุ่งหมาย เพื่อให้ผู้เรยี น 1. มีความร้คู วามเข้าใจ เกี่ยวกบั การเพาะปลูกพชื หลากหลายชนิด 2. ได้รบั การฝึกปฏิบัตกิ ารเพาะปลกู พชื แบบผสมผสาน กล่มุ เปา้ หมาย เกษตรกรหรือประชาชนท่ีมคี วามสนใจ จำนวน 20 คน ระยะเวลา จำนวน 40 ช่วั โมง หลักสูตรการศึกษาต่อเนอ่ื งของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 71

โครงสร้างหลักสตู ร เรื่อง จุดประสงค์ เนื้อหา การจัดกระบวน จำนวนชัว่ โมง การเรียนรู้ การเรยี นรู้ ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ 1. ชอ่ ง - บอกความสำคญั - ความสำคญั ของการประกอบ - ศึกษาข้อมูล 2 ชั่วโมง 1 ช่วั โมง ทางการ ของการประกอบ อาชีพเกษตรกรรมแบบ จากแหล่ง- ประกอบ อาชีพเกษตรกรรม ผสมผสาน เรยี นรู้ อาชีพ แบบผสมผสาน - ความเป็นไปไดใ้ นการ ภูมปิ ญั ญา เกษตรกรรม - บอกความเปน็ ไปได้ ประกอบอาชพี เกษตรกรรม สอื่ อิเล็กทรอนิกส์ แบบ ในการประกอบอาชพี แบบผสมผสาน เอกสาร สถาน ผสมผสาน - บอกและหาแหล่ง- - แหล่งเรยี นรู้ที่เก่ียวข้องกบั การ ประกอบการ เรียนรู้ ประกอบอาชีพเกษตรกรรมแบบ สถานที่จัด - บอกทิศทางการ ผสมผสาน จำหนา่ ย ประกอบอาชีพ - ทศิ ทางการประกอบอาชีพ - บรรยาย เกษตรกรรมแบบ เกษตรกรรมแบบผสมผสาน - สรุปความรู้ ผสมผสาน ทไ่ี ดจ้ ากการ แลกเปลยี่ น เรียนรู้ 2. ทักษะการ - บอกขัน้ ตอนและ ขั้นเตรยี มการเพาะปลกู พืชแบบ - อธบิ าย 2 ชัว่ โมง 32 ประกอบ ฝกึ ปฏิบตั ิการปลกู พชื ผสมผสาน - สาธิตและฝึก ชั่วโมง อาชพี ผสมผสาน - การเตรียมดนิ ปฏิบตั ิ เกษตรกรรม - การเพาะเมล็ด/กล้า - ซกั ถาม / แบบ - การทำปุ๋ยหมกั แลกเปลีย่ น ผสมผสาน - การปลูกพชื ผสมผสาน เรียนรู้ - การดแู ลรกั ษา ประสบการณ์ - การเก็บเกย่ี วผลผลติ - ให้บนั ทึกผล การเรียนรู้ 3. การบรหิ าร - วิเคราะหค์ วาม - การบรหิ ารจัดการในการ - ศึกษาขอ้ มูล 2 ช่ัวโมง 1 ชั่วโมง จดั การใน ตอ้ งการของตลาด ประกอบอาชพี เกษตรกรรม จากสอื่ ต่างๆ อาชีพ - คดิ คำนวณตน้ ทุน แบบผสมผสาน - แบ่งกลุม่ เกษตรกรรม ผลกาไร/ขาดทนุ * การบริหารจัดการในการ ศกึ ษาวเิ คราะห์ แบบ - วางแผนการจัดการ ประกอบอาชพี เกษตรกรรม และระดม ผสมผสาน เกยี่ วกับผลผลิต แบบผสมผสาน ความคิดเหน็ หลักสูตรการศกึ ษาตอ่ เน่ืองของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 72

เรอ่ื ง จดุ ประสงค์ เน้ือหา การจัดกระบวน จำนวนชั่วโมง การเรยี นรู้ การเรียนรู้ ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ - วเิ คราะหแ์ ละบอก * การจดั การเกีย่ วกับการ - ฝกึ ปฏบิ ัติ วิธีแก้ปญั หาความ ควบคมุ คุณภาพเกษตรกรรม - แลกเปล่ยี น เสยี่ งในการประกอบ แบบผสมผสาน เรียนรู้ อาชพี * การคดิ คำนวณต้นทนุ - บอกวธิ กี ารป้องกัน การกำหนดราคาพชื ปัญหาที่เกิด * การวางแผนการผลิต จากความเส่ยี ง - การจดั การตลาดในการ ประกอบอาชพี เกษตรกรรม แบบผสมผสาน - การจดั การความเสี่ยงท่ีจะเกิด ขน้ึ กบั การประกอบอาชีพ เกษตรกรรมแบบผสมผสาน รวมจำนวนชัว่ โมง 16 24 ชวั่ โมง ชัว่ โมง สอื่ การเรยี นรู้ 1. เอกสาร / ใบความรู้ 2. ศึกษาดูงานแหลง่ เรยี นรู้ 3. สื่ออเิ ล็กทรอนิกสต์ ่างๆ เช่น VCD, DVD, อินเทอร์เนต็ 4. ภูมิปญั ญาท้องถน่ิ การวดั และประเมินผล 1. การประเมนิ ความรภู้ าคทฤษฎีระหว่างเรียนและจบหลักสูตร 2. การประเมนิ ผลงานระหวา่ งเรียนจากการปฏิบตั ิ เงอ่ื นไขการจบหลักสูตร 1. มเี วลาเรยี นไมน่ อ้ ยกวา่ รอ้ ยละ 80 2. มีความร้แู ละผ่านการฝึกปฏิบัติการเพาะปลูกพืชแบบผสมผสาน หลกั สตู รการศึกษาตอ่ เนอื่ งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 73

หลกั สตู รการเพะเหด็ ฟางกองเต้ีย จำนวน 40 ชั่วโมง ศนู ยฝ์ ึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวดั ญาณสงั วรารามวรมหาวหิ าร อนั เน่ืองมาจากพระราชดำริ อำเภอบางละมงุ จังหวัดชลบรุ ี ความเป็นมาของหลักสตู ร เห็ดฟางเป็นเห็ดที่ได้ความนิยมชนิดหนึ่ง สามารถรับประทานได้และยังนำมาประกอบอาหาร ได้หลากหลายชนิด มักพบได้ในรูปแบบสด และรูปแบบบรรจุกระป๋อง หรืออบแห้งจำหน่ายนอกฤดูเก็บเก่ียว ด้วยมีการเพาะปลูกในแถบเอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ถือว่าเป็นพืชเศรษฐกิจชนิดหน่ึง เป็นพืชที่สามารถสร้างรายได้ให้แก่เกษตรกรท่ีประกอบอาชีพได้เป็นอย่างดี เห็ดฟางมีท้ังท่ีเกิดตามธรรมชาติ และเพาะขึ้น โดยการเกิดตามธรรมชาติสามารถเจริญเติบโตบนกองฟางข้าวซึ่งเจริญได้ผลดีที่สุดในภูมิอากาศ เขตร้อนที่มีฝนตกชุก ส่วนการเพาะเห็ดฟางนั้นมีวิธีการที่หลากหลายแบบ และวิธีหนึ่งท่ีน่าสนใจคือ วิธีการ เพาะเหด็ ฟางกองเตยี้ ซง่ึ เปน็ วิธีท่ปี ระหยดั เวลาในการทำและลดต้นทุนในการเพาะเห็ดฟางมาก ศนู ย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวดั ญาณสงั วรารามวรมหาวหิ าร อนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำริ ได้ตระหนกั ถงึ ความสำคัญของการประกอบอาชพี การเพาะเห็ดฟางกองเตี้ย เพ่ือใหผ้ ้เู รยี นหรอื ผ้ไู มม่ ีอาชพี สามารถ นำไปสรา้ งรายได้ เปน็ อาชีพหลัก หรอื เปน็ อาชพี เสริมที่ย่ังยืนได้ จงึ ไดจ้ ดั ทำหลกั สูตรการเพาะเห็ดฟางกองเตี้ยขึ้น จุดมงุ่ หมาย เพ่ือใหผ้ ้เู รยี น 1. มคี วามรคู้ วามเข้าใจเกีย่ วกบั การเพาะเหด็ ฟางกองเตีย้ 2. ได้รับการฝึกปฏบิ ตั ิเพาะเห็ดฟางกองเตยี้ กลุม่ เปา้ หมาย เกษตรกรหรอื ประชาชนที่มีความสนใจ จำนวน 20 คน ระยะเวลา จำนวน 40 ช่วั โมง โครงสร้างหลกั สตู ร เร่อื ง จุดประสงค์ เนื้อหา การจดั กระบวน จำนวนชว่ั โมง การเรียนรู้ การเรียนรู้ ทฤษฎี ปฏบิ ัติ - ความสำคญั ของการ 1. ช่อง - บอก ประกอบอาชพี การเพาะ - ศกึ ษาขอ้ มูลจาก 32 เหด็ ฟางกองเต้ีย แหลง่ เรียนรู้ภมู ปิ ัญญา ชวั่ โมง ชวั่ โมง ทางการ ความสำคญั ของ - ความเป็นไปได้ในการ ส่อื อเิ ล็กทรอนกิ ส์ ประกอบอาชพี การเพาะ เอกสารสถาน หน้า 74 ประกอบ การประกอบ เหด็ ฟางกองเต้ีย ประกอบการ สถานท่ีจดั จำหนา่ ย อาชพี การ อาชพี เพาะเห็ด เพาะเหด็ ฟางกองเตยี้ ฟางกองเต้ยี หลักสตู รการศึกษาต่อเนอ่ื งของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562

เรอ่ื ง จุดประสงค์ เน้อื หา การจัดกระบวน จำนวนชั่วโมง การเรียนรู้ การเรียนรู้ ทฤษฎี ปฏบิ ัติ - รว่ มอภิปราย - แหล่งเรียนรูท้ ี่เก่ียวขอ้ งกบั - บรรยายให้ความรู้ 10 20 ชวั่ โมง ชว่ั โมง ความเป็นไปไดใ้ น การประกอบอาชีพการเพาะ - แลกเปล่ยี นเรยี นรู้ 32 การประกอบ เหด็ ฟางกองเตยี้ - สรุปความรทู้ ่ีได้จากการ ชัว่ โมง ชั่วโมง อาชีพเพาะ - ทิศทางการประกอบอาชพี แลกเปลีย่ นเรยี นรู้ เห็ดฟางกองเต้ีย การเพาะเห็ดฟางกองเต้ีย - บอกและหา แหลง่ เรียนร้กู าร เพาะเห็ดฟาง กองเตีย้ - รว่ มอภปิ ราย เกี่ยวกับทศิ ทางการประกอบ อาชีพการเพาะ เหด็ ฟางกองเตย้ี 2. ทักษะ - อธิบายและ - ขัน้ เตรียมการเพาะเหด็ ฟาง - ศึกษาข้อมูลจากสื่อ การ ฝึกปฏบิ ัติการ กองเตีย้ ตา่ งๆ ท้ังเอกสาร สอ่ื ประกอบ เพาะเห็ดฟาง * การเตรียมวสั ดุและ บุคคล สือ่ อิเลก็ ทรอนกิ ส์ อาชีพการ กองเตยี้ อุปกรณ์ ต่างๆ เพาะเห็ด * การเตรียมสถานทเี่ พาะ - ศึกษาแหล่งเรียนรู้ ฟางกองเตีย้ เหด็ ฟางกองเต้ีย - ฝกึ ปฏบิ ัติ * วธิ ีการเพาะเหด็ ฟาง - ซกั ถาม / แลกเปลี่ยน ** การเพาะกับวสั ดตุ า่ งๆ เรียนรปู้ ระสบการณ์ ได้แก่ ฟางขา้ ว ทะลายปาลม์ - ใหบ้ ันทึกผลการเรยี นรู้ ** การเพาะแบบลด ตน้ ทนุ และประหยดั เวลา * การดูแลรกั ษา * การเก็บเกี่ยวผลผลติ 3. การ - วเิ คราะห์ - การบริหารจดั การในการ - ศึกษาข้อมูลจากสอื่ บรหิ าร ความต้องการ จัดการ ของตลาด ประกอบอาชีพการเพาะ ตา่ งๆ ท้ังเอกสาร สือ่ เห็ดฟางกองเตี้ย บุคคล ส่ืออิเล็กทรอนิกส์ หลกั สตู รการศึกษาต่อเนื่องของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 75

เร่ือง จุดประสงค์ เนือ้ หา การจัดกระบวน จำนวนชว่ั โมง การเรยี นรู้ การเรียนรู้ ทฤษฎี ปฏิบัติ ในอาชีพ * การบริหารจัดการใน การเพาะ - คิดคำนวณ การประกอบอาชพี การเพาะ ต่างๆ และแหล่งเรยี นรู้ 16 24 เห็ดฟาง ต้นทนุ ผลกำไร/ เหด็ ฟางกองเตี้ย - แบ่งกลมุ่ ศึกษาวิเคราะห์ ช่ัวโมง ชัว่ โมง กองเตี้ย ขาดทุน และระดมความคิดเห็น - วางแผนการ * การจัดการเกีย่ วกับการ - ฝกึ ปฏบิ ัติ จัดการเก่ียวกบั ควบคมุ คุณภาพการเพาะ - แลกเปล่ยี นเรียนรู้ ผลผลิต เหด็ ฟางกองเต้ีย - วิเคราะหแ์ ละ บอกวธิ ีแก้ปญั หา * การคดิ คำนวณตน้ ทนุ ความเสย่ี งในการ การเพาะเห็ดฟาง กองเตย้ี ประกอบอาชีพ - บอกวธิ ีการ *การวางแผนการผลติ ปอ้ งกนั ปัญหา - การจดั การตลาดในการ ทีเ่ กิดจาก ประกอบอาชีพการเพาะ ความเส่ียง เหด็ ฟางกองเตีย้ - การจดั การความเสย่ี งที่จะ เกิดข้นึ กับการประกอบ อาชพี การเพาะเห็ดฟาง กองเต้ยี รวมจำนวนชวั่ โมง หลักสูตรการศกึ ษาตอ่ เนือ่ งของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 76

สือ่ การเรียนรู้ 1. เอกสาร / ใบความรู้ 2. ศึกษาดูงานแหล่งเรียนรู้ 3. ส่อื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ตา่ งๆ เชน่ VCD, DVD, อนิ เทอรเ์ นต็ 4. ภมู ิปญั ญาทอ้ งถนิ่ 5. ฝึกปฏิบตั ิจรงิ การวัดและประเมินผล 1. การประเมินความรูภ้ าคทฤษฎีระหว่างเรียนและจบหลกั สูตร 2. การประเมินผลงานระหว่างเรยี นจากการฝกึ ปฏิบัติ เงื่อนไขการจบหลักสตู ร 1. มเี วลาเรยี นไมน่ อ้ ยกว่าร้อยละ 80 2. มคี วามรแู้ ละผ่านการฝกึ ปฏิบัติการเพาะเห็ดฟางกองเต้ีย หลักสูตรการศกึ ษาตอ่ เนือ่ งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 77

หลกั สูตรการทำเกษตรธรรมชาติตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง จำนวน 40 ช่ัวโมง ศนู ยฝ์ กึ และพฒั นาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเนอื่ งมาจากพระราชดำริ อำเภอบางละมงุ จังหวัดชลบรุ ี ความเป็นมาของหลกั สูตร สืบเนื่องจากพระราชดำริพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศร รามาธิบดี จักรีนฤบดินทร สยามินทราธิราช บรมนาถบพิต ร เมื่อครั้งเสด็จมาทอดพระเนตรสภาพ ความเป็นอยู่ของประชาชนบริเวณพื้นที่รอบวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร ทำให้ทรงทราบปัญหา ความยากจน ทรัพยากรเส่ือมโทรม ทำให้มีผลกระทบต่อฐานะความม่ันคงและเศรษฐกิจของชาติอย่างมาก พระองคจ์ ึงทรงมีพระราชหฤทัยมุง่ มั่นที่จะส่งเสริมฐานะความเปน็ อยู่ของพสกนิกรให้อยู่ในฐานะพออยู่ พอกิน ตามอัตภาพ และพึ่งพาตนเองได้ ทรงดำริให้มีสถานศึกษาในโครงการพัฒนาพ้ืนที่รอบวัดญาณสังวราราม วรมหาวิหาร อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ได้จัดอบรมให้กับผู้ที่สนใจเก่ียวกับการทำเกษตรธรรมชาติ อย่างต่อเน่ือง ประกอบกับภาวะเศรษฐกิจและสังคมไทยในปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ทำให้เกิดปัญหากับประชาชนอย่างมากมาย เช่น ความยากจน สุขภาพ จะเห็นได้ว่าคนไทยมีการเจ็บป่วย ด้วยโรคต่างๆมากมาย ดังนั้นการดำเนินชีวิตของประชาชน คนไทย จึงจำเป็นต้องมีการปรับปรุงและ เปลี่ยนแปลงโดยการท่ีประชาชนจะต้องดำเนินชีวิตให้มีภูมิคุ้มกันที่ดีโดยใช้ชีวิตแบบเศรษฐกิจพอเพียง คือ การอุ้มชูตนเองได้ พออยู่พอกิน ผลิตของกินเอง ปลูกทุกอย่างท่ีกิน กินและใช้ทุกอย่างทปี่ ลูก เกื้อกูลกัน มีเหลือ แบ่งปันกัน มีความพอเพียงกับตนเองและครอบครัว เกษตรธรรมชาติ หมายถึง การทำเกษตรที่ไม่ใช้ปุ๋ยเคมี ไม่ใช้สารเคมีทางการเกษตรทุกชนิด ตลอดจนไมใ่ ชส้ ่ิงขับถ่ายจากมนุษย์ แต่เนน้ การปรับปรุงดินให้มพี ลังในการเพาะปลูกใหเ้ หมือนกับดินในป่าที่มี ความอุดมสมบูรณ์ตามธรรมชาติโดยการนำทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่อย่างจำกัดมาใช้ ให้ได้ประโยชน์สูงสุด ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เป็นวิธีการที่ไม่ก่อให้เกิดผลเสียต่อสภาพแวดล้อม ไม่เป็นอันตราย ต่อเกษตรกรและผู้บริโภค สามารถให้ผลผลิตที่มีทั้งปริมาณและคุณภาพ เป็นระบบ เกษตรที่ย่ังยืนถาวร เป็นอาชีพท่ีมนั่ คง ทำใหม้ คี วามรคู้ วามเข้าใจเปน็ อย่างดี ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวดั ญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเนื่องมาจากพระราชดำริ เลง็ เห็นความสำคัญของเร่ืองดังกล่าว จึงจัดทำหลักสูตรการทำเกษตรธรรมชาตติ ามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียง เพ่ือต้องการให้ผู้ที่เข้ารับการอบรมมีความรู้ ความเข้าใจ และได้รับประสบการณ์ในการปฏิบัติ และ สามารถนำไปปรับใชก้ บั ตนเองและครอบครัวต่อไป หลักสตู รการศกึ ษาต่อเนอ่ื งของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 78

จดุ ม่งุ หมาย เพื่อให้ผู้เรยี น 1. มีความรู้ความเข้าใจเก่ียวกับปัญหาของภาวะเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อมในปัจจุบัน ปญั หาอุปสรรคและความสำเรจ็ ของการทำเกษตรธรรมชาติ การทำเกษตรธรรมชาติตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพียง การทำปุ๋ยต่างๆและการใช้ประโยชน์ การเล้ียงสัตว์ต่างๆและการใช้ประโยชน์จากสัตวเ์ ลี้ยงและการ ขยายพันธ์พุ ชื 2. ฝกึ ปฏบิ ัตกิ ารทำปุ๋ยตา่ งๆ การทำสารไล่แมลง การเล้ียงสัตว์ตา่ งๆ และการขยายพันธพ์ุ ืช กลุ่มเปา้ หมาย เกษตรกรและประชาชนทั่วไป จำนวน 20 คน ระยะเวลา จำนวน 40 ชว่ั โมง โครงสร้างหลกั สูตร เรื่อง จุดประสงค์การเรยี นรู้ เนอ้ื หา การจดั กระบวน จำนวนชว่ั โมง การเรียนรู้ ทฤษฎี ปฏบิ ัติ 1. ภาวะ - อธิบายและตระหนักถึง - ปญั หาทเี่ กิดจาก 2 ชัว่ โมง - - บรรยาย เศรษฐกิจ ปญั หาเกย่ี วกบั ภาวะ ภาวะการเปลี่ยนแปลง - ชมวดิ ที ัศน์ 3 ชั่วโมง - สงั คมและ เปล่ียนแปลงเศรษฐกิจ ในปจั จบุ นั - บรรยาย 3 ชว่ั โมง 2 ชว่ั โมง - ชมวดิ ีทัศน์ สงิ่ แวดล้อม สงั คมและสง่ิ แวดลอ้ มใน - วธิ ีการแก้ไขและ - บรรยาย ในปัจจุบนั ปัจจุบันและการรบั มือ รบั มือ - ชมวดิ ีทัศน์ และการ รบั มือ 2. เศรษฐกิจ - อธิบายปรชั ญาของ - หลักปรัชญาของ พอเพยี ง เศรษฐกจิ พอเพียง เศรษฐกจิ พอเพียง - น้อมนำหลกั ปรัชญา - การน้อมนำหลัก ของเศรษฐกิจพอเพียง ปรัชญาของเศรษฐกิจ มาปรับใช้ พอเพยี งมาปรับใช้ - วิเคราะห์สภาพ ภูมิอากาศกบั การ ปลูกพชื 3. เกษตร - อธิบายเกษตรแบบ - การทำการเกษตร ธรรมชาติ ธรรมชาติ แบบธรรมชาติ หลักสูตรการศกึ ษาตอ่ เน่ืองของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 79

เร่ือง จดุ ประสงค์การเรียนรู้ เน้ือหา การจดั กระบวน จำนวนช่วั โมง การเรียนรู้ ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ - บอกปัญหาและ - ปัญหาและอุปสรรค - สาธติ 3 ช่ัวโมง 9 ชั่วโมง อุปสรรคของการทำ ของการทำการเกษตร 2 ชวั่ โมง 8 ชว่ั โมง เกษตรธรรมชาติ แบบธรรมชาติ 3 ชวั่ โมง 5 ชัว่ โมง - อธบิ ายการทำ - การทำการเกษตร การเกษตรธรรมชาติ ธรรมชาติตามหลกั ตามหลักปรชั ญาของ ปรัชญาของเศรษฐกจิ เศรษฐกิจพอเพยี ง พอเพยี ง 4. ปุ๋ย - บอกขอ้ ดแี ละความ - ขอ้ ดแี ละความจำเป็น - บรรยาย อนิ ทรีย์ จำเปน็ ของการใช้ปยุ๋ ของการใชป้ ุ๋ยอนิ ทรีย์ - ชมวิดที ัศน์ ต่างๆ อินทรีย์ตา่ งๆ ตา่ งๆ - สาธติ - บอกประโยชนแ์ ละ - ประโยชน์ของปยุ๋ - ฝึกปฏบิ ตั ิ คุณสมบัตขิ องปยุ๋ อินทรีย์ อินทรียต์ ่างๆ ตา่ งๆ - ขัน้ ตอนการผลติ ปุย๋ - บอกข้ันตอนการผลติ อนิ ทรยี ์ต่างๆ ปยุ๋ อนิ ทรยี ์ตา่ งๆ 5. การเล้ียง - บอกขอ้ ดแี ละความ - ข้อดแี ละความจำเป็น - บรรยาย สตั วต์ ่างๆ จำเป็นของการเล้ียงสัตว์ ของการเล้ยี งสตั วต์ า่ งๆ - ชมวดิ ที ัศน์ - บอกประโยชน์ของการ - ประโยชนข์ องการ - สาธิต เล้ยี งสัตวต์ า่ งๆ ตามหลกั เลย้ี งสตั ว์ตา่ งๆ ตามหลกั - ฝึกปฏบิ ัติ ปรัชญาของเศรษฐกิจ ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง พอเพยี ง - อธิบายวธิ กี ารเลย้ี งสตั ว์ - วิธกี ารเล้ยี งสตั ว์ต่างๆ ต่างๆ ตามหลกั ปรัชญา ตามหลักปรัชญา ของเศรษฐกจิ พอเพียง ของเศรษฐกิจพอเพยี ง - ปฏิบัตกิ ารเลยี้ งสตั ว์ 6. การ - บอกประโยชนแ์ ละ - ประโยชน์และความ - บรรยาย ขยายพนั ธุพ์ ชื ความจำเป็นของการ จำเป็นท่ีได้จากการ - ชมวดิ ีทัศน์ ขยายพนั ธุ์พืช ขยายพันธพ์ุ ืช - สาธิต - บอกขัน้ ตอนของการ - วิธีการและข้นั ตอน - ฝึกปฏบิ ัติ ขยายพนั ธพุ์ ืช ของการขยายพันธพ์ุ ืช หลักสูตรการศกึ ษาตอ่ เนื่องของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 80

เรื่อง จุดประสงค์การเรียนรู้ เนื้อหา การจดั กระบวน จำนวนชว่ั โมง การเรียนรู้ ทฤษฎี ปฏิบัติ - อธบิ ายการขยายพันธ์ุ - การขยายพนั ธ์พุ ืช พชื ตามหลักปรัชญาของ ตามหลักปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียง ของเศรษฐกจิ พอเพยี ง - ปฏิบัติขยายพนั ธุพ์ ืช รวมจำนวนชวั่ โมง 16 24 ชวั่ โมง ชว่ั โมง สอ่ื การเรยี นรู้ 1. เพาเวอร์พอยท์ / VDO 2. แปลงสาธติ / ฟารม์ สาธิต การวัดและประเมนิ ผล 1. ทดสอบกอ่ นและหลงั เรยี น 2. ตรวจช้ินงาน เง่ือนไขการจบหลกั สตู ร 1. ระยะเวลาเขา้ รบั การอบรมไมน่ ้อยกวา่ รอ้ ยละ 80 2. มคี วามรแู้ ละผ่านการฝึกปฏบิ ัติการทำปยุ๋ ตา่ งๆ การทำสารไลแ่ มลง การเลย้ี งสัตว์ตา่ งๆ และ การขยายพันธ์ุพืช หลักสตู รการศึกษาตอ่ เนอ่ื งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 81

หลกั สตู รไผส่ รา้ งรายได้ จำนวน 40 ชว่ั โมง ศูนยฝ์ ึกและพฒั นาอาชีพเกษตรกรรวัดญาณสังวรารามวรมหาวหิ าร อนั เนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอบางละมุง จังหวดั ชลบุรี ความเป็นมาของหลกั สูตร ไผ่ เป็นพืชที่สามารถพบได้ทั่วทุกภูมิภาคของไทย มีไผ่ชนิดต่างๆหลากหลายชนิดข้ึนอยู่ทั่วไป ช่วยให้ภูมิทัศน์ของบ้านชนบทงดงาม ร่มเย็น ไผ่มีทั้งชนิดลำใหญ่และลำเล็ก แต่ละชนิดมีประโยชน์ใช้สอย หลากหลาย เป็นวัตถุดิบท่ีหาง่าย จึงมีต้นทุนต่ำในการนำไปใช้ประโยชน์ในการผลิตส่ิงของ อาจจำแนก ประโยชนข์ องไผไ่ ด้หลายประการ ประโยชน์ในการประกอบหรือสร้างบ้านเรอื นท่ีอยู่อาศัย ในชนบทการสร้างบา้ น ตามวัฒนธรรมไทยน้ัน ประโยชน์ในการทำเครื่องเรือน ประโยชน์ใช้ในการทำเคร่ืองมือเคร่ืองใช้ใน ชีวิตประจำวันประโยชน์ใช้ทำเครอ่ื งมือประกอบอาชีพ และนอกจากน้ีมีการเรียนรู้เรื่องการขยายพนั ธ์ุได้ เช่น การขยายพันธ์ุด้วยการแยกกอหรือเหงา้ การชำปล้อง และการปักชำแขนง และสามารถนำไปแปรรูปทางการ เกษตรได้อกี ทางหน่ึงเพอื่ เปน็ การเพิม่ รายไดใ้ หแ้ กเ่ กษตรกรอกี ทางหน่งึ ศนู ย์ฝกึ และพฒั นาอาชีพเกษตรกรรวัดญาณสังวรารามวรมหาวหิ าร อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ได้ตระหนักถึงความสำคัญของการประกอบอาชีพผสมผสานเพ่ือให้ผู้ไม่มีอาชีพ หรือผู้มีอาชีพและต้องการ พัฒนาอาชีพของตนให้มคี วามมั่นคงและเพ่ือให้เกิดการสร้างรายได้ และสร้างความย่งั ยืน จงึ ได้จัดทำหลักสูตร ไผส่ รา้ งรายได้ข้ึน จุดม่งุ หมาย เพื่อให้ผเู้ รียน 1. มีความร้คู วามเข้าใจเกย่ี วกบั การขยายพนั ธุ์ไผ่ 2. ไดร้ บั การฝึกปฏิบัติการขยายพนั ธ์ุไผ่ และการแปรรปู หนอ่ ไม้ กล่มุ เป้าหมาย เกษตรกรหรือประชาชนท่ีมคี วามสนใจ จำนวน 20 คน ระยะเวลา จำนวน 40 ชั่วโมง โครงสรา้ งหลักสูตร จุดประสงค์การ เนอื้ หา การจดั กระบวน จำนวนชว่ั โมง เรียนรู้ การเรยี นรู้ ทฤษฎี ปฏิบตั ิ เรอ่ื ง - ความสำคญั ของการ - บอกความสำคัญ ประกอบอาชีพการ - ศึกษาข้อมูล 1 ชว่ั โมง - 1. ชอ่ งทางการ ของการประกอบ ขยายพนั ธุ์ไผ่ จากแหล่งเรียนรู้ ประกอบอาชีพ อาชีพการขยาย - บรรยาย/ ไผ่สรา้ งรายได้ พนั ธุ์ไผ่ อธบิ าย หลกั สูตรการศึกษาตอ่ เนอ่ื งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 82

เรอื่ ง จดุ ประสงค์การ เนอ้ื หา การจดั กระบวน จำนวนชว่ั โมง เรยี นรู้ การเรยี นรู้ ทฤษฎี ปฏิบัติ - บอกและหา - แหลง่ เรียนรู้ท่เี ก่ียวข้อง - สรปุ ความรู้ แหลง่ เรียนรู้ กับการปลูกไผ่ 2. ความร้เู บอื้ งต้น - บอกชนดิ ของ - ชนิดของไผ่ ไดแ้ ก่ - อธิบาย 1 ช่วั โมง - เกีย่ วกบั ไผ่ พนั ธ์ไุ ผ่ ไผ่กิมซงุ ไผ่เลย้ี ง - ซกั ถาม / - บอกประโยชน์ ไผ่ซางหมน่ และไผย่ ักน่าน แลกเปลย่ี น ของไผ่ - ประโยชน์ของไผ่ เรยี นรู้ 3. การปลกู ไผ่ - ปฏบิ ตั กิ ารปลกู ไผ่ - การเลอื กตน้ พันธุไ์ ผ่ - อธบิ าย 2 ชว่ั โมง - - วัสดุอปุ กรณ์ท่ีใชใ้ นการ - สาธิตและฝึก ปลูกไผ่ ปฏบิ ัติ - การเตรียมพ้นื ทป่ี ลกู ไผ่ - ซกั ถาม / - วิธกี ารปลูก แลกเปลี่ยน เรยี นรู้ 4. การขยายพนั ธ์ไุ ผ่ - ปฏิบตั กิ าร - วิธีการขยายพันธไุ์ ผ่ - อธิบาย 3 ช่ัวโมง 9 ช่ัวโมง ขยายพันธไุ์ ผ่ ไดแ้ ก่ การขยายกอหรอื - สาธิตและฝกึ เหง้า การปกั ชำ และการ ปฏบิ ตั ิ ตอนกิ่ง - ซักถาม / แลกเปลีย่ น เรียนรู้ 5. การดแู ลรักษาไผ่ - อธบิ ายการดแู ล - การดแู ลรักษาไผ่ - อธบิ าย 1 ชว่ั โมง 4 ชั่วโมง รกั ษาไผ่ - วสั ดอุ ปุ กรณ์ทีใ่ ชท้ ำ - สาธติ และฝกึ - ปฏบิ ตั ิการทำปยุ๋ ปุย๋ หมักและปยุ๋ นำ้ ปฏิบัติ ชวี ภาพ - ซักถาม / - ขน้ั ตอนการทำปุย๋ หมกั แลกเปลย่ี น และปุ๋ยน้ำชวี ภาพ เรยี นรู้ 6. การเกบ็ เกยี่ ว - เก็บเกี่ยวหนอ่ ไม้ - ระยะเวลาเกบ็ เกย่ี ว - อธบิ าย 1 ชวั่ โมง 2 ช่ัวโมง หนอ่ ไม้ - ขั้นตอน/วธิ ีการเกบ็ เกยี่ ว - สาธติ และ ฝึกปฏบิ ตั ิ 7. การแปรรูป - บอกวธิ ีการแปร - การถนอมอาหาร - อธิบาย 1 ชั่วโมง 14 หนอ่ ไม้ รูปหน่อไม้ - วิธกี ารแปรรูปหน่อไม้ - สาธติ และ ชั่วโมง -เลือกภาชนะบรรจุ * หน่อไม้ดอง ฝกึ ปฏบิ ตั ิ หลักสูตรการศึกษาตอ่ เนอื่ งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 83

เร่ือง จุดประสงค์การ เนอื้ หา การจดั กระบวน จำนวนชว่ั โมง เรยี นรู้ การเรียนรู้ ทฤษฎี ปฏิบตั ิ 8. การบรหิ าร * หนอ่ ไม้อดั ถงุ จดั การในอาชพี - วิเคราะห์ความ * หน่อไม้ตม้ ใบยา่ นาง - ซักถาม / 1 ช่วั โมง 1 ชว่ั โมง ต้องการของตลาด ฯลฯ แลกเปลยี่ น - คิดคำนวณต้นทนุ - การบริหารจัดการใน เรียนรู้ ผลกำไร/ขาดทุน การประกอบอาชีพไผ่ - แบง่ กลมุ่ - ทำบญั ชรี ายรับ- สรา้ งรายได้ ศกึ ษาวเิ คราะห์ รายจ่าย * การบรหิ ารจดั การใน และระดมความ การประกอบอาชพี ไผ่ คดิ เห็น สร้างรายได้ - แลกเปลีย่ น * การทำบญั ชรี ายรบั - เรยี นรู้ รายจ่าย - การคดิ คำนวณต้นทนุ เพอ่ื กำหนดราคา - การวางแผนการผลิต รวมจำนวนชั่วโมง 10 30 ช่ัวโมง ชัว่ โมง สอื่ การเรยี นรู้ 1 . เอกสาร / ใบความรู้ 2 . ศึกษาดูงานแหลง่ เรยี นรู้ 3. เพาเวอรพ์ อยท์ 4. ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่ิน การวดั และประเมินผล 1. การประเมนิ ความรู้ภาคทฤษฎีระหวา่ งเรียนและจบหลกั สูตร 2. การประเมนิ ผลงานระหวา่ งเรียนจากการปฏิบตั ิ เง่ือนไขการจบหลักสตู ร 1. มีเวลาเรยี นไมน่ อ้ ยกวา่ ร้อยละ 80 2. มคี วามรู้และผา่ นการฝึกปฏิบตั ิปฏิบตั กิ ารขยายพันธ์ุไผ่ และการแปรรปู หน่อไม้ หลกั สตู รการศกึ ษาต่อเน่อื งของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 84

หลักสตู รการทำจลุ นิ ทรีย์และผลิตภัณฑใ์ นครัวเรือนจากจุลนิ ทรยี ์ จำนวน 40 ชัว่ โมง ศนู ยฝ์ ึกและพฒั นาอาชพี เกษตรกรรมวัดญาณสงั วรารามวรมหาวิหาร อันเนอ่ื งมาจากพระราชดำริ อำเภอบางละมุง จังหวัดชลบรุ ี ความเปน็ มา ปัจจุบันผลิตภัณฑ์ท่ีใช้ในครัวเรือน เช่น น้ำยาซักผ้า น้ำยาล้างจาน น้ำยาถพู ้ืน และน้ำยาล้างห้องน้ำ เป็นต้น ส่วนใหญ่มีส่วนผสมของสารเคมี เพราะฉะน้ันการนำสิ่งที่มีความปลอดภัยมากกว่ามาใช้เป็นส่วนผสมของ ผลิตภัณฑ์ต่างที่ใช้ในครัวเรือน จะทำให้ไม่ทิ้งสารเคมีตกค้างท่ีอาจจะเป็นอันตรายต่อสุขภาพ ซึ่งจุลินทรีย์เป็นสิ่งท่ี สามารถนำมาใช้เป็นส่วนผสมในการผลิตภัณฑ์ท่ีใช้ในครัวเรือนได้อย่างปลอดภัยกว่า และในชุมชนมีวัตถุดิบที่เป็น ผลผลิตทเี่ หลือจากการขายของเกษตรกร จุลินทรีย์ มีหน้าท่ีหลักเป็นผู้ย่อยสลาย สามารถย่อยสลายทุกส่ิงทุกอย่างให้มีขนาดเล็กและ กลายเป็นธาตุอาหารที่มีประโยชน์ ทำหน้าท่ีเปลี่ยนแปลงสารประกอบอินทรีย์ที่มีโครงสร้างซับซ้อน เปลี่ยนแปลงโมเลกุลหน่ึงไปเป็นอีกโมเลกุลหน่ึง เช่น ย่อยสลายไขมันในน้ำเสียให้กลายเป็นออกซิเจนในน้ำ เป็นต้น ซ่ึงจุลินทรีย์มีความสำคัญอย่างมากมาย ท้ังความสำคัญต่อการบำบัดน้ำเสียและกลิ่นเน่าเหม็น การย่อยสลายสารอินทรีย์และเพ่มิ ความอดุ มสมบูรณ์ใหแ้ ก่ดิน การผลติ อาหารท้ังในคนและสัตว์ การผลิตเชอื้ เพลิง และวงการอตุ สาหกรรม นอกจากนีย้ งั สมารถนำมาใช้ในการผลติ ผลิตภัณฑ์ที่ใชใ้ นครวั เรือนได้อกี ดว้ ย ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสังวราราวรมหาวิหาร อันเน่ืองมาจากพระราชดำริ ได้เล็งเห็นความสำคัญดังกล่าวข้างต้น จึงได้จัดหลักสูตรการทำจุลินทรีย์และผลิตภัณฑ์ในครัวเรือนจาก จุลินทรีย์ เพื่อส่งเสริมการดูแลสุขภาพของเกษตรกรและประชาชนในชุมชน รวมทั้งให้ผู้เรียนมีทักษะในการ ทำจลุ ินทรยี แ์ ละผลติ ภัณฑ์ในครัวเรือนจากจลุ นิ ทรีย์ และเหน็ ช่องทางการประกอบอาชพี จดุ มุง่ หมาย เพ่ือให้ผู้เรียน 1. มคี วามรู้ความเขา้ ใจเก่ยี วกับการทำจุลนิ ทรีย์ และการประยุกต์ใช้จุลนิ ทรยี ์ 2. ฝึกปฏิบัติเกย่ี วกับการทำจุลินทรยี ์ และการทำผลิตภณั ฑใ์ นครวั เรือนจากจลุ นิ ทรีย์ กลมุ่ เปา้ หมาย เกษตรกรและหรือประชาชนท่สี นใจ จำนวน 20 คน ระยะเวลา จำนวน 40 ชั่วโมง หลักสูตรการศกึ ษาต่อเนื่องของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 85

โครงสรา้ งหลกั สูตร เร่ือง จดุ ประสงค์ เนอ้ื หา การจดั กระบวน จำนวนช่วั โมง การเรยี นรู้ การเรยี นรู้ ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ 1. ความรู้ - บอกความหมาย - ความหมายของจุลินทรีย์ - อธบิ าย 1 ชว่ั โมง - 30 นาที เบ้ืองต้นเกี่ยวกับ ประโยชน์และ - ประโยชน์ของจุลินทรยี ์ จุลินทรยี ์ ลกั ษณะของจลุ ินทรีย์ - ลกั ษณะของจุลินทรีย์ 2. การทำ - อธบิ ายการทำ - ความสำคญั ในการทำ - อธิบาย 1 ชัว่ โมง 12 30 นาที ชั่วโมง จลุ ินทรีย์ จุลินทรยี ์ จลุ ินทรยี ์ - การทำจุลนิ ทรีย์ ไดแ้ ก่ * จุลนิ ทรีย์สงั เคราะหแ์ สง * จลุ นิ ทรยี ์จากจาวปลวก * ฮอร์โมนไข่ * จลุ นิ ทรีย์จากหนอ่ กลว้ ย 3. การ - อธบิ ายข้ันตอนการ - การทำผลิตภัณฑ์ในครวั เรือน - อธิบาย 1 ชั่วโมง 24 ชั่วโมง ประยกุ ต์ใช้ จัดทำผลิตภัณฑใ์ น จากจุลนิ ทรีย์ เช่น ยาสระผม - เอกสาร จลุ ินทรีย์ ครวั เรือนจากจุลินทรีย์ ครมี นวด น้ำยาซักผ้า นำ้ ยา ประกอบ - จดั ทำผลิตภัณฑใ์ น ปรับผ้านุ่ม น้ำยาลา้ งจาน - ฝกึ ปฏบิ ตั ิ ครวั เรือนจากจุลนิ ทรยี ์ นำ้ ยาถูพ้ืน น้ำยาล้างห้องนำ้ นำ้ ยาเอนกประสงค์ เป็นต้น รวมจำนวนช่ัวโมง 4 ชว่ั โมง 36 ช่วั โมง หลักสตู รการศกึ ษาตอ่ เน่ืองของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 86

ส่ือการเรียนรู้ 1. เอกสารประกอบการเรียน 2. เพาเวอร์พอยท์และคลิป การวัดและประเมินผล 1. สังเกตการตอบคำถามระหวา่ งการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้ 2. สังเกตพฤติกรรมการฝกึ ปฏบิ ตั ิ 3. ชิ้นงาน/ผลงานจากการฝกึ ปฏิบัติ เง่ือนไขการจบหลกั สตู ร 1. ระยะเวลาเข้ารบั การอบรมไม่นอ้ ยกว่าร้อยละ 80 2. มีความรู้และผ่านการฝึกปฏิบัติการทำจุลินทรีย์ และการทำผลิตภัณฑ์ในครัวเรือนจาก จุลนิ ทรีย์ หลักสตู รการศึกษาต่อเนอ่ื งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 87

หลกั สูตรการพัฒนาผลติ ภณั ฑ์ในครัวเรอื นด้วยเทคโนโลยีอเี อ็ม จำนวน 40 ชั่วโมง ศูนย์ฝกึ และพฒั นาอาชพี เกษตรกรรมวดั ญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อนั เนือ่ งมาจากพระราชดำริ อำเภอบางละมุง จังหวดั ชลบรุ ี ความเป็นมา ปัจจุบันผลิตภัณฑ์ท่ีใช้ในครัวเรือน เช่น น้ำยาซักผ้า น้ำยาล้างจาน น้ำยาถูพื้น และน้ำยาล้างห้องน้ำ เป็นต้น ส่วนใหญ่มีส่วนผสมของสารเคมี เพราะฉะนั้นการนำสิ่งท่ีมีความปลอดภัยมากกว่ามาใช้เป็นส่วนผสมของ ผลิตภัณฑ์ต่างที่ใช้ในครัวเรือน จะทำให้ไม่ทิ้งสารเคมีตกค้างท่ีอาจจะเป็นอันตรายต่อสุขภาพและส่ิงแวดล้อม ซึ่งจุลินทรีย์เป็นส่ิ งที่สามารถนำมาใช้เป็นส่วนผสมในการผลิตภัณฑ์ ที่ ใช้ ในครัวเรือนได้อย่ างปลอดภัยกว่าและ ไม่เป็นอันตรายกับส่ิงแวดล้อม จุลินทรีย์ มีหน้าท่ีหลัก เป็นผู้ย่อยสลาย สามารถย่อยสลายทุกสิ่งทุกอย่างให้มีขนาดเล็กและ กลายเป็นธาตุอาหารท่ีมีประโยชน์ ทำหน้าที่เปล่ยี นแปลงสารประกอบอนิ ทรยี ์ทม่ี ีโครงสรา้ งซับซอ้ นเปลีย่ นแปลง โมเลกุลหนึ่งไปเป็นอีกโมเลกุลหน่ึง เช่น ย่อยสลายไขมันในน้ำเสียให้กลายเป็นออกซิเจนในน้ำ เป็นต้น ซ่ึงจุลินทรีย์มีความสำคัญอย่างมากมาย ทั้งความสำคัญต่อการบำบัดนำ้ เสยี และกล่ินเน่าเหม็น การย่อยสลาย สารอินทรยี ์และเพ่มิ ความอุดมสมบูรณใ์ ห้แกด่ นิ การผลิตอาหารทั้งในคนและสัตว์ การผลิตเช้ือเพลิงและวงการ อุตสาหกรรม นอกจากน้ียังสมารถนำมาใชใ้ นการผลิตผลติ ภณั ฑท์ ่ใี ช้ในครวั เรอื นไดอ้ ีกด้วย ศนู ย์ฝกึ และพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสังวราราวรมหาวิหาร อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ได้เล็งเห็นความสำคัญดังกล่าวข้างต้น จึงได้จัดหลกั สูตรการพัฒนาผลิตภัณฑ์ในครัวเรอื นด้วยเทคโนโลยีอีเอ็ม เพื่อส่งเสริมการดูแลสุขภาพของเกษตรกรและประชาชนในชุมชน รวมทั้งให้ผู้เรียนมีทักษะในการในการทำ จุลนิ ทรียแ์ ละผลิตภณั ฑ์ในครวั เรอื นจากจุลนิ ทรยี ์ และเหน็ ชอ่ งทางการประกอบอาชพี จุดมุ่งหมาย เพื่อให้ผ้เู รียน 1. มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการทำจุลินทรีย์ การประยุกต์ใช้จุลินทรีย์และการจัดการ สง่ิ แวดลอ้ ม การจดั การขยะ 2. ได้รับการฝึกปฏบิ ตั ิเก่ยี วกบั การทำจุลนิ ทรีย์ และการทำผลิตภณั ฑ์ในครวั เรือนจากจลุ ินทรีย์ กลุม่ เป้าหมาย เกษตรกรและหรือประชาชนทสี่ นใจ จำนวน 20 คน ระยะเวลา จำนวน 40 ชัว่ โมง หลกั สตู รการศึกษาตอ่ เนอ่ื งของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 88

โครงสร้างหลกั สตู ร เร่ือง จดุ ประสงค์ เนือ้ หา การจดั กระบวน จำนวนชว่ั โมง การเรยี นรู้ การเรยี นรู้ ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ 1. การพ่ึงพา - อธิบายหลกั ปรัชญา การพึ่งพาตนเองตาม - อธบิ าย 1 ชัว่ โมง - ตนเอง ของเศรษฐกิจพอเพียง หลกั ปรัชญาของ - ยกตวั อยา่ ง เศรษฐกิจพอเพยี ง พฤตกิ รรมของบุคคล ที่พง่ึ พาตนเองได้ 2. ความรู้ - บอกความหมาย - ความหมายของ - อธิบาย 1 ชั่วโมง - เบือ้ งต้น ประโยชน์และ จุลินทรีย์ 30 นาที เกยี่ วกบั ลกั ษณะของจุลินทรีย์ - ประโยชนข์ องจุลินทรีย์ จลุ ินทรยี ์ - ลกั ษณะของจุลนิ ทรีย์ 3. การหมกั - อธิบายการหมัก - การหมกั จลุ นิ ทรีย์ - อธิบาย 1 ชั่วโมง - จลุ นิ ทรยี ์ จลุ ินทรีย์ 4. การทำ - อธิบายการทำ - ความสำคัญในการทำ - อธิบาย 2 ชั่วโมง 20 ชว่ั โมง จลุ นิ ทรยี ์ขยาย จุลินทรีย์ขยาย จลุ นิ ทรยี ์ - ฝกึ ปฏิบัติ และการหมกั - ทำจุลินทรีย์ขยาย - วสั ดุ อุปกรณ์ในการทำ จุลนิ ทรียข์ ยาย - ข้ันตอนการทำ จุลนิ ทรยี ์ขยาย - การดแู ลจุลินทรียข์ ยาย 5. การ - อธิบายขน้ั ตอนการ - การทำผลิตภัณฑใ์ น - อธบิ าย 3 ชั่วโมง 10 ชัว่ โมง ประยกุ ต์ใช้ จดั ทำผลิตภัณฑ์ใน ครัวเรือนจากจุลินทรยี ์ - เอกสาร จลุ นิ ทรีย์ ครัวเรือนจาก เชน่ นำ้ ยาซกั ผา้ ประกอบ จลุ นิ ทรีย์ นำ้ ยาปรับผ้านุ่ม - ฝึกปฏิบัติ - จัดทำผลติ ภัณฑ์ น้ำยาล้างจาน น้ำยาถพู ้ืน ในครวั เรือนจาก นำ้ ยาลา้ งหอ้ งน้ำ นำ้ ยา- จุลินทรีย์ เอนกประสงค์ เป็นต้น หลักสตู รการศึกษาตอ่ เนื่องของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 89

เร่ือง จุดประสงค์ เน้อื หา การจดั กระบวน จำนวนช่วั โมง 6. การรวมกล่มุ การเรียนรู้ การเรียนรู้ ทฤษฎี ปฏบิ ัติ - อธบิ าย - อธบิ ายวิธกี ารรวมตัว - หลกั การรวมตวั ของ 1 ชั่วโมง - ชุมชน 30 นาที 3 ช่วั โมง 36 ชั่วโมง รวมจำนวนชั่วโมง 30 นาที 30 นาที สื่อการเรยี นรู้ 1. เอกสารประกอบการเรยี น 2. เพาเวอรพ์ อยท์และคลิป การวัดและประเมินผล 1. สังเกตการตอบคำถามระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 2. สงั เกตพฤติกรรมการฝกึ ปฏบิ ัติ 3. ช้ินงาน/ผลงานจากการฝึกปฏบิ ตั ิ เงือ่ นไขการจบหลักสูตร 1. ระยะเวลาเขา้ รับการอบรมไม่น้อยกวา่ ร้อยละ 80 2. มคี วามรแู้ ละผ่านการฝกึ ปฏิบตั ิทำจุลินทรยี ์ และการทำผลิตภัณฑ์ในครัวเรือนจากจลุ นิ ทรยี ์ หลกั สูตรการศึกษาต่อเนอ่ื งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 90

หลักสตู รการทำสบสู่ มุนไพรและแฟนซี จำนวน 40 ช่วั โมง ศนู ย์ฝึกและพฒั นาอาชีพเกษตรกรรมวดั ญาณสังวรารามวรมหาวหิ าร อนั เนอื่ งมาจากพระราชดำริ อำเภอบางละมุง จังหวดั ชลบุรี ความเปน็ มา สมุนไพร ตามพจนานกุ รมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 หมายถึง พืชที่ใช้ ทำเป็นเครื่องยา สมุนไพรกำเนดิ มาจากธรรมชาติและมีความหมายต่อชีวติ มนุษย์โดยเฉพาะ ในทางสุขภาพ อันหมายถึงทั้งการ ส่งเสริมสุขภาพและการรักษาโรค ความหมายของยาสมุนไพรในพระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510 ได้ระบุว่า ยาสมุนไพร หมายความวา่ ยาท่ีได้จากพฤกษาชาตสิ ัตว์หรอื แร่ธาตุ ซง่ึ มิไดผ้ สมปรงุ หรือแปรสภาพ เชน่ พืชกย็ ัง เปน็ ส่วนของราก ลำต้น ใบ ดอก ผลฯลฯ ซึ่งมิได้ผ่านขั้นตอนการแปรรูปใดๆ แตใ่ นทางการค้า สมุนไพรมักจะ ถกู ดัดแปลงในรูปแบบต่างๆ เช่น ถูกหน่ั ให้เป็นชิ้นเล็กลง บดเป็นผงละเอยี ด หรืออัดเป็นแท่ง แต่ในความรู้สึก ของคนทว่ั ไปเมื่อกล่าวถึงสมนุ ไพร มกั นึกถงึ เฉพาะต้นไมท้ ี่นำมาใช้เป็นยาเท่านั้น สมุนไพรเป็นส่วนหน่ึงในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ กระทรวงสาธารณสุขได้ดำเนิน โครงการสมุนไพรกับสาธารณสุขมูลฐาน โดยเน้นการนำสมุนไพรมาใช้บำบัดรักษาโรคในสถานบริการ สาธารณสุขของรัฐมากขึ้น และ ส่งเสริมให้ปลูกสมุนไพรเพื่อใช้ภายในหมู่บ้านเป็นการสนับสนุนให้มีการใช้ สมุนไพรมากยิง่ ขึน้ อันเป็นวธิ หี น่งึ ท่ีจะช่วยประเทศชาติประหยดั เงินตราในการสง่ั ซ้ือยาสำเร็จรปู จากต่างประเทศ ไดป้ ีละเปน็ จำนวนมาก นอกจากน้ี สมุนไพรยังนำมาใช้จัดทำสบู่ ซึ่งสบู่สมุนไพรแต่ละชนิดมีจุดเด่นท่ีแตกต่างกันไป ตามชนิดของสมุนไพร เช่น สบู่มะขาม จะช่วยสครับผิวและเร่งการผลัดเซลล์ผิวได้เป็นอย่างดี ทำให้ผิวขาว กระจ่างใสและเรียบเนียนย่ิงขึ้น สบู่ขม้ิน จะช่วยฟอกผิวทำให้ผิวนวลใส ช่วยฆ่าเช้ือแบคทีเรยี สาเหตุของการ เกิดสิว เป็นตน้ ศนู ย์ฝึกและพฒั นาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสังวราราวรมหาวหิ าร อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ได้เล็งเห็นความสำคัญดังกล่าวข้างต้น จึงได้จัดหลักสูตรการทำสบู่สมุนไพรและแฟนซี เพ่ือส่งเสริมการดูแล สุขภาพของเกษตรกรและประชาชนในชุมชน รวมทั้งให้ผู้เรียนมีทักษะในการในการทำสบู่ และเห็นช่องทางการ ประกอบอาชพี จุดม่งุ หมาย เพือ่ ใหผ้ เู้ รยี น 1. มีความรู้พื้นฐานเก่ียวกับสมุนไพร และการทำสบู่ 2. ได้รบั การฝกึ ปฏิบัตทิ ำสบ่สู มนุ ไพรและสบแู่ ฟนซี กลมุ่ เปา้ หมาย เกษตรกรและหรือประชาชนที่สนใจ จำนวน 20 คน ระยะเวลา จำนวน 40 ชั่วโมง หลักสูตรการศึกษาตอ่ เน่อื งของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 91

โครงสร้างหลกั สตู ร เรอื่ ง จดุ ประสงค์ เนอ้ื หา การจัดกระบวน จำนวนชวั่ โมง การเรยี นรู้ การเรียนรู้ ทฤษฎี ปฏบิ ัติ 3 ช่วั โมง 1 ชว่ั โมง 1. ความรู้ - อธบิ ายความเป็นมา - ความเป็นมาของสบู่ - อธบิ าย - ชมคลปิ 6 ช่วั โมง 25 เบือ้ งตน้ ของสบู่ - วัสดุ อุปกรณ์และ ชัว่ โมง - อธบิ าย เก่ียวกบั สบู่ -บอกวัสดุ อปุ กรณ์ใน วตั ถุดิบในการทำสบู่ - สาธติ 2 ชัว่ โมง 3 ช่วั โมง - ฝกึ ปฏิบตั ิ การทำสบู่ - ประโยชน์และสรรพคณุ 11 29 - อธิบาย ชัว่ โมง ช่ัวโมง - ทำสบู่กลีเซอรนี ใส ของสมนุ ไพร - ฝกึ ปฏิบัติ - เทคนิคการทำสบู่ - การเก็บรักษา - ประเภทของพิมพ์สบู่ - การทำสบู่กลเี ซอรีนใส 2. การทำสบู่ - ทำสบู่สมุนไพร - การทำสบชู่ นิดต่างๆ เช่น สมนุ ไพร - อธบิ ายสรรพคณุ สบฟู่ รุต๊ ต้ี มิวก้ี สบใู่ ยบวบ ของสบสู่ มุนไพร สบูร่ ังไหม สบูข่ มน้ิ สบูไ่ พล แตล่ ะชนดิ สบู่ทานาคา สบ่ถู ่าน สบ่นู ำ้ ผ้งึ สบู่มะขาม สบเู่ ปลือกมังคุด สบู่ทองคำ สบแู่ ฟนซี เป็นตน้ 3. การดแู ล - เลือกบรรจหุ ีบห่อ - การเลือกใช้บรรจุ และบรรจุ ผลิตภัณฑส์ บู่ หีบห่อสบู่ หบี ห่อ - บอกวธิ กี ารดูแล - การดูแลรกั ษาสบู่ รักษา รวมจำนวนช่ัวโมง หลักสตู รการศกึ ษาต่อเนื่องของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หน้า 92

ส่ือการเรียนรู้ 1. เอกสารประกอบการเรียน 2. เพาเวอรพ์ อยท์ 3. วัสดุ อปุ กรณจ์ รงิ การวดั และประเมนิ ผล 1. สังเกตพฤตกิ รรมการฝึกปฏิบัติ 2. ชิ้นงาน/ผลงานที่ฝึกปฏิบัติ 3. สงั เกตการตอบคำถามระหว่างการจดั กิจกรรม เง่อื นไขการจบหลักสตู ร 1. ระยะเวลาเขา้ รบั การอบรมไมน่ อ้ ยกวา่ ร้อยละ 80 2. มีความรู้และผ่านการฝึกปฏิบตั ิการทำสบู่สมุนไพรและแฟนซี หลักสูตรการศกึ ษาตอ่ เนือ่ งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรับปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 93

หลักสูตรการแปรรปู สมุนไพร จำนวน 40 ช่ัวโมง ศูนย์ฝึกและพฒั นาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสงั วรารามวรมหาวิหาร อันเนอื่ งมาจากพระราชดำริ อำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี ความเป็นมา สมุนไพร ตามพจนานกุ รมฉบบั ราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 หมายถึง พชื ที่ใช้ ทำเป็นเคร่ืองยา สมุนไพรกำเนิดมาจากธรรมชาติและมีความหมายต่อชีวติ มนษุ ย์โดยเฉพาะ ในทางสุขภาพ อันหมายถึงท้ังการ ส่งเสริมสุขภาพและการรักษาโรค ความหมายของยาสมุนไพรในพระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510 ได้ระบุว่า ยาสมุนไพร หมายความว่า ยาที่ได้จากพฤกษาชาตสิ ตั ว์หรอื แร่ธาตุ ซงึ่ มิได้ผสมปรงุ หรือแปรสภาพ เช่น พชื กย็ ัง เป็นส่วนของราก ลำต้น ใบ ดอก ผลฯลฯ ซึ่งมิได้ผ่านข้ันตอนการแปรรูปใดๆ แต่ในทางการค้า จะมีการนำ สมุนไพรไปดัดแปลงในรูปแบบต่างๆ เช่น ถูกห่ันให้เป็นชิ้นเล็กลง บดเป็นผงละเอียด หรืออัดเป็นแท่ง แต่ใน ความรู้สกึ ของคนทว่ั ไปเมื่อกล่าวถึงสมุนไพร มกั นกึ ถึงเฉพาะตน้ ไม้ทน่ี ำมาใชเ้ ปน็ ยาเท่านั้น สมนุ ไพรเป็นส่วนหน่ึงในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ กระทรวงสาธารณสุขได้ดำเนิน โครงการสมุนไพรกับสาธารณสุขมูลฐาน โดยเน้นการนำสมุนไพรมาใช้บำบัดรักษาโรคในสถานบริการ สาธารณสุขของรัฐมากขึ้น และ ส่งเสริมให้ปลูกสมุนไพรเพื่อใช้ภายในหมู่บ้านเป็นการสนับสนุนให้มีการใช้ สมุนไพรมากยง่ิ ข้นึ อันเป็นวิธหี นึง่ ท่ีจะช่วยประเทศชาติประหยดั เงินตราในการสั่งซือ้ ยาสำเร็จรปู จากต่างประเทศ ไดป้ ลี ะเปน็ จำนวนมาก นอกจากนี้ สมุนไพรยังนำมาประกอบอาหารไทย โดยอาหารไทยเป็นอาหารท่ีมีพืชสมุนไพรเป็น องค์ประกอบท่ีสำคัญ ซึ่งหมายถึงพืชผักต่างๆ รวมท้ังเคร่ืองปรุง เครื่องเทศ ซ่ึงเป็นองค์ประกอบที่สำคัญที่ บง่ บอกถึงเอกลักษณ์ของอาหารไทย การใชเ้ ครื่องเทศนอกจากใช้ในการแต่งกลิ่น รส และเพ่ิมสสี ันของอาหาร แล้ว ยังใช้ดับกล่ินคาวของเน้ือสัตว์ นอกจากนั้นเครื่องเทศท่ีใชใ้ นอาหารไทยส่วนใหญ่ ยังมีสรรพคุณในทางยา ถือว่าอาหารไทยนัน้ เปน็ อาหารทีเ่ หมาะสมในการสง่ เสริมสุขภาพ ศนู ย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสังวราราวรมหาวหิ าร อันเน่ืองมาจากพระราชดำริ ได้เล็งเห็นความสำคัญดังกล่าวข้างต้น จึงได้จัดหลักสูตรการแปรรูปสมุนไพร โดยเฉพาะตะไคร้ มะนาว และ มะนาว ไมร่ ู้โห่ ซง่ึ เป็นสมนุ ไพรหาง่ายในครัวเรอื น เพื่อส่งเสรมิ การดูแลสุขภาพของเกษตรกรและประชาชนใน ชมุ ชน รวมท้ังใหผ้ ้เู รยี นมีทกั ษะในการในการแปรรปู และเหน็ ชอ่ งทางการประกอบอาชีพ จดุ มุง่ หมาย เพือ่ ให้ผ้เู รียน 1. มคี วามรู้พนื้ ฐานเกีย่ วกับตะไคร้ มะนาว และมะนาวไม่ร้โู ห่ 2. ไดร้ ับการฝกึ ปฏิบตั ิแปรรูปตะไคร้ มะนาว และมะนาวไมร่ ู้โห่ กลุม่ เปา้ หมาย เกษตรกรและหรือประชาชนทีส่ นใจ จำนวน 20 คน หลักสตู รการศึกษาต่อเนือ่ งของ ศฝก. ปงี บประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 94

ระยะเวลา จำนวน 40 ชัว่ โมง โครงสรา้ งหลักสตู ร เร่อื ง จุดประสงค์การเรียนรู้ เน้ือหา การจัดกระบวน จำนวนชวั่ โมง การเรยี นรู้ ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ 1. ความรู้ - จำแนกตะไคร้ - ชนดิ และลักษณะของ 3 ชั่วโมง - - อธบิ าย เบอื้ งตน้ แต่ละชนิดจากลกั ษณะ ตะไคร้ - ชมคลปิ 3 ชวั่ โมง 6 ช่วั โมง 5 ชว่ั โมง 14 ช่ัวโมง เกี่ยวกับตะไคร้ - บอกประโยชนข์ อง - ประโยชนข์ องตะไคร้ - อธบิ าย 2 ช่ัวโมง 7 ชั่วโมง - สาธติ 13 ชวั่ โมง 27 ช่วั โมง มะนาว และ ตะไคร้ - พนั ธุ์และลกั ษณะของ - ฝกึ ปฏิบตั ิ - อธิบาย มะนาว - บอกพนั ธม์ุ ะนาว มะนาวท่นี ยิ มปลูกใน - สาธติ - ฝึกปฏิบตั ิ ไมร่ ูโ้ ห่ ที่นิยมของไทย ประเทศไทย - อธิบาย - สาธิต - อธิบายสรรพคณุ ทาง - สรรพคณุ ทางยาของ - ฝึกปฏบิ ตั ิ ยาของมะนาว มะนาว - อธบิ ายลกั ษณะและ - ลักษณะและ ประโยชน์ของมะนาว ประโยชน์ของมะนาว ไม่รโู้ ห่ ไมร่ ูโ้ ห่ 2. การแปรรปู - ทำยาหม่องตะไคร้ - การทำยาหม่องตะไคร้ ตะไคร้ - ทำนำ้ มันตะไคร้หอม - การทำนำ้ มนั ตะไคร้- - ทำตะไครห้ อมดบั กลน่ิ หอม - ทำตะไครห้ อมดบั กลิ่น 3. การแปรรูป - ทำมะนาวดอง - การทำมะนาวดอง มะนาว - ทำมะนาวหยี - การทำมะนาวหยี 4. การแปรรปู - ทำนำ้ มะนาวไมร่ โู้ ห่ป่ัน - ทำนำ้ มะนาวไมร่ ู้โห่ป่ัน มะนาวไมร่ โู้ ห่ - ทำมะนาวไมร่ โู้ ห่แช่อ่ิม - ทำมะนาวไมร่ โู้ ห่แชอ่ ิ่ม รวมจำนวนช่ัวโมง หลักสูตรการศกึ ษาต่อเนื่องของ ศฝก. ปีงบประมาณ 2561 ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2562 หนา้ 95