คมู อื ทองเที่ยว อุทยานแหง ชาตแิ กงกระจาน
คูมอื ทองเท่ียวอุทยานแหงชาติ ลำดบั ท่ี 28 อุทยานแหงชาตแิ กง กระจาน จงั หวัดเพชรบรุ � และประจวบครี ข� นั ธ พมิ พ : พ.ศ. 2555 จำนวน 5,000 เลม ท่ปี รกึ ษา : ดำรงค พิเดช อำนวยการ บรรณาธกิ าร เรงิ ชัย ประยรู เวช เน้ือหา : วิทยา หงษเ วยี งจันทร รปู เลม : วสา สทุ ธพิ ิบลู ย จดั ทำโดย : นภิ าพร ไพศาล ISBN วสา สุทธพิ บิ ูลย ออกแบบ : นิภาพร ไพศาล จดั พิมพ วสา สทุ ธิพบิ ูลย : สว นนนั ทนาการและสือ่ ความหมาย สำนกั อทุ ยานแหงชาติ กรมอุทยานแหงชาติ สตั วป า และพันธุพืช : 978-974-286-976-2 : บรษิ ทั ณัฏฐานที จำกดั : ชมุ นุมสหกรณก ารเกษตรแหง ประเทศไทย จำกดั
“อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน” ดินแดน แห่งความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่าดงดิบช้ืนและ เป็นผืนป่าใหญ่ท่ีสุดของประเทศไทยที่มีความ กวา้ งกวา่ 2,914.70 ตร.กม. นัน่ ทำ�ใหม้ สี ว่ นของ ผืนป่าดงดิบท่ีมนุษย์ยังไม่เข้าไปรบกวนอีก มากมาย ทำ�ให้เหล่าสรรพชีวิตได้มีโอกาส ดำ�รงชีวิตและสืบทอดเผ่าพันธ์ุอย่างมีความสุข รวมถงึ ยงั มพี นื้ ทบ่ี างสว่ นทเ่ี ปดิ ใหเ้ ขา้ ไปทอ่ งเทย่ี ว และศกึ ษาธรรมชาติ หากโชคดีโอกาสอำ�นวยและตรงฤดูกาล ก็สามารถพบกับความงดงามของผืนป่าได้ โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ คนทร่ี กั นก ผเี สอ้ื และพชื ดอก น่ารักๆ ไม่ควรพลาดเลยจริงๆ แล้วคุณจะรู้ว่า อุทยานแห่งชาติแก่งกระจานมีอะไรมากมาย เกนิ กวา่ จะคาดคิด
2 ค่มู ือทอ่ งเที่ยวอทุ ยานแห่งชาติแกง่ กระจาน
สารบญั ทำ�ความรูจ้ กั ...อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน 8 สภาพภมู ิประเทศ 10 ทรัพยากรธรรมชาติ 12 เขตการใช้ประโยชน์ 30 แหล่งท่องเท่ยี วในอุทยานแหง่ ชาตแิ กง่ กระจาน 32 กจิ กรรมทนี่ า่ สนใจ 54 ปฏทิ ินท่องเท่ยี ว และโปรแกรมทอ่ งเทยี่ ว 82 3คูม่ อื ท่องเท่ียวอทุ ยานแหง่ ชาติแก่งกระจาน
แกง่ กระจาน แก่งกระจาน คือ ช่ือของแก่งตอนหน่ึงในแม่น้�ำเพชรบุรี ค�ำว่า กระจาน แท้จริงหมายถึง เครอ่ื งมอื ตกปลาชนดิ หนง่ึ ของชาวกะหรา่ ง ซง่ึ อาศยั อยรู่ มิ ฝง่ั ลำ� นำ้� เพชรบรุ มี าเนนิ่ นาน โดยใชช้ วี ติ ตกปลา ด้วยกระจานอยู่ในบริเวณพืน้ ท่ีแห่งนี้ จนเรียกกันตดิ ปากวา่ แกง่ กระจาน มาโดยตลอด 4 ค่มู อื ทอ่ งเท่ยี วอทุ ยานแห่งชาตแิ ก่งกระจาน
ผนื ปา่ ฝนเขตร้อนของประเทศไทย นับไดว้ ่ามคี วามอุดมสมบรู ณ์ยิง่ นกั โดยเฉพาะอย่างยิง่ ภายใน อทุ ยานแหง่ ชาตแิ กง่ กระจาน ซงึ่ เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตทิ มี่ ขี นาดใหญท่ ส่ี ดุ ของประเทศไทย ซงึ่ ตง้ั อยบู่ น เทือกเขาตะนาวศรี นอกเหนือจากจะเป็นต้นน้�ำล�ำธารท่ีส�ำคัญแล้ว ยังเป็นแหล่งเรียนรู้และศึกษา ธรรมชาติ ทอ่ งเทยี่ วพกั ผอ่ นหยอ่ นใจ ซงึ่ เปน็ เสมอื นการเปดิ ประสบการณต์ า่ งๆ ใหก้ บั ชวี ติ ไดเ้ ปน็ อยา่ ง ดี เพราะธรรมชาตแิ ละผนื ป่ามีอะไรมากมายให้ท่านได้ท�ำความเข้าใจ จากภมู ปิ ระเทศทผี่ สมผสานกนั อยา่ งลงตวั ระหวา่ งทวิ เขาและผนื ปา่ อนั เขยี วขจี กบั ผนื นำ้� อนั กวา้ ง ใหญข่ องเขอ่ื นแกง่ กระจาน และสภาพอากาศทอ่ี บอวลไปดว้ ยกลนิ่ ของธรรมชาติ ดอกไมผ้ ลบิ านอยา่ ง งดงาม แมลงมากมายบนิ อยา่ งเสรี นกนานาชนดิ สรา้ งรงั อบอนุ่ ในผนื ปา่ และสรรพชวี ติ พงึ่ พากนั อยา่ ง ลงตวั ท�ำใหท้ น่ี เ่ี ปน็ จดุ หมายปลายทางของคนรกั ธรรมชาตอิ ยา่ งแทจ้ รงิ ทงั้ ยงั เปน็ ดนิ แดนทอี่ ดุ มสมบรู ณ์ ไปดว้ ยความหลากหลายทางชีวภาพแหง่ หนงึ่ ของประเทศไทย การทอ่ งเที่ยวในอทุ ยานแหง่ ชาติ หลายคนอาจยงั ไม่ทราบถึงวัตถปุ ระสงค์ทแ่ี ทจ้ รงิ ของการก่อตง้ั ซึ่งในการที่จะกอ่ ต้ังอทุ ยานแหง่ ชาตนิ น้ั มหี ลายปัจจยั ที่ควรจะค�ำนึงถึง อาทิ พน้ื ทีด่ งั กล่าวเหมาะสมที่ จะได้รบั การคุ้มครอง เน่ืองจากเป็นบรเิ วณพน้ื ที่ธรรมชาติท่ปี ระกอบดว้ ยทรพั ยากรที่โดดเดน่ และหา ไดย้ ากในพน้ื ทน่ี น้ั ๆ อนั ไดแ้ ก่ พชื พรรณ สตั วป์ า่ ปรากฏการณธ์ รรมชาติ สงิ่ ทนี่ า่ สนใจทางประวตั ศิ าสตร์ ศิลปวัฒนธรรม มิให้เส่ือมสภาพลงไป จึงต้องได้รับความคุ้มครองจากกฎหมายโดยเฉพาะ และมี เจ้าหน้าท่ีดูแล บริหารจัดการอย่างเพียงพอ เพ่ือให้เป็นสถานที่ส�ำหรับการศึกษาธรรมชาติและ สงิ่ แวดลอ้ มของผู้ท่สี นใจทุกเพศ ทุกวัย เนอ่ื งจากอุทยานแห่งชาตินนั้ เปรียบเสมือนหอ้ งเรียนอันกว้าง ใหญ่ สามารถศึกษาคน้ คว้าได้อยา่ งไม่ส้นิ สุด รวมท้ังอทุ ยานแหง่ ชาตยิ ังมบี รกิ ารในด้านการศกึ ษา เช่น การบรรยาย จดั ท�ำเอกสารเพอื่ การเผยแพร่ นทิ รรศการเพอื่ ใหค้ วามรเู้ กย่ี วกบั พน้ื ปา่ และทสี่ �ำคญั สรา้ ง ขึน้ เพอ่ื เป็นสถานท่พี กั ผ่อนหย่อนใจของประชาชนท่วั ไป ดว้ ยทศั นียภาพทีส่ วยงาม พร้อมทั้งกจิ กรรม มากมายส�ำหรบั คนทห่ี ลงใหลในธรรมชาติ การตง้ั แคมปพ์ กั แรม ดนู ก ถา่ ยรปู ดผู เี สอ้ื และเดนิ ปา่ รวมถงึ สถานทพ่ี กั แรม รา้ นอาหาร และสงิ่ อ�ำนวยความสะดวกทอี่ ทุ ยานแหง่ ชาตจิ ดั ขนึ้ เพอ่ื บรกิ ารผมู้ าทอ่ งเทย่ี ว อทุ ยานแหง่ ชาตแิ กง่ กระจาน มพี นื้ ทคี่ รอบคลมุ ทอ้ งทอ่ี �ำเภอหนองหญา้ ปลอ้ ง อ�ำเภอแกง่ กระจาน จงั หวัดเพชรบรุ ี และอ�ำเภอหัวหนิ จังหวดั ประจวบครี ขี ันธ์ ดว้ ยขนาดของอาณาบรเิ วณที่กว้างใหญ่ถึง 2,914.70 ตารางกิโลเมตร และถือว่าเป็นอุทยานแห่งชาติท่ีมีพ้ืนท่ีมากท่ีสุดในประเทศไทย มีสภาพ ปา่ ทอี่ ดุ มสมบรู ณ์ เปน็ ปา่ ตน้ นำ�้ ทส่ี �ำคญั ของแมน่ ำ�้ เพชรบรุ แี ละแมน่ ำ้� ปราณบรุ ี อกี ทงั้ ยงั มลี กั ษณะเดน่ ทางธรรมชาติมากมาย เชน่ อา่ งเกบ็ น้ำ� น�้ำตก ถ้�ำ หน้าผาท่ีงดงาม และมีกจิ กรรมต่างๆ มากมายใหไ้ ด้ ซึมซบั บรรยากาศท่อี ศั จรรย์เคยี งข้างธรรมชาตอิ ยา่ งลงตัว 5คู่มอื ท่องเท่ียวอทุ ยานแห่งชาติแก่งกระจาน
แผนท่แี สดงตำแหนงทีต่ งั้ อุทยานแหงชาติแกง กระจาน กาญจนบุร� สุพรรณบรุ � พระนครศรอ� ยุธยา ปทมุ ธานี นครนายก นครปฐม อา งทอง ราชบุร� กรงุ เทพมหานครฉะเชิงเทรา สมทุ รสาคร สมุทรปราการ สมุทรสงคราม ชลบุร� เพชรบรุ � อุทยานแหง ชาติแกง กระจาน ระยอง สาธารณรัฐแหง ประจวบคีรข� ันธ สหภาพเมยี นมาร ทะเลอันดามัน ชุมพร อาวไทย ระนอง N สุราษฎรธานี 6 ค่มู ือทอ่ งเท่ยี วอทุ ยานแห่งชาตแิ กง่ กระจาน
7คู่มือทอ่ งเที่ยวอทุ ยานแห่งชาติแก่งกระจาน
ทำ�ความรู้จัก... อทุ ยานแหง่ ชาตแิ กง่ กระจาน เมื่อคราวท่ีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ลกั ลอบตัดไม้ ถางป่า หรือท�ำไร่ในป่าของตน้ น้�ำ เสด็จแปรพระราชฐานท่ีพระราชวังไกลกังวล แมน่ ำ�้ เพชรบรุ ี เพราะจะท�ำใหเ้ กดิ ปญั หาแหง้ แลง้ อ�ำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบครี ขี นั ธ์ และเสดจ็ แม้จะได้มีการสัมปทานป่าแปลงนี้ไปบ้างแล้ว พระราชด�ำเนนิ ไปยังเข่ือนแกง่ กระจาน ได้รับสงั่ ก็ขอให้เจ้าหน้าท่ีตรวจดูแลการท�ำไม้ อย่าให้ ใหน้ ายถนอม เปรมรศั มี อธิบดกี รมปา่ ไม้เขา้ เฝ้า เป็นการท�ำลายป่าเกิดขึ้น” จากพระราชด�ำรัส เมื่อวันท่ี 29 ตุลาคม พ.ศ. 2522 ได้มีกระแส ดังกล่าวประกอบกับนโยบายของรัฐบาลตาม พระราชด�ำรสั วา่ “เรอื่ งปา่ ตน้ นำ�้ ล�ำธารของแมน่ ำ�้ มติคณะรัฐมนตรี ท่ีให้รักษาพื้นที่ป่าไว้โดยการ เพชรบุรี ขอให้เจ้าหน้าที่ดูแลรักษาอย่าให้มีการ ประกาศใหเ้ ปน็ เขตอทุ ยานแห่งชาติ 8 คู่มอื ท่องเทีย่ วอทุ ยานแหง่ ชาตแิ กง่ กระจาน
การส�ำรวจหาข้อมูลเบื้องต้นบริเวณพื้นท่ี ส�ำรวจ ที่ กส 0713(กจ) /78 ลงวนั ท่ี 3 พฤษภาคม ป่าต้นน้�ำล�ำธารแม่น�้ำเพชรบุรีเหนือเขื่อน 2526 เห็นควรให้ขยายเขตอุทยานแห่งชาติ แก่งกระจานพบว่า ป่าดังกล่าวเป็นป่าต้นน�้ำ แกง่ กระจานออกไปครอบคลมุ พน้ื ทด่ี งั กลา่ ว โดย ล�ำธารของแม่น้�ำเพชรบุรีและแม่น้�ำปราณบุรี ได้มีพระราชกฤษฎีกาขยายเขตอุทยานแห่งชาติ มีลักษณะภูมิประเทศเป็นภูเขาสลับซับซ้อน ป่ายางน้�ำกลัดเหนือ และป่ายางน�้ำกลัดใต้ ใน สภาพป่าทอ่ี ดุ มสมบูรณ์ พนั ธไ์ุ มท้ มี่ ีค่านานาชนดิ ทอ้ งทต่ี �ำบลแกง่ กระจาน ต�ำบลสองพน่ี อ้ ง ต�ำบล อกี ทง้ั ยงั เปน็ แหลง่ ทอ่ี ยอู่ าศยั ของสตั วป์ า่ มากมาย กลัดหลวง อ�ำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี และ และมที วิ ทัศน์ทสี่ วยงาม ประกอบด้วยน�ำ้ ตก ถ้ำ� ต�ำบลหนองพลับ อ�ำเภอหัวหิน จังหวัด หน้าผา อ่างเก็บน้�ำ เหมาะสมท่ีจัดต้ังให้เป็น ประจวบคีรีขันธ์ ครอบคลุมเนื้อที่ 437 ตร.กม. อทุ ยานแหง่ ชาติ เพื่อเป็นแหลง่ พกั ผอ่ นหยอ่ นใจ โดยประกาศไว้ในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 101 และศึกษาความรู้ด้านต่างๆ ท้ังเป็นการรักษา ตอนที่ 194 ลงวนั ที่ 27 ธนั วาคม 2527 รวมเนอ้ื ท่ี สภาพป่าให้คงอยู่เป็นสมบัติของชาติถาวรสืบไป 2,915 ตร.กม. ดังพระราชประสงค์ของพระบาทสมเด็จ ในเวลาตอ่ มากองบญั ชาการทหารสงู สดุ และ พระเจ้าอยู่หัว และได้รับการประกาศให้เป็น จังหวัดเพชรบุรี ได้ขอเพิกถอนพ้ืนท่ีเพ่ือสร้าง อทุ ยานแหง่ ชาตเิ มอ่ื วนั ท่ี 12 มถิ นุ ายน 2524 นบั อา่ งเกบ็ นำ้� หว้ ยแมเ่ พรยี ง เนอื้ ที่ 28 ไร่ 2 งาน และ เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตลิ �ำดบั ที่ 28 ของประเทศไทย อ่างเก็บน้�ำหว้ ยป่าแดง เนอ้ื ที่ 158 ไร่ 2 งาน 64 ต่อมาคณะอนุรกั ษท์ รัพยากรธรรมชาติ ของ ตารางวา ซึ่งได้มีพระราชกฤษฎีกาเพิกถอน อ�ำเภอหวั หนิ จงั หวดั ประจวบครี ขี นั ธ์ ไดม้ หี นงั สอื อุทยานแห่งชาติป่ายางน้�ำกลัดเหนือ และป่า ลงวันท่ี 17 ตุลาคม 2525 ถึงรัฐมนตรีว่าการ ยางนำ�้ กลดั ใต้ บางสว่ นในทอ้ งทตี่ �ำบลหว้ ยแมเ่ พรยี ง กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ขอให้อนุรักษ์ป่า และต�ำบลป่าเต็ง อ�ำเภอแก่งกระจาน จังหวัด หว้ ยแรห่ ว้ ยไคร้ ต�ำบลหนองพลับ อ�ำเภอหัวหนิ เพชรบุรี เนื้อที่ 0.30 ตร.กม. โดยประกาศไว้ใน จงั หวัดประจวบครี ีขนั ธ์ด้วย และจากการส�ำรวจ ราชกิจจานเุ บกษา เล่ม 115 ตอนท่ี 64 ก ลงวนั เบื้องต้นพบว่า ในบริเวณดังกล่าวมีสภาพป่า ท่ี 24 กนั ยายน 2541 ท�ำใหใ้ นปจั จุบันอุทยาน สมบูรณ์ดี มีทิวทัศน์สวยงาม มีธรรมชาติท่ี แห่งชาติแก่งกระจานคงเหลือพื้นท่ี 2,914.70 สวยงาม โดยมีอาณาเขตติดต่อกับเขตอุทยาน ตร.กม. แหง่ ชาตแิ กง่ กระจาน ตามหนงั สอื รายงานผลการ 9คมู่ ือทอ่ งเทย่ี วอทุ ยานแห่งชาตแิ ก่งกระจาน
สภาพภูมปิ ระเทศ ป่าแก่งกระจาน คือ ส่วนหน่ึงของผืนป่า เทือกเขาหินแกรนิต บางแห่งเป็นเขาหินปูนบ้าง ตะวันตกตอนปลายของเทือกเขาตะนาวศรี ซึ่ง และในหลายแห่งยังอุดมไปด้วยแร่ฟลูออไรด์อีก ทอดตัวตามแนวเหนือ-ใต้ เป็นพรมแดนฟาก ด้วย ท่ามกลางแนวขุนเขาท่ีสลับซับซ้อนนี่เองท่ี ตะวันตกของประเทศท่ีกั้นระหว่างไทยกับ เป็นด่ังปราการดักให้เมฆฝนน�ำพาความชุ่มช้ืน เมียนมาร์ โดยมียอดเขางะงันนิกยวกตองเป็น มายังผนื ป่าแก่งกระจานตลอดท้งั ปี ผืนปา่ แห่งน้ี ยอดเขาสงู สดุ มีความสูงประมาณ 1,513 เมตร จงึ เปน็ ตน้ ก�ำเนดิ ของแมน่ ำ้� สายส�ำคญั อยา่ งแมน่ ำ้� จากระดับน�้ำทะเล ยอดเขาพะเนินทุ่งมีความสูง เพชรบรุ แี ละแมน่ ำ้� ปราณบรุ ี ซงึ่ เรารจู้ กั กนั ในนาม ประมาณ 1,207 เมตรจากระดบั น้ำ� ทะเล พื้นท่ี ของ “ปา่ ตน้ นำ้� เพชร” สูงโดยเฉล่ียประมาณ 500 เมตร ส่วนใหญ่เป็น 10 คมู่ ือท่องเทีย่ วอุทยานแหง่ ชาติแกง่ กระจาน
นข�้ำนุ เเพขชาตร ะสวาันยตนก�้ำศกั ด์ิสทิ ธิจ์ าก สายน�้ำจากเขาพะเนินทุ่ง จะไหลผ่าน แมน่ ำ้� เพชรบรุ ี เปน็ แมน่ ำ้� สายสนั้ อนั มตี น้ กำ� เนดิ ล�ำห้วยแม่ประโดน ห้วยบางกลอย ห้วย จากเทอื กเขาตะนาวศรี ในเขตจงั หวัดเพชรบรุ ี แม่นำ้� แมส่ ะเลยี ง หว้ ยแมป่ ระจนั หว้ ยผาก และไหล สายสำ� คญั ทม่ี ตี น้ นำ�้ และปลายนำ้� อยู่ในจงั หวดั เดยี วกนั ลงสู่แม่น้�ำเพชรบุรี ผ่านเขื่อนแก่งกระจาน ในสมยั โบราณ น�้ำจากแมน่ ำ้� เพชรบรุ ีถือวา่ เปน็ ก่อนท่ีจะลงสู่อ่าวไทยที่อ�ำเภอบ้านแหลม น้�ำมงคลท่ีน�ำมาใช้ ในพิธีกรรมต่างๆ เพราะความใส จังหวัดเพชรบุรี ขณะท่ีน�้ำส่วนหน่ึงจาก สะอาด รสชาติจดื สนทิ ดังต�ำนานเมอื งเพชรท่กี ลา่ วว่า เขาพะเนินทุ่งจะไหลผ่านล�ำห้วยคมกฤช “นำ้� กเ็ ปน็ เพชร คอื บรสิ ทุ ธ์ิ ผอ่ งใส สะอาด เปน็ นำ�้ แร่ หว้ ยโสก หว้ ยสตั วใ์ หญ่ หว้ ยปา่ เลา หว้ ยมงคล โลหะรตั นะบรุ ธี าตุ หรอื วา่ ใสดจุ นำ้� เพชร จงึ เปน็ นำ้� เสวย ไหลลงสแู่ ม่นำ้� ปราณบรุ ี ผา่ นเขอ่ื นปราณบรุ ี สำ� หรบั พระเจา้ แผน่ ดนิ ไทย” นอกจากเปน็ นำ�้ เสวยของ ก่อนท่ีจะไหลลงสู่อ่าวไทยท่ีอ�ำเภอปราณบุรี พระมหากษัตริย์จนถึงรัชกาลที่ 6 แล้ว ในพิธีบรม จังหวัดประจวบคีรขี ันธ์ ตลอดความยาวกวา่ ราชาภเิ ษกของพระมหากษตั รยิ แ์ หง่ กรงุ รตั นโกสนิ ทรท์ กุ 230 กิโลเมตรของแม่น�้ำเพชรบุรี และกว่า พระองค์จะใช้น้�ำจากแม่น้�ำเพชรบุรี ซึ่งตักจากท่าน้�ำ 160 กิโลเมตรของแม่น้�ำปราณบุรี ได้ วดั ทา่ ไชย อำ� เภอบา้ นลาด เปน็ นำ้� ทรงมรู ธาภเิ ษก (นำ้� หล่อเล้ียงเกื้อกูลสรรพชีวิตในผืนป่า และ ท่ี ใช้รดพระเศียรพระเจ้าแผ่นดิน) ตามพระราช เป็นเส้นเลือดหลักของคนเพชรบุรีและ ประเพณีท่ปี ฏิบตั สิ บื มาตั้งแตอ่ ดีต ประจวบคีรีขันธม์ าช้านาน 11คู่มือทอ่ งเท่ียวอทุ ยานแหง่ ชาติแก่งกระจาน
ทรัพยากรธรรมชาติ ปา่ แกง่ กระจาน เปน็ สว่ นหนง่ึ ของผนื ปา่ ตะวนั ตก ท่ีได้รับการเล่าขานว่าเป็นดินแดนแห่งความหลาก หลายทางชีวภาพท่ีอุดมไปด้วยพันธุ์ไม้ และสัตว์ป่า หายากจากหลากหลายภูมิภาคมารวมกัน ด้วย ต�ำแหนง่ ทต่ี งั้ อนั เหมาะสมเนอ่ื งจากอยบู่ รเิ วณรอยตอ่ ของชีวภูมิศาสตร์ย่อยที่กระจายมาจากทางเหนือ (Sino Himalaya) ขึ้นมาจากทางใต้ (Sundaic) รวมทง้ั มาจากทางตะวนั ตก (Indo Burma) และทาง ตะวันออก (Indo China) ท�ำใหผ้ นื ป่าแก่งกระจาน เป็นศูนย์รวมแห่งความหลากหลายทางชีวภาพท่ี ส�ำคัญทส่ี ุดแหง่ หน่ึงในทวปี เอเชยี 12 คมู่ อื ท่องเที่ยวอุทยานแหง่ ชาตแิ กง่ กระจาน
พชื พนั ธ์ุ อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน มีพื้นท่ีป่าไม้ ประมาณร้อยละ 96 ของพ้ืนที่ ประกอบด้วย ความหลากหลายของสงั คมปา่ 5 ประเภท ไดแ้ ก่ 13คู่มือท่องเทยี่ วอุทยานแหง่ ชาตแิ กง่ กระจาน
ปา่ ดงดิบชนื้ (Moist Evergreen Forest) พบกระจายตามหบุ เขาหรอื รอ่ งหว้ ยทางดา้ น ทิศตะวนั ตกและทางตอนเหนอื ของพ้นื ท่ีอุทยาน แหง่ ชาติ โดยสว่ นใหญม่ กั เรยี กกนั วา่ “ปา่ รมิ หว้ ย” (Gallery Forest) ไดแ้ ก่ บรเิ วณรอ่ งหว้ ยทม่ี สี ภาพ เป็นพ้ืนที่ลุ่มหุบล�ำห้วยใกล้ทางข้ึนเขาพะเนินทุ่ง ต้นไม้มีขนาดใหญ่และสูงเป็นพิเศษมีโครงสร้าง ของพันธุ์พืชและการปกคลุมพื้นท่ีของเรือนยอด ชั้นต่างๆ ท่ีค่อนข้างแน่นทึบ เรือนยอดยาว ต่อเน่ืองกันตลอด พันธุ์ไม้ที่ส�ำคัญ ได้แก่ หว้า เลือดควาย สะท้อนรอก มะม่วงป่า ล้ินจ่ีปา่ และ มังคดุ ป่า 14 คมู่ อื ทอ่ งเท่ยี วอทุ ยานแหง่ ชาตแิ กง่ กระจาน
ดังนั้น ปา่ ดงดบิ เขาทพ่ี บจึงจดั ไดว้ า่ เปน็ ปา่ ดงดบิ เขาระดบั ตำ่� พบไม้เด่นในวงศ์ก่อหลายชนดิ เชน่ ก่อเดอื ย กอ่ แอบหลวง และกอ่ พวง ปา่ ดงดบิ แล้ง (Dry Evergreen Forest) ป่าเบญจพรรณ (Mixed Deciduous เป็นสังคมพืชที่ครอบคลุมอุทยานแห่งชาติ Forest) สว่ นใหญก่ ระจายตามแนวยาวสลับกบั แก่งกระจานมากท่ีสุด และมีพื้นท่ีติดต่อกันเป็น ป่าดงดิบแล้ง สภาพป่าค่อนข้างโปร่ง ดินมี ผืนใหญ่ประมาณร้อยละ 64 ของพื้นที่ทั้งหมด ลักษณะเป็นดินร่วนเหนียว ดินร่วนเหนียวปน ครอบคลุมบริเวณท่ีลุ่มน�้ำบางกลอยท่ีอยู่ทาง ทราย หรอื ดินร่วนปนทราย มกี ารระบายนำ้� ปาน ดา้ นตะวนั ตกเฉยี งเหนอื ของพน้ื ที่ ลมุ่ นำ้� ประโดม กลางถงึ ดี ป่าชนดิ นีท้ กี่ ระจายอยใู่ นพ้นื ท่อี ทุ ยาน ลมุ่ น้ำ� เพชรบุรี และลมุ่ น�ำ้ ปราณบรุ ี ปา่ ชนิดนีพ้ บ แห่งชาติแห่งน้ี มีสภาพท่ีค่อนข้างใกล้เคียงกับ ตงั้ แตค่ วามสงู 300-800 เมตรจากระดบั นำ�้ ทะเล ปา่ ดงดบิ แลง้ มาก ไมพ้ นื้ ลา่ งบางชนดิ เปน็ ไมท้ ข่ี น้ึ พบไมข้ นาดใหญร่ วมทงั้ ลกู ไม้ กลา้ ไม้ และพชื พน้ื อยู่ในป่าดงดิบแล้ง ป่าเบญจพรรณส่วนใหญ่ ล่างขึ้นอยู่อย่างหนาแน่น พันธุ์ไม้เด่นที่พบ เช่น กระจายอยตู่ อนกลางและตอนเหนอื ของอทุ ยาน สมพง กา้ นเหลอื ง ปออเี กง้ ยมหอม ยมปา่ ตาเสอื แห่งชาติทั้งท่ีเป็นท่ีราบและที่ลาดชัน พบอยู่สูง ไทร ตะเคียนทอง เตมิ และมหาพรหม จากระดับน�้ำทะเลปานกลาง 200-500 เมตร ป่าดงดิบเขา (Hill Evergreen Forest) ปกคลุมไปด้วยไผ่หลากหลายชนิดพันธุ์ท่ีส�ำคัญ ตามปกติป่าชนิดน้ีจะกระจายท่ีระดับความสูง คอื ไผ่ไร่ ไผบ่ งด�ำ ไผซ่ างนวล และไผร่ วก ชนิด เกินกว่า 1,000 เมตรจากระดับน้�ำทะเล แต่ ของพนั ธ์ุไม้ทพ่ี บ ได้แก่ ขอ้ี า้ ย มะคา่ โมง ตะแบก อุทยานแห่งชาติแก่งกระจานพบเริ่มกระจาย ประดปู่ ่า และมะกอกปา่ ต้ังแต่ 800 เมตรขึ้นไปตามสันเขา เน่ืองจากมี ความช้ืนสูงและหนาวเย็นตลอดปี บริเวณท่ีพบ ปา่ เตง็ รงั (Dry Dipterocarp Forest) โดยสว่ น คือ พื้นท่ีภูเขาสูงบริเวณตอนกลางของอุทยาน ใหญม่ กั พบอยทู่ างตอนเหนอื ของอทุ ยานแหง่ ชาติ แหง่ ชาติ บรเิ วณรอบๆ เขาพะเนินทงุ่ และพนื้ ท่ี ซึ่งกระจายเป็นหย่อมเล็กๆ ตามยอดเขา โดย ภูเขาสูงตามแนวชายแดนไทยและเมียนมาร์ เฉลย่ี ปา่ ชนดิ นอ้ี ยสู่ งู จากระดบั นำ้� ทะเล 200-500 เมตร พนั ธไ์ุ มท้ เ่ี ปน็ ไมเ้ ดน่ ในชนั้ เรอื นยอดนี้ ไดแ้ ก่ ไม้วงศ์ยางทีผ่ ลัดใบ เชน่ เตง็ และพะยอม ท่เี ปน็ ไม้เด่น ซ่ึงพบขึ้นปะปนอยู่กับ แดง ประดู่ป่า รกั ใหญ่ สมอไทย และกระโดงแดง 15คูม่ ือท่องเที่ยวอุทยานแหง่ ชาติแกง่ กระจาน
ดนิ แดนแหง่ พนั ธ์ุไมห้ ายาก นอกจากนี้ อุทยานแห่งชาติแก่งกระจานยังเป็นแหล่งของพืชพรรณหายากหลายชนิด ซึ่งหลาย ชนิดเป็นพืชถ่ินเดียว (Endemic Plant) หรือเป็นพืชท่ีพบข้ึนแพร่พันธุ์ตามธรรมชาติอย่างจ�ำกัดใน ประเทศไทย และบางชนิดพบทีเ่ ดยี วในโลก 16 คู่มอื ท่องเทย่ี วอุทยานแหง่ ชาตแิ ก่งกระจาน
มหาพรหม Mitrephora winitii Craib วงศ ์ Annonaceae ไมต้ ้นขนาดเลก็ สูง 5-12 เมตร เรือนยอดเป็นพุ่มกลมแนน่ ทบึ ใบเด่ยี วเรยี งเวียนสลบั ระนาบเดียวรูปขอบขนานหรือรปู ไข่กลบั แกมรูป ขอบขนาน ปลายใบแหลม โคนใบมนเบี้ยว เล็กน้อย แผ่นใบด้านล่างมีขนสีน�้ำตาลเหลืองประปราย ดอกเป็นดอกเด่ียวออกตรงข้ามใบ มกี ลนิ่ หอม กลีบเลย้ี ง 3 กลีบรปู ไข่ กลีบดอกมีขนาดใหญ่กวา่ กลบี เลยี้ งมาก เรียงเปน็ 6 วงๆ ละ 3 กลบี กลบี ดอกวงนอกบานแผอ่ อก สขี าว กลบี ดอกวงในคลา้ ยรปู กระเชา้ สว่ นบนประกบ กันเปน็ 3 สัน มลี ายสมี ว่ งแดง โคนกลีบคอดแยกหา่ งจากกันเปน็ โพรง ผลออกบนแกนช่อ กลม ผลทรงกลมรี สีเหลืองอมเขียว ผิวมีขนนุ่ม ออกดอกและผลในช่วงเดือนเมษายน- กรกฎาคม ของทกุ ปี พบขนึ้ ตามชายปา่ ดงดบิ แล้งหรอื เขาหินปูน ระดับความสูง 100-150 เมตรจากระดับน้ำ� ทะเล ทางภาคตะวันตกเฉยี งใต้ ในเขตจงั หวัดกาญจนบุรี เพชรบรุ ี และประจวบครี ขี ันธ์ 17ค่มู ือท่องเทีย่ วอทุ ยานแหง่ ชาติแกง่ กระจาน
จำ� ปีเพชร Magnolia mediocris (Dandy) Figlar วงศ์ Magnoliaceae ในการส�ำรวจระยะแรกๆ จ�ำปีเพชรเป็นพืชท่พี บไดน้ อ้ ย นบั วา่ หายากและใกล้สญู พนั ธุ์ เปน็ ไม้ต้นขนาดใหญ่ สูง 25-40 เมตร เปลอื กล�ำต้นหนาและมกี ล่นิ ฉนุ ดอกขนาดใหญส่ ีขาว กล่นิ หอม และจะบานอวดความสวยงามอยูไ่ ดป้ ระมาณ 2-3 วนั ก่อนกลบี ดอกจะโรย โดย จะบานในชว่ งเดอื นพฤศจิกายนของทกุ ปี ปี พ.ศ. 2552 สถาบันวจิ ยั วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแหง่ ประเทศไทย (วว.) กระทรวง วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ได้ประสบผลส�ำเร็จในการขยายพันธุ์จ�ำปีเพชรนอกถิ่นก�ำเนิด เพือ่ การอนรุ ักษ์อยา่ งย่ังยืน และถา่ ยทอดวธิ ีการส่เู กษตรกร จนท�ำให้จ�ำปีเพชรมีความแพร่ หลายในปจั จบุ นั จงึ เปน็ เครอื่ งยนื ยนั ไดว้ า่ จ�ำปเี พชรจะไมม่ ที างสญู พนั ธไ์ุ ปจากเมอื งไทยอยา่ ง แน่นอน 18 ค่มู อื ท่องเที่ยวอทุ ยานแหง่ ชาตแิ ก่งกระจาน
จำ� ปดี อย Magnolia gustavii King วงศ์ Magnoliaceae ไมย้ ืนตน้ สูง 8-12 เมตร เปลือกล�ำตน้ หนาสเี ทาปนนำ�้ ตาล และมีกล่นิ ฉุน มแี ผน่ ใบที่ หนาและแข็ง รูปขอบขนานแกมรปู ใบหอก ปลายใบเรยี วแหลม มตี ่ิงปลายใบยาวและงุม้ ลง ผวิ ใบดา้ นบนสีเขยี วเข้มเป็นมัน ดา้ นล่างเคลอื บขาว ดอกเปน็ ดอกเดี่ยวสขี าวนวล กลบี ดอก ยาวประมาณ 3-3.5 เซนติเมตร ออกท่ีปลายยอดหอ้ ยลง กา้ นดอกเรยี วยาว 3-4 เซนตเิ มตร ผลรูปทรงกระบอกเรยี วยาว 6-8 เซนติเมตร 19คู่มอื ท่องเที่ยวอทุ ยานแห่งชาตแิ กง่ กระจาน
แตงพะเนินท่งุ Trichosanthes phonsenae Duyfjes & Pruesapan วงศ์ Cucurbitaceae เป็นไม้เถาสกุลแตง ทั้งตัวเถาและใบของไม้ชนิดนี้ จะถูกปกคลุมด้วยขนสากแข็งสีเทา หรอื สนี �้ำตาล ใบเดี่ยวรูปฝา่ มือ เรยี งเวียน มกี ้านใบท่ียาว ดอกแยกเพศแยกตน้ ดอกสขี าว ผลทรงกระบอกสเี ขียวแถบขาวตามความยาวผล การส�ำรวจพบแตงพะเนินทุ่ง ในพื้นท่ีอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุรี นอกจากจะเป็นการพบคร้ังแรกของประเทศไทยแล้ว ยังเป็นการพบพืชชนิดน้ีเป็นครั้งแรก ของโลกอีกด้วย 20 ค่มู อื ทอ่ งเทีย่ วอทุ ยานแห่งชาติแกง่ กระจาน
โมลสี ยาม Reevesia pubescens Mast. var.siamensis (Craib) Anthony วงศ ์ Sterculiaceae ไม้ยนื ต้น สงู 8-15 เมตร ก่ิงออ่ น ใบอ่อน และชอ่ ดอกปกคลมุ ดว้ ยขนนุ่ม ใบเด่ยี วเรียง เวียนสลบั ก้านใบยาวเรียว ปลายก้านบวมพองเลก็ นอ้ ย ดอกทรงระฆัง สขี าวอมชมพู ผลสี เขียวออ่ นรปู ไขก่ ลบั ผวิ แขง็ เปน็ พตู ามยาว และมีขนปกคลมุ เมล็ดภายในมขี นาดเล็กและมี ปกี พบข้นึ ในปา่ ดงดิบเขาทรี่ ะดบั ความสงู 800-1,500 เมตรจากระดบั น้ำ� ทะเล ในภาคกลาง ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื และภาคตะวนั ตกเฉียงใต้ของไทย 21คมู่ อื ท่องเที่ยวอทุ ยานแห่งชาติแกง่ กระจาน
22 คู่มอื ท่องเที่ยวอทุ ยานแห่งชาติแกง่ กระจาน
สตั วป์ า่ ด้วยความเหมาะสมของต�ำแหน่งท่ีต้ังของ โดยมีการค้นพบชนิดของสัตว์ป่าที่ส�ำคัญ อทุ ยานแหง่ ชาตแิ กง่ กระจาน กลา่ วคอื ดา้ นตะวนั ตก มากมายในผืนป่าแห่งนี้ จากการส�ำรวจพบ มีอาณาเขตติดต่อกับประเทศเมียนมาร์ สัตว์ป่า สัตว์เล้ียงลูกด้วยนมไม่น้อยกว่า 47 ชนิด ใน จึงสามารถเดินเคล่ือนย้ายเข้าออกได้ตลอดเวลา จ�ำนวนนี้เป็นสัตว์ที่อยู่ในสถานภาพใกล้สูญพันธุ์ สตั วป์ า่ ทอ่ี าศยั อยบู่ รเิ วณรอยตอ่ ของสองประเทศ จ�ำนวน 6 ชนิด ไดแ้ ก่ ช้างปา่ เสอื โครง่ ววั แดง จงึ มพี น้ื ทใี่ หห้ ลบหนกี ารไลล่ า่ ไดม้ ากขน้ึ นอกจากน้ี ชะนมี อื ขาว สมเสรจ็ และหมาใน สตั วป์ า่ ทมี่ แี นว เทือกเขาตะนาวศรียังเช่ือมต่อกับเทือกเขาถนน โนม้ ใกลส้ ูญพันธุ์จ�ำนวน 8 ชนดิ ไดแ้ ก่ กวางป่า ธงชัย ซ่ึงต่อเนื่องมาจากจังหวัดตาก อุทัยธานี กระทิง นากเลก็ เล็บสั้น หมีควาย หมีขอ ลิงเสน ผา่ นปา่ แกง่ กระจานเชอื่ มตอ่ ไปถงึ เทอื กเขาภเู กต็ ลิงกัง และนากใหญข่ นเรียบ มนี กมากกว่า 505 ของภาคใต้ สัตว์ป่าจากประเทศมาเลเซียก็แพร่ ชนิด ในจ�ำนวนนี้อยู่ในสถานภาพใกล้สูญพันธุ์ กระจายข้ึนมาถึงบริเวณน้ีเช่นเดียวกัน และรวม จ�ำนวน 8 ชนดิ ไดแ้ ก่ นกเงอื กกรามชา้ งปากเรยี บ กันเป็นผืนป่าตะวันตกอันย่ิงใหญ่ท�ำให้อุทยาน นกกะลงิ เขยี ดหางหนาม นกกระเตน็ นอ้ ยแถบอกด�ำ แหง่ ชาตแิ กง่ กระจานเปน็ แหลง่ ชมุ นมุ ของสตั วป์ า่ นกแว่นสีน�้ำตาล นกยางจีน นกลุมพูแดง และ ตงั้ แต่ทศิ เหนอื จรดทิศใต้ นกอินทรีปีกลาย 289 ชนดิ 23คูม่ ือทอ่ งเทย่ี วอทุ ยานแห่งชาตแิ ก่งกระจาน
นกกกหรือนกกาฮัง Great Hornbill (Buceros bicornis) เป็นนกเงอื กท่ีมขี นาดใหญท่ ี่สดุ ในป่าของประเทศไทยสามารถพบเห็นได้ไมย่ ากนัก โดยจะอาศยั อยตู่ ามปา่ ทมี่ โี พรงไมธ้ รรมชาตขิ นาดใหญ่ ซงึ่ เปน็ สงิ่ จำ� เปน็ พเิ ศษของเหลา่ นกเงอื ก โดยมากแลว้ จะหากนิ ลูกไม้บนต้นไมเ้ ป็นอาหารหลัก มีบา้ งท่พี บลงพื้นดิน ซึ่งมกั ลงมาเพื่อจับสัตว์ขนาดเล็ก ตั้งแต่แมลง สตั ว์ เลอื้ ยคลานขนาดเลก็ ไปจนถงึ สตั วเ์ ลยี้ งลกู ดว้ ยนมขนาดเลก็ เปน็ อาหาร นกกกในฤดผู สมพนั ธม์ุ กั อยเู่ ปน็ คู่ไมค่ อ่ ยพบอยเู่ ปน็ ฝงู อยา่ งนกเงอื กขนาดเลก็ อน่ื ตอ่ เมอื่ ลกู โตจนสามารถบนิ ไดแ้ ลว้ จงึ จะพากนั บนิ กลบั เข้ามารวมฝงู 24 ค่มู อื ทอ่ งเทย่ี วอทุ ยานแห่งชาตแิ ก่งกระจาน
นกแก๊ก Oriental Pied Hornbill (Anthracoceros albirostris) เปน็ นกเงือกทีม่ ขี นาดเลก็ ทสี่ ุด มกั อย่รู วมกันเปน็ กลมุ่ และสง่ เสียงดงั คลา้ ยเสยี งหัวเราะ เรามกั ได้ยินเสยี งแต่ไมค่ ่อยเห็นตัวเนื่องจากจะเกาะรวมกันบนต้นไม้สงู สสี ันตามล�ำตวั เปน็ สดี ำ� ท้องสขี าว ขน ปลายปกี สขี าวเหน็ ไดช้ ดั เจนเวลาบนิ รอบดวงตาและบรเิ วณโคนปากลา่ งใตด้ วงตามหี นงั เปลอื ยสขี าว ปาก มโี หนกขนาดใหญส่ เี หลอื งแต้มสดี ำ� บรเิ วณปลายโหนก นกเงือกชนิดน้ีพบไดบ้ ่อย และพบได้ ในเกือบทกุ ภาคของประเทศไทย เว้นเพียงภาคกลางและสว่ นใหญ่ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือเทา่ นน้ั อาหารของ นกชนดิ น้จี ะคล้ายนกเงอื กท่วั ไป คอื ลกู ไม้และสตั ว์ขนาดเล็ก 25คมู่ อื ท่องเท่ยี วอทุ ยานแห่งชาติแก่งกระจาน
สตั วส์ ะเทนิ น�ำ้ สะเทินบก 49 ชนิด อยู่ในสถานภาพใกล้ถูกคกุ คามจ�ำนวน 4 ชนดิ ได้แก่ กบทดู กบอ่องใหญ่ อ่ึงเพา้ และอง่ึ อ่างกน้ ขีด สตั ว์เลือ้ ยคลานพบ 18 ชนดิ เชน่ เต่าหก เตา่ เหลอื ง โดยเฉพาะอย่างยิง่ จระเข้น้�ำจดื ซง่ึ นับว่าเปน็ สตั ว์ท่อี ยใู่ นสถานภาพใกลส้ ญู พันธ์อุ ย่าง ยงิ่ อาศยั อยใู่ นล�ำนำ้� เพชรบรุ ี โดยเชอื่ วา่ มจี �ำนวนเหลอื อยมู่ าก ท่ี สุ ด ใ น ประเทศไทย นอกจากน้ี อุทยานแห่งชาติแก่งกระจานยัง มีช่ือเสียงในด้านการเป็นแหล่งดูผีเส้ือท่ีส�ำคัญ ที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศ มีรายงานการพบ ผีเส้ือไม่น้อยกว่า 289 ชนิด ในจ�ำนวนนี้เป็น แมลงคมุ้ ครองจ�ำนวน 6 ชนดิ ไดแ้ ก่ ผเี สอื้ รกั แรข้ าว ผเี สอื้ นางพญากอ๊ ตเฟรย์ ผเี สอ้ื หางตงิ่ สะพายเขยี ว ผเี สือ้ ถุงทองป่าสูง ผเี ส้อื ถุงทองธรรมดา และผีเสอื้ นางพญาพม่า 26 คู่มอื ท่องเทย่ี วอทุ ยานแห่งชาตแิ ก่งกระจาน
27คมู่ ือทอ่ งเท่ียวอทุ ยานแห่งชาตแิ กง่ กระจาน
28 คู่มอื ท่องเที่ยวอทุ ยานแห่งชาติแกง่ กระจาน
ผเี สอื้ รักแรข้ าว Spangle (Papilio protenor) จดั อยู่ในวงศผ์ เี สอ้ื หางตงิ่ มรี ปู ทรงปกี คลา้ ยผเี สอื้ อกแดงและผเี สอื้ หางตง่ิ นางละเวง คือ พ้ืนปกี บนมสี ดี �ำ ปีกคูห่ นา้ บริเวณรอบเสน้ ปีกมีสขี าวจางๆ สว่ นปกี คูห่ ลงั บรเิ วณขอบปกี ด้านข้างจนถึงกลางปีกมีสีเหลือบน�้ำเงิน ปีก ดา้ นนอกของปกี คหู่ ลงั มแี ถบสขี าว สว่ นพน้ื ปกี ล่างมีสีดำ� มุมปลายปกี หนา้ และมุมปลายปีก หลังของปีกคู่หลงั ยงั มีแตม้ สแี ดง โดยจะพบหากนิ ตามทชี่ นื้ แฉะและตาม ทางเดินในป่าที่มีแสงแดดส่องถึง พบท้ังใน ป่าดงดิบและป่าโปร่งผีเส้ือรักแร้ขาว อยู่ใน บัญชีรายช่ือสัตว์ป่าคุ้มครอง จ�ำพวกแมลง แนบท้ายพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครอง สัตวป์ า่ พ.ศ. 2535 29คูม่ อื ทอ่ งเทีย่ วอุทยานแห่งชาตแิ กง่ กระจาน
จังหวดั ราชบุร� N สาธารณรฐั แหงสหภาพเมียนมาร เขตการใชป้ ระโยชน์ จังหวัดประจวบคีร�ขนั ธ 30 คมู่ ือทอ่ งเท่ียวอทุ ยานแห่งชาตแิ ก่งกระจาน เขตการใชป้ ระโยชน์ คอื การแบง่ การจดั การ พ้ืนท่ีเพื่อก�ำหนดรูปแบบการใช้ประโยชน์ให้ เหมาะสมและสอดคล้องกับศักยภาพของ ทรัพยากรธรรมชาติและสภาพแวดลอ้ ม ส�ำหรบั อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน ได้แบ่งเขตการ ใชป้ ระโยชน์ออกเปน็ 5 เขต ดงั น้ี
• เขตบริการ คือ บริเวณที่มีศักยภาพสูง • เขตหวงห้าม เปน็ พนื้ ทที่ เี่ นน้ การอนรุ กั ษ์ ในการก่อสร้างส่ิงอ�ำนวยความส�ำหรับบริการ ทรพั ยากรธรรมชาตทิ มี่ คี วามส�ำคญั ตอ่ ระบบนเิ วศ นักท่องเท่ียวและการปฏิบัติงานของอุทยาน ได้แก่ พ้ืนที่ท่ีอยู่อาศัยของสัตว์ป่าท่ีส�ำคัญ เช่น แห่งชาติ เขตนี้นักท่องเท่ียวจึงสามารถเข้าไปใช้ ช้างป่า และเสือโคร่ง เป็นพื้นที่ท่ีต้องรักษาไว้ ประโยชน์ได้มากกว่าเขตอ่ืนๆ อย่างไรก็ตาม อย่างเข้มงวด อนุญาตให้เข้าไปใช้ประโยชน์เพื่อ การใช้ประโยชน์ในพ้ืนที่นี้ก็ยังจ�ำเป็นต้องมี การศึกษาวิจัยเท่าน้ัน ได้แก่ พื้นท่ีทางตอนล่าง การควบคุมให้สอดคล้องกับศักยภาพของพ้ืนท่ี ของอุทยานแห่งชาติซ่ึงเป็นแนวเขตติดต่อกับ เขตบรกิ ารในอทุ ยานแหง่ ชาตแิ กง่ กระจาน ไดแ้ ก่ อทุ ยานแห่งชาตกิ ยุ บรุ ี และบรเิ วณแนวชายแดน บริเวณที่ท�ำการอุทยานแห่งชาติ และที่ท�ำการ ด้านทิศตะวันตกของอุทยานแห่งชาติ ซ่ึงพื้นที่ หนว่ ยพทิ กั ษอ์ ุทยานแห่งชาติ ดังกล่าวเป็นท่ีอยู่อาศัยของสัตว์ป่า โดยเฉพาะ ชา้ งปา่ และเสอื โครง่ • เขตนันทนาการ คือ พ้ืนที่ที่อนุญาต • เขตกจิ กรรมพเิ ศษ เปน็ พนื้ ทีท่ ่กี �ำหนด ให้ประชาชนเข้าไปใช้ประโยชน์เพ่ือความ เพลดิ เพลนิ ของนกั ทอ่ งเทยี่ วเปน็ ส�ำคญั สว่ นใหญ่ ข้ึนเพื่อให้ครอบคลุมบริเวณท่ีมีการใช้ประโยชน์ จะเปน็ แหล่งทอ่ งเทยี่ วต่างๆ ในอุทยานแหง่ ชาติ อ่ืนๆ นอกเหนือไปจากวัตถุประสงค์หลักของ ได้แก่ บริเวณยอดเขาพะเนินทุ่ง จุดชมทิวทัศน์ อุทยานแห่งชาติ ได้แก่ ฐานปฏิบัติการต�ำรวจ พะเนนิ ทงุ่ นำ้� ตกปา่ ละอู นำ�้ ตกทอทพิ ย์ อา่ งเกบ็ นำ�้ ตระเวนชายแดนท่ี 144 บ้านโป่งลึก โรงเรียน เขื่อนแกง่ กระจาน และแคมป์บา้ นกร่าง ต�ำรวจตระเวนชายแดนบา้ นโปง่ ลกึ สาขาโรงเรยี น ต�ำรวจนเรศวรห้วยโสก โครงการดูแลรักษาป่า • เขตปา่ เปลยี่ ว ครอบคลมุ พนื้ ทสี่ ว่ นใหญ่ บริเวณป่าละอูบนและเขาพะเนินทุ่งอันเนื่อง มาจากพระราชด�ำริ ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ของอุทยานแห่งชาติ ได้แก่ พ้ืนที่ธรรมชาติและ บ้านโป่งลึก ศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา ระบบนิเวศป่าไม้ประเภทต่างๆ เป็นแหล่ง แม่ฟ้าหลวง และหน่วยควบคุมโรคติดต่อ พันธุกรรมของพืชและสัตว์ป่าที่ส�ำคัญ กิจกรรม น�ำโดยแมลง 2 อ�ำเภอแก่งกระจาน นันทนาการในเขตนี้ เช่น การเดินป่า การศกึ ษา ธรรมชาติ และการพักแรมด้วยเต็นท์แบบง่ายๆ 31คู่มอื ทอ่ งเทย่ี วอุทยานแห่งชาติแกง่ กระจาน โดยมีสิ่งอ�ำนวยความสะดวกเพ่ือความปลอดภัย และเพอื่ การเรยี นรสู้ ภาพธรรมชาตเิ พยี งเลก็ นอ้ ย เท่านัน้
แหลง่ ทอ่ งเทย่ี วใน อทุ ยานแห่งชาติแก่งกระจาน ผืนป่าแก่งกระจานนอกจากจะอุดมสมบูรณ์และ มีความหลากหลายทางชีวภาพแล้วยังเป็นแหล่ง เรียนรู้และพักผ่อนหย่อนใจกับการได้เข้ามาสัมผัส ธรรมชาติท้ังในรูปแบบของการศึกษาธรรมชาติ โดยผ่านกิจกรรมดูนกดูผีเสื้อศึกษาพรรณไม้หรือ จะไปเที่ยวน้�ำตกชมถ�้ำหรือจะไปสัมผัสวิถีชีวิต ชาวกะหร่างและต้นน้�ำศักดิ์สิทธิ์ก็น่าสนใจไม่น้อย ซงึ่ สงิ่ เหลา่ นเี้ องทจี่ ะท�ำใหเ้ ราไดร้ จู้ กั ธรรมชาตมิ ากยง่ิ ขน้ึ 32 คู่มอื ท่องเท่ยี วอุทยานแห่งชาตแิ กง่ กระจาน
น้ำตกทอทพิ ย 4 กม. กม. 15 บานกรางแคมป กม.36 พะเนนิ ทุงแคมป กม.30 ทะเลหมอก กม.15 บา นกรางแคมป หดนาวนยตฯรงสจามกยมอ.0ดคายทหาร บานดานโง บา นหนองปน แตก เขาปะการงั 57 กม. ท่ที ำการฯ น้ำตกปา ละอู บานหนองพลับ บานวลยั 33คูม่ อื ท่องเทีย่ วอทุ ยานแหง่ ชาติแกง่ กระจาน
อ่างเกบ็ น้ำ�เหนือเขื่อนแก่งกระจาน อ่างเก็บน�้ำแก่งกระจานมีเน้ือที่ประมาณ พักผ่อนและพักแรมภายใต้อ้อมกอดของ 46.5 ตร.กม. มีความจุ 710 ล้านลูกบาศกเ์ มตร ธรรมชาติเช่นน้ี โดยเฉพาะอย่างย่ิง เฉดสีของ เป็นผลพวงจากการสร้างเขื่อนดินปิดก้ันแม่น�้ำ ปรากฏการณ์แห่งวันยามท่ีดวงอาทิตย์ก�ำลังจะ เพชรบุรี อ่างเก็บน�้ำแก่งกระจานมีเกาะกลางน้�ำ ลาลับขอบฟา้ ย่งิ ขบั สง่ ให้ทัศนียภาพเหนอื เขอ่ื น จ�ำนวน 20-30 เกาะ และเกาะแหง่ หนง่ึ ในจ�ำนวน แหง่ นง้ี ดงามราวกบั ภาพวาด ไมเ่ พยี งแตท่ ศั นยี ภาพ น้ีคือ ที่ต้ังของพลับพลาที่ประทับของพระบาท อันงดงามเท่านัน้ ทแ่ี ห่งนย้ี งั เปน็ ที่พง่ึ ให้ผูค้ นโดย สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เกาะที่ใหญ่ท่ีสุดมีเน้ือท่ี รอบและนกน�้ำหลากหลายสายพันธุ์ได้อาศัย ประมาณ 300-400 ไร่ ท่านสามารถนัง่ เรือไปชม ผืนน้�ำแห่งนี้ในการด�ำรงชีวิต หากท่านต้องการ ธรรมชาติและทวิ ทศั นใ์ นบรเิ วณอา่ งเกบ็ นำ้� และ พักผ่อนแบบสบายๆ ใช้เวลาไม่นานนัก กับการ มกั เทย่ี วชมตามเกาะตา่ งๆ นอกจากน้ี รมิ อา่ งเกบ็ ทอ่ งเทย่ี วแบบธรรมชาตแิ ละสมั ผสั วถิ ชี วี ติ ชนบท น�้ำอุทยานแห่งชาติแก่งกระจานได้จัดท�ำลาน ในเวลาเดียวกัน อุทยานแห่งชาติแก่งกระจานก็ กางเตน็ ทข์ นาดใหญไ่ วส้ �ำหรบั รองรบั ผทู้ ตี่ อ้ งการ เป็นหน่ึงในทางเลอื กทนี่ ่าสนใจ 34 คมู่ ือทอ่ งเท่ียวอทุ ยานแหง่ ชาตแิ ก่งกระจาน
35คมู่ ือทอ่ งเท่ียวอทุ ยานแห่งชาตแิ กง่ กระจาน
จทาอ่ กงบธา้รนรมกชราา่ ตงถิในงึ ปนา่ำ้ �ผตนืกใทหอญท่พิ ย์ 36 คูม่ อื ทอ่ งเที่ยวอทุ ยานแหง่ ชาติแกง่ กระจาน
บ้านกรา่ งกบั สีสันปกี บาง กร่างอยู่บริเวณริมคลองปราณบุรีซึ่งมีน้�ำไหล หากทา่ นตอ้ งการทอ่ งปา่ เรยี นรแู้ ละท�ำความ ตลอดปี ท�ำใหบ้ รเิ วณน้ีมคี วามชมุ่ ชื้นและอากาศ เย็นสบายตลอดปี ผืนป่าที่ยังความอุดมสมบูรณ์ เขา้ ใจกบั ผนื ปา่ แกง่ กระจานยง่ิ ขนึ้ ในรปู แบบของ และแหล่งน�้ำท่ีพอเพียงน้ีเอง ท�ำให้ที่นี่มากมาย การท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ระยะทางร่วม 36 ไปด้วยสัตว์ป่านานาชนิด ระหว่างการเดินทาง กิโลเมตร บนถนนสายบ้านวังวน-บ้านกร่าง- เข้าไปจะมีโป่งธรรมชาติที่เป็นแหล่งแร่ธาตุ พะเนินทุ่ง คือ สวรรค์ส�ำหรับผู้ที่มีหัวใจอนุรักษ์ ส�ำหรับสัตว์ป่าเป็นระยะ บ่อยครั้งท่ีนักเดินทาง อยา่ งแทจ้ รงิ เสน้ ทางนจี้ ะน�ำพาทา่ นเขา้ ไปสมั ผสั ไดต้ นื่ เตน้ กบั การไดเ้ หน็ สตั วป์ า่ อยา่ งจงั และบอ่ ย แ ล ะ เ ข ้ า ถึ ง หั ว ใ จ ข อ ง ผื น ป ่ า แ ก ่ ง ก ร ะ จ า น คร้ังท่ีสัตว์ป่าเหล่านั้นทิ้งร่องรอยเอาไว้ อย่าง ซ่ึงแน่นอนว่าเวลาเพียงวันเดียวอาจไม่เพียงพอ กองมูล รอยตนี และเศษขนหรอื ปีก หากท่านต้องการท่องเที่ยวบริเวณน้ีจะต้อง แคมป์บ้านกร่าง ยังเป็นแหล่งดูผีเสื้อท่ีมี จัดสรรเวลาและเตรียมความพร้อมส�ำหรับการ ชื่อเสียงท่ีสุดอีกแห่งหน่ึงของประเทศ ต้ังแต่ พกั ผอ่ นโดยทม่ี สี ง่ิ อ�ำนวยความสะดวกไมม่ ากนกั บริเวณกิโลเมตรที่ 10-18 ตามล�ำห้วยท่ถี นนตัด จากท่ีท�ำการอุทยานแห่งชาติ บริเวณ ผา่ นและมแี สงแดดสอ่ งถงึ หรอื ตามทางทมี่ กี องมลู กโิ ลเมตรที่ 15 เป็นที่ตงั้ ของหน่วยพทิ กั ษ์อุทยาน สัตว์ป่าถ่ายท้ิงไว้ จะพบผีเส้ือหลายชนิดลงมา แห่งชาติท่ี กจ. 4 (บา้ นกรา่ ง) หรือทร่ี ้จู กั กนั ดีใน หากินเป็นฝูงใหญ่ เช่น ผีเสื้อหนอนจ�ำปีจุดแยก ชื่อ “แคมป์บ้านกร่าง” ในบริเวณน้ีทางอุทยาน ผเี สอื้ สะพายฟา้ ผีเส้ือวาวสตี ่างฤดู ผีเส้อื กะลาสี- แห่งชาติได้จัดท�ำเป็นท่ีพักแรมแบบกางเต็นท์ ธรรมดา ผีเส้ือช่างร่อน ผีเส้ือเหลืองหนาม- โดยมีสิ่งอ�ำนวยความสะดวกเท่าท่ีจ�ำเป็น เช่น ธรรมดา ผีเส้ือตาลหนามใหญ่ นอกจากน้ี หาก หอ้ งน�ำ้ -ห้องสุขา ศนู ย์บริการนักทอ่ งเทีย่ ว และ โชคดีท่านยังอาจพบ ผีเสื้อหางต่ิงปารีส ผีเส้ือ เจ้าหน้าท่ีอ�ำนวยความสะดวกในเรื่องความ หางมังกรเขียว และผีเส้ือหางติ่งสะพายเขียว ปลอดภยั หากทา่ นสนใจสามารถเขา้ พกั ไดภ้ ายใน ซึ่งนับว่าเปน็ ผเี สอ้ื หายากอกี ด้วย เวลา 17.00 น. ของทุกวนั รถยนตข์ นาดเล็กและ รถตู้สามารถเข้าถึงได้อย่างสะดวก แคมป์บ้าน 37ค่มู อื ท่องเที่ยวอทุ ยานแห่งชาตแิ กง่ กระจาน
วงจรชีวติ ของผีเส้ือ 1 Butterfly Life Cycle ไข่ 4 ตวั เตม็ วัย 3 ตวั หน2อน ดักแด้ ผเี สอ้ื มกี ารเจริญเติบโตที่มีการเปลย่ี นแปลงรปู ร่างแบบสมบูรณ์ (Complete Metamorphosis) ในแตล่ ะ ขั้นของการเจรญิ เตบิ โตจะมรี ปู ร่างแตกต่างกนั ออกไป แบ่งเปน็ 4 ระยะ คือ 38 คูม่ ือทอ่ งเท่ียวอทุ ยานแห่งชาติแกง่ กระจาน
ไข่ (Egg) หลังผีเสือ้ ผสมพนั ธุ์แลว้ ตวั เมียจะ ดกั แด้ (Pupa) ระยะนเี้ ปน็ ชว่ งเวลาทต่ี วั ออ่ นจะ วางไข่ไว้บนใบหรอื ตน้ พืชอาหาร ซึ่งผเี สื้อแตล่ ะชนดิ หยดุ การเคลอื่ นไหวและกจิ กรรมทกุ อยา่ ง รวมถงึ การ จะมีพืชอาหารแตกต่างกันไป รวมถึงขนาด รูปร่าง กนิ อาหารดว้ ย ผเี สอ้ื โดยมากจะอยู่ในดกั แดป้ ระมาณ สีสนั ของไข่ ลักษณะการวางไข่ และระยะเวลาในการ 10-15 วัน ทั้งนี้ขึ้นกับความเหมาะสมของสภาพ ฟกั ตวั กข็ น้ึ กบั ชนดิ ของผเี สอ้ื เชน่ กนั (โดยมากไขข่ อง อณุ หภมู ภิ ายนอกดว้ ย เมอื่ ถงึ เวลาทเ่ี หมาะสม ผเี สอื้ ผีเสือ้ จะใช้เวลาฟกั ตวั ประมาณ 5- 10 วัน) จะใชข้ าดนั เปลอื กดกั แด้ใหแ้ ตกออกและขยบั ตวั ออกมา • เปลือกไข่ผีเสื้อน่าจะมีสารอาหารท่ีจ�ำเป็นต่อ • การพัฒนาภายในดักแด้นั้น เนื้อเย่ือของตัว การเจรญิ เตบิ โตของหนอนผเี ส้ือ เน่ืองจากได้ หนอนดา้ นในจะยอ่ ยสลายไปเกอื บหมด เหลอื มีการต้ังข้อสังเกตว่า หลังตัวหนอนออกจาก เพยี งตมุ่ เลก็ ๆ 1 คู่ ซง่ึ จะเจรญิ ขน้ึ มาเปน็ ผเี สอื้ ไข่ จะต้องกินเปลือกไข่ส่วนหน่ึงก่อนเสมอ ตัวเตม็ วัยท่ีมปี ีกพบั ยู่ย่ีอยู่ในดกั แด้ แล้วจึงกินพืชอาหาร ตัวเตม็ วัย (Adult) หรอื ผเี สอ้ื มปี ากแบบดดู กนิ หนอน (Caterpillar) เปน็ ระยะของการสะสม (Siphoning Type) จึงสามารถกินได้เฉพาะอาหาร อาหารกอ่ นเขา้ ระยะดกั แด้ ตวั หนอนมหี นา้ ทก่ี นิ อาหาร ทเี่ ปน็ ของเหลว ผเี สอื้ ออกจากดกั แด้ ใหมๆ่ จะยงั บนิ และเจรญิ เตบิ โต โดยใชก้ ารลอกคราบคลา้ ยสตั วเ์ ลอื้ ย ไม่ได้ จำ� ตอ้ งผงึ่ ปกี ใหแ้ หง้ และแขง็ แรงกอ่ น จงึ จะเรม่ิ คลานในการเพม่ิ ขนาด เนอื่ งจากหนงั หมุ้ ตวั ของหนอน บนิ ออกหากนิ และตวั เตม็ วยั สมบรู ณน์ ้ี มคี วามพรอ้ ม จะไม่โตตามตัว ในระยะน้ีเป็นช่วงเวลาท่ีค่อนข้าง ที่จะผสมพันธุ์ได้ทันทีตั้งแต่ออกจากดักแด้ และจะ เสยี่ งตอ่ การถกู จบั กนิ เปน็ อยา่ งมาก จงึ ตอ้ งพยายาม ไมม่ กี ารโตหรอื เปลย่ี นแปลงรปู รา่ งอกี จนกระทงั่ ตายไป หลบหลกี หรอื ปอ้ งกันตนเองจากศตั รู ทัง้ การพรางตัว การปลอ่ ยสารเคมี หรอื การทมี่ สี สี นั และลกั ษณะคลา้ ย • การสะสมอาหารนบั เป็นกระบวนการสำ� คญั ซึง่ หนอนผีเสื้อที่มีพิษ ซ่ึงทั้งหมดนี้ล้วนแล้วแต่เป็น จะมผี ลอยา่ งมากตอ่ ความสำ� เรจ็ ในการพฒั นา เทคนิคเพื่อเอาตัวรอดของเหล่าตัวหนอนหลากหลาย รปู รา่ งเปน็ ตวั เตม็ วยั ดงั ทปี่ รากฏใหเ้ หน็ วา่ ตวั ชนดิ ทง้ั สิน้ หนอนที่กินอาหารไมเ่ พียงพอ เมอ่ื พฒั นาเป็น ผีเส้อื มักจะมีปกี ทีพ่ ิการ สง่ ผลให้ไม่สามารถ • ตัวหนอนโดยทั่วไปมักจะถูกมองว่าเป็นตัว ออกหากินได้ และตายในทส่ี ุด ท�ำลายพืชผล แต่แท้ที่จริงแล้ว ยังมีหนอน ผีเสอ้ื อกี หลายชนิดทเี่ ปน็ มติ รต่อตน้ พืช เช่น หนอนผเี สอื้ หนอนกนิ เพลยี้ ธรรมดา เนอื่ งจาก อาหารของมนั คอื เพลย้ี ออ่ น ซึ่งเป็นศตั รูพชื นนั่ เอง 39คูม่ อื ท่องเทีย่ วอุทยานแหง่ ชาตแิ ก่งกระจาน
เคลด็ ลบั การดผู เี สื้อใหส้ นุก เหน็ ผีเส้ือไดช้ ดั เจน 3. กลอ้ งถา่ ยรูป ไม่จ�ำเปน็ การดผู เี สอ้ื เปน็ กจิ กรรมทใี่ หค้ วามเพลดิ เพลนิ ต้องเป็นกล้องถ่ายรูปท่ีมีราคา และเปน็ การพกั ผอ่ นทม่ี คี ณุ คา่ ไดช้ นื่ ชมกบั ความ แพงกส็ ามารถถา่ ยรปู ผเี สอ้ื ได้ การ สวยงามของแมลงตัวน้อยน่ารัก ได้สัมผัสกับ ถา่ ยรปู ท�ำใหเ้ ราสามารถเกบ็ เอาสงิ่ ทส่ี วยงามกลบั ธรรมชาติอันสวยงาม อากาศบริสุทธ์ิ และการ ไป โดยที่ไม่ได้ท�ำลายธรรมชาติ เดนิ ดผู เี สอื้ เปน็ การออกก�ำลงั กายทเี่ หมาะสมกบั 4. สมุดบันทึก เพื่อบันทึกข้อมูล บคุ คลทกุ เพศทกั วยั อกี ดว้ ย ในการดผู เี สอื้ แทบจะ รายละเอยี ดเกยี่ วกบั ผเี สอื้ เชน่ จ�ำนวน ชนดิ ไม่ต้องใช้อุปกรณ์อะไรมากมาย แต่หากจะให้ ของผีเส้อื วนั เวลา สถานท่พี บ และลักษณะเดน่ ดีแล้วควรมีอุปกรณ์ต่อไปนี้ ก็จะเพ่ิมอรรถรสใน 5. เส้ือผ้าที่เหมาะสม ควรเป็น การดูผีเสื้อไดม้ ากขน้ึ เสอ้ื ผา้ ทสี่ วมใสส่ บาย สไี มฉ่ ดู ฉาด ควร 1. แวน่ ขยาย ขนาดไมจ่ �ำกดั ในปจั จบุ นั มแี วน่ เปน็ สที ก่ี ลมกลนื กบั ธรรมชาติ ไมค่ วรสวม กางเกงขาสน้ั หรอื กระโปรง เพราะอาจถกู ใบหญา้ ขยาย ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ บาดหรอื ระคายเคอื งผิวหนงั ควรสวมหมวกเพอ่ื 4-5 นิ้ว ในราคาไม่แพงนกั สามารถใช้ กันแดด และอาจทาครีมกันแดด เพราะการดู งานได้ดี ถา้ หากเราใช้แว่นขยายขนาด ผีเส้อื ต้องอยกู่ ลางแดดเป็นสว่ นใหญ่ ใหญ่ข้ึน และคุณภาพที่ดีขึ้น ย่อมจะ เพิ่มอรรถรสในการดูผเี ส้อื ย่ิงข้ึน 2. กลอ้ งสอ่ งทางไกลชนิด 2 ตา ในกรณีท่ี เราไม่สามารถเข้าใกล้ผีเส้ือได้ กล้องสองตาจะ ชว่ ยใหเ้ ราไดเ้ หน็ ความงามของเมด็ สแี ละลวดลาย บนปีกของผเี ส้อื ไดช้ ดั เจนยิ่งขึน้ ขนาดของกล้อง ที่แนะน�ำคือ 7x35 ซึ่ง สามารถมองเห็นผีเสื้อ ระยะใกล้ประมาณ 1.5 เมตร ได้อย่างชัดเจน ไม่ แนะน�ำกล้องสองตาท่ีมีอัตราขยายสูงกว่าน้ี เพราะจะต้องอยู่ห่างจากผีเสื้อมากขึ้นจึงจะมอง 40 คมู่ อื ทอ่ งเที่ยวอทุ ยานแห่งชาติแกง่ กระจาน
ชว่ งเวลาที่เหมาะสมในการดผู เี ส้อื โดยท่วั ไปเราสามารถพบเหน็ ผีเส้ือได้ตลอดท้ังปี แตส่ �ำหรับในช่วงวนั เวลาท่เี หมาะสม ที่จะดผู ีเสื้อจะอยู่ในช่วงทมี่ แี สงแดดแต่ไม่ร้อนนกั คอื ไม่เกนิ 10 โมงเชา้ และชว่ งบ่าย ไม่เกนิ บา่ ยสามโมงเยน็ นสิ ยั ของผเี สอ้ื จะเหน็ ตวั ไดก้ ใ็ นวนั ทม่ี แี สงแดด หากวนั ไหนฟา้ ครมึ้ มเี มฆมาก หรอื ความชน้ื สงู มนั กจ็ ะไมอ่ อกหากนิ แตถ่ งึ กระนนั้ เมอื่ ถงึ เวลาแดดแรงอยา่ งชว่ งใกลเ้ ทยี่ งแลว้ จะไม่คอ่ ยปรากฏตวั ใหเ้ หน็ อกี เชน่ กัน แตม่ กั จะเกาะหลบแดดตามใต้ใบไม้ ยอดไม้ หาซ่อนตวั ในทร่ี ม่ หรอื ลงกินน�ำ้ ตามแหลง่ นำ้� ชืน้ แฉะมากกว่า ผเี สือ้ เมื่อออกบนิ หากนิ จะไม่ค่อยยอมเกาะน่ิงๆ ให้ดูดีๆ สกั เทา่ ไร ยง่ิ เวลาเราเข้าใกล้ ด้วยแล้ว เพราะฉะน้ัน ในช่วงเวลาเช้าเริ่มมีแสงแดด จึงเป็นเวลาที่เหมาะในการดูผีเส้ือมาก ที่สุด หลายชนดิ จะต้องเกาะนง่ิ กางปกี ผง่ึ ก่อนออกหากิน การทผี่ เี สอ้ื ตอ้ งกางปกี ผงึ่ แดดในชว่ งเชา้ อยเู่ ปน็ ประจ�ำ เนอื่ งจากผเี สอื้ เปน็ สตั วเ์ ลอื ดเยน็ จงึ ตอ้ งการพลงั งานจากแสงแดดให้กับร่างกาย เพอ่ื ใชท้ �ำกิจกรรมในช่วงกลางวัน 41คู่มอื ท่องเที่ยวอุทยานแห่งชาติแกง่ กระจาน
พะเนนิ ทงุ่ …ทะเลหมอกกลางปา่ ภาคกลาง จากแคมป์บ้านกร่าง สามารถเดินทางต่อไปยังหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติท่ี กจ. 19 (พะเนินทุ่ง) ซึ่งอยู่บริเวณกิโลเมตรท่ี 30 สูง 974 เมตรจากระดับน้�ำทะเล บริเวณน้ีสามารถ พักค้างแรมแบบกางเต็นท์ได้ แต่เน่ืองจากเป็นพื้นท่ีเปราะบางและมีส่ิงอ�ำนวยความสะดวกที่ จ�ำกัด อุทยานแห่งชาติจึงจ�ำเป็นต้องจ�ำกัดจ�ำนวนผู้ท่ีมาพักแรม หากท่านสนใจจะต้องติดต่อ สอบถามอุทยานแหง่ ชาติกอ่ นเดินทาง เช้าตรขู่ องทน่ี ี่จะท�ำให้ทา่ นตืน่ ตาตน่ื ใจกบั ทะเลหมอกที่ ปกคลุมไปทั่วท้งั หุบเขาสุดลกู หลู กู ตาท่หี าชมไดย้ ากในพืน้ ที่ภาคกลางของประเทศเชน่ นี้ 42 คมู่ ือท่องเทย่ี วอุทยานแหง่ ชาตแิ กง่ กระจาน
43คมู่ ือทอ่ งเท่ียวอทุ ยานแห่งชาตแิ กง่ กระจาน
การนำ� รถขึ้นพะเนินทงุ่ ส�ำหรับรถยนต์ท่ีจะเดินทางไปชมทะเลหมอกเขาพะเนินทุ่งหรือใช้เส้นทางสายวังวน-น้�ำตก ทอทพิ ย์ ควรเปน็ รถยนตข์ บั เคลอ่ื นสล่ี อ้ หรอื รถทม่ี สี ภาพพรอ้ มสมบรู ณ์ มสี มรรถนะดี และผขู้ บั ควร มีทักษะในการขับรถขึ้นท่ีสูงชัน ส�ำหรับผู้ที่ไม่สามารถน�ำรถข้ึนไปเองได้ สามารถติดต่อรถรับจ้าง ไดท้ ศี่ นู ยบ์ รกิ ารนกั ทอ่ งเทย่ี ว การใชบ้ รกิ ารรถรบั จา้ งดงั กลา่ วนอกจากจะไดค้ นขบั ทมี่ คี วามช�ำนาญ พนื้ ทแ่ี ลว้ ยงั จะเปน็ การสรา้ งรายไดใ้ หก้ บั คนในชมุ ชนเนอื่ งจากเปน็ รถของชาวบา้ นรอบพน้ื ทนี่ �ำมา ให้บรกิ าร เนอ่ื งจากถนนคอ่ นขา้ งแคบและเปน็ แหลง่ หากนิ ของสตั วป์ า่ อทุ ยานแหง่ ชาตแิ กง่ กระจานจงึ ได้ ก�ำหนดเวลาในการข้นึ -ลง คอื เวลาข้ึน ช่วงเชา้ 05.30-07.30 น. ชว่ งบา่ ย เวลา 13.00-15.00 น. เวลาลง ช่วงเช้า 09.00-10.00 น. ช่วงบ่าย 16.00-17.00 น. หากท่านต้องการจะข้ึนเขาพะเนินทุ่ง ต้องติดต่อที่ศูนย์บริการนักท่องเท่ียวเพื่อขอใบอนุญาต ผา่ นเขา้ กอ่ น โดยหากตอ้ งการขนึ้ เขาพะเนนิ ทงุ่ ชว่ งเวลา 05.30 น. จะตอ้ งท�ำใบอนญุ าตลว่ งหนา้ 1 วนั 44 คู่มอื ทอ่ งเท่ียวอุทยานแหง่ ชาติแกง่ กระจาน
ยอดเขาพะเนนิ ทุ่ง อยบู่ รเิ วณตอนกลางของอทุ ยานแหง่ ชาติ ความสงู ประมาณ 1,207 เมตรจากระดับน้�ำทะเล ท�ำให้มีอากาศท่ีหนาวเย็น ตลอดปี ทกุ เชา้ จะมที ะเลหมอกปกคลุมไปท่วั ปา่ ราวกับว่าอยู่ บนพื้นที่ภาคเหนือของประเทศที่มีทะเลหมอกให้เห็นเจนตา ยอดเขาพะเนินทุ่งมีลักษณะเป็นยอดเขาท่ีมีท่ีราบแคบๆ สภาพเปน็ ทงุ่ หญา้ และตน้ ไมแ้ คระแกรน็ จากจดุ นส้ี ามารถมอง เ ห็ น ค ว า ม ยิ่ ง ใ ห ญ ่ แ ล ะ ค ว า ม อุ ด ม ส ม บู ร ณ ์ ข อ ง ผื น ป ่ า แก่งกระจานอย่างชัดเจน นอกจากน้ี ทุ่งหญ้ายังเป็นแหล่ง อาหารท่ีส�ำคัญของสัตว์ป่าโดยเฉพาะอย่างยิ่งกระทิงและ ช้างป่า อีกท้ังยังเป็นแหล่งดูนกที่ส�ำคัญ โดยเฉพาะนกกะลิง เขียดหางหนามพระเอกประจ�ำอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน ซ่ึงมักจะหากนิ บรเิ วณนอี้ ยู่เปน็ ประจ�ำ นRaกtกcะhลeิงtเ-ขtยี aดilหeาdงหTนrาeมepie (Temnurus temnurus) เป็นนกประจ�ำถ่ินที่สามารถพบได้เฉพาะ อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน พบครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2535 บริเวณหลกั กิโลเมตรที่ 28 บนเส้น ทางสายวังวัน-น้�ำตกทอทิพย์ ท�ำให้เหล่าผู้หลงใหล ธรรมชาติและนักดูนกทั้งมืออาชีพและมือสมัครเล่น ตา่ งพากนั วาดหวงั จะพบเจอกนั พระเอกตวั นท้ี กุ ครงั้ ทมี่ า เยือนอุทยาน แห่งชาติแก่งกระจาน และนับเป็นความท้าทายอย่างหน่ึงในการมาเยือนผืนป่า ตะวนั ตกแหง่ นี้ในแต่ละคร้ัง 45คมู่ อื ท่องเท่ยี วอุทยานแหง่ ชาติแก่งกระจาน
จดุ ชมทะเลหมอกอีกจุดหนึ่งคือ บริเวณ กม.36 อยูก่ ่อนเข้าถงึ ทางลงสู่ น�้ำตกทอทิพย์ จุดนี้นอกจากยามเช้าจะเห็นทะเลหมอกสีขาวอันแสน อลงั การแล้ว ยามทแ่ี สงแดดอาบพืน้ ที่ทะเลหมอกสลายตัวไปแลว้ จะมอง เห็นผืนป่าดงดิบเบื้องล่างท่ีต้นไม้ข้ึนเบียดเสียดหนาแน่น เรือนยอดของ ต้นไม้ขึ้นชิดติดกันราวกับดอกกะหล�่ำจนไม่สามารถมองเห็นพื้นป่าได้เลย บอ่ ยครง้ั ทน่ี กกกและนกเงอื กกรามชา้ งบนิ มาอวดความยงิ่ ใหญเ่ หนอื พน้ื ปา่ นี้ ทะเลหมอก เสน่ห์แหง่ ความหนาวเย็น ทะเลหมอก คือ หมอกท่ีก่อตัวในบริเวณกว้าง การเกดิ หมอกสามารถเกิดได้ ในหลายลักษณะ แต่ ใชห้ ลกั การเดยี วกนั คอื การควบแนน่ ของไอนำ�้ ในอากาศ ซง่ึ เกดิ จากการเปลยี่ นแปลงของอณุ หภมู โิ ดยรอบ ลดลงอยา่ งรวดเรว็ หรอื ไอนำ�้ ผา่ นอากาศจากทหี่ นงึ่ ไปยงั อกี ทหี่ นงึ่ ซงึ่ เยน็ กวา่ สำ� หรบั ทะเลหมอกทส่ี วยงาม ท่ีเกิดขึ้นให้เห็นในยามเช้า เกิดขึ้นจากการท่ีพ้ืนดินคายความร้อนที่รับไว้ ในเวลากลางวัน และเมื่อเวลา กลางคืนที่อุณหภมู ลิ ดลง ไอนำ้� ในอากาศจะควบแน่นเป็นละอองน�ำ้ จนเกิดเป็นหมอกในท่สี ุด สภาวะทเ่ี ออ้ื ใหเ้ หน็ ทะเลหมอกจะมลี กั ษณะ คอื ทอ้ งฟา้ แจม่ ใส อากาศเยน็ และไมม่ ลี ม ฉะนน้ั หาก ตอ้ งการทเ่ี ทยี่ วชมปรากฏการณท์ างธรรมชาตนิ ้ี ควรตอ้ งตรวจสอบสภาพอากาศใหด้ เี สยี กอ่ น จะได้ไมผ่ ดิ หวงั 46 คู่มอื ท่องเทยี่ วอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน
นกเงือก สัญลกั ษณแ์ ห่งปา่ ดงดิบ ดว้ ยความตอ้ งการเฉพาะและพฤตกิ รรมท่เี ป็นเอกลักษณ์ ในการจับคผู่ สมพันธข์ุ องเหลา่ นกเงือก ทง้ั โพรงตามธรรมชาตเิ พอ่ื ใชเ้ ปน็ รงั ในการฟกั และเลยี้ งลกู นกแรกเกดิ การปดิ ปากโพรงและการทงิ้ ขนเพอื่ ใชร้ องรบั ไข่ในรังของตัวเมียซ่ึงเป็นผลให้ตัวผู้ต้องรับหน้าท่ีหาอาหารมาเล้ียงดู จากเหตุที่กล่าวมาท้ังหมด ท�ำให้ ลักษณะถิ่นอาศัยท่ีเหมาะสมในการด�ำรงชีวิตของเหล่านกกลุ่มนี้จึงต้องมีความอุดมสมบูรณ์ มีต้นไม้ขนาด ใหญ่และมีความหลากหลายของชนิดพันธุ์พืชไว้เป็นแหล่งอาหารจ�ำนวนมาก และป่าดงดิบก็มีลักษณะที่ เหมาะสม เราจงึ พบเจ้านกกลุ่มน้ีในพื้นทป่ี ่าดงั กลา่ วอยเู่ สมอจนสามารถกลา่ วไดว้ า่ นกเงอื กเปน็ สญั ลักษณ์ แหง่ ปา่ ดงดิบ ทีส่ อื่ ถึงความหมายของความอุดมสมบรู ณ์นนั่ เอง ในประเทศไทยพบนกเงอื กทงั้ หมดรวม 13 ชนดิ และในผนื ปา่ แกง่ กระจานสามารถพบไดก้ วา่ ครง่ึ ของ ทัง้ หมดที่กล่าวมา ซึง่ สามารถบ่งบอกถงึ ความสมบูรณข์ องผืนป่าอุทยานแหง่ ชาตแิ กง่ กระจานไดเ้ ปน็ อย่างดี 47คูม่ อื ท่องเทยี่ วอุทยานแหง่ ชาตแิ กง่ กระจาน
ทางส�ำหรับรถยนต์สุดสายที่ กม.36 จาก หลาย ก่อนท่ีจะถึงน�้ำตัวน้�ำตกซึ่งมีถึง 9 ช้ัน ลานจอดรถสามารถเดนิ เทา้ เขา้ ไปยงั นำ�้ ตกทอทพิ ย์ สายน้�ำไหลลดหลั่นลงมาเป็นทางยาวตามความ ระยะทางประมาณ 4 กิโลเมตร เส้นทางมี ชันของพ้ืนที่ แต่ละช้ันมีความสวยงามโดดเด่น ความลาดชนั สงู หากทา่ นตอ้ งการเขา้ ไปเยย่ี มชม เฉพาะ มนี ำ้� ไหลตลอดทง้ั ปี สามารถเดนิ เลาะขา้ ง จะต้องมีร่างกายแข็งแรงและนิยมการท่องเที่ยว นำ้� ตกลงมาจนครบทกุ ชั้น ปลายทางของสายน้ำ� ประเภทผจญภัย ระหว่างทางที่ยากล�ำบากน้ัน จะไหลลงสู่แม่น้�ำเพชรบุรี บริเวณริมแม่น้�ำเป็น สามารถพบเห็นสัตว์ป่ารวมถึงพันธุ์ไม้ป่าหลาก จุดกางเต็นท์พักแรมทเ่ี รยี กวา่ เคยูแคมป์ 48 คูม่ ือท่องเทีย่ วอุทยานแห่งชาตแิ ก่งกระจาน
Search
