แผนการสอนวิชาประวัติศาสตร์ ม.ต้น

แผนการสอน รายวิชาประวัติศาสตรช์ าติไทย ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น จัดทําโดย นายสิทธพิ ร คําจันทร์ ครูกศน.ตําบลกองนาง

สมดุ บันทึกกิจกรรมการเรยี นรู ประกอบชุดวชิ า ประวัติศาสตรชาตไิ ทย รายวิชาเลอื กบงั คบั ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน รหสั รายวชิ า สค22020 ตามหลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาขน้ั พ้นื ฐาน พทุ ธศักราช 2551 สํานักงานสง เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั สาํ นกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ กระทรวงศกึ ษาธิการ

คาํ นาํ สมดุ บันทึกกิจกรรมการเรยี นรู ชดุ วชิ าประวตั ิศาสตรช าตไิ ทย รหัสรายวชิ า สค22020 ระดับมัธยมศึกษาตอนตน นี้ เปน สมดุ บันทกึ สาํ หรบั ทาํ กจิ กรรมทกี่ าํ หนดไวในชุดวชิ า เพ่ือใหผเู รยี น ไดท ดสอบความรู ความเขาใจ และฝกทักษะประสบการณที่จําเปนในวชิ าประวัติศาสตรชาติไทย ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน กิจกรรมท่ีกําหนดจะชวยสงเสริมใหผูเรียน มีประสิทธิภาพในการเรียนรูเพิ่มขึ้น ในแตล ะเรื่อง ดังน้ี 1. คําชี้แจงการใชส มุดบนั ทึกกิจกรรมการเรียนรู 2. แบบทดสอบกอนเรียน 3. กิจกรรมทา ยเร่อื งหนว ยการเรียนรูท่ี 1 ความภมู ใิ จในความเปนไทย 4. กิจกรรมทา ยเรอื่ งหนว ยการเรียนรทู ่ี 2 มรดกไทยสมัยกรุงศรอี ยธุ ยา และกรงุ ธนบุรี 5. กจิ กรรมทา ยเรอื่ งหนว ยการเรียนรูท ่ี 3 บทเรยี นจากเหตกุ ารณท างประวตั ิศาสตร ในสมัยกรุงศรีอยธุ ยาและกรุงธนบรุ ี 6. กิจกรรมทา ยเรือ่ งหนวยการเรยี นรูท่ี 4 ความสัมพนั ธกับตา งประเทศ ในสมัยกรงุ ศรีอยธุ ยาและกรุงธนบุรี 7. แบบทดสอบหลังเรยี น สํานักงาน กศน. หวังวาเม่ือผูเรียนไดศึกษาจากชุดวิชาประวัติศาสตรชาติไทย พรอ มทําแบบทดสอบ ปฏิบัติ และทํากิจกรรม ตามคําแนะนําอยางสมบูรณครบถวนแลว ผูเรียน จะประสบความสาํ เร็จในการศกึ ษาได สาํ นักงาน กศน. พฤษภาคม 2561

คาํ ช้แี จงการใชสมุดบันทึกกจิ กรรมการเรยี นรู สมุดบันทึกกิจกรรมการเรียนรูน้ี ใชควบคูกับชุดวิชา ประวัติศาสตรชาติไทย รหสั รายวชิ า สค22020 รายวิชาเลือกบังคับ ระดับมัธยมศึกษาตอนตน ใหผูเรียนทําแบบทดสอบ กอ นเรียนของชุดวิชาตามที่กาํ หนด เพอ่ื ใหผ ูเรยี นทราบความรูพ้ืนฐาน และตรวจคําตอบจากเฉลย แบบทดสอบกอนเรยี นทายเลม หลงั จากน้นั ผูเ รียนศกึ ษาเนอ้ื หาในชดุ วิชาในแตละหนวยการเรียนรู และใหทํากิจกรรมทายเรื่องของแตละหนวยการเรียนรูในสมุดบันทึกกิจกรรมการเรียนรู ผูเรียน สามารถตรวจคาํ ตอบจากเฉลยทายเลม หากผูเ รียนทํากิจกรรมไมถูกตอ งใหกลับไปทบทวนเนื้อหา สาระในเร่ืองนั้นใหเขา ใจแลว ทาํ กจิ กรรมเรียนรซู ํา้ อกี ครงั้ จนถูกตอง และเมอื่ ทาํ กิจกรรมการเรียนรู ครบทกุ หนวยการเรียนรูแ ลว ใหทําแบบทดสอบหลงั เรยี นและตรวจคําตอบจากเฉลยทา ยเลม ในการทํากิจกรรมการเรียนรูน้ี ผูเรียนตองทํากิจกรรมดวยตนเองใหครบถวน ทกุ กจิ กรรม เพือ่ ใหก ารเรียนรขู องผเู รยี นมีประสทิ ธภิ าพประสทิ ธิผล บรรลตุ ัวช้วี ัดของชดุ วิชานี้

สารบัญ หนา คาํ นาํ 1 คาํ ชแี้ จงการใชส มดุ บนั ทึกกิจกรรมการเรียนรู 9 สารบญั 9 แบบทดสอบกอ นเรียน 11 หนวยการเรียนรทู ่ี 1 ความภมู ใิ จในความเปน ไทย 12 เรอ่ื งท่ี 1 สถาบันหลักของชาติ 12 เร่อื งที่ 2 บญุ คณุ ของแผน ดนิ 13 16 หนวยการเรียนรทู ่ี 2 มรดกไทยสมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยาและกรงุ ธนบรุ ี 17 เรอ่ื งที่ 1 ความหมาย/นิยาม “มรดกไทย” 19 เรอ่ื งที่ 2 ประเพณีไทย เรือ่ งที่ 3 วัฒนธรรมไทย 20 เรื่องที่ 4 ศิลปะไทย 20 เรื่องท่ี 5 การอนรุ ักษมรดกไทย 20 22 หนวยการเรยี นรูที่ 3 บทเรียนจากเหตกุ ารณทางประวตั ศิ าสตรใ นสมัยกรุงศรอี ยธุ ยา 23 และกรงุ ธนบุรี 25 เรื่องท่ี 1 สงครามชางเผือก เรอ่ื งท่ี 2 การเสยี กรงุ ศรีอยธุ ยา ครง้ั ที่ 1 เรื่องที่ 3 สงครามยทุ ธหัตถขี องสมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช เรอ่ื งท่ี 4 การเสยี กรงุ ศรีอยุธยา คร้ังท่ี 2 เรื่องท่ี 5 การกอบกเู อกราชของสมเด็จพระเจา ตากสนิ มหาราช

สารบัญ (ตอ ) หนว ยการเรียนรูท ่ี 4 ความสัมพนั ธก บั ตา งประเทศในสมัยกรุงศรอี ยธุ ยาและกรงุ ธนบรุ ี 26 เรือ่ งที่ 1 ความสมั พนั ธกับตา งประเทศในสมัยกรงุ ศรอี ยุธยา 26 เรื่องที่ 2 ความสัมพนั ธกบั ตา งประเทศในสมัยกรงุ ธนบรุ ี 29 แบบทดสอบหลงั เรยี น 31 เฉลยแบบทดสอบกอ นเรียน 38 เฉลย/แนวคาํ ตอบทา ยกิจกรรม 39 เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น 54 คณะผจู ัดทาํ 55

1 แบบทดสอบกอนเรยี น คาํ สง่ั ใหผ เู รยี นเลือกคาํ ตอบทถ่ี กู ทส่ี ดุ แลว ทําเครอื่ งหมาย × หนา ขอ ทถี่ กู ที่สดุ 1. พระมหากษัตรยิ พระองคใดท่ถี อื เปน ปฐมกษตั รยิ ของชนชาตไิ ทย ต้งั แตส มัยกรงุ สโุ ขทยั ก. พอขนุ ศรอี ินทราทติ ย ข. พอ ขนุ รามคําแหงมหาราช ค. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ง. สมเดจ็ พระรามาธบิ ดีที่ 1 (พระเจาอทู อง) 2. ขอ ใดตอไปนี้ไมถ กู ตอ ง ก. กรุงศรอี ยธุ ยามพี ระมหากษตั รยิ  ปกครองรวม 5 ราชวงศ ข. กรงุ ศรีอยธุ ยา มพี ระมหากษตั ริยป กครอง 33 พระองค ค. กรงุ ศรีอยธุ ยา เปน ราชธานีของไทยยาวนานถึง 417 ป ง. กรุงศรีอยุธยาถูกปกครองโดยกษัตริยพ มา 3. ขอใดบอกความหมายของ “ชาติ” ตามพจนานุกรมแปล ไทย-ไทย ราชบณั ฑติ ยสถาน ไดถกู ตอ งท่ีสดุ ก. ชาติ หมายถงึ คนและแผน ดนิ ข. ชาติ หมายถึง แผน ดินทกี่ ลุมคนอาศยั อยู ค. ชาติ หมายถึง การประกอบกนั ของ 3 สถาบันหลกั คอื ชาติ ศาสนา และพระมหากษตั ริย ง. ชาติ หมายถึง ประเทศ ประชาชนทเ่ี ปน พลเมอื งของประเทศ ที่มคี วามรูส ึกในเรื่อง เช้ือชาติ ศาสนา ภาษา ประวัติศาสตรความเปนมา ขนบธรรมเนียมประเพณี และวฒั นธรรมอยา งเดียวกนั หรืออยูในปกครองรัฐบาลเดียวกนั

2 4. ขอใดอธิบายการรวมชาติใหเ ปน ปกแผนไดดีทส่ี ดุ ก. พอ ขุนผาเมอื ง รว มกบั พอขุนศรอี นิ ทราทิตย รวบรวมไพรพล สถาปนากรงุ สโุ ขทยั ให เปนอาณาจกั รของชนชาตไิ ทย ข. สมเดจ็ พระรามาธบิ ดีที่ 1 (สมเด็จพระเจาอทู อง) ผนวกเมอื งตาง ๆ เขาดวยกันแลว สถาปนากรงุ ศรอี ยธุ ยา เปน ราชธานขี องชนชาตไิ ทย ค. สมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช กอบกูเอกราชบานเมืองและประกาศอสิ รภาพใหก รุงศรี อยุธยา หลังจากทเ่ี สียกรุงศรคี ร้ังท่ี 1 ใหก บั พมา ง. ถกู ทกุ ขอ 5. พระพุทธศาสนาที่เผยแผเ ขามาสชู นชาตไิ ทย ครั้งแรกในสมยั กรงุ สโุ ขทัย เปนนกิ ายอะไร ก. นิกายเถรวาท ข. นกิ ายมหายาน ค. นิกายลงั กาวงศ ง. ท้งั 2 นกิ ายคอื เถรวาท และมหายาน 6. ในรัชสมัยใด ท่ีมีการหลอพระพุทธรูป “พระศรีสรรเพชญ” ซึ่งเปนพระพุทธทองคําที่ ใหญท ีส่ ุดในโลก ก. ในสมยั สมเดจ็ พระรามาธิบดที ี่ 1 ข. ในสมัยสมเด็จพระรามาธบิ ดที ่ี 2 ค. ในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ง. ในสมัยสมเดจ็ พระเจาอยูห ัวบรมโกศ 7. ขอใดไมใชค วามสาํ คัญของสถาบนั กษตั ริยต งั้ แตอ ดตี จนถึงปจ จุบันทม่ี ีตอแผนดนิ ไทย ก. เปนประมขุ แหง รัฐเชิงสญั ลักษณเ ทา นน้ั ข. เปน ผูรวบรวมชนชาตไิ ทยใหเ ปน ปกแผน ค. เปนผนู าํ ทพั ในการออกศกึ สงคราม ง. เปน ศนู ยร วมใจของคนในชาติ

3 8. ขอ ใดตอไปนี้ไมถูกตอง ก. ชนชาวไทยเสยี กรงุ ศรีอยธุ ยาใหก ับพมา ครั้งท่ี 1 เมื่อป พ.ศ. 2121 ข. ชนชาวไทยเสยี กรงุ ศรีอยุธยาใหกับพมา ครั้งที่ 2 เมอ่ื ป พ.ศ. 2310 ค. สงครามยุทธหัตถเี กิดข้ึนกอ นทส่ี มเดจ็ พระนเรศวร จะขนึ้ ครองราชย ง. สมเดจ็ พระนเรศวร ประกาศอสิ รภาพ ณ เมืองแครง เมอ่ื ป พ.ศ. 2127 9. ขอใดไมใ ชเ หตกุ ารณท ่ีเกดิ ขนึ้ ในสมัยสมเด็จพระนารายณม หาราช ก. สงคณะทตู ไปเจรญิ ไมตรีกบั ประเทศฝรัง่ เศส ข. กอบกูเ อกราช หลังจากเสยี กรุงศรอี ยุธยาใหกบั พมา ค. กวเี อกนาม ศรีปราชญ แตง หนังสือกําศรวลศรีปราชญ ง. แตง ตั้งเจาพระยาวิชเยนทร ซงึ่ เปน ชาวตางชาติใหเขารับราชการ 10. ขอ ใดตอไปนี้ไมถกู ตอง ก. ขุนรองปลดั ชู เปน ทหารเอกของสมเดจ็ พระเจา ตากสนิ ข. พระสุพรรณกลั ยาถูกถวายตัวใหบ ุเรงนองเพื่อเปนตวั ประกัน ค. สมเด็จพระสุริโยทยั สิน้ พระชนมบ นหลงั ชางในการตอ สกู บั พระเจา แปร ง. ชาวบา นบางระจันตอสูศึกตานกองทัพพมาไดถ ึง 8 ครั้ง ชวงกอ นเสยี กรุงศรีอยุธยา ครัง้ ที่ 2 11. สถานทตี่ อ ไปนเี้ ปนมรดกไทยทไี่ ดขน้ึ ทะเบยี น “มรดกโลก” ยกเวน ขอ ใด ก. นครประวัติศาสตรพ ระนครศรอี ยุธยา ข. เมืองประวัตศิ าสตรส ุโขทัยและเมืองบรวิ าร ค. วัดพระศรีรัตนศาสดาราม กรุงเทพมหานคร ง. เขตรกั ษาพันธุสัตวป าทงุ ใหญ – หว ยขาแขง

4 12. “วนั เนา” ของประเพณสี งกรานตต รงกบั วนั ใด ก. วนั ท่ี 12 เมษายน ข. วันที่ 13 เมษายน ค. วันท่ี 14 เมษายน ง. วนั ที่ 15 เมษายน 13. ความหมายของคําวา “บา นนอก” ในสมัยอยุธยา ตรงกบั คาํ ใด ก. ชนบท ข. เมอื งนอก ค. ตา งจงั หวดั ง. ตา งประเทศ 14. ขอใดคอื ความสําคญั ของหนงั สอื “จนิ ดามณ”ี ก. เปนการต นู เลมแรกของไทย ข. เปน นิตยสารเลมแรกของไทย ค. เปนแบบเรยี นเลม แรกของไทย ง. เปนราชกจิ จานุเบกษาฉบบั แรกของไทย 15. ขอ ใดเปน ศลิ ปะอยธุ ยาตอนกลาง ก. ปราสาทพระนครหลวง ข. พระเจดยี ว ัดใหญข ัยมงคล ค. พระพุทธรูปปางประธานวดั ไชยวัฒนาราม ง. พระพทุ ธรูปปางประธานวัดพุทไธสวรรย

5 16. พระพุทธรปู องคใ หญท ว่ี ดั พนญั เชงิ จังหวดั พระนครศรีอยธุ ยาเปนประติมากรรม ในสมัยใด ก. พระบรมไตรโลกนาถ ข. พระเจาปราสาททอง ค. พระเจาตากสินมหาราช ง. สมเด็จพระรามาธบิ ดที ่ี 1 17. การเมืองการปกครองในสมยั กรงุ ธนบรุ ี มลี ักษณะอยางไร ก. การปกครองสวนกลาง ข. การปกครองสวนกลาง, การปกครองสว นหวั เมือง ค. การปกครองสว นกลาง, การปกครองสว นหัวเมือง, การปกครองสว นเมือง ประเทศราช ง. ไมม ีขอ ใดถูก 18. ขอใดไมใชป ญ หาความขัดแยง ระหวางไทยกบั พมา ก. ตองการแยงชิงความเปนใหญเ หนือดนิ แดนนี้ ข. ตอ งการขยายอาณาเขตใหกวา งใหญ ค. ตองการเขา ไปมอี าํ นาจเหนือลา นนา ง. ตอ งการแกแ คน ซ่งึ กันและกัน 19. กลุมคนในขอ ใดในสมยั กรงุ ศรอี ยุธยาทมี่ ีบทบาทในการเมืองการปกครองมากท่สี ดุ ก. ไพร ข. ขนุ นาง ค. เจานาย ง. พระสงฆ

6 20. เหตุผลทรี่ าชธานตี องสงเชอ้ื พระวงศไปปกครองดูแลเมืองหนา ดานเพราะอะไร ก. เพื่อเปน ทฝ่ี กหัดวาราชการงานเมือง ข. อยูไกลราชธานีจึงมักเกดิ กบฏบอ ยคร้ัง ค. เพ่อื ชวยกาํ กับดูแลเมอื งประเทศราชอีกชน้ั หนึง่ ง. เอาไวเ ปนเมืองปองกันขาศึกกอ นท่ขี าศึกจะจโู จมมาถงึ ราชธานี 21. ขอใดคอื สาเหตุหนึ่งของการเสยี กรุงศรอี ยธุ ยาครง้ั ที่ 2 พ.ศ. 2310 ก. นโยบายกดี กันชาวตะวนั ตก ข. การต้ังตนเปนอสิ ระของหวั เมืองมอญ ค. ความเหินหางระหวา งพระมหากษตั รยิ ก ับราษฎร ง. กรงุ ศรอี ยุธยาขาดศูนยร วมอํานาจอนั แทจริงในการปกครอง 22. เหตกุ ารณท นี่ ําไปสกู ารจลาจลในกรุงธนบรุ ีเปนลาํ ดับแรกคือเหตกุ ารณใ ด ก. จวนเจา เมอื งกรงุ เกาถกู ปลน ข. พระยาสรรคน ํากําลงั เขายดึ วงั ค. การปราบปรามกลุม เจา พระฝาง ง. สมเด็จพระเจา ตากสินมหาราชทรงผนวช 23. ขอ ใดไมใชเ หตุผลของการยา ยราชธานจี ากกรงุ ศรีอยุธยามาท่ีกรงุ ธนบุรี ก. กรงุ ศรีอยุธยาทรดุ โทรมเกนิ กวาจะบรู ณะซอ มแซม ข. กรงุ ศรีอยธุ ยามศี ัตรรู อบดา นแมมีปอ มปราการทีม่ ่ันคง ค. กรงุ ศรอี ยุธยาสามารถติดตอ คา ขายทางทะเลกบั ตางชาตไิ ดอยางสะดวก ง. พมารูลทู างภมู ศิ าสตรข องกรงุ ศรอี ยุธยาซึ่งเปนขอเสียเปรยี บในการปอ งกนั พระนคร 24. นโยบายตางประเทศในสมยั กรงุ ศรีอยุธยาข้นึ อยกู บั ปจจัยใด ก. ปจจัยดานสงั คมและวัฒนธรรม ข. ปจจยั ดานการปกครองและศาสนา ค. ปจจัยดานการเมอื งและเศรษฐกจิ ง. ปจจัยดา นเศรษฐกจิ และการศึกษา

7 25. ขอ ใดเปนความสมั พนั ธทเี่ หน็ ไดช ดั เจนทสี่ ดุ ระหวา งอาณาจักรกรุงศรีอยธุ ยากบั เขมร ก. ความสัมพนั ธท างวัฒนธรรม ข. ความสมั พนั ธทางการปกครอง ค. ความสัมพันธท างเศรษฐกิจ ง. ความสัมพนั ธท างการเมือง 26. จุดประสงคส าํ คัญท่ีสดุ ท่สี มเดจ็ พระนารายณม หาราชทรงเจรญิ สมั พนั ธไมตรกี ับอังกฤษ คือเรือ่ งใด ก. การคาระหวา งประเทศ ข. การสรา งพระราชวังใหม ค. การใหคานอํานาจกบั ฮอลนั ดา ง. การชวยเหลือทางดา นวิทยาการสมยั ใหม 27. ความสมั พนั ธร ะหวา งกรุงศรีอยธุ ยากับชาตติ ะวนั ตกเปนไปในลกั ษณะใดเปนสว นใหญ ก. การเมืองนาํ การคา ข. การคานาํ การเมือง ค. การทูตนําการเผยแพรศาสนา ง. การเผยแพรศ าสนานําการทตู 28. ชาตติ ะวันตกทเี่ ขา มาคา ขายกบั อาณาจกั รกรงุ ศรอี ยธุ ยาเปนชาตแิ รกและเขา มาตั้ง สถานีการคา ที่กรงุ ศรอี ยุธยา นครศรธี รรมราช ปต ตานี มะรดิ ตะนาวศรี คอื ชาตใิ ด ก. องั กฤษ ข. ฮอลนั ดา ค. ฝรั่งเศส ง. โปรตเุ กส

8 29. ความสมั พนั ธก ับตา งประเทศในสมยั กรุงธนบรุ ีมีลกั ษณะสาํ คัญอยา งไร ก. การปอ งกันประเทศจากการรกุ รานของตา งชาติ ข. การปองกันประเทศจากการเผยแพรศ าสนา ค. การแขงขนั ทางดา นเศรษฐกิจ ง. การแขงขนั ทางการคา ขาย 30. ประเพณีสงกรานตเปน ราชพธิ ใี หขา ราชการไปกราบบังคมเกิดขึ้นในเดือนอะไร ก. เดือน 2 ข. เดือน 3 ค. เดือน 4 ง. เดือน 5

9 หนวยการเรยี นรูท่ี 1 ความภูมใิ จในความเปนไทย กิจกรรมทายเร่อื งท่ี 1 สถาบนั หลักของชาติ กิจกรรมท่ี 1 จงตอบคําถามตอไปนี้ 1. ใหอ ธบิ ายความหมายของ “ชาติ” ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………….................... ..................………………………………………………………………………………………………………….............. 2. ใหอธิบายความเปน มาของชนชาตไิ ทย ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………….................... ..................………………………………………………………………………………………………………….............. 3. ใหย กตัวอยางพระปรีชาสามารถของพระมหากษตั ริยไ ทยในการรวบรวมชาติ มา 1 พระองค ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………….................... ..................…………………………………………………………………………………………………………..............

10 4. ใหบ อกความสาํ คัญของสถาบันศาสนาทีม่ ีตอ สังคมไทย ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………….................... ..................………………………………………………………………………………………………………….............. 5. ใหอธิบายความสําคัญของสถาบันพระมหากษัตริยท่ีมีตอคนไทย พรอมยกตัวอยาง ประกอบ ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………….................... ..................………………………………………………………………………………………………………….............. 6. ใหบ อกพฤติกรรมท่ีแสดงถงึ ความภมู ิใจในความเปนไทย และพฤติกรรมท่ีแสดงออกถึง การรกั ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตรยิ  มาอยา งนอ ย 3 พฤติกรรม ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………….................... ..................…………………………………………………………………………………………………………..............

11 กจิ กรรมทา ยเรอ่ื งท่ี 2 บญุ คณุ ของแผน ดิน กจิ กรรมที่ 1 จงจบั คพู ระราชกรณียกิจ วีรกรรม หรือพระปรีชาสามารถของพระมหากษัตริย วีรชน กับช่ือพระมหากษัตริยหรือวีรชนใหถูกตอง โดยนําตัวเลขมาไวในชอง ดา นหนา เชน สมเด็จพระเจา อูทอง ตรงกับขอที่ 1. การสถาปนากรงุ ศรอี ยธุ ยาข้ึนเปนราชธานีของไทย สมเดจ็ พระเจา อทู อง 1. การสถาปนากรุงศรอี ยธุ ยาข้ึนเปนราชธานขี องไทย สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ 2. รัชสมัยที่เสยี กรงุ ศรอี ยุธยา ครง้ั ที่ 1 สมเด็จพระมหาจกั รพรรดิ 3. ตอ สูศ กึ ตา นกองทัพพมาไดถึง 8 คร้ัง ชวงกอนเสีย กรุงศรอี ยุธยา ครั้งท่ี 2 สมเด็จพระมหนิ ทราธริ าช 4. กอบกเู อกราช หลงั การเสียกรุงศรอี ยุธยา ครง้ั ที่ 1 สมเด็จพระธรรมราชาธิราช 5. ถูกถวายใหบ ุเรงนองเพื่อเปนตวั ประกนั สมเด็จพระนเรศวรมหาราช 6. มกี ารต้ังสมณวงศใ นลังกา ทเี่ รยี กวา สยามวงศ หรอื อุบาลวี งศ สมเดจ็ พระนารายณมหาราช 7. กอบกูเอกราช หลงั การเสยี กรงุ ศรอี ยธุ ยา คร้ังที่ 2 สมเด็จพระเจา อยหู วั 8. รัชสมยั ทเ่ี สียกรุงศรอี ยุธยา ครัง้ ที่ 2 พระบรมโกศ สมเด็จพระเจาเอกทศั น 9. ส้ินพระชนมบ นหลังชางในการตอ สกู บั พระเจา แปร สมเด็จพระเจา ตากสินมหาราช 10. ไดร ับการแตง ต้งั ใหเ ปนกษัตริยครองกรุงศรีอยุธยา จากบุเรงนอง พระสุริโยทยั 11. รวบรวมพลได 400 คน ตอสศู ึกพมา พระสพุ รรณกลั ยา 12. ปฏริ ปู การปกครองแบบจตสุ ดมภ ขนุ รองปลดั ชู 13. มีการแตงต้ังคณะทูตไปเจริญไมตรีกับประเทศ ฝรั่งเศส ในสมัยพระเจา หลุยส ที่ 14 ชาวบานบางระจนั 14. สงครามชา งเผอื ก 15. สถาปนากรงุ ธนบุรเี ปนราชธานี 16. ประกาศอิสรภาพ ณ เมอื งแครง

12 หนว ยการเรียนรทู ่ี 2 มรดกไทยสมยั กรุงศรีอยธุ ยาและกรุงธนบรุ ี กจิ กรรมทา ยเรอื่ งท่ี 1 ความหมาย นิยาม มรดกไทย กจิ กรรมที่ 1 ตอบคําถามตอไปน้ี 1. จงบอกความหมายของ “มรดกไทย” พรอมยกตวั อยางประกอบ ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

13 กจิ กรรมทายเร่อื งท่ี 2 ประเพณไี ทย กจิ กรรมท่ี 1 จงอธบิ ายประเพณไี ทยตอไปน้ีในสมัยกรุงศรอี ยุธยาและกรุงธนบรุ ีมาพอสงั เขป 1) พระราชพิธีพยุหยาตราทางชลมารค ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 2) พธิ ีจรดพระนังคลั แรกนาขวญั ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

14 3) ประเพณสี งกรานต ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 4) ประเพณีลงแขกทํานา ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

15 5) ประเพณเี ดือน 11 การแขงเรอื ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 6) ประเพณเี ดือน 12 พธิ ีจองเปรียงตามประทปี (ชักโคม) ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

16 กิจกรรมทายเรอื่ งท่ี 3 วฒั นธรรมไทย กจิ กรรมท่ี 1 จงอธิบายวฒั นธรรมไทยในสมัยกรุงศรีอยุธยาและกรุงธนบรุ ดี า นตอ ไปน้ี มาพอสังเขป 1) ดานการแตงกาย ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 2) การใชภาษา ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

17 กจิ กรรมทายเรอื่ งที่ 4 ศลิ ปะไทย กิจกรรมที่ 1 จงบอกศลิ ปะไทยในสมัยกรงุ ศรีอยุธยาและกรงุ ธนบรุ ดี า นตอไปนี้ มาพอสงั เขป 1) ดานวรรณกรรม ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 2) ดา นสถาปต ยกรรม ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

18 3) ดา นประติมากรรม ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

19 กิจกรรมทายเร่ืองท่ี 5 การอนรุ กั ษมรดกไทย กจิ กรรมท่ี 1 จงบอกความภาคภมู ิใจในมรดกไทยพรอ มยกตวั อยา ง อยางนอ ย 3 ตัวอยา ง ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

20 หนวยการเรยี นรูที่ 3 บทเรยี นจากเหตุการณท างประวตั ศิ าสตรในสมัยกรงุ ศรอี ยุธยาและกรงุ ธนบุรี กจิ กรรมทายเรือ่ งท่ี 1 สงครามชางเผือก กิจกรรมท่ี 1 บอกแนวทางการนาํ บทเรียนจากเหตกุ ารณส งครามชางเผอื กทน่ี าํ มาปรับใช ในการดําเนนิ ชีวิต ....................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... กจิ กรรมทายเรอ่ื งที่ 2 การเสียกรงุ ศรอี ยุธยา ครั้งท่ี 1 กิจกรรมที่ 2.1 เลา เหตกุ ารณการเสยี กรุงศรีอยธุ ยาครง้ั ท่ี 1 ............................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

21 ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... กิจกรรมที่ 2.2 บอกแนวทางการนาํ บทเรียนจากเหตกุ ารณก ารเสียกรุงศรอี ยุธยาครัง้ ที่ 1 ที่นํามาปรับใชในการดาํ เนินชวี ติ ....................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

22 กจิ กรรมทา ยเรื่องท่ี 3 สงครามยทุ ธหตั ถขี องสมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช กิจกรรมที่ 1 เลาเหตกุ ารณท ่ีเกิดข้ึนจากภาพนี้ ............................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

23 กจิ กรรมทา ยเรือ่ งที่ 4 การเสียกรงุ ศรอี ยุธยา ครั้งที่ 2 กิจกรรมท่ี 4.1 เลาเหตกุ ารณก ารเสยี กรงุ ศรีอยุธยาครั้งท่ี 2 .............................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

24 กจิ กรรมที่ 4.2 บอกแนวทางการนาํ บทเรยี นจากเหตุการณการเสยี กรงุ ศรีอยธุ ยาคร้งั ที่ 2 ทน่ี ํามาปรับใชในการดาํ เนนิ ชวี ติ ............................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

25 กจิ กรรมทา ยเรอ่ื งท่ี 5 การกอบกูเ อกราชของสมเดจ็ พระเจาตากสนิ มหาราช กจิ กรรมที่ 1 เลา ถึงการสถาปนากรุงธนบรุ ีเปนราชธานี .............................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

26 หนวยการเรยี นรูที่ 4 ความสมั พนั ธกบั ตา งประเทศในสมัยกรงุ ศรีอยธุ ยาและกรุงธนบรุ ี กิจกรรมทายเรอื่ งที่ 1 ความสมั พนั ธก ับตา งประเทศในสมัยกรงุ ศรอี ยุธยาและกรุงธนบรุ ี กจิ กรรมท่ี 1.1 ใหผูเ รียนอธิบายความสัมพันธข องรฐั เพอื่ นบา นในสมยั กรงุ ศรอี ยุธยาและกรงุ ธนบุรี รฐั เพอ่ื นบา น ลักษณะความสมั พนั ธ ....................................................................................................................... สโุ ขทัย ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ลา นนา ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... พมา ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... หวั เมืองมอญ ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... เขมร ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ลา นชาง ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... .......................................................................................................................

27 รัฐเพ่อื นบา น ลักษณะความสัมพนั ธ ญวน ....................................................................................................................... มลายู ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... กิจกรรมที่ 1.2 ใหผูเรยี นอธบิ ายความสัมพนั ธระหวางอาณาจักรอยธุ ยากับทวีปเอเชีย 1. การทก่ี รงุ ศรอี ยธุ ยาสง คณะทูตและเครื่องบรรณาการไปประเทศจนี เปน ประจาํ สง ผลให ไทยเปน อยา งไร ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 2. กรุงศรีอยุธยามคี วามสัมพนั ธกับญป่ี ุนอยา งเปน ทางการในสมัยของพระมหากษตั รยิ  พระองคใ ด ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

28 3. ความสมั พนั ธร ะหวา งกรุงศรอี ยุธยากบั ญ่ปี นุ ในสมยั กรุงศรีอยุธยาตอนกลางเสอื่ มลง เพราะเหตุใด ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... กิจกรรมที่ 1.3 ใหผูเรยี นวิเคราะหค วามสัมพนั ธร ะหวา งกรงุ ศรอี ยุธยากับชาตติ ะวนั ตก (ทวีปยุโรป) 1. ชาติตะวนั ตกท่เี ขามาติดตอ กับกรุงศรีอยธุ ยา เพอื่ จุดประสงคอ ะไร ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 2. ชาติตะวนั ตกเขามาตดิ ตอและมีความสมั พันธก บั กรงุ ศรอี ยุธยาไดแ กชาตใิ ดบาง ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 3. ใครคอื ทตู ของโปรตเุ กสทีม่ าเจริญสัมพนั ธไมตรกี บั กรงุ ศรีอยุธยา ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

29 4. ชาติตะวันตกใดท่ีมาติดตอกับกรุงศรีอยุธยาเพ่ือตองการเผยแพรคริสตศาสนา เพยี งอยา งเดยี ว ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 5. ความสมั พนั ธร ะหวางกรงุ ศรีอยธุ ยากบั ชาตติ ะวนั ตกยุตลิ งดวยสาเหตใุ ด ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... กิจกรรมทายเรอื่ งที่ 2 ความสมั พนั ธก ับตา งประเทศในสมัยกรุงธนบรุ ี กจิ กรรมท่ี 2.1 ใหผูเรยี นวเิ คราะหค วามสัมพันธระหวา งกรุงธนบรุ กี ับประเทศเพือ่ นบา น 1. กรุงธนบุรีทําสงครามกับพมา ถงึ 10 ครั้ง การรบครง้ั ไหนเปน การรบคร้ังท่ีสําคญั ที่สุด ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... 2. เหตุใดสมเดจ็ พระเจาตากสนิ มาราชจงึ ตองยกทัพไปตีเมอื งจาํ ปาศักด์ิ ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 3. เหตใุ ด สมเดจ็ พระเจาตากสนิ มหาราชจึงปลอ ยใหห วั เมอื งมลายูอยูเ ปน รฐั อิสระ ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

30 4. พระยาโยธาถกู ตัดศีรษะเสยี บประจาร เน่อื งจากสาเหตใุ ด ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 5. สถานทที่ กี่ องทพั พมาใชเ ปน ที่เกบ็ คลงั เสบยี งทุกคร้งั ที่เดินทางมารบกบั ไทย ในสมัยกรงุ ธนบรุ ี คอื ท่ีใด ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... กจิ กรรมที่ 2.2 ใหผ เู รยี นวเิ คราะหความสัมพนั ธก ับตางประเทศในสมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยากบั กรุงธนบุรีท่เี กีย่ วกับความมน่ั คงของประเทศมา 5 ประเทศ เชน ความสัมพนั ธกับจีนในสมยั กรุงศรีอยุธยาไดมีการสงคณะทูตไทยไปประเทศจีนหลายคร้ัง ทาํ ใหป ระเทศมีความม่ันคง นอกจากน้ียังไดรับความรวมมือจากจีนในการติดตอคาขายทําให เศรษฐกิจเจริญรุงเรอื ง

31 แบบทดสอบหลังเรียน คาํ ส่ัง ใหผ ูเรยี นเลือกคําตอบทถี่ กู ท่สี ุด แลว ทาํ เคร่ืองหมาย × หนา ขอ ทถ่ี กู ทสี่ ดุ 1. ขอ ใดตอ ไปน้ีไมถกู ตอ ง ก. กรงุ ศรีอยธุ ยามพี ระมหากษัตรยิ  ปกครองรวม 5 ราชวงศ ข. กรุงศรอี ยธุ ยา มพี ระมหากษตั ริยปกครอง 33 พระองค ค. กรุงศรีอยธุ ยา เปนราชธานขี องไทยยาวนานถึง 417 ป ง. กรงุ ศรีอยุธยาถกู ปกครองโดยกษัตริยพ มา 2. ขอ ใดอธิบายการรวมชาตใิ หเปนปก แผนไดดีทสี่ ดุ ก. พอ ขุนผาเมือง รว มกับพอ ขุนศรอี นิ ทราทิตย รวบรวมไพรพ ล สถาปนากรงุ สโุ ขทยั ให เปนอาณาจักรของชนชาตไิ ทย ข. สมเด็จพระรามาธบิ ดที ี่ 1 (สมเด็จพระเจา อทู อง) ผนวกเมอื งตาง ๆ เขาดวยกันแลว สถาปนากรุงศรีอยุธยา เปน ราชธานขี องชนชาติไทย ค. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช กอบกเู อกราชบานเมืองและประกาศอิสรภาพใหกรุงศรี อยธุ ยา หลงั จากทเี่ สยี กรุงศรคี ร้ังท่ี 1 ใหก บั พมา ง. ถูกทุกขอ 3. พระมหากษัตรยิ พ ระองคใ ดที่ถอื เปน ปฐมกษัตริยของชนชาติไทย ตั้งแตส มัยกรงุ สุโขทยั ก. พอขุนศรีอินทราทิตย ข. พอขุนรามคาํ แหงมหาราช ค. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ง. สมเด็จพระรามาธิบดที ี่ 1 (พระเจาอูทอง) 4. ขอ ใดบอกความหมายของ “ชาติ” ตามพจนานุกรมแปล ไทย-ไทย ราชบณั ฑติ ยสถาน ไดถูกตองทสี่ ดุ ก. ชาติ หมายถงึ คนและแผน ดิน ข. ชาติ หมายถงึ แผน ดนิ ที่กลมุ คนอาศยั อยู ค. ชาติ หมายถึง การประกอบกนั ของ 3 สถาบันหลกั คือ ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย ง. ชาติ หมายถึง ประเทศ ประชาชนท่ีเปนพลเมอื งของประเทศ ที่มีความรสู กึ ในเรือ่ ง เช้ือชาติ ศาสนา ภาษา ประวัติศาสตรความเปนมา ขนบธรรมเนียมประเพณี และวฒั นธรรมอยา งเดียวกันหรืออยใู นปกครองรัฐบาลเดียวกนั

32 5. ขอ ใดไมใชค วามสําคญั ของสถาบันกษตั ริยต ั้งแตอดีตจนถึงปจจุบันท่ีมตี อ แผน ดินไทย ก. เปน ประมุขแหง รัฐเชงิ สญั ลักษณเ ทาน้นั ข. เปนผรู วบรวมชนชาติไทยใหเปน ปก แผน ค. เปน ผูนําทพั ในการออกศึกสงคราม ง. เปนศูนยรวมใจของคนในชาติ 6. ขอ ใดตอไปน้ีไมถ ูกตอง ก. ชนชาวไทยเสียกรงุ ศรอี ยธุ ยาใหก บั พมา คร้ังที่ 1 เมื่อป พ.ศ. 2121 ข. ชนชาวไทยเสียกรงุ ศรีอยธุ ยาใหก บั พมา คร้งั ท่ี 2 เมือ่ ป พ.ศ. 2310 ค. สงครามยุทธหตั ถเี กดิ ขึน้ กอ นที่สมเดจ็ พระนเรศวร จะขึ้นครองราชย ง. สมเด็จพระนเรศวร ประกาศอสิ รภาพ ณ เมืองแครง เม่อื ป พ.ศ. 2127 7. พระพทุ ธศาสนาท่ีเผยแผเ ขามาสชู นชาตไิ ทย คร้ังแรกในสมยั กรุงสุโขทัย เปนนกิ ายอะไร ก. นิกายเถรวาท ข. นิกายมหายาน ค. นกิ ายลังกาวงศ ง. ทั้ง 2 นิกายคอื เถรวาท และมหายาน 8. ในรัชสมัยใด ท่ีมีการหลอพระพุทธรูป “พระศรีสรรเพชญ” ซ่ึงเปนพระพุทธทองคําท่ี ใหญที่สุดในโลก ก. ในสมัยสมเด็จพระรามาธบิ ดที ่ี 1 ข. ในสมัยสมเดจ็ พระรามาธิบดีที่ 2 ค. ในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ง. ในสมัยสมเด็จพระเจา อยูห วั บรมโกศ 9. สถานท่ตี อ ไปนเ้ี ปน มรดกไทยท่ไี ดข นึ้ ทะเบยี น “มรดกโลก” ยกเวน ขอ ใด ก. นครประวตั ิศาสตรพระนครศรอี ยุธยา ข. เมืองประวตั ิศาสตรส ุโขทัยและเมอื งบรวิ าร ค. วัดพระศรีรตั นศาสดาราม กรุงเทพมหานคร ง. เขตรักษาพนั ธุสัตวปาทุง ใหญ – หว ยขาแขง

33 10. ขอใดตอไปน้ีไมถ ูกตอง ก. ขนุ รองปลดั ชู เปนทหารเอกของสมเดจ็ พระเจา ตากสิน ข. พระสพุ รรณกัลยาถูกถวายตวั ใหบ ุเรงนองเพอื่ เปนตัวประกัน ค. สมเดจ็ พระสุรโิ ยทยั สน้ิ พระชนมบ นหลังชา งในการตอสูกับพระเจาแปร ง. ชาวบา นบางระจนั ตอ สศู ึกตา นกองทพั พมาไดถ ึง 8 ครั้ง ชวงกอนเสยี กรงุ ศรอี ยธุ ยา ครงั้ ท่ี 2 11. ขอ ใดไมใชเ หตุการณทเ่ี กดิ ขน้ึ ในสมัยสมเด็จพระนารายณม หาราช ก. สงคณะทูตไปเจรญิ ไมตรีกบั ประเทศฝรั่งเศส ข. กอบกเู อกราช หลงั จากเสยี กรุงศรีอยธุ ยาใหก ับพมา ค. กวเี อกนาม ศรีปราชญ แตง หนังสอื กําศรวลศรปี ราชญ ง. แตงต้ังเจา พระยาวชิ เยนทร ซงึ่ เปน ชาวตางชาตใิ หเ ขา รบั ราชการ 12. ขอ ใดเปนศลิ ปะอยธุ ยาตอนกลาง ก. ปราสาทพระนครหลวง ข. พระเจดียว ดั ใหญข ัยมงคล ค. พระพุทธรปู ปางประธานวดั ไชยวฒั นาราม ง. พระพทุ ธรปู ปางประธานวดั พทุ ไธสวรรย 13. พระพุทธรปู องคใ หญท ่วี ดั พนัญเชิง จงั หวัดพระนครศรอี ยธุ ยาเปนประตมิ ากรรม ในสมยั ใด ก. พระบรมไตรโลกนาถ ข. พระเจา ปราสาททอง ค. พระเจา ตากสนิ มหาราช ง. สมเด็จพระรามาธบิ ดที ี่ 1 14. ความหมายของคําวา “บา นนอก” ในสมัยอยธุ ยา ตรงกบั คาํ ใด ก. ชนบท ข. เมอื งนอก ค. ตา งจังหวดั ง. ตา งประเทศ

34 15. “วันเนา” ของประเพณสี งกรานตต รงกบั วนั ใด ก. วันท่ี 12 เมษายน ข. วันที่ 13 เมษายน ค. วนั ที่ 14 เมษายน ง. วนั ที่ 15 เมษายน 16. การเมอื งการปกครองในสมัยกรงุ ธนบรุ ี มีลกั ษณะอยา งไร ก. การปกครองสวนกลาง ข. การปกครองสวนกลาง, การปกครองสว นหัวเมือง ค. การปกครองสว นกลาง, การปกครองสวนหัวเมือง, การปกครองสว นเมอื ง ประเทศราช ง. ไมมขี อ ใดถูก 17. ขอ ใดคอื ความสําคญั ของหนงั สอื “จินดามณ”ี ก. เปนการต นู เลม แรกของไทย ข. เปน นติ ยสารเลม แรกของไทย ค. เปนแบบเรียนเลมแรกของไทย ง. เปนราชกจิ จานุเบกษาฉบับแรกของไทย 18. กลมุ คนในขอ ใดในสมยั กรงุ ศรีอยธุ ยาทีม่ บี ทบาทในการเมอื งการปกครองมากท่สี ดุ ก. ไพร ข. ขนุ นาง ค. เจา นาย ง. พระสงฆ 19. ขอใดไมใชป ญหาความขดั แยง ระหวา งไทยกบั พมา ก. ตอ งการแยงชงิ ความเปน ใหญเหนือดินแดนนี้ ข. ตอ งการขยายอาณาเขตใหกวา งใหญ ค. ตอ งการเขาไปมอี ํานาจเหนือลานนา ง. ตอ งการแกแ คนซงึ่ กันและกัน

35 20. นโยบายตา งประเทศในสมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยาขึ้นอยกู บั ปจ จยั ใด ก. ปจ จัยดา นสงั คมและวัฒนธรรม ข. ปจจัยดานการปกครองและศาสนา ค. ปจจยั ดา นการเมอื งและเศรษฐกจิ ง. ปจ จยั ดานเศรษฐกจิ และการศกึ ษา 21. จุดประสงคส ําคัญท่ีสดุ ทีส่ มเดจ็ พระนารายณมหาราชทรงเจรญิ สมั พนั ธไมตรกี บั องั กฤษ คือเรอ่ื งใด ก. การคาระหวางประเทศ ข. การสรา งพระราชวงั ใหม ค. การใหคานอํานาจกับฮอลนั ดา ง. การชว ยเหลือทางดา นวทิ ยาการสมยั ใหม 22. เหตผุ ลท่รี าชธานตี องสงเช้ือพระวงศไปปกครองดแู ลเมอื งหนาดานเพราะอะไร ก. เพอ่ื เปน ทฝี่ ก หดั วา ราชการงานเมือง ข. อยูไกลราชธานจี งึ มกั เกดิ กบฏบอยครั้ง ค. เพือ่ ชว ยกาํ กับดแู ลเมืองประเทศราชอกี ชัน้ หน่ึง ง. เอาไวเปนเมอื งปองกนั ขาศึกกอนที่ขา ศกึ จะจโู จมมาถึงราชธานี 23. ขอ ใดคอื สาเหตุหน่งึ ของการเสียกรุงศรีอยุธยาครงั้ ที่ 2 พ.ศ. 2310 ก. นโยบายกีดกนั ชาวตะวนั ตก ข. การตง้ั ตนเปนอสิ ระของหวั เมืองมอญ ค. ความเหินหา งระหวา งพระมหากษตั รยิ กับราษฎร ง. กรงุ ศรอี ยุธยาขาดศนู ยร วมอาํ นาจอนั แทจริงในการปกครอง 24. ขอใดไมใชเ หตผุ ลของการยา ยราชธานจี ากกรงุ ศรอี ยธุ ยามาท่ีกรงุ ธนบุรี ก. กรุงศรอี ยธุ ยาทรุดโทรมเกนิ กวา จะบูรณะซอ มแซม ข. กรงุ ศรอี ยธุ ยามีศตั รูรอบดา นแมม ีปอ มปราการท่มี ัน่ คง ค. กรงุ ศรอี ยธุ ยาสามารถตดิ ตอ คาขายทางทะเลกบั ตางชาตไิ ดอ ยางสะดวก ง. พมารูลทู างภูมิศาสตรข องกรุงศรอี ยธุ ยาซงึ่ เปน ขอ เสยี เปรียบในการปองกนั พระนคร

36 25. เหตุการณทน่ี ําไปสูก ารจลาจลในกรุงธนบรุ ีเปนลาํ ดับแรกคือเหตกุ ารณใด ก. จวนเจาเมอื งกรงุ เกา ถกู ปลน ข. พระยาสรรคน ํากาํ ลังเขา ยดึ วัง ค. การปราบปรามกลุมเจาพระฝาง ง. สมเด็จพระเจา ตากสินมหาราชทรงผนวช 26. ความสมั พนั ธระหวา งกรุงศรอี ยุธยากับชาตติ ะวนั ตกเปน ไปในลกั ษณะใดเปน สวนใหญ ก. การเมอื งนาํ การคา ข. การคา นาํ การเมือง ค. การทูตนาํ การเผยแพรศ าสนา ง. การเผยแพรศ าสนานําการทตู 27. ความสมั พนั ธก บั ตางประเทศในสมัยกรุงธนบรุ มี ลี กั ษณะสาํ คัญอยางไร ก. การปอ งกันประเทศจากการรกุ รานของตา งชาติ ข. การปองกันประเทศจากการเผยแพรศาสนา ค. การแขงขนั ทางดา นเศรษฐกิจ ง. การแขง ขนั ทางการคา ขาย 28. ขอใดเปนความสมั พนั ธท เี่ หน็ ไดช ดั เจนที่สดุ ระหวา งอาณาจกั รกรงุ ศรีอยุธยากับเขมร ก. ความสมั พันธท างวัฒนธรรม ข. ความสมั พันธท างการปกครอง ค. ความสมั พนั ธท างเศรษฐกจิ ง. ความสัมพนั ธทางการเมอื ง 29. ชาตติ ะวนั ตกทีเ่ ขา มาคา ขายกบั อาณาจกั รกรงุ ศรอี ยธุ ยาเปนชาตแิ รกและเขามาตงั้ สถานี การคา ที่กรงุ ศรอี ยุธยา นครศรธี รรมราช ปต ตานี มะรดิ ตะนาวศรี คอื ชาติใด ก. อังกฤษ ข. ฮอลนั ดา ค. ฝรั่งเศส ง. โปรตเุ กส

37 30. ประเพณีสงกรานตเ ปนราชพิธีใหขา ราชการไปกราบบงั คมเกดิ ขึ้นในเดือนอะไร ก. เดือน 2 ข. เดือน 3 ค. เดอื น 4 ง. เดือน 5

38 เฉลยแบบทดสอบกอ นเรยี น 1. ก 11. ค 21. ง 2. ง 12. ค 22. ก 3. ง 13. ข 23. ค 4. ง 14. ค 24. ข 5. ก 15. ข 25. ก 6. ง 16. ง 26. ค 7. ก 17. ข 27. ข 8. ค 18. ง 28. ง 9. ข 19. ข 29. ก 10. ก 20. ง 30. ง

39 เฉลย/แนวคาํ ตอบกจิ กรรมทายเรือ่ ง หนว ยการเรียนรทู ่ี 1 ความภูมใิ จในความเปน ไทย เฉลยกิจกรรมทา ยเรอื่ งที่ 1 สถาบนั หลกั ของชาติ กิจกรรมที่ 1 จงตอบคาํ ถามตอ ไปนี้ แนวคาํ ตอบ 1. ใหอ ธิบายความหมายของ “ชาต”ิ หมายถงึ ประเทศ ประชาชนที่เปนพลเมอื งของประเทศ กลุม ชนทมี่ ีความรูส กึ ในเร่ือง เชอื้ ชาติ ศาสนา ภาษา ประวัติศาสตรความเปนมา ขนบธรรมเนียมประเพณี และวัฒนธรรม อยางเดียวกนั หรืออยใู นปกครองรัฐบาลเดียวกัน หรือ ชาติ หมายถึง กลุมคนหรือประชาชนท่ีมีจุดรวมของการเปนชาติดวย เชน มี ประวตั ิศาสตร วฒั นธรรมทีส่ ืบตอ กันมาหรอื มเี ปาหมายทีด่ ีสําหรับการรวมเปนชาตเิ ดียวกัน 2. ใหอ ธบิ ายความเปนมาของชนชาตไิ ทย ความเปนมาของชนชาตไิ ทยมหี ลายแนวคิด เชน 1. กลมุ แรกในระยะแรก ๆ นกั วชิ าการสว นใหญเชือ่ วา ถิ่นกาํ เนิดของชนชาตไิ ทย อยใู นดนิ แดนเทอื กเขาอัลไต แลวอพยพถอยรน ลงมาทางตอนใตของประเทศจนี 2. กลุม ที่สองเชื่อวา ถน่ิ ฐานกาํ เนิดของชนชาติไทย นาจะอยทู างตอนเหนอื ของประเทศ จนี บริเวณมณฑลเสฉวน ลุม แมน ํา้ แยงซีเกยี งแลว อพยพลงมาทางใต 3. กลุมที่สามเชื่อวาถ่ินฐานเดิมของคนไทยอยูกระจัดกระจายทางตอนใตของจีนและ ทางตอนเหนือของภาคพ้ืนเอเชียตะวันออกเฉียงใต ตลอดจนบริเวณรัฐอัสสัมของ อินเดยี และตอมาอพยพยา ยถิน่ กระจายออกไป 3. ใหยกตัวอยา งพระปรชี าสามารถของพระมหากษตั ริยไ ทยในการรวบรวมชาติ มา 1 พระองค 1. สมเด็จพระเจาอูทอง กษัตริยพระองคแรกของกรุงศรีอยุธยาที่รวมแผนดินและ สถาปนากรงุ ศรอี ยธุ ยาในป พ.ศ. 1893 2. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช กอบกูเ อกราชบานเมืองและประกาศอิสรภาพให กรุงศรอี ยธุ ยา หลังจากท่เี สียกรงุ ศรีครั้งท่ี 1 ใหก บั พมา

40 4. ใหอธบิ ายความสาํ คัญของสถาบนั ศาสนาท่ีมตี อสังคมไทย สถาบนั ศาสนามีความสําคญั ตอ สงั คมไทย อาทิ สรา งความเปน ปก แผน ความสงบ ความ สามคั คใี หแกสังคม สรางเสริมและถายทอดวัฒนธรรมแกสังคม ควบคุมสมาชิกใหปฏิบัติตาม บรรทัดฐานของสังคม และสนองความตอ งการทางจิตใจแกสมาชิกเมื่อสมาชิกเผชิญกับปญหา ตาง ๆ 5. ใหอ ธบิ ายความสาํ คัญของสถาบนั พระมหากษตั รยิ ท ม่ี ีตอคนไทย พรอ มยกตวั อยา งประกอบ สถาบนั พระมหากษัตรยิ เปน ศูนยร วมใจของคนในชาตแิ ละเปน สถาบันทก่ี อบกแู ละรวม ชาตใิ หเปน ปกแผน เชน การกอบกูกรงุ ศรีอยุธยาของสมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช และการสรา ง กรุงธนบุรีของสมเดจ็ พระเจา ตากสนิ มหาราช 6. ใหอธบิ ายพฤตกิ รรมท่ีแสดงถึงความภมู ิใจในความเปนไทย และพฤตกิ รรมท่ีแสดงออกถึง การรักชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย มาอยา งนอย 3 พฤติกรรม การแสดงออกงายที่สุดทีแ่ สดงความภูมิใจในความเปน ไทย คือ 1) การยนื ตรงเคารพธงชาติและรอ งเพลงชาติไทยไดถ กู ตอ งชัดเจน 2) พฤติกรรมท่แี สดงออกถงึ การรกั ชาติ ศาสนาและพระมหากษัตริย เชน การพูดถึงแต สง่ิ ท่ีดีของท้งั สามสถาบัน 3) ปฏิบตั ติ ามคําสง่ั สอนของศาสนาท่เี รานบั ถอื และปกปองชาติและแผนดนิ เห็นอะไรที่ สามารถทําเพอ่ื ชาติเพื่อพระมหากษตั ริยได ก็ตอ งรบี ทํา กจิ กรรมทา ยเรื่องท่ี 2 บุญคุณของแผนดนิ กิจกรรมที่ 1 จงจับคูพระราชกรณียกิจ วีรกรรม หรือพระปรีชาสามารถของพระมหากษัตริย วีรชน กับช่ือพระมหากษัตริยหรือวีรชนใหถูกตอง โดยนําตัวเลขมาไวในชอง ดา นหนา เชน สมเด็จพระเจาอทู อง ตรงกบั ขอ ท่ี 1. การสถาปนากรงุ ศรอี ยุธยาข้ึนเปน ราชธานีของไทย แนวคําตอบ 1 สมเด็จพระเจา อทู อง 1. การสถาปนากรงุ ศรอี ยุธยาข้นึ เปน ราชธานขี องไทย 12 สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถ 2. รชั สมยั ท่ีเสียกรุงศรีอยธุ ยา ครง้ั ที่ 1 14 สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ 3. ตอสศู กึ ตา นกองทัพพมาไดถึง 8 คร้ัง ชวงกอนเสีย กรงุ ศรอี ยธุ ยา ครั้งที่ 2 2 สมเดจ็ พระมหนิ ทราธิราช 4. กอบกูเ อกราช หลังการเสียกรุงศรีอยุธยา ครง้ั ที่ 1 10 สมเด็จพระธรรมราชาธริ าช 5. ถกู ถวายใหบ เุ รงนองเพอื่ เปน ตวั ประกัน

41 4, 16 สมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช 6. มีการต้ังสมณวงศในลังกา ท่เี รยี กวา สยามวงศหรือ อุบาลวี งศ 13 สมเดจ็ พระนารายณมหาราช 7. กอบกเู อกราช หลังการเสยี กรงุ ศรีอยธุ ยา คร้ังท่ี 2 6 สมเด็จพระเจาอยหู ัวพระบรมโกศ 8. รชั สมยั ทเี่ สียกรุงศรอี ยธุ ยา ครงั้ ที่ 2 8 สมเด็จพระเจาเอกทศั น 9. ส้ินพระชนมบ นหลงั ชางในการตอสกู บั พระเจา แปร 7, 15 สมเดจ็ พระเจาตากสินมหาราช 10. ไดร ับการแตงตงั้ ใหเปนกษัตริยครองกรุงศรีอยุธยา จากบุเรงนอง 9 พระศรสี รุ ิโยทัย 11. รวบรวมพลได 400 คน ตอ สศู กึ พมา 5 พระสพุ รรณกัลยา 12. ปฏิรปู การปกครองแบบจตสุ ดมภ 11 ขุนรองปลัดชู 13. มีการแตงตั้งคณะทูตไปเจริญไมตรีกับประเทศ ฝรง่ั เศส ในสมยั พระเจา หลุยส ท่ี 14 3 ชาวบา นบางระจัน 14. สงครามชางเผอื ก 15. สถาปนากรุงธนบรุ ีเปนราชธานี 16. ประกาศอสิ รภาพ ณ เมืองแครง หนวยการเรยี นรูที่ 2 มรดกไทยสมยั กรุงศรอี ยธุ ยาและกรุงธนบรุ ี กิจกรรมทายเรอ่ื งที่ 1 ความหมาย นิยาม มรดกไทย กิจกรรมท่ี 1 ตอบคาํ ถามตอไปน้ี 1. จงบอกความหมายของ “มรดกไทย” พรอ มยกตวั อยางประกอบ แนวคําตอบ มรดกไทย คอื มรดกทางวัฒนธรรมท่แี สดงออกถงึ สัญลกั ษณของความเปนชาติ ไดแก 1. โบราณวัตถุ เชน เศียรพระพุทธรูป เครื่องสังคโลก ปูนปนรูปยักษ เทวดา ประดับเจดียห รือติดตงั้ ตามวิหาร 2. ศิลปวัตถุ เชน ภาพเขียน รูปปน เคร่ืองลายคราม เครื่องถม สิ่งที่ทําดวยมือ อยา งประณีตและมคี ุณคาสูงในทางศลิ ปะ 3. โบราณสถาน 4. วรรณกรรม วรรณกรรมลายลักษณ ไดแ ก วรรณกรรมทบ่ี นั ทึกเปนตัวหนังสอื วรรณกรรมมขุ ปาฐะ ไดแ ก วรรณกรรมท่เี ลา ดวยปากไมไ ดจดบันทึก นทิ าน ตํานาน เรอ่ื งเลา ขําขัน เรือ่ งสั้น นวนิยาย บทเพลง คําคม

42 5. ศลิ ปหตั ถกรรม 6. นาฏศลิ ปและดนตรี กจิ กรรมทา ยเรอื่ งท่ี 2 ประเพณไี ทย กจิ กรรมท่ี 1 จงอธบิ ายประเพณไี ทยตอไปน้ีในสมยั กรงุ ศรีอยุธยาและกรงุ ธนบรุ มี าพอสงั เขป 1) พระราชพธิ ีพยุหยาตราทางชลมารค แนวคําตอบ 1. กระบวนพยุหยาตราทางชลมารค จัดข้ึนในคราวที่พระมหากษัตริย เสดจ็ พระราชดําเนินไปในการตาง ๆ ทั้งสวนพระองคและท่ีเปนพระราชพิธี ตลอดจนโอกาส สําคัญ เชน พระราชพิธีบรมราชาภิเษก การเสด็จพระราชดําเนินไปนมัสการรอยพระบาท การอัญเชิญพระพุทธรูปที่สําคัญจากหัวเมืองเขาประดิษฐานในเมืองหลวง การตอนรับ ทตู ตางประเทศ 2. พระราชพธิ ีจรดพระนงั คลั แรกนาขวญั เปน พธิ ีพราหมณ จดั ข้ึนเพ่ือเปนขวัญ กําลังใจ และเปนสิริมงคลแกชาวนา พระมหากษัตริยจะโปรดใหพระอินทกุมาร เปนผูแทน พระองคในการไถหวาน นางเทพเี ปนผหู วานพนั ธขุ าว สว นเสนาบดีกรมนา หรือออกญาพลเทพ มหี นาที่จูงโค พระราชพธิ นี ี้จดั ขึน้ ณ ทุงแกว หรอื ที่นาหลวง เมอ่ื มีการไถหวา นครบ 3 รอบแลว จะใหพระโคออกกนิ ของเสยี่ งทายดว ยของ 3 อยา ง คือ ถ่ัว 3 อยา ง หญา 3 อยา ง ถา กินสิ่งใด ก็มี คาํ ทํานายไว 3. สงกรานต เปนพระราชพธิ ใี นเดอื น 5 เปน การใหข าราชการพากนั ไปถวายบังคม ถือนํ้าพิพัฒนสัจจาแลวพระราชทานเบ้ียหวัด ผาป แกขาราชการฝายใน และฝายหนา สมัยกรุงศรีอยุธยา พิธีน้ีขยายกวางออกไป มีการสรงน้ําพระพุทธรูป และพระสงฆมีการ กอ เจดยี ทราย และจดั ฉลองกนั อยา งสนุกสนาน 4. เปน ประเพณอี ีกประเพณหี น่งึ ท่ชี าวกรุงศรีอยธุ ยารักษาเอาไว คือ เม่ือฤดูเก่ียวขาว ชาวนาจะชวยกนั เกบ็ เก่ยี ว รองราํ ทาํ เพลงกนั ไปบา ง ไดท ้ังงานไดทั้งความเบกิ บานสําราญใจ และ ไมตรีจิตมิตรภาพ ประเพณีแสดงใหเห็นถึงความพรอมเพรียง ความรักพวกพองของชาวกรุงศรี อยุธยาเปนการปฏิบัติเขาทํานองสุภาษิตโบราณวา “ถาเหลือกําลังลาก ใหออกปากบอกแขก ชวยแบกหาม” 5. การแขงเรอื เปน การเสย่ี งทายระหวางพระเจาแผน ดนิ กับพระมเหสี และพระบรม- วงศานุวงศ เปนพิธปี ลอบขวญั กําลังใจแกราษฎรมากกวาจะแขงกันอยางจริงจัง เพราะถาหาก เรือไกรสรมุขเปนเรอื ศีรษะราชสหี ข องพระเจา แผนดินชนะ ทายวา ขา วจะไดมาก จะอุดมสมบูรณ ราษฎรกจ็ ะไดสบายใจ แตถาหากเรือสมรรถไชยเปนเรือพระมเหสีชนะ ทายวาจะเกิดยุคเข็ญ เดอื ดรอ น

43 6. พธิ ีจองเปรียง เปนการพิธียกโคมขึ้นบูชาพระเปนเจาท้ังสาม คือ พระอิศวร พระนารายณ และพระพรหมในศาสนาพราหมณ คร้ันเม่ือพระเจาแผนดินทรงมานับถือ พระพุทธศาสนาแลว พระราชพธิ ีนจ้ี งึ เปนการบูชาพระบรมสารีริกธาตุ พระจุฬามณีในสวรรค ช้นั ดาวดึงส และพระพุทธบาท ไดกําหนดการยกไววา ถาปใดท่ีมีอธิกามาส ใหยกโคมขึ้นตั้งแต วันแรม 14 คํ่า ถึงวันข้นึ 1 คา่ํ เดือนอาย เปน วนั ลดโคมหรืออกี นัยหนงึ่ กาํ หนดตามโหราศาสตรวา พระอาทติ ยถ งึ ราศพี ฤศจกิ พระจันทรอยูร าศีพฤษภเม่อื ใด เมอ่ื นน้ั เปนกําหนดทีจ่ ะยกโคม หรือ อีกนัยหน่ึงกําหนดดวยดวงดาวกฤติกา คือ ดาวลูกไก ถาเห็นดาวลูกไกนั้นตั้งแตหัวค่ําจนรุง เมอื่ ใดเมอื่ น้นั เปน เวลายกโคม กิจกรรมทา ยเร่อื งที่ 3 วัฒนธรรมไทย กจิ กรรมท่ี 1 จงอธบิ ายวฒั นธรรมไทยในสมยั กรุงศรีอยุธยาและกรงุ ธนบรุ ดี า นตอไปน้ี มาพอสงั เขป 1) ดา นการแตง กาย แนวคําตอบ 1) ดา นการแตง กาย 1. การแตงกายของคนชนั้ สงู คนช้ันสูงแตง กายตามขนบธรรมเนียมประเพณี ของราชการ ซึ่งเจา นายหรอื ขาราชการผูใหญท งั้ หลายใชกนั และพวกผดู มี สี กุล ผูหญิงทั้งหลาย ถือเปนแบบอยางเพราะแสดงใหเ ห็นวาอยใู นสงั คมชน้ั สูง 2. การแตงกายของชาวบาน ชาวบานจะนุงโจงกระเบน พวกทางเหนือ ผูชายมักไวผมยาว สวนพวกทางใตมักตัดผมใหส้ัน สมัยสมเด็จพระนารายณ ผูชายตัดผม ทรงมหาดไทย สวนผูหญิงคงไวผมยาว และหมผาสไบ 3. การแตงกายเมอ่ื เกิดสงคราม เมอ่ื เกดิ สงครามผูหญิงอาจตองชวยสรู บ หรอื ใหการสนับสนุน มีการเปลี่ยนทรงผมตัดผมใหส้ันดูคลายชาย ทะมัดทะแมงเขมแข็งข้ึน การนุงหม ตองใหรัดกมุ แนนไมรุมรา ม เคล่อื นไหวไดสะดวก หมผาแบบตะเบ็งมาน สวนผูชาย ไมเปลย่ี นแปลง 2) การใชภาษา สําเนียงด้ังเดิมของกรุงศรีอยุธยามีความเช่ือมโยงกับชนพ้ืนเมืองตั้งแต ลุมนาํ้ ยมท่เี มืองสโุ ขทยั ลงมาทางลมุ นํา้ เจาพระยาฝงตะวันตกในแถบสุพรรณบรุ ี ราชบรุ ี เพชรบรุ ี ซึ่งสําเนียงดังกลาวมีความใกลชิดกับสําเนียงหลวงพระบาง ประชาชนชาวกรุงศรีอยุธยา ท้ัง พระเจาแผนดนิ จนถึงไพรฟา ราษฎร กล็ ว นตรัสและพูดจาในชีวิตประจําวัน หากเปรียบเทียบ กบั สําเนียงกรุงเทพฯ ในปจจุบันนี้ ทีใ่ นสมัยนนั้ ถอื วาเปนสําเนียงบานนอกถ่ินเล็ก ๆ ของราชธานี ท่ีแปรงและเยือ้ งจากสําเนยี งมาตรฐานของกรุงศรีอยุธยา ภาษาดั้งเดมิ ของกรุงศรอี ยุธยาปรากฏ

44 อยใู นโองการแชง น้ํา ซง่ึ เปนรอ ยกรองท่เี ต็มไปดว ยฉันทลักษณที่แพรหลายแถบแวนแควนสองฝง ลุมแมนํ้าโขงมาแตด กึ ดาํ บรรพ และภายหลงั ไดพากันเรียกวา โคลงมณฑกคติ เน่ืองจากเขาใจวา ไดรบั แบบแผนมาจากอินเดีย ซึ่งแทจ รงิ คอื โคลงลาว หรือ โคลงหา ท่ีเปนตนแบบของโคลงด้ัน และโคลงสส่ี ุภาพ โดยในโองการแชง นํา้ เตม็ ไปดว ยศพั ทแ สงพื้นเมืองของไทย - ลาว สวนคาํ ทมี่ าจาก บาลี - สันสกฤต และเขมรอยนู อ ย โดยหากอา นเปรยี บเทยี บก็จะพบวา สํานวนภาษาใกลเคียงกับ ขอ ความในจารึกสมยั สโุ ขทัย และพงศาวดารลานชาง ดวยเหตุท่ีกรุงศรีอยุธยาตั้งอยูใกลทะเล และเปนศูนยกลางการคา นานาชาติ ทําใหส งั คมและวฒั นธรรมเปลย่ี นไปอยา งรวดเร็ว ภาษาใน กรงุ ศรีอยุธยากไ็ ดร บั อิทธพิ ลของภาษาจากตางประเทศ จึงรับคําในภาษาตาง ๆ มาใช เชนคําวา กหุ ลาบ ทย่ี ืมมาจากคําวา กุลอบ ในภาษาเปอรเซีย ที่มีความหมายเดิมวา น้ําดอกไม และยืมคําวา ปาดรื (Padre) จากภาษาโปรตเุ กส แลวออกเสยี งเรียกเปน บาทหลวง เปน ตน กิจกรรมทา ยเรอ่ื งที่ 4 ศิลปะไทย กิจกรรมที่ 1 จงบอกศลิ ปะไทยในสมัยกรงุ ศรีอยุธยาและกรงุ ธนบรุ ดี านตอ ไปนี้ มาพอสังเขป แนวคาํ ตอบ สมัยกรงุ ศรอี ยธุ ยา 1. ดานวรรณกรรม ไดแ ก ลิลิตโองการแชงนํ้าแตงขึ้นเพ่ือใชในพระราชพิธีถือนํ้า พิพฒั นส ัตยา ลลิ ิตยวนพาย ลิลติ พระลอ มหาชาตคิ าํ หลวง กาพยมหาชาติ และหนังสือจินดามณี แบบเรยี นเลม แรกของคนไทย 2. ดานสถาปต ยกรรม สมัยอยุธยาตอนตนไดแก ปรางคประธานวัดพุทไธศวรรย ปรางคประธานวัดมหาธาตุ สมัยอยุธยาตอนกลาง ไดแก พระมหาสถูปสามองค วัดพระศรีสรรเพชญ พระเจดียวดั ใหญช ัยมงคล จังหวดั พระนครศรอี ยธุ ยา สมัยอยุธยาตอนปลาย ไดแก ปรางคประธานวัดไชยวัฒนาราม ปราสาท- พระนครหลวง นอกจากน้ียังนิยมสรางพระเจดียยอมุมไมสิบสอง เปนลักษณะเฉพาะของ สถาปตยกรรมอยธุ ยา 3. ดานประติมากรรม ยุคแรก ไดแก พระพุทธรูปองคใ หญท่วี ดั พนญั เชิง จงั หวดั พระนครศรอี ยุธยา ยคุ ท่สี อง ไดแ ก พระรศั มตี ามแบบอยา งศลิ ปะสโุ ขทยั และนยิ มทาํ ปางมารวชิ ยั ปางปา เลไลยก ปางประทานอภยั ยคุ ทสี่ าม ไดแ ก พระพุทธรูปทรงเครอ่ื งแบบราชาธริ าช สมัยกรงุ ธนบรุ ี ดา นสถาปตยกรรม ไดแ ก วดั อรณุ ราชวราราม หรือวัดแจง ปอมวไิ ชยประสิทธ์ิ