การบัญชีต้นทุนช่วงการผลิต

ก า ร บั ญ ชี ต้ น ทุ น ช่ ว ง ก า ร ผ ลิ ต (Process costing) จดั ทำโดย นำงสำวกญั ญำลกั ษณ์ ยอดวงศ์ ปวส.2/2หอ้ งB เลขท่ี5 แผนกพณิชยกำรสำขำกำรบญั ชี วิทยำลยั เทคนิคเทิง

หน่วยที่ 1 กำรบญั ชีตน้ ทุนช่วงกำรผลิต (Process Costing) หน้า 3-7 ความหมายของการบญั ชีต้นทนุ ช่วงการผลิต (Process Costing) หน้า 8-9 ข้อแตกตา่ งระหว่างการบญั ชีต้นทนุ งานสงั่ ทาและการบญั ชีต้นทนุ ช่วงการผลิตการคานวณหนว่ ย หน้า 10 เทยี บเทา่ หนว่ ยสาเร็จรูป (Equivalent Unit) หน้า 11-12 รายงานต้นทนุ การผลิต (Production Cost Report) หน้า 13-14 การทารายงานต้นทนุ การผลิตตามวิธีถวั เฉล่ียถว่ งนา้ หนกั (Weighted-Average Method) หน้า 15 การทารายงานต้นทนุ การผลติ ตามวิธีเข้ากอ่ นออกกอ่ น (First-in, First-out Method) หน้า 16 การบนั ทกึ บญั ชีตามระบบต้นทนุ ช่วงการผลติ หน้า 17-23 การทารายงานต้นทนุ การผลิตกรณีที่มกี ารโอนระหวา่ งแผนก หน้า 24-30 การคานวณหนว่ ยเสียตามระบบบญั ชีต้นทนุ ช่วงการผลิตและการบนั ทกึ บญั ชี หน้า 31 บทสรุป

ความหมายของการบญั ชีต้นทนุ ร่วมช่วงการผลติ (Process Costing) กำรบญั ชีตน้ ทุนช่วงกำรผลิต หมำยถึง ระบบบญั ชีที่คำนวณตน้ ทุนกำรผลิตโดยใหค้ วำมสำคญั กบั กำรคำนวณตน้ ทุนตอ่ หน่วย ใชส้ ำหรับกิจกำรที่ทำกำรผลิตสินคำ้ แบบตอ่ เน่ืองเพอ่ื จำหน่ำยในจำนวน มำก สินคำ้ ที่ผลิตมีลกั ษณะเหมือนกนั กระบวนกำรผลิตแบบเดียวกนั สินคำ้ ท่ีทำกำรผลิต เป็นที่ ตอ้ งกำรของผบู้ ริโภคโดยทว่ั ไป กระบวนกำรผลิตอำจทำเสร็จในแผนกเดียว หรือแบ่งกำรผลิตเป็น หลำยแผนกโดยมีกำรโอนตน้ ทุนระหวำ่ งแผนกกไ็ ด้ สำหรับกำรคำนวณตน้ ทุนกำรผลิตและโอน สินคำ้ ท่ีผลิตเสร็จจะทำในวนั สิ้นงวด กำรบญั ชีตน้ ทุนช่วงกำรผลิต มีวิธีกำรคำนวณได้ 2 วิธี คือ 1. วธิ ีถวั เฉล่ียถว่ งน้ำหนกั ( Weighted Average Costing ) 2. วิธีเขำ้ ก่อน-ออกก่อน (First –in, First-out)

1. วิธีถวั เฉล่ียถ่วงน้ำหนกั ( Weighted Average Costing ) หมำยถึง กำรคำนวณหำ ตน้ ทุนวตั ถดุ ิบ/สินคำ้ คงเหลือโดยใชแ้ นวคิด คือ สินคำ้ ท่ีซ้ือหรือผลิตน้นั มีคุณสมบตั ิ เหมือนกนั รำคำสินคำ้ คงเหลือจึงควรมีรำคำเท่ำกนั กิจกำรจึงตอ้ งหำรำคำถวั เฉลี่ยตอ่ หน่วยเพ่ือนำไปคูณกบั จำนวนสินคำ้ คงเหลือท่ีตรวจนบั ไดจ้ ริง 2. วิธีเขำ้ ก่อน-ออกก่อน (First –in, First-out) หมำยถึง วิธีน้ีจะไดร้ ับควำมนิยม เพรำะ เป็นวิธีท่ีเขำ้ ใจง่ำยและบนั ทึกไดไ้ ม่ยงุ่ ยำก สินคำ้ ท่ีซ้ือเขำ้ มำก่อนจะถกู ขำยออกไปก่อน ซ่ึงจำกช่ือกไ็ ดบ้ อกอยแู่ ลว้ วำ่ \"เขำ้ ก่อน ออกก่อน\" หรือจะขยำยควำมกค็ ือ หำกสินคำ้ ก,ข,ค เขำ้ มำในโกดงั ตำมลำดบั เมื่อขำยออกไป สินคำ้ ก ยอ่ มตอ้ งออกก่อนสินคำ้ ข และ ค กำรบนั ทึกดว้ ยวธิ ีเขำ้ ก่อน ออกก่อนสำมำรถใชไ้ ดก้ บั ท้งั ระบบกำรบนั ทึกแบบ สิ้นงวดและแบบตอ่ เน่ือง ซ่ึงจะแตกต่ำงกนั ในรำยละเอียดกำรบนั ทึก ดงั น้นั ตน้ ทุนของ สินคำ้ ที่ซ้ือเขำ้ มำก่อนจะเป็นตน้ ทุนขำย และตน้ ทุนสินคำ้ ที่ซ้ือเขำ้ มำท่ีหลงั ๆ จะเป็น สินคำ้ คงเหลือ ทำใหม้ ูลคำ่ ของสินคำ้ คงเหลือท่ีไดจ้ ะเท่ำกนั

หลกั กำรของวธิ ีถวั เฉล่ียถ่วงน้ำหนกั จะกำรคำนวณหำตน้ ทุนถวั เฉล่ียต่อหน่วยเทียบเท่ำ สำเร็จรูป โดยคิดจำกตน้ ทุนรวมที่ประกอบไปดว้ ย ตน้ ทุนกำรผลิตที่สะสมอยใู่ นงำนระหวำ่ งทำ ตน้ งวดซ่ึงเกิดข้ึนจำกกำรผลิตในงวดก่อนและตน้ ทุนกำรผลิตสำหรับงวดปัจจุบนั ในขณะท่ีวิธี เขำ้ ก่อนออกก่อน จะกำรคำนวณหำตน้ ทุนถวั เฉลี่ยต่อหน่วยเทียบเท่ำสำเร็จรูป โดยคิดจำก ตน้ ทุนรวมท่ีเป็นตน้ ทุนกำรผลิตที่เกิดข้ึนในงวดปัจจุบนั ไม่นบั รวมตน้ ทุนกำรผลิตในงำน ระหวำ่ งทำตน้ งวดที่สะสมมำจำกงวดก่อน โดยถือวำ่ ตน้ ทุนกำรผลิตในงำนระหวำ่ งทำตน้ งวด ของงวดก่อนน้นั ไดโ้ อนออกไปก่อนที่กระบวนกำรผลิตในงวดปัจจุบนั จะเร่ิมกำรผลิต



รำยงำนตน้ ทุนกำรผลิตจะแสดงรำยละเอียดขอ้ มลู หน่วยผลิตและตน้ ทุนกำรผลิต ซ่ึงจะใชเ้ ป็นเอกสำรประกอบกำรบนั ทึก กำรโอนตน้ ทุน กิจกำรส่วนใหญ่จะใชร้ ำยงำนตน้ ทุนกำรผลิตท่ีจดั ทำข้ึนโดยวธิ ีถวั เฉลี่ยถว่ งน้ำหนกั ดงั น้นั ในส่วนน้ีจะได้ กล่ำวถึง ลำดบั ข้นั ตอนกำรจดั ทำรำยงำนตน้ ทุนกำรผลิตวิธีถวั เฉล่ียถว่ งนำหนกั เป็นเบ้ืองตน้ ก่อน ดงั น้ี 1. สรุปปริมำณกำรผลิต ท้งั ในส่วนของปริมำณกำรผลิตนำเขำ้ ท้งั หมดและปริมำณกำรผลิตนำเขำ้ ท้งั หมดโอนออก และ คำนวณหน่วยเทียบเท่ำสำเร็จรูปแยกรำยกำรเป็นส่วนของวตั ถดุ ิบทำงตรง แรงงำนทำงตรง และค่ำใชจ้ ่ำยกำรผลิต 2. สรุปตน้ ทุนหน่วยที่นบั ไดแ้ ยกรำยกำรเป็นส่วนของวตั ถดุ ิบทำงตรง แรงงำนทำงตรง และค่ำใชจ้ ่ำยกำรผลิต 3. คำนวณตน้ ทุนต่อหน่วยเทียบเท่ำสำเร็จรูป 4. นำตน้ ทุนต่อหน่วยท่ีไดใ้ นข้นั ท่ี 3 โอนตน้ ทุนเขำ้ ปริมำณผลิตเสร็จและโอนออกและปริมำณของงำนระหวำ่ งทำปลำย งวด





การคานวณหน่วยเทียบเท่าสาเร็จรูป (Equivalent unit) ในกำรคำนวณตน้ ทุนของงำนท่ีเสร็จ เนื่องจำกวธิ ีกำรผลิตแบบตน้ ทุนช่วงน้นั จะเป็นกำรผลิตติดต่อกนั ไปเร่ือยๆ เม่ือถึงสิ้นงวดเวลำหน่ึงกิจกำรตอ้ งคำนวณตน้ ทุนที่เกิดข้ึนในกำรผลิต ซ่ึงอำจมีงำนระหวำ่ งผลิตเกิดข้ึน(งำนที่ยงั ผลิต ไม่เสร็จ) โดยท่ีงำนระหวำ่ งผลิตน้นั จะไดร้ ับตน้ ทุนในกำรผลิตไปบำงส่วนแลว้ ดงั น้นั ในกำรคำนวณตน้ ทุนที่เกิดใน งวดน้นั จะตอ้ งนำตน้ ทุนท่ีเกิดข้ึน หำรดว้ ย “หน่วยเทียบเท่ำสำเร็จรูป” แทนกำรหำรดว้ ยหน่วยสินคำ้ สำเร็จรูป โดยมี สูตรกำรคำนวณ “ หน่วยเทียบเท่ำหน่วยสำเร็จรูป” หมำยถึง หน่วยนบั ของสินคำ้ ที่ผลิตเสร็จบวกกบั หน่วยเทียบเท่ำหน่วยผลิตเสร็จ ของงำนระหวำ่ งทำปลำยงวดโดยเทียบหน่วยของสินคำ้ ที่ผลิตเสร็จเป็นหน่วยเทียบเท่ำหน่วยสำเร็จรูปตำมหน่วยที่ ผลิตเสร็จส่วนหน่วยของงำนระหวำ่ งทำปลำยงวดใหค้ ำนวณยอ้ นกลบั วำ่ หำกนำตน้ ทุนกำรผลิตแต่ละส่วนประกอบ ท่ีใชไ้ ปในงำนระหวำ่ งทำเทียบวำ่ ถำ้ ทำใหเ้ สร็จเป็นหน่วยจะไดส้ ินคำ้ ท่ีผลิตเสร็จกี่หน่วยโดยเทียบแยกตำม ส่วนประกอบของตน้ ทุน

รายงานต้นทนุ การผลิต (Production Cost Report) รายงานต้นทนุ การผลติ เป็นแบบฟอร์มท่จี ดั ทาขนึ ้ เพื่อแสดงรายละเอยี ดเกี่ยวกบั การคานวณต้นทนุ การผลิตตามระบบการ บญั ชีต้นทนุ ช่วงการผลติ กิจการต้องทารายงานต้นทนุ การผลิตทกุ แผนกผลิตโดยแยกแสดงรายละเอียดของผลติ ภัณฑ์แตล่ ะชนดิ ในรายงานต้นทนุ การผลติ นนั้ จะมรี ายละเอียดเกี่ยวกบั จานวนหนว่ ยที่อยใู่ นกระบวนการผลติ การคานวณหนว่ ยเทยี บเทา่ หนว่ ย สาเร็จรูปรายละเอยี ดต้นทนุ การผลิตแตล่ ะประเภทการคานวณต้นทนุ ตอ่ หนว่ ยเทียบเทา่ หนว่ ยสาเร็จรูปและแสดงการจดั สรร ต้นทนุ การผลติ ให้กบั สนิ ค้าทีผ่ ลิตเสร็จและจดั สรรให้กบั งานระหวา่ งทาปลายงวดการจดั ทารายงานต้นทนุ การผลติ แสดงรายงาน การคานวณต้นทนุ การผลติ ได้ 5 ขนั้ ตอนดงั ตอ่ ไปนี ้ แสดงขัน้ ตอนการจดั ทารายงานต้นทนุ การผลติ ขนั้ ตอนที่ 1 รายงานจานวนหนว่ ย (Number of Units) ขนั้ ตอนท่ี 2 คานวณหนว่ ยเทยี บเทา่ หนว่ ยสาเร็จรูป (Equivalent Units) ขนั้ ตอนท่ี 3 รายงานต้นทนุ การผลติ ที่เกิดขนึ ้ ตามสว่ นประกอบต้นทนุ (Cost Report) ขนั้ ตอนท่ี 4 คานวณต้นทนุ ตอ่ หนว่ ยเทียบเทา่ หนว่ ยสาเร็จรูป (Cost per Equivalent Unit) ขนั้ ตอนที่ 5 การจดั สรรต้นทนุ การผลิต (Cost Assignment)

ขนั้ ตอนท่ี 1 รายงานจานวนหนว่ ยแสดงรายละเอียดเก่ียวกบั หนว่ ยท่ีอยใู่ นกระบวนการผลติ ทงั้ หมดวา่ มหี น่วยท่ีผลิตไมเ่ สร็จมา จากงานต้นงวดกี่หนว่ ยเร่ิมทาการผลิตในงวดนกี ้ ่ีหนว่ ยผลติ เสร็จก่ีหนว่ ยมีงานทผ่ี ลิตไมเ่ สร็จคงเหลือเป็นงานปลายงวดก่ีหนว่ ย และรวมถงึ หนว่ ยทสี่ ญู เสียระหว่างการผลติ ทีห่ นว่ ย ขนั้ ตอนท่ี 2 คานวณหนว่ ยเทยี บเทา่ หนว่ ยสาเร็จรูปเป็นขนั้ ตอนทีท่ าการคานวณหาหนว่ ยเทียบเทา่ หน่วยสาเร็จรูปคานวณจาก หนว่ ยสาเร็จรูปทผี่ ลิตเสร็จทงั้ หมดรวมกบั หนว่ ยเทียบเทา่ หนว่ ยสาเร็จรูปของงานระหว่างทาปลายงวด ขนั้ ตอนท่ี 3 รายงานต้นทนุ การผลิตทเี่ กิดขนึ ้ ตามสว่ นประกอบต้นทนุ เป็นขนั้ ตอนทีท่ าการรวบรวมต้นทุนการผลิตของวตั ถดุ บิ ทางตรงแรงงานทางตรงและคา่ ใช้จา่ ยการผลติ ขัน้ ตอนท่ี 4 คานวณต้นทนุ ตอ่ หนว่ ยเทียบหนว่ ยสาเร็จรูปเป็นการคานวณต้นทนุ การผลติ ตอ่ หนว่ ยเทียบเทา่ หนว่ ยสาเร็จรูปโดย นาต้นทนุ การผลติ รวมที่ได้จากขนั้ ตอนท่ี 3 หารด้วยหนว่ ยเทยี บเทา่ หนว่ ยสาเร็จรูปทไ่ี ด้จากขนั้ ตอนที่ 2 ขัน้ ตอนท่ี 5 การจดั สรรต้นทนุ เป็นขนั้ ตอนสดุ ท้ายในการทารายงานต้นทนุ การผลติ ทาโดยจดั สรรต้นทนุ การผลติ ให้กบั สินค้าท่ี ผลติ เสร็จในแผนกผลิตเพื่อโอนออกไปแผนกผลิตถดั ไปหรือโอนออกไปเป็นสินค้าสาเร็จรูปและจดั สรรต้นทนุ การผลิตให้กบั งาน ระหวา่ งทาปลายงวดโดยจดั สรรตามต้นทนุ ตอ่ หนว่ ยเทยี บเท่าหนว่ ยสาเร็จรูปตามขนั้ ตอนที่ 4

การทารายงานต้นทุนการผลติ ตามวิธีถวั เฉลย่ี ถ่วงนา้ หนัก (Weighted-Average Method) การทารายงานต้นทนุ การผลิตตามวิธีถวั เฉลีย่ ถว่ งนา้ หนกั นีก้ ิจการจะนาหนว่ ยและต้นทุนการผลติ ของงาน ระหว่างทาต้นงวดรวมเข้ากบั หนว่ ยและต้นทนุ การผลติ ทเี่ กิดขนึ ้ ในงวดปัจจบุ นั เพื่อคานวณต้นทนุ ตอ่ หนว่ ย เทยี บเทา่ หนว่ ยสาเร็จรูปหน่วยทผี่ ลติ เสร็จจะมีต้นทนุ ตอ่ หนว่ ยเทา่ กนั ทกุ หนว่ ยโดยไม่แยกว่าเป็นหนว่ ยทย่ี กมา จากงานระหวา่ งทาต้นงวดนามาทาตอ่ ให้เสร็จในงวดนีห้ รือเป็นหน่วยท่ีเร่ิมทาและเสร็จในงวดนี ้ ตวั อย่าง



การทารายงานต้นทุนการผลติ ตามวธิ ีเข้าก่อนออกก่อน (First-in, First-out Method) การคานวณต้นทนุ การผลิตตามวิธีเข้าก่อนออกก่อนนีม้ ีแนวคดิ ว่ากิจการจะนาหน่วยของงานระหวา่ งทา ต้นงวดมาทาตอ่ กอ่ นโดยเติมต้นทนุ การผลิตของงวดใหม่เข้าไปตามสว่ นทผี่ ลติ ค้างอยจู่ นเสร็จแล้วจงึ เริ่มต้น ผลติ หน่วยใหม่การคานวณต้นทนุ ตอ่ หน่วยจะคานวณเฉพาะต้นทนุ การผลิตที่เกิดขนึ ้ ของงวดปัจจบุ นั กบั หน่วย เทียบเทา่ หนว่ ยสาเร็จรูปของงวดปัจจบุ นั เทา่ นนั้ วิธีนีจ้ ะแบง่ สนิ ค้าสาเร็จรูปเป็น 2 กลมุ่ กลมุ่ ท่ี 1 เป็นสินค้าสาเร็จรูปได้จากการงานระหวา่ งทาต้นงวดมาผลติ ตอ่ สนิ ค้ากลมุ่ นีป้ ระกอบด้วย ต้นทนุ การผลิตทงั้ งวดก่อนและงวดปัจจบุ นั กลมุ่ ท่ี 2 เป็นสินค้าสาเร็จรูปที่ได้จากหน่วยที่เร่ิมผลติ และผลติ เสร็จในงวดปัจจบุ นั ต้นทนุ การผลิต ประกอบด้วยต้นทนุ การผลิตเฉพาะของงวดปัจจบุ นั เทา่ นนั้

การบันทกึ บญั ชีตามระบบต้นทนุ ช่วงการผลติ เมอ่ื ทารายงานต้นทนุ การผลติ แล้วกิจการจะบนั ทกึ บญั ชีสนิ ค้าท่ีผลติ เสร็จและโอนออกโดย นาต้นทนุ สินค้าสาเร็จรูปท่ีคานวณได้ตามวิธีท่ีเลอื กใช้บนั ทกึ บญั ชีทาได้ดงั นี ้ ตัวอย่าง

การทารายงานต้นทุนการผลติ กรณีทีม่ ีการโอนระหว่างแผนก กรณีท่ีกิจกำรทำกำรผลิตมำกกวำ่ 1 แผนกจะโอนตน้ ทุนกำรผลิตระหวำ่ งแผนกทุกแผนกผลิตตอ้ งจดั ทำรำยงำน ตน้ ทุนกำรผลิตเพื่อแสดงรำยละเอียดเกี่ยวกบั ตน้ ทุนกำรผลิตของแผนกผลิตโดยแผนกผลิตท่ี 1 มีวิธีกำรจดั ทำ เช่นเดียวกบั ตวั อยำ่ งของ บริษทั รักษโ์ ลก จำกดั ดงั ไดก้ ลำ่ วไวข้ ำ้ งตน้ เพยี ง แต่ใหโ้ อนสินคำ้ ที่ผลิตเสร็จส่งต่อไปยงั แผนกผลิตถดั ไปส่วนแผนกผลิตท่ีรับโอนจะเริ่มสะสมตน้ ทุนกำรผลิตต้งั แต่“ ตน้ ทุนรับโอน” (Prior Department Cost) บวกกบั ตน้ ทุนกำรผลิตท่ีเกิดข้ึนในแผนกจนกระทงั่ ทำกำรผลิตเสร็จกโ็ อนตน้ ทุนกำรผลิตท้งั หมดออกไป บญั ชีสินคำ้ สำเร็จรูปหรืออำจโอนไปบญั ชีงำนระหวำ่ งทำแผนกถดั ไปเพือ่ ส่งตอ่ ไปผลิตในแผนกผลิตถดั ไปกไ็ ด้







การคานวณหน่วยเสียตามระบบบญั ชีต้นทุนช่วงการผลติ และการบนั ทกึ บญั ชี เน่ืองจากกระบวนการผลิตสินค้ามกั จะมีหน่วยเสยี เกิดขนึ ้ เสมอเพราะการผลติ มกั จะมี ข้อบกพร่องซง่ึ ไมส่ ามารถแก้ไขได้ในกระบวนการผลติ ปกตกิ ิจการควรกาหนดระดบั หน่วยเสยี ที่ เกิดขนึ ้ เป็นประจาท่ีไมส่ ามารถแก้ไขได้เพื่อเป็นประโยชน์ในการวางแผนต้นทนุ การผลติ บางครัง้ หนว่ ยเสียอาจเกิดขนึ ้ มากกว่าท่ีกาหนดไว้หนว่ ยเสียแบง่ เป็น 2 ประเภทคือหน่วยเสยี ปกติและ หน่วยเสียเกินปกติ





1. หน่วยเสยี ปกตหิ นว่ ยเสียปกตหิ มายถงึ สินค้าท่ีเสียจากการผลิตในจานวนที่กาหนดไว้เกิดจาก กระบวนการผลิตตามปกตไิ มส่ ามารถควบคมุ ได้ยกตวั อยา่ งงา่ ย ๆ เม่ือนกั ศกึ ษาทอดไข่ดาวเป็นประจาตงั้ มาตรฐานไว้ว่าเมื่อทอดแล้วไข่ดาวท่ีเป็นของดีไข่แดงต้องไม่แตก แตท่ กุ ครัง้ ทีท่ อดไข่จานวน 12 ฟองจะมีไข่ แดงแตกจานวน 2 ฟองเสมอไม่ว่าจะเลือกซอื ้ ไขส่ ด (วตั ถดุ ิบทางตรง) อยา่ งดคี วบคมุ ระดบั ความร้อนอยา่ ง สม่าเสมอ (กระบวนการผลติ ) กย็ งั มีไขแ่ ดงแตก 2 ฟองเสมอไมส่ ามารถแก้ไขได้ไข่ดาวที่ไขแ่ ดงแตก 2 ฟอง นีถ้ ือเป็นหนว่ ยเสียปกติเกิดจากกระบวนการผลติ ปกตดิ งั นนั้ ถ้าเราต้องการไขด่ าวท่สี มบูรณ์จานวน 10 ฟอง เราต้องเร่ิมทาการผลิตท่ี 12 ฟองเสมอ

2. หน่วยเสียเป็นปกติหน่วยเสียเกินปกติหมำยถึงสินคำ้ ท่ีเสียจำกกระบวนกำรผลิตมำกกวำ่ จำนวนท่ีกำหนดไวเ้ ป็นหน่วยเสียที่ควบคุมได้ แต่อำจเกิดจำกควำมบกพร่องของกำรจดั หำ วตั ถุดิบหรือควำมบกพร่องเน่ืองจำกกระบวนกำรผลิตจำกตวั อยำ่ งกำรทอดไข่ดำวหำกวำ่ เม่ือ ทอดไข่ดำวเสร็จแลว้ ปรำกฏวำ่ ไดไ้ ข่ดำวที่สมบูรณ์ 9 ฟองไดไ้ ข่ดำวที่ไข่แดงแตก 3 ฟองไข่ ดำวที่แตก 3 ฟองน้ีถือวำ่ เป็นหน่วยเสียปกติ 2 หน่วยและเป็นหน่วยเสียเกินปกติ 1 หน่วย

กำรกำหนดหน่วยเสียปกติและหน่วยเสียเกินปกติเป็ นประโยชนใ์ นกำรวำงแผนและกำรควบคุมตน้ ทุน กิจกำรตอ้ งจดั สรรตน้ ทุนใหก้ บั หน่วยเสียปกติและหน่วยเสียเกินปกติโดยแยกออกจำกกนั อยำ่ งชดั เจนแลว้ นำตน้ ทุนหน่วยเสียปกติรวมเขำ้ กบั ตน้ ทุนของหน่วยสินคำ้ ท่ีดีที่ผำ่ นกำรตรวจสอบของเสียแลว้ เพรำะถือวำ่ เป็นตน้ ทุนที่เกิดจำกกำรผลิตตำมปกติสินคำ้ ดีท่ีผำ่ นกำรตรวจสอบของเสียอำจหมำยถึงสินคำ้ ท่ีผลิตเสร็จ ท้งั หมดผำ่ นตรวจสอบของเสียในงวดน้ีหรืออำจหมำยถึงงำนระหวำ่ งทำปลำยงวดท่ีมีข้นั ควำมสำเร็จเกินจุด ตรวจสอบของเสียส่วนตน้ ทุนของเสียเกินปกติถือวำ่ เป็นตน้ ทุนท่ีมีสำเหตุเกิดจำกกำรทำงำนประมำท เลินเลอ่ ขำดควำมเอำใจใส่ในกำรทำงำนเป็นเหตุกำรณ์ท่ีไม่เกิดข้ึนเป็นประจำจึงควรถือวำ่ ตน้ ทุนของเสียเกิน ปกติเป็ นผลขำดทุนที่เกิดประจำงวด

การทารายงานต้นทนุ การผลิตกใ็ ช้หลกั การเดมิ ที่กลา่ วไว้ข้างต้นไมว่ ่าจะเลือกใช้วิธีถวั เฉลยี่ ถว่ งนา้ หนกั หรือวิธีเข้าก่อนออกก่อนโดยเพมิ่ การแสดงรายละเอียดเกี่ยวกบั การคานวณต้นทนุ ของหนว่ ยเสียปกตแิ ละหน่วยเสยี เกินปกติไว้ในรายงานต้นทนุ การผลิตด้วยกิจการจะกาหนด จดุ ตรวจสอบอบของเสยี ไว้ในกระบวนการผลติ ในขนั้ ตอนใดขนึ ้ อยกู่ บั ลกั ษณะการผลติ ของแต่ ละกิจการการกาหนดจดุ ตรวจสอบของเสยี กระทาได้ 2 จดุ ดงั นี ้

1. ตรวจสอบของเสยี ณ ปลายชว่ งการผลิตการตรวจสอบของเสยี ณ ปลายชว่ ง การผลิตหมายถงึ การตรวจสอบสนิ ค้าทเ่ี สียเม่ือทาการผลติ เสร็จดงั นนั้ สินค้าทผี่ ลิต เสร็จครบกระบวนการผลิตเทา่ นนั้ ทจ่ี ะได้รับการตรวจสอบหาหน่วยเสียส่วนงาน ระหวา่ งทาปลายงวดเป็นสินค้าท่ียงั ไมผ่ ่านการตรวจสอบของเสียต้นทุนการผลิต ของหน่วยเสียทงั้ หมดจงึ ถกู นาไปรวมเข้ากบั ต้นทนุ สินค้าท่ีผลติ เสร็จ

2. ตรวจสอบของเสียระหวา่ งชว่ งการผลติ การตรวจสอบของเสยี ระหวา่ งชว่ ง การผลติ หมายถงึ การตรวจสอบของเสียเม่ือทาการผลิตถงึ ขนั้ ความสาเร็จระดบั หนงึ่ เชน่ กาหนดวา่ ทาการตรวจสอบของเสยี เมือ่ ใช้ต้นทนุ แปรสภาพได้ 50% ดงั นนั้ สินค้าหน่วยทีใ่ ช้ต้นทนุ แปรสภาพครบ 50% ต้องถกู ตรวจสอบของเสยี สว่ นงาน ระหวา่ งทาปลายงวดถ้าใช้ต้นทนุ แปรสภาพถงึ 50% ก็ต้องตรวจสอบของเสียต้นทนุ หน่วยเสียทงั้ หมดจะถกู จดั สรรให้กบั สินค้าทีผ่ า่ นการตรวจสอบหน่วยเสยี เทา่ นนั้



บทสรุปการบญั ชีต้นทนุ ช่วงการผลติ เป็นระบบบญั ชีท่ีให้ความสาคญั ในการจดั ทารายงานต้นทนุ การผลติ เพื่อคานวณต้นทนุ การผลติ ของสนิ ค้าซง่ึ มี ลกั ษณะเหมือนกนั มีการผลติ เป็นจานวนมากและทาการผลติ อยา่ งตอ่ เน่ืองโดยไมต่ ้องรอรับคาสงั่ จากลกู ค้าก่อน หลกั สาคญั ของการบญั ชีต้นทนุ ชว่ งการผลติ คอื การจดั ทารายงานต้นทนุ การผลติ ในวนั สนิ ้ งวดบญั ชีเพ่ือคานวณ ต้นทนุ การผลติ ของสนิ ค้าท่ีผลติ เสร็จและต้นทนุ การผลติ ของงานระหวา่ งทาปลายงวดการผลติ อาจแบ่งเป็น แผนกเดียวหรือมากกว่าหนงึ่ แผนกก็ได้ขนึ ้ อย่กู บั กระบวนการผลิตของสนิ ค้าแตล่ ะชนิดหากมีการผลติ ตอ่ เน่ือง หลายแผนกก็โอนต้นทนุ การผลติ ของแผนกทผี่ ลติ ก่อนสง่ ตอ่ ให้แผนกผลติ ถดั ไปการทารายงานต้นทนุ การผลติ มี 2 วธิ ีคือวธิ ีถวั เฉลี่ยถ่วงนา้ หนกั และวิธีเข้าก่อนออกก่อนรายงานต้นทนุ การผลติ จะแสดงให้เหน็ รายละเอียด เกี่ยวกบั จานวนหน่วยที่อยใู่ นกระบวนการผลิตต้นทนุ ตอ่ หนว่ ยเทียบเทา่ หนว่ ยสาเร็จรูปและสรุปต้นทนุ การผลติ ท่ี จดั สรรให้กบั สินค้าท่ีผลิตเสร็จและงานระหว่างทาปลายงวดการบนั ทกึ บญั ชีเกี่ยวกบั ต้นทุนการผลติ ตามระบบ การบญั ชีต้นทนุ ชว่ งการผลติ มีขนั้ ตอนการบนั ทกึ บญั ชีโดยใช้หลกั การบนั ทกึ บญั ชีต้นทนุ ตามปกตคิ อื เริ่มบนั ทกึ ตงั้ แตก่ ารจดั หาวตั ถดุ บิ ทางตรงการคานวณแรงงานทางตรงการเกิดคา่ ใช้จ่ายการผลิตและในวนั สิน้ งวดบญั ชีจะ โอนสินค้าท่ีผลิตเสร็จตามต้นทนุ การผลิตท่ีคานวณได้จากรายงานต้นทนุ การผลติ