แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าวิทยาศาสตร มัธยมศกึ ษาปที่ 4 1 โดย ครสู ดุ าภรณ สืบบุญเปยม กลมุ สาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าวิทยาศาสตร มัธยมศกึ ษาปท ี่ 4 2 แผนการจดั การเรียนรู หนว ยการเรียนรทู ่ี 3 เรอื่ ง การดาํ รงชีวิตของมนษุ ย แผนจดั การเรยี นรูท 1ี่ เรือ่ ง การรักษาดุลยภาพของน้ําและแรธาตใุ นรางกาย รายวชิ า วิทยาศาสตรชวี ภาพ รหัสวชิ า 31101 ระดบั ชนั้ มัธยมศกึ ษาปท ี่ 4 ภาคเรยี นท่ี 1 ปก ารศกึ ษา 2564 น้ําหนกั เวลาเรยี น 0.5 (นน./นก.) เวลาเรียน 2 ช่ัวโมง/สปั ดาห เวลาทใี่ ชใ นการจดั กจิ กรรมการเรียนรู 4 ช่วั โมง .......................................................................................................................................................... 1. สาระสาํ คัญ ไต (kidney) เปนอวยั วะสาํ คัญในการรกั ษาสมดลุ ของนํา้ และเกลือแรในรางกาย ภายในไตมีหนวยไต ทําหนาท่ีกรองของเสียออกจากเลือด โดยเลือดเขาสูไตหลอดเลือดรีนัลอารเตอรีและแตกแขนงเปนโกล เมอรลู สั นาํ้ เลอื ดและโมเลกุลของสารตา ง ๆ ท่ีอยูในนา้ํ เลือดจะออกจากโกลเมอรูลัสเขาสูโบวแมนสแคปซูล ซ่ึงจะมีเฉพาะของเหลวและสารโมเลกลุ ขนาดเลก็ เชน กลโู คส กรดอะมิโน ทีผ่ า นการกรองของโกลเมอรูลัส แต สารโมเลกลุ ขนาดใหญ เชน เซลลเม็ดเลอื ดแดง โปรตนี จะไมผา นการกรอง จากนั้นของเหลวจะเขาสูทอหนวย ไตซึง่ จะมีการดูดสารท่ีมีประโยชน เชน กลูโคส กรดอะมโิ น น้ํา และไอออนของเกลือแร กลับเขาสูหลอดเลือด อีกครั้ง จากน้ันของเหลวท่ีผานทอไตแลวจะไปรวมกันในกระเพาะปสสาวะเปนน้ําปสสาวะเพื่อขับออกจาก รา งกายตอไป การทํางานของไต ในการควบคุมสมดุลของนํ้าและเกลือแรตาง ๆ ในเลือด จะถูกควบคุมดวยสมอง สวน ไฮโพทาลามสั ซึ่งจะไปกระตุนหรือยับยงั้ การหล่งั ฮอรโ มนแอนตไิ ดยูเรตกิ จากตอมใตสมองสวนหลัง โดย เม่ือรางกายขาดนํ้าหรือมีน้ําในเลือดนอย เลือดจะมีความเขมขนมากกวาปกติ ทําใหความดันเลือดต่ํา รูสึก กระหายน้ํา สง ผลใหส มองสวนไฮโพทาลามัสกระตุน ตอ มใตส มองสวนหลงั ใหหลง่ั ฮอรโมนแอนตไิ ดยเู รติก ซึ่งไป กระตุน การดูดนํ้ากลบั ที่ทอหนวยไต สงผลใหปรมิ าณนํ้าในเลือดและความดันเลือดสูงขึ้น และปสสาวะออกมา นอย แตหากรางกายไดรับน้ํามากเกินไป สมองสวนไฮโพทาลามัสจะยับย้ังตอมใตสมองสวนหลังไมใหหลั่ง ฮอรโ มนแอนตไิ ดยเู รตกิ ทําใหไมมีการดูดกลบั น้าํ จึงปส สาวะออกมามาก 2. มาตรฐานการเรียนร/ู ตวั ชวี้ ดั ชัน้ ป/ ผลการเรียนรู/เปาหมายการเรียนรู มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจสมบัติของสง่ิ มีชีวิต หนว ยพน้ื ฐานของสงิ่ มีชวี ติ การลําเลยี งสารผา นเซลล ความสัมพนั ธ ของโครงสราง และหนาที่ของระบบตา ง ๆ ของสตั วและมนุษยท ีท่ ํางานสัมพนั ธกนั ความสัมพนั ธ ของโครงสรา ง และหนา ท่ีของอวยั วะตาง ๆ ของพชื ท่ที าํ งานสัมพันธก นั รวมท้งั นําความรไู ปใช ประโยชน ตวั ชี้วัด/ผลการเรยี นรู ม.4/2 อธิบายการควบคมุ ดุลยภาพของน้าํ และสารตาง ๆ ในเลอื ดโดยการทํางานของไต 3. สาระการเรยี นรู 3.1 เนอ้ื หาสาระหลกั : Knowledge 1) อธิบายสวนประกอบของหนว ยไตได 2) อธิบายการกรองของเสยี ออกจากเลือดได 3) อธบิ ายการรกั ษาสมดุลของน้ําและสารตาง ๆ ในเลอื ดโดยการควบคมุ ของสมองสว น โดย ครสู ุดาภรณ สืบบญุ เปย ม กลมุ สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจัดการเรียนรู รายวิชาวทิ ยาศาสตร มธั ยมศึกษาปท่ี 4 3 ไฮโพทาลามัสได 3.2 ทกั ษะ/กระบวนการ : Process 1) เขยี นขั้นตอนการกรองของเสยี ออกจากไตได 3.3 คุณลกั ษณะท่พี งึ ประสงค : Attitude 1) สนใจใฝร ใู นการศึกษา 4. สมรรถนะสาํ คัญของนกั เรยี น 1) ความสามารถในการสอื่ สาร 2) ความสามารถในการคิด 5) ความสามารถในการใชเ ทคโนโลยี 5. คุณลักษณะของวิชา 1) ความรับผิดชอบ 2) กระบวนการกลมุ 6. คณุ ลกั ษณะที่พึงประสงค 1. มีวินัย 2. ใฝเ รียนรู 3. มุงม่นั ในการทํางาน 7. ชนิ้ งาน/ภาระงาน : 1. รายงาน เรือ่ ง โรคทีเ่ กิดจากการทํางานผิดปกตขิ องไต 2. ใบงาน เร่ือง สวนประกอบและการทาํ งานของหนวยไต 3. แบบทดสอบกอนเรียน เรือ่ ง การดาํ รงชีวติ ของมนุษย 4. แบบฝกทักษะ เรอ่ื ง การรกั ษาดุลภาพของรางกาย 8. กิจกรรมการเรียนรู ช่ัวโมงท่ี 1 ขัน้ นาํ เขาสบู ทเรยี น/ขนั้ ต้ังคําถาม 1. ครแู จงตวั ช้วี ดั ประจาํ หนว ยการเรยี นรูใ หนกั เรยี นทราบ 2. ครูใหนกั เรียนทาํ แบบทดสอบกอนเรียน เรอ่ื ง การรกั ษาดลุ ยภาพของน้าํ และแรธ าตใุ นรา งกาย 3. ครถู ามคําถาม เพ่ือกระตนุ ความสนใจของนักเรยี นวา ทาํ ไมเราจึงจําเปนตอ งดื่มนาํ้ แลวใหน กั เรียน รวมกันระดมความคิดการตอบคาํ ถาม (แนวตอบ ในรางกายของมนษุ ยมีนา้ํ เปนองคประกอบถงึ 65-70% ซง่ึ นา้ํ มสี ว นชวยในการปรับ อุณหภูมขิ องรางกาย ลําเลียงแกส สารอาหาร และของเสยี ทผี่ านเขา-ออกจากเซลล แตรางกายจะ สญู เสยี น้ําไปจากการทํากจิ กรรมตาง ๆ เราจึงตองดื่มน้าํ ไปทาํ แทนนาํ้ ทีส่ ญู เสยี ไป) 4. ครอู ธิบายใหนกั เรยี นฟง วา ในกิจกรรมตา ง ๆ ของมนษุ ยจ ะมขี องเสียเกิดขนึ้ จึงตองมกี ารขับของ เสียออกจากรา งกาย และถามคําถามนกั เรยี นวา รา งกายของมนุษยก าํ จัดของเสยี ในรูปแบบใดบาง (แนวตอบ รา งกายมนษุ ยก ําจดั ของเสยี ออกจากรางกาย ท้งั ทางเหงอื่ ปส สาวะ อจุ จาระ และการ หายใจ) โดย ครูสดุ าภรณ สบื บุญเปยม กลมุ สาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าวทิ ยาศาสตร มธั ยมศึกษาปท ่ี 4 4 ขัน้ สํารวจและคนพบ/ขั้นการเตรยี มการคนหาคาํ ตอบ 1. ครูอธิบายใหน ักเรียนฟงวา น้าํ มคี วามสาํ คญั ตอรา งกายมนุษย โดยมหี นาที่ชว ยการปรับอณุ หภมู ิ ของรา งกาย ชวยลําเลยี งแกส สารอาหาร และของเสยี ทีผ่ านเขา -ออกจากเซลล 2. ครใู หนักเรียนศึกษาความตอ งการนํา้ และการสญู เสยี น้ําของรางกายมนุษยใ นแตละวนั แลวถามนกั เรียนวา รางกายไดรบั น้าํ และสูญเสียนํ้าในแตละในรปู แบบใดบาง และปริมาณเทา ไร (แนวตอบ แตล ะวนั รางกายจะไดร ับน้ําจากอาหาร เครื่องดื่ม ประมาณ 2.5 ลติ ร แตร างกายจะสูญเสยี นา้ํ ออก จากรา งกายทางเหงื่อ การหายใจ ปสสาวะ และอจุ จาระประมาณ 2.5 ลติ ร เชนกัน) 3. ครูถามนกั เรยี นวา ถาปริมาณนํา้ ทร่ี ับเขาสรู า งกายและปรมิ าณน้ําที่ถูกขับออกจากรา งกายไมสมดลุ กนั จะมี ผลอยา งไร แลว ใหนักเรยี นรวมกนั ระดมความคิดการตอบคําถาม (แนวตอบ มีผลตอการเปลยี่ นแปลงความเขมขนของเลอื ด และความดันเลอื ด รวมถึงการทํางานของอวัยวะ และระบบตาง ๆ ของรา งกาย เชน ผูทีม่ ีอาการทอ งเสียอยางรุนแรงจะสูญเสียนา้ํ ออกจากรางกายปรมิ าณมาก จงึ ทาํ ใหม ีอาการตัวซดี มอื เทา เยน็ หมดแรง เปน ตะคริว และอาจถงึ กับชอ็ กได เปน ตน ) 4. ครอู ธิบายใหนกั เรยี นฟงวา รางกายจะมีไตเปนอวัยวะสําคญั ในการรกั ษาดลุ ยภาพของนํา้ และเกลือแรใน รางกาย รวมถงึ การกําจัดของเสียที่เกดิ จากกระบวนการเมแทบอลิซมึ ตา ง ๆ ขน้ั อธบิ ายและลงขอสรปุ /ขั้นดาํ เนินการคนหาคําตอบและตรวจสอบคําตอบ 1. ครูและนักเรยี นรว มกันอภิปรายเกยี่ วกับ ปริมาณนํ้าท่รี า งกายไดร บั และสญู เสยี ในแตละวนั และ ผลกระทบจากการขาดนํ้า ชวั่ โมงที่ 2 ข้ันสาํ รวจและคนพบ/ข้ันการเตรยี มการคน หาคาํ ตอบ 1. ครูทบทวนความรเู ดิมจากช่วั โมงท่ีแลว ใหนักเรียนทราบ พอสังเขป 2. ครูใหนกั เรียนศึกษาโครงสรางของไตทเ่ี ปน อวยั วะสาํ คญั ในการรกั ษาดุลยภาพของนา้ํ และเกลือแร ในรา งกาย และขัน้ ตอนการกําจดั ของเสียออกจากรา งกาย 3. ครอู ธบิ ายใหน ักเรยี นฟงวา ภายในไตจะประกอบดว ยหนวยไตมากถึง 1 ลา นหนว ย ซึง่ ทาํ หนาที่ กรองของเสยี และสิ่งแปลกปลอมออกจากกระแสเลือด และรกั ษาสมดลุ ของนํ้าและเกลอื แรใน รางกาย โดยเลอื ดเขาสไู ตทางหลอดเลอื ดรีนัลอารเ ตอรีและแตกแขนงเปนโกลเมอรลู ัส น้ําเลอื ดและ โมเลกลุ ของสารตาง ๆ ทอี่ ยใู นนาํ้ เลอื ดจะออกจากโกลเมอรลู สั เขา สโู บวแ มนสแ คปซูล ซ่ึงจะมี เฉพาะของเหลวและสารโมเลกุลขนาดเลก็ ทผี่ า นการกรองของโกลเมอรลู สั แตสารโมเลกุลขนาด ใหญจ ะไมผานการกรอง จากน้ันของเหลวจะเขาสูทอ หนว ยไต ซึ่งจะมกี ารดดู สารท่มี ีประโยชนก ลบั เขาสูหลอดเลือดอกี คร้งั จากนั้นของเหลวทไ่ี หลผา นทอไตแลว จะไปรวมกันในกระเพาะปส สาวะเปน นํ้าปสสาวะเพือ่ ขับออกจากรา งกาย 4. ครูใหนักเรยี นศึกษาปริมาณสารตาง ๆ ในน้าํ เลือด ของเหลวท่ีกรองได และในน้าํ ปสสาวะ จาก ตารางที่ 3.1 แลว ถามนักเรยี นวา สารชนดิ ใดบา งทถี่ กู ดูดกลบั ระหวา งการกรอง และสารชนิดใดบาง ท่ีปนออกมากบั นา้ํ ปสสาวะ (แนวตอบ สารที่รางกายจะดดู กลบั ทีท่ อ หนว ยไต เชน กลูโคส กรดอะมิโน และไอออนของเกลอื แร สวนสารท่ีปนออกมากบั นํ้าปสสาวะ เชน นํา้ ยเู รีย กรดยรู ิก และแอมโมเนยี ) โดย ครสู ดุ าภรณ สบื บุญเปยม กลมุ สาระการเรียนรู วิทยาศาสตร
แผนการจดั การเรยี นรู รายวชิ าวิทยาศาสตร มัธยมศกึ ษาปที่ 4 5 ข้นั อธบิ ายและลงขอสรุป/ขั้นดาํ เนนิ การคน หาคําตอบและตรวจสอบคาํ ตอบ 1. ครูและนักเรยี นรว มกนั อภิปรายเกยี่ วกับสวนประกอบและการทาํ งานของหนวยไต 2. ครใู หนกั เรียนทําใบงานที่ 3.1 เร่ือง สวนประกอบและการทาํ งานของหนว ยไต 4. ครใู หนักเรยี นทําแบบฝกทกั ษะท่ี 1.1 เร่อื ง การรกั ษาดลุ ยภาพของรางกาย 5. ครใู หน กั เรียนศกึ ษาเพิ่มเติมจากภาพยนตรสารคดสี ั้น (Twig) เรือ่ ง ไต https://www.twig- aksorn.com/film/kidneys-7905/ ช่ัวโมงที่ 3 ข้ันสํารวจและคน พบ/ขน้ั การเตรียมการคน หาคําตอบ 1. ครทู บทวนความรเู ดมิ จากชัว่ โมงที่แลวใหน กั เรียนทราบ พอสังเขป 2. ครอู ธบิ ายใหนกั เรยี นฟงวา การรักษาดุลยภาพของนํา้ และแรธ าตขุ องไตถูกควบคุมดวยฮอรโมน แอนติ- ไดอูเรตกิ ทห่ี ลัง่ จากตอมใตส มองสวนหลัง ซ่งึ จะถกู ควบคุมดวยสมองสว นไฮโพทาลามัส 3. ครูใหน ักเรียนศกึ ษา กลไกการรักษาสมดุลของนาํ้ และแรธาตขุ องรางกายมนษุ ย 4. ครอู ธิบายใหนักเรยี นฟงวา เมอ่ื รา งกายขาดน้าํ หรือมีน้าํ ในเลือดนอ ย เลือดจะมีความเขมขน มากกวา ปกติ ทาํ ใหค วามดันเลือดต่ํา รสู กึ กระหายน้าํ สงผลใหส มองสวนไฮโพทาลามัสกระตุนตอม ใตสมองสว นหลงั ใหห ลงั่ ฮอรโมนแอนติไดยเู รตกิ ซึง่ ไปกระตนุ การดูดน้าํ กลบั ท่ีทอ หนวยไต สงผลให ปริมาณนาํ้ ในเลือดและความดันเลอื ดสงู ขนึ้ และปสสาวะออกมานอย แตห ากรา งกายไดรบั น้าํ มาก เกินไป สมองสวนไฮโพทาลามัสจะยบั ย้ังตอมใตสมองสว นหลังไมใหหล่งั ฮอรโ มนแอนติไดยูเรติก ทํา ใหไ มม กี ารดดู กลับน้าํ จงึ ปสสาวะออกมามาก 5. ครถู ามคําถามกบั นกั เรียนวา กรณผี ูปวยโรคไต ซ่ึงไตไมส ามารถทํางานได จะตรวจพบสารชนดิ ใด ปนมากบั ปส สาวะบา ง เพราะเหตุใด (แนวตอบ กรณขี องผูปวยโรคไต จะพบสารบางชนิดปนออกมากับปส สาวะ เชน กลูโคส กรดอะมิโน เนื่องจากหนวยไตไมส ามารถดดู กลบั สารทม่ี ปี ระโยชนเ หลานไ้ี ด หรอื อาจพบเซลลเ ม็ดเลือดแดง และ โปรตนี ซง่ึ ปกติจะไมผา นการกรองของโกลเมอรูลัส) ข้ันอธบิ ายและลงขอ สรุป/ขั้นดําเนินการคน หาคําตอบและตรวจสอบคําตอบ 1. ครแู ละนกั เรยี นรว มกนั อภปิ รายเก่ยี วกบั การรักษาดุลยภาพของน้าํ และแรธ าตขุ องไต ช่ัวโมงท่ี 4 ข้ันสํารวจและคนพบ/ข้ันการเตรียมการคนหาคําตอบ 1. ครูทบทวนความรเู ดมิ จากชว่ั โมงท่ีแลวใหนักเรียนทราบ พอสงั เขป ขน้ั อธบิ ายและลงขอ สรุป/ข้ันดําเนนิ การคน หาคาํ ตอบและตรวจสอบคําตอบ 1. ครใู หน ักเรยี นทาํ แบบฝก ทกั ษะท่ี 1.1 - 1.2 เรื่อง การรักษาดลุ ยภาพ ขั้นขยายความรูและนําเสนอผลการคน หาคาํ ตอบ 1. ครใู หนักเรยี นสืบคน ขอมลู เรื่อง โรคทีเ่ กิดจากการทํางานผดิ ปกติของไต แลวจดั ทําเปน รูปเลม รายงานสงครผู สู อน โดย ครูสุดาภรณ สบื บญุ เปยม กลมุ สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจดั การเรยี นรู รายวชิ าวิทยาศาสตร มัธยมศกึ ษาปท ี่ 4 6 ขน้ั สรุปและประเมินผล 1. ครตู รวจสอบผลจากรายงาน เร่อื ง โรคทเี่ กดิ จากการทํางานผิดปกติของไต 2. ครตู รวจสอบผลจากใบงานที่ 3.1 เรือ่ ง สว นประกอบและการทํางานของหนวยไต 3. ครูตรวจสอบผลจากแบบทดสอบกอ นเรยี น เรื่อง การดํารงชวี ิตของมนุษย 4. ครตู รวจสอบผลจากการทาํ แบบฝกทักษะ เรอ่ื ง การรกั ษาดุลภาพของรา งกาย 9. สือ่ การเรียนการสอน / แหลงเรียนรู จาํ นวน สภาพการใชส่ือ รายการสอื่ 1 ชุด ข้ันตรวจสอบความรูเ ดิม 1. แบบทดสอบกอ นเรยี น เรอื่ ง การดํารงชวี ิตของมนษุ ย 1 ชดุ ข้ันอธบิ ายและลงขอสรปุ 2. ใบงาน เรื่อง สวนประกอบและการทํางานของหนวยไต 1 ชุด ขน้ั อธบิ ายและลงขอ สรุป 3. แบบฝก ทกั ษะ เร่อื ง การรักษาดุลภาพของรา งกาย 1 ชดุ ขั้นขยายความรู 4. รายงาน เรื่อง โรคทีเ่ กิดจากการทํางานผิดปกติของไต 4. Microsoft PowerPoint หนว ยท่ี 3 1 ชุด ขน้ั สํารวจและคน พบ การดาํ รงชีวิตของมนษุ ย โดย ครสู ุดาภรณ สืบบุญเปยม กลมุ สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจัดการเรยี นรู รายวชิ าวิทยาศาสตร มธั ยมศกึ ษาปท่ี 4 7 10. การวดั ผลและประเมินผล เปา หมาย หลกั ฐานการเรียนรู วิธีวัด เครื่องมือวัดฯ ประเดน็ / การเรยี นรู ช้ินงาน/ภาระงาน เกณฑก ารให นกั เรยี นอธบิ าย 1. แบบทดสอบกอน ตรวจแบบทดสอบ แบบทดสอบกอนเรยี น คะแนน ลกั ษณะสําคัญ เรียน หนวยการ กอ นเรยี น ประเมินตามสภาพ ของไบโอมระดับโลก เรยี นรูท ี่ 3 จริง ประเภทตาง ๆ และ ตรวจเลม รายงาน แบบประเมนิ เลม ระดบั คณุ ภาพ 2 ยกตวั อยางสงิ่ มชี วี ิต 2. รายงาน เร่อื ง โรคท่ี รายงาน ผา นเกณฑ ท่พี บในไบโอมระดับ เกดิ จากการทาํ งาน รอยละ 65 ผาน โลกประเภทตา ง ๆ ผิดปกตขิ องไต ตรวจใบงาน เร่อื ง แบบประเมนิ ใบงาน เกณฑ ได สว นประกอบและ 3. ใบงาน เรื่อง การทาํ งานของ รอยละ 65 ผาน สวนประกอบและ หนว ยไต เกณฑ การทํางานของ ระดับคุณภาพ 2 หนว ยไต ตรวจแบบฝกทกั ษะ แบบประเมินแบบฝก ผานเกณฑ ที่ เร่ือง การรักษา ทักษะ ระดบั คุณภาพ 2 4. แบบฝก ทกั ษะท่ี ดลุ ภาพของรางกาย ผา นเกณฑ เร่ือง การรักษาดุล ประเมินการ ผลงานท่นี ําเสนอ ระดบั คณุ ภาพ 2 ภาพของรางกาย นาํ เสนอผลงาน ผา นเกณฑ 6. การนาํ เสนอผลงาน ระดบั คณุ ภาพ 2 ผานเกณฑ 7. พฤตกิ รรมการ สังเกตพฤติกรรม แบบสงั เกตพฤตกิ รรม ทํางานรายบุคคล การทํางาน การทํางานรายบคุ คล รายบคุ คล 8. พฤติกรรมการ สังเกตพฤติกรรม แบบสงั เกตพฤตกิ รรม ทํางานรายกลุม การทํางานรายกลุม การทํางานรายกลุม 9. คณุ ลกั ษณะ สงั เกตความมีวินัย แบบประเมิน อันพงึ ประสงค ใฝเรียนรูและมงุ มนั่ คุณลกั ษณะ ในการทาํ งาน อนั พงึ ประสงค โดย ครสู ุดาภรณ สบื บญุ เปย ม กลมุ สาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจดั การเรยี นรู รายวชิ าวทิ ยาศาสตร มัธยมศกึ ษาปท่ี 4 8 แบบประเมินชนิ้ งาน/ภาระงาน แบบประเมนิ รายงาน คาํ ชี้แจง : ใหผสู อนประเมนิ ชน้ิ งาน/ภาระงานของนกั เรยี นตามรายการท่ีกําหนด แลวขีด ลงในชองท่ีตรง กับระดบั คะแนน ลาํ ดบั ท่ี รายการประเมิน ระดับคะแนน 4321 1 ความถูกตองของเนือ้ หา รวม 2 ความสมบูรณของรูปเลม 3 ความตรงตอ เวลา ลงช่อื ................................................... ผปู ระเมนิ (นางสาวสดุ าภรณ สบื บุญเปย ม) ............./................../............... เกณฑก ารประเมินรายงาน ประเดน็ ทีป่ ระเมนิ ระดบั คะแนน 1. ความถกู ตอง 432 1 เน้ือหาสาระของ เนือ้ หาสาระของ เนือ้ หาสาระของ เน้ือหาสาระของ ของเน้อื หา รายงานถกู ตองครบถวน รายงานถกู ตอ งเปนสว น รายงานถูกตอ งบาง รายงานไมถ กู ตอ งเปน 2. ความสมบูรณ ใหญ ประเดน็ สวนใหญ มอี งคป ระกอบครบถว น มอี งคป ระกอบครบถว น มอี งคประกอบครบถวน องคประกอบไม ของรปู เลม สมบูรณ มีความเปน สมบรู ณ มีความเปน สมบรู ณ แตยังไมเ ปน ครบถว น ไมเปน ระเบียบ และรูปเลม ระเบียบ แตรปู เลมไม ระเบยี บ และรปู เลม ไม ระเบยี บ และรูปเลมไม 3. ความตรงตอ สวยงาม สวยงาม สวยงาม สวยงาม เวลา สงช้ินงานภายในเวลาที่ สง ชิน้ งานชากวาเวลาที่ สงชน้ิ งานชากวา เวลาที่ สงชิน้ งานชากวา เวลาที่ กาํ หนด กําหนด 1 วนั กาํ หนด 2 วัน กําหนด 3 วนั ขนึ้ ไป เกณฑการตัดสนิ คุณภาพ ชว งคะแนน ระดบั คุณภาพ 11-12 ดมี าก 9-10 ดี 6-8 พอใช ตา่ํ กวา 6 ปรับปรงุ โดย ครูสุดาภรณ สบื บุญเปย ม กลุมสาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจัดการเรียนรู รายวชิ าวิทยาศาสตร มัธยมศกึ ษาปท ี่ 4 9 แบบประเมนิ การนาํ เสนอผลงาน คําช้แี จง : ใหผ ูสอนสงั เกตพฤตกิ รรมของนกั เรยี นในระหวางเรียนและนอกเวลาเรยี น แลวขีด ลงในชองที่ ตรงกับระดับคะแนน ลําดบั ท่ี รายการประเมนิ ระดบั คะแนน 1 32 1 เน้อื หาละเอียดชัดเจน 2 ความถกู ตอ งของเนื้อหา 3 ภาษาท่ใี ชเขาใจงา ย 4 ประโยชนท ี่ไดจากการนําเสนอ 5 วิธีการนําเสนอผลงาน รวม ลงช่ือ...................................................ผปู ระเมนิ (นางสาวสดุ าภรณ สบื บญุ เปย ม) ............./................../............... เกณฑการใหคะแนน ให 3 คะแนน ผลงานหรอื พฤตกิ รรมสอดคลองกับรายการประเมินสมบรู ณชัดเจน ให 2 คะแนน ผลงานหรือพฤตกิ รรมสอดคลอ งกบั รายการประเมินเปน สวนใหญ ให 1 คะแนน ผลงานหรือพฤติกรรมสอดคลองกับรายการประเมนิ บางสวน เกณฑการตัดสนิ คณุ ภาพ ชว งคะแนน ระดับคุณภาพ 14 - 15 ดีมาก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ตํา่ กวา 8 ปรับปรุง โดย ครสู ุดาภรณ สืบบญุ เปย ม กลมุ สาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจดั การเรยี นรู รายวชิ าวทิ ยาศาสตร มัธยมศึกษาปที่ 4 10 แบบสังเกตพฤติกรรมการทาํ งานรายบุคคล คาํ ช้ีแจง : ใหผสู อนสงั เกตพฤตกิ รรมของนักเรียนในระหวางเรยี นและนอกเวลาเรยี น แลว ขดี ลงในชองที่ ตรงกับระดับคะแนน ลําดับที่ รายการประเมิน ระดบั คะแนน 3 21 1 การแสดงความคิดเห็น 2 การยอมรบั ฟงความคดิ เห็นของผอู ่ืน 3 การทํางานตามหนา ทที่ ่ไี ดรับมอบหมาย 4 ความมีน้าํ ใจ 5 การตรงตอเวลา รวม ลงชื่อ...................................................ผูประเมิน ............./................../.............. เกณฑก ารใหค ะแนน ให 3 คะแนน ปฏบิ ัตหิ รอื แสดงพฤตกิ รรมอยา งสม่ําเสมอ ให 2 คะแนน ปฏบิ ัติหรอื แสดงพฤติกรรมบอยคร้งั ให 1 คะแนน ปฏบิ ัติหรอื แสดงพฤติกรรมบางครัง้ เกณฑก ารตัดสินคุณภาพ ชว งคะแนน ระดับคุณภาพ 14 - 15 ดมี าก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ต่าํ กวา 8 ปรบั ปรุง โดย ครสู ดุ าภรณ สบื บุญเปย ม กลมุ สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจัดการเรยี นรู รายวิชาวิทยาศาสตร มัธยมศึกษาปที่ 4 11 แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทํางานกลุม คําชี้แจง : ใหผ ูส อนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหวา งเรยี นและนอกเวลาเรียน แลวขีด ลงในชองที่ ตรงกบั ระดับคะแนน การมี การแสดง การยอมรับ การทํางาน ความมี สวนรว มใน รวม ช่อื – สกลุ ความ ฟง คนอืน่ ตามที่ไดร ับ นาํ้ ใจ การ 15 ลําดบั ท่ี ของนักเรยี น คดิ เห็น มอบหมาย ปรบั ปรุง คะแนน ผลงานกลุม 321321321321321 ลงชือ่ ...................................................ผปู ระเมิน (นางสาวสดุ าภรณ สบื บญุ เปยม) ............../.................../............... เกณฑการใหคะแนน ให 3 คะแนน ปฏบิ ัติหรือแสดงพฤติกรรมอยางสมา่ํ เสมอ ให 2 คะแนน ปฏิบตั หิ รอื แสดงพฤติกรรมบอยคร้ัง ให 1 คะแนน ปฏิบัติหรอื แสดงพฤติกรรมบางคร้ัง เกณฑการตัดสินคณุ ภาพ ชว งคะแนน ระดบั คุณภาพ 14 - 15 ดมี าก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ตํ่ากวา 8 ปรับปรุง โดย ครูสุดาภรณ สืบบุญเปยม กลมุ สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจัดการเรียนรู รายวิชาวิทยาศาสตร มัธยมศกึ ษาปที่ 4 12 แบบประเมินคุณลกั ษณะอนั พึงประสงค คาํ ชี้แจง : ใหผูสอนสงั เกตพฤตกิ รรมของนักเรียนในระหวา งเรียนและนอกเวลาเรียน แลว ขีด ลงในชองที่ ตรงกบั ระดับคะแนน คุณลักษณะ รายการประเมนิ ระดับคะแนน อันพึงประสงคด า น 321 1. มีวินยั รับผดิ ชอบ 1.1 ปฏิบัตติ ามขอตกลง กฎเกณฑ ระเบยี บ ขอบงั คบั ของครอบครวั มคี วามตรงตอเวลาในการปฏิบตั กิ ิจกรรมตา ง ๆ ในชวี ติ ประจําวัน 2. ใฝเรยี นรู 2.1 รจู ักใชเ วลาวา งใหเปนประโยชน และนาํ ไปปฏบิ ตั ไิ ด 2.2 รจู กั จัดสรรเวลาใหเ หมาะสม 2.3 เช่อื ฟง คําสง่ั สอนของบดิ า - มารดา โดยไมโตแ ยง 2.4 ตั้งใจเรยี น 3. อยอู ยางพอเพียง 3.1 ใชท รพั ยสนิ และส่งิ ของของโรงเรยี นอยา งประหยัด 3.2 ใชอ ุปกรณก ารเรยี นอยางประหยดั และรคู ุณคา 3.3 ใชจ า ยอยางประหยดั และมีการเก็บออมเงนิ 4. มุงมั่นในการทาํ งาน 4.1 มคี วามตั้งใจและพยายามในการทาํ งานที่ไดรับมอบหมาย 4.2 มคี วามอดทนและไมท อแทต อ อปุ สรรคเพือ่ ใหงานสําเร็จ ลงชอ่ื ...................................................ผปู ระเมนิ (นางสาวสุดาภรณ สืบบญุ เปยม) ............../.................../................ เกณฑก ารใหค ะแนน พฤติกรรมท่ีปฏบิ ัตชิ ัดเจนและสม่ําเสมอ ให 3 คะแนน พฤตกิ รรมที่ปฏบิ ตั ชิ ัดเจนและบอยครง้ั ให 2 คะแนน พฤตกิ รรมที่ปฏิบัติบางคร้ัง ให 1 คะแนน เกณฑก ารตัดสินคณุ ภาพ ชวงคะแนน ระดบั คุณภาพ 51 - 60 ดมี าก 41 - 50 ดี 30 - 40 พอใช ตํา่ กวา 30 ปรับปรุง โดย ครูสดุ าภรณ สบื บญุ เปย ม กลุมสาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจัดการเรยี นรู รายวชิ าวทิ ยาศาสตร มธั ยมศกึ ษาปที่ 4 13 11. การบูรณาการตามจุดเนน ของโรงเรยี น หลักปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพียง ครู ผเู รียน 1. ความพอประมาณ พอดีดา นเทคโนโลยี พอดดี า นจติ ใจ รูจักใชเทคโนโลยมี าผลติ สอื่ ทเ่ี หมาะสม มจี ิตสาํ นกึ ทดี่ ี เอ้อื อาทร ประนีประนอม และสอดคลองเนื้อหาเปนประโยชนต อ นกึ ถึงประโยชนส ว นรวม/กลุม ผูเรียนและพัฒนาจากภมู ปิ ญญาของผเู รยี น ไมหยุดน่งิ ทห่ี าหนทางในชีวิต หลุดพนจาก 2. ความมเี หตุผล - ยดึ ถือการประกอบอาชีพดวยความ ความทุกขยาก (การคน หาคําตอบเพ่อื ให 3. มีภมู คิ มุ กนั ในตวั ที่ดี ถูกตอ ง สุจรติ แมจ ะตกอยใู นภาวะขาด หลุดพน จากความไมร)ู แคลน ในการดาํ รงชวี ติ ภมู ิปญ ญา : มคี วามรู รอบคอบ และ ภมู ิปญญา : มคี วามรู รอบคอบ และ ระมดั ระวงั สรางสรรค ระมัดระวัง 4. เงอ่ื นไขความรู ความรอบรู เรอ่ื ง ความหลากหลายของ ความรอบรู เรอ่ื ง ความหลากหลายของ ระบบนเิ วศ ทเี่ กีย่ วของ รอบดา น ความ ระบบนเิ วศ รอบคอบที่จะนําความรเู หลา นนั้ มาพิจารณา ระบบนิเวศ (ecosystem) เปน การอาศัยอยู ใหเชอ่ื มโยงกัน เพอ่ื ประกอบการวางแผน รวมกันของสิ่งมชี วี ติ ในบริเวณใดบรเิ วณหน่งึ การดําเนินการจัดกจิ กรรมการเรียนรูใหก บั สามารถนาํ ความรเู หลา นั้นมาพจิ ารณาให ผูเรยี น เชอ่ื มโยงกัน สามารถประยกุ ตใชใน ชวี ติ ประจําวนั 5. เง่อื นไขคุณธรรม มีความตระหนักใน คณุ ธรรม มคี วาม มีความตระหนักใน คณุ ธรรม มคี วาม ซือ่ สตั ยส จุ ริตและมีความอดทน มีความเพียร ซอ่ื สัตยสจุ ริตและมีความอดทน มคี วามเพียร สวนพฤกษศาสตรโ รงเรียน ใชส ตปิ ญ ญาในการดาํ เนินชีวติ ใชสตปิ ญ ญาในการดําเนินชวี ิต ความหลากหลายของระบบนิเวศ ครู ผเู รยี น องคประกอบท่ี ๑ ความหลากหลายของระบบนิเวศ ความหลากหลายของระบบนเิ วศ - กาํ หนดพื้นทศี่ กึ ษา - ความแตกตางของพนื้ ทไ่ี บโอม - ระบคุ วามแตกตา งของพื้นที่ไบโอม - สํารวจพรรณไมใ นพืน้ ทศ่ี ึกษา ประเภทตางๆ ประเภทตา งๆ - ความหลากหลายของพรรณไม - ระบุความหลากหลายของพรรณไม ส่ิงแวดลอม ในไบโอมประเภทตา งๆ ในไบโอมประเภทตางๆ ความหลากหลายของระบบนเิ วศ ผเู รยี น - การอนรุ ักษส ่งิ แวดลอ ม ครู ความหลากหลายของระบบนเิ วศ ความหลากหลายของระบบนเิ วศ - เสนอแนะแนวทางอนุรกั ษ - กระบวนการการอนรุ กั ษสงิ่ แวดลอ ม ส่งิ แวดลอม โดย ครสู ดุ าภรณ สืบบญุ เปยม กลมุ สาระการเรียนรู วิทยาศาสตร
แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาวทิ ยาศาสตร มัธยมศึกษาปท ี่ 4 14 12. ความเห็นของผบู รหิ ารสถานศกึ ษาหรือผทู ไี่ ดร บั มอบหมาย ขอ เสนอแนะ ลงชื่อ.................................................. (นายอดสิ ร แดงเรอื น) 13. บนั ทกึ ผลหลังการสอน เน้ือหา กิจกรรมการเรยี นรู ส่อื ประกอบการเรียนรู พฤตกิ รรม/การมีสวนรว มของผเู รียน ลงช่ือ..................................................ผสู อน (นางสาวสดุ าภรณ สบื บญุ เปยม) ตาํ แหนง พนกั งานราชการ โดย ครสู ุดาภรณ สบื บุญเปยม กลุมสาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจัดการเรยี นรู รายวิชาวทิ ยาศาสตร มธั ยมศึกษาปที่ 4 15 แบบทดสอบกอนเรยี น หนว ยการเรียนรูที่ 3 คําชี้แจง : ใหนักเรยี นเลือกคาํ ตอบท่ีถูกตองที่สุดเพียงขอเดียว 1. สว นประกอบใดของหนว ยไตทําหนาที่กรองของเสยี 6. ขอ ใดเปน การปอ งกนั เช้อื โรคและส่งิ แปลกปลอมทางกาย ออกจากเลือด วภิ าค 1.ทอ รวม 2. ทอ หนวยไต 1. การไอ จาม หรอื ขับเสมหะ 3. โกลเมอรูรัส 4. รนี ลั อารเ ตอรี 2. การหลัง่ เหงอื่ ของตอ มเหง่ือ 5. โบวแ มนสแ คปซลู 3. การยบั ย้ังการเจรญิ ของจุลนิ ทรยี ในน้าํ ลาย 2. สารชนิดใดบางจะไมถ กู ดดู กลับเขาสูหลอดเลอื ด 4. การปองกันเชื้อจุลินทรยี จ ากการหล่งั นํา้ ตา 1. นํ้า 2. โปรตนี 5. การทาํ ลายแบคทเี รยี จากนาํ้ ยอยของกระเพาะอาหาร 3. กลูโคส 4. กรดอะมิโน 7. เซลลเ มด็ เลือดขาวในขอใดมกี ารทาํ ลายเชอ้ื โรคอยา งจาํ เพาะ 5. ไอออนของเกลือแร 1. เบโซฟล 2. โมโนไซต 3. สมองสวนใดทาํ หนาทีค่ วบคมุ สมดลุ นาํ้ และเกลือใน 3. ลิมโฟไซต 4. นิวโทรฟล เลอื ด 5. อีโอซโิ นฟล 1. พอนด 2. ซรี ีบรัม 8. ขอ ใดไมใ ชหนา ทขี่ องเซลลที 3. ซรี ีเบลลมั 4. ไฮโพทาลามัส 1. ควบคุมการทํางานของเซลลบี 5. เมดลั ลาออบลองกาตา 2. ทาํ ลายแอนตเิ จนท่เี ขา สูรา งกาย 4. รา งกายลดความเปนกรดของกระแสเลอื ดอยา งไร 3. กระตนุ เซลลบ ใี หสรางแอนตบิ อดี 1. ขับ Na+ ออกจากเลอื ด 4. พฒั นาเปนเซลลพลาสมาเพ่ือสรา งแอนติบอดี 2. ดขับูดกHลCบั ON3-Hอ4อ+กเขจาาสกูเเลลอื อื ดด 5. ควบคุมการทํางานของเซลลทีทาํ ลายสงิ่ แปลกปลอม 3. 9. โรคเอดสเ กิดจากการติดเชื้อประเภทใด 4. ขลบัดกสาารรหทา่ีมยสี ใว จนอปอรกะเพกออ่ื บขับขอCงOH2+ 1. รา 2. ยสี ต 5. ออกจากเลอื ด 3. ไวรัส 4. พยาธิ 5. เม่ืออุณหภมู ริ างกายสงู กวา ปกติ รางกายมีการ 5. แบคทีเรยี ตอบสนองอยางไร 10. ขอ ใดมโี อกาสตดิ เชื้อ HIV นอ ยท่สี ุด 1. เพม่ิ อัตราเมแทบอลซิ มึ 1. การมเี พศสมั พนั ธุ 2. ขนลุกและเกดิ อาหารหนาวสั้น 2. การรบั บรจิ าคเลือด 3. ลดการขยายจวั ของหลอดเลอื ด 3. การติดตอ จากมส ลู ุก 4. ตอ มเหงือ่ สรางเหงอ่ื เพ่ิมมากขน้ึ 4. การใชเข็มฉีดยารว มกนั 5. ลดการระเหยและพาความรอ นออกจากรา งกาย 5. การรบั ประทานอาหารรวมโตะ กัน โดย ครูสดุ าภรณ สบื บญุ เปยม กลมุ สาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาวทิ ยาศาสตร มธั ยมศึกษาปท ่ี 4 16 เฉลยแบบทดสอบกอ นเรยี น หนว ยการเรยี นรทู ี่ 3 คาํ ชี้แจง : ใหน ักเรียนเลือกคาํ ตอบท่ีถูกตองท่ีสุดเพียงขอเดียว 1. สวนประกอบใดของหนวยไตทาํ หนาทีก่ รองของเสีย 6. ขอใดเปน การปองกันเช้ือโรคและส่ิงแปลกปลอมทางกาย ออกจากเลือด วิภาค 1.ทอรวม 2. ทอ หนวยไต 1. การไอ จาม หรอื ขับเสมหะ 3. โกลเมอรูรสั 4. รนี ลั อารเ ตอรี 2. การหลง่ั เหง่อื ของตอ มเหงอ่ื 5. โบวแมนสแ คปซูล 3. การยบั ยงั้ การเจรญิ ของจุลินทรียในน้าํ ลาย 2. สารชนิดใดบางจะไมถ กู ดูดกลับเขา สูห ลอดเลือด 4. การปองกนั เช้อื จุลินทรยี จากการหล่งั น้ําตา 1. นํ้า 2. โปรตนี 5. การทําลายแบคทเี รียจากนา้ํ ยอยของกระเพาะอาหาร 3. กลูโคส 4. กรดอะมโิ น 7. เซลลเม็ดเลือดขาวในขอ ใดมกี ารทาํ ลายเชอ้ื โรคอยา งจําเพาะ 5. ไอออนของเกลือแร 1. เบโซฟล 2. โมโนไซต 3. สมองสวนใดทําหนา ทค่ี วบคมุ สมดลุ นาํ้ และเกลอื ใน 3. ลมิ โฟไซต 4. นวิ โทรฟล เลอื ด 5. อีโอซิโนฟล 1. พอนด 2. ซีรบี รมั 8. ขอใดไมใชหนา ท่ีของเซลลที 3. ซรี เี บลลัม 4. ไฮโพทาลามสั 1. ควบคมุ การทํางานของเซลลบ ี 5. เมดัลลาออบลองกาตา 2. ทาํ ลายแอนติเจนท่เี ขาสรู า งกาย 4. รา งกายลดความเปนกรดของกระแสเลอื ดอยา งไร 3. กระตุนเซลลบ ใี หส รา งแอนตบิ อดี 1. ขับ Na+ ออกจากเลือด 4. พัฒนาเปน เซลลพลาสมาเพ่ือสรา งแอนติบอดี 2. ดขับูดกHลCับON3-Hอ4อ+กเขจา าสกเู เลลือือดด 5. ควบคมุ การทาํ งานของเซลลท ีทําลายส่ิงแปลกปลอม 3. 9. โรคเอดสเ กิดจากการติดเชอื้ ประเภทใด 4. ขลบัดกสาารรหทาม่ี ยสี ใวจนอปอรกะเพกออื่ บขับขอCงOH2+ 1. รา 2. ยสี ต 5. ออกจากเลือด 3. ไวรสั 4. พยาธิ 5. เม่ืออณุ หภมู ริ างกายสงู กวา ปกติ รางกายมกี าร 5. แบคทเี รยี ตอบสนองอยางไร 10. ขอ ใดมีโอกาสตดิ เชอ้ื HIV นอ ยทสี่ ุด 1. เพมิ่ อัตราเมแทบอลซิ มึ 1. การมีเพศสัมพนั ธุ 2. ขนลกุ และเกิดอาหารหนาวสนั้ 2. การรับบริจาคเลอื ด 3. ลดการขยายจวั ของหลอดเลือด 3. การติดตอ จากมส ลู กุ 4. ตอมเหง่ือสรา งเหงอ่ื เพ่ิมมากขนึ้ 4. การใชเ ข็มฉดี ยารวมกัน 5. ลดการระเหยและพาความรอ นออกจากรา งกาย 5. การรบั ประทานอาหารรว มโตะ กัน โดย ครูสดุ าภรณ สบื บญุ เปย ม กลมุ สาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจัดการเรยี นรู รายวิชาวทิ ยาศาสตร มัธยมศกึ ษาปท ่ี 4 17 ใบงาน เร่อื ง สวนประกอบและการทาํ งานของหนว ยไต คําชี้แจง : จงระบโุ ครงสรา งของหนวยไตตอไปน้ี และอธบิ ายขั้นตอนการกรองของเสยี ออกจากหนวยไต 1. โครงสราง...................................................................... 2 ลกั ษณะสาํ คัญ............................................................... 1 ...................................................................................... ..................................................................................... 2. โครงสรา ง...................................................................... ลกั ษณะสาํ คญั ............................................................... 3 ...................................................................................... ..................................................................................... 3. โครงสรา ง...................................................................... 4 ลักษณะสาํ คัญ............................................................... ...................................................................................... ..................................................................................... 4. โครงสราง...................................................................... ลกั ษณะสาํ คญั ............................................................... ...................................................................................... ..................................................................................... 5. การกรองของเสียท่หี นว ยไต.................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... โดย ครสู ุดาภรณ สบื บญุ เปยม กลมุ สาระการเรียนรู วิทยาศาสตร
แผนการจัดการเรยี นรู รายวชิ าวทิ ยาศาสตร มธั ยมศึกษาปที่ 4 18 เฉลยใบงาน เรือ่ ง สว นประกอบและการทาํ งานของหนว ยไต คําชแ้ี จง : จงระบุโครงสรางของหนวยไต และอธบิ ายขั้นตอนการกรองของเสียออกจากหนว ยไตใหถ ูกตอ ง 1. โครงสราง...โ..ก..ล...เ.ม..อ...ร..ลู ..ัส.................................................. 2 ลกั ษณะสาํ คัญ...ก..ล...ุม...เ..ส..น...เ..ล..ื.อ..ด...ฝ...อ...ย..ท...ี่อ...ย..ู.แ...น...บ...ช..ิด...ก..ั.บ. 1 ..โ..บ...ว..แ..ม...น..แ...ค..ป...ซ..ูล....ท...ํา..ห...น..า..ท...ี่ก...ร..อ..ง..น...ํ้า..เ.ล...ือ..ด...ใ.ห...ผ..า..น...เ.ข...า..ส.ู ..โ..บ..ว..แ...ม..น...ส..แ..ค...ป..ซ...ลู ......................................................... 2. โครงสราง.โ..บ..ว..แ...ม..น...ส..แ..ค...ป..ซ...ลู ........................................... ลักษณะสาํ คญั ล...ั .ก...ษ...ณ.....ะ...เ..ป... .น...ท....ร..ง...ก...ล....ม...ท...ี่ .ห...อ...ห...ุ.ม... โ..ก..ล..เ.ม...อ..ร..ลู...สั ..................................................................... 3 ..................................................................................... 3. โครงสราง...ท...อ..ห...น..ว...ย..ไ.ต................................................... ลักษณะสาํ คญั ...ท..อ...ท..่ีข...ด..ไ..ป...ม..า....ท..ํา..ห...น...า..ท..่ีด...ูด..ก...ล..ับ...ส..า..ร..ท...่ีม. ี 4 ..ป...ร..ะ..โ.ย...ช..น...เ .ข..า..ส..ูก...ร..ะ..แ..ส...เ.ล..อื...ด..อ..กี...ค..ร..้ัง................................ ..................................................................................... 4. โครงสรา ง....ท..อ...ร..ว..ม......................................................... ลกั ษณะสาํ คัญ...ท...อ...ท..่ีร...ว..ม..ข...อ...ง..เ.ห...ล..ว...จ..า..ก...ก..า..ร...ก..ร..อ...ง..ข..อ...ง ...ห...น...ว..ย...ไ.ต...ก...อ...น...ส..ง..ต...อ...ไ..ป...ย..ัง...ก..ร...ว..ย...ไ..ต....ซ..่ึ.ง..ข..อ...ง..เ..ห...ล...ว..ม. ี ...ล..กั ..ษ...ณ...ะ...ค..ล..า..ย...ป..ส ..ส...า..ว..ะ................................................. 5. การทาํ งานของหนวยไต ......เ..ล..อื..ด...เ.ข..า..ส..หู...น...ว ..ย..ไ..ต..ท...า..ง.ห...ล..อ...ด..เ.ล...อื ..ด..ร..นี...ลั..อ...า..ร..เ.ต..อ...ร..ี .แ..ล...ะ..แ..ต..ก...แ..ข..น...ง..เ.ป...น...ก..ล...ุม..เ.ส...น...เ.ล. ือด ..ฝ..อ...ย..ห...ร..ือ...โ.ก...ล..เ.ม...อ...ร..ูล..ัส....ซ..่ึง..น...ํ้า..เ..ล..ือ...ด..แ...ล..ะ..ส...า..ร..โ..ม..เ.ล...ก..ุล...ข..น...า..ด...เ.ล..็ก....เ..ช..น....ก...ล..ูโ..ค..ส....ก...ร..ด..อ...ะ..ม...ิโ.น.....จ..ะ..ผ...า..น...ก..า..ร..ข...อ..ง..โ..ก..ล.... ..เ.ม...อ..ร..ลู..ัส...เ.ข..า..ส..ูโ..บ..ว..แ...ม..น...ส..แ..ค...ป..ซ...ูล...แ...ต..ส..า..ร..โ..ม..เ..ล..ก..ลุ...ข..น..า..ด...ใ.ห...ญ....เ..ช..น....เ.ซ..ล...ล..เ.ม...็ด..เ.ล...ือ..ด..แ...ด..ง...โ..ป..ร..ต...นี ....จ..ะ..ไ..ม..ผ...า..น..ก...า..ร..ก..ร..อ...ง... ..จ..า..ก...น..ั้น...ข..อ...ง..เ.ห...ล..ว..ท...ี่ผ..า..น...ก...า..ร..ก..ร..อ...ง..จ..ะ..เ..ค..ล..่ือ...น...ท..ี่เ..ข..า..ส..ูท...อ...ห..น...ว..ย..ไ..ต....ซ..ึ่ง..เ..ป..น...บ...ร..ิเ.ว..ณ....ท..่ีม...ีก..า..ร..ด...ูด..ก...ล..ับ...น..ํ้.า...แ..ล...ะ..ส..า..ร..ท...่ีม...ี . ..ป..ร...ะ..โ.ย...ช..น... .เ..ช..น....ก...ล..ูโ..ค..ส....ก..ร..ด...อ..ะ...ม..ิโ..น....ไ..อ..อ...อ..น...ข..อ...ง.เ..ก..ล...ือ..แ...ร.. .เ.ข...า..ส..ูเ.ล...ือ..ด...อ..ีก...ค..ร..้ัง....แ..ล..ะ...ข..อ...ง..เ.ห...ล..ว..ท...่ีเ.ห...ล..ือ...จ..ะ..ผ...า..น...ท..อ.... ..ห..น...ว..ย..ไ..ต..แ...ล..ว..ไ..ป..ร..ว..ม...ก..ัน...ใ.น...ก..ร..ะ..เ..พ..า..ะ...ป..ส...ส..า..ว..ะ..เ.ป...น...น..้ํา..ป...ส ..ส..า..ว..ะ...เ.พ...อ่ื ..ก..าํ..จ..ัด...อ..อ...ก..จ..า..ก...ร..า.ง..ก...า..ย..ต..อ...ไ.ป................................. โดย ครสู ดุ าภรณ สืบบุญเปย ม กลุมสาระการเรียนรู วิทยาศาสตร
แผนการจัดการเรียนรู รายวิชาวทิ ยาศาสตร มัธยมศกึ ษาปท ่ี 4 19 แบบฝกทกั ษะ เรอ่ื ง การรักษาดลุ ยภาพของรางกาย คาํ ชแี้ จง : ใหนักเรียนเลอื กคําตอบที่กาํ หนดใหในแตล ะขอ เติมลงในชอ งวางใหถกู ตอ ง 1. ปริมาตรและความเขมขน ของเลือดลดลง/ ปรืมาตรของเลอื ดลดลง/ ความเขม ขนของเลอื ดลดลง/ ปริมาตร และความเขม ขน ของเลือดเพิ่มขนึ้ 2. แรงดนั ออสโมตกิ ของเลือดลดลง/ แรงดันออสโมตกิ ของเลือดสงู ขึ้น/ แรงดนั ออสโมติกของเลือดคงที่ 3. กระตุน/ ยับยัง้ 4. ตอ มใตสมองสวนหนา / ตอมใตส มองสวนกลาง/ ตอ มใตสมองสวนหลงั 5. หลั่ง/ ไมห ล่ัง 6. โฮรโ มนแอลโดสเทอโรน/ โฮรโมนโพรแลคตนิ / โฮรโ มนแอนตไิ ดยูเรติก 7. กระตุน / ยับยั้ง 8. การดดู กลบั นาํ้ ลดลง/ การดดู กลบั น้ําเพมิ่ ขึน้ / การดูดกลบั นาํ้ เพ่มิ ข้นึ แตลดการดูดกลบั กลโู คส 9. ปริมาตรและความเขมขนของเลอื ดลดลง/ ปริมาตรของเลือดเพมิ่ ขึ้น ความเขมขน ของเลอื ดลดลง/ ปริมาตร และความเขมขน ของเลือดเพ่ิมข้นึ 10. แรงดนั ออสโมติกของเลอื ดลดลง/ แรงดนั ออสโมติกของเลือดสงู ข้ึน/ แรงดนั ออสโมติกของเลอื ดคงท่ี เม่ือมนี าํ้ ในเลือดนอ ย การขับถายปสสาวะลดลง 1. ………………………………………….. 10. …………………………………………. ………………………………………….. ………………………………………….. 2. ………………………………………….. 9. ………………………………………….. ………………………………………….. ………………………………………….. 3…………… 8. ………………………………………….. 4. ………………………………………….. 7. …………………………… ………………………………………….. 5. ……………………………… 6. ………………………………………….. โดย ครูสดุ าภรณ สืบบญุ เปยม กลมุ สาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจัดการเรยี นรู รายวชิ าวิทยาศาสตร มธั ยมศึกษาปท ่ี 4 20 เฉลยแบบฝก ทักษะ เรือ่ ง การรกั ษาดลุ ยภาพของรางกาย คําชีแ้ จง : ใหนกั เรียนเลอื กคําตอบท่ีกาํ หนดใหในแตละขอ เติมลงในชอ งวา งใหถ ูกตอง 1. ปรมิ าตรและความเขม ขน ของเลอื ดลดลง/ ปรมื าตรของเลือดลดลง/ ความเขม ขน ของเลือดลดลง/ ปรมิ าตร และความเขมขนของเลือดเพิ่มขึน้ 2. แรงดนั ออสโมตกิ ของเลือดลดลง/ แรงดนั ออสโมตกิ ของเลอื ดสูงข้ึน/ แรงดนั ออสโมตกิ ของเลือดคงท่ี 3. กระตุน/ ยับย้งั 4. ตอ มใตสมองสวนหนา/ ตอ มใตสมองสว นกลาง/ ตอ มใตส มองสวนหลัง 5. หลงั่ / ไมห ลงั่ 6. โฮรโมนแอลโดสเทอโรน/ โฮรโมนโพรแลคตนิ / โฮรโมนแอนติไดยูเรตกิ 7. กระตุน / ยับยั้ง 8. การดูดกลบั นาํ้ ลดลง/ การดดู กลบั นาํ้ เพิม่ ขึน้ / การดดู กลับนํ้าเพิ่มขนึ้ แตลดการดูดกลับกลูโคส 9. ปรมิ าตรและความเขมขน ของเลือดลดลง/ ปรมิ าตรของเลือดเพิ่มขึน้ ความเขม ขน ของเลอื ดลดลง/ ปริมาตร และความเขมขนของเลอื ดเพ่ิมข้นึ 10. แรงดันออสโมติกของเลอื ดลดลง/ แรงดันออสโมติกของเลอื ดสูงขึ้น/ แรงดนั ออสโมติกของเลอื ดคงท่ี เมอ่ื มนี า้ํ ในเลอื ดนอย การขบั ถายปส สาวะลดลง 1. ปริมาตรของเลือดลดลง ความ 10. แรงดันออสโมตกิ ของ เขม ขนของเลอื ดเพ่ิมข้นึ เลอื ดลดลง 2. แรงดนั ออสโมตกิ ของเลอื ดสูงขึน้ 9. ปริมาตรของเลือดเพมิ่ ขึ้น ความ เขมขน ของเลอื ดลดลง 3. กระตนุ 8. การดดู กลับน้ําเพมิ่ ข้นึ 4. ตอ มใตส มองสว นหลัง 5. หลั่ง 7. กระตนุ 6. ฮอรโมนแอนตไิ ดยูเรติก โดย ครูสดุ าภรณ สืบบญุ เปย ม กลมุ สาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาวิทยาศาสตร มธั ยมศึกษาปท ี่ 4 21 แบบฝกทักษะ เรื่อง การรกั ษาดลุ ยภาพของรางกาย คําชี้แจง ใหนกั เรียนนาํ คาํ ศพั ททีก่ าํ หนดใหเติมหนา ขอความท่มี ีความสัมพันธก ัน ก กลโคส ข. โกลเมอรูลัส ค. ไฮโดรเจนคารบ อเนตไอออน จ. ไฮโพทาลามสั ฉ. โบวแ มนสแคปซูล ง. ทอ หนวยไต ช. ทอ รวม ซ. ฮอรโมนแอนตไิ ดยูเรตกิ ฌ. ตอมเหง่อื ฎ. ตอ มใตสมองสวนหลงั ฏ. แอมโมเนียมไอออน ฐ. เมดลั ลาออบลองกาตา ฑ. ตอมใตสมองสว นหนา ฒ. ฮอรโมนแอนโดสเทอโรน ณ. ยูเรีย …………………….. 1. สารท่ีรางกายดดู กลับเขา กระแสเลือดเพือ่ ลดความเปน กรดของเลือด …………………….. 2. ทาํ หนา ที่ควบคมุ สมดุลน้ําและอุณหภูมิในรางกาย …………………….. 3. ทาํ หนาท่ีดูดกลับสารท่ีมีประโยชน เชน กลูโคส กรดอะมโิ น เขา สกู ระแสเลือด …………………….. 4. สารท่ปี นออกมาพรอ มกบั นํ้าปส สาวะ …………………….. 5. กลุมเสนเลอื ดฝอยท่ีทําหนาที่กรองนํา้ เลอื ดเขา สโู บวแ มนสแคปซูล …………………….. 6. สารทรี่ างกายดูดกลบั เขากระแสเลอื ดเพือ่ ลดความเปนเบสของเลอื ด …………………….. 7. ทาํ หนาที่หอหุมกลุมเสนเลอื ดฝอยของหนว ยไต …………………….. 8. ทาํ หนาท่ีหลง่ั ฮอรโมนแอนติไดยูเรติก เพอ่ื กระตนุ การดูดกลบั นาํ้ ที่ทอหนวยไต …………………….. 9. บรเิ วณท่ีรวมของเหลวทีม่ ีลกั ษณะคลา ยปสสาวะจากการทํางานของหนว ยไต …………………….. 10. สารท่ีทอหนว ยไตดูดกลบั เพ่ือนํากลบั มาใชประโยชน โดย ครสู ดุ าภรณ สืบบญุ เปย ม กลมุ สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาวิทยาศาสตร มัธยมศึกษาปท่ี 4 22 เฉลยแบบฝกทักษะ เรื่อง การรักษาดลุ ยภาพของรางกาย คําช้ีแจง ใหนกั เรยี นนาํ คําศพั ทท่กี าํ หนดใหเติมหนา ขอ ความท่ีมีความสัมพันธก นั ข กลโคส ข. โกลเมอรูลสั ค. ไฮโดรเจนคารบอเนตไอออน จ. ไฮโพทาลามสั ฉ. โบวแ มนสแคปซูล ง. ทอ หนว ยไต ช. ทอ รวม ซ. ฮอรโ มนแอนตไิ ดยูเรติก ฌ. ตอ มเหง่อื ฎ. ตอมใตส มองสวนหลัง ฏ. แอมโมเนยี มไอออน ฐ. เมดัลลาออบลองกาตา ฑ. ตอ มใตส มองสว นหนา ฒ. ฮอรโ มนแอนโดสเทอโรน ณ. ยูเรยี …………ค………….. 1. สารท่รี า งกายดูดกลับเขา กระแสเลอื ดเพ่อื ลดความเปนกรดของเลือด …………จ………….. 2. ทําหนาท่ีควบคุมสมดุลน้าํ และอุณหภมู ใิ นรา งกาย …………ง………….. 3. ทาํ หนาทด่ี ูดกลับสารท่มี ีประโยชน เชน กลโู คส กรดอะมโิ น เขาสกู ระแสเลือด …………ณ………….. 4. สารท่ีปนออกมาพรอ มกบั นํ้าปส สาวะ …………ข………….. 5. กลมุ เสนเลือดฝอยท่ที ําหนาทก่ี รองนา้ํ เลือดเขา สโู บวแ มนสแคปซลู …………ฏ………….. 6. สารทร่ี างกายดดู กลบั เขากระแสเลอื ดเพ่อื ลดความเปนเบสของเลือด …………ฉ………….. 7. ทําหนาท่หี อ หุมกลมุ เสนเลือดฝอยของหนว ยไต …………ฎ………….. 8. ทาํ หนาท่ีหล่ังฮอรโมนแอนติไดยเู รติก เพื่อกระตุนการดดู กลบั น้าํ ท่ีทอ หนวยไต …………ช………….. 9. บรเิ วณที่รวมของเหลวท่มี ลี ักษณะคลา ยปสสาวะจากการทํางานของหนวยไต …………ก………….. 10. สารทท่ี อหนว ยไตดดู กลับเพอื่ นาํ กลบั มาใชประโยชน โดย ครสู ดุ าภรณ สืบบุญเปย ม กลุมสาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าวทิ ยาศาสตร มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 4 23 แผนการจัดการเรียนรู หนวยการเรียนรูท ่ี 3 เร่ือง การดํารงชีวติ ของมนุษย แผนจดั การเรียนรทู ่ี 2 เรอ่ื ง การรักษาดลุ ยภาพของกรด-เบส และอณุ หภูมใิ นรางกาย รายวิชา วทิ ยาศาสตรชีวภาพ รหัสวชิ า 31101 ระดบั ช้นั มัธยมศึกษาปท ี่ 4 ภาคเรยี นท่ี 1 ปการศึกษา 2564 นาํ้ หนักเวลาเรยี น 0.5 (นน./นก.) เวลาเรยี น 2 ช่วั โมง/สปั ดาห เวลาทใี่ ชใ นการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู 4 ช่ัวโมง .......................................................................................................................................................... 1. สาระสําคญั รา งกายมกี ลไกในการรกั ษาดลุ ยภาพของดกรด-เบสในรา งกายโดยการทํางานของปอดและไต ซึ่งปอด ทําหนาท่ขี ับ CO2 จากการหายใจออกเพอ่ื ลดระดับ H+ จากกระบวนการเมแทบอลิซมึ ตาง ๆ ของรางกาย สวน ไตเมื่อเลือดมีความเปนกรดสูงจะขับสารท่ีมีสวนประกอบของไฮโดรเจนไอออนและขับแอมโมเนียมไอออน (NH4+) ออกจากเลือด ดูดกลับสารบางชนิด เชน โซเดียมไอออน (Na+) และไฮโดรเจนคารบอเนตไอออน (HCO3-) แตเ มอื่ เลือดมีความเปนเบสสงู (pH สงู ) กจ็ ะเกดิ กระบวนการท่ีตรงกันขาม รา งกายมกี ลไกในการรักษาดุลยภาพของอุณหภูมิในรางกาย โดยมีศูนยควบคุมอยูท่ีสมองสวนไฮโพ- ทาลามัสท่ีทําหนาที่สงสัญญาณไปกระตุนหรือยับย้ังกระบวนการเมแทบอลิซึมตาง ๆ ซึ่งหากอุณหภูมิของ รางกายสูงขึ้นกวาชวงปกติ รางกายจะตอบสนองโดยการลดอัตราเมแทบอลิซึม เพิ่มการขยายตัวของหลอด เลอื ด ตอมเหง่ือสรา งเหงอ่ื เพ่ิมขนึ้ เพิ่มการระเหยและการพาความรอนออกจากรางกาย แตหากอุณหภูมิของ รา งกายตํา่ กวา ชวงปกติ รา งกายจะตอบสนองโดยการเพ่ิมอัตราเมแทบอลิซึม ลดการขยายตัวของหลอดเลือด ตอมเหง่อื สรางเหง่อื นอยลงหรือไมสรางเหง่ือ ขนลุกเกิดอาการหนาวสั่น ลดการระเหยและการพาความรอน ออกจากรางกาย 2. มาตรฐานการเรยี นรู/ตัวชี้วัดชัน้ ป/ผลการเรียนร/ู เปา หมายการเรยี นรู มาตรฐาน ว 1.2 เขา ใจสมบัตขิ องสิง่ มีชีวติ หนวยพืน้ ฐานของสง่ิ มีชีวติ การลําเลียงสารผา นเซลล ความสมั พนั ธ ของโครงสราง และหนาทข่ี องระบบตาง ๆ ของสัตวแ ละมนษุ ยทที่ ํางานสัมพันธก ัน ความสมั พันธข องโครงสรา ง และหนา ท่ีของอวยั วะตาง ๆ ของพชื ทที่ ํางานสัมพันธกนั รวมทงั้ นาํ ความรไู ปใชป ระโยชน ตวั ชีว้ ัด/ผลการเรียนรู ม.4/3 อธิบายการควบคุมดุลยภาพของกรด-เบสของเลือดโดยการทํางานของไตและปอด ม.4/4 อธิบายการควบคุมดุลยภาพของอณุ หภมู ภิ ายในรา งกายโดยระบบหมุนเวยี นเลือด ผิวหนัง และกลามเนอ้ื โครงรา ง 3. สาระการเรยี นรู 3.1 เนอ้ื หาสาระหลัก : Knowledge 1) อธิบายการรักษาดลุ ยภาพของกรด-เบสในรา งกายโดยการทาํ งานของไตและปอด 2) อธิบายการรักษาดุลยภาพของอุณหภมู ใิ นรา งกายโดยการทํางานของระบบหมุนเวียนเลอื ด ผิวหนัง และกลามเนอ้ื โครงรา งได 3) เปรยี บเทยี บกลไกการรกั ษาดลุ ยภาพของอุณหภูมิในรางกายเมือ่ อุณหภมู ิภายนอกสูงกวา / โดย ครูสดุ าภรณ สืบบุญเปยม กลมุ สาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจัดการเรยี นรู รายวิชาวทิ ยาศาสตร มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 4 24 ตํา่ กวา อุณหภูมขิ องรางกายได 3.2 ทักษะ/กระบวนการ : Process 1) เขยี นกลไกการการรกั ษาดุลยภาพของอุณหภมู ิในรา งกายเม่ืออณุ หภมู ิภายนอกรา งกาย เปล่ียนแปลง 3.3 คณุ ลักษณะทีพ่ งึ ประสงค : Attitude 1) สนใจใฝร ูใ นการศกึ ษา 4. สมรรถนะสาํ คัญของนกั เรียน 1) ความสามารถในการสอ่ื สาร 2) ความสามารถในการคิด 5) ความสามารถในการใชเทคโนโลยี 5. คณุ ลักษณะของวิชา 1) ความรับผิดชอบ 2) กระบวนการกลุม 6. คณุ ลักษณะท่ีพงึ ประสงค 1. มวี ินยั 2. ใฝเรยี นรู 3. มงุ ม่ันในการทาํ งาน 7. ชิน้ งาน/ภาระงาน : 1. การอภปิ รายการรกั ษาดลุ ยภาพของอุณหภูมใิ นรา งกายของสตั วต าง ๆ 2. ผังสรปุ เรอื่ ง กลไกการรักษาดุลยภาพอุณหภมู ิในรา งกาย 3. แบบฝกทกั ษะ เรือ่ ง การเปรียบเทยี บอุณหภูมิในรา งกาย 4. แบบฝก ทักษะ เรอ่ื ง การรกั ษาดุลยภาพของอณุ หภมู ใิ นรางกาย 8. กิจกรรมการเรยี นรู ชว่ั โมงที่ 1 ขนั้ นาํ เขาสบู ทเรียน/ขนั้ ตงั้ คําถาม 1. ครูกระตนุ ความสนใจของนกั เรยี นดว ยการอธบิ ายวา รางกายของมนุษยแ ละสิง่ มีชวี ติ ตาง ๆ ประกอบดว ยสารชีวโมเลกลุ หลายชนิด ทัง้ คารโ บไฮเดรต โปรตนี ไขมัน ซงึ่ จะมกี ารเกิดปฏิกริ ิยา เคมี ตา ง ๆ มาควบคุมทําใหเ กิดภาวะสมดลุ โดยปฏิกริ ิยาเคมที เี่ กิดข้นึ จะมีเอนไซมเ ปน ตวั เรง ปฏกิ ริ ยิ าเคมีแทบท้ังสิ้น 2. ครถู ามนักเรยี นวา เอนไซมค อื อะไร มคี วามสําคญั ตอรา งกายอยา งไร (แนวตอบ เอนไซมเปนโปรตนี ท่ีสรางจากสงิ่ มีชีวิต ทําหนา ท่ีเรงปฏกิ ริ ยิ าเคมโี ดยการลดพลงั งานกอ กมั มันตข องปฏิกิรยิ า ซงึ่ หากรา งกายมีสภาวะไมเ หมาะสมตอ การทํางานของเอนไซม ทั้งจากความเปน กรด-เบส อุณหภูมิจะทําใหเอนไซมเสียสภาพ และสง ผลกระทบตอระบบตาง ๆ ของรางกาย) โดย ครูสุดาภรณ สบื บญุ เปย ม กลุม สาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าวทิ ยาศาสตร มัธยมศกึ ษาปท ่ี 4 25 ขั้นสํารวจและคนพบ/ข้ันการเตรียมการคน หาคําตอบ 1. ครูอธิบายใหน กั เรยี นฟงวา ความเปนกรด-เบสของรางกายจะมีผลตอการทํางานของเอนไซมต าง ๆ รางกาย เชน เอนไซมเปปซนิ ทาํ หนาท่ยี อยสลายโปรตนี ในลาํ ไสเล็ก จะทํางานไดด ใี นสภาวะ แวดลอมท่ีเปน กรด (pH = 2) ขณะทเ่ี อนไซมท รปิ ซนิ จะทําหนาที่ยอยสลายโปรตีนในกระเพาะ อาหาร ทาํ งานไดดใี นสภาวะแวดลอ มท่ีเปน เบส (pH = 8) 2. ครูอธบิ ายใหน ักเรียนฟง วา รา งกายจะมกี ารดลุ ยภาพของกรด-เบสโดยการรักษาดุลยภาพของ H+ และใหนกั เรียนศกึ ษาสมการการหายใจระดบั เซลล 3. ครูถามคําถามกับนกั เรียนวา หาก CO2 ทีเ่ กดิ จากการหายใจระดับเซลล จะสง ผลตอ H+ อยางไร 4. ค(แแรตอูนกธวตบิตัวาอใยบหใไหCฮนOโดัก2รเรทเจียเ่ี นกนดิไฟอขงอนึ้วอจานะรรา(วHงมก+)ตายวักกจับับะไฮรนักโํา้ ดษใรนาเเจซHนล+คลทาเ รม่สี บด็ูงขอเล้ึนเนอื จดตาแไกอดกองาอเรกนหดิ าเ(ยHปใCนจOกระร3-ดด) ับค)าเซรลบลอ นโดิกย(หHา2ยCใOจอ3)อทกี่จะ เพ่ือขบั CO2 ออก ซง่ึ จะชว ยลด H+ ทําใหค วามเปน กรดของเลอื ดลดลง 5. ครใู หน กั เรยี นศกึ ษา การหายใจออกเพอ่ื ขบั CO2 ออก มีผลทาํ ใหค วามเปนกรดของเลือดลดลง โดย แเกพิดรจเ าขกากสถูารงุ แลลมกปเอปดลเ่ียพน่อื แขกับส อรอะกหจวาากงรถา ุงงลกมาปยอโดดยกกบั าเรซหลาลยเมใจ็ดอเลอือกดแแลดะงเมซอื่่ึงแCกOส 2CลOด2ลทงจ่ีอะยสใู นง ผเลลือใหดจHะ+ ในเลอื ดลดลง ขนั้ อธิบายและลงขอสรุป/ขั้นดําเนนิ การคนหาคําตอบและตรวจสอบคําตอบ 1. ครแู ละนกั เรียนรวมกนั อภิปรายเกี่ยวกบั การรกั ษาดุลยภาพของกรด-เบสโดยการทาํ งานของปอด ช่ัวโมงท่ี 2 ขนั้ สาํ รวจและคนพบ/ข้ันการเตรียมการคนหาคาํ ตอบ 1. ครทู บทวนความรูเดมิ จากชวั่ โมงทแ่ี ลว ใหน กั เรียนทราบ พอสงั เขป 2. ครูถามคาํ ถามกบั นักเรียนวา เพราะเหตุใด เมื่อเราออกกําลังกายอยางหนัก รา งกายจึงมีอตั ราการ หายใจทีม่ ากขนึ้ (แนวตอบ เมือ่ เราออกกําลังกายอยางหนัก จึงมีการหายใจระดับเซลลเ พ่ิมมากขึ้น ทําใหเกิด CO2 มไสฮูงาโขกด้ึนขรึน้ เรจาแนงลไกอะาอจยะอจรนงึ วต(มอHตง+วัห)กากับยบั นใไจฮํา้ อใโนอดกเรซเเจพลนลื่อคเกมาําด็รจเบดัลออื CเดนOแต2ดไมองเอผี กลอดิ ทนเปํา(ในHหกC รOHด3+ค-)าใสรนบงเผลอลือนทดกิ ลําใ(ดHหลเ2งลCอืOจดึง3ทม) าํีคทใวจี่ หาะคมแวเตปากมนตเกปวั รใน ดหก รด ของเลอื ดลดลง) 3. ครูอธบิ ายใหนกั เรียนฟงวา ไตเปน อกี อวยั วะสาํ คัญท่รี ักษาดลุ ยภาพของกรด-เบสในเลอื ด และให นกั เรียนศึกษาการทาํ งานของไตในการรักษาดลุ ยภาพของกรด-เบสในเลอื ด ซ่งึ เม่ือเลอื ดมีความเปน กรดสงู (pH ตาํ่ ) หนวยไตจะขับสารที่มีสว นประกอบของไฮโดรเจนไอออน และขับแอมโมเนียม ไอออน (NH4+) ออกจากเลอื ด ดูดกลับสารบางชนิด เชน โซเดียมไอออน (Na+) และไฮโดรเจน คารบอเนตไอออน (HCO3-) แตหากเลอื ดมีความเปน เบสสงู (pH สงู ) กจ็ ะเกดิ กระบวนการ ที่ตรงกนั ขา ม 4. ครูอธบิ ายใหน ักเรียนฟง วา การตรวจเลอื ดหรือปสสาวะจะทําใหทราบสารตาง ๆ ซึ่งหากมีคาท่ี ผิดปกตจิ ะเปน สญั ญาณเตือนถึงความผดิ ปกติของอวยั วะตา ง ๆ ของรางกายไดเ ชนกัน โดย ครูสุดาภรณ สืบบญุ เปยม กลุม สาระการเรียนรู วิทยาศาสตร
แผนการจดั การเรยี นรู รายวชิ าวทิ ยาศาสตร มัธยมศกึ ษาปที่ 4 26 ขั้นอธิบายและลงขอสรปุ /ขั้นดําเนินการคนหาคาํ ตอบและตรวจสอบคาํ ตอบ 1. ครแู ละนักเรยี นรว มกนั อภปิ รายเกยี่ วกับ การรกั ษาดุลยภาพของกรด-เบส โดยการทาํ งานของไต 3. ครใู หนักเรียนทําแบบฝกทักษะท่ี 1.1 เร่อื ง การเปรยี บเทียบอุณหภูมใิ นรางกาย ชั่วโมงที่ 3 ขนั้ สาํ รวจและคนพบ/ข้ันการเตรยี มการคน หาคําตอบ 1. ครูทบทวนความรูเดมิ จากชั่วโมงที่แลวใหน กั เรียนทราบ พอสังเขป 2. ครูอธบิ ายใหน กั เรียนฟงวา นอกจากกรด-เบสจะมผี ลตอ การทํางานของเอนไซมแลว อณุ หภมู ยิ ัง เปนอีกปจ จยั สําคัญ ซึง่ ปกติรา งกายของมนษุ ยจะมีอุณหภมู อิ ยูในชว ง 35.85-37.70 องศาเซลเซยี ส แตห ากอณุ หภูมิสูงหรอื ตาํ่ กวา ชวงดังกลาว รา งกายจะมกี ลไกตอบสนองตา ง ๆ 3. ครถู ามคําถามกับนกั เรยี นวา เพราะเหตุใด เม่ือเราปวยและมีอาการไขข้ึนสงู รา งกายจงึ มีเหงือ่ ออก มากกวา ปกติ (แนวตอบ เมอื่ เราปวยและมอี าการไขขึน้ สูง รา งกายจะมอี ุณหภมู ิสงู กวาปกติ ทําใหตอ งปรบั ตวั เพอ่ื ให อณุ หภูมิลดลง โดยตอ มเหงื่อจะหลง่ั เหงอื่ เพิม่ มากขึ้นเพ่ือเพิ่มการระเหยและพาความรอ นออกจาก รา งกาย) 4. ครูใหนกั เรยี นศึกษากลไกการรกั ษาดุลยภาพของอณุ หภมู ิในรางกาย โดยอาศยั การตอบสนองของ ระบบหมนุ เวยี นเลือด ผวิ หนัง และกลา มเนือ้ โครงรา ง เม่อื อุณอุณหภมู ภิ ายนอกรางกาย เปล่ียนแปลง 5. ครูใหนกั เรยี นเปรยี บเทยี บกลไกการรกั ษาดุลยภาพของรางกายจากตารางที่ 3.2 แลวถามนักเรียน วา หากนักเรยี นเดินทางไปเที่ยวในประเทศทมี่ หี ิมะตก รางกายของนกั เรยี นจะมีการปรบั ตัวอยางไร (แนวตอบ หากนักเรยี นเดนิ ทางไปเที่ยวในประเทศท่มี หี มิ ะตก แสดงวาอุณหภมู ภิ ายนอกรางกายตํา่ กวา อุณหภูมิภายในรางกาย รา งกายจะมกี ารตอบสนองโดยเพ่ิมอัตราเมแทบอลซิ มึ ลดการขยายตัว ของหลอดเลือด ตอมเหงือ่ สรา งเหงอื่ นอ ยลงหรอื ไมส รา งเหง่อื ขนลกุ เกดิ อาการหนาวส่นั ลดการ ระเหยและการพาความรอ นออกจากรางกาย) ข้นั อธิบายและลงขอสรุป/ขั้นดาํ เนินการคน หาคําตอบและตรวจสอบคําตอบ 1. ครแู ละนกั เรยี นรวมกนั อภิปรายเก่ียวกบั การรักษาดุลยภาพของอุณหภูมิในรางกาย 2. ครใู หนกั เรยี นทําแบบฝก ทกั ษะท่ี 1.2 เร่อื ง การรักษาดุลยภาพของอุณหภมู ใิ นรา งกาย ชั่วโมงท่ี 4 ข้นั สาํ รวจและคนพบ/ขนั้ การเตรียมการคนหาคําตอบ 1. ครูทบทวนความรเู ดมิ จากชว่ั โมงทีแ่ ลวใหน ักเรียนทราบ พอสังเขป 2. ครอู ธิบายใหนักเรียนฟง วา จากขอมูลทศี่ กึ ษาจะเห็นวามนุษยสามารถควบคุมอุณหภมู ิในรา งกาย ตอการเปล่ยี นแปลงของอณุ หภูมภิ ายนอกได รวมถึงส่งิ มีชีวติ กลมุ อน่ื ๆ เชน สัตวเ ลย้ี งลูกดว ยนา้ํ นม สัตวป ก เรียกสตั วก ลมุ น้ีวา สตั วเลอื ดอุน แตสัตวบางกลมุ เชน สัตวเ ลื้อยคลาน สัตวสะเทนิ นํ้า สะเทินบก และสตั วพวกปลา จะไมสามารถควบคมุ อณุ หภมู ขิ องรางกายได อณุ หภมู ิของรางกายจึง แปรผันตามอณุ หภมู ภิ ายนอกรา งกาย เรียกสัตวกลุมนว้ี า สัตวเลือดเยน็ โดย ครูสดุ าภรณ สบื บญุ เปยม กลมุ สาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาวทิ ยาศาสตร มธั ยมศกึ ษาปที่ 4 27 ขนั้ อธบิ ายและลงขอ สรปุ /ขั้นดาํ เนินการคนหาคําตอบและตรวจสอบคําตอบ 1. ครูและนกั เรียนรวมกันอภปิ รายเกยี่ วกบั การรักษาดลุ ยภาพของอุณหภมู ิในรา งกายของสตั วต าง ๆ ขั้นขยายความรูและนําเสนอผลการคน หาคําตอบ 1. ครูใหน ักเรียนทาํ ผังสรปุ เรือ่ ง กลไกการรกั ษาดลุ ยภาพอุณหภมู ใิ นรา งกาย ลงในกระดาษ ข้ันสรปุ และประเมนิ ผล 1. ครูตรวจสอบผลจากการอภิปรายการรักษาดุลยภาพของอณุ หภมู ใิ นรา งกายของสัตวต าง ๆ 2. ครูตรวจสอบผลจากผงั สรปุ เรอื่ ง กลไกการรกั ษาดลุ ยภาพอุณหภมู ใิ นรา งกาย 3. ครตู รวจสอบผลจากการทาํ แบบฝก ทกั ษะที่ 1.1 เรอื่ ง การเปรยี บเทยี บอุณหภูมิในรางกาย 4. ครูตรวจสอบผลจากการทาํ แบบฝกทกั ษะที่ 1.2 เรือ่ ง การรักษาดุลยภาพของอุณหภมู ิในรางกาย 9. ส่ือการเรียนการสอน / แหลง เรยี นรู จํานวน สภาพการใชส อื่ รายการสือ่ 1 ชดุ ขนั้ ขยายความรู 1 ชุด ขัน้ อธิบายและลงขอสรปุ 1. ผังสรปุ เร่อื ง กลไกการรกั ษาดุลยภาพอุณหภมู ิในรา งกาย 2. แบบฝกทกั ษะ เรื่อง การเปรียบเทียบอุณหภูมิในรางกาย 1 ชุด ข้ันอธบิ ายและลงขอสรปุ 3. แบบฝกทักษะที่ เรอื่ ง การรักษาดุลยภาพของอุณหภูมิใน รา งกาย โดย ครูสุดาภรณ สบื บุญเปยม กลมุ สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาวิทยาศาสตร มธั ยมศกึ ษาปท่ี 4 28 10. การวัดผลและประเมินผล เปา หมาย หลักฐานการเรียนรู วธิ ีวดั เครือ่ งมือวดั ฯ ประเดน็ / การเรยี นรู ชิน้ งาน/ภาระงาน เกณฑก ารให 1) อธิบายการรักษา 1. ผังสรุป เรื่อง กลไก ตรวจผังสรุป เร่อื ง แบบประเมนิ ชิ้นงาน คะแนน ดุลยภาพของกรด- การรักษาดุลยภาพ กลไกการรกั ษาดุลย ระดับคุณภาพ เบสในรางกายโดย อณุ หภมู ิในรา งกาย ภาพอณุ หภูมใิ น รอ ยละ 65 การทาํ งานของไต รางกาย ผา นเกณฑ และปอด 2. แบบฝก ทกั ษะ ตรวจแบบฝกทักษะ แบบประเมินแบบฝก 2) อธิบายการรักษา เร่ือง การเปรยี บ เรือ่ ง การ ทกั ษะ ระดบั คณุ ภาพ ดลุ ยภาพของ เทยี บอณุ หภูมิใน เปรียบเทยี บ รอ ยละ 65 อุณหภมู ิในรางกาย รางกาย อุณหภูมใิ น รางกาย ผา นเกณฑ โดยการทํางานของ 3. แบบฝก ทกั ษะ ตรวจแบบฝกทักษะ แบบประเมินแบบฝก ระบบหมนุ เวียน เร่ือง การรกั ษาดุลย เรื่อง การรักษา ทกั ษะ ระดบั คณุ ภาพ เลือด ผวิ หนัง และ ภาพของอณุ หภมู ิใน ดุลยภาพของ รอ ยละ 65 กลา มเน้ือโครงรา งได รางกาย อุณหภมู ใิ นรา งกาย ผา นเกณฑ 3) เปรียบเทยี บกลไก การรกั ษาดุลยภาพ 5. การนาํ เสนอผลงาน ประเมินการ ผลงานท่นี าํ เสนอ ระดบั คุณภาพ 2 นําเสนอผลงาน ผา นเกณฑ ของอุณหภมู ิใน ระดับคุณภาพ 2 รางกายเมื่ออุณหภมู ิ 6. พฤติกรรมการ สงั เกตพฤติกรรม แบบสงั เกตพฤติกรรม ผานเกณฑ ภายนอกสงู กวา/ ทํางานรายบคุ คล การทาํ งาน การทํางานรายบุคคล รายบุคคล ระดบั คุณภาพ 2 ตํ่ากวา อุณหภมู ิของ 7. พฤติกรรมการ สงั เกตพฤติกรรม แบบสังเกตพฤติกรรม ผา นเกณฑ รา งกายได ทํางานรายกลุม การทํางานรายกลุม การทํางานรายกลุม ระดบั คณุ ภาพ 2 ผานเกณฑ 8. คณุ ลักษณะ สงั เกตความมีวนิ ยั แบบประเมิน อันพงึ ประสงค ใฝเ รียนรแู ละมงุ ม่นั คณุ ลักษณะ ในการทาํ งาน อันพงึ ประสงค โดย ครูสุดาภรณ สบื บุญเปย ม กลุมสาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าวิทยาศาสตร มัธยมศึกษาปที่ 4 29 แบบประเมนิ ช้ินงาน/ภาระงาน แบบประเมนิ การนาํ เสนอผลงาน คาํ ช้ีแจง : ใหผ สู อนสังเกตพฤตกิ รรมของนักเรยี นในระหวางเรียนและนอกเวลาเรียน แลว ขีด ลงในชองที่ ตรงกับระดับคะแนน ลําดบั ที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน 1 32 1 เนอื้ หาละเอยี ดชัดเจน 2 ความถูกตอ งของเน้ือหา 3 ภาษาทใี่ ชเขาใจงาย 4 ประโยชนท่ีไดจ ากการนาํ เสนอ 5 วธิ ีการนําเสนอผลงาน รวม ลงชื่อ...................................................ผปู ระเมนิ (นางสาวสุดาภรณ สืบบญุ เปยม) ............./................../............... เกณฑก ารใหค ะแนน ให 3 คะแนน ผลงานหรือพฤตกิ รรมสอดคลองกับรายการประเมินสมบรู ณช ดั เจน ให 2 คะแนน ผลงานหรือพฤตกิ รรมสอดคลอ งกบั รายการประเมนิ เปน สว นใหญ ให 1 คะแนน ผลงานหรอื พฤติกรรมสอดคลองกบั รายการประเมนิ บางสว น เกณฑการตัดสนิ คุณภาพ ชว งคะแนน ระดับคุณภาพ 14 - 15 ดมี าก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ตาํ่ กวา 8 ปรบั ปรุง โดย ครูสุดาภรณ สบื บญุ เปย ม กลมุ สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาวิทยาศาสตร มธั ยมศึกษาปท ี่ 4 30 แบบสงั เกตพฤติกรรมการทํางานรายบุคคล คาํ ช้ีแจง : ใหผ ูสอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรยี นในระหวา งเรยี นและนอกเวลาเรยี น แลว ขีด ลงในชองที่ ตรงกับระดับคะแนน ลําดับที่ รายการประเมนิ ระดบั คะแนน 3 21 1 การแสดงความคิดเหน็ 2 การยอมรบั ฟง ความคิดเห็นของผูอน่ื 3 การทาํ งานตามหนา ที่ทไ่ี ดร บั มอบหมาย 4 ความมนี า้ํ ใจ 5 การตรงตอ เวลา รวม ลงช่ือ...................................................ผปู ระเมิน นางสาวสุดาภรณ สบื บญุ เปยม ............./................../.............. เกณฑก ารใหคะแนน ให 3 คะแนน ปฏิบัตหิ รอื แสดงพฤตกิ รรมอยา งสม่ําเสมอ ให 2 คะแนน ปฏิบัตหิ รือแสดงพฤตกิ รรมบอ ยครง้ั ให 1 คะแนน ปฏิบัติหรอื แสดงพฤติกรรมบางครัง้ เกณฑก ารตัดสินคณุ ภาพ ชวงคะแนน ระดับคุณภาพ 14 - 15 ดมี าก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ตาํ่ กวา 8 ปรับปรงุ โดย ครูสดุ าภรณ สืบบุญเปย ม กลุมสาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาวิทยาศาสตร มัธยมศึกษาปที่ 4 31 แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทํางานกลุม คําชี้แจง : ใหผ ูส อนสงั เกตพฤติกรรมของนกั เรียนในระหวางเรยี นและนอกเวลาเรียน แลวขีด ลงในชองที่ ตรงกับระดับคะแนน การมี การแสดง การยอมรับ การทํางาน ความมี สวนรวมใน รวม ชอื่ – สกุล ความ ฟงคนอนื่ ตามที่ไดร ับ นาํ้ ใจ การ 15 ลําดบั ท่ี ของนกั เรยี น คดิ เห็น มอบหมาย ปรบั ปรุง คะแนน ผลงานกลุม 321321321321321 ลงชือ่ ...................................................ผปู ระเมิน (นางสาวสดุ าภรณ สบื บญุ เปยม) ............../.................../............... เกณฑการใหคะแนน ให 3 คะแนน ปฏบิ ัตหิ รอื แสดงพฤติกรรมอยางสมํา่ เสมอ ให 2 คะแนน ปฏบิ ตั หิ รอื แสดงพฤติกรรมบอ ยครั้ง ให 1 คะแนน ปฏิบตั หิ รอื แสดงพฤติกรรมบางครัง้ เกณฑการตัดสินคณุ ภาพ ชว งคะแนน ระดบั คุณภาพ 14 - 15 ดมี าก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ตํ่ากวา 8 ปรับปรุง โดย ครูสุดาภรณ สบื บุญเปยม กลมุ สาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจัดการเรียนรู รายวชิ าวิทยาศาสตร มธั ยมศกึ ษาปท ่ี 4 32 แบบประเมนิ คุณลกั ษณะอนั พึงประสงค คําช้แี จง : ใหผูสอนสงั เกตพฤติกรรมของนกั เรียนในระหวางเรยี นและนอกเวลาเรียน แลว ขดี ลงในชองที่ ตรงกับระดับคะแนน คณุ ลักษณะ รายการประเมนิ ระดบั คะแนน อนั พงึ ประสงคด า น 321 1. มวี ินยั รบั ผดิ ชอบ 1.1 ปฏิบตั ิตามขอ ตกลง กฎเกณฑ ระเบยี บ ขอ บังคับของครอบครวั มีความตรงตอเวลาในการปฏบิ ัตกิ ิจกรรมตา ง ๆ ในชีวติ ประจาํ วนั 2. ใฝเ รยี นรู 2.1 รจู กั ใชเ วลาวางใหเ ปนประโยชน และนําไปปฏบิ ัติได 2.2 รจู ักจัดสรรเวลาใหเหมาะสม 2.3 เชอื่ ฟงคําสัง่ สอนของบิดา - มารดา โดยไมโตแยง 2.4 ตง้ั ใจเรียน 3. มงุ มัน่ ในการทาํ งาน 3.1 มคี วามตัง้ ใจและพยายามในการทํางานท่ไี ดรับมอบหมาย 3.2 มคี วามอดทนและไมท อ แทต อ อปุ สรรคเพ่อื ใหงานสําเรจ็ ลงช่ือ...................................................ผูประเมิน (นางสาวสุดาภรณ สบื บุญเปยม) ............../.................../................ เกณฑก ารใหค ะแนน พฤตกิ รรมที่ปฏบิ ัตชิ ัดเจนและสมํ่าเสมอ ให 3 คะแนน พฤติกรรมที่ปฏิบัติชัดเจนและบอยครงั้ ให 2 คะแนน พฤติกรรมท่ีปฏบิ ัติบางครงั้ ให 1 คะแนน เกณฑการตัดสนิ คณุ ภาพ ชวงคะแนน ระดบั คุณภาพ 51 - 60 ดีมาก 41 - 50 ดี 30 - 40 พอใช ตาํ่ กวา 30 ปรับปรุง โดย ครูสดุ าภรณ สบื บญุ เปยม กลุมสาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจัดการเรียนรู รายวิชาวิทยาศาสตร มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 4 33 12. ความเห็นของผบู ริหารสถานศกึ ษาหรอื ผทู ไ่ี ดร ับมอบหมาย ขอ เสนอแนะ ลงช่ือ.................................................. (นายอดิศร แดงเรือน) 13. บนั ทกึ ผลหลงั การสอน เน้ือหา กิจกรรมการเรยี นรู สอ่ื ประกอบการเรยี นรู พฤตกิ รรม/การมีสวนรว มของผเู รยี น ลงชอ่ื ..................................................ผสู อน (นางสาวสดุ าภรณ สืบบญุ เปย ม) ตาํ แหนง พนักงานราชการ โดย ครูสดุ าภรณ สบื บุญเปย ม กลุมสาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาวทิ ยาศาสตร มธั ยมศกึ ษาปท่ี 4 34 แบบฝก ทกั ษะ เรือ่ ง การรกั ษาดลุ ยภาพอุณหภูมิในรา งกาย คําชี้แจง ใหนักเรยี นเปรียบเทียบกลไกการรกั ษาดลุ ยภาพของอุณหภูมิในรา งกายตอ ไปน้ี โครงสรา งของรางกาย อณุ หภมู ภิ ายนอกสูงกวา อณุ หภูมิ อณุ หภมู ิภายนอกต่ํากวาอุณหภมู ิ 1. ตอ มเหงอ่ื ภายในรางกาย ภายในรางกาย ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... 2. หลอดเลือดฝอยที่ผวิ หนัง ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... 3. กลา มเน้อื โครงรา ง ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... 4. รขู ุมขน ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... 5. อัตราเมแทบอลซิ มึ ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... โดย ครสู ดุ าภรณ สืบบญุ เปยม กลุม สาระการเรียนรู วิทยาศาสตร
แผนการจัดการเรยี นรู รายวิชาวทิ ยาศาสตร มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 4 35 เฉลยแบบฝก ทักษะ เร่ือง การรักษาดุลยภาพอุณหภูมใิ นรางกาย คําช้ีแจง ใหน กั เรียนเปรยี บเทียบกลไกการรักษาดลุ ยภาพของอุณหภมู ิในรางกายตอไปนี้ โครงสรางของรา งกาย อุณหภูมิภายนอกสงู กวาอุณหภูมิ อุณหภมู ิภายนอกตํ่ากวา อณุ หภูมิ 1. ตอมเหงื่อ ภายในรา งกาย ภายในรา งกาย ตอมเหงอ่ื หลัง่ เหง่ือมากขน้ึ เพื่อเพ่มิ ตอ มเหงอื่ ไมหล่ังเหง่อื เพ่ือลดการ การระเหยและการพาความรอน ระเหยและการพาความรอ น 2. หลอดเลือดฝอยท่ผี ิวหนัง หลอดเลือดฝอยทผ่ี ิวหนงั ขยายตัวเพ่อื หลอดเลอื ดฝอยท่ผี วิ หนังหดตัว เพมิ่ การแผร งั สคี วามรอน เพือ่ ลดการแผรงั สคี วามรอ น 3. กลา มเนอ้ื โครงราง กลา มเนื้อโครงรางไมห ดตัว กลามเนอื้ โครงรา งหดตวั เรว็ ขึน้ ทาํ ใหร า งกายหนาวส่นั 4. รขู ุมขน รขู ุมขนขยายตวั ทาํ ใหขนเอนราบ รูขุมขนหดตัว ทําใหขนลุกชนั 5. อัตราเมแทบอลซิ ึม ลดอัตราเมแทบอลิซึมของรางกาย เพิ่มอตั ราเมแทบอลซิ มึ ของรางกาย โดย ครสู ุดาภรณ สบื บุญเปย ม กลมุ สาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาวทิ ยาศาสตร มัธยมศกึ ษาปที่ 4 36 แบบฝก ทักษะ เรอ่ื ง การรักษาดลุ ยภาพของอุณหภูมใิ นรางกาย คาํ ชี้แจง ใหน ักเรียนเขยี นเคร่ืองหมาย หนา ขอความท่ถี กู ตอ ง และเขียนเครื่องหมาย × หนา ขอความ ทีไ่ มถ กู ตอง พรอมทั้งแกไ ขขอความน้นั ใหถ ูกตอง ………. 1. การหายใจออกเปน กลไกในการรักษาดลุ ยภาพของกรด-เบสในรา งกายประเภทหนึ่ง ……………………………………………………………………………………………………………………… ………. 2. ปริมาณ CO2 จากกระบวนการเมแทบอลซิ มึ ของรา งกาย มผี ลตอปริมาณ H+ ในเลอื ด ……………………………………………………………………………………………………………………… ………. 3. เมอื่ เลอื ดมี pH ตํา่ หนวยไตจะดดู กลับ NH4+ เขาสเู ลือด และขบั HCO3- ออกจากเลือด ……………………………………………………………………………………………………………………… ………. 4. ปอดและไตเปน อวัยวะสําคญั ในการรกั ษาดลุ ยภาพของกรด-เบสของรางกาย ……………………………………………………………………………………………………………………… ………. 5. ศูนยก ลางควบคมุ ดลุ ยภาพของอณุ หภูมิในรางกายอยูท ีส่ มองสว นเซรเี บลลมั ……………………………………………………………………………………………………………………… ………. 6. ตอ มหงอื่ ที่ทาํ หนาท่ีหลัง่ เหงื่อเพอื่ พาความรอนออกจากรา งกายพบอยูในชัน้ หนงั กาํ พรา ……………………………………………………………………………………………………………………… ………. 7. โครงสรา งทช่ี วยรักษาดลุ ยภาพของอณุ หภมู ิในรา งกาย ประกอบดว ยระบบหมนุ เวียนเลือด ผิวหนงั และกลามเนอ้ื โครงรา ง ……………………………………………………………………………………………………………………… ………. 8. หากอุณหภูมิในรา งกายสงู กวาภายนอกรา งกาย รา งกายจะมีอตั ราเมแทบอลซิ ึมตางๆ เพม่ิ ข้ึน เพื่อพา ความรอนออกจากรา งกาย ……………………………………………………………………………………………………………………… ………. 9. เม่อื ภายนอกมอี ณุ หภูมิต่าํ กวาภายในรา งกาย รา งกายจะตอบสนองโดยการขยายตัวของหลอดเลอื ด ตอ มเหง่ือสรางเหงอ่ื ลดลง และเกดิ อาการหนาวส่ัน ……………………………………………………………………………………………………………………… ………. 10. สิ่งมีชีวติ กลุมสตั วเลอ้ื ยคลานและสตั วสะเทินน้ําสะเทนิ บก จดั อยูในกลมุ สัตวเลอื ดอนุ ท่ีสามารถ รกั ษาอณุ หภูมขิ องรางกายใหค งทีไ่ ด ……………………………………………………………………………………………………………………… โดย ครสู ดุ าภรณ สืบบุญเปย ม กลุมสาระการเรียนรู วิทยาศาสตร
แผนการจัดการเรยี นรู รายวชิ าวทิ ยาศาสตร มัธยมศกึ ษาปท ี่ 4 37 เฉลยแบบฝก ทักษะ เรื่อง การรักษาดลุ ยภาพของอณุ หภูมิในรางกาย คําชี้แจง ใหน กั เรยี นเขยี นเคร่อื งหมาย หนาขอ ความท่ถี กู ตอ ง และเขยี นเครอ่ื งหมาย × หนา ขอความ ที่ไมถ กู ตอ ง พรอมท้ังแกไ ขขอความนั้นใหถ กู ตอง ………. 1. การหายใจออกเปนกลไกในการรักษาดลุ ยภาพของกรด-เบสในรา งกายประเภทหนง่ึ ……………………………………………………………………………………………………………………… ………. 2. ปริมาณ CO2 จากกระบวนการเมแทบอลซิ มึ ของรางกาย มีผลตอปรมิ าณ H+ ในเลือด ……………………………………………………………………………………………………………………… ……× …. 3. เมอื่ เลือดมี pH ตห่ํานหว ยนไว ตยจไะตขจบัะดNดู Hก4ล+ับอNอHกจ4+ากเขเลาือสดเู ลือแดละแดลดู ะกขลบั ับHHCCOO33--อเอขกาจสาเู ลกอื เลดอื ด เมอ่ื เลือดมี pH ตํ่า ………. 4. ปอดและไตเปน อวัยวะสาํ คัญในการรักษาดลุ ยภาพของกรด-เบสของรางกาย ……………………………………………………………………………………………………………………… ……×…. 5. ศนู ยกลางควบคมุ ดุลยภาพของอุณหภูมใิ นรางกายอยทู สี่ มองสวนเซรีเบลลัม ศูนยกลางควบคมุ ดุลยภาพของอณุ หภูมิในรา งกายอยูท่สี มองสวนไฮโพทาลามัส ……×…. 6. ตอ มหงื่อทท่ี าํ หนา ที่หลงั่ เหงอื่ เพ่ือพาความรอนออกจากรางกายพบอยูใ นชั้นหนังกาํ พรา ตอมหง่ือท่ที าํ หนา ท่ีหลงั่ เหงอื่ เพอ่ื พาความรอนออกจากรางกายพบอยใู นช้นั หนงั แท ………. 7. โครงสรา งท่ีชว ยรักษาดลุ ยภาพของอณุ หภูมิในรา งกาย ประกอบดว ยระบบหมนุ เวยี นเลือด ผิวหนัง และกลา มเน้ือโครงราง ……………………………………………………………………………………………………………………… ……×…. 8. หากอณุ หภูมิในรา งกายสงู กวา ภายนอกรางกาย รา งกายจะมีอตั ราเมแทบอลซิ ึมตางๆ เพ่ิมข้ึน เพอ่ื พาความรอนออกจากรางกาย หากอุณหภมู ิในรา งกายสูงกวาภายนอกรางกาย รา งกายจะมอี ัตราเมแทบอลซิ มึ ตางๆ ลดลง เพ่อื ลดอุณหภูมิภายในรางกายเขา สูสภาวะปกติ ………. 9. เมือ่ ภายนอกมอี ุณหภูมติ ่าํ กวา ภายในรา งกาย รา งกายจะตอบสนองโดยการขยายตวั ของหลอด เลือด ตอมเหงอ่ื สรางเหงื่อลดลง และเกดิ อาการหนาวสน่ั ……………………………………………………………………………………………………………………… ……×…. 10. ส่ิงมีชวี ิตกลมุ สัตวเ ล้ือยคลานและสตั วส ะเทินนา้ํ สะเทินบก จัดอยูในกลมุ สัตวเ ลอื ดอุน ทีส่ ามารถ รักษาอุณหภูมขิ องรา งกายใหค งทไ่ี ด ส่งิ มีชีวติ กลมุ สัตวเ ล้ือยคลานและสตั วสะเทินนํา้ สะเทินบก จัดอยูในกลุมสัตวเลอื ดเยน็ ท่ีไมสามารถ รักษาอุณหภูมิของรางกายใหคงทีไ่ ด โดย ครูสดุ าภรณ สบื บญุ เปยม กลุมสาระการเรียนรู วิทยาศาสตร
แผนการจดั การเรยี นรู รายวชิ าวทิ ยาศาสตร มัธยมศกึ ษาปที่ 4 38 แผนการจัดการเรียนรู หนว ยการเรียนรูท่ี 3 เรือ่ ง การดํารงชีวติ ของมนุษย แผนจดั การเรยี นรูท ี่ 3 เรื่อง ระบบภูมคิ ุมกัน รายวชิ า วทิ ยาศาสตรชีวภาพ รหสั วิชา 31101 ระดับชั้นมัธยมศกึ ษาปที่ 4 ภาคเรียนท่ี 1 ปการศกึ ษา 2564 นา้ํ หนักเวลาเรยี น 0.5 (นน./นก.) เวลาเรยี น 2 ช่วั โมง/สปั ดาห เวลาทใ่ี ชใ นการจัดกิจกรรมการเรยี นรู 4 ช่วั โมง .......................................................................................................................................................... 1. สาระสําคัญ รางกายมีกลไกปอ งกนั ทําลายเช้อื โรคและสิง่ แปลกปลอมออกเปน 2 ระบบ ไดแ ก 1. ระบบภมู ิคุม กันแบบไมจาํ เพาะ มคี วามสามารถในการปอ งกนั ทําลายเชอื้ โรคและสิง่ แปลกปลอมไดเพยี ง ระดับหน่เึ ทากนั ซงึ่ แบงกลไกการทาํ งานออกเปน 3 ระบบ ไดแก การปองการทางกายภาพ เชน ผวิ หนัง เยอ่ื บผุ วิ การปองกนั โดยสารเคมี เชน สารเคมีในตอ มนาํ้ ตา ตอ มนา้ํ ลาย กระเพาะอาหาร และตอ มเหงอ่ื และการกลนื กินของเซลลโ ดยการทํางานของเซลลเ ม็ดเลือดขาวชนิดฟาโกไซต 2. ระบบภมู คิ ุมกันแบบจาํ เพาะ เปน กลไกปองกนั ทําลายเช้อื โรคและสง่ิ แปลกปลอมท่ีมีความจําเพาะตอ แอนตเิ จนแตล ะชนิด อาศัยการทํางานของเซลลเมดเลือดขาวลิมโฟไซต 2 ชนิด ไดแก เซลลบแี ละเซลลท ี ซง่ึ เซลลท จี ะพฒั นาเปนเซลลพ ลาสมาเพ่ือสรางแอนตเิ จนเขา ทําลายสิ่งแปลกปลอม สว นเซลลท ที ําหนาที่ จดจําและระบุชนดิ ของเชือ้ โรค 2. มาตรฐานการเรียนร/ู ตวั ชวี้ ัดช้นั ป/ ผลการเรยี นร/ู เปาหมายการเรียนรู มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจสมบัติของส่งิ มชี วี ติ หนว ยพ้ืนฐานของสง่ิ มชี วี ิต การลําเลยี งสารผา นเซลล ความสัมพันธ ของโครงสรา ง และหนาท่ีของระบบตา ง ๆ ของสตั วแ ละมนุษยท ่ที าํ งานสัมพนั ธกัน ความสมั พันธข องโครงสราง และหนาทีข่ องอวยั วะตา ง ๆ ของพชื ทีท่ ํางานสมั พันธก ัน รวมทง้ั นาํ ความรูไปใชป ระโยชน ตวั ชว้ี ัด/ผลการเรียนรู ม.4/5 อธิบายและเขยี นแผนผังเก่ยี วกับการตอบสนองของรา งกายแบบไมจ าํ เพาะ และ แบบ จาํ เพาะตอสง่ิ แปลกปลอมของรางกาย 3. สาระการเรยี นรู 3.1 เนือ้ หาสาระหลกั : Knowledge 1) อธบิ ายการทํางานของระบบภมุ คิ มุ กันแบบไมจ ําเพาะได 2) อธิบายการทํางานของระบบภมุ ิคุม กันแบบจาํ เพาะได 3.2 ทกั ษะ/กระบวนการ : Process 1) เขียนกลไกการทาํ งานของเซลลเมด็ เลือดขาวชนิดฟาโกไซตได 2) เขยี นกลไกการทํางานของเซลลบแี ละเซลลทีได 3.3 คณุ ลกั ษณะที่พงึ ประสงค : Attitude 1) สนใจใฝรูในการศึกษา โดย ครสู ุดาภรณ สบื บญุ เปยม กลมุ สาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจัดการเรียนรู รายวชิ าวิทยาศาสตร มธั ยมศึกษาปท ี่ 4 39 4. สมรรถนะสาํ คัญของนักเรยี น 1) ความสามารถในการสอ่ื สาร 2) ความสามารถในการคิด 5) ความสามารถในการใชเ ทคโนโลยี 5. คณุ ลักษณะของวิชา 1) ความรบั ผิดชอบ 2) กระบวนการกลมุ 6. คุณลักษณะท่พี ึงประสงค 1. มีวินยั 2. ใฝเ รยี นรู 3. มงุ มนั่ ในการทาํ งาน 7. ชิ้นงาน/ภาระงาน : 1. แผนผงั เร่ือง เซลลเ มด็ เลอื ดขาว 2. ใบงาน เร่ือง เซลลเมด็ เลอื ดขาวกลมุ ฟาโกไซต 3. แบบฝก ทักษะ เรื่อง ภมู ิคุม กัน 4. แบบฝกทักษะ เรื่อง การทํางานของภูมคิ มุ กัน 5. ใบงาน เรือ่ ง การทาํ งานของเซลลบ ีและเซลลที 6. สถานการณจาํ ลอง เรอ่ื ง การทํางานของเซลลบีและเซลลที 8. กิจกรรมการเรียนรู ชว่ั โมงที่ 1 ข้นั นาํ เขาสบู ทเรียน/ขน้ั ตง้ั คาํ ถาม 1. ครูกระตนุ ความสนใจของนักเรียน โดยนาํ ภาพแบคทเี รีย ไวรสั เชือ้ รามาใหน ักเรียนดู แลวอธิบาย วา สิ่งแวดลอมรอบตวั เรามีส่งิ มชี ีวติ เหลานอ้ี ยู ซึง่ เราอาจไมสามารถมองเห็นไดดวยตาเปลา และ เม่ือรา งกายไดรับสง่ิ เหลาน้เี ขา ไปอาจทําใหเ กิดภาวะเจบ็ ปว ยตามมาได 2. ครูใชคําถาม เพือ่ ทบทวนความรูเดิมของนักเรยี นวา เชื้อโรคและสิง่ แปลกปลอมสามารถเขา สู รา งกายไดท างใดบาง (แนวตอบ เช้อื โรคหรอื สิง่ แปลกปลอมสามารถเขาสูรา งกายไดหลายทาง ทั้งทางผวิ หนงั ระบบหายใจ ระบบยอยอาหาร ระบบหมุนเวยี นโลหติ ) ขนั้ สํารวจและคน พบ/ขน้ั การเตรยี มการคน หาคําตอบ 1. ครูอธบิ ายใหนักเรยี นฟง วา เม่ือรา งกายเกดิ บาดแผล เช้อื โรคและสงิ่ แปลกปลอมตาง ๆ ใน สิ่งแวดลอมจะเขาสรู า งกาย เรยี กเชือ้ โรคและสิ่งแปลกปลอมเหลา น้วี า แอนตเิ จน 2. ครูถามนักเรยี นวา รา งกายของเรามกี ลไกตอตา นเช้ือโรคและสง่ิ แปลกปลอมเหลานี้อยา งไร (แนวตอบ รา งกายมีกลไกตอตานเชอื้ โรคและสง่ิ แปลกปลอมทเ่ี ขา สรู างกายท่ีหลากหลาย ทัง้ การ ปองกันจากส่งิ กดี ขวางภายนอกรางกาย เชน ผิวหนัง เปน ตน การปองกนั จากสารเคมีทีร่ า งกายสราง ข้นึ เชน เอนไซม นา้ํ ยอย เปน ตน และการปอ งกนั ของเซลลเม็ดเลอื ดขาวชนดิ ตาง ๆ ซง่ึ การปอ งกัน เหลา นีจ้ ะถูกแบงออกเปน 2 ระบบ คอื ระบบภมู ิคุมกันแบบไมจ าํ เพาะ และระบบภูมิคุมกันแบบ จําเพาะ) โดย ครสู ดุ าภรณ สบื บุญเปย ม กลุม สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาวิทยาศาสตร มธั ยมศกึ ษาปท ่ี 4 40 3. ครูอธบิ ายใหน กั เรยี นฟงวา ระบบภูมิคมุ กันแบบไมจําเพาะ มีความสามารถในการปองกันและ ทําลายเช้อื โรคและส่งิ แปลกปลอมท่ีไมส งู นัก ซึ่งมีกลไกการทํางานแบง ออกเปน 3 ระบบ ขน้ั อธบิ ายและลงขอ สรุป/ขั้นดําเนินการคน หาคําตอบและตรวจสอบคําตอบ 1. ครูและนักเรยี นรว มกนั อภปิ รายเก่ียวกับระบบภมู คิ ุม กันแบบไมจ ําเพาะจากการปองกนั ทาง กายภาพ และสารเคมีในรางกาย 2. ครูใหน ักเรยี นทาํ แบบฝก ทักษะ เร่ือง ภูมคิ มุ กนั ช่ัวโมงที่ 2 ขน้ั สํารวจและคนพบ/ขั้นการเตรยี มการคนหาคาํ ตอบ 1. ครูทบทวนความรูเดมิ จากชว่ั โมงทีแ่ ลว ใหน ักเรียนทราบ พอสังเขป 2. ครูอธบิ ายใหน กั เรียนฟง วา นอกจากกลไกการปอ งกันและทําลายเชือ้ โรคทง้ั 2 ระบบท่ีผานมา ยังมี กลไกการปอ งกนั เช้อื โรคและสง่ิ แปลกปลอมโดยการทาํ งานของเซลลเม็ดเลอื ดขาวชนิดฟาโกไซต ซึ่ง จะทาํ ลาย สิง่ แปลกปลอมดวยวธิ ีฟาโกไซโทซสิ หรือการกลนื กินของเซลล 3. ครใู หนกั เรียนศกึ ษาเซลลเ มด็ เลอื ดขาวชนดิ ฟาโกไซตต าง ๆ ซงึ่ มีหนาทีแ่ ตกตางกัน และ เปรียบเทียบลกั ษณะ และการทาํ ลายของเซลลเ มด็ เลอื ดขาวตา ง ๆ 4. ครูใหนกั เรียนศกึ ษากลไกการทาํ งานของเซลลเม็ดเลอื ดขาวชนดิ ฟาโกไซต เมอ่ื มีเชื้อโรคหรือ ส่ิงแปลกปลอมเขาสูรา งกาย ขน้ั อธบิ ายและลงขอสรุป/ข้ันดาํ เนินการคนหาคาํ ตอบและตรวจสอบคําตอบ 1. ครูสมุ เลือกนักเรียน 4 คน ออกมาอธิบายลกั ษณะและบทบาทของเซลลเมด็ เลอื ดขาวแตละชนดิ 2. ครสู ุมเลอื กนกั เรยี น 3 คน ออกมาอธบิ ายกลไกการทํางานของเซลลเมด็ เลือดขาวชนดิ ฟาโกไซต 3. ครแู ละนักเรยี นรว มกนั อภิปรายเกี่ยวกบั การกลนื กินของเซลล 4. ครูใหน กั เรยี นทาํ ใบงานท่ี เรื่อง เซลลเมด็ เลือดขาวกลุมฟาโกไซต 5. ครใู หนกั เรียนศึกษาเพ่มิ เติมจากภาพยนตรส ารคดสี ้นั (Twig) เรือ่ ง ภูมิคุมกัน : ตอนที่ 1 https://www.twig-aksorn.com/film/immune-defence-part-1-7952/ ชั่วโมงท่ี 3 ขั้นสํารวจและคน พบ/ข้ันการเตรยี มการคน หาคําตอบ 1. ครูทบทวนความรเู ดิมจากชัว่ โมงท่แี ลว ใหนักเรียนทราบ พอสังเขป 2. ครูอธิบายใหน กั เรียนฟง วา จากทเ่ี รียนผานมาเปนระบบภูมิคมุ กนั แบบไมจําเพาะ แตหากรา งกาย ไดรบั เช้ือโรคทร่ี นุ แรง หรอื มีความจําเพาะ รา งกายจะมกี ลไกทําลายเชื้อโรคและสง่ิ แปลกปลอม ที่ เรียกวา ระบบภูมิคมุ กนั แบบจาํ เพาะ 3. ครูอธิบายใหน กั เรียนฟงวา ระบบภูมิคมุ กันแบบจาํ เพาะอาศัยการทํางานของเซลลเ ม็ดเลือดขาวลมิ โฟไซต 2 ชนิด ไดแก เซลลบีและเซลลท ี ซ่ึงเซลลทีจะพฒั นาเปนเซลลพ ลาสมาเพื่อสรา งแอนตเิ จน เขาทําลายสงิ่ แปลกปลอม และเซลลทีทาํ หนา ท่ีจดจาํ และระบชุ นิดของเชื้อโรคตาง ๆ 4. ครใู หน ักเรียนศกึ ษา กลไกการทํางานของเซลลบีและเซลลทีในการทาํ ลายเช้อื โรคและสง่ิ แปลกปลอม 5. ครแู บง นกั เรยี นออกเปน 3 กลมุ รวมกันวางแผนการจําลองสถานการณการทํางานของเซลลบีและ โดย ครสู ุดาภรณ สืบบุญเปย ม กลมุ สาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจัดการเรยี นรู รายวิชาวทิ ยาศาสตร มธั ยมศึกษาปท ี่ 4 41 เซลลท ีในการทําลายเชื้อโรคและสง่ิ แปลกปลอม ซึง่ แตล ะกลุมมตี วั แสดง ดังนี้ - เชอ้ื โรค - แอนติเจน - เซลลเ มด็ เลือดขาวฟาโกไซต - เซลลบี - เซลลที - เซลลพ ลาสมา - แอนติบอดี - เซลลเ มมอรี ใหน กั เรียนแตละกลมุ วางแผน เพ่ือจาํ ลองสถานการณใ นชวั่ โมงตอไป ขั้นอธิบายและลงขอสรปุ /ขั้นดาํ เนนิ การคน หาคําตอบและตรวจสอบคําตอบ 1. ครูใหน กั เรยี นแตล ะกลมุ ออกมาเสนอ แผนการจําลองสถานการณก ารทํางานของเซลลบีและเซลลที ในการทําลายเชือ้ โรคและส่งิ แปลกปลอม 2. ครูและนักเรียนรว มกันอภิปรายเก่ียวกับแผนการจาํ ลองสถานการณการทาํ งานของเซลลบ ีและ เซลลท ีในการทําลายเช้ือโรคและสง่ิ แปลกปลอมของแตละกลุม เพ่อื ใหน กั เรียนนาํ ไปปรับใชใ นการ จาํ ลองสถานการณจรงิ ในชว่ั โมงตอไป ชัว่ โมงที่ 4 ขัน้ สํารวจและคน พบ/ขั้นการเตรียมการคนหาคําตอบ 1. ครูทบทวนความรเู ดมิ จากชว่ั โมงท่แี ลวใหน กั เรียนทราบ พอสังเขป 2. ครใู หน ักเรียนแตละกลมุ จัดเตรยี มวสั ดอุ ุปกรณเ พ่ือใชใ นการจําลองสถานการณ การทาํ งานของ เซลลบีและเซลลทีในการทาํ ลายเชอ้ื โรคและสง่ิ แปลกปลอม ขนั้ อธบิ ายและลงขอ สรปุ /ข้ันดาํ เนนิ การคนหาคําตอบและตรวจสอบคาํ ตอบ 1. ครใู หน ักเรียนแตล ะกลุมออกมาจําลองสถานการณ การทํางานของเซลลบ ีและเซลลทใี นการทาํ ลาย เช้อื โรคและสิง่ แปลกปลอม ในเวลา 5 นาที 2. ครูและนักเรยี นรว มกนั อภปิ รายเกย่ี วกบั ระบบภมู คิ มุ กนั แบบจําเพาะ 3. ครูใหน ักเรียนทําใบงานที่ เรอื่ ง การทํางานของเซลลบีและเซลลที 4. ครใู หน ักเรยี นทาํ แบบฝกทักษะ เร่ือง การทํางานของระบบภูมคิ มุ กนั ขนั้ ขยายความรูและนาํ เสนอผลการคน หาคาํ ตอบ 1. ครใู หน ักเรยี นสบื คน เรือ่ ง เซลลเมด็ เลือดขาว มเี น้ือหาประกอบดวย ประเภทของเซลลเ ม็ดเลอื ด ขาว ลักษณะของเซลลเมด็ เลือดขาว หนา ท่แี ละการทาํ งานของเซลลเมด็ เลือดขาว และความ ผิดปกตขิ องเซลลเ ม็ดเลอื ดขาว แลว จัดทําแผนผัง ขั้นสรุปและประเมนิ ผล 1. ครูตรวจสอบผลจากการทําแผนผงั เร่ือง เซลลเมด็ เลอื ดขาว 2. ครูตรวจสอบผลจากใบงาน เรอื่ ง เซลลเม็ดเลอื ดขาวกลมุ ฟาโกไซต 3. ครตู รวจสอบผลจากการทาํ แบบฝกทักษะ เรอ่ื ง ภมู คิ ุม กนั 4. ครูตรวจสอบผลจากการทาํ แบบฝกทักษะ เร่อื ง การทาํ งานของภูมคิ ุมกัน 5. ครตู รวจสอบผลจากใบงาน เรื่อง การทาํ งานของเซลลบ แี ละเซลลที 6. ครูตรวจสอบผลจากสถานการณจ ําลอง เรอื่ ง การทาํ งานของเซลลบีและเซลลท ี โดย ครสู ดุ าภรณ สบื บุญเปย ม กลุมสาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจัดการเรียนรู รายวิชาวทิ ยาศาสตร มธั ยมศึกษาปท ี่ 4 42 9. ส่ือการเรียนการสอน / แหลง เรียนรู จํานวน สภาพการใชส อ่ื รายการส่อื 1 ชดุ ขน้ั อธิบายและลงขอ สรปุ 1 ชดุ ขน้ั อธบิ ายและลงขอสรุป 1. แผนผัง เรอ่ื ง เซลลเมด็ เลอื ดขาว 1 ชุด ขั้นอธิบายและลงขอ สรุป 2. ใบงาน เรื่อง เซลลเม็ดเลือดขาวกลมุ ฟาโกไซต 1 ชดุ ขัน้ อธบิ ายและลงขอ สรุป 3. แบบฝกทักษะ เรื่อง ภมู ิคมุ กัน 1 ชดุ ขน้ั ขยายความรู 4. แบบฝกทักษะ เรอื่ ง การทํางานของภูมคิ มุ กัน 1 ชุด ขน้ั ขยายความรู 5. ใบงาน เรื่อง การทาํ งานของเซลลบีและเซลลที 6. สถานการณจําลอง เรอื่ ง การทํางานของเซลลบแี ละเซลลที 10. การวดั ผลและประเมนิ ผล เปา หมาย หลักฐานการเรยี นรู วิธวี ดั เครื่องมอื วัดฯ ประเดน็ / การเรียนรู ชิ้นงาน/ภาระงาน เกณฑก ารให 1) อธบิ ายการทํางาน 1. แผนผัง เร่ือง เซลล ตรวจแผนผงั เรอ่ื ง แบบประเมนิ ช้ินงาน คะแนน ของระบบภมุ คิ มุ กนั เม็ดเลือดขาว เซลลเ มด็ เลือดขาว แบบประเมนิ ใบงาน ระดบั คณุ ภาพ 2 แบบไมจ าํ เพาะได ตรวจใบงาน เรื่อง ผานเกณฑ เซลลเ มด็ เลือดขาว 2. ใบงาน เรื่อง เซลล กลมุ ฟาโกไซต ระดบั คุณภาพ 2) อธิบายการทาํ งาน เม็ดเลือดขาวกลุม รอยละ 65 ของระบบภมุ ิคุมกัน ฟาโกไซต ผา นเกณฑ แบบจําเพาะได ระดบั คุณภาพ 3) เขยี นกลไกการ 3. แบบฝก ทกั ษะ ตรวจแบบฝก ทกั ษะ แบบประเมนิ แบบฝก รอ ยละ 65 ทาํ งานของเซลลเ มด็ เร่ือง ภมู ิคมุ กนั เร่อื ง ภมู คิ มุ กัน ทักษะ ผานเกณฑ เลอื ดขาวชนิดฟาโก แบบประเมินแบบฝก ระดับคุณภาพ ไซตไ ด 4. แบบฝก ทกั ษะ เร่ือง ตรวจแบบฝกทักษะ ทักษะ รอยละ 65 4) เขียนกลไกการ การทาํ งานของ เร่ือง การทาํ งาน แบบประเมินใบงาน ผา นเกณฑ ทาํ งานของเซลลบี ภูมคิ ุม กนั ของภมู คิ ุม กนั ระดับคุณภาพ 2 และเซลลทีได ตรวจใบงาน เรือ่ ง ผานเกณฑ 5. ใบงาน เรื่อง การ การทาํ งานของ ทํางานของเซลลบี เซลลบีและเซลลที ระดบั คณุ ภาพ 2 และเซลลที ผานเกณฑ ระดับคุณภาพ 2 6. การนําเสนอผลงาน ประเมินการ ผลงานทีน่ าํ เสนอ ผานเกณฑ นําเสนอผลงาน 7. พฤติกรรมการ สงั เกตพฤติกรรม แบบสงั เกตพฤติกรรม ทํางานรายบุคคล การทาํ งาน การทาํ งานรายบุคคล รายบคุ คล โดย ครูสดุ าภรณ สืบบุญเปยม กลุมสาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจัดการเรยี นรู รายวชิ าวทิ ยาศาสตร มัธยมศึกษาปที่ 4 43 8. พฤตกิ รรมการ สงั เกตพฤติกรรม แบบสังเกตพฤติกรรม ระดบั คุณภาพ 2 ทํางานรายกลมุ การทาํ งานรายกลุม การทํางานรายกลุม ผา นเกณฑ สงั เกตความมวี ินยั แบบประเมิน ระดบั คณุ ภาพ 2 9. คุณลกั ษณะ ใฝเ รยี นรแู ละมุง มัน่ คุณลักษณะ ผา นเกณฑ อนั พงึ ประสงค ในการทาํ งาน อันพึงประสงค โดย ครสู ดุ าภรณ สบื บุญเปยม กลุมสาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจัดการเรยี นรู รายวิชาวทิ ยาศาสตร มัธยมศึกษาปท ี่ 4 44 แบบประเมนิ ชน้ิ งาน/ภาระงาน แบบประเมินแผนผงั คําชแ้ี จง : ใหผสู อนประเมินชิน้ งาน/ภาระงานของนักเรยี นตามรายการท่ีกําหนด แลวขีด ลงในชองท่ีตรง กับระดบั คะแนน ลาํ ดับที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน 4321 1 ความถกู ตองของเนอ้ื หา รวม 2 ความสมบรู ณของรปู เลม 3 ความตรงตอเวลา ลงช่ือ ................................................... ผปู ระเมนิ (นางสาวสุดาภรณ สืบบญุ เปย ม) ............./................../............... เกณฑการประเมินรายงาน ประเด็นทปี่ ระเมนิ ระดบั คะแนน 4. ความถูกตอ ง 432 1 เน้ือหาสาระของ เนื้อหาสาระของ เน้ือหาสาระของ เน้ือหาสาระของ ของเน้อื หา รายงานถกู ตอ งครบถวน รายงานถูกตอ งเปน สวน รายงานถกู ตอ งบาง รายงานไมถ กู ตองเปน 5. ความสมบรู ณ ใหญ ประเดน็ สว นใหญ มีองคประกอบครบถวน มีองคประกอบครบถวน มีองคป ระกอบครบถว น องคประกอบไม ของรปู เลม สมบูรณ มีความเปน สมบูรณ มคี วามเปน สมบูรณ แตย ังไมเปน ครบถวน ไมเ ปน ระเบียบ และแผนผงั ระเบียบ แตแผนผังไม ระเบยี บ และแผนผังไม ระเบยี บ และแผนผังไม 6. ความตรงตอ สวยงาม สวยงาม สวยงาม สวยงาม เวลา สง ช้ินงานภายในเวลาที่ สงชน้ิ งานชา กวา เวลาที่ สง ช้ินงานชากวา เวลาที่ สง ชนิ้ งานชา กวา เวลาท่ี กาํ หนด กาํ หนด 1 วนั กาํ หนด 2 วนั กาํ หนด 3 วันขึน้ ไป เกณฑก ารตัดสนิ คณุ ภาพ ชวงคะแนน ระดบั คุณภาพ 11-12 ดมี าก 9-10 ดี 6-8 พอใช ต่าํ กวา 6 ปรับปรุง โดย ครูสดุ าภรณ สืบบญุ เปย ม กลมุ สาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าวทิ ยาศาสตร มธั ยมศึกษาปท ี่ 4 45 แบบประเมนิ การนาํ เสนอผลงาน คําชแ้ี จง : ใหผ ูสอนสังเกตพฤตกิ รรมของนักเรียนในระหวา งเรียนและนอกเวลาเรยี น แลว ขีด ลงในชอ งที่ ตรงกับระดบั คะแนน ลําดับที่ รายการประเมนิ ระดบั คะแนน 1 32 1 เนอ้ื หาละเอยี ดชดั เจน 2 ความถูกตอ งของเนอ้ื หา 3 ภาษาท่ใี ชเขาใจงาย 4 ประโยชนทไี่ ดจ ากการนาํ เสนอ 5 วธิ กี ารนาํ เสนอผลงาน รวม ลงช่ือ...................................................ผปู ระเมิน (นางสาวสุดาภรณ สืบบุญเปย ม) ............./................../............... เกณฑการใหค ะแนน ให 3 คะแนน ผลงานหรอื พฤติกรรมสอดคลองกบั รายการประเมนิ สมบูรณช ัดเจน ให 2 คะแนน ผลงานหรือพฤติกรรมสอดคลองกบั รายการประเมินเปน สว นใหญ ให 1 คะแนน ผลงานหรือพฤติกรรมสอดคลองกับรายการประเมินบางสวน เกณฑการตัดสินคุณภาพ ชว งคะแนน ระดบั คณุ ภาพ 14 - 15 ดมี าก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ต่าํ กวา 8 ปรับปรงุ โดย ครูสดุ าภรณ สบื บญุ เปย ม กลมุ สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาวทิ ยาศาสตร มธั ยมศึกษาปที่ 4 46 แบบสงั เกตพฤติกรรมการทาํ งานรายบุคคล คาํ ช้ีแจง : ใหผสู อนสงั เกตพฤตกิ รรมของนกั เรียนในระหวางเรียนและนอกเวลาเรียน แลว ขดี ลงในชองที่ ตรงกับระดับคะแนน ลําดับที่ รายการประเมนิ ระดบั คะแนน 3 21 1 การแสดงความคิดเห็น 2 การยอมรบั ฟงความคดิ เห็นของผอู ่ืน 3 การทํางานตามหนา ทที่ ไ่ี ดรับมอบหมาย 4 ความมีน้าํ ใจ 5 การตรงตอเวลา รวม ลงชอ่ื ...................................................ผปู ระเมิน ............./................../.............. เกณฑก ารใหค ะแนน ให 3 คะแนน ปฏบิ ัตหิ รอื แสดงพฤตกิ รรมอยา งสมํา่ เสมอ ให 2 คะแนน ปฏบิ ัติหรือแสดงพฤติกรรมบอยครัง้ ให 1 คะแนน ปฏบิ ัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครง้ั เกณฑก ารตัดสนิ คณุ ภาพ ชวงคะแนน ระดบั คุณภาพ 14 - 15 ดีมาก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ตํา่ กวา 8 ปรับปรงุ โดย ครสู ุดาภรณ สบื บญุ เปย ม กลุม สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจัดการเรยี นรู รายวิชาวิทยาศาสตร มัธยมศึกษาปที่ 4 47 แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทํางานกลุม คําชี้แจง : ใหผ ูส อนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหวา งเรยี นและนอกเวลาเรียน แลวขีด ลงในชองที่ ตรงกบั ระดับคะแนน การมี การแสดง การยอมรับ การทํางาน ความมี สวนรวมใน รวม ช่อื – สกลุ ความ ฟง คนอืน่ ตามที่ไดร ับ นาํ้ ใจ การ 15 ลําดบั ท่ี ของนักเรยี น คดิ เห็น มอบหมาย ปรบั ปรุง คะแนน ผลงานกลุม 321321321321321 ลงชือ่ ...................................................ผปู ระเมิน (นางสาวสดุ าภรณ สบื บญุ เปยม) ............../.................../............... เกณฑการใหคะแนน ให 3 คะแนน ปฏบิ ัติหรือแสดงพฤติกรรมอยางสมา่ํ เสมอ ให 2 คะแนน ปฏิบตั หิ รอื แสดงพฤติกรรมบอยคร้ัง ให 1 คะแนน ปฏิบัติหรอื แสดงพฤติกรรมบางคร้ัง เกณฑการตัดสินคณุ ภาพ ชว งคะแนน ระดบั คุณภาพ 14 - 15 ดมี าก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ตํ่ากวา 8 ปรับปรุง โดย ครูสุดาภรณ สบื บุญเปยม กลมุ สาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร
แผนการจัดการเรียนรู รายวชิ าวิทยาศาสตร มธั ยมศกึ ษาปท ่ี 4 48 แบบประเมนิ คุณลกั ษณะอนั พึงประสงค คําช้แี จง : ใหผูสอนสงั เกตพฤติกรรมของนกั เรียนในระหวางเรยี นและนอกเวลาเรียน แลว ขดี ลงในชองที่ ตรงกับระดับคะแนน คณุ ลักษณะ รายการประเมนิ ระดบั คะแนน อนั พงึ ประสงคด า น 321 1. มวี ินยั รบั ผดิ ชอบ 1.1 ปฏิบตั ิตามขอ ตกลง กฎเกณฑ ระเบยี บ ขอ บังคับของครอบครวั มีความตรงตอเวลาในการปฏบิ ัตกิ ิจกรรมตา ง ๆ ในชีวติ ประจาํ วนั 2. ใฝเ รยี นรู 2.1 รจู กั ใชเ วลาวางใหเ ปนประโยชน และนําไปปฏบิ ัติได 2.2 รจู ักจัดสรรเวลาใหเหมาะสม 2.3 เชอื่ ฟงคําสัง่ สอนของบิดา - มารดา โดยไมโตแยง 2.4 ต้งั ใจเรียน 3. มงุ มัน่ ในการทาํ งาน 4.1 มคี วามตัง้ ใจและพยายามในการทํางานท่ไี ดรับมอบหมาย 4.2 มคี วามอดทนและไมท อ แทต อ อปุ สรรคเพ่อื ใหงานสําเรจ็ ลงช่ือ...................................................ผูประเมิน (นางสาวสุดาภรณ สบื บุญเปยม) ............../.................../................ เกณฑก ารใหค ะแนน พฤตกิ รรมที่ปฏบิ ัตชิ ัดเจนและสมํ่าเสมอ ให 3 คะแนน พฤติกรรมที่ปฏิบัติชัดเจนและบอยครงั้ ให 2 คะแนน พฤติกรรมท่ีปฏบิ ัติบางครงั้ ให 1 คะแนน เกณฑการตัดสนิ คณุ ภาพ ชวงคะแนน ระดบั คุณภาพ 51 - 60 ดีมาก 41 - 50 ดี 30 - 40 พอใช ตาํ่ กวา 30 ปรับปรุง โดย ครูสดุ าภรณ สบื บญุ เปยม กลุมสาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจัดการเรียนรู รายวิชาวิทยาศาสตร มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 4 49 12. ความเห็นของผบู ริหารสถานศกึ ษาหรอื ผทู ไ่ี ดร ับมอบหมาย ขอ เสนอแนะ ลงช่ือ.................................................. (นายอดิศร แดงเรือน) 13. บนั ทกึ ผลหลงั การสอน เน้ือหา กิจกรรมการเรยี นรู สอ่ื ประกอบการเรยี นรู พฤตกิ รรม/การมีสวนรว มของผเู รยี น ลงชอ่ื ..................................................ผสู อน (นางสาวสุดาภรณ สืบบุญเปย ม) ตําแหนง พนักงานราชการ โดย ครสู ดุ าภรณ สบื บุญเปย ม กลุมสาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร
แผนการจัดการเรียนรู รายวชิ าวทิ ยาศาสตร มัธยมศกึ ษาปท ่ี 4 50 ใบงาน เร่ือง เซลลเ มด็ เลือดขาวกลมุ ฟาโกไซต คาํ ชแ้ี จง : จงระบุชนดิ และอธบิ ายลักษณะสาํ คญั ของเซลลเม็ดเลอื ดขาวกลุม ฟาโกไซตแ ตละชนิด พรอม อธิบายกลไกการทาํ งานในการทําลายเช้ือโรคและส่ิงแปลกปลอม 1. เซลลเ ม็ดเลือดขาวชนิด..................................................................................... ลักษณะสาํ คญั ................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... 2. เซลลเมด็ เลือดขาวชนิด..................................................................................... ลกั ษณะสําคัญ................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... 3. เซลลเ ม็ดเลอื ดขาวชนดิ ..................................................................................... ลักษณะสําคญั ................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... 4. เซลลเ ม็ดเลอื ดขาวชนดิ ..................................................................................... ลักษณะสําคัญ................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... 5. การทํางานของเซลลเมด็ เลือดขาวกลมุ ฟาโกไซต ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... โดย ครูสดุ าภรณ สบื บุญเปย ม กลุม สาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร
Search
