เรื่องที่1 ความเป็นอยู่กับชีวิต

คำนำ หนังสือกำร์ตูนเรื่องส่ิงแวดล้อมเมืองลำพูนเป็นหนังสือประกอบกำรเรียนในกลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์ สำหรับชั้นประถมศึกษำปีท่ี 6 ซึ่งมีทัง้ หมดจำนวน 8 เลม่ หนังสือกำรต์ ูนเรื่อง สง่ิ แวดลอ้ มเมืองลำพูน เล่ม1 ควำมเปน็ อยูก่ ับชีวติ จดั ทำขึ้นเพือ่ พฒั นำผู้เรียนให้มีควำมรู้ ควำมเข้ำใจเรื่อง ควำมสัมพันธ์ของกลุ่มสง่ิ มีชีวิตและแหลง่ ที่อยู่ ในทอ้ งถน่ิ ผู้จัดทำขอขอบคุณทุกท่ำนท่ีมีส่วนเกี่ยวข้องในกำร ให้คำแนะนำปรึกษำด้วยดีตลอดมำและหวังเป็นอย่ำงย่ิงว่ำ หนังสือกำร์ตูนเล่มนี้จะเป็นประโยชน์ต่อกำรพฒั นำกำรเรียนรู้ ของนกั เรียนตอ่ ไป กมลชนก สะคำปัน

มำตรฐำนกำรเรียนรวู้ ทิ ยำศำสตรช์ ้ันประถมศึกษำปีที่ 6 สำระท่ี 2 ชีวติ กบั สิ่งแวดลอ้ ม มำตรฐำน ว 2.1 เข้ำใจสิ่งแวดล้อมในทอ้ งถิ่นควำมสมั พันธร์ ะหว่ำงสิ่งแวดล้อมกบั สิ่งมีชวี ิต ควำมสมั พันธร์ ะหว่ำงสิ่งมีชีวติ ตำ่ ง ๆ ในระบบนิเวศ มีกระบวนกำรสืบเสำะหำควำมร้แู ละจติ วิทยำศำสตรส์ ื่อสำร สิ่งทีเ่ รียนรแู้ ละนำควำมรู้ไปใช้ประโยชน์ ตัวชี้วดั ที่ ป 6/1 สำรวจและอภิปรำยควำมสัมพันธข์ องกลุม่ สิ่งมีชวี ิตในแหล่งที่ อยตู่ ่ำง ๆ จดุ ประสงคก์ ำรเรียนรู้ 1. อธิบำยควำมสัมพันธ์ของกล่มุ สิง่ มีชวี ิตในแหล่งที่ อย่ตู ่ำงๆ ในท้องถน่ิ ได้ (K) 2. ระบุสิง่ มีชีวติ ในท้องถิ่นและบอกควำมสำคัญของ แหลง่ ที่อยู่ต่อสิ่งมีชีวติ ได้(K) 3. มีทักษะในกำรทำงำนกลุ่ม(p) 4. มีควำมตระหนกั ในควำมสำคญั ของกำรเรียนรู้ (A)

ดีใจจัง!วันนี้ กลมุ่ ของพวกคณุ ครใู ห้พวก เรำจะไปเรำสำรวจ สำรวจหนองสิง่ แวดลอ้ ม นำ้ หลงัเดี๋ยวต้นเปน็ตวั แทนไปรบัอปุ กรณ์นะ จำ้ ! พวกเรำ ก็จะไปด้วย 1

ตน้ ไปรับอุปกรณม์ ำ ตน้ อย่ำลืมนะคุณครูย้ำแล้วมีท้ัง เสมอวำ่ กำรวัดต้องวดัเทอรโ์ มมิเตอร์ แว่น ซ้ำหลำยๆคร้ังเชน่ เวลำขยำย Secchi disc จะวัดค่ำอณุ หภมู ิน้ำตอ้ งใช่ๆ เพรำะถ้ำเรำทำกำรวัด และเรำต้อง ใช้และนำค่ำท่ีไดม้ ำหำค่ำเฉลีย่ อปุ กรณอ์ ย่ำงถกู ตอ้ งขอ้ มูลทีไ่ ด้ จะได้มีควำม 2

เช่นเวลำอำ่ นค่ำจำก เทอร์โมมิเตอร์ตอ้ งให้ ของเหลวภำยในหยดุ นิ่ง สำยตำของเรำต้องอยใู่ นสว่ นกำรใช้ เพรำะแว่นขยำยทำจำกเลนสน์ ูนมำชว่ ยในแวน่ ขยำย กำรขยำยภำพ ซึง่ แว่นขยำยเปน็ อุปกรณ์ที่เรำใช้เพื่อ ชว่ ย ใหเ้ ห็นภำพขยำยใหญ่ขึ้นท่รี ะยะ 25สอ่ งดู 3

แลว้ Secchi discเปน็ เคร่อื งมือทใ่ี ช้ในกำรวดั ค่ำควำมลึก ท่แี สงแสงสอ่ งลงไปในแหล่งน้ำได้ลึกหำกน้ำมีควำมขุ่นน้อย แต่ในแหล่งน้ำทม่ี ีกำรปนเปื้อนของสำรแขวนลอยปริมำณมำกมกั จะทำให้ 4

เนื่องจำกสำรท่แี ขวนลอยอยู่ในน้ำ ปลำจะจะไปอุดตนั ในครีบเหงอื กของปลำ เปน็ อะไรสง่ ผล ต่อกำรแลกเปลี่ยนกำ๊ ซออกซิเจน หำกระบบกำรแลกเปลีย่ นก๊ำซของปลำไม่เดี๋ยวมีนจะวัด ได้ซิ ไอซ์ก็อยำกรเู้ หมือนกันวำ่ควำมเป็นกรด หนองนำ้ แห่งนี้จะเปลี่ยนสีและเบสของนำ้ กระดำษลิตมสั จำกสีแดงเปน็ 5

ถำ้ เปลี่ยนสี ถ้ำเปลี่ยนสีกระดำษลิตมสั กระดำษลิตมสัจำกสีแดงเปน็ จำกสีน้ำเงิน เป็นน้ำเงินแสดงว่ำ สีแดงกแ็ สดงว่ำ แหลง่ น้ำแหง่ นม้ี ีปะ่ !ไป กำลงัสำรวจหนอง คุยน้ำหลัง 6

โอโ้ ฮ!้ เพื่อนดูบรเิ วณ นีซ้ มิ ีปลำจอก แหน ลกู อ็อดตวั ออ่ นแมลง มี ใชๆ่ แทบมอง ไม่เหน็ ปลำดนู ซ่ี ิ ! จอก แหนเต็มไปหมดเลย 7

สิง่ มีชีวติ ในแหล่งนำ้ มีท้ังปลำจอก และ แสดงวำ่ สิง่ มีชีวติ ตั้งแต่ สองชนิดข้ึนไปอำศยั อยู่ รวมกันในแหล่งท่อี ยู่ใด แหล่งที่อย่หู นึง่ เรำ เรียกวำ่ กลุ่มสิ่งมีชวี ิตแลว้ ถำ้ เป็นสิ่งมีชีวติ เรำชนิดเดียวกนั ท่ี เรยี กว่ำอำศยั อยู่ ในแหลง่ท่อี ยู่เดียวกัน 8

พวกเรำลองสงั เกตดซู ิถึงแมว้ ำ่ จะมีพืชหลำยชนิดแต่พืชแต่ละชนิดทพ่ี บในหนองนำ้ แห่งนีเ้ จรญิ เติบโตในน้ำในเช่นต้นจอกแหน ผักตบชวำ 9เป็นพชื ทีเ่ จรญิ ลอยอยบู่ นผิวนำ้ โดยรำกลำตน้ ใบดอกเจริญ ลอยอยปู่ ริม่ นำ้

สว่ นบวั หลวง บัวสำย แตพ่ วกสำหร่ำยเทยี นน้ำมีรำก ลำต้น หำงกระรอกกับอย่ใู ตน้ ำ้ มีใบและดอก กระจบั เปน็ พืชท่ี เจริญอยใู่ ตน้ ำ้ บัวสำย สำหร่ำยหำงแพงพวยน้ำ กระรอกพืชบำงชนิด ธูปฤำษีเคำ้ พึ่งเคยเห็น 1 0

ถ้ำดตู ำมตลิ่งก็จะเจอพืช พุทธรักษำพวกพทุ ธรักษำ กกธูปฤำษี แพงพวยน้ำ ซึง่มีรำกลำต้นของพืชเจริญต้นกกนอกจำกสงั เกต ต้นก็เจอแมลงปอ อำศัยพบพืชหลำยชนิด อยู่บริเวณผิวน้ำแต่เวลำแล้ว มีนยังเจอ ขยำยพันธมุ์ ันจะวำงไข่สัตว์บริเวณหนอง ในน้ำและเมื่อน้ำแหง่ นี้ต้ังหลำยชนิดเช่น กุ้งหอย ปู ปลำ ลกู อ็ 1 1

ส่วนกบเขียดคำงคก แสดงว่ำสถำนทีๆ่จะพบอยใู่ กลๆ้ หนอง สิ่งมีชีวติ อำศยั อยู่นำ้ บำงเวลำก็จะวำ่ ย กค็ ือ แหล่งทีอ่ ยู่ หรอื บำ้ นของกลมุ่ไอซ์กับมีน จ้ำ ! ตน้กลับห้องเรียนไปฟงั กลุ่มต้ำวำ่พบสิ่งมีชวี ิต 1 2

ใช่จะ๊ ! ต้ำ ตันไม้ใหญ่ จัดเปน็ ตัวอยำ่ งที่ดี ของแหล่งท่อี ยู่ หลำกหลำยชนิดบำง ตำ้ สำรวจบรเิ วณต้นไม้ ใหญ่พบสิง่ มีชวี ิตตง้ั หลำยชนิดส่วนใหญจ่ ะ เปน็ พวกแมลงและสตั ว์เพรำะอะไร ตำ้ ลองนึกถึงแมลงทต่ี ้ำพบครบั คุณครู เช่นผึ้ง ผึง้ สร้ำงรังอยู่บนตน้ ไม้ ดงั นั้นต้นไมใ้ หญ่ก็จะมี ควำมสำคญั ต่อผึง้ คอื เปน็ ท่อี ยู่ 1 3

เข้ำใจแล้วครบั ครูคะ มีนว่ำแหลง่ ทอ่ี ยู่นอกจำกนีผ้ ึ้งตอ้ งหำ แต่ละแหง่ ทม่ี ีสิ่งแวดลอ้ มอำหำรผึ้งกส็ ำมำรถหำ ตำ่ งกันพบสิง่ มีชวี ิตอำหำรไดจ้ ำกดอกไม้บนถูกต้องแล้วจ๊ะ ดังน้ันสิง่ มีชีวติ ท่อี ำศัยเพรำะในแต่ละ อยใู่ นแหลง่ ทีอ่ ยู่แหล่งทีอ่ ยู่บำงแห่ง เดียวกนั และ มีมีลักษณะคลำ้ ยคลึง ควำมสมั พันธ์กับสิ่ง 1 4

น่ำจะแบง่ ได้ ๒ ประเภท ใหญ่ๆ นะ คอื ระบบนเิ วศ บนบกแลระบบนเิ วศในถกู ตอ้ งแลว้ คะระบบนเิ วศมำจำกคำวำ่ Ecsystem เรำแบ่งระบบนิเวศตำมแหล่งที่อยู่ ได้เกง่ มำกจะ๊ ไอซ์ลอง ได้คะ เชน่ กลมุ่ยกตวั อยำ่ ง สิง่ มีชวี ิตบริเวณทุ่งควำมสัมพันธข์ อง หญ้ำประกอบดว้ ยกลมุ่ สิ่งมีชวี ิตในด้ำน ตน้ หญ้ำ วัว เสือ อำหำรต้นหญ้ำคอื 1 5

แล้วมีนละจะอธิบำยควำมสัมพันธ์ของกลมุ่ สิง่ มีชวี ิต มีนจะอธิบำย ควำมสมั พันธ์ของ แหล่ง ทีอ่ ยู่กบั กลุ่ม สิง่ มีชีวติ ในด้ำนสตั วน์ ้ำเชน่ ปลำ ใช้น้ำเป็นแหล่งสืบพันธโ์ ดยกำรปฏิสนธิภำยนอกต้องวำงไข่ปริมำณมำกๆเพอ่ื จะได้มี 1 6

สิงโตกบั เสือก็อยใู่ นปำ่ มีกำรสืบพันธ์เพือ่ ขยำยเผ่ำพันธ์พุ อสตั วเ์ หล่ำนีเ้ กิดก็ใช้แหลง่ ทอ่ี ย่บู ริเวณตำ่ งๆ เปน็ แหลง่เดก็ ๆเห็นควำมสัมพันธข์ องกลุม่สิ่งมีชวี ิตกับสิง่ แวดลอ้ มละยังละจ๊ะ ว่ำแหล่งทอ่ี ยู่มีควำมสำคญั ตอ่ สิง่ มีชีวติหลำยด้ำนไดแ้ ก่ทีอ่ ย่อู ำศัย 1 7

จะ๊ !สิง่ แวดลอ้ มทีด่ กี ็ ทำให้ชวี ีเป็นสขุ ไงละ แล้วเจอกนั ชว่ั โมงหน้ำครูครบั พวกเรำเป็นชำวลำพนู กต็ อ้ งช่วยกันพัฒนำแหลง่ ที่อยู่อำศยั ของเรำให้น่ำอยู่ สะอำด อำกำศ สดชื่น 1 8

บรรณานุกรมภาษาไทยการศึกษาสานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ. (2551). ตวั ชี้วดั และสาระการเรียนรู้แกนกลางกล่มุ สาระการเรียนรู้ วทิ ยาศาสตร์ตามหลกั สูตร แกนกลาง การศึกษาข้ันพืน้ ฐานพุทธศักราช 2551. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพช์ ุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่ง ประเทศไทย.ก่องแกว้ พนั ธกานต.์ (2551). สรุปหลกั วทิ ยาศาสตร์ ม.1-2-3 ช่วง ช้ันท่ี 3 กล่มุ สาระ การเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพเ์ จริญรัตน์การพิมพ.์บูรชยั ศิริมหาสาคร , พดั ชากวางทอง. (2544) .คู่มือครู แผนการจัดการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้พืน้ ฐาน กล่มุ สาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ ป.6 . กรุงเทพมหานคร : อกั ษรเจริญทศั น์(อจท.) จากดั .รุจิร์ ภูส่ าระ , สุสรดิษฐ์ ทองเปรม และ เอกรินทร์ ส่ีมหาศาล.(2551). ชุด แม่บทมาตรฐานหลกั สูตรแกนกลาง .วทิ ยาศาสตร์ ป.6. กรุงเทพมหานคร : อกั ษรเจริญทศั น์(อจท.)จากดั .สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลย,ี กระทรวงศึกษาธิการ. (2546). การจัดการเรียนรู้กลุ่มวทิ ยาศาสตร์กลกั สูตรการศึกษาข้นั พืน้ ฐาน. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพค์ ุครุสภาลาดพร้าว. 1 9