A4แนวทางการสร้างการมีส่วนร่วม

การใหบ้ รกิ ารสาธารณะ โดยการมีสว่ นร่วมของประชาชน (People’s Audit) วธิ ีการวางแผนปฏิบัติการ (ACTION PLANNING METHOD) ท ่ า น เ ค ย ไ ป ร ่ ว ม ป ร ะ ชุ ม วางแผนซึ่งเมื่อการประชุมสิ้นสุดลง ท่านก็ยังสงสัยอยู่ว่าใครจะเป็น ผู้ปฏิบัติภารกิจทั้งหลายที่ได้มีการ กำหนดและวางกรอบการทำงานไว้ แล้วหรือเปล่า? เมื่อแผนงานได้ร่างเสร็จเรียบร้อยแล้ว ก็มักเกิดกรณีเช่นนี้ขึ้นเสมอกล่าวคือ ไม่มีความชัดเจนเลยว่าใครกันแน่ที่จะต้องทำอะไรกันบ้าง ที่แย่ยิ่งไปกว่านั้น ผู้ที่มีงาน ล้นมืออยู่แล้วกลับต้องมารับภาระปริมาณงานที่เพิ่มมากขึ้น สิ่งที่มักเกิดขึ้นอยู่เป็น ประจำคือ เมื่อการถกเถียงพิจารณาได้กระทำเสร็จสิ้นลงไปแล้ว เราก็ได้แต่สงสัยว่าได้ เกิดอะไรขึ้นกับโครงการที่ร่างไว้อย่างสวยหรูใหญ่โต ในสถานการณ์เหล่านี้ สิ่งที่น่าจะ ขาดหายไปเช่นเดิมได้แก่วิธีการที่เหมาะสมที่จะส่งเสริมการมีส่วนร่วมและการเป็น เจ้าของร่วมกันของทุกคนในกลุ่มในการสร้างแผนปฏิบัติการที่สมจริงและนำไปปฏิบัติ ได้ อันจะนำไปสู่การบรรลุวัตถุประสงค์ที่เป็นไปได้ วิธีการวางแผนปฏิบัติการประกอบด้วยขั้นตอน 7 ขั้นตอนในการจัด เตรียมกลุ่มให้สามารถเดินไปตามเส้นทางสู่การพัฒนาแผนที่สอดคล้องกับ ความเป็นจริงและทำได้แน่นอนไม่ว่าจะเป็นการทำกิจกรรมเฉพาะเรื่องใน เหตุการณ์ใดก็ตาม 90 สถาบันพระปกเกลา้

เทคโนโลยเี พอ่ื การมสี ่วนร่วม ขนั้ ตอนแรกได้แก่ บรบิ ท (CONTEXT) โดยในขั้นนี้กลุ่มจะทำการพิจารณาขอบเขตพื้นฐานของกิจกรรมที่กำลังวางแผน ได้แก่ อะไร? เมื่อไหร่? ที่ไหน? ทำไม? อย่างไร? และโดยใคร? จากการสร้างความเป็นเอกภาพให้เกิดขึ้นในขั้นแรกนี้เอง ที่กลุ่มเริ่มสร้างแผน ปฏิบัติการ ขั้นตอนต่อไปในกระบวนการได้แก่ วงจรแห่งชัยชนะ (VICTORY CIRCLE) ในขั้นนี้กลุ่มสามารถที่จะร่วมกันนิยาม “ความสำเร็จ” ว่าคืออะไร สำหรับกิจกรรมที่พวกเขากำลังจะวางแผนที่จะทำในทันทีที่ทำขั้นตอนนี้เสร็จ กลุ่มก็จะก้าวต่อไปสู่การประเมินสภาพความเป็นจริงปัจจุบัน (CURRENT REALITY) ในแง่ของทั้งจุดแข็งและจุดอ่อนภายในของกลุ่ม และผลประโยชน์และ อันตรายภายนอก ห ล ั ง จ า ก น ี ้ ก ลุ ่ ม ก ็ จ ะ ก ้ า ว ต ่ อ ไ ป สู ่ ก า ร ส ื ่ อ ส า ร อ อ ก ม า เ ป ็ น ข ้ อ ผู ก ม ั ด (COMMITMENT) ต่อกิจกรรมที่กำลังวางแผนจะทำ เมื่อได้ทำการสื่อสารออกมา แล้ว ก็ทำการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อกำหนดปฏิบัติการที่เป็นกุญแจสำคัญ (KEY ACTIONS WORKSHOP) ในกลุ่ม เพื่อที่จะกำหนดหมวดปฏิบัติการหรือการกระทำ ที่จำเป็นและสรรหาสมาชิกเพื่อตั้งเป็นคณะทำงานที่มีหน้าที่นำหมวดปฏิบัติการที่ จำเป็นเหล่านั้นไปปฏิบัติ หลังจากนี้ กลุ่มก็จะแตกตัวเป็นคณะทำงานต่างๆ เพื่อที่จะ เขียนปฏิทินกิจกรรมและงานที่มอบหมาย (CALENDAR OF ACTIVITIES AND ASSIGNMENTS) เมื่อถึงจุดนี้ของกระบวนการ การทำแผนปฏิบัติการก็เกือบจะ เสร็จสิ้น โดยที่กิจกรรมต่างๆ ได้จัดทำไว้เป็นตารางกำหนดการ กลไกการประสานงานได้ถกจนเข้าใจกันดี และการจัดสรรทรัพยากรได้ร่วมกัน ตัดสินเรียบร้อย ในท้ายสุด ก็ทำขั้นตอนการไตร่ตรอง (REFLECT) เพื่อที่จะยืนยัน สถาบันพระปกเกลา้ 91

การให้บรกิ ารสาธารณะ โดยการมสี ่วนรว่ มของประชาชน (People’s Audit) ความมุ่งมั่นของกลุ่มถกผลที่จะตามมา และนำแผนไปปฏิบัติในที่สุด วิธีการวางแผนปฏิบัติการใช้ได้ผลดีที่สุดสำหรับการวางแผนรองรับเหตุการณ์ หรือกิจกรรม กระบวนการนี้มีประสิทธิผลสูงยิ่งในการ สร้างความรู้สึกเป็นหุ้นส่วนในกิจกรรมที่วางแผน ทำให้เกิดความรู้สึกผูกมัดทุ่มเทจากรายบุคคลและเป็นองค์รวมต่อ ความสำเร็จของกิจกรรม ระบุความรับผิดชอบและการต้องอธิบายชี้แจงของสมาชิกกลุ่มทุกคน ตัดสินใจเรื่องการจัดสรรทรัพยากรเพื่อการดำเนินกิจกรรมที่วางแผน เอาไว้ ปฏิสัมพันธ์อันทรงพลังที่เกิดจากการดำเนินการตามกระบวนการทีละขั้นของวิธี การวางแผนปฏิบัติการเป็นประสบการณ์ที่สร้างแรงจูงใจสูง น่าพึงพอใจและสร้างขวัญ และกำลังใจ ไม่เพียงแต่ในบริบทของการสร้างแผนสำหรับทำกิจกรรม แต่ที่น่าจะ สำคัญยิ่งกว่านั้นก็คือในบริบทของกิจกรรมที่ได้ปฏิบัติลุล่วงด้วยความสำเร็จ ข้ันตอนของวิธีการวางแผนปฏบิ ตั กิ าร บริบท สร้างบริบท แนะนำคำถามรวมศูนย์ เชิญชวนสมาชิกกลุ่มให้เข้าร่วมด้วย กล่าวนำเริ่มการประชุม 92 สถาบนั พระปกเกล้า

เทคโนโลยีเพอื่ การมีส่วนรว่ ม อธิบายและเน้นย้ำความสำคัญของคำถามนำการประชุม วางโครงร่างขั้นตอนที่จะทำ ระบุระยะเวลาที่จะใช้ เชื้อเชิญให้เข้าร่วม วงจรแห่งชยั ชนะ ให้คำนิยามชัยชนะ/ความสำเร็จของกิจกรรม ขอให้กลุ่มทำรายละเอียดแสดงกิจกรรมที่ทำเสร็จแล้ว ในวันที่ตามมาหลัง ทำกิจกรรมเสร็จ พวกเขาเห็นอะไร? พวกเขารู้สึกอย่างไร? ผู้คนพูดว่า อย่างไร? จดคำตอบที่ได้ลงบนแผ่นกระดาษ สภาพความเป็นจรงิ ในปัจจบุ ัน ผูกแผนปฏิบัติการให้ยึดติดกับความเป็นจริงของสภาวการณ์ปัจจุบัน ขอให้กลุ่มระบุจุดแข็งและจุดอ่อนในสภาวการณ์ปัจจุบัน จากนั้น ให้กลุ่ม ระบุผลดีและผลเสียที่อาจจะเป็นผลมาจากการดำเนินการตามแผนจน ประสบความสำเร็จ จดคำตอบทั้งหมดลงบนแผ่นกระดาษ สถาบันพระปกเกลา้ 93

การใหบ้ ริการสาธารณะ โดยการมีส่วนร่วมของประชาชน (People’s Audit) ข้อผกู มดั ทำประกาศพันธกิจหรือกฎบัตรของกิจกรรมการวางแผน อ่านรายการแสดงสภาพความเป็นจริงปัจจุบันที่ทำไว้และพิจารณาสั้นๆ ผลที่จะเกิดตามมาของสิ่งเหล่านั้นต่อแผนที่กำลังจะร่าง ขอให้กลุ่มให้ความผูกมัดทุ่มเทต่อความสำเร็จของกิจกรรม จดข้อผูกมัดลงบนกระดาษ ร่างข้อความที่มีความยาวเป็นประโยคหรือย่อหน้า เพื่อประกาศขอบเขต และผลลัพธ์ของโครงการ การประชุมเชิงปฏบิ ัตกิ ารเพ่ือกำหนดปฏบิ ัตกิ ารทเ่ี ป็นกุญแจสำคัญ ระบุปฏิบัติการที่ต้องทำ และตั้งคณะทำงาน ทำการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อระบุปฏิบัติการที่เป็นกุญแจสำคัญอันจะ ทำให้ได้รับชัยชนะ เมื่อได้มีการระบุหมวดปฏิบัติการแล้ว สมาชิกกลุ่มทำการคัดเลือก คณะทำงานกันเองเพื่อรับผิดชอบส่วนที่เหลือของกระบวนการวางแผนและ การนำแผนไปปฏิบัติในที่สุด ปฏิทนิ กิจกรรมและงานทม่ี อบหมาย ทำกำหนดการปฏิบัติการที่ต้องทำโดยคณะทำงาน 94 สถาบนั พระปกเกลา้

เทคโนโลยีเพ่อื การมสี ่วนร่วม กำหนดกลไกการประสานงานเพื่อการนำแผนปฏิบัติการไปปฏิบัติอย่างมี ประสิทธิผล กลุ่มแตกตัวออกเป็นคณะทำงานต่างๆ ใช้บัตรความคิดที่เกิดจากการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อกำหนดปฏิบัติการ ที่เป็นกุญแจสำคัญ ขอให้คณะทำงานแต่ละคณะจัดปฏิบัติการที่เป็นกุญแจ สำคัญที่ได้กำหนดไว้แล้วตามลำดับเวลาที่ต้องการจนถึงวันทำกิจกรรมจริง ให้พวกเขาระบุการกระทำที่เป็น ”การเริ่มต้น” “กำลังดำเนินอยู่” และ “ได้รับชัยชนะ” เมื่อปฏิบัติการที่เป็นกุญแจสำคัญได้ถูกจัดแบ่งโดยคณะทำงานแต่ละคณะ เรียบร้อยแล้ว นำสิ่งเหล่านั้นใส่ลงในปฏิทินสำหรับติดไว้บนกระดาน ขอให้ตัวแทนจากคณะทำงานแต่ละคณะรายงานปฏิทินกิจกรรมที่พวกเขา ทำขึ้น เมื่อคณะทำงานทุกคณะรายงานเสร็จแล้ว ประสานกิจกรรมของ คณะทำงานต่างๆ เข้าด้วยกัน ในที่ประชุมเต็มคณะ ขอให้กลุ่มระบุกิจกรรมอื่นใดก็แล้วแต่ที่กลุ่มยังไม่ได้ ระบุ การไตร่ตรอง ยืนยันความมุ่งมั่นของกลุ่ม ทำการสนทนา ORID เพื่อทบทวนผลผลิตที่กลุ่มได้ทำขึ้น สถาบันพระปกเกลา้ 95

ก ารให้บริการสาธารณะ โดยการมีส่วนรว่ มของประชาชน (People’s Audit) คิดชื่อ คำขวัญการรณรงค์ หรือรูปภาพที่ดึงดูดตา เพื่อแสดงความ พยายามโดยรวม ถกขั้นตอนต่อไปสั้นๆ เพื่อปิดช่วงการวางแผนปฏิบัติการ กจิ กรรมที่ 5: ให้แต่ละกลุ่มเริ่มตั้งชื่อคำขวัญการรณณรงค์เพื่อประกาศปฏิญาณแสดงความ พยายามโดยรวมในการที่จะทำให้ปฏิทินกิจกรรมถูกนำไปปฏิบัติได้ในที่สุด ................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ......................................................................................................................... 96 สถาบนั พระปกเกลา้