เลือกตั้ง62เลย

เร่ือง การศกึ ษาความเคลอ่ื นไหวทางการเมืองและพฤตกิ รรม ผเู้ ขยี น การเลือกต้ังสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 2562 จังหวัดเลย ศวิ ชั ศรีโภคางกุล อรรถพล เมืองม่งิ ถนอมวงศ์ สรู ยสิมาพงษ์ ฌาน เรืองธรรมสงิ ห์ เทอดศักด์ิ ไปจ่ ันทกึ เลขมาตรฐานสากลประจำ�หนังสอื (e-book) 978-616-476-158-2 รหัสส่งิ พิมพส์ ถาบัน สวพ.63-79-00.0 (ebook) ประสานงาน วลยั พร ล้ออัศจรรย์ สงวนลิขสิทธ ์ิ © 2563 ลขิ สิทธิ์ของสถาบนั พระปกเกลา้ จัดพมิ พ์โดย ส�ำ นกั วจิ ัยและพัฒนา สถาบนั พระปกเกล้า ศูนยร์ าชการเฉลมิ พระเกียรติ 80 พรรษาฯ อาคารรฐั ประศาสนภกั ดี ชั้น 5 (โซนทศิ ใต้) เลขที่ 120 หมู่ 3 ถนนแจ้งวฒั นะ แขวงทงุ่ สองห้อง เขตหลกั ส่ี กรุงเทพฯ 10210 โทรศัพท์ 0-2141-9596 โทรสาร 0-2143-8177 http://www.kpi.ac.th

3 ค�ำน�ำสถาบันพระปกเกล้า การเลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรเมอ่ื วนั ที่ 24 มนี าคม พ.ศ.2562 เปน็ การเลอื กตงั้ ครงั้ แรก ภายหลังการประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ซ่ึงได้มีการเปล่ียนแปลง กตกิ าทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การเลอื กตง้ั หลายประการ ไดแ้ ก่ การน�ำระบบการเลอื กตงั้ ทเี่ รยี กวา่ “การเลอื กตงั้ แบบ จัดสรรปันส่วนผสม” มาใช้ โดยก�ำหนดให้แต่ละเขตเลือกตั้งมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรได้เขตละหน่ึงคน และประชาชนผู้มีสิทธิเลือกต้ังมีสิทธิออกเสียงลงคะแนนเลือกตั้งได้คนละหนึ่งคะแนน ส่วนสมาชิก สภาผแู้ ทนราษฎรแบบบญั ชรี ายชอ่ื นนั้ เปน็ การจดั สรรโดยค�ำนวณจากคะแนนรวมทพี่ รรคการเมอื งไดจ้ าก การเลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรแบบแบง่ เขตทว่ั ประเทศ การก�ำหนดใหพ้ รรคการเมอื งสามารถเสนอ รายชอ่ื บคุ คลซง่ึ สมควรไดร้ บั แตง่ ตงั้ เปน็ นายกรฐั มนตรไี มเ่ กนิ สามรายชอ่ื การก�ำหนดในเรอ่ื งคณุ สมบตั แิ ละ ลักษณะต้องห้ามของผู้สมัครรับเลือกตั้ง รูปแบบและวิธีการรณรงค์หาเสียงเลือกต้ัง ตลอดจนบทลงโทษ กรณกี ระท�ำความผดิ เกยี่ วกบั การเลอื กตงั้ ทเ่ี ขม้ ขน้ กวา่ การเลอื กตง้ั ครง้ั กอ่ นๆ นอกจากนี้ การเลอื กตง้ั เมอื่ วนั ท่ี 24 มนี าคม 2562 ยงั เกดิ ขน้ึ ทา่ มกลางบรบิ ทและสภาพแวดลอ้ มทางสงั คม เศรษฐกจิ และการเมอื ง ท่ีเปล่ียนแปลงไปจากการเลือกตั้งท่ัวไปคร้ังหลังสุดเม่ือปี 2554 เป็นอย่างมาก อาทิ การว่างเว้นจาก การเลือกต้ังเกือบแปดปีท�ำให้มีผู้มีสิทธิเลือกตั้งคร้ังแรก (First Time Voter) มากกว่า 7 ล้านคน การเปล่ยี นแปลงอย่างฉบั พลนั ของเทคโนโลยกี ารสอ่ื สาร (Digital Disruption) ท�ำใหส้ อื่ ใหม่ (new media) เข้ามามีอิทธิพลในการเลือกต้ังอย่างเด่นชัดเป็นคร้ังแรก การเปลี่ยนแปลงในกติกาและสภาพแวดล้อม ดังกล่าวท�ำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในกระบวนการจัดการเลือกตั้ง ยุทธวิธีการหาเสียงของผู้สมัครและ พรรคการเมอื ง รวมถงึ พฤตกิ รรมการตดั สนิ ใจลงคะแนนของประชาชนอยา่ งมนี ยั ยะส�ำคญั และนา่ สนใจยง่ิ

4 การศึกษาความเคล่อื นไหวทางการเมอื งและพฤตกิ รรมการเลือกตัง้ สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร 2562 จังหวัดเลย สถาบนั พระปกเกลา้ ขอขอบคณุ รองศาสตราจารย์ ดร.ศวิ ชั ศรโี ภคางกลุ , นายอรรถพล เมอื งมงิ่ , นางสาวถนอมวงศ์ สรู ยสิมาพงษ,์ ดร.ฌาน เรอื งธรรมสงิ ห์ และนายเทอดศกั ดิ์ ไป่จันทกึ ท่ไี ด้สรา้ งสรรค์ ผลงานวจิ ยั เร่อื ง “การศกึ ษาความเคล่ือนไหวทางการเมืองและพฤติกรรมการเลอื กต้งั สมาชกิ สภาผแู้ ทน ราษฎร 2562 จงั หวดั เลย” และหวงั วา่ หนงั สอื เลม่ นจี้ ะเปน็ ประโยชนต์ อ่ สงั คมไทย และผสู้ นใจทวั่ ไปในการท�ำ ความเขา้ ใจปรากฎการณใ์ นการเลอื กตั้งสมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎร ในวันท่ี 24 มนี าคม พ.ศ. 2562 ตอ่ ไป ศาสตราจารยว์ ฒุ ิสาร ตนั ไชย เลขาธกิ ารสถาบนั พระปกเกลา้ กันยายน 2563

5 ค�ำน�ำผู้เขยี น หนังสือ การศึกษาความเคลื่อนไหวทางการเมืองและพฤติกรรมการเลือกตั้งสมาชิก สภาผู้แทนราษฎร 2562 จงั หวดั เลย จัดท�ำขึ้นจากรายงานการวิจัยเรื่อง “การศกึ ษารูปแบบ วธิ กี าร และ ผลกระทบการเลือกต้ัง ภายใต้รัฐธรรมนูญใหม่ จังหวัดเลย” ข้าพเจ้าได้รับโอกาสและการสนับสนุน จากสถาบันพระปกเกล้า ข้าพเจ้าต้องขอขอบพระคุณสถาบันพระปกเกล้าไว้ ณ ที่น้ีด้วย ขอขอบคุณ กลุ่มตัวอย่างทุกท่านท่ีสละเวลาให้คณะผู้วิจัยได้สัมภาษณ์ ตลอดจนขอขอบคุณวิทยาลัยการปกครอง ท้องถิ่น มหาวิทยาลัยขอนแก่น ต้นสังกัดท�ำงานของข้าพเจ้า ที่สนับสนุนการท�ำวิจัยและการใช้ชีวิต ทางวชิ าการมาโดยตลอด นอกจากนี้ ขา้ พเจา้ ขอขอบคณุ คณะผวู้ จิ ยั ไดแ้ ก่ 1) คณุ อรรถพล เมอื งมงิ่ และ 2) คุณถนอมวงศ์ สูรยสิมาพงษ์ ทั้งสองท่านเป็นศิษย์เก่าผู้ขยันขันแข็งของวิทยาลัยการปกครองท้องถ่ิน มหาวิทยาลัยขอนแก่น ท่ีส�ำคัญท้ังคู่เป็นคนพื้นเพในจังหวัดเลย 3) ดร.ฌาน เรืองธรรมสิงห์ อาจารย ์ ประจ�ำวิทยาลัยการปกครองท้องถ่ิน มหาวิทยาลัยขอนแก่น และ 4) อาจารย์เทอดศักดิ์ ไป่จันทึก อาจารย์ประจ�ำคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภัฎชยั ภมู ิ ขา้ พเจา้ และคณะผวู้ จิ ยั ทกุ ทา่ นหวงั วา่ รายงานฉบบั นน้ี า่ จะพอมปี ระโยชนใ์ หก้ บั สงั คมไทยไดบ้ า้ ง ท้ังในแง่ระดับองค์ความรู้ทางวิชาการและในแง่ระดับปรากฏการณ์ทางการเมืองและการเลือกต้ังของ จงั หวดั เลย ผู้ศึกษาคาดหวังว่า งานวิจัยน้ีจะช่วยน�ำเสนอทัศนคติ ความต้องการ ความรู้สึกของประชาชน ผ่านพฤติกรรมการเลือกต้ัง เพ่ือน�ำไปสู่การพัฒนา ออกแบบการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ให้สอดคล้องกับข้อเท็จจริง ปราศจากมายาคติ และตรงตามเจตนารมณ์ของประชาชนมากย่ิงข้ึน

6 การศึกษาความเคลอ่ื นไหวทางการเมอื งและพฤตกิ รรมการเลอื กต้งั สมาชิกสภาผูแ้ ทนราษฎร 2562 จังหวัดเลย โดยเฉพาะการแก้ไขกฎกติกาในการเลือกตั้งบางประการท่ีอาจจะเป็นอุปสรรคและตัดโอกาสในการ หาเสียงเลือกตั้ง รวมท้ังเป็นอุปสรรคในการน�ำเสนอข้อมูลให้ประชาชนได้รับรู้อย่างท่ัวถึงและเท่าเทียม ทั้งนี้ ความไม่สมบูรณ์ ท่ีอาจจะเกิดจากการศึกษาเร่ืองน้ี ผู้ศึกษายินดีแลกเปล่ียนประสบการณ์ และน้อมรับค�ำแนะน�ำเพื่อน�ำไปสู่การพัฒนางานศึกษาวิจัยทางด้านการเมืองการปกครองในเขต ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนใต้ ให้เกิดประโยชน์และมีเน้ือหาท่ีทันสมัยยิ่งข้ึนต่อไป ศิวัช ศรีโภคางกลุ

7 บทคดั ย่อ การศึกษาความเคลอื่ นไหวทางการเมอื งและพฤตกิ รรมการเลอื กตงั้ ของสมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร 2562 จังหวัดเลย มีวัตถุประสงค์เพ่ือศึกษาการแข่งขันทางการเมือง ปัจจัยท่ีส่งผลต่อการตัดสินใจเลือกผู้สมัคร สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของประชาชน และความสัมพันธ์ระหว่างนักการเมืองและพรรคการเมืองใน การเลอื กตัง้ สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรจังหวดั เลย ระหวา่ งวันท่ี 24 มนี าคม 2562 เก็บขอ้ มลู จากเอกสาร จ�ำนวนมากและโดยวิธีการสัมภาษณ์ท้ังจากผู้สมัครรับเลือกตั้ง สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร นักการเมือง ท้องถ่ิน หัวคะแนน ผู้น�ำชุมชน ตลอดจนประชาชนผู้มีสิทธิเลือกต้ังท่ัวไป ผลการวิจัย พบว่า การแขง่ ขันทางการเมอื งในการเลอื กตั้งสมาชกิ สภาผูแ้ ทนราษฎรจงั หวดั เลย เปน็ การ “ขบั เค่ียว” ระหว่าง สามพรรคการเมือง ได้แก่ พรรคเพื่อไทย พรรคภูมิใจไทย และพรรคพลังประชารัฐ ปัจจัยท่ีส่งผลต่อ การไดร้ บั เลอื กตง้ั คอื การสงั กดั พรรคการเมอื งทน่ี ยิ มของชาวอสี านคอื อดตี พรรคไทยรกั ไทย (ปจั จบุ นั คอื พรรคเพอ่ื ไทย) และการสรา้ งเครอื ขา่ ยความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งพรรคการเมอื งระดบั ชาตแิ ละการเมอื งทอ้ งถนิ่ โดยประเด็นการสร้างเครือข่ายระหว่างพรรคการเมืองระดับชาติและการเมืองท้องถ่ินที่เหนียวแน่น สะท้อนให้เห็นอยา่ งชัดเจนจากผลการเลือกต้ังในเขตเลือกตัง้ ท่ี 3 ซ่งึ “ตระกูลทิมสุวรรณ” อันมเี ครือขา่ ย ท้องถิ่นอย่างมั่นคงผ่านองค์การบริหารส่วนจังหวัด สามารถเอาชนะคู่แข่งขันท้ังที่เป็นอดีตสมาชิก สภาผูแ้ ทนราษฎรหลายสมัยและที่สงั กดั พรรคเพอื่ ไทย

8 การศึกษาความเคลอ่ื นไหวทางการเมืองและพฤตกิ รรมการเลือกตัง้ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 2562 จังหวดั เลย บทสรุปผบู้ ริหาร การศึกษาความเคลื่อนไหวทางการเมืองและพฤติกรรมการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร จงั หวดั เลย” มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื ศกึ ษาการแขง่ ขนั ทางการเมอื ง ปจั จยั ทส่ี ง่ ผลตอ่ การตดั สนิ ใจเลอื กผสู้ มคั ร สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของประชาชน และความสัมพันธ์ระหว่างนักการเมืองและพรรคการเมืองใน การเลือกตั้งสมาชกิ สภาผูแ้ ทนราษฎรจงั หวดั เลย ระหว่างวันท่ี 24 มนี าคม 2562 เก็บขอ้ มูลจากเอกสาร จ�ำนวนมากและโดยวธิ กี ารสมั ภาษณท์ ง้ั จากผสู้ มคั รรบั เลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร นกั การเมอื งทอ้ งถน่ิ หัวคะแนน ผูน้ �ำชุมชน ตลอดจนประชาชนผมู้ ีสิทธเิ ลอื กตั้งทวั่ ไป ผลการวจิ ัยปรากฏ ดงั น้ี 1) การแขง่ ขนั ทางการเมอื งในการเลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรจงั หวดั เลย จากจ�ำนวนทงั้ หมด 3 เขตเลอื กตง้ั โดยภาพรวม ผมู้ สี ทิ ธเิ ลอื กตงั้ จ�ำนวน 499,481 คน มาใชส้ ทิ ธเิ ลอื กตงั้ จ�ำนวน 394,133 คน คดิ เปน็ รอ้ ยละ 78.91 บตั รดี จ�ำนวน 363,771 บตั ร คดิ เปน็ รอ้ ยละ 92.30 บตั รเสยี จ�ำนวน 25,995 บตั ร คิดเป็นร้อยละ 6.60 และบัตรไม่ประสงค์ลงคะแนน มีจ�ำนวน 4,367 บัตร คิดเป็นร้อยละ 1.11 มีพรรคการเมืองท่ีส่งผู้สมัครรับเลือกต้ังจ�ำนวน 36 พรรค ท้ังนี้ เมื่อพิจารณาจากผลคะแนน พบว่าเป็น การ “ขบั เคยี่ ว” ระหวา่ งสามพรรคการเมอื ง ไดแ้ ก่ พรรคเพอ่ื ไทย พรรคภมู ใิ จไทย และพรรคพลงั ประชารฐั โดยผู้สมัครสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจากพรรคเพื่อไทย ชนะการเลือกต้ังในเขตเลือกต้ังที่ 1 คือ นายเลิศศักด์ิ พัฒนชัยกุล และเขตเลือกต้ังท่ี 2 คือ นายศรัณย์ ทิมสุวรรณ ส่วนพรรคภูมิใจไทยชนะ การเลือกตั้งในเขตเลือกต้ังท่ี 3 คือ นายธนยศ ทิมสุวรรณ นอกจากน้ี การแข่งขันทางการเมืองดังกล่าว ยังปรากฏให้เห็นถึงการแข่งขันระหว่าง “ตระกูลการเมือง” ภายในจังหวัด กล่าวคือ ตระกูลทิมสุวรรณ ซง่ึ ครองพนื้ ทก่ี ารเมอื งของจงั หวดั เลยมาอยา่ งยาวนานทง้ั ในระดบั ชาตแิ ละทอ้ งถนิ่ ตระกลู เรง่ สมบรู ณส์ ขุ โดยเฉพาะนายปรชี า เร่งสมบรู ณ์สขุ อดตี ส.ส. เลย 9 สมยั ลงรบั สมคั รเลอื กตงั้ ส.ส. ในเขตเลือกตง้ั ท่ี 3

9 ในนามพรรคพลังประชารัฐ และตระกูลสังขทรัพย์ โดยมีนายทศพล สังขทรัพย์ อดีต ส.ส.เลย 7 สมัย ลงรบั สมัครเลือกต้งั ส.ส.ในเขตเลอื กตั้งที่ 1 ในนามพรรคภูมใิ จไทย 2) ปัจจัยท่ีส่งผลต่อการได้รับเลือกตั้ง คือ การสังกัดพรรคการเมืองอันเป็นท่ีนิยมของ ชาวอีสานคือ อดีตพรรคไทยรักไทย (ปัจจุบันคือพรรคเพ่ือไทย) และการสร้างเครือข่ายความสัมพันธ์ ระหวา่ งพรรคการเมอื งระดบั ชาตแิ ละการเมอื งทอ้ งถนิ่ ในประเดน็ แรก การเปน็ ผรู้ บั สมคั รเลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรทสี่ งั กดั พรรคเพอ่ื ไทย ท�ำใหผ้ สู้ มคั รฯ จากพรรคการเมอื งดงั กลา่ ววางใจไดถ้ งึ ความนยิ ม ของชาวอสี านทมี่ ตี อ่ พรรคฯ สะทอ้ นใหเ้ หน็ จากชว่ งเวลาทม่ี กี ารจดั สรรผสู้ มคั รฯ ในนามของพรรคฯ ระหวา่ ง ชว่ งปลายปี 2561 ผสู้ มคั รในเขตเลอื กตง้ั ท่ี 1 อยา่ งนายเลศิ ศกั ดปิ์ ระเมนิ สถานการณก์ อ่ นการเลอื กตง้ั และ แสดงความมั่นใจว่าหากตนได้รับเลือกให้เป็นตัวแทนของพรรค น่าจะสามารถเอาชนะเลือกต้ังได้อย่าง แน่นอน แม้ภายหลังต้องย้ายเขตสมัครรับเลือกต้ังมายังเขตเลือกต้ังที่ 1 ท่ีไม่ใช่พ้ืนที่เดิมของตนก็ตาม ในประเดน็ ถดั มา คอื การสรา้ งเครอื ขา่ ยความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งพรรคการเมอื งระดบั ชาตแิ ละการเมอื งทอ้ งถน่ิ ปรากฏใหเ้ หน็ อยา่ งชดั เจนในการไดร้ บั ชยั ชนะจาก “คนตระกลู ทมิ สวุ รรณ” อนั ไดแ้ ก่ นายศรณั ย์ ทมิ สวุ รรณ จากพรรคเพ่ือไทยในเขตเลอื กต้ังที่ 2 และนายธนยศ ทมิ สวุ รรณ จากพรรคภูมิใจไทย ในเขตเลอื กตง้ั ที่ 3 3) ขอ้ ความพจิ ารณาบางประเดน็ อาทิ ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งนกั การเมอื งและพรรคการเมอื ง ในการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเลย ผลการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเลย คร้ังน้ี ท�ำให้มองเห็นพลวัตทางการเมืองผ่านโครงสร้างท่ีเป็นกระบวนการหรือกิจกรรมทางการเมืองได้ พอสมควร โดยเฉพาะท�ำให้มองเห็นภาพของการเป็นตัวแทนของพรรคการเมือง หรือความพยายาม “ลงหลักปักฐาน” หรอื ความเป็นสถาบันทางการเมอื งของพรรคการเมืองอย่างพรรคเพือ่ ไทย เพราะหาก พจิ ารณาจากความพา่ ยแพข้ องนายปรีชา เร่งสมบูรณ์สขุ พบว่า เขาเป็นอดตี ส.ส 9 สมัย และเคยสังกดั พรรคเพือ่ ไทย (ไทยรกั ไทยและพลงั ประชาชนในอดีต) มาก่อน ทว่าการย้ายมาสังกัดพรรคพลังประชารัฐ ที่มีอุดมการณ์เป็นขั้วตรงข้ามกับพรรคเพ่ือไทย เป็นเหตุให้ไม่สามารถอธิบายเหตุผลในการย้ายพรรค ตอ่ ประชาชนได้ และสง่ ผลอยา่ งมนี ยั ส�ำคญั ใหพ้ า่ ยแพใ้ นการเลอื กตง้ั ในครงั้ นี้ พลวตั ประการตอ่ มา พบวา่ กฎเกณฑใ์ นการเลอื กตงั้ ทเ่ี ปลย่ี นแปลงไปจากการเลอื กตง้ั ทผ่ี า่ นมา โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ การเปลยี่ นระบบ การเลือกตั้งจากระบบผสมที่มีการเลือกตั้งท้ังแบบบัญชีรายชื่อและแบบแบ่งเขตเลือกต้ัง โดยแยกบัตร เลอื กตง้ั สองใบ มาเปน็ ระบบจดั สรรปนั สว่ นผสมทมี่ รี ะบบเลอื กตงั้ ทงั้ สองรปู แบบ ทวา่ ใชบ้ ตั รเลอื กตง้ั เพยี ง หนง่ึ ใบ ท�ำใหไ้ มส่ ามารถระบไุ ดอ้ ยา่ งชดั เจนในคะแนนความนยิ มของประชาชนทม่ี ตี อ่ พรรคการเมอื งและ คณุ สมบตั เิ ฉพาะของผรู้ บั สมคั รเลอื กตงั้ แบบแบง่ เขต สง่ ผลใหป้ จั จยั ทเ่ี ปน็ ตวั ตดั สนิ ผลการเลอื กตง้ั จงึ ตอ้ ง ประกอบไปดว้ ยทง้ั สองลกั ษณะ และในกรณขี องจงั หวดั เลย ปจั จยั ชขี้ าดมนี ำ�้ หนกั อยทู่ คี่ ณุ สมบตั เิ ฉพาะตวั มากกวา่ การสงั กดั พรรคการเมอื งโดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ในเขตเลอื กตง้ั ท่ี 3 เนอ่ื งจากผสู้ มคั รจากพรรคภมู ใิ จไทย

10 การศึกษาความเคล่อื นไหวทางการเมอื งและพฤตกิ รรมการเลือกตัง้ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 2562 จังหวดั เลย สามารถ “ฝา่ กระแส” ความนยิ มของพรรคเพอื่ ไทย และเบยี ดชงิ ทนี่ ง่ั ส.ส.ในจงั หวดั เลยไปได้ ทเี่ ปน็ เชน่ น ี้ เนอื่ งเพราะบารมขี องตระกลู ทมิ สวุ รรณ และการสรา้ งเครอื ขา่ ยทางการเมอื งระหวา่ งพรรคการเมอื งระดบั ชาติ และการเมืองในระดับท้องถ่ิน รูปแบบความสัมพันธ์เช่นน้ีนับได้ว่าเป็น “ผลผลิต” ของการกระจาย อ�ำนาจมาสู่การเมืองในระดับท้องถ่ินนับแต่รัฐธรรมนูญฉบับปี 2540 ท�ำให้คนในท้องถ่ินสามารถเข้าถึง ทรพั ยากร (โดยเฉพาะงบประมาณ) ไดโ้ ดยตรง จงึ ท�ำใหส้ ามารถสรา้ งเครอื ขา่ ยทางการเมอื งระดบั ทอ้ งถน่ิ อย่างกว้างขวาง โดยเฉพาะอย่างย่ิงผ่านองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นท่ีมีอ�ำนาจครอบคลุมท้ังจังหวัด อย่างองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) โดยกรณีของนายธนยศ ผู้ชนะการเลือกต้ังในเขต 3 ที่แม้ว่า จะไมใ่ ชฐ่ านเสยี งของตระกลู ทมิ สวุ รรณโดยตรง ตลอดจนตอ้ งเผชญิ หนา้ กบั คแู่ ขง่ ทม่ี ศี กั ยภาพ โดยเปน็ ทงั้ อดีต ส.ส. 9 สมัยคนหนง่ึ และผสู้ มคั รท่มี ีกระแสนิยมในปัจจัยด้านพรรคการเมืองในระดับสูง กระน้ันกด็ ี นายธนยศกส็ ามารถใชเ้ ครอื ขา่ ยการเมอื งทอ้ งถน่ิ ของบดิ าทมี่ คี วามมนั่ คงและกวา้ งขวางในองคก์ ารบรหิ าร สว่ นจงั หวดั กระทง่ั ไดร้ บั ชยั ชนะในการเลอื กตง้ั ครง้ั นี้ นอกจากนี้ พลวตั ประการหลงั ยงั ท�ำใหเ้ กดิ ขอ้ คน้ พบ ว่า ลักษณะความนิยมของพรรคการเมืองท่ีพยายามใช้นโยบายระดับชาติเพ่ือหวังดึงคะแนนเสียงจาก ประชาชนในท้องถ่ินต่างๆ โดยตรงอย่างพรรคเพ่ือไทยก�ำลังเส่ือมคลายลง ทว่ารูปแบบความสัมพันธ์ท่ี เกิดขนึ้ คอื ความพยายามประนปี ระนอมระหวา่ งพรรคการเมืองระดับชาติ และผนู้ �ำการเมอื งท้องถนิ่ ทมี่ ี รปู แบบชดั เจนมากย่งิ ขนึ้

สารบญั 11 ค�ำน�ำสถาบนั พระปกเกลา้ หน้า ค�ำน�ำผเู้ ขยี น 3 บทคดั ย่อ 5 บทสรุปผ้บู รหิ าร 7 สารบัญ 8 สารบญั ตาราง 11 สารบัญภาพ 14 16

12 การศึกษาความเคล่อื นไหวทางการเมืองและพฤติกรรมการเลือกตงั้ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 2562 จังหวดั เลย หน้า บทท่ี 1 บทนำ� 21 ท่มี าและความส�ำคัญ 21 วัตถุประสงค์ของการวจิ ยั 25 ขอบเขตการวจิ ัย 25 ระเบยี บวธิ วี ิจัย 26 ประโยชนท์ ี่ไดร้ บั 27 บทท่ี 2 ภาพรวมการเลือกต้ังสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจงั หวัดเลยในอดีต 29 การเลือกต้ังในปี 2476-2529 30 การเลือกตงั้ ในปี 2531-2539 32 การเลือกตง้ั ในปี 2544-2548 33 การเลือกต้งั ในปี 2550 36 การเลือกต้ังในปี 2554 39 บทที่ 3 ความเคลอื่ นไหวทางการเมอื งของพรรคการเมืองในจงั หวดั เลยกอ่ นการเลอื กตง้ั 43 พรรคเพือ่ ไทย 49 พรรคพลังประชารฐั 54 พรรคภูมิใจไทย 60 พรรคการเมอื งอื่นๆ 63

13 หน้า บทที่ 4 วเิ คราะหส์ ถานการณ์กอ่ นการเลือกตงั้ และปจั จยั ที่สง่ ผลต่อการตัดสินใจ เลือกสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของประชาชน 71 วเิ คราะห์ปัจจยั ทม่ี ีผลตอ่ การเลอื กตั้งสมาชิกสภาผ้แู ทนราษฎรในจงั หวัดเลย 73 วิเคราะหส์ ถานการณ์ก่อนการเลือกต้ังในจังหวดั เลย 80 บทท่ี 5 วิเคราะหผ์ ลการเลือกตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรจังหวดั เลยรายเขต 103 สรุปผลรวมคะแนนการเลอื กต้งั สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเลย 103 ผลการเลือกต้งั สมาชิกสภาผ้แู ทนราษฎรจังหวัดเลย เขตเลอื กตั้งที่ 1 105 ผลการเลอื กตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจงั หวดั เลย เขตเลือกตัง้ ที่ 2 119 ผลการเลือกต้งั สมาชิกสภาผูแ้ ทนราษฎรจงั หวดั เลย เขตเลอื กตง้ั ท่ี 3 131 บทที่ 6 สรุปผลและอภิปรายผลการวจิ ัย 147 สรุปผลการวจิ ยั 147 อภิปรายผลการวิจยั 154 บรรณานกุ รม 161

14 การศึกษาความเคล่อื นไหวทางการเมอื งและพฤติกรรมการเลือกต้งั สมาชกิ สภาผู้แทนราษฎร 2562 จังหวัดเลย สารบัญตาราง หน้า ตารางท่ี 1 รายนามสมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎรจังหวดั เลย ตั้งแต่ปี 2476 - 2529 31 ตารางที่ 2 รายนามสมาชกิ สภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเลย ตง้ั แตป่ ี 2531 - 2539 32 ตารางที่ 3 รายนามสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจงั หวดั เลย ตงั้ แต่ปี 2544 - 2548 34 ตารางท่ี 4 ผลการเลอื กต้ังสมาชกิ สภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเลย ต้งั แตป่ ี 2544 35 ตารางท่ี 5 ผลการเลอื กตั้งสมาชกิ สภาผ้แู ทนราษฎรจงั หวัดเลย ตั้งแต่ปี 2548 35 ตารางท่ี 6 รายนามสมาชกิ สภาผู้แทนราษฎรจังหวดั เลย ปี 2550 38 ตารางที่ 7 ผลการเลอื กตัง้ สมาชกิ สภาผู้แทนราษฎรจงั หวัดเลย ปี 2550 38 ตารางที่ 8 รายนามสมาชกิ สภาผู้แทนราษฎรจังหวดั เลย ตง้ั แตป่ ี 2554 40 ตารางที่ 9 ผลการเลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผู้แทนราษฎรจงั หวัดเลย ปี 2554 40 ตารางที่ 10 เปรยี บเทียบผลการเลือกตงั้ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 5 จังหวัดภาคอสี าน 45 ตารางที่ 11 เปรยี บเทียบระบบการเลอื กตงั้ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตามรฐั ธรรมนูญ 90 ฉบับปี 2540 ปี 2550 และ 2560 ตารางที่ 12 สรุปผลรวมคะแนนการเลอื กตงั้ ส.ส. จังหวัดเลย 104

15 หน้า ตารางที่ 13 ผลการเลือกตั้ง ส.ส. จงั หวดั เลย เขตเลือกต้ังที่ 1 106 ตารางท่ี 14 ผลการเลอื กตั้ง ส.ส. จงั หวดั เลย เขตเลอื กตง้ั ที่ 1 รายต�ำบล ของอ�ำเภอเมอื งเลย 108 ตารางที่ 15 ผลการเลือกตั้ง ส.ส. จังหวดั เลย เขตเลอื กตง้ั ที่ 1 รายต�ำบล ของอ�ำเภอนาดว้ ง 110 ตารางท่ี 16 ผลการเลอื กตั้ง ส.ส. จงั หวัดเลย เขตเลือกตง้ั ที่ 1 รายต�ำบล ของอ�ำเภอปากชม 111 ตารางที่ 17 ผลการเลอื กตั้ง ส.ส. จังหวัดเลย เขตเลือกตง้ั ที่ 1 รายต�ำบล ของอ�ำเภอเอราวณั 112 ตารางท่ี 18 ผลการเลือกตง้ั ส.ส. จงั หวัดเลย เขตเลือกตั้งที่ 1 เลือกต้ังล่วงหน้า 113 ตารางท่ี 19 ผลการเลือกตง้ั ส.ส. จังหวัดเลย เขตเลอื กตั้งที่ 2 119 ตารางท่ี 20 ผลการเลอื กตั้ง ส.ส. จังหวัดเลย เขตเลอื กตง้ั ที่ 2 รายต�ำบล ของอ�ำเภอวงั สะพงุ 121 ตารางท่ี 21 ผลการเลือกตง้ั ส.ส. จงั หวดั เลย เขตเลือกตงั้ ที่ 2 รายต�ำบล ของอ�ำเภอภกู ระดึง 122 ตารางท่ี 22 ผลการเลอื กตง้ั ส.ส. จังหวัดเลย เขตเลอื กตง้ั ท่ี 2 รายต�ำบล ของอ�ำเภอภูหลวง 123 ตารางที่ 23 ผลการเลอื กตง้ั ส.ส. จังหวัดเลย เขตเลือกตงั้ ท่ี 2 รายต�ำบล ของอ�ำเภอผาขาว 124 ตารางท่ี 24 ผลการเลือกตง้ั ส.ส. จงั หวดั เลย เขตเลอื กตง้ั ที่ 2 รายต�ำบล ของอ�ำเภอหนองหิน 125 ตารางท่ี 25 ผลการเลอื กตั้ง ส.ส. จงั หวัดเลย เขตเลอื กตั้งท่ี 2 รายต�ำบล ของอ�ำเภอเอราวณั 126 ตารางที่ 26 ผลการเลือกตั้ง ส.ส. จงั หวัดเลย เขตเลอื กตั้งที่ 2 เลือกตง้ั ลว่ งหนา้ 127 ตารางที่ 27 ผลการเลือกตั้ง ส.ส. จังหวัดเลย เขตเลือกตั้งท่ี 3 131 ตารางที่ 28 ผลการเลอื กตั้ง ส.ส. จงั หวดั เลย เขตเลอื กตง้ั ที่ 3 รายต�ำบล ของอ�ำเภอเชยี งคาน 134 ตารางท่ี 29 ผลการเลอื กตั้ง ส.ส. จังหวดั เลย เขตเลอื กตั้งที่ 3 รายต�ำบล ของอ�ำเภอด่านซ้าย 135 ตารางที่ 30 ผลการเลอื กตัง้ ส.ส. จังหวดั เลย เขตเลอื กตง้ั ที่ 3 รายต�ำบล ของอ�ำเภอนาแหว้ 136 ตารางท่ี 31 ผลการเลือกตง้ั ส.ส. จงั หวัดเลย เขตเลือกตัง้ ที่ 3 รายต�ำบล ของอ�ำเภอภูเรอื 137 ตารางท่ี 32 ผลการเลอื กตัง้ ส.ส. จงั หวัดเลย เขตเลอื กตง้ั ที่ 3 รายต�ำบล ของอ�ำเภอท่าลี ่ 138 ตารางที่ 33 ผลการเลอื กตง้ั ส.ส. จังหวัดเลย เขตเลือกตั้งท่ี 3 รายต�ำบล ของอ�ำเภอวงั สะพงุ 139 ตารางท่ี 34 ผลการเลือกตง้ั ส.ส. จังหวัดเลย เขตเลือกตง้ั ที่ 3 เลอื กตัง้ ลว่ งหนา้ 140 ตารางท่ี 35 ผลการเลอื กต้งั ส.ส. จังหวัดเลย เขตเลือกตง้ั ท่ี 1, 2 และ 3 148

16 การศึกษาความเคลอ่ื นไหวทางการเมอื งและพฤติกรรมการเลอื กตัง้ สมาชกิ สภาผู้แทนราษฎร 2562 จงั หวดั เลย สารบัญภาพ หน้า ภาพท่ี 1 เปรียบเทียบผลการออกเสียงประชามตเิ หน็ ชอบหรือไมเ่ ห็นชอบรา่ งรฐั ธรรมนูญ 37 ภาพท่ี 2 ฉบับปี 2550 ของประชาชนในระดับประเทศและเฉพาะจังหวดั เลย ภาพที่ 3 เปรียบเทียบผลการออกเสียงประชามตเิ ห็นชอบหรือไมเ่ ห็นชอบรา่ งรัฐธรรมนูญ 44 ภาพท่ี 4 ปี 2559 และประเดน็ เพม่ิ เตมิ ประชาชนในจงั หวดั เลย ภาพที่ 5 แผนท่กี ารแบ่งเขตการเลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรจังหวดั เลย ปี 2562 48 ภาพท่ี 6 บรรยากาศการปราศรยั ของพรรคเพ่ือไทยทีอ่ �ำเภอดา่ นซ้าย 51 ภาพท่ี 7 บรรยากาศการปราศรัยของพรรคเพอ่ื ไทยทีอ่ �ำเภอเมอื งเลย 53 โดยคณุ หญิงสุดารตั น์ เกยุราพนั ธุ์ พร้อมด้วยผูส้ มัคร ส.ส. และนางสาวศุกรไ์ กล จนั ทรส์ วา่ ง กลมุ่ สามมติ รเดินทางมาเชิญอดตี ส.ส. จังหวดั เลย 56 เขา้ รว่ มงานกบั กลุ่มสามมติ รและพรรคพลงั ประชารัฐ นางเปล่งมณี เร่งสมบูรณ์สุข เดนิ ทางมาต้อนรบั และถา่ ยภาพร่วมกับ 57 พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ในการลงพืน้ ท ี่ ในการตรวจราชการในจงั หวดั เลย

17 หนา้ ภาพท่ี 8 ภาพท่ี 9 ปา้ ยหาเสยี งของนายวันชยั บุษบา ถกู ท�ำลาย 59 ภาพที่ 10 นายทศพล สงั ขทรพั ย์ พร้อมด้วยภรรยา ก�ำลงั ปราศรัยหาเสียง 62 โดยมีประชาชนเดนิ ทางมารับฟังจ�ำนวนมาก ภาพที่ 11 แกนน�ำพรรคประชาธปิ ตั ย์ ปราศรยั หาเสยี งช่วยผู้สมคั ร ส.ส. จังหวดั เลย 64 ภาพท่ี 12 บรเิ วณลานวฒั นธรรม ริมแมน่ �ำ้ โขง อ�ำเภอเชยี งคาน ภาพท่ี 13 นางสาวพรรณกิ า วานิช พรอ้ มด้วยผ้สู มัคร ส.ส. พรรคอนาคตใหม่ 67 ภาพที่ 14 ขน้ึ รถหาเสียงรอบตัวเมืองจงั หวัดเลย หลังจากการปราศรัยเสรจ็ ส้นิ เปรียบเทียบแผนทก่ี ารแบ่งเขตการเลือกตงั้ ส.ส. จังหวดั เลย ปี 2554 และ 2562 72 ภาพท่ี 15 ภาพที่ 16 นายทศพล สังขทรัพย์ นายอนุทิน ชาญวีรกลุ และนางนันทนา ทมิ สวุ รรณ 84 ภาพท่ี 17 ร่วมท�ำบุญอทุ ิศส่วนกุศลให้นายสุรตั น์ ทมิ สุวรรณ ในวนั ที่ 3 กรกฎาคม 2561 ภาพท่ี 18 ประชาชนชาวเลยบางส่วนแสดงสญั ลกั ษณต์ อ่ ต้านนางพฒั นา สงั ขทรัพย์ 86 กรณีย้ายพรรคการเมอื ง และการสนบั สนุนนายอภสิ ทิ ธิ์ เวชชาชวี ะ ภาพที่ 19 เปน็ นายกรัฐมนตร ี ภาพท่ี 20 ผลการเลือกตงั้ ส.ส. จังหวัดเลยในภาพรวม 104 ภาพที่ 21 แผนทีแ่ สดงผลการเลือกตงั้ ส.ส. จังหวดั เลย เขตเลือกตงั้ ท่ี 1 รายต�ำบล 107 แผนภูมิแสดงการเปรียบเทยี บผลการเลอื กตั้ง ส.ส. จงั หวัดเลย เขตเลอื กตั้งท่ี 1 109 รายต�ำบล ของอ�ำเภอเมืองเลย แผนภูมแิ สดงการเปรยี บเทยี บผลการเลอื กตง้ั ส.ส. จงั หวดั เลย เขตเลอื กตง้ั ที่ 1 110 รายต�ำบล ของอ�ำเภอนาดว้ ง แผนภูมิแสดงการเปรียบเทยี บผลการเลอื กตัง้ ส.ส. จังหวัดเลย เขตเลือกต้ังท่ี 1 111 รายต�ำบล ของอ�ำเภอปากชม แผนภูมิแสดงการเปรียบเทียบผลการเลอื กตงั้ ส.ส. จังหวัดเลย เขตเลอื กตง้ั ที่ 1 112 รายต�ำบล ของอ�ำเภอเอราวัณ แผนภูมิแสดงการเปรยี บเทยี บผลการเลอื กต้งั ส.ส. จงั หวัดเลย เขตเลอื กต้ังท่ี 1 113 เฉพาะการเลอื กตงั้ ในเขตและนอกเขตเลือกตั้ง และนอกราชอาณาจกั ร

18 การศึกษาความเคล่อื นไหวทางการเมอื งและพฤติกรรมการเลอื กตงั้ สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร 2562 จงั หวัดเลย หนา้ ภาพท่ี 22 แผนภมู ิแสดงการเปรยี บเทียบผลการเลอื กต้ัง ส.ส. จงั หวัดเลย เขตเลอื กตั้งท่ี 1 118 รายหน่วย เฉพาะต�ำบลกดุ ป่อง (เทศบาลเมืองเลย) อ�ำเภอเมืองเลย ภาพที่ 23 แผนท่ีแสดงภาพรวมผลการเลือกตงั้ ส.ส. จังหวดั เลย เขตเลือกตัง้ ท่ี 2 รายต�ำบล 120 ภาพท่ี 24 แผนภมู แิ สดงการเปรียบเทียบผลการเลอื กตง้ั ส.ส. จงั หวดั เลย เขตเลือกตั้งท่ี 2 121 รายต�ำบล ของอ�ำเภอวังสะพุง ภาพท่ี 25 แผนภูมแิ สดงการเปรียบเทยี บผลการเลือกตง้ั ส.ส. จงั หวดั เลย เขตเลอื กตง้ั ท่ี 2 122 รายต�ำบล ของอ�ำเภอภกู ระดึง ภาพท่ี 26 แผนภูมิแสดงการเปรยี บเทียบผลการเลือกตั้ง ส.ส. จังหวดั เลย เขตเลือกตั้งที่ 2 123 รายต�ำบล ของอ�ำเภอภหู ลวง ภาพที่ 27 แผนภมู แิ สดงการเปรียบเทียบผลการเลือกต้ัง ส.ส. จังหวัดเลย เขตเลอื กต้ังที่ 2 124 รายต�ำบล ของอ�ำเภอผาขาว ภาพที่ 28 แผนภมู ิแสดงการเปรียบเทียบผลการเลอื กตง้ั ส.ส. จังหวดั เลย เขตเลอื กตง้ั ที่ 2 125 รายต�ำบล ของอ�ำเภอหนองหิน ภาพท่ี 29 แผนภมู แิ สดงการเปรียบเทยี บผลการเลอื กตง้ั ส.ส. จังหวัดเลย เขตเลือกตั้งที่ 2 126 รายต�ำบล ของอ�ำเภอเอราวณั ภาพท่ี 30 แผนภูมิแสดงการเปรียบเทยี บผลการเลือกตงั้ ส.ส. จังหวัดเลย เขตเลือกต้งั ที่ 2 127 เฉพาะการเลอื กตง้ั ในเขตและนอกเขตเลอื กตั้ง และนอกราชอาณาจกั ร ภาพท่ี 31 แผนท่ีแสดงภาพรวมผลการเลือกต้ัง ส.ส. จังหวดั เลย เขตเลือกต้ังท่ี 3 รายต�ำบล 132 ภาพท่ี 32 แผนภูมแิ สดงการเปรียบเทียบผลการเลือกต้ัง ส.ส. จังหวดั เลย เขตเลือกตัง้ ที่ 3 134 รายต�ำบล ของอ�ำเภอเชียงคาน ภาพที่ 33 แผนภมู แิ สดงการเปรยี บเทียบผลการเลือกตง้ั ส.ส. จงั หวัดเลย เขตเลอื กตั้งท่ี 3 135 รายต�ำบล ของอ�ำเภอดา่ นซ้าย ภาพที่ 34 แผนภูมแิ สดงการเปรยี บเทยี บผลการเลอื กต้งั ส.ส. จงั หวดั เลย เขตเลือกตง้ั ที่ 3 136 รายต�ำบล ของอ�ำเภอนาแห้ว

19 หน้า ภาพท่ี 35 แผนภูมแิ สดงการเปรยี บเทยี บผลการเลอื กตั้ง ส.ส. จังหวัดเลย เขตเลอื กตัง้ ท่ี 3 137 รายต�ำบล ของอ�ำเภอภเู รอื ภาพที่ 36 แผนภมู แิ สดงการเปรยี บเทยี บผลการเลือกตัง้ ส.ส. จงั หวัดเลย เขตเลอื กตง้ั ท่ี 3 138 รายต�ำบล ของอ�ำเภอทา่ ลี่ ภาพท่ี 37 แผนภมู แิ สดงการเปรยี บเทียบผลการเลือกตง้ั ส.ส. จงั หวดั เลย เขตเลือกตั้งที่ 3 139 รายต�ำบล ของอ�ำเภอวงั สะพุง ภาพที่ 38 แผนภูมแิ สดงการเปรียบเทยี บผลการเลือกตงั้ ส.ส. จังหวัดเลย เขตเลอื กตั้งที่ 3 140

20

21 บทท่ี 1 บทน�ำ 1. ทมี่ าและความส�ำคัญ การรัฐประหารในปี 2557 ถือเป็นจุดเปลี่ยนส�ำคัญของโครงการสร้างอ�ำนาจทางการเมืองไทย ทท่ี �ำใหอ้ �ำนาจการบรหิ ารราชการแผน่ ดนิ ของรฐั บาลพลเรอื นภายใตก้ ารน�ำของนางสาวยง่ิ ลกั ษณ์ ชนิ วตั ร มาสู่การรวมศูนย์อ�ำนาจของรัฐบาลทหาร1 โดย พล.อ. ประยทุ ธ์ จันทร์โอชา สง่ ผลให้รฐั ธรรมนญู ฉบับปี 2550 ซึง่ เป็นกฎหมายสงู สดุ ในการบริหารประเทศถกู ยกเลกิ ไป กจิ กรรมทางการเมืองทัง้ หมดถกู ควบคุม ด้วยค�ำส่ังและประกาศของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ นักการเมืองและนักเคล่ือนไหวทางการเมือง ถกู จบั และปรบั ทศั นคตเิ ปน็ จ�ำนวนมาก รวมถงึ การแตง่ ตงั้ คณะบคุ คลหลายคณะโดยคณะรฐั ประหารเพอ่ื ก�ำหนดร่างกติกาท่ีเกี่ยวข้องกับการเมือง พรรคการเมือง กิจกรรมทางการเมืองใหม่ท้ังหมด โดยเฉพาะ รฐั ธรรมนญู พระราชบญั ญตั ปิ ระกอบรฐั ธรรมนญู วา่ ดว้ ยการเลอื กตงั้ พระราชบญั ญตั ปิ ระกอบรฐั ธรรมนญู ว่าด้วยคณะกรรมการการเลือกต้ัง พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง รวมถึง ยทุ ธศาสตรช์ าติ เปน็ ตน้ 1 รัฐบาลทหาร หมายถึง รัฐบาลภายใต้การครอบงำ�ของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) จากการรัฐประหาร รัฐบาลนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ในวันที่ 22 พฤษภาคม 2557 นำ�โดย พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ในฐานะหัวหน้า คสช. และตอ่ มา พล.อ.ประยทุ ธ์ ไดด้ �ำ รงตำ�แหนง่ นายกรัฐมนตรี ภายใตร้ ัฐธรรมนูญ (ฉบบั ชว่ั คราว) พ.ศ. 2557 ทีร่ ะบุ การให้อ�ำ นาจพเิ ศษแก่หัวหน้า คสช. (มาตรา 44) ท้งั ดา้ นบรหิ าร นติ ิบญั ญัติ และตลุ าการ โดยรฐั บาลดังกลา่ วสามารถ ครองอำ�นาจเป็นเวลาเกือบ 5 ปี กระท่ังแปลงรูปเป็นรัฐบาลท่ีมาจากการเลือกต้ังในช่วงกลางปี 2562 ทว่าแนวคิด แบบ “รัฐทหาร” ยังคงปรากฏผ่านนโยบายสำ�คัญๆ ที่มีต่อเนื่อง เช่น ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี การขยายบทบาทของ กองอำ�นวยการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร (กอ.รมน.) โปรดดูเพิ่มเติมจาก สุรชาติ บำ�รุงสุข “รัฐบาล Transformer นายกทหารคุมกองทัพได้ แต่คุมสภาไม่ได้” ประชาชาติธุรกิจ 11 สิงหาคม 2562, จาก https://www. prachachat.net/politics/news-359578

22 การศึกษาความเคล่อื นไหวทางการเมืองและพฤติกรรมการเลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผ้แู ทนราษฎร 2562 จังหวัดเลย ในช่วงระยะเวลาดังกล่าวน้ีได้เกิดปรากฏการณ์ทางการเมืองในหลายอย่าง โดยเฉพาะการมี กติกาที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม ไม่ว่าจะเป็นการก�ำหนดให้สมาชิกวุฒิสภาในวาระแรกจ�ำนวน 250 คน มที ่ีมาจากการสรรหาโดย คสช. ท้ังหมด และอ�ำนาจในการเลือกนายกรัฐมนตรีผา่ นท่ปี ระชุมของรัฐสภา หรือเลือกร่วมกันกับสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรได้ การเปิดช่องให้นายกรัฐมนตรีไม่จ�ำเป็นต้องมาจาก การเลอื กตง้ั ในวาระแรก ซง่ึ ในรฐั ธรรมนญู ฉบบั ปี 2560 นน้ั ไดบ้ ญั ญตั ไิ วเ้ พยี งวา่ ใหน้ ายกรฐั มนตรตี อ้ งมา จากการเลือกหรือได้รับความเห็นชอบจากสภาผู้แทนราษฎร มาตรา 88 ระบุเพิ่มเติมไว้ว่าให้สภาผู้แทน ราษฎรพจิ ารณาเหน็ ชอบคนทจ่ี ะเปน็ นายกรฐั มนตรจี ากรายชอ่ื ทพ่ี รรคการเมอื งเสนอไวก้ อ่ นเลอื กตงั้ พรรคละ ไมเ่ กนิ สามรายชอื่ ซง่ึ ไมจ่ �ำเปน็ ตอ้ งเปน็ สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรกไ็ ด้ และมาตรา 272 ของบทเฉพาะกาล ยงั เปดิ โอกาสใหม้ กี ารเสนอชอ่ื นายกรฐั มนตรนี อกเหนอื จากรายชอื่ ทพ่ี รรคการเมอื งแจง้ ไวก้ อ่ นการเลอื กตง้ั ได ้ ซ่ึงเป็นการเปิดช่องให้นายกรัฐมนตรีไม่จ�ำเป็นต้องมาจากการเลือกต้ังได้โดยตรง แต่ก็ต้องเป็นไปตาม หลักเกณฑ์ที่รัฐธรรมนูญก�ำหนด นอกจากนี้ การมียุทธศาสตร์ชาติท่ีมีผลบังคับใช้แล้วจะมีผลให้รัฐบาล หน้าท่ีมาจากการเลือกตั้งต้องแถลงนโยบายและเสนองบประมาณรายจ่ายประจ�ำปีให้สอดคล้องกับ ตวั ยทุ ธศาสตรช์ าติ ดงั นน้ั นโยบายทพี่ รรคการเมอื งใชใ้ นการหาเสยี งจงึ จ�ำเปน็ ตอ้ งสอดคลอ้ งกบั ยทุ ธศาสตร์ ชาตดิ ว้ ย เพราะหากรฐั บาลชดุ ใดมกี ารด�ำเนนิ นโยบายขดั แยง้ กบั แผนยทุ ธศาสตรช์ าติ กม็ โี อกาสสงู ทจ่ี ะถกู คณะกรรมการปราบปรามการทจุ ริตแหง่ ชาติหรือศาลรัฐธรรมนูญตดั สนิ ลงโทษได2้ กตกิ าเหลา่ นี้ ไมเ่ พยี งจะถกู วพิ ากษว์ จิ ารณว์ า่ เปน็ เสน้ ทางการสบื ทอดอ�ำนาจของรฐั บาลทหารที่ ปทู างไวก้ อ่ นการเลอื กตงั้ ทวั่ ไปทจี่ ะเกดิ ขนึ้ รปู แบบหรอื ระบบการเลอื กตงั้ ส.ส. แบบใหมต่ ามรฐั ธรรมนญู ยังส่งผลกระทบต่อพรรคการเมืองหลายพรรค โดยเฉพาะพรรคการเมืองขนาดใหญ่อย่างพรรคเพ่ือไทย ที่มีสัดส่วนจ�ำนวน ส.ส. ในสภาผู้แทนราษฎรมากท่ีสุด แต่หากใช้ระบบการเลือกต้ังแบบใหม่จะท�ำให้ พรรคเพอื่ ไทยเสยี โอกาสไดท้ น่ี ง่ั ส.ส. ในระบบบญั ชรี ายชอ่ื นอ้ ยลง3 จงึ เกดิ ปรากฏการณก์ ารแยกพรรคการเมอื ง ขน้ึ เพอ่ื ดงึ ฐานคะแนนเสยี งไมใ่ หส้ ญู เสยี ไป เชน่ พรรคเพอื่ ไทยรกั ษาชาติ พรรคเพอื่ ชาติ พรรคเพอื่ ธรรม ทส่ี มาชกิ พรรคสว่ นใหญม่ รี ากฐานและแยกออกมาจากพรรคเพอื่ ไทย4 ขณะเดยี วกนั กเ็ กดิ กลมุ่ ผลประโยชน์ ตา่ งๆ หลายกลมุ่ ทป่ี ระสบความส�ำเรจ็ ในการสรา้ งความเปน็ สถาบนั ทางการเมอื งใหก้ บั ตนเอง เชน่ พรรค รวมพลงั ประชาชาตไิ ทย ทพี่ ฒั นามาจากกลมุ่ แนวรว่ ม กปปส. หรอื พรรคพลงั ประชารฐั ทเี่ กดิ การประสาน ผลประโยชนร์ ะหวา่ งกลมุ่ 4 รฐั มนตรใี นรฐั บาล พล.อ. ประยทุ ธ์ จนั ทรโ์ อชา และกลมุ่ สามมติ รทอี่ ดตี เคย ร่วมงานกับรัฐบาลทักษิณ โดยการดึงอดีต ส.ส. จากหลายพรรคการเมืองมาร่วมเป็นสมาชิกพรรคด้วย จนเกดิ เปน็ กระแสการเปลยี่ นโครงสรา้ งความสมั พนั ธท์ างอ�ำนาจในทางการเมอื ง หรอื การประกาศเปลยี่ น 2 อรรถพล เมอื งมง่ิ , ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งพลเรอื นและทหาร การละเมดิ สทิ ธมิ นษุ ยชน และการสรา้ งความปรองดอง หลงั การรฐั ประหารในปี 2557, (ขอนแก่น: บัณฑิตวทิ ยาลยั มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 2560). 3 “พลิกสูตรคำ�นวณยอด ส.ส. กับยุทธศาสตร์ แตกแบงก์พันเป็นแบงก์ร้อย” บีบีซีไทย, 10 ตุลาคม 2561, จาก www.bbc.com/thai/thailand-45781654 4 “ระบอบทักษิณ กับ ยุทธศาสตร์แยกกันเดิน ร่วมกันตี” บีบีซีไทย, 16 พฤศจิกายน 2561, จาก www.bbc.com/ thai/thailand-46231340

23 อุดมการณ์ทางการเมอื งของนักการเมอื งหลายคน5 ปรากฏการณ์การประกาศเปล่ียนอุดมการณ์ทางการเมืองของนักการเมือง หรือการย้าย พรรคการเมอื งนม้ี ไิ ดเ้ กดิ ขน้ึ เปน็ ครงั้ แรกและเกดิ ขนึ้ มาหลายครงั้ หากยอ้ นไปในปี 2552 ศาลรฐั ธรรมนญู ตัดสินยุบพรรคพลังประชาชนซ่ึงเป็นแกนน�ำรัฐบาลในขณะนั้น เป็นผลให้เกิดการย้ายข้ัวทางการเมือง ส.ส. จากพรรคพลงั ประชาชนเดมิ ยา้ ยไปสงั กดั พรรคเพอ่ื ไทย ขณะเดยี วกนั ส.ส. บางสว่ นไดย้ า้ ยไปสงั กดั พรรคการเมอื งใหม่ และใหก้ ารสนบั สนนุ ผนู้ �ำฝา่ ยคา้ นเปน็ รฐั บาลแทน ทา่ มกลางการคดั คา้ นจากประชาชน เนอ่ื งจากการยา้ ยพรรคและการสนบั สนนุ พรรคการเมอื งทมี่ อี ดุ มการณต์ รงขา้ มกนั ไมใ่ ชค่ วามประสงคข์ อง ประชาชนท่ีลงคะแนนเสียงให้ตั้งแต่แรก และการเลือกตั้งในปี 2554 ก็สะท้อนให้เห็นว่า ส.ส. หลายคน ทีย่ า้ ยพรรคการเมอื งไม่สามารถรกั ษาทน่ี ัง่ เดมิ เอาไวไ้ ด้ จงั หวดั เลย ถือเป็นพน้ื ทห่ี น่งึ ทถ่ี กู จบั ตามอง เนอื่ งจากเป็นพื้นทท่ี ม่ี กี ารแข่งขนั ทางการเมอื งสงู ระหว่างตระกูลนักการเมืองที่มีชื่อเสียงในจังหวัดเลย และหลายตระกูลก็สามารถน�ำชัยชนะเข้าสู่ สภาผู้แทนราษฎรหลายสมัย เช่น ตระกูลเร่งสมบูรณ์สุข ตระกูลสังขทรัพย์ ตระกูลแสงเจริญรัตน ์ ตระกลู ทมิ สวุ รรณ เปน็ ตน้ รวมถงึ มคี วามไมค่ งนงิ่ ของการสงั กดั พรรคการเมอื งของนกั การเมอื งในจงั หวดั เลย กล่าวคือ มักมีการเปล่ียนแปลงหรือย้ายพรรคการเมืองท่ีสังกัดอยู่บ่อยคร้ัง ท้ังท่ีอุดมการณ์ของ พรรคการเมอื งใหมท่ ย่ี า้ ยไปนนั้ แตกตา่ งกบั พรรคการเมอื งเกา่ อยา่ งสน้ิ เชงิ ซง่ึ หลายครงั้ นกั การเมอื งทย่ี า้ ย ไปสังกัดพรรคการเมืองใหม่แต่ก็จะได้รับการเลือกตั้งเช่นเดิม เน่ืองจากประชาชนส่วนใหญ่ให้ความนิยม บุคคล หรือนักการเมืองผู้น้ันไม่ได้รับการเลือกต้ังอีกเลย เนื่องจากประชาชนนิยมนโยบายพรรคและ กระแสของพรรคการเมอื งเปน็ หลกั และสมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรทไ่ี ดร้ บั การเลอื กตง้ั ในพน้ื ทจ่ี งั หวดั เลยกม็ ี ความหลากหลายแตกต่างกันด้วย เช่น การเลือกตั้งท่ัวไปในปี 2535 2538 และ 2539 จังหวัดเลยมี เขตเลอื กตงั้ 4 เขต และทงั้ 4 เขต ผทู้ ไี่ ดร้ บั การเลอื กตงั้ ลว้ นสงั กดั พรรคการเมอื งคนละพรรค แตก่ ารเลอื กตงั้ ท่ัวไปในปี 2544 เป็นต้นมา พรรคไทยรักไทยสามารถครองฐานคะแนนในทุกเขตพื้นที่ในจังหวัดเลย แม้การเลือกต้ังคร้ังนี้พรรคไทยรักไทยจะชนะเพียง 2 เขต คือ เขตเลือกตั้งที่ 1 และ 2 ส่วนเขตเลือกตั้ง ท่ี 3 และ 4 เป็นของพรรคเสรีธรรม แต่ในภายหลังพรรคเสรีธรรมได้ควบรวมพรรคการเมืองเข้ากับ พรรคไทยรกั ไทย นบั ตง้ั แตน่ นั้ เปน็ ตน้ มา พรรคไทยรกั ไทยกส็ ามารถน�ำชยั ชนะทางการเมอื งและกมุ ฐานเสยี ง ในเขตพน้ื ทขี่ องจงั หวดั เลยไดท้ งั้ หมด สว่ นหนงึ่ เปน็ ผลมาจากนโยบายประชานยิ มทส่ี ง่ ผลตอ่ การเปลยี่ นแปลง ทางเศรษฐกจิ และรายไดข้ องคนรากหญา้ โดยเฉพาะคนอสี านอยา่ งเปน็ รปู ธรรม6 แมห้ ลงั การรฐั ประหาร ในปี 2549 พรรคพลังประชาชนซึ่งเป็นพรรคการเมืองที่สืบทอดเจตนารมณ์มาจากพรรคไทยรักไทยเดิม ที่ถูกศาลรัฐธรรมนูญตัดสินยุบพรรคไปก็สามารถชนะด้วยเสียงข้างมากในทุกเขตเลือกตั้งอย่างท่วมท้น 5 “ย้ายพรรค สลับค่ายในรอบปี ก่อนลงสนามสู้ศึกเลือกตั้ง 62” มติชน, 28 ธันวาคม 2561, จาก www.matichon. co.th/politics/news_1292550 6 กรณีดังกล่าวแตกต่างจากภาคใต้ พิจารณาใน บูฆอรี ยีหมะ, “ทำ�ไมพรรคประชาธิปัตย์จึงผูกขาดในภาคใต้?” มติชน, 18 ธนั วาคม 2561, จาก www.matichon.co.th/article/news_1277764

24 การศึกษาความเคลอ่ื นไหวทางการเมืองและพฤติกรรมการเลือกต้งั สมาชกิ สภาผู้แทนราษฎร 2562 จังหวดั เลย หรือการเลือกตั้งในปี 2554 พรรคเพ่ือไทยท่ีต้องเสียพ้ืนที่ให้อดีต ส.ส. พรรคภูมิใจไทยไปในคร้ังท ี่ พรรคพลังประชาชนถูกศาลรัฐธรรมนูญตัดสินยุบพรรค ท�ำให้นางพัฒนา สังขทรัพย์ ส.ส. จังหวัดเลย เขต 1 พรรคพลังประชาชน ย้ายไปสังกัดพรรคภูมิใจไทยแทนและได้เป็นพรรคร่วมรัฐบาลต่อมา แตก่ ารเลอื กต้งั ในคร้ังนเ้ี อง พรรคเพ่ือไทยกลบั สามารถเอาชนะคนในตระกูลสังขทรัพยไ์ ปได้ ท�ำให้พรรค เพอ่ื ไทยยังสามารถรกั ษาฐานเสยี งพืน้ ทจี่ งั หวัดเลยทง้ั หมดเช่นเดมิ 7 สถานการณก์ ารเลอื กตง้ั ในจงั หวดั เลยไดร้ บั ความสนใจเปน็ พเิ ศษมากขน้ึ เมอ่ื พระราชกฤษฎกี า ใหม้ กี ารเลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรเปน็ การทวั่ ไป พ.ศ. 2562 ถกู ประกาศใช้ และจดั ใหม้ กี ารเลอื กตงั้ ใน วนั ที่ 24 มนี าคม 2562 เนอ่ื งจากจงั หวดั เลยถกู ปรบั เขตพน้ื ทก่ี ารเลอื กตงั้ ลดลง 1 เขต เหลอื 3 เขต จากเดมิ ที่มีทั้งหมด 4 เขต นอกจากนี้ อดีต ส.ส. พรรคเพ่ือไทยเกือบท้ังหมด ได้แก่ นายปรีชา เร่งสมบูรณ์สุข ส.ส. เขต 1 นางเปลง่ มณี เรง่ สมบรู ณส์ ขุ ส.ส. เขต 3 และนายวนั ชยั บษุ บา ส.ส. เขต 4 (ยกเวน้ นางนนั ทนา ทมิ สวุ รรณ ส.ส. เขต 2) ไดย้ า้ ยไปสงั กดั พรรคพลงั ประชารฐั และใหก้ ารสนบั สนนุ พล.อ. ประยทุ ธ์ จนั ทรโ์ อชา เปน็ นายกรฐั มนตรี8 ท�ำใหพ้ รรคเพอื่ ไทยเสยี ส.ส. ซง่ึ เปน็ ฐานคะแนนเสยี งในพน้ื ทไ่ี ปถงึ 3 คน และท�ำให้ การเลอื กตง้ั ครง้ั นก้ี ลายเปน็ ศกึ แหง่ ศกั ดศิ์ รขี องพรรคการเมอื งระหวา่ ง 3 พรรคการเมอื ง ไดแ้ ก่ พรรคเพอ่ื ไทย พรรคพลังประชารัฐ และพรรคภูมิใจไทย และเป็นศกึ แหง่ ศักด์ศิ รีระหว่างตระกลู นักการเมอื งทมี่ ีช่อื เสยี ง มาอย่างยาวนานในจังหวัดเลย โดยคร้ังนี้ท้ัง 3 ตระกูล ส่ง อดีต ส.ส. เดิม และส่งเครือญาติลงสมัคร รับเลือกตั้ง ซึ่งแต่ละตระกูลต่างสังกัดพรรคการเมืองคนละพรรค ท�ำให้การแข่งขันทางการเมืองครั้งน ี้ ไดร้ ับความสนใจเปน็ อยา่ งมาก จากทไ่ี ดก้ ลา่ วไปในขา้ งตน้ ผวู้ จิ ยั จงึ มงุ่ หวงั ทจี่ ะศกึ ษาเกยี่ วกบั การแขง่ ขนั ทางการเมอื ง โครงสรา้ ง ของตระกลู การเมอื ง หรอื เครอื ขา่ ยทางการเมอื งในเขตพนื้ ทจ่ี งั หวดั เลย และการเปลยี่ นแปลงพรรคการเมอื ง ของผลู้ งสมคั รรบั เลอื กตง้ั หรอื เครอื ขา่ ยทางการเมอื งนน้ั มผี ลตอ่ รปู แบบการแพช้ นะของผสู้ มคั รรบั เลอื กตงั้ หรือไม่ อย่างไร นอกจากน้ี การเลือกตั้งในระบบใหม่ท่ีเป็นแบบบัตรใบเดียวที่บีบคั้นให้คนต้องเลือกคน หรือเลือกพรรคการเมือง มีผลต่อการตัดสินใจของผู้ลงคะแนนเสียงเลือกตั้งหรือไม่ ในส่วนของนโยบาย พรรคทแี่ ตกตา่ งกนั มอี ทิ ธพิ ลตอ่ การลงคะแนนเสยี งเลอื กตงั้ ของผลู้ งคะแนนเสยี งหรอื ไม่ หากเปรยี บเทยี บ กบั ปจั จยั ดา้ นตวั บคุ คลของผลู้ งสมคั รรบั เลอื กตง้ั นโยบายพรรคหรอื ตวั บคุ คลมอี ทิ ธพิ ลตอ่ การตดั สนิ ใจของ ผลู้ งคะแนนเสยี งเลอื กตงั้ มากกวา่ กนั นอกจากน้ี สภาพการณท์ เี่ ปลยี่ นไปของเศรษฐกจิ สงั คม และเทคโนโลยี ซงึ่ สง่ิ ตา่ งๆ เหลา่ นท้ี �ำใหผ้ ลู้ งคะแนนเสยี งเลอื กตงั้ มคี วามนยิ ม หรอื มคี วามผกู พนั กบั พรรคการเมอื งตา่ งไป จากการเลือกต้ังคร้ังที่แล้วหรือไม่ ทั้งน้ีเพื่อค�ำถามว่า 8 ปีท่ีไร้การเลือกต้ังนั้น ความเป็นพรรคการเมือง หรือความนยิ มในพรรคการเมอื ง ยังสามารถฝังรากลึกในสังคมไทยไดห้ รอื ไม่ เพราะเหตใุ ด 7 ส�ำ นกั งานคณะกรรมการการเลอื กตง้ั , สถติ กิ ารเลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฏรเปน็ การทวั่ ไป เมอ่ื วนั ท่ี 3 กรกฎาคม 2554. 2554, จาก www.ect.go.th/ect_th/ewt_dl_link.php?nid=2236 8 “พลังประชารัฐ ดูด “ปรีชา” สำ�เร็จ “เพื่อไทย” ยันไม่กระทบมาก” คมชัดลึก, 18 มิถุนายน 2561, จาก www. komchadluek.net/news/politic/330917

25 2. วตั ถปุ ระสงค์ของการวิจยั 2.1 เพ่อื ศึกษาการแขง่ ขนั ทางการเมอื งผ่านพรรคการเมืองและเครอื ขา่ ยทางการเมอื งในเขต พน้ื ที่จงั หวัดเลย 2.2 เพื่อศึกษาปัจจัยท่ีส่งผลต่อการได้รับเลือกต้ังสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในเขตพ้ืนท่ี จังหวดั เลย 2.3 เพอ่ื วเิ คราะหค์ วามสมั พนั ธร์ ะหวา่ งนกั การเมอื งและพรรคการเมอื งทม่ี ตี อ่ ผลการเลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรในเขตพื้นทจ่ี งั หวดั เลย 3. ขอบเขตการวิจัย 3.1 ขอบเขตด้านเวลา เปน็ การศกึ ษานบั จากชว่ งกอ่ นการเลอื กตง้ั ชว่ งเวลาระหวา่ งการมพี ระราชกฤษฎกี าก�ำหนด ใหม้ กี ารเลอื กตง้ั วนั เลอื กตง้ั จนถงึ ประมาณ 1 เดอื นภายหลงั จากคณะกรรมการเลอื กตง้ั ประกาศรบั รองผลการเลือกต้ังอยา่ งเป็นทางการ 3.2 ขอบเขตดา้ นพน้ื ที่ การวิจัยคร้ังน้ีก�ำหนดพ้ืนที่ครอบคลุมทุกพื้นที่เขตเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของ จงั หวัดเลย 3.3 ขอบเขตด้านเน้ือหา เปน็ การศกึ ษาวเิ คราะห์ เปรยี บเทยี บ ในทกุ ประเดน็ เชน่ การแขง่ ขนั ทางการเมอื ง โครงสรา้ ง ของตระกลู การเมอื ง หรอื เครอื ขา่ ยทางการเมอื งในเขตพนื้ ทจี่ งั หวดั เลย การเปลยี่ นแปลง พรรคการเมืองของผู้ลงสมัครรับเลือกตั้ง หรือเครือข่ายทางการเมืองในจังหวัดเลยต่อ รปู แบบการแพช้ นะของผสู้ มคั รรบั เลอื กตงั้ ระบบและรปู แบบการเลอื กตง้ั ตามรฐั ธรรมนญู ฉบับปี 2560 และพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกต้ังสมาชิก สภาผแู้ ทนราษฎร พ.ศ. 2561 ตอ่ การตดั สนิ ใจของผลู้ งคะแนนเสยี งเลอื กตง้ั ความแตกตา่ ง ของนโยบายพรรคการเมอื งในเขตพน้ื ทจ่ี งั หวดั เลยภายใตก้ ารด�ำเนนิ นโยบายตามยทุ ธศาสตร์ ชาติ รวมถึงปัจจัยท่ีมีผลต่อการลงคะแนนเสียงเลือกต้ังของผู้ลงคะแนนเสียง และ ความสัมพันธ์ของนักการเมืองและพรรคการเมืองต่อผู้ลงคะแนนเสียงเลือกต้ังหรือ ประชาชนในพน้ื ทใี่ นห้วงระยะ 8 ปีที่ผ่านมาหลังการรฐั ประหารในปี 2557

26 การศึกษาความเคล่อื นไหวทางการเมอื งและพฤติกรรมการเลอื กต้งั สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 2562 จังหวัดเลย 3.4 ขอบเขตดา้ นประชากร ส�ำหรบั ประชากรในการศกึ ษา ประกอบดว้ ย ผสู้ มคั รรบั เลอื กตง้ั หนว่ ยงานภาครฐั เอกชน องค์กรอสิ ระ องค์กรสาธารณะ และองค์กรอ่ืนๆ ทมี่ อี ทิ ธิพลในการเลอื กตั้ง ท้ังในระดบั ประเทศและระดบั เขตจงั หวดั เลย ตลอดจนความคดิ ความตน่ื ตวั สนใจ การเขา้ มสี ว่ นรว่ ม และพฤตกิ รรมการเลอื กตงั้ ของประชาชน 4. ระเบียบวิธีวิจยั ในการศึกษาครง้ั นี้ ใช้การศกึ ษาเชงิ คณุ ภาพ เป็นเครอื่ งมือส�ำคญั ในการศกึ ษา ประกอบด้วย 4.1 การศึกษาเอกสารต่างๆ ท่เี ก่ยี วข้อง ประกอบดว้ ย 4.1.1 กรอบของกฎหมาย ไดแ้ ก่ ขน้ั ตอนการเลอื กตง้ั ตามรฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั ร ไทยพทุ ธศกั ราช 2560 พระราชบญั ญตั ปิ ระกอบรฐั ธรรมนญู วา่ ดว้ ยการเลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร พ.ศ. 2561 อ�ำนาจหนา้ ทขี่ องคณะกรรมการการเลอื กตง้ั ตามพระราชบญั ญตั ปิ ระกอบรฐั ธรรมนญู วา่ ดว้ ยคณะกรรมการการเลอื กตง้ั และ บทบาทของพรรคการเมืองตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วย พรรคการเมือง พ.ศ. 2560 4.2.2 ขอ้ มลู เชงิ พนื้ ทจี่ งั หวดั เลย ประกอบดว้ ย ขอ้ มลู ประชากร ขอ้ มลู พรรคการเมอื ง ที่มีผู้สมัครรับเลือกตั้งในการเลือกต้ังในปัจจุบัน การเลือกต้ังในอดีต และ ข้อมูลประวัติผู้ลงสมัครรับเลือกต้ัง พร้อมความเป็นเครือญาติ หรือเครือข่าย นกั การเมอื งเกา่ ทง้ั ในระดบั ชาตแิ ละระดบั ทอ้ งถนิ่ และผลการเลอื กตงั้ ยอ้ นหลงั 3 ครง้ั ของจงั หวัดเลย 4.2 การสัมภาษณ์เชิงลึกในประเด็นต่างๆ ที่เก่ียวข้อง เก็บข้อมูลและรวบรวมข้อมูลจาก ผู้มีสว่ นเก่ียวขอ้ งตา่ งๆ ในจงั หวัดเลย 4.3 การสงั เกตแบบมีส่วนรว่ ม และไมม่ ีสว่ นร่วมในพน้ื ท่จี งั หวัดเลย โดยใชก้ ารสังเกต บันทกึ และวิเคราะห์บรรยากาศท่ัวไป พฤติกรรมทางการเมืองของผู้สมัครรับเลือกตั้ง บทบาท หนว่ ยงานภาครฐั บรษิ ทั เอกชน องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถิน่ ทีม่ บี ทบาทในการเลอื กตงั้ สมาชกิ สภาผู้แทนราษฎร พฤตกิ รรมทางการเมืองของประชาชนในช่วงก่อนการเลอื กตั้ง ชว่ งการเลือกตัง้ และช่วงเวลาหลังการเลือกตัง้

27 5. ประโยชนท์ ่ไี ดร้ ับ 5.1. ทราบสถานการณท์ างการเมอื งในจงั หวดั เลย ความเคลอื่ นไหวทางการเมอื งของประชาชน คณะกรรมการการเลอื กตงั้ องคก์ รปกครองทอ้ งถน่ิ พรรคการเมอื งและนกั การเมอื งในพนื้ ท่ี องค์กรเอกชน องค์กรสาธารณะและหน่วยงานภาครัฐ รวมถึงองค์กรต่างๆ ที่เก่ียวข้อง กบั การเลอื กต้งั สมาชิกสภาผูแ้ ทนราษฎรจงั หวดั เลย 5.2 ทราบถึงปัจจยั ท่สี ง่ ผลต่อการไดร้ ับเลอื กต้งั สมาชกิ ผู้แทนราษฎรจังหวดั เลย 5.3 ทราบถึงแบบแผนพฤติกรรมทางการเมืองของประชาชนโดยเฉพาะการเลือกตั้ง สมาชกิ สภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเลย

28

29 บทท่ี 2 ภาพรวมการเลอื กตงั้ สมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎรจังหวดั เลยในอดีต จงั หวดั เลย เปน็ จงั หวดั หนง่ึ ในภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ของประเทศไทย หา่ งจากกรงุ เทพมหานคร ประมาณ 540 กิโลเมตร แบ่งการปกครองออกเป็น 14 อ�ำเภอ 89 ต�ำบล 840 หมู่บ้าน ประกอบด้วย อ�ำเภอเมืองเลย อ�ำเภอนาด้วง อ�ำเภอเชียงคาน อ�ำเภอปากชม อ�ำเภอด่านซ้าย อ�ำเภอนาแห้ว อ�ำเภอภูเรือ อ�ำเภอวังสะพุง อ�ำเภอท่าล่ี อ�ำเภอภูกระดึง อ�ำเภอภูหลวง อ�ำเภอผาขาว อ�ำเภอเอราวัณ และอ�ำเภอหนองหิน หากย้อนกลับไปตั้งแต่หลังการเปล่ียนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 จังหวัดเลย ถือเป็นพ้ืนท ่ี ท่ีมีการแข่งขันทางการเมืองไม่ค่อยสูงมากนัก และส่วนใหญ่จะมีนักการเมืองท่ีมีช่ือเสียงครองต�ำแหน่ง เป็นเวลายาวนานติดต่อกันหลายสมัย และมีการเปลี่ยนแปลงไปบ้างในช่วงแต่ละสมัยของการเลือกต้ัง อกี ทง้ั ยงั มนี กั การเมอื งหนา้ ใหมท่ ไี่ ดร้ บั การเลอื กตงั้ เขา้ สสู่ ภาผแู้ ทนราษฎรได้ หากพรรคการเมอื งในขณะนนั้ ได้รับความนิยมสูง อย่างไรก็ตาม ความน่าสนใจของการเลือกตั้งของจังหวัดเลย คือ ความไม่คงนิ่งของ การสังกัดพรรคการเมืองของนักการเมืองในจังหวัดเลย กล่าวคือ มักมีการเปล่ียนแปลงพรรคการเมือง ที่สังกัดอยู่บ่อยครั้ง ซ่ึงหลายคร้ังนักการเมืองท่ีย้ายไปสังกัดพรรคการเมืองใหม่แต่ก็จะได้รับการเลือกตั้ง เช่นเดิม เนื่องจากประชาชนส่วนใหญ่ให้ความนิยมตัวบุคคล หรือนักการเมืองผู้นั้นไม่ได้รับการเลือกต้ัง อกี เลย เมอื่ ประชาชนหนั นยิ มนโยบายพรรคการเมอื ง และกระแสของพรรคการเมอื งเปน็ หลกั ท�ำใหเ้ กดิ ความไมแ่ นน่ อนทางการเมืองในพน้ื ท่จี งั หวัดเลย

30 การศึกษาความเคล่อื นไหวทางการเมอื งและพฤตกิ รรมการเลอื กตงั้ สมาชิกสภาผ้แู ทนราษฎร 2562 จงั หวดั เลย ส�ำหรบั นกั การเมอื งหรอื ตระกลู การเมอื งทมี่ ชี อ่ื เสยี ง เชน่ พล.อ. อาทติ ย์ ก�ำลงั เอก อดตี รฐั มนตรี ชว่ ยวา่ การกระทรวงกลาโหม อดตี ผบู้ ญั ชาการทหารบก อดตี ผบู้ ญั ชาการทหารสงู สดุ ของไทย อดตี สมาชกิ สภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเลย และอดตี สมาชิกวฒุ สิ ภา นายวชั รินทร์ เกตะวนั ดี อดีตรฐั มนตรีชว่ ยวา่ การ กระทรวงสาธารณสขุ และอดตี สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร 5 สมยั พ.ต.อ. กฤช สงั ขทรพั ย์ อดตี รฐั มนตรชี ว่ ย ว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และอดตี สมาชิกสภาผูแ้ ทนราษฎรจังหวัดเลย นายทศพล สงั ขทรพั ย์ อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 7 สมัย และนางพัฒนา สังขทรัพย์ จากตระกูลสังขทรัพย์ นายปรีชา เร่งสมบูรณ์สุข อดีตรัฐมนตรีหลายกระทรวงอดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 9 สมัย นางเปล่งมณี เร่งสมบูรณ์สุข อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และอดีตสมาชิกวุฒิสภา จากตระกูลเร่งสมบูรณ์สุข นายธนเทพ ทมิ สวุ รรณ และนางนนั ทนา ทมิ สวุ รรณ อดตี สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร จากตระกลู ทมิ สวุ รรณ ท่คี รองพื้นท่ีทัง้ การเมืองระดบั ชาติและระดับท้องถ่นิ เป็นต้น 1. การเลือกตัง้ ในปี 2476 - 2529 หลังจากท่ีประเทศไทยเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์เป็น ประชาธิปไตยในปี 2475 ได้มีการจัดการเลือกต้ังสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเป็นครั้งแรก เมื่อวันท่ี 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2476 ซึ่งในขณะน้ันประเทศไทยยังคงใช้ชื่อว่า สยาม และการเลือกต้ังคร้ังน ้ี ถือเป็นการเลือกตั้งทางอ้อม โดยได้มีพระราชกฤษฎีกาก�ำหนดให้กรมการอ�ำเภอ ด�ำเนินการเลือกต้ัง ผแู้ ทนต�ำบลขน้ึ ทว่ั ประเทศ จากนนั้ ผแู้ ทนต�ำบลกจ็ ะไปเลอื กสมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรอกี ขนั้ หนงึ่ จงึ กลาย เปน็ การเลอื กตงั้ ทางออ้ มครงั้ แรกและครงั้ เดยี วในประเทศไทย9 กระทงั่ ในปี 2480 ประเทศไทยจงึ ไดเ้ ปลยี่ น มาเปน็ การเลือกตัง้ แบบแบง่ เขตเปน็ ครัง้ แรกและเรอ่ื ยมาจนถงึ ปจั จบุ นั ส�ำหรบั การเลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรในจงั หวดั เลย ไดแ้ บง่ เขตการเลอื กตงั้ เปน็ 1 เขต และใช้จังหวัดเป็นเขตการเลือกต้ังจนถึงปี 2529 โดยในปี 2476 - 2500 มีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร จ�ำนวน 1 คน ส่วนปี 2512 ได้เพ่ิมเป็น 2 คน และในปี 2518 - 2529 เพ่ิมข้ึนเป็น 3 คน ตามสัดส่วน ประชากรต่อจ�ำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ซ่ึงสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเลยคนแรก ได้แก ่ นายบญุ มา เสรฐิ ศร1ี 0 9 พระราชกฤษฎีกาให้มีการเลือกต้ังผู้แทนตำ�บลและสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 1 พุทธศักราช 2476, ราชกจิ จานุเบกษา, เลม่ ท่ี 50 (14 มิถุนายน 2476): 355-357 10 “วันเปลี่ยนแปลงการปกครอง: วิเคราะห์ปาฐกถา ส.ส.อีสานรุ่นแรก หลังเลือกต้ัง 2476” อีสานเรคคอร์ด, 24 มิถุนายน 2562, จาก http://isaanrecord.com/2019/06/24/1932-thai-evolution-isaan-representatives

31 ตารางที่ 1 รายนามสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวดั เลย ตั้งแตป่ ี 2476 - 2529 ชุดท่ี ปีท่ีมีการจดั การเลือกตงั้ รายชื่อสมาชกิ สภาผู้แทนราษฎร 1 พ.ศ. 2476 นายบญุ มา เสรฐิ ศรี 2 พ.ศ. 2480 นายเฉลมิ ศรปี ระเสริฐ 3 พ.ศ. 2481 นายประวงษ์ อมาตยกลุ 4 มกราคม พ.ศ. 2489 ร.ต.ท. สงกรานต์ อุดมสิทธิ์ สิงหาคม พ.ศ. 2489 (เลอื กต้ังเพม่ิ เติม) นายทองหนัก สุวรรณสิงห์ 5 พ.ศ. 2491 นายมา (บญุ มา) เสริฐศรี 6 พ.ศ. 2492 (เลือกต้งั เพ่ิมเตมิ ) - 7 พ.ศ. 2495 ร.ต.ต. สมั ฤทธิ์ อนิ ทรตระกลู 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500 นายบัวพนั ไชยแสง 9 ธันวาคม พ.ศ. 2500 นางเอือ้ อารี อุดมสทิ ธ์ิ 10 พ.ศ. 2512 นายประชา บุณยเนตร นายสะดวก เชอ้ื บุญมี 11 พ.ศ. 2518 นายปรชี า เพ็ชรสงิ ห์ นายประดษิ ฐ์ เสรฐิ ศรี 12 พ.ศ. 2519 นายชาญยุทธ สทุ ธิรกั ษ์ พ.ต.อ. กฤช สังขทรัพย์ 13 พ.ศ. 2522 นายประชา บณุ ยเนตร นายวัชรนิ ทร์ เกตะวันดี พ.ศ. 2524 (เลอื กต้ังใหม)่ แทน พ.ต.อ. กฤช สังขทรพั ย์ พ.ต.อ. กฤช สงั ขทรพั ย์ (เสียชีวิต) นายประชา บณุ ยเนตร 14 พ.ศ. 2526 นายสะดวก เชื้อบญุ มี นายทศพล สังขทรัพย์ 15 พ.ศ. 2529 นายทศพล สังขทรัพย์ นายประชา บณุ ยเนตร นายวชั รินทร์ เกตะวันดี นายปรีชา เรง่ สมบูรณ์สุข นายประชา บณุ ยเนตร นายวชั รินทร์ เกตะวนั ดี

32 การศึกษาความเคล่อื นไหวทางการเมอื งและพฤติกรรมการเลอื กต้ังสมาชิกสภาผูแ้ ทนราษฎร 2562 จงั หวัดเลย 2. การเลอื กต้งั ในปี 2531 - 2539 การเลอื กตงั้ สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรเปน็ การทวั่ ไปในปี 2531 - 2539 จงั หวดั เลยถกู แบง่ เขตเลอื กตงั้ เปน็ 2 เขต มจี �ำนวนสมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร จ�ำนวน 4 คน (เขตเลอื กตงั้ ละ 2 คน) โดยในปี 2531 - 2535 แบง่ เขตเลอื กตงั้ โดยเขตเลอื กตงั้ ที่ 1 ประกอบดว้ ย อ�ำเภอเมอื งเลย อ�ำเภอเชยี งคาน อ�ำเภอทา่ ลี่ อ�ำเภอ ภูเรอื อ�ำเภอด่านซ้าย อ�ำเภอนาแห้ว และอ�ำเภอภหู ลวง เขตเลือกตัง้ ท่ี 2 ประกอบดว้ ย อ�ำเภอวงั สะพุง อ�ำเภอปากชม อ�ำเภอภกู ระดงึ อ�ำเภอผาขาว และอ�ำเภอนาดว้ ง สว่ นในปี 2538 - 2539 แบง่ เขตเลอื กตง้ั โดยเขตเลือกต้ังท่ี 1 ประกอบด้วย อ�ำเภอเมืองเลย อ�ำเภอเชียงคาน อ�ำเภอท่าล่ี อ�ำเภอภูเรือ อ�ำเภอ ดา่ นซา้ ย อ�ำเภอนาแหว้ และอ�ำเภอภหู ลวง เขตเลอื กตงั้ ท่ี 2 ประกอบดว้ ย อ�ำเภอวงั สะพงุ อ�ำเภอปากชม อ�ำเภอภกู ระดึง อ�ำเภอนาดว้ ง อ�ำเภอผาขาว และอ�ำเภอเอราวัณ ตารางท่ี 2 รายนามสมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎรจังหวัดเลย ตง้ั แตป่ ี 2531 - 2539 ชดุ ท่ี ปี เขตเลอื กต้งั ที่ 1 เขตเลือกตง้ั ที่ 2 16 พ.ศ. 2531 พล.อ. อาทิตย์ ก�ำลังเอก นายพนิ จิ สิทธิโห สังกดั พรรคปวงชนชาวไทย สงั กัด พรรคปวงชนชาวไทย 17 มีนาคม นายประชา บุณยเนตร นายทศพล สังขทรพั ย์ พ.ศ. 2535 สงั กัด พรรคปวงชนชาวไทย สงั กัด ชาตไิ ทย พล.อ. อาทติ ย์ ก�ำลงั เอก นายปรีชา เร่งสมบูรณ์สขุ 18 กันยายน สังกัด พรรคสามคั คธี รรม สงั กดั พรรคกจิ สงั คม พ.ศ. 2535 นายวัชรินทร์ เกตะวนั ดี นายทศพล สังขทรพั ย์ สงั กัด พรรคประชาธิปตั ย์ สงั กดั ชาติไทย 19 พ.ศ. 2538 พล.อ. อาทิตย์ ก�ำลงั เอก นายปรีชา เร่งสมบรู ณส์ ุข สงั กัด พรรคชาติพฒั นา สังกัด พรรคกจิ สงั คม 20 พ.ศ. 2539 นายวัชรินทร์ เกตะวันดี นายทศพล สังขทรัพย์ สังกัด พรรคประชาธิปตั ย์ สงั กดั ชาติไทย พล.อ. อาทติ ย์ ก�ำลังเอก นายปรีชา เรง่ สมบูรณ์สุข สังกดั พรรคชาติพฒั นา สังกดั พรรคกิจสังคม นายสมศักด์ิ แสงเจรญิ รัตน์ นายพินจิ สทิ ธโิ ห สังกัด พรรคประชาธิปตั ย์ สงั กัด พรรคชาตพิ ฒั นา นางพวงเพ็ชร ชุนละเอยี ด นายปรชี า เรง่ สมบูรณ์สขุ สงั กัด พรรคชาติพัฒนา สังกดั พรรคกจิ สังคม นายสมศกั ด์ิ แสงเจรญิ รัตน์ นายธนเทพ ทมิ สุวรรณ สงั กดั พรรคประชาธปิ ัตย์ สังกดั พรรคความหวังใหม่

33 3. การเลอื กตัง้ ในปี 2544 - 2548 การเลอื กตง้ั สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเป็นการท่ัวไปในปี 2544 - 2548 เป็นการเลอื กตัง้ ภายใต ้ รฐั ธรรมนญู ฉบบั ปี 2540 จงั หวดั เลยถกู แบง่ เขตการเลอื กตง้ั เปน็ 4 เขต มจี �ำนวนสมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร จ�ำนวน 4 คน (เขตเลอื กต้ังละ 1 คน) โดยเขตเลือกตัง้ ท่ี 1 ประกอบด้วย อ�ำเภอเมืองเลย อ�ำเภอนาด้วง (เฉพาะต�ำบลทา่ สะอาด และต�ำบลทา่ สวรรค)์ และอ�ำเภอเอราวณั เขตเลอื กตงั้ ที่ 2 ประกอบดว้ ย อ�ำเภอ ผาขาว อ�ำเภอภูกระดึง อ�ำเภอภูหลวง อ�ำเภอวังสะพุง (เฉพาะต�ำบลผาบ้ิง ต�ำบลหนองหญ้าปล้อง และต�ำบลโคกขมิ้น) และอ�ำเภอหนองหิน เขตเลือกต้ังท่ี 3 ประกอบด้วย อ�ำเภอภูเรือ อ�ำเภอด่านซ้าย อ�ำเภอนาแหว้ และอ�ำเภอวงั สะพงุ (ยกเวน้ ต�ำบลผาบง้ิ ต�ำบลหนองหญา้ ปลอ้ ง และต�ำบลโคกขมน้ิ ) และ เขตเลือกต้ังท่ี 4 ประกอบด้วย อ�ำเภอเชียงคาน อ�ำเภอปากชม อ�ำเภอท่าลี่ และอ�ำเภอนาด้วง (ยกเว้น ต�ำบลท่าสะอาดและต�ำบลท่าสวรรค์) เมอ่ื พจิ ารณาผลการเลอื กตงั้ ในปี 2544 เปน็ ทนี่ า่ สนใจเมอื่ พรรคไทยรกั ไทยซง่ึ เปน็ พรรคการเมอื ง ใหม่สามารถครองฐานคะแนนเสียงในทุกเขตพ้ืนท่ีในจังหวัดเลยได้ แม้การเลือกตั้งในปี 2544 พรรคไทยรกั ไทยสามารถชนะไดเ้ พยี ง 2 เขต คอื เขตเลอื กตง้ั ที่ 1 นายทศพล สงั ขทรพั ย์ และเขตเลอื กตง้ั ท่ี 2 นายธนเทพ ทิมสุวรรณ ขณะที่เขตเลือกต้ังที่ 3 และ 4 เป็นของพรรคเสรีธรรม ได้แก่ เขตเลือกต้ังท่ี 3 นายปรีชา เร่งสมบูรณ์สุข และเขตเลือกต้ังท่ี 4 นายสุวิชญ์ โยทองยศ ซ่ึงในภายหลังพรรคเสรีธรรมได ้ ควบรวมพรรคการเมอื งเขา้ กับพรรคไทยรกั ไทย11 พรรคไทยรักไทย ถือเป็นพรรคการเมืองแรกท่ีเกิดขึ้นในยุคกระแสปฏิรูปภายใต้รัฐธรรมนูญ ฉบับปี 2540 ท่ามกลางวิกฤตศรัทธาที่เกิดข้ึนกับนักการเมืองหน้าเก่า ปัญหาเสถียรภาพของรัฐบาล จากการเป็นรัฐบาลที่เกิดจากพรรคร่วมรัฐบาลหลายพรรค โดยเฉพาะปัญหาวิกฤตเศรษฐกิจต้มย�ำกุ้ง เมอ่ื มพี รรคการเมอื งใหมอ่ ยา่ งพรรคไทยรกั ไทยเกดิ ขนึ้ การชนู โยบายประชานยิ มทช่ี ดั เจนและเปน็ รปู ธรรม การน�ำเสนอนโยบายเร่งด่วนเพ่ือแก้ไขวิกฤตเศรษฐกิจ การสร้างภาพลักษณ์พรรคสมัยใหม่ภายใต้ระบบ การเลอื กตงั้ ทใ่ี หป้ ระชาชน เลอื กคนทร่ี กั เลอื กพรรคทชี่ อบ การน�ำแนวคดิ ภาคธรุ กจิ มาปรบั ใชใ้ นการขบั เคลอ่ื น นโยบายทางการเมอื งทใ่ี หป้ ระชาชนจบั ตอ้ งได้ รวมถงึ ภาพลกั ษณผ์ นู้ �ำโดยเฉพาะ พ.ต.ท. ทกั ษณิ ชนิ วตั ร ทม่ี คี วามโดดเดน่ ในดา้ นการน�ำเสนอวสิ ยั ทศั นแ์ ละมปี ระสบการณด์ า้ นการบรหิ ารธรุ กจิ ทปี่ ระสบความส�ำเรจ็ นอกจากนี้ การทพ่ี รรคใชก้ �ำลงั ทนุ ทเ่ี ขม้ แขง็ ในการผลกั ดนั เปา้ หมายทางการเมอื งดว้ ยการดงึ อดตี นกั การเมอื ง อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจากพรรคต่างๆ ที่มีฐานเสียงดีอยู่แล้วมาเข้าร่วมสังกัดพรรคไทยรักไทย ท้ังหมด เพื่อหวังผลชนะในการเลอื กตง้ั ได้ท�ำให้พรรคไทยรกั ไทยเติบโตทางการเมืองอยา่ งรวดเรว็ 11 Siripan Nogsuan Sawasdee, Thai Political Parties in the Age of Reform, (Bangkok: Institute of Public Policy Studies, 2006).

34 การศึกษาความเคล่อื นไหวทางการเมอื งและพฤตกิ รรมการเลือกตง้ั สมาชิกสภาผ้แู ทนราษฎร 2562 จังหวัดเลย การด�ำเนนิ นโยบายภายใตก้ ารบรหิ ารประเทศของรฐั บาลพรรคไทยรกั ไทย ไดส้ รา้ งความนยิ มให้ กบั ประชาชนจ�ำนวนมาก และผลจากการด�ำเนนิ นโยบายเศรษฐกจิ ของพรรคไทยรกั ไทย การพน้ื ฟเู ศรษฐกจิ ของจากฐานล่าง นโยบายหนึ่งต�ำบล หน่ึงผลิตภัณฑ์ จัดตั้งกองทุนหมู่บ้าน หมู่บ้านละหนึ่งล้านบาท ปล่อยกู้คนในชุมชนอัตราดอกเบี้ยต่�ำสร้างอาชีพ การพักช�ำระหน้ีเกษตรกรสามปี โครงการ 30 บาท รักษาทุกโรค การแก้ไขปัญหายาเสพติด ฯลฯ ซ่ึงถือเป็นนโยบายประชานิยมที่ประชาชนจับต้องได้ ประกอบกับกระแสนิยมในตัวผู้น�ำ คือ พ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร ส่งผลให้การเลือกต้ังในปี 2548 พรรคไทยรักไทยสามารถน�ำชัยชนะทางการเมืองท้ังประเทศอย่างถล่มทลายและครองฐานเสียงใน จงั หวัดเลยได้ทงั้ หมด ซ่งึ ถอื นับเป็นพรรคการเมอื งแรกนับตั้งแตม่ ีการจัดการเลือกต้ังขึน้ ในประเทศไทย12 จากผลการเลอื กตง้ั ในปี 2548 นี้ พรรคไทยรกั ไทยสามารถสรา้ งฐานทางการเมอื งในจงั หวดั เลย ไดอ้ ยา่ งส�ำเรจ็ โดยทพี่ รรคการเมอื งอนื่ ไมส่ ามารถเอาชนะผสู้ มคั ร ส.ส. จากพรรคไทยรกั ไทยได้ สง่ ผลให ้ การเลอื กตง้ั ในคร้งั ถัดมา แมพ้ รรคไทยรกั ไทยจะถูกศาลรฐั ธรรมนญู ตดั สนิ ยบุ พรรคไป แตพ่ รรคการเมอื ง ทสี่ บื ทอดเจตนารมณ์มาจากพรรคไทยรกั ไทยก็ยงั สามารถครองพ้นื ทไี่ วอ้ ย่างเหนียวแนน่ ตารางที่ 3 รายนามสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเลย ต้ังแต่ปี 2544 - 2548 ชดุ ที่ ปี เขตเลอื กต้งั ที่ 1 เขตเลือกตัง้ ที่ 2 เขตเลือกตั้งท่ี 3 เขตเลือกตั้งท่ี 4 21 พ.ศ. นายทศพล นายธนเทพ นายปรีชา นายสุวิชญ์ สงั ขทรพั ย์ ทิมสวุ รรณ เร่งสมบูรณ์สุข โยทองยศ 2544 สงั กดั พรรค สงั กัด พรรค สงั กัด พรรค สังกัด พรรค ไทยรกั ไทย ไทยรักไทย เสรีธรรม เสรธี รรม 22 พ.ศ. นายทศพล นางนันทนา นายปรชี า นางจันทรเ์ พญ็ 2548 สังขทรพั ย์ ทิมสุวรรณ เร่งสมบูรณส์ ุข แสงเจรญิ รัตน ์ สงั กัด พรรค สังกัด พรรค สงั กดั พรรค สงั กดั พรรค ไทยรกั ไทย ไทยรกั ไทย ไทยรักไทย ไทยรกั ไทย 12 “ปรากฏการณ์ “รัฐบาลพรรคเดียว” ไทยรักไทย ทำ�ไมชนะถล่มทลาย 14 ปีก่อน” ไทยรัฐ, 14 มีนาคม. 2562, จาก www.thairath.co.th/news/politic/1519081

35 ตารางท่ี 4 ผลการเลือกตั้งสมาชิกสภาผ้แู ทนราษฎรจังหวัดเลย ต้ังแต่ปี 2544 (3 อนั ดับแรก) เขตเลอื กตง้ั ผู้สมคั รรบั เลอื กตัง้ สงั กัดพรรค คะแนน 1 นายทศพล สังขทรพั ย์ ไทยรกั ไทย 43,180 นายสมศกั ดิ์ แสงเจริญรตั น์ พรรคเสรธี รรม 23,395 นายยทุ ธพงษ์ เจียรพงษ์ ประชาธปิ ตั ย์ 4,636 2 นายธนเทพ ทิมสวุ รรณ ไทยรักไทย 37,802 นายพนิ จิ สิทธิโห เสรธี รรม 15,319 นายอดลุ ย์เดช ตยิ ะบุตร ชาตพิ ฒั นา 5,034 3 นายปรีชา เร่งสมบูรณส์ ุข พรรคเสรีธรรม 35,029 นายปรเมศวร์ รตั นะพรี ะพงษ์ ไทยรักไทย 28,392 นายนยิ ม เทพดุลยพัฒน์ ประชาธปิ ตั ย์ 2,998 4 นายสุวชิ ญ์ โยทองยศ พรรคเสรธี รรม 16,129 นายอนงค์ พลภักดี ไทยรกั ไทย 14,409 นางพวงเพ็ชร ชุนละเอียด ชาติพฒั นา 9,911 ข้อมลู จาก ส�ำนักงานคณะกรรมการการเลือกต้งั 13 ตารางที่ 5 ผลการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเลย ต้งั แต่ปี 2548 (3 อนั ดับแรก) เขตเลอื กตง้ั ผสู้ มัครรับเลือกตงั้ สงั กดั พรรค คะแนน ไทยรกั ไทย 58,112 1 นายทศพล สังขทรพั ย์ ประชาธปิ ตั ย์ 19,905 คนขอปลดหน้ี 1,335 นายอาวธุ อมรทวีสนิ ไทยรักไทย 52,652 มหาชน 12,670 นายฉตั รชยั ลกี ระจ่าง ประชาธิปัตย์ 4,217 ไทยรักไทย 48,194 2 นางนันทนา ทิมสุวรรณ มหาชน 24,688 ประชาธิปตั ย์ 4,209 นายพินิจ สทิ ธโิ ห นายไพบลู ย์ หล้าภเู ขยี ว 3 นายปรชี า เร่งสมบรู ณ์สขุ นายอดลุ ย์เดช ติยะบตุ ร นายแก้วกลา้ ทาสาลี 13 สำ�นักงานคณะกรรมการการเลือกต้ัง, ข้อมูล สถิติ และผลการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2544, (กรงุ เทพฯ: เอส ทู อาร์ กรุ๊ป, 2544).

36 การศึกษาความเคลอ่ื นไหวทางการเมืองและพฤติกรรมการเลอื กตั้งสมาชกิ สภาผู้แทนราษฎร 2562 จงั หวดั เลย เขตเลอื กตงั้ ผสู้ มคั รรับเลือกตง้ั สังกดั พรรค คะแนน ไทยรกั ไทย 47,881 4 นางจันทรเ์ พ็ญ แสงเจริญรตั น์ ชาตไิ ทย 9,754 ประชาธิปตั ย์ 9,074 นายสิทธิชัย สทิ ธริ ัตน์ นายประพฒั นพ์ งศ์ สืบสาย ขอ้ มูลจาก ส�ำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง14 4. การเลือกตัง้ ในปี 2550 หลงั จากความขดั แยง้ ทางการเมอื งและการขยายตวั อยา่ งกวา้ งขวางของกลมุ่ พนั ธมติ รประชาชน เพื่อประชาธิปไตยในการต่อต้านระบอบทักษิณ และการเปิดโปงขบวนการทุจริตคอร์รัปชันของรัฐบาล ทกั ษณิ สง่ ผลกระทบตอ่ ความนยิ มในตวั ของ พ.ต.ท. ทกั ษณิ และพรรคไทยรกั ไทยโดยมนิ อ้ ย กระทงั่ เกดิ รฐั ประหารขน้ึ โดยคณะปฏริ ปู การปกครองในระบอบประชาธปิ ไตย อนั มพี ระมหากษตั รยิ ท์ รงเปน็ ประมขุ (คปค.) ในเดือนกันยายน 2549 ท�ำให้ประเทศไทยถูกปกครองโดยรัฐบาลทหารเป็นระยะเวลา 1 ปี เศษ ในช่วงเวลาดังกล่าวนี้ ได้มีการออกแบบรัฐธรรมนูญและกฎหมายต่างๆ เพื่อสกัดนักการเมือง ฝา่ ยทกั ษณิ โดยไดย้ กเลกิ ระบบ ส.ส. แบบบญั ชรี ายชอ่ื ออก และใชร้ ปู แบบ ส.ส. แบบสดั สว่ น 8 บญั ชี แทน ซ่ึงคณะกรรมาธิการ (กมธ.) ยกร่างรัฐธรรมนูญเห็นว่าระบบการเลือกต้ังดังกล่าวเอ้ือผลประโยชน์ต่อ นายทุน ท�ำให้เกิดพรรคนายทนุ มากกว่าพรรคมหาชน 15 เมอื่ กระบวนการรา่ งรฐั ธรรมนญู โดยสภารา่ งรฐั ธรรมนญู (สสร.) เสรจ็ สนิ้ และไดร้ บั ความเหน็ ชอบ จากฝ่ายสภานิติบัญญัติแห่งชาติแล้ว ได้ถูกเผยแพร่ให้ประชาชนทราบ และจัดให้มีการลงประชามติ เพื่อขอความเห็นชอบขึ้นใน วันที่ 19 สิงหาคม 2550 โดยผลการลงประชามติรวมทั้งประเทศ พบว่า ประชาชนส่วนใหญ่ รอ้ ยละ 57.81 (14,727,306 เสยี ง) เหน็ ชอบกับร่างรัฐธรรมนญู ฉบับปี 2550 ขณะที่ ประชาชนรอ้ ยละ 42.19 (10,747,441 เสยี ง) เลอื กทจี่ ะไมเ่ หน็ ชอบ และเมอื่ พจิ ารณาผลการลงประชามต ิ รา่ งรฐั ธรรมนญู ในพนื้ ทจี่ งั หวดั เลย พบวา่ ประชาชนในจงั หวดั เลยสว่ นใหญ่ รอ้ ยละ 56.93 (153,831 เสยี ง) ไม่เห็นชอบกับร่างรัฐธรรมนูญฉบับดังกล่าว ขณะท่ีประชาชนร้อยละ 43.07 (116,396 เสียง) เลือกท่ีจะ ออกเสยี งเหน็ ชอบ16 14 ส�ำ นกั งานคณะกรรมการการเลอื กตงั้ , ขอ้ มลู สถติ ิ และผลการเลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร พ.ศ. 2548, (กรงุ เทพฯ: สำ�นกั งานคณะกรรมการการเลือกตัง้ , 2548). 15 “พรรคทักษิณ : ย้อนเกมต่อสู้ในรอบ 20 ปี หนี “กับดัก” รัฐธรรมนูญ 3 ฉบับ” บีบีซีไทย, 20 พฤศจิกายน 2561, จาก www.bbc.com/thai/thailand-46276828 16 ส�ำ นกั งานคณะกรรมการการเลือกต้งั , สถิตกิ ารใช้สทิ ธอิ อกเสยี งประชามติร่างรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2550, (กรงุ เทพฯ: ส�ำ นกั งานคณะกรรมการการเลือกต้งั , 2550).

37 �ัง� ��ะเ�� เฉพาะจงั หวดั เลย ไมเ่ ห็นชอบ เหน็ ชอบ เห็นชอบ ไมเ่ หน็ ชอบ ภาพท่ี 1 เปรียบเทียบผลการออกเสียงประชามติเห็นชอบหรือไม่เห็นชอบต่อร่างรัฐธรรมนูญ ฉบับปี 2550 ของประชาชนในระดับประเทศและเฉพาะจังหวดั เลย ส�ำหรับการเลือกต้ังสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเป็นการทั่วไปในปี 2550 ถือเป็นการเลือกต้ัง ครง้ั แรกหลงั การรฐั ประหารในปี 2549 ภายใตร้ ฐั ธรรมนญู ฉบบั ปี 2550 พรรคพลงั ประชาชน ซงึ่ เปน็ พรรคท่ี สืบทอดเจตนารมณ์และอุดมการณ์มาจากพรรคไทยรักไทย น�ำโดยนายสมัคร สุนทรเวช ใช้ยุทธศาสตร์ หาเสยี งทเ่ี นน้ การตอกยำ�้ ถงึ ความส�ำเรจ็ ของการด�ำเนนิ นโยบายประชานยิ มทปี่ ระชาชนจบั ตอ้ งไดใ้ นสมยั รฐั บาลพรรคไทยรกั ไทย รวมถงึ การประกาศตวั ชดั เจนหลงั ไดร้ บั เลอื กเปน็ หวั หนา้ พรรคพลงั ประชาชนของ นายสมัคร ในการประชุมใหญ่สามัญประจ�ำปีของพรรคเม่ือวันท่ี 24 สิงหาคม 2550 โดยพูดในท�ำนอง ยอมรบั ตนเปน็ นอมนิ ขี อง พ.ต.ท.ทกั ษณิ และการเปน็ นอมนิ เี ปน็ เรอ่ื งทดี่ แี ละท�ำใหบ้ า้ นเมอื งเจรญิ กา้ วหนา้ ส่งผลให้พรรคพลังประชาชนสามารถชนะการเลือกต้ังมีจ�ำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเป็นล�ำดับที่ 1 และเป็นแกนน�ำจัดตั้งรฐั บาล เม่ือพิจารณาการเลือกต้ังสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในจังหวัดเลย จังหวัดเลยถูกแบ่งเขต การเลือกต้ังเป็น 2 เขต มีจ�ำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร จ�ำนวน 4 คน (เขตเลือกตั้งละ 2 คน) โดย เขตเลอื กตงั้ ท่ี 1 ประกอบดว้ ยอ�ำเภอเมอื งเลย อ�ำเภอเชยี งคาน อ�ำเภอทา่ ล่ี อ�ำเภอภเู รอื อ�ำเภอดา่ นซา้ ย อ�ำเภอนาแห้ว และอ�ำเภอภูหลวง เขตเลือกตั้งที่ 2 ประกอบด้วย อ�ำเภอวังสะพุง อ�ำเภอปากชม อ�ำเภอภกู ระดงึ อ�ำเภอนาด้วง อ�ำเภอผาขาว อ�ำเภอเอราวัณ และอ�ำเภอหนองหนิ

38 การศึกษาความเคลอ่ื นไหวทางการเมืองและพฤติกรรมการเลอื กตงั้ สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร 2562 จังหวัดเลย ผลการเลอื กตงั้ ปรากฏวา่ พรรคพลงั ประชาชนสามารถชนะดว้ ยคะแนนเสยี งขา้ งมากในทกุ เขต เลือกตั้งอย่างท้วมท้น มากกว่าพรรคการเมืองอื่นอย่างเห็นได้ชัดเจน ได้แก่ เขตเลือกตั้งที่ 1 นายปรีชา เร่งสมบูรณ์สุข และนางพัฒนา สังขทรัพย์ เขตเลือกต้ังท่ี 2 นางนันทนา ทิมสุวรรณ และนางเปล่งมณี เรง่ สมบูรณ์สขุ ชยั ชนะของพรรคพลงั ประชาชนภายใตก้ ารก�ำหนดทศิ ทางโดย พ.ต.ท. ทกั ษณิ ยงั สามารถปกั ธงชยั ฐานเสียงการเลือกต้ังในเขตพ้ืนท่ีจังหวัดเลยไว้ได้เช่นเดิมได้ ท้ังยังสามารถเอาชนะพรรคการเมืองคู่แข่ง อยา่ งถลม่ ทลาย ปจั จยั สว่ นหนงึ่ มาจากการทปี่ ระชาชนในจงั หวดั เลยยงั มคี วามนยิ มและชนื่ ชอบนโยบาย พรรคการเมืองของ พ.ต.ท. ทักษิณ อยู่ แม้การเลือกต้ังคร้ังนี้เขาจะส่งนายสมัคร สุนทรเวช เป็นผู้ท้าชิง ต�ำแหนง่ นายกรฐั มนตรกี ต็ าม ประกอบกบั ผสู้ มคั รรบั เลอื กตง้ั ของพรรคพลงั ประชาชนลว้ นเปน็ ผมู้ ชี อื่ เสยี ง และตระกูลทางการเมืองในจังหวัดเลยท้ังส้ิน ไม่ว่าจะเป็นตระกูลเร่งสมบูรณ์สุข ตระกูลทิมสุวรรณ และ ตระกลู สังขทรพั ย์ ตารางที่ 6 รายนามสมาชกิ สภาผ้แู ทนราษฎรจงั หวัดเลย ปี 2550 ชดุ ที่ ปี เขตเลือกตงั้ ท่ี 1 เขตเลอื กต้ังท่ี 2 นางนันทนา ทิมสุวรรณ 23 พ.ศ. 2550 นายปรีชา เร่งสมบูรณส์ ุข สังกัด พรรคพลงั ประชาชน สังกดั พรรคพลังประชาชน นางเปลง่ มณี เร่งสมบูรณ์สุข สงั กดั พรรคพลงั ประชาชน นางพัฒนา สงั ขทรัพย์ สงั กดั พรรคพลังประชาชน ตารางที่ 7 ผลการเลือกตัง้ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจงั หวดั เลย ปี 2550 (4 อันดบั แรก) เขตเลอื กตงั้ ผูส้ มัครรับเลอื กตงั้ สังกดั พรรค คะแนน พลงั ประชาชน 72,177 1 นายปรชี า เรง่ สมบูรณ์สขุ พลงั ประชาชน 64,863 เพอ่ื แผน่ ดนิ 52,313 นางพัฒนา สงั ขทรัพย์ ประชาธปิ ัตย์ 24,532 พลงั ประชาชน 91,786 นางจนั ทรเ์ พญ็ แสงเจรญิ รัตน์ พลงั ประชาชน 75,148 มชั ฌิมาธิปไตย 22,752 นายอาวธุ อมรทวสี ิน เพื่อแผน่ ดิน 21,490 2 นางนันทนา ทิมสวุ รรณ นางเปลง่ มณี เร่งสมบูรณ์สุข นายพนิ ิจ สทิ ธโิ ห นางสาวนรรี ัตน์ แสงเจรญิ รัตน์ ข้อมลู จาก ส�ำนักงานคณะกรรมการการเลอื กต้ัง17 17 สำ�นักงานคณะกรรมการการเลือกตัง้ , สถติ กิ ารเลอื กต้ังสมาชกิ สภาผูแ้ ทนราษฎร พ.ศ. 2550, (กรุงเทพฯ: ส�ำ นกั งาน คณะกรรมการการเลือกตัง้ , 2550).

39 อยา่ งไรกต็ าม เมอื่ สถานการณท์ างการเมอื งพลกิ ผนั ไป จากกรณศี าลรฐั ธรรมนญู มมี ตเิ อกฉนั ท์ ให้ยบุ พรรคพลังประชาชน ท�ำให้สมาชิกพรรคบางสว่ นย้ายไปสังกัดพรรคการเมอื งใหมใ่ นนามพรรคเพือ่ ไทย และเกิดการเปลี่ยนขั้วทางการเมืองเกิดขึ้น เมื่ออดีตสมาชิกพรรคพลังประชาชนกลุ่มเพื่อนเนวิน ซงึ่ เปน็ กลมุ่ การเมอื งทม่ี พี ลงั ในการตอ่ รองทางการเมอื งสงู มากภายในพรรคพลงั ประชาชน ไดห้ นั ไปจดั ตงั้ พรรคการเมอื งใหมใ่ นนามพรรคภมู ใิ จไทย และผลกั ดนั ใหน้ ายอภสิ ทิ ธ์ิ เวชชาชวี ะ และพรรคประชาธปิ ตั ย์ ไดจ้ ดั ตงั้ รฐั บาลในปลายปี พ.ศ. 2551 โดยหนงึ่ ในผรู้ ว่ มสนบั สนนุ นายอภสิ ทิ ธิ์ คอื นางพฒั นา สงั ขทรพั ย์ ส.ส. จงั หวัดเลย เขต 1 พรรคภมู ิใจไทย 5. การเลอื กตัง้ ในปี 2554 การเลือกต้ังสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเป็นการท่ัวไปในปี 2554 เป็นจัดการเลือกต้ังภายหลัง เหตกุ ารณค์ วามรนุ แรงทางการเมอื งในปี 2552 - 2553 จนท�ำใหน้ ายอภสิ ทิ ธ์ิ เวชชาชวี ะ ประกาศพระราช กฤษฎกี ายบุ สภาผแู้ ทนราษฎร สง่ ผลใหม้ กี ารจดั การเลอื กตงั้ ขน้ึ ในวนั ท่ี 3 กรกฎาคม 2554 ภายใตร้ ฐั ธรรมนญู ฉบบั ปี 2550 แก้ไขเพ่มิ เตมิ (ฉบบั ที่ 1) พ.ศ. 2554 ท�ำให้จังหวดั เลย ถกู แบง่ เขตเลอื กต้ังออกเปน็ 4 เขต มีจ�ำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเขตละ 1 คน รวมทั้งหมด 4 คน โดยเขตเลือกต้ังท่ี 1 ประกอบด้วย อ�ำเภอเมอื งเลย อ�ำเภอทา่ ล่ี และอ�ำเภอภเู รอื (เฉพาะต�ำบลสานตม และต�ำบลทา่ ศาลา) เขตเลอื กตงั้ ท่ี 2 ประกอบด้วย อ�ำเภอผาขาว อ�ำเภอภูกระดึง อ�ำเภอภูหลวง อ�ำเภอหนองหิน และอ�ำเภอวังสะพุง (เฉพาะต�ำบลหนองหญ้าปล้อง ต�ำบลผาบ้ิง และต�ำบลโคกขมิ้น) เขตเลือกตั้งที่ 3 ประกอบด้วย อ�ำเภอ ด่านซ้าย อ�ำเภอนาแห้ว อ�ำเภอภูเรือ (ยกเว้นต�ำบลสานตม และต�ำบลท่าศาลา) และอ�ำเภอวังสะพุง (ยกเว้นต�ำบลหนองหญ้าปล้อง ต�ำบลผาบิ้ง และต�ำบลโคกขมิ้น) และเขตเลือกต้ังที่ 4 ประกอบด้วย อ�ำเภอเชยี งคาน อ�ำเภอปากชม อ�ำเภอนาด้วง และอ�ำเภอเอราวณั ผลการเลอื กตง้ั ปรากฏวา่ พรรคเพอ่ื ไทย ซง่ึ เปน็ พรรคทส่ี บื ทอดมาจากพรรคพลงั ประชาชนเดมิ ท่ี ถกู ศาลรฐั ธรรมนญู ตดั สนิ ยบุ พรรคไปสามารถชนะดว้ ยคะแนนเสยี งขา้ งมากในทกุ เขตเลอื กตง้ั อยา่ งทว้ มทน้ เช่นการเลือกต้ังเม่ือคร้ังในปี 2550 ได้แก่ เขตเลือกตั้งที่ 1 นายปรีชา เร่งสมบูรณ์สุข เขตเลือกตั้งท่ี 2 นางนนั ทนา ทมิ สวุ รรณ เขตเลอื กตงั้ ท่ี 3 นางเปลง่ มณี เรง่ สมบรู ณส์ ขุ และเขตเลอื กตงั้ ท่ี 4 นายวนั ชยั บษุ บา

40 การศึกษาความเคล่อื นไหวทางการเมอื งและพฤตกิ รรมการเลือกตัง้ สมาชกิ สภาผ้แู ทนราษฎร 2562 จงั หวัดเลย ตารางท่ี 8 รายนามสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเลย ตัง้ แต่ปี 2554 ชดุ ท่ี ปี เขตเลอื กต้งั ท่ี 1 เขตเลือกต้งั ท่ี 2 เขตเลอื กตง้ั ที่ 3 เขตเลือกตั้งที่ 4 24 พ.ศ. นายปรชี า นางนันทนา นางเปล่งมณี นายวันชัย บุษบา 2554 เร่งสมบรู ณส์ ขุ ทมิ สวุ รรณ เรง่ สมบูรณ์สุข สงั กดั พรรคเพอื่ ไทย สงั กดั พรรคเพอื่ ไทย สงั กดั พรรคเพอ่ื ไทย สงั กดั พรรคเพอื่ ไทย ตารางท่ี 9 ผลการเลือกตงั้ สมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎรจังหวดั เลย ปี 2554 (3 อันดับแรก) เขตเลอื กตั้ง ผ้สู มคั รรบั เลอื กต้งั สงั กัดพรรค คะแนน พรรคเพ่อื ไทย 38,049 1 นายปรชี า เร่งสมบูรณ์สุข ภูมใิ จไทย 34,589 ประชาธิปตั ย์ 11,912 นายวสันต์ สงั ขทรัพย์ พรรคเพอ่ื ไทย 59,145 ประชาธปิ ตั ย์ 14,709 นายฉตั รชยั ลีกระจ่าง ภูมใิ จไทย 8,667 พรรคเพ่อื ไทย 34,835 2 นางนนั ทนา ทิมสวุ รรณ ภูมใิ จไทย 34,134 ประชาธปิ ัตย์ 15,851 นายพินิจ สทิ ธิโห พรรคเพื่อไทย 48,961 ภูมิใจไทย 26,056 นายชูศักดิ์ บวั ระภา ประชาธปิ ตั ย์ 9,248 3 นางเปลง่ มณี เรง่ สมบรู ณส์ ุข นายสทิ ธิชัย สทิ ธริ ตั น์ นายอดลุ ยเ์ ดช ตยิ ะบตุ ร 4 นายวันชัย บุษบา นายธรรมนูญ ภาคธูป นายสวุ ชิ ญ์ โยทองยศ ข้อมลู จาก ส�ำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง18 18 ส�ำ นกั งานคณะกรรมการการเลอื กตง้ั , สถติ กิ ารเลอื กตงั้ สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร พ.ศ. 2554, (กรงุ เทพฯ: ส�ำ นกั งาน คณะกรรมการการเลือกตง้ั , 2554).

41

42

43 บทที่ 3 ความเคล่อื นไหวทางการเมืองของ พรรคการเมอื งในจงั หวดั เลย ก่อนการเลอื กตั้ง การเลอื กตงั้ สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรเปน็ การทวั่ ไปในปี 2562 นบั เปน็ การเลอื กตงั้ ทว่ั ไปครง้ั แรก หลงั รฐั ประหารในปี 2557 จากคณะรกั ษาความสงบแหง่ ชาติ (คสช.) ภายใตร้ ฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั ร ไทยฉบบั ปี 2560 ซงึ่ ผา่ นการลงประชามตแิ ละเหน็ ชอบจากประชาชนทง้ั ประเทศมากถงึ 16,820,402 เสยี ง คิดเป็นร้อยละ 61.35 ของจ�ำนวนผู้มาใช้สิทธิท้ังหมด ขณะท่ีผู้ไม่เห็นชอบมีเพียง 10,598,037 เสียง หรือร้อยละ 38.65 เท่าน้ัน เม่ือพิจารณาผลการลงประชามติร่างรัฐธรรมนูญในเขตจังหวัดเลย พบว่า ประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้งในจังหวัดเลยส่วนใหญ่เห็นชอบกับร่างรัฐธรรมนูญมากถึง 158,394 เสียง (ร้อยละ 54.19) ส่วนอกี 133,890 คน (รอ้ ยละ 45.81) เลือกทีจ่ ะไม่เห็นชอบ ขณะท่ีประเดน็ เพม่ิ เตมิ วา่ ดว้ ยบทเฉพาะกาลในรา่ งรฐั ธรรมนญู ประชาชนในจงั หวดั เลยสว่ นใหญก่ ลบั เลอื กทจี่ ะไมเ่ หน็ ชอบ จ�ำนวน 135,520 เสียง (ร้อยละ 50.09) และเห็นชอบจ�ำนวน 135,059 เสียง (ร้อยละ 49.91)19 เมื่อพิจารณา เปรยี บเทยี บผลการลงประชามตกิ ารเหน็ ชอบหรอื ไมเ่ หน็ ชอบรา่ งรฐั ธรรมนญู ของประชาชนในจงั หวดั เลย เมอื่ ปี 2550 และปี 2559 พบวา่ ในครง้ั กอ่ นประชาชนในจงั หวดั เลยสว่ นใหญเ่ ลอื กทจี่ ะไมเ่ หน็ ชอบมากกวา่ ขณะท่ีคร้ังหลังกลับเลือกที่จะเห็นชอบมากกว่า ซ่ึงจังหวัดเลยกลายเป็น 1 ใน 5 จังหวัดในภาคอีสาน ท่เี ลือกเหน็ ชอบกับร่างรัฐธรรมนญู ฉบับนี้ 19 สำ�นักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง, ข้อมูลสถิติการออกเสียงประชามติ พ.ศ. 2559, (กรุงเทพฯ: สำ�นักงาน คณะกรรมการการเลือกตั้ง, 2559).

44 การศึกษาความเคลอ่ื นไหวทางการเมอื งและพฤตกิ รรมการเลือกตง้ั สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 2562 จังหวดั เลย ประเดน็ ร่างรัฐธรรมนูญ ประเด็นเ��มเ�ม� ไมเ่ หน็ ชอบ เห็นชอบ ไมเ่ หน็ ชอบ เหน็ ชอบ ภาพที่ 2 เปรยี บเทยี บผลการออกเสยี งประชามตเิ หน็ ชอบหรอื ไมเ่ หน็ ชอบรฐั ธรรมนญู ปี 2559 และประเด็นเพม่ิ เติมประชาชนในจังหวัดเลย ผลการออกเสียงประชามติในจังหวัดเลยข้างต้น เมื่อพิจารณาเทียบเคียงกับผลการเลือกต้ัง สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรครง้ั นกี้ บั อกี 4 จงั หวดั ภาคอสี านทเี่ หน็ ชอบกบั ประชามตเิ ชน่ กนั ไดแ้ ก่ นครราชสมี า บุรีรัมย์ อุบลราชธานี และอ�ำนาจเจริญ พบลักษณะร่วมท่ีอาจเป็นปัจจัยส�ำคัญในการตัดสินใจของ ประชาชน คอื อทิ ธพิ ลและความนยิ มของพรรคเพอ่ื ไทยในภาคอสี านของแตล่ ะจงั หวดั มไี มเ่ ทา่ กนั กลา่ วคอื ส�ำหรับพรรคเพ่ือไทยนั้นไม่เห็นด้วยกับการท�ำประชามติดังกล่าว เนื่องจากไม่เห็นด้วยกับเน้ือหาของ รา่ งรฐั ธรรมนญู ตลอดจนบรรยากาศในการรณรงคใ์ หร้ บั หรอื ไมร่ บั ประชามติ ประชาชนไมส่ ามารถแสดง ความเหน็ ไดอ้ ยา่ งเสรี จงึ เปน็ ไปไดว้ า่ อทิ ธพิ ลของพรรคเพอื่ ไทยทสี่ ง่ ผลไปยงั ผนู้ ยิ มชมชอบพรรคในลกั ษณะ แนวโนม้ ของการไม่เหน็ ชอบในประชามติตามไปด้วย ทว่าใน 4 จงั หวดั ภาคอสี านขา้ งต้นและจังหวดั เลย อิทธิพลของพรรคดังกล่าวไม่ได้มีมากนัก ทั้งน้ี พรรคเพ่ือไทยไม่สามารถชนะการเลือกต้ังแบบแบ่งเขต ได้แบบ “ยกจังหวัด” ยกเว้นจังหวัดอ�ำนาจเจริญ อย่างไรก็ดี เมื่อพิจารณาผู้ชนะเลือกตั้งทั้งสองเขต พบ ว่า สามารถเอาชนะล�ำดบั ทส่ี องไดป้ ระมาณสองพนั คะแนนเทา่ นน้ั พจิ ารณาเทยี บเคยี งการลงประชามต ิ กับผลการเลอื กตั้งสมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร เม่อื วนั ท่ี 24 มนี าคม 2562 ดังตารางที่ 10

45 ตารางท่ี 10 เปรียบเทยี บผลการเลอื กต้ังสมาชกิ สภาผู้แทนราษฎร 5 จังหวดั ในภาคอสี าน พรรคการเมือง นครราชสมี า จำ� นวน ส.ส. แต่ละจงั หวดั บรุ ีรัมย์ เลย อุบลราชธานี อ�ำนาจเจรญิ - พลงั ประชารัฐ 6 - - 1 2 - เพอื่ ไทย 4 -2 7 - - ภูมใิ จไทย 3 81 - 2 ประชาธปิ ัตย์ - - - 2 ชาติพฒั นา 1-- - รวม 14 8 3 10 ข้อมูลจาก ส�ำนกั งานคณะกรรมการการเลอื กต้ัง20 ส�ำหรบั ความเคลอ่ื นไหวทางการเมอื งและการเลอื กตงั้ ของประเทศหลงั การรฐั ประหารในปี 2557 เป็นต้นมาพบว่า ระหว่างช่วงเวลาดังกล่าวเป็นระยะเวลาเกือบ 5 ปี พรรคการเมือง นักการเมือง และ ประชาชนถูกสั่งห้ามท�ำกิจกรรมทางการเมือง เช่น การจัดประชุม การหาเสียง การชุมนุมทางการเมือง นักการเมืองบางรายถูกสั่งห้ามท�ำธุรกรรมทางการเงิน ห้ามเดินทางออกราชอาณาจักร ด้วยประกาศ และค�ำสั่งของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ และค�ำส่ังหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ส่งผลให้ กิจกรรมทางการเมืองถูกระงับไว้เป็นการชั่วคราว กระท่ังมีค�ำส่ังหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ฉบบั ที่ 13/2561 ใหม้ กี ารด�ำเนนิ กจิ กรรมทางการเมอื งบางอยา่ งได้ เชน่ จดทะเบยี นจดั ตงั้ พรรคการเมอื งใหม ่ การรับสมาชิกพรรค การจัดประชุมพรรคเพ่ือเลือกหัวหน้าพรรค คณะกรรมการบริหารพรรค และอื่นๆ จัดต้ังสาขาพรรคการเมือง เป็นต้น ต่อมามีการประกาศค�ำสั่งหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ที่ 22/2561 เปดิ ใหพ้ รรคการเมอื งเรม่ิ เตรยี มการเขา้ สกู่ ารเลอื กตง้ั ได้ โดยค�ำสงั่ ดงั กลา่ วมผี ลใหม้ กี ารพจิ ารณา แกไ้ ขเพม่ิ เตมิ หรอื ยกเลกิ กฎหมายอนั เปน็ อปุ สรรคตอ่ กระบวนการเลอื กตงั้ หลงั พระราชบญั ญตั ปิ ระกอบ รัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกต้ังสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร มีผลบังคับใช้ ท�ำให้มีการยกเลิกประกาศและ ค�ำสงั่ คสช. และค�ำสงั่ หวั หนา้ คสช. ทห่ี า้ มพรรคการเมอื งหรอื ประชาชนท�ำกจิ กรรมทางการเมอื ง จ�ำนวน 9 ฉบบั ท�ำใหพ้ รรคการเมอื งและนกั การเมอื งสามารถท�ำกจิ กรรมทางการเมอื งและการรณรงคห์ าเสยี งได้ การเลือกต้งั สมาชิกสภาผูแ้ ทนราษฎรเป็นการทั่วไปในปี 2562 ได้ถกู จดั ข้ึนในวนั ท่ี 24 มนี าคม 2562 มีพรรคการเมืองและนักการเมืองท้ังเก่าและใหม่ลงสมัครรับเลือกต้ังในครั้งน้ี มีผู้สมัคร ส.ส. แบบแบ่งเขตถึง 11,181 คน ซ่ึงมากกว่าการเลือกต้ังในปี 2554 ถึง 4.6 เท่า ส่วนพรรคการเมืองท่ีลง แขง่ ขันมที ้ังหมด 81 พรรค โดยพรรคการเมอื งทีเ่ กิดขนึ้ ใหม่ท่มี คี วามโดดเด่น ไดแ้ ก่ พรรคพลงั ประชารฐั 20 สำ�นักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง, ประกาศผลการเลือกต้ัง พ.ศ. 2562, 7 พฤษภาคม 2562, จาก https:// www.ect.go.th/ect_th/download/article/article_20190507142930.pdf

46 การศึกษาความเคล่อื นไหวทางการเมืองและพฤติกรรมการเลอื กตัง้ สมาชิกสภาผ้แู ทนราษฎร 2562 จังหวดั เลย พรรคอนาคตใหม่ พรรคเสรีรวมไทย พรรครวมพลังประชาชาติไทย พรรคไทยรักษาชาติ พรรคเพ่ือชาต ิ เป็นต้น ส่วนพรรคการเมืองเก่าที่ยังคงความมีอิทธิพลทางการเมืองอยู่ในการเลือกต้ังคร้ังน้ี ได้แก่ พรรคเพ่อื ไทย พรรคประชาธิปัตย์ พรรคภมู ิใจไทย พรรคชาตไิ ทยพฒั นา พรรคชาติพฒั นา เปน็ ต้น ส�ำหรับการเลือกต้ังสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในคร้ังน้ี จังหวัดเลยถูกแบ่งเขตพ้ืนท่ีเลือกต้ังออก เป็น 3 เขต ลดลง 1 เขต มีจ�ำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 3 คน จากเดมิ ทีม่ ี 4 คน ท�ำให้การแบง่ เขต เลอื กตง้ั ของจังหวดั เลยถกู เปล่ยี นแปลงใหม่เกอื บทั้งหมด รายละเอียดทง้ั 3 เขตเลอื กตงั้ มีดังน้ี เขตเลือกตัง้ ท่ี 1 ประกอบด้วย • อ�ำเภอเมืองเลย ไดแ้ ก่ ต�ำบลกุดป่อง ต�ำบลเมอื ง ต�ำบลนาอ้อ ต�ำบลกกดู่ ต�ำบลนำ้� หมาน ต�ำบลเสย้ี ว ต�ำบลนาอาน ต�ำบลนาโปง่ ต�ำบลนาดนิ ด�ำ ต�ำบลนำ�้ สวย ต�ำบลชยั พฤกษ์ ต�ำบล นาแขม ต�ำบลศรสี องรกั ต�ำบลกกทอง • อ�ำเภอนาด้วง ไดแ้ ก่ ต�ำบลนาดว้ ง ต�ำบลนาดอกค�ำ ต�ำบลทา่ สะอาด ต�ำบลทา่ สวรรค์ • อ�ำเภอปากชม ได้แก่ ต�ำบลปากชม ต�ำบลเชียงกลม ต�ำบลหาดคัมภีร์ ต�ำบลห้วยบ่อซืน ต�ำบลห้วยพิชัย และต�ำบลชมเจริญ • และอ�ำเภอเอราวณั ได้แก่ ต�ำบลเอราวัณ และต�ำบลผาอนิ ทรแ์ ปลง เดิมเขตนี้ ในการเลือกตั้งปี 2554 ไม่มีอ�ำเภอปากชม อ�ำเภอนาด้วง และอ�ำเภอเอราวัณ ซ่ึงอยู่ในเขตเลือกตั้งที่ 4 เมื่อจ�ำนวนเขตการเลือกต้ังในปี 2562 ถูกลดลงท�ำให้พื้นที่เขตเลือกต้ังท่ี 4 ถูกรวมไว้ที่เขตเลือกต้ัง 1 และพื้นที่เขตเลือกต้ังท่ี 1 เดิม ประกอบด้วย อ�ำเภอท่าล่ี และอ�ำเภอภูเรือ ถูกย้ายไปเขตเลอื กต้งั ท่ี 3 แทน จึงท�ำใหเ้ ขตเลอื กตง้ั ที่ 1 นถี้ ูกเปลี่ยนแปลงมากที่สดุ เขตเลือกตั้งที่ 2 ประกอบดว้ ย • อ�ำเภอวังสะพุง ได้แก่ ต�ำบลวังสะพุง ต�ำบลหนองหญ้าปล้อง ต�ำบลผาน้อย ต�ำบลผาบิ้ง ต�ำบลโคกขมนิ้ และต�ำบลศรีสงคราม • อ�ำเภอภกู ระดงึ ไดแ้ ก่ ต�ำบลศรฐี าน ต�ำบลผานกเค้า ต�ำบลภกู ระดงึ ต�ำบลหว้ ยสม้ • อ�ำเภอภูหลวง ได้แก่ ต�ำบลภูหอ ต�ำบลหนองคัน ต�ำบลห้วยสีเสียด ต�ำบลเลยวังไสย ์ ต�ำบลแกง่ ศรีภมู ิ

47 • อ�ำเภอผาขาว ได้แก่ ต�ำบลผาขาว ต�ำบลทา่ ช้างคล้อง ต�ำบลโนนปอแดง ต�ำบลโนนปา่ ซาง และต�ำบลบ้านเพิ่ม • อ�ำเภอเอราวัณ ไดแ้ ก่ ต�ำบลผาสามยอด และต�ำบลทรพั ย์ไพวลั ย์ • และอ�ำเภอหนองหิน ไดแ้ ก่ ต�ำบลหนองหนิ ต�ำบลตาดขา่ และต�ำบลปวนพุ เขตเลือกต้ังท่ี 2 ไม่ถือว่าเปลี่ยนแปลงมากนัก โดยมีอ�ำเภอท่ีเพ่ิมข้ึน 1 อ�ำเภอ ได้แก่ อ�ำเภอเอราวณั (เฉพาะต�ำบลทรัพย์ไพวัลย์ และต�ำบลผาสามยอด) ส่วนอ�ำเภอวงั สะพงุ เพิม่ ขึ้น 3 ต�ำบล ไดแ้ ก่ ต�ำบลผานอ้ ย ต�ำบลศรสี งคราม ต�ำบลวงั สะพงุ จากเดมิ ทม่ี เี พยี งต�ำบลโคกขมน้ิ ต�ำบลหนองหญา้ ปลอ้ ง และต�ำบลผาบิง้ สว่ นต�ำบลอืน่ ถูกจดั ให้อยูใ่ นเขตเลือกตง้ั ที่ 3 เขตเลอื กต้งั ที่ 3 ประกอบด้วย • อ�ำเภอเชียงคาน ได้แก่ ต�ำบลเชียงคาน ต�ำบลธาตุ ต�ำบลนาซ่าว ต�ำบลเขาแก้ว ต�ำบลปากตม ต�ำบลบุฮม ต�ำบลจอมศรี และต�ำบลหาดทรายขาว • อ�ำเภอด่านซ้าย ได้แก่ ต�ำบลด่านซ้าย ต�ำบลปากหมัน ต�ำบลนาดี ต�ำบลโคกงาม ต�ำบลโพนสงู ต�ำบลอปิ ุ่ม ต�ำบลกกสะทอน ต�ำบลโป่ง ต�ำบลวังยาว และต�ำบลนาหอ • อ�ำเภอนาแห้ว ได้แก่ ต�ำบลนาแห้ว ต�ำบลเหล่ากอหก ต�ำบลแสงภา ต�ำบลนามาลา และ ต�ำบลนาพงึ • อ�ำเภอภูเรือ ได้แก่ ต�ำบลหนองบัว ต�ำบลท่าศาลา ต�ำบลร่องจิก ต�ำบลปลาบ่า ต�ำบล ลาดค่าง ต�ำบลสานตม • อ�ำเภอทา่ ลี่ ไดแ้ ก่ ต�ำบลทา่ ลี่ ต�ำบลหนองผอื ต�ำบลอาฮี ต�ำบลนำ�้ แคม ต�ำบลโคกใหญ่ และ ต�ำบลนำ้� ทูน • และอ�ำเภอวังสะพุง ได้แก่ ต�ำบลทรายขาว ต�ำบลหนองงิ้ว ต�ำบลปากปวน และต�ำบล เขาหลวง ในเขตเลือกต้ังท่ี 3 ได้เพิ่มอ�ำเภอภูเรือทั้งอ�ำเภอ จากเดิมในปี 2554 ไม่มีต�ำบลสานตม และต�ำบลท่าศาลา ขณะเดียวกันก็ได้ย้ายต�ำบลในเขตอ�ำเภอวังสะพุงบางส่วนไปท่ีเขตเลือกต้ังที่ 2 คือ ต�ำบลผาน้อย ต�ำบลศรสี งคราม ต�ำบลวงั สะพงุ สว่ นอ�ำเภออน่ื ๆ ยงั คงเช่นเดมิ

48 การศึกษาความเคล่อื นไหวทางการเมอื งและพฤติกรรมการเลอื กต้ังสมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎร 2562 จังหวัดเลย ปากชม เชยี งคาน �า่ ล�ี เขต 1 นาดว้ ง เมอื งเลย นาแหว้ เขต 3 ภูเรอื ด่านซา้ ย วงั สะพงุ หนองหนิ เขต 2 ผาขาว หนองหนิ ภกู ระดงึ คำ�อธิบาย เขตอ�ำเภอ เขตต�ำบล ภาพท่ี 3 แผนทีก่ ารแบ่งเขตการเลือกตั้งสมาชกิ สภาผ้แู ทนราษฎรจงั หวดั เลย ปี 2562 ในการรายงานความเคลื่อนไหวของแต่ละพรรคการเมือง จะไล่เรียงเฉพาะพรรคท่ีมีบทบาท เคลือ่ นไหวในจังหวัดเลย โดยจะกลา่ วถึงทลี ะพรรค ดังนี้

49 1. พรรคเพื่อไทย พรรคเพอ่ื ไทย ถอื เปน็ พรรคทไี่ ดร้ บั ความนยิ มอยา่ งมากในภาคอสี านมานานนบั ตง้ั แตส่ มยั เปน็ พรรคไทยรักไทย พรรคพลังประชาชน จนถึงพรรคเพื่อไทย โดยหนงึ่ ในน้ันคือพ้ืนท่จี ังหวดั เลย พจิ ารณา จากการเลือกตั้งในปี 2548 2550 และ 2554 ที่พรรคสามารถชนะในทุกเขตเลือกต้ังในจังหวัดเลย แมจ้ ะมสี มาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรเดมิ บางสว่ น แตย่ า้ ยไปสงั กดั พรรคการเมอื งใหม่ ทงั้ ยงั เปน็ ทายาทตระกลู การเมอื งทม่ี ชี อ่ื เสยี งในจงั หวดั เลย เมอ่ื มกี ารจดั การเลอื กตงั้ ใหมก่ ลบั พบวา่ ผทู้ ยี่ า้ ยพรรคไมส่ ามารถเอาชนะ การเลอื กตง้ั ครง้ั นน้ั ได้ อกี ทงั้ ผสู้ มคั ร ส.ส. ใหม่ ทส่ี งั กดั พรรคเพอ่ื ไทย แมไ้ มเ่ คยมปี ระสบการณท์ างการเมอื ง ระดบั ชาตมิ ากอ่ น แตส่ ามารถเอาชนะคแู่ ขง่ จากพรรคการเมอื งอน่ื อยา่ งถลม่ ทลาย ท�ำใหก้ วา่ 2 ทศวรรษ ยงั ไมม่ พี รรคการเมืองไหนนอกจากพรรคเพอื่ ไทยท่ีจะสามารถยดึ ครองฐานเสยี งครอบคลมุ ท้ังจงั หวดั การเลอื กตงั้ ในครงั้ นมี้ กี ารวเิ คราะหจ์ ากหลายฝา่ ยวา่ พรรคเพอื่ ไทยจะสามารถรกั ษาพนื้ ทใ่ี นทกุ เขต เลอื กตัง้ ดงั เช่นเดิมไดห้ รอื ไม่ เนื่องจากอดีต ส.ส. จงั หวัดเลย ท้ัง 3 เขต ได้แก่ นายปรีชา เรง่ สมบูรณ์สขุ นางเปล่งมณี เร่งสมบูรณ์สุข และนายวันชัย บุษบา ได้ย้ายไปสังกัดพรรคพลังประชารัฐ ยกเว้น นางนันทนา ทิมสุวรรณ ท�ำให้พรรคเพื่อไทยต้องสรรหาและคัดเลือกผู้ที่จะลงสมัครรับเลือกตั้งในนาม พรรคใหมท่ งั้ หมด นอกจากความเปน็ ไปไดย้ ากทจี่ ะรกั ษาพน้ื ทเ่ี ดมิ ของพรรคเพอื่ ไทยไดแ้ ลว้ โอกาสการชนะ การเลือกตัง้ แบบถล่มทลายยงั เปน็ ไปไดย้ ากเชน่ เดียวกนั เนอื่ งจากที่ผา่ นมาการทมุ่ งบประมาณมหาศาล ใหถ้ งึ มอื คนรากหญา้ อยา่ งเปน็ รปู ธรรมในรปู ของเงนิ ทปี่ ระชาชนจบั ตอ้ งไดผ้ า่ นบตั รสวสั ดกิ ารแหง่ รฐั ของ รัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ เป็นปัจจัยส่วนหน่ึงท่ีท�ำให้ประชาชนที่เคยเลือกพรรคเพ่ือไทยหันมาสนับสนุน พล.อ. ประยทุ ธ์ และพรรคพลงั ประชารฐั แทนทพ่ี รรคเพอ่ื ไทย อกี ทงั้ การทพี่ รรคพลงั ประชารฐั กา้ วมาเปน็ คแู่ ขง่ ล�ำดบั หนงึ่ แทนทพ่ี รรคประชาธปิ ตั ยใ์ นระดบั ประเทศ และพรรคภมู ใิ จไทยในระดบั จงั หวดั ประกอบกบั การอาศัยกลไกอ�ำนาจรัฐ อิทธิพลทางการเมืองและชื่อเสียงของตระกูลทางการเมือง ท�ำให้การเลือกตั้ง ครง้ั น้จี ึงเป็นความทา้ ทายอย่างย่งิ ของพรรคเพอื่ ไทย อย่างไรก็ดี เมื่อพิจารณาผลส�ำรวจความคิดเห็นประชาชนคนอีสานต่อการเลือกต้ังในปี 2562 โดย อีสานโพล ศูนย์วิจัยธุรกิจและเศรษฐกิจอีสาน คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น โดยใช ้ กลมุ่ ตวั อยา่ งในพน้ื ที่ 20 จงั หวดั ทวั่ ภาคอสี าน จ�ำนวน 1,093 ราย พบวา่ คนอสี านสว่ นใหญย่ งั มแี นวโนม้ ทีจ่ ะสนบั สนุนผสู้ มคั รจากพรรคเพ่อื ไทย (รอ้ ยละ 43.6) และพรรคอนาคตใหม่ (ร้อยละ 23.2) ส่วนพรรค พลังประชารัฐตามเป็นล�ำดับ 3 (ร้อยละ 11.7) และบุคคลที่ต้องการให้เป็นนายกรัฐมนตรีมากที่สุด คือ คุณหญิงสุดารัตน์ เกยุราพันธุ์ (ร้อยละ 31.1) และนายธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ (ร้อยละ 24.9) ส่วน พล.อ. ประยุทธ์ จันโอชา ตามมาเป็นล�ำดับ 3 (ร้อยละ 11.9) เช่นเดียวกัน21 แม้ผลส�ำรวจความคิดเห็น ดงั กลา่ วจะทอ้ นผลในระดบั ภาพรวมของภาคอสี าน แตก่ ส็ อดคลอ้ งกบั ผลการส�ำรวจความคดิ เหน็ ประชาชน ในจังหวัดเลยโดยผู้วิจัย ซึ่งผู้วิจัยได้ใช้กลุ่มตัวอย่างประชาชนจังหวัดเลยจ�ำนวน 60 ตัวอย่าง พบว่า 21 “อีสานโพล คนอีสานยังหนุนเพ่ือไทยมาท่ี 1 อยากให้ “เจ๊หน่อย” นั่งนายกฯ” ไทยรัฐ, 14 มีนาคม 2562, จาก www.thairath.co.th/news/local/northeast/1519285