TIẾNG VIỆT 3 - TẬP 1

TÀp Ɖc Lu´n ngh‹ Æ’n mi“n Nam ß«u n®m 1969, mÈt chfi c∏n bÈ mi“n Nam ra Bæc Æ≠Óc g∆p B∏c HÂ. Chfi th≠a vÌi B∏c : - ChÛng ch∏u Æ∏nh gi∆c M‹ Æ’n mÈt tr®m n®m cÚng kh´ng sÓ. Chÿ sÓ mÈt Æi“u lµ B∏c... tr®m tuÊi. Chfi Æ∑ n„i ra c∏i Æi“u m‰i ng≠Íi hªng ngh‹ nh≠ng kh´ng ai d∏m nhæc Æ’n. N®m †y, B∏c b∂y m≠¨i ch›n tuÊi. Nghe vÀy, B∏c mÿm c≠Íi, h„m hÿnh : - Cfln hai m≠¨i mËt n®m n˜a B∏c mÌi tr®m tuÊi c¨. B∏c k™u g‰i c∏c c´, c∏c chÛ Æ∏nh M‹ n®m n®m, m≠Íi n®m, hai m≠¨i n®m ch¯ c„ n„i hai m≠¨i mËt n®m Æ©u. N’u hai m≠¨i n®m n˜a mµ ta thæng M‹ th◊ B∏c cÚng cfln mÈt n®m Æ” vµo th®m ÆÂng bµo mi“n Nam. ThÀt ra, lÛc †y B∏c Æ∑ y’u rÂi. TËi mÂng 1 th∏ng 9 n®m 1969, B∏c m÷t n∆ng. Nh˜ng lÛc tÿnh lπi, B∏c v…n h·i : 100

- Trong Nam m†y h´m nay Æ∏nh gi∆c th’ nµo ? Sæp ra Æi m∑i m∑i, B∏c v…n ngh‹ Æ’n mi“n Nam. Theo tÀp s∏ch B∏c H k›nh y™u : - B∏c ... tr®m tuÊi : B∏c m†t (c∏ch n„i tr∏nh). - H„m hÿnh : (ÆÔa vui) mÈt c∏ch nhã nhµng, th´ng minh. ? 1. Chfi c∏n bÈ mi“n Nam th≠a vÌi B∏c Æi“u g◊ ? 2. C©u n„i Æ„ th” hi÷n t◊nh c∂m cÒa ÆÂng bµo mi“n Nam vÌi B∏c nh≠ th’ nµo ? 3. T◊nh c∂m cÒa B∏c vÌi ÆÂng bµo mi“n Nam th” hi÷n nh≠ th’ nµo ? Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : C∂nh Æãp non s´ng (tı ß≠Íng v´ x¯ Ngh÷... Æ’n h’t) ? - T◊m c∏c t™n ri™ng trong bµi ch›nh t∂. - NhÀn xät v“ c∏ch tr◊nh bµy c∏c c©u ca dao : + Dflng 6 ch˜ bæt Æ«u vi’t tı Æ©u ? + Dflng 8 ch˜ bæt Æ«u vi’t tı Æ©u ? + Hai dflng cuËi bµi ch›nh t∂ Æ≠Óc tr◊nh bµy th’ nµo ? (2). T◊m c∏c tı : a) Ch¯a ti’ng bæt Æ«u bªng tr ho∆c ch, c„ ngh‹a nh≠ sau : - Loπi c©y c„ qu∂ k’t thµnh n∂i, thµnh buÂng. - Lµm cho ng≠Íi kh·i b÷nh. - CÔng ngh‹a vÌi nh◊n. b) Ch¯a ti’ng c„ v«n at ho∆c ac, c„ ngh‹a nh≠ sau : - Mang vÀt n∆ng tr™n vai. - C„ c∂m gi∏c c«n uËng n≠Ìc. - Dflng n≠Ìc t˘ nhi™n tı tr™n cao ÆÊ xuËng th†p. 101

TÀp lµm v®n 1. Mang tÌi lÌp tranh, ∂nh v“ mÈt c∂nh Æãp Î n≠Ìc ta (∂nh chÙp, b≠u ∂nh, tranh ∂nh cæt tı b∏o ch›,...). N„i nh˜ng Æi“u em bi’t v“ c∂nh Æãp †y theo gÓi ˝ d≠Ìi Æ©y : a) Tranh (∂nh) vœ (chÙp) c∂nh g◊ ? C∂nh Æ„ Î n¨i nµo ? b) Mµu sæc cÒa tranh (∂nh) nh≠ th’ nµo ? c) C∂nh trong tranh (∂nh) c„ g◊ Æãp ? d) C∂nh trong tranh (∂nh) gÓi cho em nh˜ng suy ngh‹ g◊ ? 2. Vi’t nh˜ng Æi“u n„i tr™n thµnh mÈt Æoπn v®n tı 5 Æ’n 7 c©u. Phan Thi’t 102

CM YK T TÀp Ɖc Tu«n 13 Ng≠Íi con cÒa T©y Nguy™n 1. Th∏ng ba, c„ gi†y tr™n tÿnh k™u anh NÛp Æi d˘ ßπi hÈi thi Æua. NÛp n„i vÌi anh Th’ : - N™n Æ” bok Pa Æi. Bok k” Æ≠Óc nhi“u vi÷c h¨n t´i. Anh Th’ c≠Íi : - Kh´ng, tÿnh k™u anh Æi Ɔy. ßi Æ” h‰c mµ. 2. NÛp Æi ßπi hÈi v“ gi˜a lÛc Ph∏p cµn quät lÌn. Ban ngµy, anh chÿ huy Æ∏nh gi∆c, ban Æ™m k” chuy÷n ßπi hÈi cho c∂ lµng nghe. LÚ lµng ngÂi v©y quanh anh. §ng sao Rua m‰c l™n gi˜a lflng suËi nh≠ mÈt chÔm hπt ng‰c. Tay NÛp c«m quai sÛng ch∆t h¨n. Anh n„i vÌi lÚ lµng : Anh hÔng NÛp ߆t n≠Ìc m◊nh b©y giÍ mπnh hung rÂi. Ng≠Íi Kinh, ng≠Íi Th≠Óng, con g∏i, con trai, ng≠Íi giµ, ng≠Íi trŒ Æoµn k’t Æ∏nh gi∆c, lµm r…y gi·i læm. ô ßπi hÈi, NÛp cÚng l™n k” chuy÷n lµng K´ng Hoa. Nghe xong, nhi“u ng≠Íi chπy l™n, Æ∆t NÛp tr™n vai, c´ng k™nh Æi khæp nhµ, mıng kh´ng bi’t bao nhi™u. C∏n bÈ n„i : - Ph∏p Æ∏nh mÈt tr®m n®m cÚng kh´ng thæng nÊi ÆÂng ch› NÛp vµ lµng K´ng Hoa Æ©u ! LÚ lµng nghe tÌi Æ„ vui qu∏, Ưng h’t dÀy : - ßÛng Ɔy ! ßÛng Ɔy ! 103

3. NÛp mÎ nh˜ng th¯ ßπi hÈi t∆ng cho m‰i ng≠Íi coi : mÈt c∏i ∂nh Bok H v∏c cuËc Æi lµm r…y, mÈt bÈ qu«n ∏o bªng lÙa cÒa Bok HÂ, mÈt c©y cÍ c„ th™u ch˜, mÈt hu©n ch≠¨ng cho c∂ lµng, mÈt hu©n ch≠¨ng cho NÛp. LÚ lµng Æi rˆa tay thÀt sπch rÂi c«m l™n tıng th¯, coi Æi, coi lπi, coi Æ’n m∑i nˆa Æ™m. Theo nguy™n ng‰c : - NÛp : Anh hÔng Qu©n ÆÈi ßinh NÛp, ng≠Íi Ba-na, r†t nÊi ti’ng trong kh∏ng chi’n chËng th˘c d©n Ph∏p. - Bok : b∏c (tı x≠ng h´ cÒa mÈt sË d©n tÈc T©y Nguy™n). - Cµn quät : Æ≠a qu©n Æ’n bao v©y, bæt bÌ,... - LÚ lµng : d©n lµng (c∏ch n„i cÒa ÆÂng bµo T©y Nguy™n). - Sao Rua (Tua Rua) : t™n mÈt cÙm sao nh·. - Mπnh hung : r†t mπnh. - Ng≠Íi Th≠Óng : ng≠Íi c∏c d©n tÈc thi”u sË Î T©y Nguy™n. ? 1. Anh NÛp Æ≠Óc tÿnh cˆ Æi Æ©u ? 2. ô ßπi hÈi v“, anh NÛp k” cho d©n lµng bi’t nh˜ng g◊ ? 3. Chi ti’t nµo cho th†y ßπi hÈi r†t kh©m phÙc thµnh t›ch cÒa d©n lµng K´ng Hoa ? 4. ßπi hÈi t∆ng d©n lµng K´ng Hoa nh˜ng g◊ ? Khi xem nh˜ng vÀt Æ„, th∏i ÆÈ cÒa m‰i ng≠Íi ra sao ? K” chuy÷n TÀp k” lπi mÈt Æoπn cÒa c©u chuy÷n Ng≠Íi con cÒa T©y Nguy™n bªng lÍi cÒa mÈt nh©n vÀt. M : Th∏ng ba n®m †y, tÿnh c„ gi†y k™u t´i Æi d˘ ßπi hÈi thi Æua. T´i bÃn n„i vÌi anh Th’ : ''T´i th†y n™n Æ” bok Pa Æi d˘ ßπi hÈi v◊ bok Pa k” Æ≠Óc nhi“u vi÷c h¨n t´i.'' Nghe vÀy, anh Th’ c≠Íi vµ n„i vÌi t´i : ''Kh´ng, tÿnh k™u anh Æi Ɔy. ßi Æ” h‰c mµ.'' (LÍi k” cÒa anh NÛp) 104

Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : ß™m tr®ng tr™n H T©y H v“ thu, n≠Ìc trong væt, m™nh m´ng. Tr®ng to∂ s∏ng r‰i vµo c∏c gÓn s„ng l®n t®n. Thuy“n ra kh·i bÍ th◊ h©y h»y gi„ Æ´ng nam, s„ng vÁ rÀp r◊nh. MÈt l∏t, thuy“n vµo g«n mÈt Æ∏m sen. B†y giÍ, sen tr™n h Æ∑ g«n tµn nh≠ng v…n cfln l¨ th¨ m†y Æo∏ hoa nÎ muÈn. MÔi h≠¨ng Æ≠a theo chi“u gi„ ngµo ngπt... Phan K’ B›nh 2. ßi“n vµo chÁ trËng iu hay uyu ? Æ≠Íng Æi khÛc kh..., g«y khºng kh..., kh... tay (3). Vi’t lÍi gi∂i c∏c c©u ÆË sau : a) - Vıa bªng hπt ÆÁ, ®n giÁ c∂ lµng. (Lµ con g◊ ?) - S´ng kh´ng Æ’n, b’n kh´ng vµo L¨ lˆng gi˜a trÍi lµm sao c„ n≠Ìc. (Lµ qu∂ g◊ ?) - Vıa bªng c∏i nong C∂ lµng Æong chºng h’t. (Lµ c∏i g◊ ?) b) - Con g◊ nh∂y nh„t leo trÃo M◊nh Æ«y l´ng l∏, nh®n nheo lµm trfl. (Lµ con g◊ ?) - Trong nhµ c„ bµ hay quät. (Lµ c∏i g◊ ?) - T™n em kh´ng thi’u, chºng thıa Ch›n vµng ngon ng‰t r†t vıa lflng anh. (Lµ qu∂ g◊ ?) 105

TÀp Ɖc Vµm C· ß´ng ô tÀn s´ng HÂng, em c„ bi’t Qu™ h≠¨ng anh cÚng c„ dflng s´ng Anh m∑i g‰i vÌi lflng tha thi’t : Vµm C· ß´ng ! •i Vµm C· ß´ng ! ß©y con s´ng xu´i dflng n≠Ìc ch∂y BËn mÔa soi tıng m∂nh m©y trÍi Tıng ng‰n dıa gi„ Æ≠a phe ph»y B„ng lÂng tr™n s„ng n≠Ìc ch¨i v¨i. ß©y con s´ng nh≠ dflng s˜a mã N≠Ìc v“ xanh ruÈng lÛa, v≠Ín c©y Vµ ®m æp nh≠ lflng ng≠Íi mã ChÎ t◊nh th≠¨ng trang tr∂i Æ™m ngµy. Hoµi VÚ Qua s´ng V µm C· 106

: - V µm C· ß´ng : mÈt nh∏nh cÒa s´ng Vµm C·, ch∂y qua c∏c tÿnh T©y Ninh, Long An. - °m æp : r†t Æ«y. ? 1. T◊nh c∂m cÒa t∏c gi∂ ÆËi vÌi dflng s´ng th” hi÷n qua nh˜ng c©u nµo Î khÊ th¨ 1 ? 2. Dflng s´ng Vµm C· ß´ng c„ nh˜ng nät g◊ Æãp (khÊ th¨ 2) ? 3. V◊ sao t∏c gi∂ v› con s´ng qu™ m◊nh nh≠ dflng s˜a mã ? 4. H‰c thuÈc lflng bµi th¨. Luy÷n tı vµ c©u 1. Ch‰n vµ x’p c∏c tı ng˜ sau vµo b∂ng ph©n loπi : bË / ba, mã / m∏, anh c∂ / anh hai, qu∂ / tr∏i, hoa / b´ng, d¯a / th¨m / kh„m, sæn / m◊, ngan / vfit xi™m. Tı dÔng Î mi“n Bæc Tı dÔng Î mi“n Nam 2. C∏c tı in ÆÀm trong Æoπn th¨ sau th≠Íng Æ≠Óc dÔng Î mÈt sË tÿnh mi“n Trung. Em h∑y t◊m nh˜ng tı trong ngo∆c ƨn cÔng ngh‹a vÌi c∏c tı †y. Gan chi gan r¯a, mã nÍ ? Mã rªng : C¯u n≠Ìc, m◊nh chÍ chi ai ? Chºng bªng con g∏i, con trai S∏u m≠¨i cfln mÈt chÛt tµi Æfl Æ≠a Tµu bay hæn bæn sÌm tr≠a Th◊ tui c¯ vi÷c næng m≠a Æ≠a Æfl... TË H˜u (th’, n„, g◊, t´i, µ) 107

3. Em Æi“n d†u c©u nµo vµo mÁi ´ trËng d≠Ìi Æ©y ? C∏ heo Î vÔng bi”n Tr≠Íng Sa ß™m tr®ng, bi”n y™n t‹nh. MÈt sË chi’n s‹ th∂ c©u. MÈt sË kh∏c qu©y qu«n tr™n boong tµu ca h∏t, thÊi s∏o. BÁng c„ ti’ng ÆÀp n≠Ìc Ôm Ôm nh≠ c„ ai Æang tÀp b¨i. MÈt ng≠Íi k™u l™n : ''C∏ heo '' Anh em Ôa ra vÁ tay hoan h´ : ''A C∏ heo nh∂y mÛa Æãp qu∏ '' Th’ lµ c∏ th›ch, nh∂y vÛt l™n thÀt cao. C„ chÛ qu∏ Ƶ, v‰t l™n boong tµu c∏ch m∆t n≠Ìc Æ’n mÈt mät. C„ lœ va vµo sæt bfi Æau, chÛ nªm im, mæt nhæm nghi“n. MÈt anh chi’n s‹ Æ’n n©ng con c∏ l™n hai tay, n„i n˘ng : - C„ Æau kh´ng, chÛ m◊nh L«n sau, khi nh∂y mÛa, ph∂i chÛ ˝ nhä Anh vuËt ve con c∏ rÂi th∂ xuËng n≠Ìc. C∂ Ƶn c∏ quay ngay lπi ph›a boong tµu, nh∂y vung l™n mÈt c∏i nh≠ Æ” c∂m ¨n rÂi to∂ ra bi”n rÈng. Theo Hµ ß◊nh C»n TÀp vi’t 1. T™n ri™ng : 2. C©u : êt chæt chiu h¨n nhi“u phung ph›. 108

TÀp Ɖc Cˆa TÔng Thuy“n chÛng t´i Æang xu´i dflng B’n H∂i - con s´ng in ÆÀm d†u †n lfich sˆ mÈt thÍi chËng M‹ c¯u n≠Ìc. ß´i bÍ th´n x„m m≠Ìt mµu xanh lu¸ tre lµng vµ nh˜ng r∆ng phi lao r◊ rµo gi„ thÊi. Tı c«u Hi“n L≠¨ng, thuy“n xu´i kho∂ng s∏u c©y sË n˜a lµ Æ∑ g∆p bi”n c∂ m™nh m´ng. N¨i dflng B’n H∂i g∆p s„ng bi”n kh¨i †y ch›nh lµ Cˆa TÔng. B∑i c∏t Î Æ©y tıng Æ≠Óc ngÓi ca lµ \"Bµ ChÛa cÒa c∏c b∑i tæm\". Di÷u k◊ thay, trong mÈt ngµy, Cˆa TÔng c„ ba sæc mµu n≠Ìc bi”n. B◊nh minh, m∆t trÍi nh≠ chi’c thau ÆÂng Æ· Ëi chi’u xuËng m∆t bi”n, n≠Ìc bi”n nhuÈm mµu hÂng nhπt. Tr≠a, n≠Ìc bi”n xanh l¨ vµ khi chi“u tµ th◊ ÆÊi sang mµu xanh lÙc. Ng≠Íi x≠a Æ∑ v› bÍ bi”n Cˆa TÔng giËng nh≠ mÈt chi’c l≠Óc ÆÂi mÂi cµi vµo m∏i t„c bπch kim cÒa s„ng bi”n. Theo ThÙy Ch≠¨ng 109

: - B’n H∂i : s´ng ch∂y qua tÿnh Qu∂ng Trfi. - Hi“n L≠¨ng : c«u bæc qua s´ng B’n H∂i. - ßÂi mÂi : mÈt loµi rÔa bi”n, mai c„ v©n Æãp. - Bπch kim : kim loπi qu˝, mµu træng ; ngh‹a trong bµi : mµu træng s∏ng. ? 1. C∂nh hai b™n bÍ s´ng B’n H∂i c„ g◊ Æãp ? 2. Em hi”u th’ nµo lµ \"Bµ ChÛa cÒa c∏c b∑i tæm\" ? 3. Sæc mµu n≠Ìc bi”n Cˆa TÔng c„ g◊ Æ∆c bi÷t ? 4. Ng≠Íi x≠a so s∏nh bÍ bi”n Cˆa TÔng vÌi c∏i g◊ ? Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : V µm C· ß´ng (2 khÊ th¨ Æ«u) ? Nh˜ng ch˜ nµo trong bµi ch›nh t∂ ph∂i vi’t hoa ? V◊ sao ? 2. ßi“n vµo chÁ trËng it hay uyt ? h... s∏o, h... thÎ, s... ng∑, Ưng s... vµo nhau (3). T◊m nh˜ng ti’ng c„ th” ghäp vÌi c∏c ti’ng sau : a) - r∏, gi∏ - rÙng, dÙng b) - vœ, vŒ - ngh‹, nghÿ TÀp lµm v®n Vi’t mÈt b¯c th≠ cho bπn Î mÈt tÿnh mi“n Nam (ho∆c mi“n Trung, mi“n Bæc) Æ” lµm quen vµ hãn bπn cÔng thi Æua h‰c tËt. GÓi ˝ : a) L› do vi’t th≠ ( Em bi’t v“ bπn qua b∏o ch›, Ƶi ph∏t thanh, truy“n h◊nh,...). b) NÈi dung b¯c th≠ (Em t˘ giÌi thi÷u, h·i th®m bπn, hãn bπn cÔng thi Æua h‰c tËt...). 110

ANH EM MóT NHÄ 111

TÀp Ɖc Tu«n 14 Ng≠Íi li™n lπc nh· 1. S∏ng h´m †y, anh ߯c Thanh d…n Kim ßÂng Æ’n Æi”m hãn. MÈt ´ng kä Æ∑ chÍ sΩn ΠƆy. §ng mÿm c≠Íi hi“n hÀu : - Nµo, b∏c ch∏u ta l™n Æ≠Íng ! §ng kä chËng gÀy trÛc, m∆c ∏o NÔng Æ∑ phai, bÓt c∂ hai cˆa tay. Tr´ng ´ng nh≠ ng≠Íi Hµ Qu∂ng Æi cµo c· lÛa. Kim ßÂng Æeo tÛi nhanh nhãn Æi tr≠Ìc, ´ng kä l˜ng th˜ng ƪng sau. G∆p Æi“u g◊ Æ∏ng ngÍ, ng≠Íi Æi tr≠Ìc lµm hi÷u, ng≠Íi ƪng sau tr∏nh vµo ven Æ≠Íng. 2. ß’n qu∑ng suËi, vıa qua c«u th◊ g∆p T©y ÆÂn Æem l›nh Æi tu«n. Kim ßÂng b◊nh t‹nh hu˝t s∏o. §ng kä dıng lπi, tr∏nh sau l≠ng mÈt t∂ng Æ∏. L≠ng Æ∏ to lÔ lÔ, cao ngÀp Æ«u ng≠Íi. Nh≠ng lÚ l›nh Æ∑ tr´ng th†y. ChÛng n„ k™u «m l™n. §ng kä ngÂi ngay xuËng b™n t∂ng Æ∏, th∂n nhi™n nh◊n b‰n l›nh, nh≠ ng≠Íi Æi Æ≠Íng xa, m·i ch©n, g∆p Æ≠Óc t∂ng Æ∏ phºng th◊ ngÂi nghÿ chËc l∏t. 112

3. Nghe ƪng tr≠Ìc c„ ti’ng h·i : - Bä con Æi Æ©u sÌm th’ ? Kim ßÂng n„i : - ß„n th«y mo nµy v“ cÛng cho mã Ëm. Tr∂ lÍi xong, Kim ßÂng quay lπi, g‰i : - Giµ ¨i ! Ta Æi th´i ! V“ nhµ ch∏u cfln xa Ɔy ! 4. Mæt gi∆c tr∏o tr≠ng mµ ho∏ thong manh. Hai b∏c ch∏u Æ∑ ung dung Æi qua tr≠Ìc m∆t chÛng. Nh˜ng t∂ng Æ∏ ven Æ≠Íng s∏ng hºn l™n nh≠ vui trong næng sÌm. Theo T´ Hoµi : - Kim ßÂng (1928 - 1943) : ng≠Íi d©n tÈc NÔng, t™n thÀt lµ N´ng V®n D“n, qu™ Î b∂n Nµ Mπ, x∑ Tr≠Íng Hµ, huy÷n Hµ Qu∂ng, tÿnh Cao Bªng, hi sinh lÛc 15 tuÊi. - §ng kä : ng≠Íi Ƶn ´ng cao tuÊi (c∏ch g‰i cÒa mÈt vµi d©n tÈc thi”u sË Î mi“n nÛi ph›a Bæc). - NÔng : mÈt d©n tÈc thi”u sË chÒ y’u sËng Î Vi÷t Bæc. - T©y ÆÂn : t™n quan Ph∏p chÿ huy ÆÂn. - Th«y mo : th«y cÛng Î mi“n nÛi. - Thong manh : (mæt) bfi mÔ ho∆c nh◊n kh´ng r‚, nh≠ng tr´ng b“ ngoµi v…n g«n nh≠ b◊nh th≠Íng. ? 1. Anh Kim ßÂng Æ≠Óc giao nhi÷m vÙ g◊ ? 2. V◊ sao b∏c c∏n bÈ ph∂i Æ„ng vai mÈt ´ng giµ NÔng ? 3. C∏ch Æi Æ≠Íng cÒa hai b∏c ch∏u nh≠ th’ nµo ? 4. H∑y t◊m nh˜ng chi ti’t n„i l™n s˘ nhanh tr› vµ dÚng c∂m cÒa Kim ßÂng khi g∆p Æfich. 113

K” chuy÷n D˘a vµo c∏c tranh sau, k” lπi toµn bÈ c©u chuy÷n Ng≠Íi li™n lπc nh· : 12 34 Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : Ng≠Íi li™n lπc nh· (tı Æ«u Æ’n l˜ng th˜ng ƪng sau.) ? - T◊m c∏c t™n ri™ng trong bµi ch›nh t∂. - Nhæc lπi c∏ch vi’t c∏c t™n ri™ng n„i tr™n. 2. ßi“n vµo chÁ trËng ay hay ©y ? - c©y s... , ch... gi∑ gπo - d... h‰c , ngÒ d... - sË b... , Æfln b... 114

(3). ßi“n vµo chÁ trËng : a) l hay n ? Tr≠a ...ay bµ m÷t ph∂i ...ªm Th≠¨ng bµ, ch∏u Æ∑ giµnh ph«n ...†u c¨m Bµ c≠Íi : vıa ...∏t vıa th¨m Sao bµ ®n Æ≠Óc nhi“u h¨n m‰i ...«n ? V≠¨ng Thıa Vi÷t b) i hay i™ ? Ki’n xuËng suËi t...m n≠Ìc uËng. Chºng may, s„ng trµo l™n cuËn Ki’n Æi vµ su˝t n˜a th◊ d...m ch’t n„. Ch...m G∏y th†y th’ li“n th∂ cµnh c©y xuËng suËi cho Ki’n. Ki’n b∏m vµo cµnh c©y, tho∏t h...m. TÀp Ɖc NhÌ Vi÷t Bæc Ta v“, m◊nh c„ nhÌ ta Ta v“, ta nhÌ nh˜ng hoa cÔng ng≠Íi. Rıng xanh hoa chuËi Æ· t≠¨i ßÃo cao næng ∏nh dao gµi thæt l≠ng. Ngµy xu©n m¨ nÎ træng rıng NhÌ ng≠Íi Æan n„n chuËt tıng sÓi giang. Ve k™u rıng ph∏ch ÆÊ vµng NhÌ c´ em g∏i h∏i m®ng mÈt m◊nh. Rıng thu tr®ng r‰i hoµ b◊nh NhÌ ai ti’ng h∏t ©n t◊nh thu˚ chung. 115

NhÌ khi gi∆c Æ’n gi∆c lÔng Rıng c©y nÛi Æ∏ ta cÔng Æ∏nh T©y. NÛi gi®ng thµnh lu¸ sæt dµy Rıng che bÈ ÆÈi, rıng v©y qu©n thÔ. M™nh m´ng bËn m∆t s≠¨ng mÔ ß†t trÍi ta c∂ chi’n khu mÈt lflng. TË H˜u : - V i÷t Bæc : chi’n khu cÒa ta trong thÍi k◊ Ɔu tranh giµnh ÆÈc lÀp vµ kh∏ng chi’n chËng th˘c d©n Ph∏p. Vi÷t Bæc gÂm c∏c tÿnh : Cao Bªng, Bæc Kπn, Lπng S¨n, Th∏i Nguy™n, Hµ Giang, Tuy™n Quang. - ßÃo : chÁ th†p vµ d‘ v≠Ót qua nh†t tr™n Æ≠Íng Æi qua nÛi. - Giang : c©y thuÈc loπi tre n¯a, th©n dŒo, dÔng Æ” Æan l∏t ho∆c lµm lπt buÈc. - Ph∏ch : mÈt loπi c©y th©n gÁ, l∏ ng∂ mµu vµng vµo mÔa hÃ. - ¢n t◊nh : c„ ¨n ngh‹a, t◊nh c∂m s©u n∆ng vÌi nhau. - Thu˚ chung : tr≠Ìc sau kh´ng thay ÆÊi. ? 1. Ng≠Íi c∏n bÈ v“ xu´i nhÌ nh˜ng g◊ Î Vi÷t Bæc (dflng th¨ 2) ? 2. T◊m nh˜ng c©u th¨ cho th†y : a) Vi÷t Bæc r†t Æãp. b) Vi÷t Bæc Æ∏nh gi∆c gi·i. 3. VŒ Æãp cÒa ng≠Íi Vi÷t Bæc Æ≠Óc th” hi÷n qua nh˜ng c©u th¨ nµo ? 4. H‰c thuÈc lflng 10 dflng th¨ Æ«u. 116

Luy÷n tı vµ c©u 1. T◊m c∏c tı chÿ Æ∆c Æi”m trong nh˜ng c©u th¨ sau : Em vœ lµng x„m Tre xanh, lÛa xanh S´ng m∏ng l≠Ón quanh MÈt dflng xanh m∏t TrÍi m©y b∏t ng∏t Xanh ngæt mÔa thu. Æfinh h∂i 2. Trong nh˜ng c©u th¨ sau, c∏c s˘ vÀt Æ≠Óc so s∏nh vÌi nhau v“ nh˜ng Æ∆c Æi”m nµo ? a) Ti’ng suËi trong nh≠ ti’ng h∏t xa, Tr®ng lÂng cÊ thÙ b„ng lÂng hoa. H Ch› Minh b) RÂi Æ’n chfi r†t th≠¨ng RÂi Æ’n em r†t th∂o §ng hi“n nh≠ hπt gπo Bµ hi“n nh≠ suËi trong. TrÛc Th´ng c) Cam X∑ ßoµi m‰ng n≠Ìc Gi‰t vµng nh≠ mÀt ong. Phπm Ti’n DuÀt 3. T◊m bÈ phÀn cÒa c©u : - Tr∂ lÍi c©u h·i \"Ai (con g◊, c∏i g◊) ? \". - Tr∂ lÍi c©u h·i \"Th’ nµo ? \". a) Anh Kim ßÂng r†t nhanh tr› vµ dÚng c∂m. b) Nh˜ng hπt s≠¨ng sÌm long lanh nh≠ nh˜ng b„ng ÆÃn pha l™. c) ChÓ hoa tr™n Æ≠Íng Nguy‘n Hu÷ Æ´ng nghfit ng≠Íi. 117

TÀp vi’t 1. T™n ri™ng : 2. C©u : Khi Æ„i cÔng chung mÈt dπ Khi rät cÔng chung mÈt lflng. TÀp Ɖc MÈt tr≠Íng ti”u h‰c vÔng cao Nghe n„i Î x∑ SÒng Thµi c„ tr≠Íng nÈi trÛ, chÛng t´i l∆n lÈi l™n th®m. HÈi ÆÂng gi∏o vi™n Æang h‰p n™n em SÔng TÍ D◊n, li™n ÆÈi tr≠Îng, d…n chÛng t´i Æi th®m tr≠Íng. Tr≠Íng c„ ÆÒ phflng h‰c cho n®m lÌp, c„ b’p, phflng ®n vµ nhµ Î. C∏c th«y c´ ®n Î cÔng h‰c sinh. 118

Vıa Æi, D◊n vıa k” : \"C¯ s∏ng th¯ hai, chÛng em Æ’n tr≠Íng cÔng vÌi gπo ®n mÈt tu«n, chi“u th¯ b∂y lπi v“. Nhµ ai nghÃo th◊ U˚ ban x∑ giÛp gπo.\" T´i h·i : - Hªng ngµy, c∏c em lµm vi÷c g◊ ? - BuÊi s∏ng, chÛng em h‰c tr™n lÌp, buÊi chi“u lµm bµi. Ngoµi giÍ h‰c, chÛng em h∏t mÛa, ch¨i th” thao ho∆c trÂng rau, nu´i gµ Æ” c∂i thi÷n b˜a ®n. - ßi h‰c c∂ tu«n, D◊n c„ nhÌ nhµ kh´ng ? - LÛc Æ«u, chÛng em cÚng nhÌ, nh≠ng Î tr≠Íng r†t vui. V“ nhµ, ai cÚng mong sÌm Æ’n s∏ng th¯ hai Æ” lπi Æ≠Óc g∆p nhau. trÛc mai : - SÒng Thµi : mÈt x∑ thuÈc huy÷n Y™n Minh, tÿnh Hµ Giang. - Tr≠Íng nÈi trÛ : tr≠Íng c„ chÁ ®n, nghÿ cho h‰c sinh Î lπi nhi“u ngµy. - C∂i thi÷n : lµm cho tËt h¨n. ? 1. Ai d…n kh∏ch Æi th®m tr≠Íng ? 2. Bπn D◊n giÌi thi÷u nh˜ng g◊ v“ tr≠Íng m◊nh ? 3. Em h∑y giÌi thi÷u mÈt vµi nät v“ tr≠Íng em. Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : NhÌ V i÷t Bæc (tı Æ«u Æ’n thu˚ chung.) ? - Nhæc lπi c∏ch vi’t c∏c dflng th¨ lÙc b∏t. - Nh˜ng tı nµo trong bµi ch›nh t∂ c«n vi’t hoa ? 2. ßi“n vµo chÁ trËng au hay ©u ? - hoa m... ƨn, m≠a m... hπt - l∏ tr..., Ƶn tr... - s... Æi”m, qu∂ s... 119

(3). ßi“n vµo chÁ trËng : a) l hay n ? - Tay ...µm hµm nhai, tay quai mi÷ng tr‘. - Nhai k‹ ...o ...©u, cµy s©u tËt ...Ûa. b) i hay i™ ? - Ch...m c„ tÊ, ng≠Íi c„ t´ng. - T...n h‰c l‘, hÀu h‰c v®n. - K...n tha l©u cÚng Æ«y tÊ. TÀp lµm v®n 1. Nghe vµ k” lπi c©u chuy÷n T´i cÚng nh≠ b∏c. GÓi ˝ : a) V◊ sao nhµ v®n kh´ng Ɖc Æ≠Óc b∂n th´ng b∏o ? b) §ng n„i g◊ vÌi ng≠Íi Ưng cπnh ? c) Ng≠Íi Æ„ tr∂ lÍi ra sao ? C©u tr∂ lÍi c„ g◊ Æ∏ng buÂn c≠Íi ? 2. H∑y giÌi thi÷u v“ tÊ em vµ hoπt ÆÈng cÒa tÊ em trong th∏ng vıa qua vÌi mÈt Æoµn kh∏ch Æ’n th®m lÌp. GÓi ˝ : a) TÊ em gÂm nh˜ng bπn nµo ? C∏c bπn lµ ng≠Íi d©n tÈc nµo ? b) MÁi bπn c„ Æ∆c Æi”m g◊ hay ? c) Th∏ng vıa qua, c∏c bπn lµm Æ≠Óc nh˜ng vi÷c g◊ tËt ? 120

Tu«n 15 CM YK Tr. TÀp Ɖc HÚ bπc cÒa ng≠Íi cha 1. Ngµy x≠a, c„ mÈt n´ng d©n ng≠Íi Ch®m r†t si™ng n®ng. V“ giµ, ´ng Æ” dµnh Æ≠Óc mÈt hÚ bπc. Tuy vÀy, ´ng r†t buÂn v◊ cÀu con trai l≠Íi bi’ng. MÈt h´m, ´ng b∂o con : - Cha muËn tr≠Ìc khi nhæm mæt th†y con ki’m nÊi b∏t c¨m. Con h∑y Æi lµm vµ mang ti“n v“ Æ©y ! 2. Bµ mã sÓ con v†t v∂, li“n dÛi cho mÈt ›t ti“n. Anh nµy c«m ti“n Æi ch¨i m†y h´m, khi chÿ cfln vµi ÆÂng mÌi trÎ v“ Æ≠a cho cha. Ng≠Íi cha v¯t ngay næm ti“n xuËng ao. Th†y con v…n th∂n nhi™n, ´ng nghi™m gi‰ng : - ß©y kh´ng ph∂i ti“n con lµm ra. 3. Ng≠Íi con lπi ra Æi. Bµ mã chÿ d∏m cho ›t ti“n ®n Æ≠Íng. °n h’t ti“n, anh ta Ƶnh t◊m vµo mÈt lµng xin xay th„c thu™. Xay mÈt thÛng th„c Æ≠Óc tr∂ c´ng hai b∏t gπo, anh chÿ d∏m ®n mÈt b∏t. SuËt ba th∏ng, dµnh dÙm Æ≠Óc ch›n m≠¨i b∏t gπo, anh b∏n l†y ti“n. 4. H´m Æ„, ´ng l∑o Æang ngÂi s≠Îi lˆa th◊ con Æem ti“n v“. §ng li“n näm lu´n m†y ÆÂng vµo b’p lˆa. Ng≠Íi con vÈi th‰c tay vµo lˆa l†y ra. §ng l∑o c≠Íi ch∂y n≠Ìc mæt : 121

- B©y giÍ cha tin ti“n Æ„ ch›nh tay con lµm ra. C„ lµm lÙng v†t v∂, ng≠Íi ta mÌi bi’t qu˝ ÆÂng ti“n. 5. §ng Ƶo hÚ bπc l™n, Æ≠a cho con vµ b∂o : - N’u con l≠Íi bi’ng, dÔ cha cho mÈt tr®m hÚ bπc cÚng kh´ng ÆÒ. HÚ bπc ti™u kh´ng bao giÍ h’t ch›nh lµ hai bµn tay con. Truy÷n CÊ T›ch Ch®m : - Ng≠Íi Ch®m : mÈt d©n tÈc thi”u sË sËng chÒ y’u Î Nam Trung BÈ. - HÚ : Æ vÀt bªng Ɔt nung loπi nh·, mi÷ng trfln, gi˜a ph◊nh ra, th≠Íng dÔng Æ˘ng c∏c loπi hπt ho∆c Æ˘ng r≠Óu, Æ˘ng mÀt. - DÛi : Æ≠a cho nh≠ng kh´ng muËn Æ” ng≠Íi kh∏c bi’t. - Th∂n nhi™n : lµm nh≠ kh´ng c„ vi÷c g◊ x∂y ra. - Dµnh dÙm : g„p tıng t› mÈt Æ” dµnh. ? 1. §ng l∑o muËn con trai trÎ thµnh ng≠Íi nh≠ th’ nµo ? 2. §ng l∑o v¯t ti“n xuËng ao Æ” lµm g◊ ? 3. Ng≠Íi con Æ∑ lµm lÙng v†t v∂ vµ ti’t ki÷m nh≠ th’ nµo ? 4. Khi ´ng l∑o v¯t ti“n vµo b’p lˆa, ng≠Íi con lµm g◊ ? V◊ sao ? 5. H∑y t◊m nh˜ng c©u trong truy÷n n„i l™n ˝ ngh‹a cÒa truy÷n nµy. K” chuy÷n 1. Sæp x’p lπi c∏c tranh sau theo ÆÛng th¯ t˘ trong c©u chuy÷n HÚ bπc cÒa ng≠Íi cha : 1 122

2 34 5 2. K” lπi toµn bÈ c©u chuy÷n. Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : HÚ bπc cÒa ng≠Íi cha (tı H´m Æ„... Æ’n bi’t qu˝ ÆÂng ti“n.) 2. ßi“n vµo chÁ trËng ui hay u´i ? - m... dao, con m... - hπt m..., m... b≠Îi - n... lˆa, n... n†ng - t... trŒ, t... th©n 123

(3). T◊m c∏c tı : a) Ch¯a ti’ng bæt Æ«u bªng s ho∆c x, c„ ngh‹a nh≠ sau : - Cfln lπi mÈt chÛt do s¨ ˝ ho∆c qu™n. - M„n ®n bªng gπo n’p Æ ch›n. - Tr∏i ngh‹a vÌi tËi. b) Ch¯a ti’ng c„ v«n ©c ho∆c ©t, c„ ngh‹a nh≠ sau : - Ch†t l·ng, ng‰t, mµu vµng „ng, do ong hÛt nhu˛ hoa lµm ra. - Vfi tr› tr™n h’t trong x’p hπng. - MÈt loπi qu∂ ch›n, ruÈt mµu Æ·, dÔng Æ” thÊi x´i. TÀp Ɖc Nhµ bË Î Nghÿ hÃ, P∏o Æi th®m bË Ng‰n nÛi Î lπi cÔng m©y M∆t trÍi theo v“ thµnh phË Ti’ng suËi nhoµ d«n sau c©y... Con Æ≠Íng sao mµ rÈng th’ S´ng s©u chºng lÈi Æ≠Óc qua Ng≠Íi, xe Æi nh≠ gi„ thÊi Ng≠Ìc l™n mÌi th†y m∏i nhµ. Nhµ cao sıng s˜ng nh≠ nÛi M†y tr®m cˆa sÊ gi„ reo ß≠Íng l™n Æi vµo trong ruÈt Quanh co nh≠ P∏o leo ÆÃo. 124

BË Î t«ng n®m ch„t v„t Gi„ nh≠ Æÿnh nÛi b∂n ta SÌm chi“u xuËng l™n thang g∏c NhÌ sao ÆÃo dËc qu™ nhµ... Nguy‘n Th∏i VÀn : - Sıng s˜ng : tı gÓi t∂ mÈt vÀt to lÌn, chæn ngang t«m nh◊n. - Thang g∏c : c∏c bÀc nËi ti’p nhau Æ” Æi tı t«ng nµy Æ’n t«ng kh∏c. ? 1. Qu™ P∏o Î Æ©u ? Nh˜ng c©u th¨ nµo cho bi’t Æi“u Æ„ ? 2. P∏o Æi th®m bË Î Æ©u ? 3. Nh˜ng Æi“u g◊ Î thµnh phË khi’n P∏o th†y lπ ? 4. Nh˜ng g◊ Î thµnh phË P∏o th†y giËng Î qu™ m◊nh ? 5. H‰c thuÈc lflng nh˜ng khÊ th¨ em th›ch. 125

Luy÷n tı vµ c©u 1. H∑y k” t™n mÈt sË d©n tÈc thi”u sË Î n≠Ìc ta mµ em bi’t. 2. Ch‰n tı th›ch hÓp trong ngo∆c ƨn Æ” Æi“n vµo chÁ trËng : a) ßÂng bµo mi“n nÛi th≠Íng trÂng lÛa tr™n nh˜ng thˆa ruÈng ... . b) Nh˜ng ngµy l‘ hÈi, ÆÂng bµo c∏c d©n tÈc T©y Nguy™n th≠Íng tÀp trung b™n ... Æ” mÛa h∏t. c) ß” tr∏nh thÛ d˜, nhi“u d©n tÈc mi“n nÛi th≠Íng lµm ... Æ” Î. d) Truy÷n HÚ bπc cÒa ng≠Íi cha lµ truy÷n cÊ cÒa d©n tÈc ... . (nhµ r´ng, nhµ sµn, Ch®m, bÀc thang) 3. Quan s∏t tıng c∆p s˘ vÀt Æ≠Óc vœ d≠Ìi Æ©y rÂi vi’t nh˜ng c©u c„ h◊nh ∂nh so s∏nh c∏c s˘ vÀt trong tranh : 4. T◊m nh˜ng tı ng˜ th›ch hÓp vÌi mÁi chÁ trËng : a) C´ng cha ngh‹a mã Æ≠Óc so s∏nh nh≠ ..., nh≠ ... b) TrÍi m≠a, Æ≠Íng Ɔt sät tr¨n nh≠ ... c) ô thµnh phË c„ nhi“u toµ nhµ cao nh≠ ... 126

TÀp vi’t 1. T™n ri™ng : 2. C©u : LÍi n„i chºng m†t ti“n mua L˘a lÍi mµ n„i cho vıa lflng nhau. TÀp Ɖc Nhµ r´ng Î T©y Nguy™n Nhµ r´ng th≠Íng Æ≠Óc lµm bªng c∏c loπi gÁ b“n chæc nh≠ lim, gÙ, s’n, t∏u. N„ ph∂i cao Æ” Ƶn voi Æi qua mµ kh´ng ÆÙng sµn vµ khi mÛa r´ng chi™ng tr™n sµn, ng‰n gi∏o kh´ng v≠Ìng m∏i. Gian Æ«u nhµ r´ng lµ n¨i thÍ th«n lµng, tr™n v∏ch treo mÈt gi· m©y Æ˘ng hfln Æ∏ th«n. ß„ lµ hfln Æ∏ mµ giµ lµng nh∆t l†y khi ch‰n Ɔt lÀp lµng. Xung quanh hfln Æ∏ th«n, ng≠Íi ta treo nh˜ng cµnh hoa Æan bªng tre, vÚ kh›, n´ng cÙ cÒa cha ´ng truy“n lπi vµ chi™ng trËng dÔng khi cÛng t’. Gian gi˜a vÌi b’p lˆa lµ trung t©m cÒa nhµ r´ng. C∏c giµ lµng th≠Íng h‰p tπi Æ©y Æ” bµn nh˜ng vi÷c lÌn. ß©y cÚng lµ n¨i ti’p kh∏ch cÒa lµng. Tı gian th¯ ba lµ n¨i ngÒ cÒa thanh ni™n. Theo tÀp qu∏n cÒa nhi“u d©n tÈc, trai lµng tı 16 tuÊi ch≠a lÀp gia Æ◊nh Æ“u ngÒ tÀp trung Î nhµ r´ng Æ” b∂o v÷ bu´n lµng. Theo Nguy‘n V®n Huy 127

: - R´ng chi™ng : mÈt Æi÷u mÛa cÒa ÆÂng bµo T©y Nguy™n. - N´ng cÙ : Æ dÔng Æ” lµm ruÈng (cuËc, cµy, bıa, li“m, h∏i,...). ? 1. V◊ sao nhµ r´ng ph∂i chæc vµ cao ? 2. Gian Æ«u cÒa nhµ r´ng Æ≠Óc trang tr› nh≠ th’ nµo ? 3. V◊ sao n„i gian gi˜a lµ trung t©m cÒa nhµ r´ng ? Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : Nhµ r´ng Î T©y Nguy™n (tı Gian Æ«u nhµ r´ng... Æ’n dÔng khi cÛng t’.) 2. ßi“n vµo chÁ trËng ≠i hay ≠¨i ? - khung c... , c... ng˘a , s... †m - m∏t r... , g... th≠ , t... c©y (3). T◊m nh˜ng ti’ng c„ th” ghäp vÌi mÁi ti’ng sau : a) - x©u, s©u b) - bÀt, bÀc - xŒ, sŒ - nh†t, nh†c TÀp lµm v®n 1. Nghe vµ k” lπi c©u chuy÷n Gi†u cµy. GÓi ˝ : a) Khi Æ≠Óc g‰i v“ ®n c¨m, b∏c n´ng d©n n„i th’ nµo ? b) V◊ sao b∏c bfi vÓ tr∏ch ? c) Khi th†y m†t cµy, b∏c lµm g◊ ? 2. D˘a vµo bµi tÀp lµm v®n mi÷ng tu«n tr≠Ìc, h∑y vi’t mÈt Æoπn v®n giÌi thi÷u v“ tÊ em. 128

THÄNH THë VÄ N§NG TH§N 129

TÀp Ɖc Tu«n 16 ß´i bπn 1. Thµnh vµ M’n lµ Æ´i bπn ngµy nh·. Ngµy †y, gi∆c M‹ näm bom ph∏ hoπi mi“n Bæc, Thµnh theo bË mã s¨ t∏n v“ qu™ M’n. M‹ thua, Thµnh v“ lπi thfi x∑. Hai n®m sau, bË Thµnh Æ„n M’n ra ch¨i. Thµnh d…n bπn Æi th®m khæp n¨i. C∏i g◊ ÆËi vÌi M’n cÚng lπ. ô Æ©y c„ nhi“u phË qu∏. PhË nµo cÚng nhµ ng„i san s∏t, c∏i cao c∏i th†p, chºng giËng nh˜ng ng´i nhµ Î qu™. MÁi s∏ng, mÁi chi“u, nh˜ng dflng xe cÈ Æi lπi n≠Ím n≠Óp. Ban Æ™m, ÆÃn Æi÷n l†p l∏nh nh≠ sao sa. 130

2. ChÁ vui nh†t lµ c´ng vi™n. ô Æ©y, b™n cπnh v≠Ín hoa c„ c«u tr≠Ót, Æu quay, c„ c∂ mÈt c∏i h lÌn. M’n r†t th›ch ch¨i Î ven hÂ. H nµy rÈng h¨n c∏i Æ«m Î lµng cÒa M’n nh≠ng kh´ng trÂng sen. Nh◊n m∆t h s„ng gÓn l®n t®n, hai Ưa lπi nhæc chuy÷n hÂi nµo b¨i thuy“n thÛng ra gi˜a Æ«m h∏i hoa. ßang m∂i chuy÷n, bÁng c∏c em nghe ti’ng k™u th†t thanh : - C¯u vÌi ! Thµnh ch≠a kfip hi”u chuy÷n g◊ Æ∑ th†y M’n lao xuËng n≠Ìc. Gi˜a hÂ, mÈt cÀu bä Æang vÔng v…y tuy÷t v‰ng. Tr™n bÍ, m†y chÛ bä ≠Ìt l≠Ìt th≠Ìt hËt ho∂ng k™u la. M’n b¨i r†t nhanh. Chÿ mÈt lo∏ng, em Æ∑ Æ’n b™n cÀu bä, khäo läo tÛm Æ≠Óc t„c cÀu, Æ≠a vµo bÍ. 3. V“ nhµ, Thµnh vµ M’n sÓ bË lo, kh´ng d∏m k” cho bË nghe chuy÷n x∂y ra. M∑i khi M’n Æ∑ v“ qu™, bË mÌi bi’t chuy÷n. BË b∂o : - Ng≠Íi Î lµng qu™ nh≠ th’ Ɔy, con π. LÛc Ɔt n≠Ìc c„ chi’n tranh, h‰ sΩn lflng sŒ nhµ sŒ cˆa. C¯u ng≠Íi, h‰ kh´ng h“ ng«n ngπi. Nguy‘n Minh : - S¨ t∏n : tπm di chuy”n kh·i n¨i nguy hi”m. - Sao sa (sao b®ng) : nh˜ng vÀt th” ch∏y s∏ng tr™n n“n trÍi ban Æ™m, lµm cho ta t≠Îng nh≠ nh˜ng ng´i sao r¨i. - C´ng vi™n : v≠Ín rÈng c„ c©y, hoa,... lµm n¨i gi∂i tr› cho m‰i ng≠Íi. - Tuy÷t v‰ng : m†t h’t m‰i hi v‰ng, kh´ng cfln g◊ Æ” mong ÆÓi. ? 1. Thµnh vµ M’n k’t bπn vµo dfip nµo ? 2. M’n th†y thfi x∑ c„ g◊ lπ ? 3. M’n Æ∑ c„ hµnh ÆÈng g◊ Æ∏ng khen ? 4. Em hi”u c©u n„i cÒa ng≠Íi bË nh≠ th’ nµo ? 5. T◊m nh˜ng chi ti’t n„i l™n t◊nh c∂m thu˚ chung cÒa gia Æ◊nh Thµnh ÆËi vÌi nh˜ng ng≠Íi Æ∑ giÛp ÆÏ m◊nh. 131

K” chuy÷n D˘a vµo gÓi ˝ d≠Ìi Æ©y, k” lπi toµn bÈ c©u chuy÷n ß´i bπn : a) ßoπn 1 : Tr™n Æ≠Íng phË - Bπn ngµy nh· - ß„n bπn ra ch¨i b) ßoπn 2 : Trong c´ng vi™n - C´ng vi™n - Ven h - C¯u em nh· c) ßoπn 3 : LÍi cÒa bË - BË bi’t chuy÷n - BË n„i g◊ ? Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : ß´i bπn (Æoπn 3) (2). Em ch‰n tı nµo trong ngo∆c ƨn Æ” Æi“n vµo chÁ trËng ? a) - (ch©u, tr©u) : Bπn em Æi ch®n ..., bæt Æ≠Óc nhi“u ... ch†u. - (chÀt, trÀt) : Phflng h‰p ... chÈi vµ n„ng b¯c nh≠ng m‰i ng≠Íi v…n r†t ... t˘. - (ch«u, tr«u) : B‰n trŒ ngÂi ... h…u, chÍ bµ ®n ... rÂi k” chuy÷n cÊ t›ch. b) - (b∑o, b∂o) : M‰i ng≠Íi ... nhau d‰n dãp Æ≠Íng lµng sau c¨n ... . - (vœ, vŒ) : Em ... m†y bπn ... m∆t t≠¨i vui Æang trfl chuy÷n. - (s˜a, sˆa) : Mã em cho em bä uËng ... rÂi ... soπn Æi lµm. 132

TÀp Ɖc V“ qu™ ngoπi Em v“ qu™ ngoπi nghÿ hÃ, G∆p Æ«m sen nÎ mµ m™ h≠¨ng trÍi. G∆p bµ tuÊi Æ∑ t∏m m≠¨i, Qu™n qu™n nhÌ nhÌ nh˜ng lÍi ngµy x≠a. G∆p tr®ng g∆p gi„ b†t ngÍ, ô trong phË chºng bao giÍ c„ Æ©u. Bπn bà r›u r›t t◊m nhau Qua con Æ≠Íng Ɔt r˘c mµu r¨m ph¨i. B„ng tre m∏t rÓp vai ng≠Íi V«ng tr®ng nh≠ l∏ thuy“n tr´i ™m Æ“m. 133

V“ th®m qu™ ngoπi, lflng em Y™u th™m cuÈc sËng, y™u th™m con ng≠Íi : Em ®n hπt gπo l©u rÂi H´m nay mÌi g∆p nh˜ng ng≠Íi lµm ra. Nh˜ng ng≠Íi ch©n Ɔt thÀt thµ Em th≠¨ng nh≠ th” th≠¨ng bµ ngoπi em. chˆ v®n long : - H≠¨ng trÍi : ˝ n„i mÔi th¨m cÒa sen to∂ ng∏t trong kh´ng gian. - Ch©n Ɔt : ˝ n„i ng≠Íi n´ng d©n. ? 1. Bπn nh· Î Æ©u v“ th®m qu™ ? 2. Qu™ ngoπi bπn Î Æ©u ? 3. Bπn th†y Î qu™ c„ nh˜ng g◊ lπ ? 4. Bπn ngh‹ g◊ v“ nh˜ng ng≠Íi lµm ra hπt gπo ? 5. H‰c thuÈc lflng bµi th¨. 134

Luy÷n tı vµ c©u 1. Em h∑y k” t™n : a) MÈt sË thµnh phË Î n≠Ìc ta. b) MÈt vÔng qu™ mµ em bi’t. 2. H∑y k” t™n c∏c s˘ vÀt vµ c´ng vi÷c : a) Th≠Íng th†y Î thµnh phË. b) Th≠Íng th†y Î n´ng th´n. 3. H∑y chäp lπi Æoπn v®n sau vµ Æ∆t d†u ph»y vµo nh˜ng chÁ th›ch hÓp : Nh©n d©n ta lu´n ghi s©u lÍi dπy cÒa ChÒ tfich H Ch› Minh : ßÂng bµo Kinh hay Tµy M≠Íng hay Dao Gia-rai hay £-Æ™ X¨-Æ®ng hay Ba-na vµ c∏c d©n tÈc anh em kh∏c Æ“u lµ con ch∏u Vi÷t Nam Æ“u lµ anh em ruÈt thfit. ChÛng ta sËng ch’t c„ nhau s≠Ìng khÊ cÔng nhau no Æ„i giÛp nhau. TÀp vi’t 1. T™n ri™ng : 2. C©u : MÈt c©y lµm chºng n™n non Ba c©y chÙm lπi n™n hfln nÛi cao. 135

TÀp Ɖc Ba Æi“u ≠Ìc Ngµy x≠a, c„ mÈt chµng thÓ rÃn t™n lµ R›t. Chµng Æ≠Óc mÈt ti™n ´ng t∆ng cho ba Æi“u ≠Ìc. Ngh‹ tr™n ÆÍi chÿ c„ vua lµ sung s≠Ìng nh†t, R›t ≠Ìc trÎ thµnh vua. PhÛt chËc, chµng Æ∑ Ưng trong cung c†m t†p nÀp ng≠Íi h«u. Nh≠ng chÿ m†y ngµy, ch∏n c∂nh ®n kh´ng ngÂi rÂi, R›t b· cung Æi÷n ra Æi. L«n kia, g∆p mÈt ng≠Íi Æi bu´n, ti“n bπc nhi“u v´ k”, R›t lπi ≠Ìc c„ thÀt nhi“u ti“n. ßi“u ≠Ìc Æ≠Óc th˘c hi÷n. Nh≠ng c„ cÒa, R›t lu´n bfi b‰n c≠Ìp r◊nh rÀp. Th’ lµ ti“n bπc cÚng chºng lµm chµng vui. Chÿ cfln Æi“u ≠Ìc cuËi cÔng. Nh◊n nh˜ng Æ∏m m©y bÂng b“nh tr™n trÍi, R›t ≠Ìc bay Æ≠Óc nh≠ m©y. Chµng bay khæp n¨i, ngæm c∂nh tr™n trÍi d≠Ìi bi”n. Nh≠ng m∑i rÂi cÚng ch∏n, chµng lπi thÃm Æ≠Óc trÎ v“ qu™. 136

Lfl rÃn cÒa R›t lπi Æ· lˆa, ngµy Æ™m vang ti’ng bÛa Æe. SËng gi˜a s˘ qu˝ tr‰ng cÒa d©n lµng, R›t th†y sËng c„ ›ch mÌi lµ Æi“u Æ∏ng m¨ ≠Ìc. Truy÷n cÊ t›ch Ba-na : ße : khËi sæt ho∆c thäp dÔng lµm b÷ Æ” Æ∆t kim loπi l™n tr™n mµ ÆÀp bªng bÛa. ? 1. N™u ba Æi“u ≠Ìc cÒa chµng thÓ rÃn. 2. V◊ sao ba Æi“u ≠Ìc kh´ng mang lπi hπnh phÛc cho chµng ? 3. CuËi cÔng, chµng hi”u Æi“u g◊ mÌi Æ∏ng m¨ ≠Ìc ? 4. N’u c„ ba Æi“u ≠Ìc, em sœ ≠Ìc nh˜ng g◊ ? Ch›nh t∂ 1. NhÌ - vi’t : V“ qu™ ngoπi (10 dflng th¨ Æ«u) (2). a) ßi“n vµo chÁ trËng tr hay ch ? C´ng ...a nh≠ nÛi Th∏i S¨n Ngh‹a mã nh≠ n≠Ìc ...ong nguÂn ...∂y ra. MÈt lflng thÍ mã k›nh ...a Cho ...fln ...˜ hi’u mÌi lµ Æπo con. Ca dao 137

b) ß∆t d†u h·i hay d†u ng∑ tr™n c∏c ch˜ in ÆÀm ? Gi∂i c©u ÆË. - C∏i g◊ mµ l≠¨i bªng gang XÌi l™n m∆t Ɔt nh≠ng hµng th®ng b®ng. GiÛp nhµ c„ gπo Æ™ ®n Si™ng lµm th◊ l≠¨i s∏ng bªng m∆t g≠¨ng. (Lµ c∏i g◊ ?) - Thu¨ bä em c„ hai sıng ß’n tu´i n≠a chıng m∆t Æãp nh≠ hoa Ngoµi hai m≠¨i tu´i Æa giµ G«n ba m≠¨i lπi m‰c ra hai sıng. (Lµ g◊ ?) TÀp lµm v®n 1. Nghe vµ k” lπi c©u chuy÷n Käo c©y lÛa l™n : GÓi ˝ : a) Khi th†y lÛa Î ruÈng nhµ m◊nh x†u, chµng ngËc Æ∑ lµm g◊ ? b) V“ nhµ, anh chµng n„i g◊ vÌi vÓ ? c) V◊ sao lÛa nhµ chµng ngËc bfi häo ? 2. K” nh˜ng Æi“u em bi’t v“ n´ng th´n (ho∆c thµnh thfi). GÓi ˝ : a) NhÍ Æ©u em bi’t (em bi’t khi Æi ch¨i, khi xem ti vi, khi nghe k”,...) ? b) C∂nh vÀt, con ng≠Íi Î n´ng th´n (ho∆c thµnh thfi) c„ g◊ Æ∏ng y™u ? c) Em th›ch nh†t Æi“u g◊ ? 138

Tu«n 17 TÀp Ɖc M C´i xˆ ki÷n 1. Ngµy x≠a, Î mÈt vÔng qu™ n‰, c„ chµng M C´i Æ≠Óc d©n tin cÀy giao cho vi÷c xˆ ki÷n. MÈt h´m, c„ ng≠Íi chÒ qu∏n Æ≠a mÈt b∏c n´ng d©n Æ’n c´ng Æ≠Íng. ChÒ qu∏n th≠a : - B∏c nµy vµo qu∏n cÒa t´i h›t h’t mÔi th¨m lÓn quay, gµ luÈc, vfit r∏n mµ kh´ng tr∂ ti“n. NhÍ Ngµi xät cho. 139

2. M C´i h·i b∏c n´ng d©n. B∏c tr∂ lÍi : - T´i chÿ vµo qu∏n ngÂi nhÍ Æ” ®n mi’ng c¨m næm. T´i kh´ng mua g◊ c∂. M C´i b∂o : - Nh≠ng b∏c c„ h›t h≠¨ng th¨m th¯c ®n trong qu∏n kh´ng ? B∏c n´ng d©n Æ∏p : - Th≠a c„. M C´i n„i : - Th’ th◊ b∏c ph∂i bÂi th≠Íng. ChÒ qu∏n muËn bÂi th≠Íng bao nhi™u ? - Th≠a Ngµi, hai m≠¨i ÆÂng. - B∏c h∑y Æ≠a hai m≠¨i ÆÂng Æ©y, t´i ph©n xˆ cho ! Nghe n„i, b∏c n´ng d©n gi∑y n∂y : - T´i c„ ÆÙng chπm g◊ Æ’n th¯c ®n trong qu∏n Æ©u mµ ph∂i tr∂ ti“n ? - B∏c c¯ Æ≠a ti“n Æ©y. 3. B∏c n´ng d©n †m ¯c : - Nh≠ng t´i chÿ c„ hai ÆÂng. - CÚng Æ≠Óc - M C´i vıa n„i vıa th∂n nhi™n c«m l†y hai ÆÂng bπc b· vµo mÈt c∏i b∏t, rÂi Ûp mÈt c∏i b∏t kh∏c l™n, Æ≠a cho b∏c n´ng d©n, n„i : - B∏c h∑y x„c l™n cho ÆÒ m≠Íi l«n. Cfln ´ng chÒ qu∏n, ´ng h∑y chfiu kh„ mµ nghe. Hai ng≠Íi tuy ch≠a hi”u g◊ nh≠ng cÚng c¯ lµm theo. Khi ÆÂng bπc trong b∏t Ûp Æ∑ k™u lπch cπch Æ’n l«n th¯ m≠Íi, M C´i ph∏n : - B∏c nµy Æ∑ bÂi th≠Íng cho chÒ qu∏n ÆÒ sË ti“n. MÈt b™n \"h›t mÔi thfit\", mÈt b™n \"nghe ti’ng bπc\". Th’ lµ c´ng bªng. N„i xong, M C´i tr∂ hai ÆÂng bπc cho b∏c n´ng d©n rÂi tuy™n bË k’t thÛc phi™n xˆ. Truy÷n cÊ t›ch NÔng 140

: - C´ng Æ≠Íng : n¨i lµm vi÷c cÒa c∏c quan. - BÂi th≠Íng : Æ“n bÔ bªng ti“n cÒa cho ng≠Íi bfi thi÷t hπi. ? 1. ChÒ qu∏n ki÷n b∏c n´ng d©n v“ vi÷c g◊ ? 2. T◊m c©u n™u r‚ l› lœ cÒa b∏c n´ng d©n. 3. Tπi sao M C´i b∂o b∏c n´ng d©n x„c 2 ÆÂng bπc ÆÒ 10 l«n ? 4. Em h∑y thˆ Æ∆t mÈt t™n kh∏c cho truy÷n. K” chuy÷n D˘a vµo c∏c tranh sau, k” lπi c©u chuy÷n M C´i xˆ ki÷n : 1 23 4 141

Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : V «ng tr®ng qu™ em V«ng tr®ng vµng thæm Æang tı tı nh´ l™n sau lu¸ tre lµng. Lµn gi„ nÂm nam thÊi m∏t r≠Ói. Tr®ng „ng ∏nh tr™n hµm r®ng, tr®ng ÆÀu vµo Æ∏y mæt. Tr®ng ´m †p m∏i t„c bπc cÒa c∏c cÙ giµ. Khuya. Lµng qu™ em Æ∑ vµo gi†c ngÒ. Chÿ c„ v«ng tr®ng v…n thao th¯c nh≠ canh g∏c trong Æ™m. Theo Phan S‹ Ch©u (2). a) Em ch‰n nh˜ng ti’ng nµo trong ngo∆c ƨn Æ” Æi“n vµo chÁ trËng ? Gi∂i c©u ÆË. - (d◊/g◊, rŒo/dŒo, ra/da, duy™n/ruy™n) C©y ... gai m‰c Æ«y m◊nh T™n g‰i nh≠ th” bÂng b“nh bay l™n Vıa thanh, vıa ... , lπi b“n Lµm ... bµn gh’, Æãp ... bao ng≠Íi ? (Lµ c©y g◊ ?) - (g◊/r◊, d›u dan/r›u ran) C©y ... hoa Æ· nh≠ son T™n g‰i nh≠ th” thÊi c¨m ®n li“n Th∏ng ba, Ƶn s∏o huy™n thuy™n ... Æ’n ÆÀu Æ«y tr™n c∏c cµnh ? (Lµ c©y g◊ ?) 142

b) ßi“n vµo chÁ trËng ®t hay ®c ? - Th∏ng chπp th◊ m... trÂng khoai Th∏ng gi™ng trÂng ÆÀu, th∏ng hai trÂng cµ Th∏ng ba cµy vÏ ruÈng ra Th∏ng t≠ b... mπ, thuÀn hoµ m‰i n¨i Th∏ng n®m g... h∏i vıa rÂi B≠Ìc sang th∏ng s∏u, n≠Ìc tr´i Æ«y ÆÂng. Ca dao : - Bæc mπ : gieo mπ. - V ıa rÂi : vıa xong. - ßÃo cao th◊ m... ÆÃo cao TrÃo l™n Æ’n Æÿnh ta cao h¨n ÆÃo. ß≠Íng l™n, hoa l∏ v…y theo Ng... hoa cµi mÚ tai bÃo, ta Æi. Ca dao TÀp Ɖc Anh ßom ß„m (T r›ch) M∆t trÍi g∏c nÛi B„ng tËi lan d«n, Anh ß„m chuy™n c«n L™n ÆÃn Æi g∏c. 143

Theo lµn gi„ m∏t ß„m Æi r†t ™m, ßi suËt mÈt Æ™m Lo cho ng≠Íi ngÒ. Ti’ng chfi Cfl BÓ : \"Ru hÏi ! Ru hÍi ! HÏi bä t´i ¨i, NgÒ cho ngon gi†c\". Ngoµi s´ng th›m Vπc L∆ng lœ mfl t´m B™n cπnh sao H´m Long lanh Æ∏y n≠Ìc. Tıng b≠Ìc, tıng b≠Ìc Vung ng‰n ÆÃn lÂng Anh ß„m quay vflng Nh≠ sao bıng nÎ. Gµ Æ©u rÈn rfip G∏y s∏ng ƪng Æ´ng, Tæt ng‰n ÆÃn lÂng ß„m lui v“ nghÿ. V‚ Qu∂ng : - ßom Æ„m : mÈt loµi b‰ c∏nh c¯ng, bÙng ph∏t ∏nh s∏ng lÀp loÃ, hoπt ÆÈng v“ Æ™m. - Chuy™n c«n : ch®m chÿ mÈt c∏ch th≠Íng xuy™n, Æ“u Æ∆n. - Cfl bÓ : loµi cfl c„ cÊ vµ ng˘c mµu n©u s…m, th≠Íng c„ d∏ng Ò rÚ. - V πc : loµi chim g«n giËng cfl, ti’ng k™u r†t to, th≠Íng Æi ®n Æ™m. ? 1. Anh ß„m l™n ÆÃn Æi Æ©u ? 2. Anh ß„m th†y nh˜ng c∂nh g◊ trong Æ™m ? 3. T◊m mÈt h◊nh ∂nh Æãp cÒa anh ß„m trong bµi th¨. 4. H‰c thuÈc lflng bµi th¨. 144

Luy÷n tı vµ c©u 1. H∑y t◊m nh˜ng tı ng˜ th›ch hÓp Æ” n„i v“ Æ∆c Æi”m cÒa nh©n vÀt trong c∏c bµi tÀp Ɖc mÌi h‰c : a) ChÛ bä M’n trong truy÷n ß´i bπn. b) Anh ßom ß„m trong bµi th¨ cÔng t™n. c) Anh M C´i (ho∆c ng≠Íi chÒ qu∏n) trong truy÷n M C´i xˆ ki÷n. 2. ß∆t c©u theo m…u Ai th’ nµo ? Æ” mi™u t∂ : a) MÈt b∏c n´ng d©n. b) MÈt b´ng hoa trong v≠Ín. c) MÈt buÊi sÌm mÔa Æ´ng. M : BuÊi sÌm h´m nay lπnh c„ng tay. 3. Em c„ th” Æ∆t d†u ph»y vµo chÁ nµo trong mÁi c©u sau ? a) ⁄ch con ngoan ngo∑n ch®m chÿ vµ th´ng minh. b) Næng cuËi thu vµng ong dÔ gi˜a tr≠a cÚng chÿ d◊u dfiu. c) TrÍi xanh ngæt tr™n cao xanh nh≠ dflng s´ng trong tr´i l∆ng lœ gi˜a nh˜ng ng‰n c©y hà phË. TÀp vi’t 1. T™n ri™ng : 2. C©u : ß≠Íng v´ x¯ Ngh÷ quanh quanh Non xanh n≠Ìc bi’c nh≠ tranh hoπ ÆÂ. 145

TÀp Ɖc ¢m thanh thµnh phË HÂi cfln Æi h‰c, H∂i r†t say m™ ©m nhπc. Tı c®n g∏c nh· cÒa m◊nh, H∂i c„ th” nghe t†t c∂ c∏c ©m thanh n∏o nhi÷t, Ân ∑ cÒa thÒ Æ´. Ti’ng ve k™u r“n r‹ trong nh˜ng Æ∏m l∏ c©y b™n Æ≠Íng. Ti’ng käo l∏ch c∏ch cÒa nh˜ng ng≠Íi b∏n thfit bfl kh´. Ti’ng cfli ´ t´ xin Æ≠Íng gay gæt. Ti’ng cfli tµu ho∂ thät l™n vµ ti’ng b∏nh sæt l®n tr™n Æ≠Íng ray «m «m. RÂi t†t c∂ nh≠ im l∆ng hºn Æ” nghe ti’ng Ƶn vi-´-l´ng tr™n mÈt c∏i ban c´ng, ti’ng pi-a-n´ Î mÈt c®n g∏c. H∂i Æ∑ ra C»m Ph∂ nhÀn c´ng t∏c. MÁi dfip v“ Hµ NÈi, H∂i th›ch ngÂi l∆ng hµng giÍ Æ” nghe bπn anh tr◊nh bµy b∂n nhπc Énh tr®ng cÒa Bät-t´-ven bªng Ƶn pi-a-n´. Anh c∂m th†y d‘ chfiu vµ Æ«u „c bÌt c®ng thºng. Theo T´ Ng‰c Hi’n 146

: - V i-´-l´ng (v‹ c«m) : loπi Ƶn 4 d©y c„ c«n käo, khi ch¨i kãp Ƶn gi˜a vai vµ cªm. - Ban c´ng : kho∂ng sµn hãp, nh´ ra tr≠Ìc t«ng g∏c (l«u). - Pi-a-n´ (d≠¨ng c«m) : mÈt loπi Ƶn lÌn c„ ph›m. - Bät-t´-ven (1770 - 1827) : nhπc s‹ nÊi ti’ng ng≠Íi ߯c. ? 1. Hªng ngµy, anh H∂i nghe th†y nh˜ng ©m thanh nµo ? 2. T◊m nh˜ng tı ng˜ t∂ ©m thanh †y. 3. C∏c ©m thanh tr™n n„i l™n Æi“u g◊ v“ cuÈc sËng cÒa thµnh phË ? Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : ¢m thanh thµnh phË (tı H∂i Æ∑ ra C»m Ph∂... Æ’n h’t) ? - T◊m c∏c t™n ri™ng trong bµi ch›nh t∂. - TÀp vi’t c∏c tı sau : Bät-t´-ven, pi-a-n´. 2. T◊m 5 tı c„ v«n ui, 5 tı c„ v«n u´i : ui M : cÒi,... u´i M : chuËi,... (3). T◊m c∏c tı : a) Ch¯a ti’ng bæt Æ«u bªng d, gi ho∆c r, c„ ngh‹a nh≠ sau : - C„ nät m∆t, h◊nh d∏ng, t›nh n’t, mµu sæc,... g«n nh≠ nhau. - Ph«n cfln lπi cÒa c©y lÛa sau khi g∆t. - Truy“n lπi ki’n th¯c, kinh nghi÷m cho ng≠Íi kh∏c. b) Ch¯a ti’ng c„ v«n ®t ho∆c ®c, c„ ngh‹a nh≠ sau : - Ng≠Óc vÌi ph≠¨ng nam. - B†m Ưt ng‰n rau, hoa, l∏... bªng hai Æ«u ng„n tay. - Tr∏i ngh‹a vÌi rÁng. TÀp lµm v®n D˘a vµo bµi tÀp lµm v®n mi÷ng Î tu«n 16, em h∑y vi’t mÈt b¯c th≠ ngæn (kho∂ng 10 c©u) cho bπn, k” nh˜ng Æi“u em bi’t v“ thµnh thfi ho∆c n´ng th´n. 147

Tu«n 18 §n tÀp cuËi h‰c k◊ I Ti’t 1 1. §n luy÷n tÀp Ɖc vµ h‰c thuÈc lflng. 2. Nghe - vi’t : Rıng c©y trong næng Trong ∏nh næng m∆t trÍi vµng „ng, rıng kh´ hi÷n l™n vÌi t†t c∂ vŒ uy nghi, tr∏ng l÷. Nh˜ng th©n c©y trµm v≠¨n thºng l™n trÍi nh≠ nh˜ng c©y n’n khÊng lÂ. Tı trong bi”n l∏ xanh rÍn, ng∏t dÀy mÈt mÔi h≠¨ng l∏ trµm bfi hun n„ng d≠Ìi m∆t trÍi. Ti’ng chim kh´ng ngÌt vang xa, v‰ng m∑i l™n trÍi cao xanh thºm. Theo ßoµn Gi·i Ti’t 2 1. §n luy÷n tÀp Ɖc vµ h‰c thuÈc lflng. 2. T◊m h◊nh ∂nh so s∏nh trong c∏c c©u sau : a) Nh˜ng th©n c©y trµm v≠¨n thºng l™n trÍi nh≠ nh˜ng c©y n’n khÊng lÂ. ßoµn Gi·i b) ß≠Ìc m‰c san s∏t, thºng ÆuÈt nh≠ hªng hµ sa sË c©y dÔ xanh cæm tr™n b∑i. Mai V®n Tπo 3. Tı bi”n trong c©u sau c„ ˝ ngh‹a g◊ ? Tı trong bi”n l∏ xanh rÍn, ng∏t dÀy mÈt mÔi h≠¨ng l∏ trµm bfi hun n„ng d≠Ìi m∆t trÍi. 148

Ti’t 3 1. §n luy÷n tÀp Ɖc vµ h‰c thuÈc lflng. 2. LÌp em tÊ ch¯c li™n hoan chµo mıng ngµy Nhµ gi∏o Vi÷t Nam 20 - 11. Em h∑y vi’t gi†y mÍi c´ (th«y) hi÷u tr≠Îng theo m…u d≠Ìi Æ©y : Gi†y mÍi K›nh gˆi : ..................................................................................................................... LÌp ................ tr©n tr‰ng k›nh mÍi ......................................................................... TÌi d˘ : ........................................................................................................................ ........................................................................................................................................ Vµo hÂi : ........................giÍ, ngµy ........................................................................... Tπi : .............................................................................................................................. ChÛng em r†t mong Æ≠Óc Æ„n ............................................................................. Ngµy ... th∏ng ... n®m ... LÌp tr≠Îng Ti’t 4 1. §n luy÷n tÀp Ɖc vµ h‰c thuÈc lflng. 2. Em Æi“n d†u ch†m hay d†u ph»y vµo mÁi ´ trËng trong Æoπn v®n sau ? Cµ Mau Ɔt xËp mÔa næng Ɔt nŒ ch©n chim, n“n nhµ cÚng rπn n¯t tr™n c∏i Ɔt phÀp ph“u vµ læm gi„ læm d´ng nh≠ th’ c©y Ưng lŒ kh„ mµ chËng ch‰i nÊi. C©y b◊nh b∏t c©y b«n cÚng ph∂i qu©y qu«n thµnh chflm thµnh r∆ng r‘ ph∂i dµi ph∂i cæm s©u vµo lflng Ɔt. Theo Mai V®n Tπo : - C©y b◊nh b∏t : c©y thuÈc h‰ na, v· qu∂ c„ tıng ´ n®m g„c mÍ, thfit mµu vµng nhπt hay hÂng, ®n Æ≠Óc. - C©y b«n : c©y m‰c Î vÔng n≠Ìc lÓ, c„ r‘ phÙ nh‰n vµ xËp nh´ ng≠Óc l™n kh·i m∆t bÔn. 149