1.คำศพั ทแ์ พทย์ 1 2.Nutrition Care Process 6 3.Nutrition Life Cycle 10 4.อำหำรเฉพำะโรค และอำหำรแลกเปล่ียน 23 5.Medical Nutrition Therapy 29 6.Enteral and Parenteral Nutrition 50 7.SOAP Note 62
1 คำย่อ/คำศัพท์ทำงกำรแพทย์ คำย่อแผนกต่ำงๆ ของโรงพยำบำลทีเ่ รียกกนั ท่วั ไป คำย่อ ช่ือเต็ม ควำมหมำย • ER EMERGENCY ROOM หอ้ งอุบตั ิเหตแุ ละฉุกเฉิน • OR OPERATING ROOM หอ้ งผำ่ ตดั • LR LABOR ROOM หอ้ งคลอด • OPD OUTPATIENT DEPARTMENT แผนกผปู้ ่ วยนอก • MED MEDICINE อำยรุ กรรม(กำรรักษำดว้ ยยำ) • PED PEDIATRIC กุมำรเวชกรรม(กำรรักษำ • SUR SURGICAL โดยเฉพำะเด็ก) • ORTHO ORTHOPEDIC ศลั ยกรรม(กำรรักษำดว้ ยผำ่ ตดั ) • OB-GYN OBSTRETIC GYNECOLOGY ศลั ยกรรมกระดูก(กำรรักษำโรค • ANC Ante natal care กระดูกดว้ ยยำหรือกำรผำ่ ตดั ) • IPD INPATIENT DEPARTMENT • PT PHYSICAL THERAPY สูติ-นรีเวชกรรม(กำรรักษำ โดยเฉพำะสตรีและกำรต้งั ครรภ)์ กำรดูแลก่อนคลอด แผนกรักษำผปู้ ่ วยใน แผนกกำยภำพบำบดั และฟ้ื นฟู
คำย่อท่ีใช้ในกำรบันทกึ ทั่วๆ ไป 2 • CC Chief Complaint ประวตั ิสำคญั ที่มำรพ. • PI Present illness ประวตั ิปัจจุบนั ควำมหมำย คำย่อ ชื่อเตม็ ประวตั ิอดีต โรคทำงกรรมพนั ธุ์ หรือกำรเจบ็ ป่ วย • PH Past history ของคนในครอบครัว • FH Family history ภำวะสังคมผปู้ ่ วย, อำชีพ, ควำม รับผดิ ชอบของงำนหรือลกั ษณะ • SH Social history คือกำรเจบ็ ป่ วยและสุขภำพทวั่ ไป ไลถ่ ำมตำมระบบอวยั วะต่ำงๆ เช่น • ROS Review of system ระบบทว่ั ไป ระบบผิวหนงั ระบบ ไหลเวียนโลหิต ฯลฯ • HPI History of present illness ประวตั ิปัจจุบนั ในเรื่องอำกำร, • PMH Past medical history ปัญหำ ประวตั ิอดีตของกำรรักษำ, รำยละเอียดกำรแพทย,์ กำรผำ่ ตดั ในอดีต หรือกำรเจบ็ ป่ วยในอดีตท่ี สัมพนั ธก์ บั ปัจจุบนั
• U/D Underlying disease 3 • PE Physical Examination • BP Blood Pressure โรคประจำตวั กำรตรวจร่ำงกำย คำย่อ ชื่อเต็ม ควำมดนั โลหิต • PR Pulse Rate ควำมหมำย • RR Respiratory Rate • GA General Appearance อตั รำชีพจร • HEENT Head Ear Eye Nose Throat อตั รำกำรหำยใจ • Abd Abdomen ลกั ษณะภำยนอกทว่ั ไป • Ext Extremity ศรีษะ หู ตำ จมกู คอ • IMP Impression ช่องทอ้ ง • Dx Diagnosis ระยำงค(์ แขน ขำ) • Ddx Differential Diagnosis กำรวินิจฉยั แรกรับ • Rx,Px Medical Prescribtion กำรวินิจฉยั โรค กำรวินิจฉยั แยกโรค • Tx Treatment เอกสำรท่ีแพทยเ์ ขยี นใหเ้ ภสัชกร • IVF Intravenous Fluid • V/S Vital sign สำหรับกำรจดั ยำดูแลรักษำ • I/O Intake/Outtake • N/S Neurosign คนไข้ • GCS Glas glow coma score กำรรักษำ สำรน้ำทำงหลอดเลือดดำ สญั ญำณชีพ ปริมำณน้ำเขำ้ ออกในแตล่ ะวนั สญั ญำณชีพทำงระบบประสำท คะแนนกำรประเมินกำร ตอบสนองทำงระบบประสำท
• AWS Alcohol Withdrawal score 4 แอลกอฮอล์ กำรประเมินกลุม่ อำกำรจำกกำรถอน คำย่อทใี่ ช้ในกำรวินิจฉัยโรคทใ่ี ช้กนั ท่วั ๆ ไป คำย่อ ชื่อเต็ม ควำมหมำย • Fx Fracture กระดูกหกั • DHF Dangue Hemorrahic Fever ไขเ้ ลือดออกจำกเช้ือ dangue • DF Dangue Fever ไขเ้ ลือดออกระยะแรก • URI Upper Respiratory Infection กำรติดเช้ือทำงเดินหำยใจ • COPD ส่วนบน • AE • DM Chronic Obstructive Pulmonar Disease โรคหลอดลมอุดก้นั เร้ือรัง • HT • DLD Acute exaerbation กำรกำเริบฉบั พลนั • CVA • ICH Diabetes Mellitus โรคเบำหวำน • UTI • ARF Hypertension โรคควำมดนั โลหิตสูง • CRF • ESRD Dyslipidemia โรคไขมนั ในเลือดสูง • ATN • CAPD Cerebro Vascular Accident โรคทำงหลอดเลือดสมอง Intra cerebral hemorrhage เลือดออกในสมอง Urinary Tract Infection กำรติดเช้ือทำงเดินปัสสำวะ Acute Renal Failure ไตวำยฉบั พลนั Chronic Renal Failure ไตวำยเร้ือรัง End Stage Renal Disease โรคไตวำยเร้ือรังระยะสุดทำ้ ย Acute Tubular Necrosis โรคไตวำยฉบั พลนั Continuous Ambulatory Peritoneal Dialysis กำรลำ้ งไตทำงช่องทอ้ งชนิด ตอ่ เนื่องดว้ ยตนเอง
5 • AF Atrial Fibrillation หวั ใจเตน้ ผิดจงั หวะ คำย่อ ช่ือเตม็ ควำมหมำย • VF Ventricular Fibrillation หวั ใจเตน้ ส่ันพลิว้ • VT Ventricular Tachycardia หวั ใจเตน้ ผิดจงั หวะจำกหอ้ ง • SVT Supra Ventricular Tachycardia ส่วนล่ำง • AMI Acute Myocardial Infarction หวั ใจเตน้ ผิดจงั หวะจำกห้อง • STEMI ST Elevated Myocardial Infarction • NSTEMI Non-ST Elevated Myocardial Infarction ส่วนบน • PVC Premature Ventriular Contracture • CHF Congestive Heart Failure โรคหวั ใจวำยฉบั พลนั • NF Necrotizing Fasciitis โรคหวั ใจวำยฉบั พลนั โรคหวั ใจวำยฉบั พลนั • MFPS Myofascial Pain Syndrome หวั ใจห้องลำ่ งเตน้ ผดิ จงั หวะ • CTS Carpal Tunnel Syndrome หวั ใจวำย แผลติดเช้ือเน้ือตำยลกุ ลำม • HNP Herniated Nucleus Pulposus • STD Sexual transmitted disease ถึงช้นั พงั ผืด • AGE Acute Gastroenteritis • CA Cancer ปวดเม่ือยกลำ้ มเน้ือ โรคเส้นประสำทท่ีขอ้ มือ ถูกกดรัด หมอนรองกระดูกเคล่ือน โรคติดต่อทำงเพศสัมพนั ธ์ ลำไสอ้ กั เสบฉบั พลนั โรคมะเร็ง
6 Nutrition Cane Process ข้นั ตอนท่ี 1 กำรประเมินภำวะโภชนำกำร A : Anthropometry assessment กำรวดั สัดส่วนร่ำงกำยของผปู้ ่ วย เช่น กำรชงั่ น้ำหนกั ตวั กำรวดั ส่วนสูง เส้นรอบเอว ค่ำดชั นีมวลกำย รวมถึงกำรวดั องคป์ ระกอบของร่ำงกำย B : Biochemistry assessment assessขmอ้ มeลู nต่ำtง ๆ ที่ไดจ้ ำกหอ้ งปฏิบตั ิกำร เช่น ระดบั น้ำตำล ระดบั ไขมนั ระดบั ของธำตุต่ำง ๆ ในเลือด หรือจะเป็นผลปัสสำวะ C : Clinical Sign assessment อำกำรแสดงออก หรือควำมผดิ ปกติของร่ำงกำย เช่น ภำวะบวม จะพบวำ่ เม่ือใชน้ ิ้วกดที่บริเวณหนำ้ แขง้ ผิวหนงั จะยบุ บุ๋มลงไป และคำ้ งอยนู่ ำน เป็นตน้ D : Dietary assessment
7 ข้นั ตอนทรับี่ 2ปกรำะรทวเำคินนริจื่ออฉำงยั หมทำือำรทงยด่ีใอ้ ชำ้ นนส้ หโ่วลภนงชัใหน3ำญกว่ ำคนั รือ(กNกำรuำtสรrจiอtดiบoบnถนั ำDมทiคaึกgวกnำำoมรsถบisี่ใร)นิโภกำครอบำรหิโำภรค3อำวหนั ำรกแำลระซปกั รปะรวะตั วิกตั ำิกรำร รใับชปห้ รละกั ท“ำPนEอSำหstำaรtemเชe่นnt”กำเรพแื่อพใอช้ ำใ้ หนำกรำรครวะำบมปุ ชัญอบหำแสลำะเคหวตำุ มแลเชะ่ือกทำี่เรกว่ียินวิจขฉอ้ ยั งทกำบั งรดับำ้ ปนรโะภทชำนนำอกำหรขำรอง ผปู้ ่ วย เป็นตน้ P : Problem คือ กำรระบุปัญหำท่ีเก่ียวขอ้ งกบั โภชนำกำรของ ผปู้ ่ วย E : Etiology คือ สำเหตุของปัญหำที่ระบุไว้ S : Sign / symptoms คือ อำกำรแสดงของผปู้ ่ วย หรือ หลกั ฐำนต่ำงๆ จำกกำรประเมินผปู้ ่ วย ยกตวั อยำ่ ง ของกำรเขียน “PES statement” P : Problem ผปู้ ่ วยน้ำหนกั ลดลงโดยไม่ไดต้ ้งั ใจ (NC – 3.2 ) “related to” เนื่องจำก E : Etiology ไม่สำมำรถรับประทำนอำหำรดว้ ยตนเองได้ ตอ้ งมีผชู้ ่วย และมีอำกำรหลงๆลืมๆ “as evidenced by” สงั เกตไดจ้ ำก S : Sign / symptoms กำรไดร้ ับพลงั งำนนอ้ ยกวำ่ ควำม ตอ้ งกำรของร่ำงกำย วนั ละ 800 กิโลแคลอรีร่วมกบั น้ำหนกั ตวั ท่ีลดลง 10 กิโลกรัมภำยใน 2 เดือนท่ีผำ่ นมำ
8 ข้นั ตอนท่ี 3 กำรใหแ้ ผนโภชนบำบดั (Intervention) เพอื่ แกไ้ ขปัญหำท่ีวินิจฉยั ไว้ มีไดห้ ลำกหลำยวธิ ี ข้ึนอยกู่ บั ควำมเหมำะสมกบั ผปู้ ่ วยแตล่ ะรำย เช่น กำร ใหค้ ำแนะนำ ปรึกษำทำงดำ้ นโภชนำกำรเป็นรำยบุคคลหรือรำยกลมุ่ กำรใหโ้ ภชนำกำรศึกษำ กำรวำงแผน เมนูอำหำร หรือ กำรจดั อำหำรใหก้ บั ผปู้ ่ วย เป็นตน้ ยกตวั อยำ่ ง รำยกำรอำหำรสำหรับผปู้ ่ วยเบำหวำน ใน 1 วนั 3 ม้ือหลกั + 2 ม้ือวำ่ ง = อำหำร 5 ม้ือ ม้ือ เมนูอำหำร อำหำรเชำ้ ขำ้ วตม้ กงุ้ 1 ถว้ ย + สม้ เขยี วหวำน 1 ผล อำหำรวำ่ งม้ือสำย ผลไมไ้ มห่ วำนจดั เช่น ฝร่ัง แอปเปิ ล หรือกลว้ ยหอม 1 ผล อำหำรกลำงวนั ขำ้ วผดั 1 จำน + ผกั สลดั 1 จำน อำหำรวำ่ งม้ือบำ่ ย ซำลำเปำ 1 ลกู + เกก็ ฮวยร้อน 1 แกว้ อำหำรเยน็ ขำ้ วสวย 1 ทพั พี + ปลำทูทอด 1ตวั + น้ำพริกและผกั ลวก 1 จำน ข้นั ตอนท่ี 4 กำรติดตำม ประเมินผลของแผนโภชนำกำรบำบดั (Nutrition Monitoring & Evaluation) ถำ้ ผปู้ ่ วยสำมำรถปฏิบตั ิตำมได้ ใหก้ ำลงั ใจ เสริมพลงั ใหผ้ ปู้ ่ วยสำมำรถที่จะปฏิบตั ิตวั ต่อไปใหเ้ ป็นพฤติกรรมท่ีถำวร ในขณะเดียวกนั ก็ ใหท้ ำกำรประเมินภำวะโภชนำกำรซ้ำอีกคร้ัง กรณีท่ีผปู้ ่ วยยงั ไม่สำมำรถปฏิบตั ิตำมไดน้ ้นั
9 จะช่วยคน้ หำวำ่ มีปัญหำท่ีไม่สำมำรถบรรลุไดต้ ำมเป้ำหมำยที่วำงไว้ และร่วมกนั หำทำงแกไ้ ข (กรกต วีรเธียร. 2019. กำระบวนกำรใหโ้ ภชนบำบดั (Nutrition Cane Process)).
10 Nutrition Life Cycle Nutrition for Pregnancy น้ำหนกั ตวั : แบ่งตำม BMI ก่อนต้งั ครรภ์ BMI น้ำหนกั ตวั ที่แนะนำตลอด กำรต้งั ครรภ์ (kg) < 18.5 12.5 – 18 18.5 – 24.9 11.5 – 16 25.0 – 29.9 7 – 11.5 > 30 5 – 9 Ref : Nutri-Pocket ver.2 ,2021 Energy : ปริมำณควำมตอ้ งกำรพลงั งำนตอ่ วนั ไตรมำสท่ี 1 50 – 100 kcal ไตรมำสท่ี 2 250 – 300 kcal ไตรมำสที่ 3 450 – 500 kcal Ref : Nutri-Pocket ver.2 ,2021 Protein 1.4 g/kg/day * หน่วยกรัมตอ่ วนั ไตรมำสท่ี 1 + 1 ไตรมำสท่ี 2 + 10 ไตรมำสท่ี 3 + 31 Ref : Nutri-Pocket ver.2 ,2021
11 Vitamin & mineral A D E K B1 B2 Niacin ไตรมำสที่ 1 +0 +0 +0.3 +0.3 +4 ไตรมำสท่ี 2 +100 600IU +0 +0 +0.3 +0.3 +4 ไตรมำสท่ี 3 mcg *RDA +0 +0 +0.3 +0.3 +4 Folate Biotin B5 B6 B12 Choline ไตรมำสท่ี 1 +250 +0 +1 +0.6 +0.2 +25 ไตรมำสที่ 2 +250 +0 +1 +0.6 +0.2 +25 ไตรมำสที่ 3 +250 +0 +1 +0.6 +0.2 +25 ** vit.Aไม่ควรเกิน 3,000 mcg กำรคำนวณหน่วย retinol/day Vit A ,D, Recommended Vitamin E, C Multivitamia (MTV) Vit A : 1 IU = 0.3 mcg retinol 1.NATARAL tab : 1 tab/day หรือ Vit E : 1 IU = 0.666 mg Vit D : 1 IU = 0.025 mcg 2.OBMIN – AZ : 1 tab/day cholecalciferal Note Vit C : 1 IU = 50 mg กรณี add MTV จะไดร้ บั 100 % RDI ยกเวน้ CA Ascorbic acid อาจจะให้ supplement เฉพาะตวั เพม่ิ จากเดมิ เชน่ CALTAB’CALCIUMCABONATE 1-2 tab/day
12 Key… ตวั อยำ่ งกำรเปลี่ยนหน่วยวิตำมิน Ex MTV 1 tab มี vit A 5000 IU ,RDI แนะนำ 800 mcg RE vit A 1 IU = 0.3 mcg RE vit A 5000 IU = 0.3 x 5000 vit A = 1500 mcg#RE ควำมสำคญั ของวิตำมินและเกลือ แร่ ช่วยเสริมสร้ำงพฒั นำกำรของระบบประสำท Folate และสมอง ควรไดร้ ับตงั่ แตไ่ ข่มีกำรปฏิสนธิจนถึง 12 สปั ดำหข์ องกำรต้งั ครรภ์ ปริมำณท่ีแนะนำ : คนทว่ั ไป 200 mcg/day สำหรับวยั เจริญพนั ธุ์ที่ตอ้ งกำรมีบุตร 400 mcg/day หญิงต้งั ครรภแ์ ละใหน้ มบตุ ร 600 mcg/day ปริมำณโฟเลทในอำหำร 100 กรัม ถว่ั ดำ 230.11 mcg ถวั่ เหลือง 168.89 mcg ถว่ั เขยี ว 186.4 mcg ถวั่ ลิสง 126.66 mcg โหระพำ 106.3 mcg ผกั คะนำ้ 80.1 mcg ปลำดุก 96.5 mcg สะโพกไก่ 71.86 mcg อกไก่ 60.9 mcg เน้ือววั สันใน 50 mcg เน้ือหมสู ันใน 369.4 mcg Fe หญิงต้งั ครรภเ์ สี่ยงต่อกำรธำตเุ หลก็ และภำวะซีด ซ่ึงทำให้ เกิด poor hemoglobin product ส่งผลต่อมอลกู รก และ กำรขนส่ง oxygen ใหแ้ ก่ทำรก มีผลกบั กำรพฒั นำสมองของทำรกในครรภ์
13 ปริมำณท่ีแนะนำ : คนทว่ั ไป 15 mg/day สำหรับหญิงต้งั ครรภไ์ มก่ ำหนดค่ำจำกอำหำร ใหเ้ สริมตำมขอ้ กำหนด กระทรวงสำธำรณสุข หรือตำมแพทยส์ ัง่ ธำตุเหลก็ ในอำหำร 100 กรัม Note ร่ำงกำยดูดซึมธำตุเหลก็ จำกอำหำรที่มำจำก ตบั หมู เลือดหมู เน้ือหมู เน้ือไก่ กงุ้ ถว่ั แดง สตั วไ์ ดด้ ีกวำ่ พืช กำรทำนอำหำรที่มี vit C ร่วมดว้ ย ผกั กูด Cผกaั แ&วน่ มนั เทศ เผือก เห็ดฟำง จะทำใหด้ ูดซึมดีข้นึ Vit D ช่วยเสริมสร้ำงกระดูก กำรพฒั นำกระดูกและมวล กระดูก ควรไดร้ ับกำรดื่มนมวนั ละ 1 แกว้ /วนั ปริมำณท่ีแนะนำ : คนทว่ั ไป 800 mg/day สำหรับหญิงต้งั ครรภแ์ ละใหน้ มบุตรควรไดร้ ับ 800-1000 mg/day เม่ือทำนร่วมกบั ยำเมด็ ไมค่ วรเกิน 1500 mg หรือไม่ควรบริโภคเกินปริมำณสูงสุดคือ 3000 mg/day แหลง่ แคลเซียมในอำหำร นม โยเกิร์ต นมถว่ั เหลือง นมเปร้ียว งำดำ คะนำ้ ยอดแค ใบยอ ถวั่ แระตม้ เตำ้ หูอ้ ่อน ไขเ่ ป็ด ไขไ่ ก่
14 Form of calcium กรณีทำนแคลเซียมจำกอำหำรไม่พอ และ จำเป็นตอ้ งเสริมเพื่อป้องกนั กำรขำด จะ ไดร้ ับในรูปแบบยำเมด็ โดยแต่ละตวั จะมี สัดส่วนของแคลเซียมไม่เท่ำกนั Note… Calcium carbonate ( Ca 40 % ) Calcium lactate ( Ca 40 %) Calcium gluconate ( Ca 40 %) Calcium lactate gluconate ( Ca 40 % )
15 Fluid ควำมต้องกำร 750 ml – 1000 ml/day “ หญิงต้งั ครรภแ์ ละใหน้ มบุตรจะมีควำมตอ้ งกำรน้ำมำข้ึน เน่ืองจำกร่ำงกำยนำไปสร้ำงเป็น น้ำคร่ำ น้ำนม และใชเ้ พื่อ เล้ียงทำรกในครรภ์ ” คำเฟอีนปริมำณสูง ส่งผลกบั ทำรกในครรภ์ ทำใหน้ ้ำหนกั แรก คลอดผดิ ปกติ หรืออำจเพม่ิ ควำมเสี่ยงในกำรแทง้ บุตร คำแนะนำ สำหรับแมท่ ี่ติดกำแฟ หรือชำ สำมำรถดื่มโกโกแ้ ทนได้ เพรำะมีปริมำณนอ้ ยกวำ่ Nutrition for Lactetion Protein โปรตีนที่ควรไดร้ ับเพม่ิ ข้นึ 25 กรัม/วนั หรือ 13 g/kg/day Energy : ปริมำณควำมตอ้ งกำรพลงั งำนต่อวนั 0 – 5 เดือน + 500 kcal 0 – 5 เดือน + 500 kcal Vitamin ** vit.Aไม่ควรเกิน 3,000 mcg retinAol/day D E K B1 B2 Niacin 0 – 5 เดือน +700 600IU +0 +0 +0.3 +0.5 +3 6 – 11 เดือน mcg *RDA +0 +0 +0.3 +0.5 +3 Folate Biotin B5 B6 B12 Choline 0– 5 เดือน +150 +5 +2 +0.7 +0.4 +125 6 – 11 เดือน +150 +5 +2 +0.7 +0.4 +125
16 อาหารที่แนะนาสาหรั บหญิงให้ นมบุตร โคลีน แหลง่ โปรตีนท่ีดี : เน้ือสตั ว์ ตบั ไข่ นม โยเกิร์ต เตำ้ หู้ ถว่ั และธญั พืชตำ่ งๆ วติ ำมินดี ปลำแซลมอน ปลำซำดีน ปลำทนู ่ำ ปลำแมค เคอเรล น้ำตบั ปลำ ไขแ่ ดง จำกปริมำณอำหำร 100 g ไข่แดง (820 mg) เน้ือหมูไม่ติดมนั (71.2 mg) เน้ือววั (97.7mg) อกไก่ (40.7 mg) ปลำทู (66.9 mg) เมล็ดทำนตะวนั (55.1 mg) อลั มอนด์ (521 mg) ไอโอดีน สำหร่ำย กุง้ ปลำสีกุน ปลำกะพง ปลำทู ไขไ่ ก่ ไข่เป็ด ขำ้ วบำเลย์ ขำ้ วหอมมะลิ ปลำทู ไขเ่ ป็ดเฉพำะไข่แดง ปลำจำระเมด็ ซีลิเนียม ปลำดุก เน้ือปู กุง้ หอยนำงรม อกไก่ หมู ชะอม งำดำ ถว่ั เหลือง ดอกกะหล่ำ สะเดำ แครอท หน่อไมฝ้ รงั่ หวั ปลี ลน้ิ จ่ี ลาไย เพม่ิ เตมิ ...
17 สารอาหารในนมผแมกั ่เพม่ิ น้ำนม ส่วนประกอบ กยุ ช่ำย ขงิ ใบแมงลกั ฟักทอง ใบกระเพรำ หัวปลี น้ำนมระยะแรก น้ำนมเหลือง (Colostrum) Energy : 20 kcal/oz หรือประมำณ 680 kcal/L ระยะแรก 1-3 วนั แรก Prot : 229 g/L Fat : 29.5 g/L High : Protein, Immunoglobulin, Fat Lactose : 57 g/L Soluble vitamin, Na, P, Cl, Zn, Lactose Ash : 3.8 g/L ส่วนประกอบอื่นๆ : CHO, Fat, water Soluble vitamin ส่วนประกอบ น้ำนมระยะเปลี่ยนผำ่ น ( Transitional milk ) Energy : 735 kcal/L ระยะเวลำ 10 – 14 วนั หลงั คลอด Prot : 15.9 g/L ลกั ษณะสี “ขำวครีม” คลำ้ ยนมมำกข้นึ Fat : 35.2 g/L Lactose : 64 g/L Ash : 2.6 g/L Energy : 747 kcal/L ส่วนประกอบ Prot : 10.6 g/L น้ำนมระยะ3 ( Mature milk ) Fat : 38 g/L ต้งั แต่ 14 วนั หรือ 2 สัปดำห์หลงั คลอด Lactose : 68 g/L ปริมำณน้ำนมจะมีปริมำณมำกข้ึน สำรอำหำรเพ่มิ ข้ึน Ash : 2.02 g/L
18 เปรียบเทียบ ส่วนประกอบ นมแม่ นมววั นมแม่ VS นมววั lgA 1 0.03 lgM 0.01 0.03 lgG 0.01 0.6 Whey 65 %TP 76 %TP Casein 35 %TP 18 %TP Nutrition for Infancy and childen Age Calculation Energy 0-3 m (89+wt(kg)-100)+175 4-6 m (89+wt(kg)-100)+56 7-12 m (89+wt(kg)-100)+22 Energy requirement อำยุและเพศ พลงั งำน อำยุและเพศ พลงั งำน M:0-5m 490 M : 1-3 Y 1050 F : 0-5 m 460 1290 M : 6 – 11 m 680 4-5 Y 1440 F : 6 - 11 m 610 6-8 Y 980 F : 1-3 Y 1200 4-5 Y 1320 6-5 Y
19 Protein Protein requirement Age A D E K B1 B2 Niacin 0-5 m นมแม่ นมแม่ นมแม่ นมแม่ นมแม่ นมแม่ นมแม่ 6-11 m 250 400 IU 5 mg 25 mg 0.3 mg 0.4 mg 4 mg mcg Age B5 B6 Folate B12 Biotin Choline c 0-5 m นมแม่ นมแม่ นมแม่ นมแม่ นมแม่ นมแม่ นมแม่ 6-11 m 1.8 mg 0.3 mg 85 mcg 0.5 mcg 6 mcg 150 mg 50 mg 1-3 Y 300 600 6 30 0.5 0.5 6 4-5 Y 350 600 9 55 0.6 0.6 8 6-8 Y 350 600 9 55 0.6 0.6 8 mcg IU mg mg mg mg mg
20 Fluid Note ! Female 9 – 12 years 1650 kcal 13 – 15 years 1860 kcal Nutrition for Aldolescent 16 – 18 years 1890 kcal Energy Male 9 – 12 years 1800 kcal 13 – 15 years 2200 kcal 16 – 18 years 2370 kcal 0 – 10 kg : 100 m/kg 11 – 20 kg : 1000 ml + 50 ml/kg ท่ีเพม่ิ ข้ึน > 20 kg : 1500 ml + 20 ml/kg ที่เพมิ่ ข้นึ Note วยั รุ่น : ช่วงอำยุ 9 -18 ปี
21 Protein 9 – 12 years 39 g Male 13 – 15 years 55 g Female 16 – 18 years 61 g 9 – 12 years 40 g 13 – 15 years 51 g 16 – 18 years 51 g อำหำรท่ีแนะนำ : ควรทำนปลำอยำ่ งนอ้ ย 3 คร้ัง/สัปดำห์ ไข่ 3-7 คร้ัง/สัปดำห์ ทำนเน้ือแดง ตบั เพ่อื ใหไ้ ดร้ ับโปรตีนคุณภำพ ธำตุเหลก็ วิตำมินและเกลือแร่ ตำ่ งๆ เพยี งพอตอ่ ควำมตอ้ งกำร
22 Nutrition for Adult พลงั งำน (kcal) โปรตีน(g) Age 2260 61 19-30 2190 60 Male 31-50 2180 60 51-60 1790 59 61-70 1740 56 >70 Female Age พลงั งำน โปรตีน 19-30 31-50 1780 53 51-60 1780 52 61-70 1770 52 >70 1560 50 1540 49
23 ธงโภชนำกำรทุกกลุ่มวยั อำหำรเฉพำะโรค อำหำรเฉพำะโรค หมำยถึง อำหำรที่ไดร้ ับกำรดดั แปลงโดยใชค้ วำมรู้ทำงดำ้ นโภชนศำสตร์และสรีรวทิ ยำของ มนุษย์ เพอ่ื ใหเ้ หมำะสมต่อสุขภำพ ภำวะร่ำงกำย ควำมเจ็บป่ วยและอำกำรของโรคที่มีอยู่ มุ่งเนน้ ท่ีไดร้ ับ สำรอำหำรและพลงั งำนอยำ่ งเหมำะสม ประเภทของอำหำรเฉพำะโรค • อำหำรไขมนั ต่ำ • อำหำรโปรตีนสูง • อำหำรจำกดั โปรตีน • อำหำรโซเดียมต่ำ • อำหำรท่ีมีใยอำหำรสูง • อำหำรปรำศจำกใยอำหำร
24 อำหำรเบำหวำน หมำยถึงอำหำรท่ีเหมำะสำหรับผเู้ ป็นเบำหวำน ซ่ึงคุณสมบตั ิจะเพิม่ ใยอำหำร มีโปรตีนสูง เนน้ แหล่งไขมนั ไม่อิ่มตวั และเล่ียงแหลง่ คำร์โบไฮเดรตเชิงเด่ียวเท่ำท่ีทำได้ อำหำรควำมดนั โลหิตสูง หมำยถึง อำหำรท่ีควบคุมปริมำณโซเดียมใหไ้ ม่เกินที่กำหนดไว้ โดยปรุงให้รสชำติดี ผำ่ นทำงเครื่องเทศหรือสมนุ ไพรอ่ืน ๆ เนน้ ใยอำหำร ไขมนั ไม่อ่ิมตวั สูง อำหำรสำหรับผปู้ ่ วยโรคไตมีควำมสำคญั เนื่องจำกไตไมส่ ำมำรถขบั ของเสียออกจำกร่ำงกำย กำรควบคมุ อำหำร ที่ถกู ตอ้ งมีผลทำใหเ้ กิดโรคแทรกซอ้ นนอ้ ยลง ชะลอกำรเส่ือมของไต 1.โปรตีน ถำ้ ไตเสื่อมไม่มำกใหร้ ับประทำนโปรตีนได้ 0.8 กรัม/กก/วนั แตถ่ ำ้ เสื่อมมำกใหจ้ ำกดั ปริมำณโปรตีน ไม่เกิน 0.6 กรัม/กก/วนั 2.แป้งหรือคำร์โบไฮเดรต 3.ไขมนั หลีกเล่ียงไขมนั จำกสตั ว์ 4.เกลือแร่ ผปู้ ่ วยไตวำยใหล้ ดอำหำรเคม็ อ ำ ห ำ ร ที่ ดี ต่ อ ก ำ ร รั ก ษ ำ ม ะ เ ร็ ง 1. อำหำรทม่ี ีโปรตนี สูง เช่น เน้ือปลำ ไข่ นม ถวั่ ต่ำงๆ เพรำะผปู้ ่ วยมะเร็งมีอตั รำกำรสลำยโปรตีน เพ่มิ ข้ึน กำรไดร้ ับโปรตีนและกรดอะมิโนท่ีจำเป็นอยำ่ งเพียงพอ 2. อำหำรทใ่ี ห้พลงั งำนสูง เนื่องจำกผปู้ ่ วยมกั กินอำหำรไดใ้ นปริมำณนอ้ ย 3.กนิ ผักผลไม้ให้ครบวนั ละ 5 สี จดั เป็นสำรตำ้ นอนุมลู อิสระ มีคุณสมบตั ิในกำรป้องกนั ไมใ่ หม้ ะเร็ง ลกุ ลำมได้ (ควรลำ้ งใหส้ ะอำด) 4.กนิ ไขมันจำกปลำ เพรำะน้ำมนั ปลำมีกรดโอเมกำ้ 3 ช่วยลดกำรอกั เสบ เหมำะสำหรับผปู้ ่ วยมะเร็งที่ น้ำหนกั ตวั นอ้ ย และ ไมค่ วรกินอำหำรที่มีไขมนั จำกสตั วท์ ี่เป็นไขมนั อ่ิมตวั มำก 5.กนิ มื้อใหญ่ในช่วงเช้ำ และแบ่งอำหำรเป็นม้ือเลก็ ๆ หลำยม้ือ ช่วยใหก้ ินอำหำรไดม้ ำกข้ึน โรคไขมันในเลือดสูง เป็นภำวะท่ีร่ำงกำยมีระดบั ไขมนั ในเลือดสูงกวำ่ ปกติ อำจเป็นระดบั โคเลสเตอรอลสูงหรือระดบั ไตรกลี เซอร์ไรดส์ ูงอยำ่ งใดอยำ่ งหน่ึงหรือสูงท้งั สองชนิดก็ได้ ๐ เลี่ยงรับประทำนไขมนั สัตว์ ๐ เล่ียงอำหำรที่มีโคเลสเตอรอลสูง เช่น ไข่ปลำ ไข่แดง ตบั ไต มนั สมอง ปลำหมึก หอยนำงรม จำกดั ไข่ แดงไม่เกิน 3-4 ฟองต่อสัปดำห์ ส่วนไขข่ ำวรับประทำนไดท้ ุกวนั
25 ๐ ลดอำหำรท่ีเติมน้ำตำล ท้งั ขณะปรุงประกอบอำหำร หรือเติมขณะกินอำหำร ขนมหวำนจดั เคร่ืองด่ืมหรือ ผลิตภณั ฑท์ ี่มีน้ำตำลสูง ๐ เลือกรับประทำนอำหำรท่ีมีเสน้ ใยอำหำรสูง ไดแ้ ก่ ผกั ผลไม้ ขำ้ วกลอ้ ง ธญั พชื ที่ไมผ่ ำ่ นกำรขดั สีหรือขดั สีนอ้ ย ๐ เลือกรับประทำนอำหำรที่ไม่ใชน้ ้ำมนั เช่น ยำต่ำงๆ แกงเลียง แกงสม้ แกงเหลือง แกงป่ ำ แกงจืด ตม้ ยำ ปลำน่ึง กบั ผกั ปลำยำ่ ง มะเขอื เผำ(ไม่ไหม)้ อำหำรที่ผดั ใส่น้ำมนั นอ้ ย อำหำรทอดท่ีไม่อมน้ำมนั อำหำรแลกเปลยี่ น ( Food Exchange) เป็นกำรจดั กลุ่มอำหำรโดยยดึ ปริมำณ คำร์โบไฮเดรต โปรตีน และไขมนั เป็นหลกั โดยที่อำหำรในแต่ละหมวด จะใหพ้ ลงั งำนและสำรอำหำรหลกั ดงั กล่ำวในปริมำณท่ใี กลเ้ คยี งกนั จึงสำมำรถนำอำหำรภำยในหมวดเดียวกนั มำแลกเปลี่ยนกนั ได้ รำยกำรอำหำรแลกเปลี่ยนมีประโยชน์อยำ่ งไร? รำยกำรอำหำรแลกเปลี่ยน มีประโยชน์ต่อนกั กำหนดอำหำร ผปู้ ่ วย และผสู้ นใจในกำรจดั อำหำร เพ่ือ สำมำรถ เลือกกินไดห้ ลำกหลำย ครบหมวดหมู่ เพยี งพอกบั ควำมตอ้ งกำรของร่ำง กำย และเหมำะสมกบั โรคท่ีเป็นอยู่ รำยกำรอำหำรแลกเปลย่ี น จำแนกออกเป็น 6 หมวด - หมวดนม - หมวดผกั -หมวดผลไม้ - หมวดขำ้ ว แป้ง ธญั พชื -หมวดเน้ือสตั ว์ -หมวดไขมนั
26
27 หมวดที่1 :นม 1 ส่วนเท่ำกบั 240 มิลลิลิตร (มล.) หรือ 1 ถว้ ยตวง ใหส้ ำรอำหำร แตกตำ่ งกนั ไปตำมปริมำณของไขมนั หมวดที่ 2: ผัก มีหลำยชนิด ใหพ้ ลงั งำนแตกตำ่ งกนั จดั แบง่ เป็น 2 ประเภทไดแ้ ก่ ผกั ประเภท ก. ผกั ใบเขยี ว รับประทำนเท่ำใดก็ไดต้ ำมตอ้ งกำร ใหพ้ ลงั งำนต่ำมำก ผกั ประเภท ข. ผกั หวั หรือกลุ่มผกั ที่รับประทำนม้ือละ 3 ส่วน ควรคิดพลงั งำนดว้ ย โดยผกั ประเภทน้ี 1 ส่วน ให้ คำร์โบโฮเดรต5 กรัม โปรตีน 2 กรัม หมวดที่ 3: ผลไม้ 1 ส่วน ใหค้ ำร์โบไฮเดรต 15 กรัม พลงั งำน 60 แคลอรี เส้นใยประมำณ 2 กรัม หมวดท่ี 4: ข้ำว แป้ง ขนมปัง ธัญพืช อำหำรหมวดน้ี ไดแ้ ก่ ขำ้ ว ขนมปัง เมลด็ ธญั พืช และผลิตภณั ฑจ์ ำกธญั พชื รวมถึงผกั บำงชนิดที่มีคำร์โบไฮเดรต สูง อำหำรวำ่ งบำงชนิด และถว่ั เมลด็ แหง้ ตำ่ งๆ อำหำร 1 ส่วนให้ คำร์โบไฮเดรต 15 กรัม โปรตีน 2 กรัม ไขมนั 0- 1 กรัม ใหพ้ ลงั งำน 80 แคลอรี หมวดท่ี 5: เนื้อสัตว์และผลติ ภณั ฑ์ อำหำรหมวดน้ีใหส้ ำรอำหำรโปรตีนและไขมนั เป็นหลกั แบ่งออกเป็น 4 กลุม่ ตำมปริมำณไขมนั ดงั น - กลมุ่ มีไขมนั ตำ่ มำก กลุม่ น้ี 1 ส่วนมีโปรตีน 7 กรัม ไขมนั 0-1 กรัม พลงั งำน 35 แคลอรี - กลุม่ มีไขมนั ตำ่ กลมุ่ น้ี 1 ส่วน ใหโ้ ปรตีน 7 กรัม ไขมนั 3 กรัม พลงั งำน 55 แคลอรี - กลุ่มมีไขมนั ปำนกลำง 1 ส่วน ใหโ้ ปรตีน 7 กรัม ไขมนั 5 กรัม และพลงั งำน 75 กิโลแคลอรี - กลุม่ มีไขมนั สูง 1 ส่วน ใหโ้ ปรตีน 7 กรัม ไขมนั 8 และพลงั งำน 100 กิโลแคลอรี
28 หมวด 6: ไขมัน 1 ส่วนของไขมนั คือไขมนั หนกั 5 กรัม ใหพ้ ลงั งำน 45 กิโลแค ลอรี แบง่ ตำมชนิดของกรดไขมนั ได้ ดงั น้ี - กลมุ่ ไขมนั ที่มีกรดไขมนั อิ่มตวั (Saturated fatty acid) - กลมุ่ ไขมนั ท่ีมีกรดไขมนั ไม่อ่ิมตวั หลำยตำแหน่ง (Polyunsaturated fatty acid) - กลุ่มไขมนั ที่มีกรดไขมนั ไมอ่ ่ิมตวั ตำแหน่งเดียว (Monounsaturated fatty acid)
29 MNT I Nutrition in Diabetes Type I diabetes Autoimmune ทำลำย β-cell, insulin deficiency Type I I diabetes insulin resistance, insulin secretion Gestational diabetes mellitus,(GDM) Pregnancy trimester 2,3 ไม่มีประวตั ิเป็นเบำหวำนก่อนต้งั ครรภ์ Special types จำกสำเหตอุ ่ืนๆ เช่น cystic fibrosis,pancreatitis,drugs,treatment.HIV organ transplant Screening Type II diabetes DLP ที่มีค่ำTG>250mg/dl,LDL <35 mg/dl รวมถึงผทู้ ่ีมีประวตั ิ ครอบครัวเป็น DM หำกมีขอ้ ใดขอ้ หน่ึงควร ไดร้ ับกำรคดั กรอง 1. Age >35 year IFG IGT 2. BMI >25 kg/ m2 ตรวจ fasting plasma glucose ตรวจ fasting capillary blood 3. Hypertension,DLP,IGT/IFG glucose ปลำยนิ้ว +2 h- 4. Polycytic ovarian syndrome FPG PG(OGTT) glucose 75 g 5. : 100-125mg/dl 140-199 mg/dl prediabetes
30 Diagnosis Type II diabetes Criteria for diagnosis T2 DM FPG ขณะอดอำหำร ≥126 mg/dl 2 h-P(OGTT) ≥200 mg/dl Hba1c ≥6.5% *** กำรวนิ ิจฉยั คร้ังแรก; ซักประวตั ิ,ตรวจตำ,lab lipid profile, liver fuction,Urine exam, rerum Cr/eGFR,dietary recall,behavior,physical activity,knowledge,Nutrition assessment Screening Gestational diabetes mellitus,(GDM) ตรวจคดั กรองเม่ือระยะครรภ์ 24-28 week วธิ ีกำรคดั กรอง 1.one step 2.two step One step Two step Fast 8 hr. 75 g ( OGTH) Non-fasting Diagnosis: 1. 50 g GLT GDM ก่อนด่ืม (92mg/dl) 2. 100 g (OGTT) : 1 h.180 mg/dl Diagnosis: >2 ขอ้ : 2 h 153 mg/dl :ก่อนด่ืม 95 mg/dl : 1 h. 185 mg/dl : 2 h 155 mg/dl :3 h. 140 mg/dl
31 Nutrition Goal in diabetes Hba1C <7% 1. Healthy person 7-7.5% 2. ผปู้ ่ วยท่ีมี condition <8.5% 3. ผปู้ ่ วยท่ีมีภำวะเปรำะบำงสมองเสื่อม หลีกเลี่ยงภำวะน้ำตำลในเลือดสูง 4. ผปู้ ่ วย Pallative -Lifestyle behavior change -Prevent and delay disease Recommended: 1.Male: 5 carb /meal , 15 carb/day Female: 4 carb/meal,12 carb/day 2.Meal plan for individual 3.Control weight (ลดพลงั งาน 500-750 kcal/day) 4.Physical activity 150 min/week *Key 1 : carb =15 g CHO CHO (g) = 1 unit Insulin per 9___ CHO Bolus Insulin (unit) = ___unit Insulin per carb Insulin (unit) Carb
Action of insulin Onset peak 32 <15 min 0.5-1.5 hr Rapid acting <15 min 0.5-1 hr Duration :1 spro(humalg) 2-3 hr :Aspaet(novalog) 0.5-1 hr 2-3 hr 1-3 hr Short acting 2-4 hr 4-10 hr 3-6 hr :Regular 3-4 hr 4-12 hr 10-16 hr Intermediate 6-10 hr 10-16 hr 16-18 hr : NPH 2-4 hr Peakless :lente 18-20 hr 24 hr Long acting : Ultalente :Lantus
33 Method 2 The rule of 450 or 500 คำนวณ insulin :Carbohydrate ratio = 450 or 500 Total daily insulin dose (TDD) Example TDD = 36 units ,Glucose level are within Target range insulin : carbohydrate ratio = 500/6= 13.8 (up to 14) #Ratio 1.14 Diabetes drung แบ่งตำมกลไกกำรออกฤทธ์ิ ของยำ มี 4 กลมุ่ 1. กลุ่มที่กระตุน้ ใหเ้ พิม่ กำรหลงั่ insulin จำกตบั ออ่ น (insulin secretagogues) ยำ กำรออกฤทธ์ ิ Side effect 1. Glipizide 2. Glipiride ลด Hba1C 1-2 % - Weight gain 3. Repa-glinide - hypogycemia 4. Gliptin 2. กลุ่มท่ีลดภำวะด้ือ insulin ยำ กำรออกฤทธ์ิ Side effect 1.Glitazone ลด Hba1C 0.5-1.4% - น้ำหนกั ข้นึ - ภำวะบวมน้ำ เหมำะกบั ผปู้ ่ วย obesity ใชร้ ่วม - กระดูกพรุน - หำ้ มใชก้ บั ผปู้ ่ วย CHF metformin ได้ เส่ียง - คลื่นไส้ - อำเจียน hypoglycemia นอ้ ย - เบ่ืออำหำร 2.metformin ลด Hba1c 1-2%
34 3. กลุ่มที่ยบั ย้งั เอน็ ไซม์ alpha-glucosidase (alpha-glucosidase inhibitors) ท่ีเยอ่ื บุลำไส้ ทำใหล้ ดกำร ดูดซึมกลูโคสจำกลำไส้ ยำ กำรออกฤทธ์ิ Side effect alpha-glucosidase inhibitors ลด Hba1C 0.4-0.6% -น้ำหนกั ตวั ไมเ่ ปลี่ยนแปลง -เหมำะสำหรับผทู้ ี่มีปัญหำ ควบคมุ น้ำตำล -ไม่ควรใหใ้ นผปู้ ่ วยที่มี eGFR <30 4. กลุ่มที่ยบั ย้งั Sodium-glucose co-transporter (SGL T-2) receptor ท่ีไต ทำใหข้ บั กลูโคสออกทำง ปัสสำวะ ยำ กำรออกฤทธ์ ิ Side effect 1SGLT-2 inhibitor ลด Hba1C -น้ำหนกั ลด -ลดกำรเกิดโรคหวั ใจและ หลอดเลือดในผปู้ ่ วยที่เนโรค แลว้ -ไมค่ วรใหใ้ นผปู้ ่ วยที่มี ระดบั eGFR<45-60
35 Metabolic syndrome Key : เกณฑท์ ่ีไดร้ ับควำมนิยมมำกที่สุด คือ NCEPATPlll จะตอ้ งมีควำมผดิ ปกติ อยำ่ งนอ้ ย 3 ขอ้ ใน 5 ขอ้ Diagnosis
36 1. Lifestyle modification • Control diet ลดพลงั งำนท่ีควรไดร้ ับ 500-1000 kcal/d ช่วยลดน้ำหนกั ได้ 0.5-1 kcal/week • Low cal-diet ทำนอำหำรวนั ละ 800-1200 kcal/day • Very low cal-diet intake<800 kcal/d Protein 1-1.5 g/IBW/d add vitamin supplement ตอ้ งอยู่ ในควำมดูแลของแพทย์ 2. Physical activity Moderate intensity 300 min/week 3. Behavioral therapy • Self-monitor ใหค้ วำมรู้กบั ผปู้ ่ วย สอนกำรนบั พลงั งำนกำรเลือกชนิดอำหำรและควบคุมปริมำณ • Stimulus control ลดกำรกระตนุ้ ทำงลบในกำรสร้ำงพฤติกรรมที่ส่งผลต่อสุขภำพ เพิม่ พลงั และสร้ำงแรง บนั ดำลใจในกำรออกกำลงั กำย • Moderate intensity 300 min/week
37 Dyslipidemia Diagnosis : เกณฑ์กำรวนิ จิ ฉัยใช้ ATPlll
38 Dyslipidemia Drung ออกฤทธ์ ิ/รักษำ ผลขำ้ งเคียง Nutrient interaction anticoagulant เลือดออกง่ำย ยำหวั ใจ ชำเขียว(ตำ้ นฤทธ์ิยำ) Wafarin High vitamin K (ตำ้ น ฤทธ์ ิยำ) -กินผกั ใบเขียว คะนำ้ กะหล่ำปลี ถวั่ ลนั เตำ ทู น่ำกระป๋ อง เบอรี่ ใน ปริมำณเท่ำเดิมในทกุ วนั Supplement (เสริมยำ) -กระเทียม ขิง ขมิ้น ginko wheatgrass Catclaw เกำลดั -redclover (ลำ้ งพษิ ) forskolin (ลดน้ำหนกั ) Bilberry (บำรุงตำ) -Fish oil -vitamin A,K >1000 IU Vitamin C digoxin ในผปุ้ ่ วยหวั ใจลม้ เหลว K ต่ำ Fiber (ขวำงกำรดูดซึม) quinidine หวั ใจเตน้ ผิดจงั หวะ Abdominal pain นม เนย น้ำตำล ขนมปัง ขำว (ลดกำรดูดซึม) ยำ /อำหำรที่ขบั ปัสสำวะ (K ต่ำมำกข้ึน) โสมไซบีเรีย (เพ่ิมระดบั digoxin) Citrus (เพ่มิ ระดบั ยำ)
39 Hypertension : เกณฑก์ ำรจำแนกและวนิ ิจฉยั เร่ิมใชใ้ นผทู้ ่ีมีอำยุ 18 ปี ข้ึนไป Category SBP (mmHg) DBP(mmHg) Normal 120 - 129 80 - 84 High normal 130 - 139 85 - 59 Hypertension 1 140 - 159 90 - 99 Hypertension 2 160 - 179 100 - 109 Hypentension 3 ≥ 180 ≥110 *Isolate systolic Hypertension ≤ 140 < 90 Treatiment Hypertension Level 1 Hypertension Level 2 / High normal Hypertension Lervel 3 - Lifestyle change - Lifestyle change - Lifestyle change - Reduce weight - On drugs - DASH diet - อำหำรครบ 5 หมู่ หรือจำนสุขภำพ - On drugs 2:1:1 ขนำดจำน 9 นิ้ว 4 ส่วน สำหรับผปู้ ่ วยที่มี ประกอบดว้ ย ผกั 2 ส่วน / ชนิด ขำ้ ว โรคประจำตวั สำหรับผปู้ ่ วย CKD , CVD 1 ส่วน, DASH diet CVD *สำหรับคนที่ไมม่ ีโรค (restrict Na / 2000-2400 mg / d ประจำตวั เมื่อเริ่มยำจะตอ้ ง กรณีเขม้ งวด Na 1500mg/d ) F/U 3-6 month - On drugs ทนั ทีหลงั ไดร้ ับกำร วนิ ิจฉยั - Control BP ใหไ้ ดใ้ น 3 month
40 Food pattern TLC DASH Mediterranean 4-5 servings/day 5 servings/day Eat daily Food group 4-5 servings/day 4servings/day Eat daily Vegetables 6-8 servings/day 7servings/day Eat daily Fruits 2-3 servings/day 2-3servings/day Eat daily Grains Fat – Free or ≤5 oz. per day (Specifically, cheese Low – fat milk products and yogurt in low to Counted in moderate amounts ) Lean meats,poultry,fish <6 oz. per day vegetable servings Eat Fish and poultry Amount depend on Nuts, seeds, 4-5 servings/day daily calorie level twice weekly legumes,pulses 2-3 servings/day No recommendation ≤7 eggs/week Fats and oils ≤5 servings/week Eat daily Sweets and added sugars Use olive oil daily in cooking ≤ 2 sweets/week
41 Drug ช่ือยำ (ช่ือกำรคำ้ ออกฤทธ์ ิ/รักษำ ผลขำ้ งเคยี ง _thiazide (diuril) Indapamide Thiazide diuretic K+ ต่ำ, uric สูง DM Zaroxolyn Chlorthlidone K-sparing diuretic K+ สูง Spironolactone (Aldactone) triamterene (Dyerenium) เสริมฤทธ์ิ diureticชะอม ชะอเทศ artichoke เมลด็ ผกั ชี goldenseal Amiloride Atenolol Doxazosin cloindine Sympatheticlytic ใจเตน้ ชำ้ ใชใ้ นคนด้ือยำมำก Amlodipine (Norvasc) Ca channel block - บวม Verapamil Diltiazem (tiazac) - ขยำยหลอดเลือด - ทอ้ งผกู - หวั ใจเตน้ ชำ้ Enalapril(_pril) ไอแหง้ ,hyperKalemia _sartan ACE inhibitor Angiotensin2 bolck Kidney Nutrition in AKI Disease 1. Severe dehy dration 2. Cir culatory collapse 3. Acute tubular necrosis 4. Trauma, surgery 5. Septicemia
42 Cause Goal ป้องกนกำรเกิด PEW ป้องกนั กำรลดลงของ Lean body muscle Improve nutrition status ลดอตั รำกำรเสียชีวติ
43 cancer Nutrition in cancer กำรแบง่ ระยะของโรคมะเร็ง ; บอกกสำรลุกลำม ควำมรุนแรง Tumor ขนำดกอ้ น -Tx = ม่สำมำรถประเมินกอ้ นได้ -TO = ไม่มีหลกั ฐำนของกอ้ น -Tis = มะเร็ง ระยะตน้ ๆ -T1,2,3,4 = ขนำดกอ้ นเลก็ ไปใหญ่ Metastasis กำรแพร่กระจำยของโรคไปที่อวยั วะอื่น -Mx = ไม่สำมำรถประเมินกำรแพร่กระจำยได้ -Mo = ไม่พบกำรแพร่ไปยงั ท่ีอ่ืน -M1 = แพร่กระจำยไปยงั อวยั วะอื่น Lymph nodes ต่อมน้ำเหลืองท่ีมะเร็งลุกลำม -Nx = ไมส่ ำมำรถประเมินตอ่ มน้ำเหลืองได้ -No = ไม่พบมะเร็งต่อมน้ำเหลือง -N1,2,3,4 = จำนวนต่อมน้ำเหลืองท่ีเซลลม์ ะเร็งเขำ้ ไป
44 Concept treatment Curatuve or Palliative 1. Surgery 2. Radiotherapy High dose 3. Med.onco CMT/HCT 4. Palliative Nutrition concept • Screening & assessment • Energy Energy,Protein,vitamin,minerals Substrate requirement • Pharmaconutrient corticosterold, progestin, Omega-3 , Fish oil , Prokinetics • Exercise Refeeding Syndrome Minor risk factor : 1.BMI< 18.5 kg/m2 2.weight > 10% in 3-6 month 3. Poor /no nutrition intake > 5 day 4. alcohol abuse/drung ex.insulin,CMT, antacids, diuretics
45 Remember 4 groups No risk , Low risk = 1 minor risk factor High risk = 1 major / 2 minor risk factor Very high risk = BMI < 14 , weight loss >20%, starvation>15 day Refeeding Syndrome Major risk factor : • BMI <16 kg/ m2 • Weight loss >15% in 3-6 month • Poor/no Nutrition intake >10 day • E-lyte imbalance before feeding (K,Mg,P)
46 Treatement ** Supplement thiamine 200-300 mg D1-5, MTV D1-10 • Day 1-3 C: 40-60% -Very high risk : 5-10 kcal P:15-20% -High risk : 10-15kcal F:30-40% -Low risk : 15-25 kcal • Day 4-6 Control: replace -Very high risk : 10-20 kcal K,Po4/mg Fluid -High risk : 15-25 kcal depend on Fluid -Low risk : 30 kcal status glucose • Day >7 -Very high risk : 20-30 kcal and step 100% TEE -High risk : 100% TEE -Low risk : 100% TEE
47 Nutrition in ENT cancer protein 1.2-1.5 g/day Symtoms • Weight loss • Dysphagia • Poor intake • Tumor grow Risk : Malnutrition Goal : improve nutrition status Risk : Refeeding syndrome start 10-25 cal/kg/d (80% BEE) Energy 30-35 kcal/d **Protein : plan OR : 12-15 Supportive : 1 g/kg/day
48 MNT 1.ระวงั เร่ือง Refeeding syndrome เป็นหลกั 2.step role of nutrition support 3. use ONS formula ท่ีมี immune nutrient EX. Glutamine,arginine,fish oil ท่ีช่วยในเร่ืองของ Wound healing ,ลด inflammation/Stress • Vitamin ผปู้ ่ วย CA Esophagus,thyroid ที่มีภำวะ malnutrition เสี่ยงขำด vitamin B12,C,D3,Fe,Ca ดดยจะตอ้ ง supplement ตำม Thai RDA Recommended 1. MTV tab/ syrup : 1 tab/day 2. CALTRATE PLUS/CALVIN PLUS : 1-2 tab/day **เสริม vitamin เมื่อมีกำรขำดเท่ำน้นั ผปู้ ่ วย ENT ส่วนใหญ่มีปัญหำเร่ืองกำรกลีน กำรใหv้ itamin ชนิด Syrup จะทำใหผ้ ปู้ ่ วยทำนไดง้ ่ำยมำกข้ึน
49 Upper GI tract GERD : Gastroesophageal reflux disease Clinical : Oesophageal mucosa, acid ,enzyme irritation,pain,inflammation Symtom : Heartburn (อำกำรเจบ็ ,แสบร้อนกลำงอก,จุกแน่น) CAUSE • Weak lower esophageal sphincter • Prenancy /obesity • Hiatus hernia ปัจจยั ท่ีทำใหอ้ ำกำรกำเริบ • Large meal • Smoking • Chocolate • Stress • Coffee/Alcohol Nutrition management 1. Life style change 2. ลดน้ำหนกั 3. Neutralize acid 4. Proton pump inhibitor 5. Omeprazole
Search
