วางของใหม่ คลายของเเก่า

ว า ง ข อ ง ใ ห ม่ ค ล า ย ข อ ง เ ก่ า พระอาจารยส์ �ำ ราญ ธมฺมธโุ ร (หลวงพ่อกลว้ ย) เรียบเรยี งจากโอวาทธรรมยามเช้า วันท่ี ๒๓ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๖๒ วนั ท่ี ๒๕ เมษายน ๒๕๖๒ และ วนั ท่ี ๒๗ เมษายน ๒๕๖๒ ณ ศาลาการเปรียญ วัดปา่ ธรรมอทุ ยาน จังหวดั ขอนแกน่ 2 : วางของใหม่ คลายของเก่า

ค�ำน�ำ ในแต่ละเช้าก่อนฉันจังหัน พระอาจารย์ส�ำราญ ธมมฺ ธโุ ร หรอื หลวงพอ่ กลว้ ยจะมอบโอวาทธรรมให้ กบั ลกู พระลกู ชี และญาตธิ รรม แมพ้ ระธรรมเทศนา ของหลวงพอ่ แตล่ ะครงั้ จะมคี วามยาวเพยี งไมก่ นี่ าที แตก่ ลบั ครอบคลมุ สาระส�ำคญั ทผ่ี ปู้ ฏบิ ตั ดิ ว้ ยความ จริงใจไม่ย่อท้อสามารถเห็นผลของการปฏิบัติตาม ค�ำช้แี นะไดด้ ้วยตนเอง  คณะศิษย์ได้กราบขออนุญาตจัดพิมพ์โอวาทธรรม ยามเชา้ ทห่ี ลวงพอ่ แสดง ณ ศาลาการเปรยี ญ วดั ปา่ ธรรมอทุ ยาน โดยขอโอวาทธรรม ๓ วาระ ไดแ้ ก ่ วนั ที่ ๒๓ กมุ ภาพนั ธ ์ วนั ท่ี ๒๕ เมษายน และ ๒๗ เมษายน ๒๕๖๒ มาเรียบเรียง เพื่อมอบเป็นธรรมทาน พระธรรมเทศนา จากวดั ป่าธรรมอุทยาน : 3

ให้กับผู้ท่ีสนใจศึกษาปฏิบัติ และผู้ท่ีมาร่วมพิธีวาง ศลิ าฤกษส์ รา้ งพระโพธสิ ตั วก์ วนอมิ ณ วดั ปา่ ส�ำราญ ธรรม จังหวัดนครราชสีมา ท่ีจะมีขึ้นในวันเสาร์ที่ ๑๘ พฤษภาคม ๒๕๖๒ ซงึ่ ตรงกบั วนั วสิ าขบชู าพอดี หากมีความผิดพลาดประการใด คณะผู้จัดท�ำขอ กราบขอขมาพระเดชพระคุณหลวงพ่อมา ณ ที่นี้ ดว้ ยครับ ด้วยความนอบน้อมในพระรัตนตรัย และพ่อแม่ ครูบาอาจารย์ คณะศิษยานุศษิ ย์ ๑ พฤษภาคม ๒๕๖๒  4 : วางของใหม่ คลายของเก่า

ให้ทุกท่านจงเจริญสติ สร้างความรู้สึกรับรู้สัมผัส ของลมหายใจทว่ี ง่ิ เขา้ วงิ่ ออกกระทบปลายจมกู ของ เราใหช้ ดั เจนใหต้ อ่ เนอ่ื ง ตง้ั แตต่ นื่ เชา้ ขน้ึ มา ตงั้ แตย่ งั ไมไ่ ดล้ กุ จากท่ี พวกเราไดส้ รา้ งความรตู้ วั แลว้ หรอื ยงั ถา้ ยงั กเ็ รมิ่ เสยี นะ หลวงพอ่ กก็ ระตนุ้ เตอื นทกุ วนั ทกุ เชา้ เพ่ือที่จะให้ทกุ ทา่ นไดร้ ะลึกไดส้ ร้างได้ท�ำไดฝ้ ึก ใหเ้ กิดความเคยชิน พระธรรมเทศนา จากวดั ป่าธรรมอทุ ยาน : 5

วดั ภายนอก วัดภายใน เราวางภาระหน้าที่ทางสมมติ ทางบ้านทาง ครอบครัวเข้ามาถึงวัด วัดภายนอกท่ีเรานั่งอยู่นี้ ทีนี้เราก็มาเข้าวัดภายใน มาเจริญสติลงท่ีกายของ เรา หยุดความนึกคิดปรุงแต่งต่างๆ เอาไว้ช่ัวครั้ง ชวั่ คราว ฟงั ไปดว้ ยนอ้ มส�ำเหนยี กไปดว้ ย ลองสดู ลม หายใจเขา้ ไปยาวๆลกึ ๆ แลว้ กผ็ อ่ นลมหายใจออกมา ยาวๆ สกั สองสามเท่ยี ว อย่าไปบงั คับลมหายใจนะ พยายามปล่อยลมหายใจให้เป็นธรรมชาติท่ีสุด พยายามหดั วเิ คราะห์ หดั สังเกตุ หัดท�ำความเข้าใจ ต้ังแตต่ นื่ ข้นึ ตง้ั แตย่ ังไมล่ ุกจากท่ ี การหายใจเข้าหายใจออก มีความรู้สึกรับรู้เวลา ลมกระทบปลายจมูกของเรา ให้เป็นปกติให้เกิด ความเคยชิน ความรู้ตัวท่ีต่อเนื่องทั้งหายใจเข้า หายใจออก เขาเรียกว่า ‘สัมปชัญญะ’ มีความรู้ตัว ทั่วพร้อม ถ้าความรู้สึกตรงน้ีพลั้งเผลอ เราก็เร่ิม ขึ้นมาใหม่ มีความพล้ังเผลอ เราก็เร่ิมขึ้นมาใหม่ พยายามฝึกให้เกิดความเคยชินให้ขยันหม่ันเพียร  6 : วางของใหม่ คลายของเก่า

บางคร้ังบางทีการศึกษาตรงนี้ ใหม่ๆ ก็อาจจะ อึดอัดบ้างหงุดหงิดบ้างสารพัดอย่าง บางทีก็เจ็บ ตรงโน้นบ้าง เจ็บคอบ้าง กลืนน้�ำลายบ้าง บางที ใจก็อยากไปนู่นไปน่ีสารพัดอย่าง ถ้ากิเลสหรือว่า ตวั มารจะมาลม้ เลกิ เรากพ็ ยายามเรม่ิ ใหม่ เพยี งแค่ เร่ืองการหายใจเข้าหายใจออก พยายามศึกษาให้ เกดิ ความเคยชิน ทุกอริ ิยาบถตั้งแต่ตน่ื ข้ึนมา พระธรรมเทศนา จากวดั ปา่ ธรรมอุทยาน : 7

วางของใหม่ คลายของเกา่ ของใหมก่ ไ็ มไ่ ดว้ าง ของเกา่ กไ็ มไ่ ดว้ าง มตี ง้ั แตจ่ ะเอา มาทบั ถมกนั ไปเรอื่ ยๆ  ‘ของใหม’่ กค็ อื ภาระหนา้ ท่ี สมมติท่ีเราเข้าไปยุ่งเกี่ยวอยู่ทุกวัน คือการงาน ของเรา ทา่ นบอกใหว้ างของใหม่ เพอื่ ทจ่ี ะมาส�ำรวจ ‘ของเกา่ ’ คอื ความคดิ ความเกดิ ความดบั ของเรา นั่นแหละ ของใหม่ก็ไม่ได้วาง ก็เลยคลายของเก่า ไมไ่ ด้  เราวางภาระหน้าท่ีทางสมมติสักพักสักระยะนึง อย่างเรามาวัดอย่างน้ี เราก็วางภาระหน้าที่ทาง สมมตมิ าได้สกั ช่วงระยะส้ันๆ แตใ่ นหลักธรรมแลว้ เราต้องท�ำความเข้าใจให้ใจของเราวางจากความ ยึดม่ันถือมั่น หรือว่าแยกรูปแยกนาม วางภายใน ซึ่งเป็นส่วนนามธรรม วางภายนอกแล้วมาศึกษา ภายในใหล้ ะเอียด   8 : วางของใหม่ คลายของเก่า

ความเหน็ ถูก ทุกคนก็มีบุญทุกคนก็มีวาสนาท่ีได้เกิดมาอยู่ใน ภพมนุษย์ แล้วก็มีโอกาสได้ศึกษาธรรม ก็คือ ศึกษาใจของเรา ได้เจริญสติตามแนวทางของ พระพทุ ธองค ์ การเจรญิ สตเิ ปน็ อยา่ งน ้ี การควบคมุ ใจ ควบคุมอารมณ์ การวิเคราะห์ จนความรู้ตัว ของเรารเู้ ทา่ รทู้ นั เหน็ เหตเุ หน็ ผลเหน็ การแยกการ คลายของใจและอาการของใจซง่ึ เรยี กวา่  ‘สมั มา ทฏิ ฐ’ิ  ‘ความเหน็ ถกู ’ หรอื วา่ ‘แยกรปู แยกนาม’ ตามดู ตามท�ำความเข้าใจ แล้วก็จะเข้าใจค�ำว่า ‘อัตตา-อนัตตา’ ซ่ึงมอี ยใู่ นกายของเรา ยง่ิ เจรญิ สตเิ ขม้ แขง็ ตอ่ เนอ่ื งไดเ้ ทา่ ไหร ่ เรายง่ิ จะเหน็ เยอะ ยิ่งเห็นเยอะเท่าไหร่เราก็พยายามท�ำความ เข้าใจว่า อะไรควรละ อะไรควรเจริญ อะไรควร ด�ำเนนิ  การสรา้ งตบะ สรา้ งบารม ี ตง้ั แตต่ น่ื ขน้ึ มา  พระธรรมเทศนา จากวัดป่าธรรมอทุ ยาน : 9

หน้าทีข่ องชีวิต วางภายในได้ ละกเิ ลส ดบั ความเกิดได้ ทนี กี้ ห็ นนุ ก�ำลังสติปัญญาไปท�ำหน้าที่แทน ทั้งภายนอก ภายใน เราก็จะได้ไม่ทุกข์อะไร เราก็ต้องพยายาม ศกึ ษาธรรม ศกึ ษาชวี ติ ของเรานนั่ แหละ ไมไ่ ดศ้ กึ ษา อะไรหรอก ความเปน็ อยู่ อนั นคี้ อื โลก อนั นค้ี อื ธรรม อนั นคี้ อื ปจั จยั ทเ่ี รายงั อาศยั อยู่ ในบนั้ ปลายสดุ ทา้ ย กไ็ มม่ อี ะไรน่าเอาหรอก ก็คนื สโู่ ลกหมดนัน่ แหละ แตเ่ ราวางใหไ้ ดเ้ สยี กอ่ น ขณะทยี่ งั มลี มหายใจอยู่ ถึงวางไม่ได้ เราก็พยายามหม่ันขัดหม่ันเกลา ช�ำระกิเลสของเราให้ใจของเราเบาบางจากกิเลส ไปเร่ือยๆ จนกว่าใจของเราจะถึงความสะอาด ถึงความบริสุทธิ์ หม่ันขัดหม่ันเกลา หม่ันส�ำรวจ ท�ำความเข้าใจอยู่ตลอดเวลา สักวันหน่ึงเราก็ต้อง เขา้ ถึงความสะอาดความบริสทุ ธ์ิ   10 : วางของใหม่ คลายของเกา่

สติรู้กาย ความนกึ คดิ ปรุงแตง่ ปัญญาเก่าทเ่ี กดิ จากจติ หรอื ว่าเกิดจากวิญญาณ อันนี้มีมาแต่เดิม เรามาสร้าง ความรตู้ วั ตวั ใหม่ รกู้ ายรกู้ ารหายใจเขา้ ออก อนั นี้ เรียกว่า ‘รู้กาย’ ถ้าความรู้สึกไม่เด่นชัด เราก็ พยายามสูดลมหายใจเข้าไปยาวๆ ลึกๆ แล้วก็ ผ่อนลมหายใจออกมายาวๆ ให้ต่อเน่ืองกัน จาก หนึ่งครั้งสองคร้ังเป็นหลายๆ ครั้ง จนต่อเน่ือง ถ้า ความรตู้ วั ตอ่ เนอื่ ง เราถงึ จะมองเหน็ วา่ แตก่ อ่ นนนั้ เรามสี ตปิ ญั ญาอยใู่ นระดบั ของโลกยี ์ คอื ความปกติ ของสมมติ  พระธรรมเทศนา จากวัดป่าธรรมอุทยาน : 11

เรียนร้ใู จ สร้างความรู้ตัวให้ต่อเน่ือง แล้วก็รู้ลึกลงไป รู้ลักษณะของใจ รู้การเกิดของใจ รู้การเกิดของ ขันธ์ห้าว่าใจกับขันธ์ห้าเขาเกิดอย่างไร เขา รวมกันได้อย่างไร เราก็จะเห็นเป็นช้ินเป็นส่วน ความรู้ตัวที่เราสร้างขึ้นมานี้จะเพิ่มข้ึนมาอีก ส่วนหน่ึง ส่วนใจน้ันก็ส่วนหนึ่ง ซ่ึงเรียกว่า ‘กอง วญิ ญาณ’ ส่วนอาการของใจอาการของขันธ์ห้า เขาก็มีมา บางคร้ังก็ไม่ได้เกิดจากใจ เขาผุดข้ึนมาแล้วใจ เคลอ่ื นเขา้ ไปรวมจนเปน็ สง่ิ เดยี ว รวมกนั ไปกบั สว่ น สมองอีก รวมกันไปทั้งก้อน พระพุทธองค์ท่านให้ จ�ำแนกแจกแจงให้ชดั เจน  12 : วางของใหม่ คลายของเก่า

ปัญญาในธรรม ส่วนความรู้ตัวที่เราสร้างขึ้นมาใหม่ เขาเรียกว่า ‘สต’ิ ถา้ เรารไู้ ดต้ ่อเนอ่ื ง เขาเรียกว่า ‘สัมปชญั ญะ’ ถา้ เราเอาไปใชใ้ หร้ เู้ ทา่ รทู้ นั ชเี้ หตชุ ผี้ ลจนใจคลาย ออก เขาเรยี กวา่ ‘ปญั ญา’ ถา้ ตามทำ� ความเขา้ ใจ ให้ไดท้ ุกเรือ่ ง เขาเรียกวา่ ‘มหาปญั ญา’ ตามดูรู้ ชเี้ หตชุ ผ้ี ลวา่ อะไรควรละ อะไรควรเจรญิ อะไรควร ด�ำเนนิ จากมหาปญั ญาก็กลายเป็น ‘ปญั ญารอบรู้ ในกองสังขาร รอบรใู้ นดวงวญิ ญาณ’  พระธรรมเทศนา จากวัดปา่ ธรรมอุทยาน : 13

น�ำปัญญาไปใช้ รู้จักขัดเกลากิเลสออกไปเรื่อยๆ ท้ังกิเลสหยาบ กิเลสละเอียด ใจของเราคลายออกจากขันธ์ห้า อนั นใี้ จกป็ ลอ่ ยวางขนั ธห์ า้ สว่ นรปู กายกย็ งั อยู่ สว่ น จิตวญิ ญาณกย็ ังอยู่ แตร่ ู้ด้วยปัญญา แยกแยะด้วย ปัญญา ตามดูรู้เห็นด้วยปัญญา ช้ีเหตุช้ีผลให้ใจ มองเห็นความเป็นจริง เราก็จะเข้าใจในค�ำสอน ของพระพุทธองค์ว่า อัตตาเป็นลักษณะอย่างน้ี อนตั ตาเปน็ ลกั ษณะอยา่ งนี้ อนจิ จงั -ทกุ ขงั -อนตั ตา เปน็ ลกั ษณะอย่างน ี้ วิญญาณเกิด หรือว่าใจเกิด เรียกว่า ‘อัตตาเกิด’ ความเกิดของใจคือความหลงอันละเอียด ถ้าไม่ หลงก็ไม่เกิด  14 : วางของใหม่ คลายของเกา่

ความว่าง ตัวใจมันอยู่ตรงไหนล่ะทีน้ี ก็อยู่ตรงท่ีความเป็น กลางความว่าง เหมือนกับเราน่ังอยู่ในห้องนี้ ห้องนเี้ ป็นห้องว่างแตใ่ นหอ้ งมีอากาศอยู่ ในกาย ของเราน้ีก็มีวิญญาณอยู่ มีความรู้สึกรับรู้อยู่ แต่ไม่มีตัวมีตนแต่มีความรู้สึกรับรู้อยู่ เรารู้ด้วย ปัญญาที่เกิดจากการเจริญภาวนา หรือว่าเกิดจาก การเจรญิ สติ จากสติแล้วก็ให้ต่อเนื่องต่อเนื่องเป็นมหาสติ มหา สติกก็ ลายเป็นมหาปัญญา จากมหาปัญญาก็กลาย เป็นปัญญารอบรู้ มองเห็นตามความเป็นจริง แล้ว ก็ละขัดเกลาเอาออก  พระธรรมเทศนา จากวัดปา่ ธรรมอุทยาน : 15

“ขณะน้ีใจปกติ หรือว่าใจเกิดปรุงแต่งสง่ ออกไป ภายนอก หรอื ว่าใจคิด คิดอคติคิดเพ่งโทษ มองใส่รา้ ยคนโนน้ ใส่รา้ ยคนนี้ อคตคิ นโน้นคนนี้ อนั นั้นเปน็ เรอื่ งของคนอ่ืน แต่ใจของเรามันเกิด ตรงนีเ้ ป็นเรอื่ งของเรา เราตอ้ งมาแก้ไขใจเรา มองใจของเรา แกไ้ ขใจของเรา” 16 : วางของใหม่ คลายของเก่า

ปรับปรงุ ตนเอง แกไ้ ขตนเอง ความอดทนอดกล้ันของเรามีอยู่หรือไม่ ใจของ เราเป็นกุศล หรือว่าเป็นอกุศล ใจของเรามีความ กังวลหรือว่ามีความฟุ้งซ่าน ใจของเรามีความ อ่อนน้อมหรือว่ามีทิฐิมานะ มีความแข็งกระด้าง เราก็พยายามแก้ไขปรับปรุง ท้ังกายท้ังใจ และก็ ทงั้ วาจา ทท่ี า่ นวา่ ‘วจกี รรม มโนกรรม กายกรรม’  เพยี งแคว่ าจา เรากร็ จู้ กั ควบคมุ รจู้ กั พจิ ารณา อะไร ควรพูดหรือไม่ควรพูด อะไรเป็นกุศลหรือว่าอกุศล อะไรเป็นกิเลส กเิ ลสหยาบกเิ ลสละเอียด ลึกลงไป ตวั ใจของเราขณะนใี้ จปกตหิ รอื วา่ ใจเกดิ ปรงุ แตง่ สง่ ออกไปภายนอก หรือว่าใจคิด คิดอคติคิดเพ่งโทษ มองใส่ร้ายคนโน้นใส่ร้ายคนนี้ อคติคนโน้นคนนี้ อันน้ันเป็นเรื่องของคนอื่น แต่ใจของเรามันเกิด ตรงน้ีเป็นเร่ืองของเรา เราต้องมาแก้ไขใจเรา มองใจของเรา แก้ไขใจของเรา เจริญสติอบรมใจ ของเรา ทกุ เรือ่ งในชวี ติ ของเราต้ังแตเ่ กิดจนกระทั่ง หมดลมหายใจ พระธรรมเทศนา จากวดั ปา่ ธรรมอุทยาน : 17

ขดั เกลาจติ ใจ อะไรควรละ อะไรควรเจริญ กิเลสหยาบ กิเลส ละเอียดเป็นอย่างไร สาเหตุต้นเหตุ เหตุเกิดจาก ภายนอกทำ� ให้เกิด หรอื เกดิ จากภายใน ทวารทง้ั หกท�ำหนา้ ทอ่ี ยา่ งไร มหี มดทกุ อย่างอยใู่ นกายของ เรา เว้นเสียแต่ว่าพวกเราจะเจริญสติให้เข้มแข็ง ต่อเน่อื ง สรา้ งตบะบารมี  ใจของเราเกิดความอยาก เราก็ละความอยาก ใจ เกิดความโลภ เรากล็ ะความโลภ ใจเกดิ ความโกรธ ดับความโกรธด้วยการให้อภัยอโหสิกรรม ใจเกิด ความตระหนี่เหนียวแน่น เราก็ละความตระหน่ี เหนยี วแนน่ ใจเกดิ ทฐิ มิ านะ เรากล็ ะทฐิ มิ านะ สรา้ ง พรหมวิหารสร้างความเมตตาสร้างความอ่อนโยน มีสัจจะกับตัวเรา มีความจริงใจ รู้จักแก้ไขตัวเรา ปรับปรุงตัวเราอยู่ตลอดเวลา สักวันนึงเราก็คงจะ เข้าใจในชวี ติ ของเรา  18 : วางของใหม่ คลายของเก่า

ความเก่ียวเนือ่ ง อย่าไปท้ิงบุญเด็ดขาด เพราะการท�ำบุญการให้ ทานเป็นพื้นฐานให้ใจของเราสะอาดเบาบางเข้าไป หาความบริสุทธิ์ความหลุดพ้น ทุกส่ิงทุกอย่าง เก้ือหนุนกันหมด ไม่ใช่ว่าจะเอาสิ่งใดส่ิงหนึ่ง ทุกอย่างต่างเก้ือหนุนอิงอาศัยกันอยู่ เหมือนกับ เราข้ึนบนบ้านก็ต้องอาศัยบันได บันไดก็อาศัย ราวบันได ถ้าไม่มีราวบันไดลูกบันไดก็อยู่ไม่ได้ มนั กเ็ กย่ี วเนอ่ื งกนั หมด สมมตกิ บั วมิ ตุ ตกิ อ็ ยดู่ ว้ ยกนั อัตตากบั อนัตตาก็อยดู่ ว้ ยกนั เหมอื นกบั น้�ำกล้งิ อยู่ บนใบบอน หรอื วา่ นำ�้ กลงิ้ อยบู่ นใบบวั ใหเ้ ราอยดู่ ว้ ย กันท�ำความเขา้ ใจ หมดลมหายใจเมื่อไรถงึ จะได้ท้งิ กายกอ้ นนจี้ รงิ ๆ เราตอ้ งแยกแยะดว้ ยปญั ญา รดู้ ว้ ย ปญั ญา เห็นเหตเุ ห็นผล  พระธรรมเทศนา จากวัดปา่ ธรรมอุทยาน : 19

ความเกดิ เกดิ ทางกายเนือ้ ก็เกิดมาแลว้ คอื ร่างกายของเรา ซง่ึ มธี าตสุ ข่ี นั ธห์ า้ มวี ญิ ญาณเขา้ มาครอบครอง ก็ คือตวั ใจของเรา แล้วกม็ าหลงตรงนี้ แลว้ กม็ ายึด แลว้ กเ็ ปน็ ทาสกเิ ลส กเิ ลสหยาบกเิ ลสละเอยี ด ความ ยนิ ดคี วามยนิ รา้ ย ความผลกั ไสความดงึ เขา้ มา ความ ไม่เป็นกลางสารพัดอย่างท่ีมีกิเลสห่อหุ้มเอาไว้ อกี ชนั้ กเิ ลสหยาบกเิ ลสละเอยี ด ลกึ ลงไปความเกดิ ของใจหอ่ หุ้มตัวใจเอาไว้อีก  20 : วางของใหม่ คลายของเกา่

เปา้ หมายของการปฏบิ ัติ ถ้าไม่ได้เจริญสติเข้าไปศึกษาให้ละเอียดเห็นเหตุ เห็นผล เราก็จะไม่เข้าใจในเร่ืองพวกนี้ได้เลย เราก็ คงจะได้แค่ท�ำบุญให้ทานสร้างบารมีอยู่ระดับของ สมมติ แต่ระดบั วิมุตตแิ ลว้ ใจกย็ ังไม่ได้คลาย ใจยัง หลงอยู่ ถูกสมมติเข้าครอบง�ำอยู่ เรากต็ ้องพยายามหม่ันแกไ้ ขตวั เรา ปรบั ปรงุ ตวั เรา เจริญสติอบรมใจของเราตลอดเวลา มีเรื่องเดียวก็ คือเร่ืองแก้ไขใจของเรา แล้วก็ท�ำความเข้าใจกับ สมมติ ในส่ิงที่เราเข้าไปยุ่งเกี่ยว โลกธรรมแปด ปจั จยั ทอี่ �ำนวยความสะดวกสบายใหส้ มมติ จนกวา่ จะหมดลมหายใจ พระธรรมเทศนา จากวัดป่าธรรมอทุ ยาน : 21

อย่าปิดก้ันตนเอง อย่าไปปิดก้ันตัวเราว่าไม่มีโอกาส อย่าไปปิดกั้น ตัวเราว่าไม่มีวาสนา ทุกคนมีบุญมีวาสนาหมด ท�ำ ทลี ะเลก็ ละนอ้ ย คอ่ ยสรา้ งสะสมไปเรอ่ื ยๆ ตราบใด ท่ีเรายังแสวงหา แสวงหาส่ิงใดเราย่อมจะรู้สิ่งน้ัน แสวงหาธรรมเราก็รู้ธรรม แสวงหาโลกเราก็ได้ โลก โลกกับธรรมก็อยู่ด้วยกัน เราต้องท�ำความ เข้าใจที่ถกู ต้องทง้ั โลกทั้งธรรม เราก็จะมคี วามสุข  แต่เวลานเ้ี ราไดส้ รา้ งบุญบารมอี ยู่ในระดับหนึ่ง แต่ ยงั ไม่เต็มเป่ยี ม เพียงแค่เร่ืองการเจรญิ ภาวนาเรือ่ ง การเจริญสติ ตรงน้ีขาดกันมากเลยทีเดียว ก็ต้อง พยายามกันนะ  22 : วางของใหม่ คลายของเก่า

กลับมารตู้ ัว เอ้า...สร้างความรู้สึกรับรู้การหายใจเข้าออกให้ ชัดเจนให้ต่อเนื่อง ท�ำใจให้โล่งสมองให้โปร่ง อยู่ หลายคนกเ็ หมอื นกบั อยคู่ นเดยี ว อยคู่ นเดยี วขณะน้ี ก็ให้รู้ว่าลมหายใจว่ิงเข้าวิ่งออกกระทบปลายจมูก ของเราใหช้ ดั เจนกนั พากันไหว้พระพร้อมๆ กัน พากันศึกษาธรรม ท�ำความเข้าใจใหร้ ูท้ กุ อริ ิยาบถ พระธรรมเทศนา จากวัดปา่ ธรรมอุทยาน : 23

วางของใหม่ คลายของเก่า พระธรรมเทศนา จากวดั ปา่ ธรรมอุทยาน จัดพิมพ์ข้นึ เพ่อื เป็นธรรมทาน หากประสงคร์ บั หนงั สือโปรดตดิ ตอ่ วดั ป่าธรรมอทุ ยาน ต.สำ�ราญ อ.เมือง จ.ขอนแก่น 40000 หรอื กล่องข้อความเพจวดั ปา่ ธรรมอทุ ยาน https://th-th.facebook.com/WatPaDhammaUtthayan/ 24 : วางของใหม่ คลายของเก่า

พระธรรมเทศนา จากวัดปา่ ธรรมอุทยาน : 25