บ อ ก เ ล่ า เรือ่ งทำ� นองน้ี โดยปกติบนั ทึกไว้เมอื่ เกิดความ รู้สึกนึกคิดอะไรขึ้นมา คล้ายอนุทินทรรศนะชีวิต ทเ่ี คยทำ� ตงั้ ใจจะสอนตวั เองมากกวา่ สอนผอู้ น่ื ทล่ี ง วนั ท ่ี และเดอื น ปไี วด้ ว้ ย กเ็ พอื่ ใหร้ ะลกึ ไดว้ า่ ความ รสู้ กึ นกึ คดิ อยา่ งนเ้ี กดิ ขนึ้ ในจติ เมอ่ื ใด เมอ่ื เกดิ ขน้ึ แลว้ กผ็ า่ นไป ตามลกั ษณะของสงั ขตธรรมคอื เกดิ ขนึ้ ตงั้ อยู่ และดบั ไป ทกุ อยา่ งไมเ่ ทย่ี ง มแี ตค่ วามไมเ่ ทยี่ งเทา่ นน้ั ทดี่ �ำรงอยู่ช่ัวนิรนั ดร กาลเวลาล่วงไปเราอาจมคี วาม รสู้ กึ นกึ คดิ ใหมซ่ งึ่ อาจตรงกนั ขา้ มกบั ความคดิ เกา่ กไ็ ด้ ท้ังนี้ย่อมขึ้นอยู่กับเงื่อนไขต่างๆ ที่เปล่ียนแปลงไป เชน่ สถานการณ์ ประสบการณ์ และวฒุ ภิ าวะ เปน็ ตน้
อ. ว ศิ น อิ น ท ส ร ะ 51 บันทึกน้ีคงจะให้แสงสว่างได้บ้างวอมแวม ประหนงึ่ แสงหงิ่ หอ้ ยในราตร ี แมจ้ ะมแี สงเพยี งเลก็ นอ้ ย แตห่ งิ่ หอ้ ยกไ็ มเ่ คยหลงทาง เพราะมนั มแี สงในตวั เอง ไม่ต้องอาศัยแสงอื่นๆ อน่ึงในราตรีที่มืดมิด แม้ แสงห่ิงห้อย ก็ยังมีความหมายและประดับราตรีให้ สวยงาม ถ้ามนุษย์เราพยายามให้มีแสงสว่าง คือดวง ปัญญา สถิตอยู่ในดวงใจเสมอแล้ว มนุษย์จะไม่ หมดทาง ชีวิตจะไม่ล�ำบากยากเขญ็ เหมือนที่เป็นอยู่ ทุกวันนี้ ป่าคือสังสารวัฏน้ีรกอยู่ด้วยตัณหาและ ความโลภ รอ้ นระออุ ยดู่ ว้ ยเพลงิ โทสะ และพยาบาท มืดมนอยู่ด้วยโลภะ หรืออวิชชาเกลื่อนกล่นอยู่ด้วย นานาปาณกชาตอิ นั มภี ยั ทำ� อยา่ งไรเลา่ จกั สางรก ดบั เพลิงร้อน กำ� จดั ความมืดและภยั เสยี ได้ ๑๙ ม.ี ค. ๒๕๒๖
52 ธ ร ร ม ช า ติ กั บ ชี วิ ต
อ. ว ศิ น อิ น ท ส ร ะ 53 การพบเป็นเบื้องต้นของความพลัดพราก สมบัติเป็นเบื้องต้นของวิบัติ ความเกิดเป็นเบื้องต้น ของความตาย ถ้าดีใจในการพบในสมบัติและใน ความเกิด ก็ต้องเสียใจในเม่ือต้องพลัดพราก ใน เมอ่ื วบิ ตั มิ าถงึ และในความตาย ความตายเปน็ ความ พลัดพรากทยี่ าวนาน เม่ือความตายมาถึงเข้า ทรัพย์สมบัติท่ีสะสม กนั ไว ้ กเ็ อาอะไรไปไมไ่ ดเ้ ลย เอากนั ไปไดค้ นละ ๒ กำ� เทา่ นน้ั คอื กำ� เอาความดแี ละกำ� เอาความชว่ั ตดิ ตวั ไป กรรมดแี ละกรรมชวั่ หรอื บญุ บาปเทา่ นน้ั ทจี่ ะตดิ ตาม ตนไป ควรพิจารณาบ่อยๆ และสังเวชสลดใจต่อ ความเป็นไปของชีวิตที่จะต้องสร้างเวรก่อกรรม แสวงหาทรัพย์สินเพียงเพื่อให้อยู่สบายกินสบายใน ระยะเวลาอันส้ัน (ชีวิตมนุษย์น้ีน้อยนัก) และเพียง เพอ่ื ให้เทียมหน้าเทยี มตาเพ่ือนบ้านหรือเกินเขา
54 ธ ร ร ม ช า ติ กั บ ชี วิ ต การแก้ปัญหาชีวิตให้คนอื่น เป็นเรื่องยุ่งยาก ลำ� บากมใิ ชน่ อ้ ย เพราะเรอื่ งราวทเี่ กยี่ วกบั ชวี ติ ของเขา ทเ่ี ราไมร่ นู้ น้ั มมี ากกวา่ ทเี่ รารหู้ ลายเทา่ นกั เหมอื นเรา เหน็ ก้อนนำ้� แขง็ ลอยอย่ใู นนำ้� ส่วนทโ่ี ผล่ขน้ึ เหนอื นำ�้ ให้เราเห็นได้นั้นน้อยนัก ส่วนที่จมอยู่ในน้�ำซึ่งเราไม่ เหน็ มมี ากกวา่ หลายเทา่ สว่ นประกอบหรอื สง่ิ แวดลอ้ ม ตา่ งๆ ในชวี ติ ของใคร เขานนั้ แหละทร่ี ดู้ ที สี่ ดุ ถา้ เขา ใช้ปัญญาแก้ปัญหาชีวิตของตนให้เหมาะสมกับตน กจ็ ะท�ำได้สำ� เรจ็ เรียบร้อยดที เี ดยี ว
อ. ว ศิ น อิ น ท ส ร ะ 55
56 ธ ร ร ม ช า ติ กั บ ชี วิ ต เผากเิ ลส
อ. ว ศิ น อิ น ท ส ร ะ 57 รู้ว่าไฟมันร้อนก็อย่าไปอยู่ใกล้ไฟ เม่ือเห็นไฟ อยู่ในเตา ถ้าไม่อยากให้น้�ำร้อนก็อย่าเอากาน�้ำหรือ หมอ้ นำ้� ไปวางบนเตา สงั คมเตม็ ไปดว้ ยความขดั ขอ้ ง วนุ่ วาย และรอ้ นระออุ ยดู่ ว้ ยเพลงิ กเิ ลสนานาประการ เชน่ ความโลภ ความโกรธ และความหลง ความรษิ ยา ความพยาบาท ถ้าเราไม่ต้องการร้อน ไม่ต้องการ วนุ่ วาย กอ็ ย่าไปยงุ่ กบั เรอื่ งของสงั คมมากนกั ห่างๆ เสยี หนอ่ ย กค็ งไมถ่ กู เผา รวู้ า่ กเิ ลสมพี ษิ เผาใจกล็ ดๆ มันลงเสียบ้าง เป็นใหญ่อยู่ท่ามกลางนรกจะดีอะไร เป็นเทพน้อยๆ อยู่สรวงสวรรค์สบายกว่า ไมไ่ ดย้ นิ ไม่ได้เห็นการเบียดเบียนบีบค้ันใดๆ มีแต่ความสุข ความรนื่ รมยใ์ จ และภราดรภาพอนั ไมจ่ ดื จาง น้�ำที่ถูกต้มจนร้อนจัดแล้ว ย่อมระเหยกลาย เปน็ ไอ กระเดน็ ถกู ใครเขา้ กร็ อ้ นจนพอง ถา้ ไมน่ ำ� ลง จากเตาเสียก็จะเหือดแห้ง และท�ำลายกาน�้ำหรือ
58 ธ ร ร ม ช า ติ กั บ ชี วิ ต หมอ้ นำ�้ เสยี ดว้ ย ปลอ่ ยใหไ้ ฟมนั เผาไหมต้ วั เองไปเถดิ เม่ือส้ินเชื้อก็จะดับไปเอง มนุษย์เราอยู่ใกล้ใครแล้ว รอ้ นรนกระวนกระวาย กอ็ ยา่ เขา้ ใกลเ้ ขานกั จะเดอื ด ร้อน (ทั้งเดือดและร้อนหรือร้อนจนเดือด) เราจะ ถูกลวกจนพองไปหมด ไม่มปี ระโยชน์อันใด คนเย็นๆ ที่คบหาสมาคมแล้วให้เกิดความสุข ความร่ืนรมย์ใจก็พอม ี โลกนี้ยังพอมีคนดีให้คบ มี สถานที่ดีให้อยู่ มีธรรมให้พ่ึงพ�ำนัก อะไรเล่าจะ เป็นความสุขย่ิงกว่าความสงบและการได้สนทนากับ นกั ปราชญ์ ๑๐ มี.ค. ๒๕๒๖
60 ธ ร ร ม ช า ติ กั บ ชี วิ ต
อ. ว ศิ น อิ น ท ส ร ะ 61 เม่ือรูป (ภาพ) มากระทบตา เกิดความรู้สึก กระทบเรียกว่าจักษุวิญญาณ คือการรับรู้ทางตา เสียงกระทบหู กลิ่นกระทบจมูก รสกระทบล้ิน โผฏฐัพพะ (ส่ิงท่ีมาถูกต้องกาย) กระทบกายก็ เหมอื นกัน เรียกว่าโสตวิญญาณ เป็นต้น เมอื่ ทง้ั ๓ อยา่ งรวมกนั คอื ตา+รปู +วญิ ญาณ (เช่น จักษุวิญญาณ เป็นต้น) เรียกว่าผัสสะ หรือ สัมผัส หมายถึง กระทบใจ ข้อนี้ขอให้ก�ำหนดให้ดี ตากระทบรูปเกิดความรู้สึก เรียกว่าจักษุวิญญาณ แตผ่ สั สะนน้ั หมายถงึ รปู นน้ั เสยี งนนั้ เขา้ ไปกระทบใจ ทจ่ี ริงทีว่ ่าตาเหน็ รูป หูได้ยนิ เสยี งนน้ั ตาไม่ใช่ผู้เห็น หูไม่ใช่ผู้ได้ยิน แต่จิตเป็นผู้เห็น เป็นผู้ได้ยิน ตา และหเู ปน็ เพยี งเครอ่ื งรบั ของจติ เหมอื นภาพทป่ี รากฏ บนจอโทรทัศน์ เครื่องรับโทรทัศน์ไม่เห็นอะไร แต่คนเป็นผู้เห็น เสียงปรากฏท่ีเคร่ืองรับวิทยุ วิทยุ
62 ธ ร ร ม ช า ติ กั บ ชี วิ ต ไม่ใช่ผู้ได้ยิน แต่ผู้ฟังวิทยุเป็นผู้ได้ยิน เมื่อเกิด สมั ผสั คอื อารมณท์ ร่ี ปู เสยี ง เปน็ ตน้ เขา้ กระทบจติ แล้วก็เกิดเวทนา คือความรู้สึกเป็นสุขบ้างเป็นทุกข์ บ้าง ถ้าเป็นสุข พอใจ ติดใจ ท�ำให้เกดิ ตัณหา ความ ทะยานอยาก ความกระหายใครเ่ สวย หรอื เสพอารมณ์ เช่นน้ันอีก เมื่อได้แล้วติดพันอยู่ในอารมณ์นั้นเป็น อุปาทาน ความร้อนใจก็เกิดขน้ึ ถ้าเมือ่ รูป เป็นต้น กระทบจติ แล้ว เกิดเวทนา คือความรู้สึกไม่พอใจ เป็นทุกข์ ก็ท�ำให้เกิดตัณหา คอื ความดนิ้ รนทะยานอยากอนั เจอื ดว้ ยโทสะ คอื อยาก จะท�ำลายเสีย ออกมาในรูปของการเบียดเบียน ท�ำลายล้างเผาผลาญ ถ้าเฉยๆ โดยไร้ปัญญาก็เป็น โมหะ (ความหลง) ล้วนแต่ท�ำให้ร้อนใจท้งั สิน้
อ. ว ศิ น อิ น ท ส ร ะ 63 ด้วยเหตนุ ี้ พระพทุ ธเจ้าจงึ ตรสั ไว้วา่ ตาและรปู หูและเสียง ฯลฯ จักษุวิญญาณ จักษุสัมผัสเวทนา ล้วนเป็นของร้อน ร้อนเพราะอะไร? ร้อนเพราะไฟ คอื ราคะบา้ ง โทสะบา้ ง โมหะบา้ ง (เพลงิ กเิ ลส) เพราะ ความ เกิด แก่ เจ็บ ตายบ้าง (เพลิงทุกข์) ถ้ารูป กระทบตา เป็นต้น มีสัมผัสคือรูปนั้นเข้าไปกระทบจิตแล้ว เกิด สขุ เวทนากต็ าม ทกุ ขเวทนาหรอื อเุ บกขาเวทนากต็ าม แล้วมีโยนิโสมนสิการ (คือความคิดท่ีแยบคาย คิด อย่างมีเหตุผล ลึกซึ้ง เฉียบคม) ตัณหาจะไม่เกิด มีปัญญารู้เท่าทัน คราวน้ีไม่ร้อน แต่กลับได้รับ ความสขุ ทส่ี ุขมุ เยือกเยน็ เยน็ กาย เยน็ ใจ เพราะสุข เวทนาอันเจอื ด้วยอามิส (เครอื่ งล่อให้ลุ่มหลงมัวเมา ให้เกิดทุกข์ต่างๆ) ไม่เข้าครอบง�ำจิต กระบวนการ เกดิ ทกุ ข์และดับทกุ ข์มีอยู่ย่อๆ อย่างน้ี
64 ธ ร ร ม ช า ติ กั บ ชี วิ ต สังคมที่มุ่งพัฒนาปัญญา (พุทธิศึกษา) มาก เกินไป โดยไม่สนใจเท่าที่ควรซึ่งความเจริญทาง จติ ใจและสขุ ภาพอนามยั ของรา่ งกาย กจ็ ะทำ� ใหค้ นมี ปัญญาที่มีจิตใจต่�ำทราม และมีสุขภาพทรุดโทรม เดือดร้อนอยู่ด้วยโรคท้ังทางกายและทางจิต เมื่อ เป็นดังน้ี สังคมจะพัฒนาไปในทางที่ถูกต้องได้ อยา่ งไร ปญั ญาอยา่ งโลกๆ เปรยี บเหมอื นศสั ตราวธุ ถ้าอยู่ในมือคนดีก็คงใช้ให้เป็นประโยชน์ได้ แต่ถ้า อยู่ในมือของคนเลว คนใจร้าย จะให้เกิดทุกข์โทษ สักเพียงใด ๑๑ ม.ี ค. ๒๕๒๖
อ. ว ศิ น อิ น ท ส ร ะ 65 เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป
66 ธ ร ร ม ช า ติ กั บ ชี วิ ต
อ. ว ศิ น อิ น ท ส ร ะ 67 การท�ำอะไรเพราะรู้เท่าไม่ถึงการณ์ และการ อยรู่ ว่ ม รว่ มมอื กบั ผ้ซู งึ่ ตา่ งวสิ ยั กนั มาก ย่อมน�ำภยั พิบัติมาสู่ตนและผู้เก่ียวข้อง จงดูนิทานเรื่องกบกับ หนูเถิด เป็นเพื่อนกันเพราะความเขลา จึงเอาเชือก ผูกขาติดกันไว้ วันหน่ึงท้ังสองมาถึงฝั่งทะเลสาบ กบก็กระโดดลงไปในทะเลสาบด้วยคึกคะนอง ส่ง เสียงร้องด้วยความเบิกบานใจ ส่วนหนูว่ายน้�ำไม่ได้ ลงไปในน้�ำไม่ได้อย่างกบ จึงจมน้�ำตาย ซากหนู ลอยข้ึนเหนือน�้ำ เหย่ียวตัวหนึ่งบินผ่านมาเห็นเหตุ- การณน์ น้ั โดยตลอด จงึ โฉบลงใชก้ รงเลบ็ จบั ซากหนู เนอ่ื งจากเชอื กยงั ผกู ขาอย ู่ กบจงึ ตดิ ขน้ึ ไปดว้ ย เปน็ เหย่อื ของเหย่ยี วทั้งกบและหนู
68 ธ ร ร ม ช า ติ กั บ ชี วิ ต เร่ืองทำ� นองน้ีมปี รากฏอยู่ในสังคมมนุษย์ การ น�ำตนเข้าไปผูกพันกับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ผู้มีปัญญาพึง ใคร่ครวญพิจารณาให้จงหนัก พลาดพลั้งย่อมถึง ภยั พบิ ตั ดิ ว้ ยกนั ทกุ ฝา่ ย ใครกต็ ามทม่ี องแตค่ วามสขุ ความพอใจของตนฝา่ ยเดยี ว ไมแ่ ลเหลยี วถงึ ความ ทุกข์ ความเดือดร้อนของผู้อ่ืนอันเนื่องอยู่ด้วยตน ในท่ีสุดความทุกข์นั้นก็จะยอกย้อนมาหาตน (เช่น กบในเรื่องน้ี) ไม่วนั ใดกว็ นั หนึง่ เร่ืองของเวรกรรม เป็นสิ่งน่ากลวั โดยแท้ ว่าแต่เด็ก ว่าชอบทะเลาะกัน อันที่จริงผู้ใหญ่ ก็ทะเลาะกนั อยู่ท่ัวไป ต่างแต่เรื่องท่ีเป็นมูลเหตแุ ห่ง การทะเลาะเท่าน้ัน เด็กทะเลาะกันเร่ืองของกิน ของเล่นผู้ใหญ่ก็ทะเลาะกันเร่ืองกาม เรื่องกิน และ เร่อื งเกยี รติหรอื ศักด์ศิ รี ซง่ึ ในสายตาของพระอริยะ แล้วกเ็ ป็นของเล่น เหมอื นกนั เป็นมายา แต่ปถุ ุชน
อ. ว ศิ น อิ น ท ส ร ะ 69 หลงยดึ ถอื เปน็ เรอื่ งจรงิ จงั จงึ นำ� เขา้ ไปผกู พนั มน่ั หมาย วา่ เปน็ เรา เปน็ ของเรา กอ่ ความทกุ ข์ ความเดอื ดรอ้ น ไม่ส้ินสดุ พอถอนใจออกมาได้ก็สงบสุข ไม่เร่าร้อน กระวนกระวายอยา่ งใดเลย ทะเลาะกนั แลว้ ตอ้ งการจะ หำ�้ หั่นทำ� ลายกนั พังพนิ าศไปด้วยกันทั้งสองฝ่าย แมวนอนอยู่ในตะกร้าใส่ถ้วยชาม เราต้องการ ตแี มวแตถ่ กู ถว้ ยชามแตก เจา้ ของผมู้ งุ่ รา้ ยตอ่ แมวเสยี หายมาก แมลงวนั ตอมหัวตอมจมูกบ้าง กไ็ ล่มันไป เถอะ อย่าถึงกับต้องเอาไม้ไปตีแมลงวันให้ถูกจมูก ตัวเองเลย ๒๖ ม.ี ค. ๒๕๒๖
70 ธ ร ร ม ช า ติ กั บ ชี วิ ต
อ. ว ศิ น อิ น ท ส ร ะ 71 ท�ำตนเยี่ยงธรรมชาติ ท�ำประโยชน์แก่คน ทกุ คนโดยไม่พดู อะไร ใครจะใส่ร้ายป้ายสี หรือใคร จะยกย่องชมเชยก็ปล่อยให้เขาท�ำไป เวรกรรมจะ ยอกย้อนมาหาคนท�ำช่วั ความสขุ สงบจะตดิ ตามคน ท่ีท�ำความดี เทพเจ้าแห่งความยุติธรรม (คือความ ยุติธรรมสากลตามกฎแห่งธรรมชาติอันเฉียบขาด) คอยจบั ตาดพู ฤตกิ รรมของทกุ คนอยู่ ไม่ต้องเสยี ใจ เม่ือประสบภัยพิบัติ ไม่ต้องดีใจเม่ือประสบสมบัติ น่ันเป็นเพียงการปรากฏตนของเทพเจ้าแห่งความ ยตุ ธิ รรมเท่าน้ันเอง ดูต้นมะม่วงน่ันเถิด ยืนต้นสงบนิ่งสง่าและ สวยงาม มีผลห้อยระย้า มีร่มเงาคร้ึม ใครต้องการ รม่ เงากไ็ ดร้ ม่ เงา ใครตอ้ งการผลกไ็ ดผ้ ล ใครตอ้ งการ
72 ธ ร ร ม ช า ติ กั บ ชี วิ ต ใบกไ็ ดใ้ บ ไมเ่ คยทวงบญุ คณุ จากใคร เพยี งแตห่ นา้ แลง้ ช่วยรดนำ�้ ให้บ้างเท่านัน้ ก็พอ หมู่บ้านน้อยๆ ชาวบ้านก�ำลังมุงดูเขาฆ่าวัว มันลากแอกและไถ ช่วยเหลือเจ้าของมานานเป็น สิบๆ ปี ตอนนกี้ �ำลงั มันไม่ค่อยดีแล้ว ลากแอกและ ไถไม่ค่อยไหว เขาจึงฆ่ามนั เอาเน้ือกนิ และขาย ก่อน ถูกฆ่ามันยืนน�้ำตาไหลพราก มันรู้ว่าชีวิตของมันจะ จบลงอย่างไร เม่ือมีแรงก็ให้แรงเพียงเพ่ือได้อาหาร ประทงั ชีวิตให้เขาใช้แรงต่อไป เมอื่ หมดแรงก็ให้เนื้อ ช่างน่าสงสารเสียน่ีกระไร ชาวนาคนน้ันช่างใจคอ โหดร้ายเสียเหลือเกิน บาปจะต้องติดตามเขาอย่าง แน่นอน อีกแห่งหนึ่งของหมู่บ้านเดียวกัน ชาวนาและ ลูกเมียก�ำลังอาบน�้ำให้โคแก่ และให้อาหารมัน มัน
อ. ว ศิ น อิ น ท ส ร ะ 73 ลากแอกและไถมาเป็นสิบๆ ปี บัดน้ีแก่แล้ว ก�ำลัง ถอย ชาวนาผเู้ มตตาไดก้ รณุ าเลยี้ งดอู ยา่ งด ี ไมเ่ ทยี ม ไถอีกแล้ว มันได้รับความสุขในบั้นปลายของชีวิต พอสมควร บญุ จะตอ้ งตดิ ตามชาวนาเจา้ ของโคตวั นน้ั อย่างแน่นอน นค่ี อื ความแตกต่างกันของโคใช้งาน ในสงั คมมนษุ ย์ก็มีทำ� นองนี้เหมือนกนั มนุษย์ ไดป้ ฏบิ ตั ติ อ่ มนษุ ยอ์ ยา่ งโคตวั แรกกม็ ี อยา่ งโคตวั หลงั ก็มี ใครจะเป็นโคตัวแรกและใครจะเป็นโคตัวหลัง มนุษย์ด้วยกันและระบบสังคมของมนุษย์น่ันเอง เป็นผู้ก�ำหนด ๒๗ มี.ค. ๒๕๒๖
74 ธ ร ร ม ช า ติ กั บ ชี วิ ต
อ. ว ศิ น อิ น ท ส ร ะ 75 การทำ� งาน ควรจะแบ่งเป็น ๒ อย่าง คืองาน เพื่อหารายได้มาด�ำรงชีพอย่างหนึ่ง และงานเพ่ือ ความสงบร่มเยน็ แห่งชีวติ อีกอย่างหนง่ึ เมอื่ มีปัจจยั ๔ เพียงพอแก่การด�ำรงชีพแล้ว ก็ควรท�ำงานเพ่ือ ความสงบร่มเย็นแห่งชีวิตบ้าง ถ้าท�ำพร้อมกันไปได้ ในระยะต้นๆ ยิ่งดี แต่ในบั้นปลายควรท�ำงานเพ่ือ ความสงบรม่ เยน็ แหง่ ชวี ติ ใหม้ าก ทำ� งานเพอ่ื ปจั จยั ๔ เพยี งเลก็ นอ้ ย ถา้ มปี จั จยั ๔ เพยี งพอแลว้ กค็ วรทำ� งาน หรือท�ำกิจกรรมเพื่อความสงบร่มเย็นแห่งชีวิตเพียง อย่างเดียว เหตุผลก็คือ ปัจจัย ๔ ติดตามเราไป ไมไ่ ด ้ คงทงิ้ ไวใ้ หเ้ ปน็ ของโลก สว่ นความสงบรม่ เยน็ แห่งจิตใจ จะกลายเป็นอุปนิสัยแนบสนิทอยู่กับจิต หรอื วญิ ญาณ สามารถตดิ ตามเราไปไดท้ กุ ภพทกุ ชาติ
76 ธ ร ร ม ช า ติ กั บ ชี วิ ต ผู้ฉลาดจึงควรพิจารณาตัดสินว่าอะไรมีคุณค่า สูง อะไรมีคุณค่าต�่ำ เลือกท�ำส่ิงท่ีมีคุณค่าสูงกว่า เวลาของเราแต่ละคนเหลือน้อยเต็มทีแล้ว ดูน่ันซิ ไฟก�ำลังไหม้บ้าน เจ้าของบ้านก�ำลังชุลมุนขนของ หนไี ฟ คนท่ีตกใจมากจนตงั้ สติไม่ได้ ก็ขนทกุ อย่าง ท่ีจะติดมือไปได้ ส่วนผู้ที่มีสติดีก็ขนออกเฉพาะส่ิง ท่ีจ�ำเป็นท่ีสุด และมีค่าที่สุดเท่าน้ัน เพ่ือให้ทันกับ ไฟก�ำลงั ลุกไหม้ คนที่เรือนถูกไฟไหม้เป็นอย่างไร คนในโลกน้ี กฉ็ ันน้ัน ทุกคนกำ� ลงั ถกู ไฟไหม้อยู่ ไฟคอื ความเกิด ความแก ่ ความเจบ็ และความตาย ไฟคอื ราคะบา้ ง โทสะบ้าง โมหะบ้าง คดิ ดใู ห้ดีเถดิ อะไรคอื สิง่ ทีม่ ีค่า ส�ำหรบั ชีวิตกค็ วรรบี ท�ำสิ่งน้ัน รีรออยู่ไม่ได้แล้ว
อ. ว ศิ น อิ น ท ส ร ะ 77 บางคนเพลิดเพลินด้วยการเก็บทรัพย์สะสม ไว้มากโดยมิได้ใช้ประโยชน์ให้คุ้มกับการมีทรัพย์ มิได้สงเคราะห์เอื้อเฟื้อผู้ใด ทรัพย์ของเขาก็เหมือน ไม่มี ดูตัวอย่างคนตระหน่ีคนน้ันเถิด เขาขายของ อันเป็นอสังหาริมทรัพย์ (ทรัพย์ที่เคล่ือนย้ายไม่ได้) เสียหมดสิ้น แล้วไปซื้อทองค�ำแท่งได้แท่งหน่ึง เอา ไปฝังไว้ในที่แห่งหนง่ึ เขาหมั่นไปดูทุกวนั ท้งั เช้าและ เย็น คนงานของเขาคนหน่ึงสะกดรอยตามไป แล้ว ขโมยขุดเอาทองน้ันหนีไปขาย เจ้าของทองทราบ ภายหลังเห็นหลุมทองของเขาเหลือแต่โพรงดิน จึง เศร้าโศกร้องไห้คร�ำ่ ครวญเสยี ดายทอง ผู้เป็นบัณฑิตคนหนึ่งผ่านมาพบเหตุการณ์ เมอื่ ทราบสาเหตแุ หง่ การรอ้ งไหค้ รำ่� ครวญของเขาแลว้
78 ธ ร ร ม ช า ติ กั บ ชี วิ ต จึงบอกว่า “ท่านควรจะหยุดเสียใจ แล้วเอาก้อน หินสักก้อนหนึ่งใส่ไว้ในโพรงดินแทนทองค�ำ แล้ว ท่านก็คิดว่าเป็นทองค�ำก็จะมีค่าเท่ากัน เพราะแม้ เปน็ ทองคำ� ทา่ นกไ็ มไ่ ดใ้ ชม้ นั อยา่ งทองค�ำ มนั คงฝงั ดินอยู่เหมือนก้อนหนิ นัน่ เอง ค่าของมนั จงึ เท่ากนั ” ความสมบูรณ์พูนสุข อยู่ท่ามกลางอันตราย ความมหี นา้ มตี าอยใู่ นทมี่ หี ลกั อคั รฐาน แตต่ อ้ งคอย ระแวงภัยอยู่ตลอดเวลา กบั การท่ีมคี วามสขุ สงบอยู่ ในทอ่ี นั ปลอดภยั มอี าหารแตพ่ อประทงั ชวี ติ มที อ่ี ยู่ ไดอ้ าศยั หลบลม แดดและฝน อยา่ งไหนจะดกี วา่ กนั ...ผู้มปี ัญญาลองตรองดเู ถดิ ...
อ. ว ศิ น อิ น ท ส ร ะ 79 ท่ามกลางทะเลทรายอันร้อนระอุน้ัน อย่าว่า แต่เงาต้นไม้เลย แม้แต่เงาลาท่ีบรรทุกของก็มีค่า ส�ำหรับผู้เดินทาง แต่เนื่องจากเงาติดอยู่กับลา ถ้า ลาตายลงหรอื หนไี ปเสยี แลว้ จะเอาเงาทไ่ี หนเลา่ ใน ท่ามกลางความทุกข์เข็ญ เสียงแห่งเมตตากรุณาแม้ เพียงเล็กน้อยก็มีค่าเป็นเคร่ืองชูก�ำลังใจ ท่ามกลาง ความอดอยากหิวโหย มือท่ีย่ืนมาอนุเคราะห์ย่อม มีค่าต่อผู้อดอยาก เมื่อภัยพิบัติมาถึง การแสดง ความโอบอ้อมอารีย่อมมคี ่าสงู ๒๘ ม.ี ค. ๒๖
“ ถ้ามนุษย์เราพยายามให้มีแสงสว่าง คือ ดวงปัญญา สถิตอยู่ในดวงใจเสมอแล้ว มนษุ ย์ จะไม่หมดทาง ชีวิตจะไม่ล�ำบากยากเข็ญ เหมือนที่เป็นอยู่ทุกวันนี้ ป่าคือสังสารวัฏนี้ รกอยู่ดว้ ยตณั หาและความโลภ รอ้ นระออุ ยู่ดว้ ย เพลงิ โทสะ และพยาบาท มืดมนอยู่ด้วยโลภะ หรอื อวชิ ชา เกลอ่ื นกล่นอยู่ดว้ ยนานาปาณกชาติ อันมภี ัย ทำ� อย่างไรเล่าจักสางรก ดบั เพลิงรอ้ น ”กำ� จดั ความมืดและภัยเสียได้
ผูม้ ีปญั ญา... นำธรรมชาตนิ ีม้ าเปรียบ แลว้ ย่อมปลงใจว่า แม้จะได้รับส่ิงไม่ดีจากคนอ่ืน กจ็ ะตอบแทนให้ดว้ ยความดีเสมอ ต้นไม.้ .. ยังให้ร่มเงาแก่ผ้ถู อื ขวานเพ่ือโค่น แก่นจันทน์มิไดเ้ วน้ กล่ินหอม ไม่ว่าตกไปอยู่ในมือของโจร หรือพระผู้ทรงศีล อ. วศิน อินทสระ www.kanlayanatam.com
Search
