Book_194

๑๐๐ พุทธปรชั ญาแกปญ หาเศรษฐกิจ เพราะการพนนั มนั มแี ตช ว ยกนั ยอ ยยบั ชว ยกนั พากนั ยอ ยยบั เพราะ การพนนั กม็ คี นหนง่ึ เลน การพนนั ทรพั ยส นิ สมบตั ขิ ายหมด ของลกู ของเมยี ขายหมด ไรน าขายหมด วนั หนง่ึ ลกู ชายเขาอยากจะสอนพอ กจ็ ูงควายเขา ไห เอาไหไปต้งั ไหเหลา เนย่ี แลวจูงควายเขาไป พอ ก็ ดูอยู ไอน ม่ี ันบา จงู ควายเขาไห ควายตั้งเบอ เร่มิ ไหนดิ เดยี ว จะ จงู ควายเขา ไปไดอ ยา งไร แกกบ็ อกวา พอ ครบั นานมี่ นั ใหญโ ต แปลง มนั ใหญโ ต พอ ยงั เอาไปเขารูโปได ทำไมไหปากกวา งกวารู โปอีกทำไมควายมนั จะเขาไมได นน่ั พอถึงไดความรสู กึ วา ทลี่ กู พูดนั่นถูกตอ ง นาสวนอะไรมนั ใหญกวาควายต้ัง เยอะ มนั ยงั เขาไปในรโู ปได รูนิดเดยี ว แพการพนันนะ เลนโป และวนั นกี้ ม็ าจบกนั ทป่ี ญ หาเรอื่ งเศรษฐกจิ ปญ หาเศรษฐกจิ ทเี่ กยี่ วกบั ความยากจน กค็ นบางพวกอาจจะยากจนเพราะเกยี จครา น น่ีเราก็ตอ งเพิ่มเติมใหเขามคี วามเพียร ทำใหเ ขาเหน็ โทษของความ เกยี จครา น และกใ็ หเ หน็ คณุ ของความเพยี รใหเ ขาขยนั ขน้ึ ใหเ หน็ วา ความเกยี จครานเปนโจรปลน เวลาทสี่ ำคัญท่ีสุด ในชวี ิตมนษุ ย เรา ก็คอ ยทำคอยไป อันนก้ี ไ็ ดพ ูดมาแลวเมือ่ วานนนี้ ะครบั ทีน้คี นบาง พวกก็อาจจะยากจนเพราะวาเลน การพนนั อันน้บี างทีมันก็เปน สห สมั พนั ธก นั เพราะวา ขเ้ี กยี จ อยากจะหาเงนิ โดยวธิ ไี มต อ งเหนอื่ ยมาก

๑๐๑อาจารยว ศิน อินทสระ คอื เลน การพนนั แตก ไ็ มแ นเ หมอื นกนั บางคนกเ็ ลน การพนนั เหนอี่ ย เหมือนกัน เพราะวา หามรงุ หามค่ำ ทนี ้คี นท่ีจะเลกิ การพนันนีม่ นั ก็ ตองเหน็ โทษของการพนนั คนเราไมวาจะเลิกอะไร ถา จะเลิกสง่ิ นนั้ มันกต็ อ งพจิ ารณาบอ ยๆ ใหเ หน็ โทษของสิ่งนัน้ โทษของการพนนั กม็ หี ลายอยาง เชนวา ตอ งเสยี ทรัพย ตอ งกอเวร ท่พี ระพทุ ธเจา ทานทรงแสดงเอาไววาผูชนะกอเวร ผูที่แพก็เสียทรัพย เสียดาย ทรพั ยท เี่ สยี ไป ทว่ี า ผชู นะยอ มกอ เวรหรอื ประสบเวรนกี่ เ็ พราะวา ดว ย เหตุผลสองประการ ประการทหี่ นงึ่ ก็คอื ผูแ พไ มยอมเลิก เขาอยาก จะเอาชนะ กช็ วนเลน เร่อื ยๆ ไป บางทจี ะเลกิ แลว ชนะแลวจะเลิก แตผูแพไ มย อมใหเลกิ ถา ย่ิงมีพรรคพวกมากก็ขเู ขาดวย ตะคอกเขา ดว ยวา ตองเลนตอ ไป ถาย่งิ ในบอนการพนนั น่กี ็นกั เลงเยอะ ยงิ่ ถา พวกนนั้ มนั เปนคนหัวไม มันกข็ เู อา มนั กแ็ ยง เอาทรัพยท ่ีชนะไปได ซะเลย อันนีเ้ รยี กวากอเวร เพราะวา ผแู พเ สียดายทรพั ยท ีเ่ สยี ไป แลวกป็ ระการท่สี ามกเ็ ส่ือมทรพั ยทนั ตาเห็น อยางทีพ่ ดู แลวเมอ่ื คนื นว้ี า มีเรอื กสวนไรนา มที องหยอง มที รัพยส นิ เงนิ ทอง อะไร ของตัวของลูกของเมียเอาไปเลนหมด ผีการพนันนี่มันแรง แรงมาก กม็ คี นวายวอดมากบั การพนนั เยอะแลว ในทสี่ ดุ ไมต อ งพนนั อ่นื หรอก พนนั บอล พนันฟุตบอล ก็มเี ด็กเกือบแยมาแลว เด็กใน มหาวทิ ยาลัยสองสามคนกเ็ กอื บจะถกู พวกนักเลงยิงเสยี แลว เพราะ

๑๐๒ พุทธปรชั ญาแกปญ หาเศรษฐกิจ เหตทุ ่ีไปแพบ อล ทำนองนกี้ ็มี มันเสื่อมทรพั ยท นั ตาเหน็ ตอ งไปใช เขาต้ังสองแสนสามแสน ไปแพการพนนั บอล พรรณนาไปกไ็ มรูจัก จบสนิ้ นะครบั มันเยอะเหลือเกนิ เรอื่ งโทษของการพนนั และก็ขอ ตอมาก็ไมม ใี ครเชอื่ ถอื ถอ ยคำ มนั จะบดิ พลิ้วอยู เร่อื ย มักจะบดิ พล้วิ อยเู รอ่ื ย ไมม ีใครเช่อื ถือถอยคำ กเ็ ปน ท่ดี ูหม่นิ ของคนท้งั หลาย ถา เลนการพนนั จนตดิ การพนันละก็ ถูกดูหมน่ิ แนนอน ไมมีใครยกยองหรอก ทีน้ีก็ขอสุดทายทานวา ไมม ใี ครประสงคจ ะแตง งานดว ย ถา เลย่ี งไดเ ขาเปน เลย่ี ง นอกจากวาจะชอบกันท้ังสองคนก็จูงมือกันไปสูหายนะ อันน้ีก็เคยเห็นมาเหมือนกัน ที่วาทำทาจะต้ังตัวไดแลว แตทีน้ีไปติดการพนัน พอใจในการพนัน ไมมีใครหามใคร เพราะวา ชอบดว ยกนั ทั้งสองคน ในทสี่ ุดก็ลม ต้งั ตัวไมตดิ ฉะนัน้ เม่อื หมน่ั พิจารณาถึงโทษของการพนนั ก็เลกิ เสยี ถา เราจนเพราะ การพนัน เราเลิกการพนนั เสยี ก็ตง้ั หนาทำมาหากนิ โดยสจุ ริต ได เทา ไรก็เทา นัน้ มันไมมรี รู ั่ว มนั ไดมามันกเ็ ปน อนั ไดม า อยางวัด บางวดั นมี่ งี านวดั กใ็ หเ ขาตงั้ บอ นการพนนั ในวดั เพอ่ื จะไดเ งนิ จากการ พนัน บางทกี ็มดี นตรใี หญๆ โตๆ ราคาแพงๆ ไอเงินท่ชี าวบานเอา มาบรจิ าคทำบญุ กต็ อ งเอาไปใหม หรสพเสยี มากมายเกนิ ครงึ่ ของราย

๑๐๓อาจารยว ศนิ อินทสระ ได มนั คุมกันทีไ่ หน ไมคุม แลว ก็มันเสียบรรยากาศดว ย สมมตวิ า ถา ไดม าสกั สห่ี มนื่ มมี หรสพมากมายและกม็ กี ารพนนั ดว ย เรากต็ อ ง ไปเสียใหส ิง่ เหลาน้ี วดั ก็ตอ งไปเสียใหสิ่งเหลา นี้ แลวก็ครกึ โครมไป หมดนะงานวัด กับการท่ีไมตองมีสิ่ง เหลา น้กี ม็ กี นั อยางเงยี บๆ สงบๆ เปน งานบญุ เปน งานสงบ ได เงินมาสกั หมนื่ หากย็ ังดี เพราะ วาเปน เงนิ ท่บี ริสทุ ธผ์ิ ดุ ผอ ง ได เทานนั้ กเ็ ทา นัน้ ดกี วา ตั้งเยอะ บางคนกบ็ อกวา มนั เปน ทางท่จี ะจงู คนมาเขาวดั แลว ถามวาจูงเขา มาทำอะไร จงู คนเขา วัดจูงเขา มาทำอะไร ถาเขา มาเลนการพนนั เขามาดูมหรสพทอ่ี ึกทกึ ครกึ โครม ทำใหเ สยี บรรยากาศของวดั หมดเลย อยางน้ไี มต อ งมกี ็ได ทำนองนน้ี ะครบั นเ่ี รอื่ งการพนัน เพราะวาสิง่ ทคี่ นติดมนั ตองมเี สนห  มันตอ งมเี สนหของมัน เลย ทำใหค นตดิ เหมอื นเหลา บหุ ร่ี บางคนก็ติดมนั ถามันไมมเี สนห ไมมีรสท่ีเปนเสนหข องมนั คนกไ็ มต ิด แตวาไอร สท่ีเปน เสนห ของ มันนั่นแหละคอื ตัวราย ตวั ทีจ่ ะทำรายคน

๑๐๔ พุทธปรัชญาแกปญ หาเศรษฐกจิ คนบางพวกยากจนเพราะกนิ เหลา ทางเดียวทีจ่ ะทำได กค็ ือเลกิ กินเหลา พูดงายแตว า ทำยาก แตวา ที่จริงก็ทำไมย าก ถา ใจแขง็ สกั หนอ ยก็ทำไมย าก พจิ ารณาโทษของมันบอยๆ ท่ีมองเห็น ชัดเจนกค็ อื วาเสยี ทรัพย เสยี ทรัพยโ ดยไมจำเปนตองเสีย บางคน น่ีซอ้ื เหลา กนิ ไดทกุ วัน ราคาแพงๆ ดวย ไมร ขู วดละเทา ไรเดีย๋ วนี้ แตวา ทราบวาราคาแพง มนั กข็ ึน้ ราคากันไปเรื่อย เวลาลกู ไปขอ สตางคซ ื้อขนมไมมีให เวลาลกู ไปขอสตางคซ อ้ื เสอ้ื ผา ไปใช ในโรงเรียน ซ้อื เครือ่ งเขียน ขอสตางคไปซ้อื เครอ่ื งเขยี น ไมมี ตวาดล่ัน ใหไปขอแม แตวาซ้อื เหลา กินไดท กุ วนั ไมเสียดาย ยง่ิ เมาก็ยิง่ ซอื้ ยิง่ ไมเสียดาย เสยี ทรพั ยโ ดย ไมจำเปน นอกจากเสียทรัพยโดยไมจำเปนแลวมันกอการทะเลาะ วิวาท มเี ยอะไป เราก็เห็นๆ กันอยู วา คนเมาแลวมันก็ทะเลาะ ววิ าทกนั งา ย ถาไมเ มากย็ ังพออดใจไดไมท ะเลาะ พอเมาเขาละก็ อหงั การมันเกิดมากขนึ้ อหังการ ไอต วั ทิฏฐิมานะ ตัวอัสมิมานะ ตัว เรา เราตองเปนที่หนงึ่ เราตองใหญโ ต ตรงนี้ใครใหญโ ตไมไ ด เรา ตองใหญโต มันเมาเขาแลว กย็ ง่ิ ใหญโต กต็ า งคนตางเมา ตางคน ตางกใ็ หญโต มนั กต็ ีกัน อยางงานวดั ก็มี งานวัด งานตา งจงั หวดั เชน วาทางภาคใตงานชักพระ ออกพรรษาน้ลี ะครับ ชักพระบกบา ง

๑๐๕อาจารยว ศิน อนิ ทสระ

๑๐๖ พทุ ธปรชั ญาแกป ญหาเศรษฐกิจ ชกั พระนำ้ บา ง คนตกี ันทกุ ครัง้ ตีกันตกน้ำทุกครง้ั งานชกั พระ ก็คอื วาเหมือนกับทก่ี รุงเทพฯ เขาทำเทโวโรหนะ ออกพรรษาเราทำบุญ เทโวโรหนะ ตกั บาตรเทโวพระพทุ ธเจา ใครตอใครก็ลงมาจากชน้ั ดาวดงึ ส ทำเปนอยางนน้ั ประเพณี แลวก็เมา พวกนกั เลงประจำ หมบู านกเ็ มา พวกหนุม ๆ มันกเ็ มา คนแกบางทมี นั กเ็ มา เมาแลว ก็ตีกัน ตกนำ้ ตกี นั ในเรือพระน่ันแหละ และตกน้ำปอมแปมๆ ตี กนั คนละทีสองที ฉะน้ัน ก็เคยอาฆาตกันเม่อื ไร เคยพยาบาท กนั ไวเ มอ่ื ไรกม็ าตีกนั วนั นน้ั แตตองเมาเสียกอ น ถาไม เมามนั กต็ ีไมคลอง มนั กต็ ีไมล ง อยางนท้ี ะเลาะววิ าท กอการทะเลาะวิวาท ในกรงุ เทพฯน่กี ็เยอะ เหน็ ๆ กนั อยู มันกอการทะเลาะวิวาท เกดิ โรคสารพดั โรค กินไปๆ มีโรคตับบาง โรคกระเพาะบา ง โรคลำไสบา ง โรคอะไรนะ ไอโรคตดิ สุรามอื สน่ั ไมไดกินมือสั่น ทำอะไรไมได และก็ตายไป กับโรค บางทีกต็ ายไปกับโรค กย็ ังไมเลิก ก็มีคนที่หวงั ดไี ปเตือน ไปบอกวากนิ มากเดี๋ยวตาย ก็บอกเขาอยากตายอยแู ลว วา เขาไป อยางน้ัน จรงิ ๆ กค็ อื อยากกนิ เหลา นน่ั แหละ ไมใชว า อยากตาย อะไรหรอก แตว า มันอดไมได เกิดโรคตบั แข็งไปเยอะแลว แตว า คนทเี่ ปนโรคตับแข็ง ไมจำเปนวาจะตอ งกินสรุ าทกุ คนนะครับ เกิด จากโรคอื่นก็ได

๑๐๗อาจารยวศนิ อินทสระ แลว ก็ถกู ติเตยี น ถกู ติเตยี นก็เพราะวา ไปประพฤติส่งิ ท่ีนา ติเตียน เชนวาไมรูจ กั อาย อันนี้ก็เปนอกี ขอ หน่ึงของโทษของสรุ า คือไมร ูจักอาย เคยละอายในสิง่ น้ีก็ไมละอาย คือทำได สิ่งทเ่ี คย ละอายทำไมไ ด พอเมาเขา ก็ทำไดไ มร จู กั อาย นอนกลางถนนก็ได บางคนก็บอกนอนกับหมากส็ นุก นอนกับหมาหมาก็ไปเลียปากขา ง ถนน และก็ถกู ติเตียน ทีส่ ำคัญประการหนงึ่ ก็คอื ทอนกำลังสติปญญา บางคน กบ็ อกวา ตองกนิ เหลาถึงจะทำงานได ไมกินทำไมไ ด ไมก ินเหลา ไมม สี ติปญ ญา ตอ งกินเหลา อันนี้ไมจรงิ หรอกครบั มนั คอยทอน สตปิ ญ ญาลงเรอื่ ย เหมอื นมา ทา นลองนกึ ดูวา มา ท่มี นั ลา แลว มัน วงิ่ ไปเพราะถกู แส ว่งิ ไปเพราะเอาแสหวดมนั มนั ก็กระโดดกระโจน ไปพกั หน่ึงเพราะมันเจบ็ มันโดนแส สักประเดยี๋ วมนั กอ็ อนเปลย้ี ลง อีก ออ นเปลย้ี ลงอีกกห็ วดมนั ลงไปอกี มนั กว็ ง่ิ ไปอกี ไดอ กี หนอย ในท่สี ุดมนั ก็ตอ งลมลงตาย ขาดใจตาย ฉะน้นั คนท่คี ิดวาดมื่ เหลา แลวทำใหส ติปญ ญาพลุงโพลง อยา งนกั เขียนบางคนนีไ่ มก ินเหลา เขียนไมได เพราะฉะน้นั ตองอาศยั เหลา เขยี นไปเรือ่ ย ก็ไมเทา ไรก็ ตาย ไมเทาไรเขียนไมได เพราะวาสติปญ ญามนั จะหมดอยแู ลว มนั จะมอดอยูแลว ก็ใชเ หลา กระตุน ไป มันไมไ ดเ กดิ เองโดยธรรมชาติ ไมเ หมอื นคนท่เี ขาไมด มื่ แลว ก็ทำงานไปโดยธรรมชาตบิ รสิ ุทธ์ิ ตัว

๑๐๘ พทุ ธปรชั ญาแกปญหาเศรษฐกิจ หนงั สอื ทุกตวั ออกมาดวยปญ ญาบรสิ ุทธิ์ ไมม อี ะไรมากระตนุ เลย ไมมีบหุ ร่ี ไมม สี รุ า ไมม ียาชนดิ ใดชนิดหนึง่ มากระตนุ เลย แตเ ปน สติปญ ญาบรสิ ทุ ธแิ์ ทๆ มนั ก็ออกมาบรสิ ุทธิ์ ออกมาดี เพราะฉะนั้นก็ผูที่คิดวา จะด่ืมสุราเพ่ือทำงานอยางน้ี อยา ไปคิดอยางน้ัน อยาไปหวังพึ่งสุราเพ่ือการทำงาน ใหทำงานดวย เรี่ยวแรงที่บริสุทธ์ิ ดวยสติปญญาท่ีบริสุทธิ์ แลวก็ที่สำคัญก็คือวา เศรษฐกจิ ตอนนเ้ี รากำลงั พดู ถงึ เรอื่ งเศรษฐกจิ อยู มนั กเ็ สยี ทรัพยไ ปโดยใชเ หตุ และกก็ อ การทะเลาะววิ าทกัน ถาถงึ กับตีรันฟนแทงแลวมันก็ย่ิงเสียทรัพยมากข้ึน และเกิด โรคมันก็ตองเสียทรัพยอีก ทอนสติกำลังปญญา ทอน กำลังสติปญ ญา มันตอ งเสยี ทรัพยอ กี กเ็ ปนเร่ืองท่จี ะตอ ง เสยี ทรพั ยท ง้ั นน้ั อนั นลี้ ะครบั ถา เผอื่ คนทจ่ี นเพราะกนิ เหลา เพราะ สุรากต็ องพยายามงดใหได เวน ใหได มนั ไมไ ดกินมาแตเกิด มาหดั เอาภายหลงั มาทำเอาภายหลัง คราวนคี้ นบางพวกกย็ ากจนเพราะไมม งี านทำ ไมม งี านทำ ตกงาน ทำอยา งไรดี กต็ อ งหางานทำ พยายามหางานทำใหไ ด อนั นก้ี ม็ นั มเี หตปุ จ จยั หรอื มอี งคป ระกอบมากสำหรบั คนทยี่ ากจนเพราะ ไมม ีงานทำ อนั น้ีตองชวยกนั หลายๆ ฝา ยทั้งตนเอง แลวก็ญาตพิ ่ี

๑๐๙อาจารยวศิน อินทสระ นอ ง และก็ผปู กครองบา นเมอื ง ผนู ำสังคม ตองชว ยกันหลายฝา ย วา เราทำอยา งไร ทำอยา งไรถงึ จะใหค นมงี านทำ มงี านทำใหเ ขาพอ เลย้ี งตัวได ใหเขาพอเปนอยไู ดโดยไมเ ดือดรอ น แตวา ถึงอยา งไรก็ พยายามใหเขาเวนอบายมุขเสยี กอ น บางคนแมจ ะไมมงี านทำ แต วาถา ไมไปฝกใฝอบายมุข ไปอาศยั คนอื่นอยชู ว่ั คราว ไปอาศัยผูอ น่ื เล้ยี งชพี ชัว่ คราวแตก็ทำงานใหเ ขา ใหคุมกนั กับทอ่ี าศยั เขาเปนการ ช่ัวคราว ถาเปนคนดี เปนคนดีจริง เปนคนขยันจริง เปนคนมี คณุ ธรรมจริง เปน คนมีคณุ สมบตั ิ นาชว ยเหลอื นาเอ็นดู นา รัก ไมเปน ไรหรอกครับ ตกไมนานละ ตกไมนาน ไมเ ทาไรกไ็ ด ไม เทาไรกจ็ ะได อันนีผ้ มก็ไมม ีอำนาจทจี่ ะชว ยใครทต่ี กงานใหท ำงาน ได แตวาคิดวาสังคมก็ควรจะดูแลหรือชวยเหลือกัน วาเราควรจะ ทำอยา งไรใหเขาพออยูได พูดถึงเรื่องความยากจน คนบางพวกก็จนเพราะการ พนนั บางพวกยากจนเพราะกนิ เหลา และบางพวกยากจนเพราะ ไมมีงานทำ นี่ก็ผมไดพูดรายละเอียดไปพอสมควรแลวนะครับ คงจะตองเปนความรับผิดชอบของสังคมสวนรวมท้ังหมด ก็จะไป โทษรัฐบาลอยางเดียวก็คงไมได หรือไปโยนใหเปนความผิดของ ประชาชนทง้ั หมดกไ็ มไ ดเชนเดยี วกัน ก็จะวาครงึ่ ตอครึ่งหรือหา สบิ หาสบิ กไ็ ด เรามีวธิ อี ยางไรใหค นมีงานทำ มวี ธิ อี ยา งไรทีจ่ ะใหค นมี งานทำ กช็ ว ยกันคิด กค็ ิดกันอยูละครบั แตยงั ไมส ำเรจ็

๑๑๐ พทุ ธปรัชญาแกปญ หาเศรษฐกจิ การเอาของไปแจก แจกเทาไร กเ็ หมอื นหายไปในบอ ลกึ แจกเทาไรก็ทำใหคนรูสึกวาบางทีคนคอยจะรับของแจกก็ไมอยาก จะทำอะไรกม็ ี สภุ าษิตที่พูดกันอยเู สมอ ผมก็พดู บอ ยเหมอื นกนั ท่ี วา สอนใหเขาหาปลากินเองดีกวาเอาปลาไปแจก ถาเราเอาปลา ไปแจกก็แจกกันอยูเ รอ่ื ยไป ผลก็คือคนนนั้ ก็จะหาปลากินเองไมได ไมไดสกั ที เพราะฉะนั้นทำอยา งไรเราจึงจะสอนใหเ ขาหาปลากนิ เองได เม่อื เขาหาปลากินเองไดแลวเราก็ไมต อ งหว งเขา ไม ตอ งเหนื่อยกับการหาของไปแจก แตวาในขณะที่หาปลา กนิ เองไมไ ดกต็ อ งไปแจกบาง อนั นี้กไ็ มวา อะไรนะครบั อยางหนาหนาวทางภาคอีสานภาคเหนือก็หนาวมาก คนกย็ ากจน บางสวนกย็ ากจน ไมร ูจ ะแกปญ หาอยา งไร ก็เอาไปแจกไวก อนเปน การประทังชีวิตกนั ไป ขณะเดยี วกัน กต็ องสอนใหคนพึ่งตนเองใหไ ด ใหไ ดอ ยา งไร เขาจะพ่ึงตนเอง ไดโดยวธิ ใี ด ก็ตอ งทำ โดยวธิ ีน้นั สภุ าษิตฝรงั่ กม็ ี พระเจาจะชว ยคน ท่ีชว ยตวั เอง

๑๑๑อาจารยว ศิน อนิ ทสระ

๑๑๒ พุทธปรชั ญาแกปญหาเศรษฐกิจ การสอนคนของพระพุทธเจาของเราก็เพ่ือใหคนชวย เหลอื ตนเอง การชว ยเหลอื ผอู น่ื ไมใ ชต ง้ั จดุ มงุ หมายเอาไวว า ชว ย เหลอื กนั ไปตลอดชวี ติ แตเ ราชว ยเหลอื เพอื่ ใหเ ขาชว ยเหลอื ตวั เอง ไดใ นโอกาสตอ ไป เพราะวา ถา รวู า เราแบกใครแลว เราตอ งแบกไป ตลอดชวี ติ กไ็ มไ หวเหมอื นกนั เราแบกเขาเพอ่ื วา ไปชว งหนงึ่ เขาจะ ไดเ ดินเองหรือชวยตัวเองได เหมอื นกับวา เด็กทีจ่ ะขามแมน ำ้ แต วาตัวแกเตย้ี เกนิ ไปเล็กเกนิ ขามแมน้ำไมได เรากอ็ ุมไป แลวก็ เม่ือถึงฝงโนนแลวก็ใหเดินไปเอง ทางนี้เราคนชวยก็ตอง มีกำลังใจในการท่ีจะชวย แตวาเด็กคนไหนเรารูวาจะ ตองอุมไปตลอดชีวิต เราก็เสียกำลังใจเหมือนกัน คือ แกไมโต ไมรจู ักโต เราเลีย้ งเดก็ เลย้ี งคนเรากห็ วงั วา เขา จะโต จะโตเปน ผใู หญ ก็เลย้ี งตวั เองได ประชาชนพลเมือง กบั รฐั บาลกท็ ำนองเดยี วกนั ดๆู ไปแลว ดเู หมอื นวา ประชาชนจะชว ย รฐั บาลมากกวา ดว ยซำ้ ไป ผมพดู ดว ยความมนั่ ใจนะครบั วา เศรษฐกจิ ไทยจะแกไขไดถาเราเอาหลักพุทธธรรมไปใช ถาชาวพุทธเราเอา หลกั พทุ ธศาสนาไปใชก นั จรงิ ๆ กจ็ ะประสบความสำเรจ็ ในการจะแก ปญ หาทางเศรษฐกจิ เปน อนั มาก และกม็ ตี วั อยา งบคุ คลทสี่ ามารถแก ปญหาทางเศรษฐกจิ สว นตัวไดส ำเรจ็ ดว ยการเอาหลกั พุทธศาสนา ไปใชเปนสวนตัว ทีน้ีเมื่อสวนตัวแกได สังคมก็เปนการรวมของ คนแตละคน

๑๑๓อาจารยวศนิ อินทสระ ถาคนแตละคนแกป ญ หาเศรษฐกิจของตัวได สงั คมก็ ไมมีปญ หาเศรษฐกิจ ผมพดู อยูเสมอดวยความมนั่ ใจวา ถาเรา ปฏิบตั ิตามหลกั พทุ ธธรรมแลว ไมม ปี ญหาเศรษฐกจิ ใหแ ก มนั ไม ไดแ กเ พราะมนั ไมมีปญ หาเศรษฐกจิ ใหแ ก เหมอื นกับวา เราไมมีการ แกเ พราะมนั ไมม กี ารผกู เม่อื ไมมกี ารผกู กไ็ มมีการแก ก็ไมต อ งเปน ภาระเพราะไมไ ดแ บกภาระเอาไว เม่ือไมหิว้ ก็ไมตองวาง ทำนอง นัน้ ละครบั ไมม ปี ญหาเศรษฐกิจใหแ ก ทนี ก้ี ม็ คี นอาจจะหมน่ั ไสข นึ้ มาแลว กถ็ ามขน้ึ มาวา เราเปน พทุ ธกนั ทงั้ นัน้ ทำไมมปี ญ หาเศรษฐกจิ กนั มากมาย กต็ อบไดว า เราเปน พทุ ธกจ็ รงิ แตเ รากไ็ มไ ดเ อาหลกั ธรรมของพทุ ธมาใชใ นชวี ิต ประจำวนั เราเอาแตพ ธิ รี ตี อง เราเอาแตพ ิธีกรรม ไมไดเ อาหลกั ของพระพทุ ธเจามาใชในชวี ติ ประจำวัน มันกม็ ีปญ หา เขาจดช่ือยา ใหใสเศษกระดาษ ช่ือยาใหก ินยา ไปซื้อยานี้ๆ มากิน และถาเรา หลงเขา ใจผิดเราก็เอาเศษกระดาษนั้นไปตมกนิ แลว มันจะหายโรค ไดอ ยา งไร มนั ไมไ ดต วั ยา มนั ไดแ ตช อ่ื ยา ดแู ลว กน็ า ขำ นา ขำจรงิ ๆ วา เราไมไ ดต วั ยา ไดแ ตช อ่ื ยาไปตม กนิ ทนี ก้ี น็ กั ศกึ ษาถามวา เราตอ ง ชว ยตวั เองกอ นใชไ หมแลว จงึ ชว ยสว นรวม อนั นก้ี ต็ อบวา ถา แตล ะคน สามารถมีชีวิตอยูผาสุกได แตละครอบครัวเปนครอบครัวท่ีผาสุก ไดไ มมปี ญ หาเศรษฐกจิ สงั คมก็ไมมปี ญ หา สังคมเปน การรวมของ หนวยยอ ย คอื คนแตละคน ทนี ี้ถาคนหลายๆ คนขน้ึ ไปไมสามารถ เอาตวั รอดได สงั คมกไ็ มร อด ไปไมร อด กม็ ปี ญ หา ปญ หาเศรษฐกจิ

๑๑๔ พุทธปรัชญาแกปญหาเศรษฐกจิ มนั เนอ่ื งมาจากจติ ใจ มนั เกย่ี วกบั จติ ใจ บางทมี นั กม็ ปี ญ หาทางจติ ใจ กอ น แลวมันกม็ ปี ญ หาทางเศรษฐกิจตามมา คนท่ีมีประสบการณ เกย่ี วกบั เรอ่ื งนเ้ี ขาจะยนื ยนั ไดว า พอปญ หาทางจติ ใจหมดไป ปญ หา ทางเศรษฐกจิ ก็หมดไปดวย สำหรบั บางคนท่ียืนยนั ได ทนี ี้ก็เทา ทผ่ี มมองเหน็ จากรอบๆ ตัว สวนมากผมกจ็ ะมอง จากรอบๆ ตวั ไปกอ น ครอบครัวทีเ่ อาตวั ไมร อด เชน วา ครอบครวั ที่เอาตัวไมรอด สาเหตุประการหน่ึงคือไมไดปฏิบัติตามหลัก พทุ ธปรัชญาทวี่ าดวยเศรษฐกจิ ทีนที้ า นตอ งทราบนะครับ วา ครอบครวั น้นั คอื คนทกุ คนไมใชคนเดียว ถาคนเดียว ปฏิบัติอยูคนเดียวนอกนั้นเขาไมปฏิบัติ มันก็ไปไมรอด อีก ตองเดินไปพรอมๆกันทุกคน สาเหตปุ ระการหน่งึ คอื ไมไดปฏิบัติตามหลักพุทธปรัชญาที่วาดวยเศรษฐกิจวาทาน สอนอยางไร ใหใชท รพั ยอ ยางไร ใหทำตวั อยา งไร ทานสอนทุก อยางละครบั วธิ ีใชท รพั ย วธิ ีหาทรัพย วิธใี ชจา ยทรพั ย ทำอยาง ไรๆ ทานกส็ อนเอาไวห มด ถา ทำไดต ามนัน้ ก็เรยี บรอย อันนี้เรา ตอ งพยายามศึกษาและกน็ ำมาปฏิบัติจริงในชวี ิตจรงิ ไมใ ชเ พยี งแต รูเฉยๆ นำมาปฏิบัติในชวี ิตประจำวันจนเห็นผลดวยตนเอง เหน็ ผล ในปจจบุ นั เปน self evidence มตี นเปนพยาน เอาตัวเปนพยาน ได วาไดปฏบิ ัติ ไดเ หน็ ผลมาแลว และกส็ ามารถจะยนื ยนั ดว ยตวั เองไดดวยความมั่นใจ

๑๑๕อาจารยว ศิน อนิ ทสระ ทีน้ีนักศกึ ษากค็ ยุ ตอไปถึงเร่ืองอ่ืน ถามวาพทุ ธปรัชญา ท่ีวา ดว ยการเดนิ สายกลางเปน อยางไร คำตอบกค็ อื วาไมตงึ เกิน และก็ไมห ยอ นเกิน ไมวาจะทำอะไร ทานสอนใหเ ราทำแตพ อดี ความพอดดี ีเสมอ ขอใหเราทอ งคาถานีเ้ อาไว คาถาทศี่ กั ด์สิ ิทธิ์ ความพอดดี เี สมอ ไมตึงไปและกไ็ มหยอนเกนิ ไป ทา นลองคิดไปทุก เร่อื งนะครับ คดิ ไปทุกเร่ือง เราจะเหน็ วา ความพอดีดีเสมอ กนิ ขา ว อมิ่ แตพ อดี อะไรมนั พอดีๆ แลวมันก็ดี แลว กด็ ี เสือ้ ผาอาภรณ กเ็ หมอื นกนั ไมหลวมไมค บั มนั พอดี ถาจะพดู อกี ทีก็วาคุณธรรม ทง้ั หมดก็เปน ทางสายกลางท้งั หมด ทางสายกลางไมไดหมายเพียงมรรคมีองคแปดเทาน้ัน แตหมายรวมถึงคุณธรรมท้ังหมด ขอยกตัวอยางเชนวาความ ฟุมเฟอย อันเปนสวนสุดขางหน่ึง ความเหนียวแนนเบียดกรอ ตระหน่ีเกินไป นี่เปนสวนสุดขางหนึ่ง ทีน้ีทามกลางความเหนียว แนนกับความฟมุ เฟอ ย ก็คือความมธั ยัสถ มัธยสั ถ แปลวา ต้งั อยู ทา มกลาง ทา มกลางความฟมุ เฟอ ยและกเ็ หนยี วแนน และกป็ ระหยดั ประหยดั นั่นคือ ใชของใหคมุ ราคา ไมใ ชครึง่ ทิ้งคร่ึง แตว าใชจน หมดคณุ ภาพท่ีจะใช มันใชตอ ไปอกี ไมได เรียกวา ใชอยา งประหยดั กนิ อยา งประหยดั ใชอยางประหยดั อยอู ยา งประหยดั และความ มัธยัสถแ ละประหยัด เปนทางสายกลาง เรยี กวา เขากลางระหวาง ความตระหนแ่ี ละความฟมุ เฟอ ย ความตระหนไ่ี มเ ปน คณุ ธรรม ความ ฟมุ เฟอ ยกไ็ มเ ปน คณุ ธรรม ความมธั ยสั ถค วามประหยดั เปน คณุ ธรรม

๑๑๖ พทุ ธปรัชญาแกปญหาเศรษฐกิจ น่ีก็เปนทางสายกลาง ความขเ้ี กยี จไมเ ปนคณุ ธรรม ความขยันเกิน ไป ขยันเกนิ ไปจนบา บ่นิ และกลา จนบาบ่ิน ขยนั เกินไป และก็ไม เทา ไรกต็ าย ไมไ ดก นิ ไมไ ดน อนไมไ ดพ กั ผอ น ขยนั จนไมเ ปน อนั หลบั อนั นอน ไมเ ปน อนั ไดพ กั ผอ นหยอ นใจหรอื อะไร อนั นนั้ กเ็ กนิ ไป นก่ี ็ เปน สว นสดุ อกี ขา งหนง่ึ ทางสายกลางระหวา งอนั นกี้ ค็ อื ความเพยี ร แตพอดี ความเพียรก็ตองการความพอดี ปญญาก็ตองพอดี คน บางคนกม็ ีปญญาเยอะแยะ คดิ มาก มีปญ ญามากแลวกไ็ มม ีศรัทธา ไมเชอ่ื อะไรเสียเลย นีก่ ็เปน ความงมงายชนิดหนง่ึ บางคนก็ เช่อื หมดทกุ อยาง ใครบอกอะไร ใครเลา อะไร ใครนัน่ อะไร ก็เช่ือหมดทุกอยาง ก็เปนความงมงายชนิดหนึ่ง คุณธรรมก็จะเขา กลางระหวา งนี้ คอื วา เชอ่ื ส่งิ ทีค่ วรเชอ่ื ไมเชื่อสิ่งทีไ่ มค วรเชอ่ื อนั น้ีเปนคณุ ธรรม อันน้ีคือธรรมท่ี ดี กลัวเกินไปกไ็ มดี กลา เกินไปกไ็ มดี ขี้ขลาดเกนิ ไปกไ็ มเ ปน คณุ ธรรม ความกลา หาญเกนิ ไปจนกลายเปน ความบา บนิ่ กไ็ มด ี เขา กลางระหวา งความข้ีขลาดกับความกลาจนบาบิ่น นั่นเปน คุณธรรม น่คี ือทางสายกลาง ฉะน้นั ทางสายกลางน่ี เอาไปใชก ับทุกส่งิ ทกุ อยา งไดเกอื บ ทั้งหมด ทนี ี้ก็นกั ศกึ ษาก็ขอแนะนำวา ใชปรชั ญาในการดำเนนิ ชวี ติ อยา งไร ใหนำปรชั ญาไปใชใ นการดำเนนิ ชีวิตอยา งไร กต็ อบ วาใหใชปญญาในการเดินทางสายกลาง หรอื ใชปรชั ญาในการเดิน

๑๑๗อาจารยว ศิน อนิ ทสระ ทางสายกลาง ใหพวกเราดำเนนิ ชีวิตโดยทางสายกลาง คอยเชค็ ตัวเองอยูเสมอ วาตงึ เกินไปหรือเปลา หยอ นเกนิ ไปหรอื เปลา แต วา เราตองศกึ ษาธรรมดวย เปน หมวดๆ เปน ขอ ๆ ใหจ ำหลกั ธรรม ไวใ หได มันเปน หลัก เชนวา ธรรมมอี ปุ การะมากมีอะไรบา ง เชน วา สติสมั ปชญั ญะ ธรรมทีท่ ำใหงามสองอยางมีอะไรบา ง ขันติ ความอดทน โสรัจจะ ความสงบเสง่ยี ม ความสุภาพเรยี บรอ ย อยางน้เี ราเรียกวา จำหวั ขอ ธรรมได แลว กน็ ำมาเช็คดูวาเรามี หรือไม มงคล ๓๘ น่นั เปน การไตบันไดของการปฏิบตั ิธรรม ก็ พยายามสำรวจดูวา เรามเี ทาไร ขาดไปเทาไร เวนการคบคนพาล คบคนดี บูชาคนทค่ี วรบูชา เรอ่ื ยไปนะครับ วาเรามีเทา ไร แลวก็ กรณีมีความทุกขข้นึ มา มีความเดอื ดรอนข้นึ มา เราก็เช็คไดเ ลยวา เราผิดธรรมอะไร ความทกุ ขอันนีม้ ันเกดิ ไดอยางไร เราผดิ ขอไหน ดูสิ มนั ตองมี มนั ตองมนี ะ เหมอื นกับวารา งกายของเรานี้ ปกติ มนั ตองไมเ จ็บ ถาเผื่อวา รางกายปกตมิ ันตองไมเจ็บตรงนั้นตรงน้ี ถาเผ่อื วาเจ็บขึ้นมาตรงไหน แสดงวา รา งกายผิดปกติ ตอ งเช็คดูวา มนั มอี ะไร เส้ยี นตำหรอื เปลา แคะออกเสยี ไดไ หม เปนอะไรมัน ตอ งมอี ะไร ถาเผอื่ รางกายเราเกิดเจบ็ ปวดมนั ตอ งมอี ะไร ถา เผื่อ วาใจเราทกุ ขมันแสดงวา ใจตองมอี ะไรอักเสบหรือมีอะไรบางอยาง ที่ทำใหใ จเปนทุกข เราตอ งเชค็ ได เราตอ งเขยี่ มันออกไป อนั น้กี ็

๑๑๘ พทุ ธปรชั ญาแกป ญ หาเศรษฐกจิ เปนวิธปี ฏิบตั ใิ นการนำปรชั ญา นำพทุ ธปรชั ญามาใชใ นชวี ติ ประจำ วนั อันน้ไี มใชป ญหาทางเศรษฐกิจ แตเ ปนปญหาท่วี าเราจะนำมา ใชก ับชวี ติ ประจำวนั ไดอยางไร หลักธรรมหรือพุทธปรัชญาที่จะเปนประโยชนไดมากก็ คอื หลกั ทเ่ี ราสามารถจะนำมาใชก บั ชวี ติ ประจำวนั ได ไมใ ชเ รยี น รแู ลวก็แขวนอยูบนฟากฟา ปาหิมพานตห รืออะไร เราตอ งเอามา ใชในชีวิตประจำวนั ได ก็ตองเปน ธรรมะทต่ี ดิ ดิน ทานผูฟงท่ีเคารพครับ เร่ืองพุทธปรัชญาจะนำ ไปใชก บั เศรษฐกจิ อยา งไร จากคำถาม จากคำสมั ภาษณ และคำตอบของนกั ศึกษามหาวิทยาลยั หอการคาไทย ท่ี ตึกคณะมนุษยศาสตรมหาวิทยาลัยรามคำแหงหลายป มาแลว ก็จบลงเพียงเทาน้ีนะครับ และเวลาก็จบลงพอดี ขอความสุขสวัสดี พึงมีแกทานผูอุปถัมภรายการและทานผูฟงโดย ทวั่ กนั สวสั ดีครับ

มีนอยคนนักทีจ่ ะมบี ุญบารมีมาแตอ ดีต ทำใหสนใจในธรรม ด่มื ด่ำในธรรม คนควาหาความรูอยา งเพลิดเพลนิ ไมรูจ กั อม่ิ ไมรจู กั พอในการแสวงหาความรูท างธรรม ต้งั ตนอยูใ นธรรมสม่ำเสมอ นา เล่อื มใส จติ ใจหนักแนนม่นั คง ไมถ กู กระแสโลกพัดไป เมอื่ บวชอยู ก็เปน พระทีด่ ี เปนกำลงั สำคัญ ของคณะสงฆ พระศาสนา และบานเมือง เมื่อสึกไป กเ็ ปน ฆราวาสที่ดี เปนกำลงั สำคญั ของบานเมอื ง เปนกำลงั ของศาสนาดว ย คนอยา งน้มี จี ำนวนนอย อาจารยว ศิน อินทสระ

ชมรมกัลยาณธรรม www.kanlayanatam.com หนังสือดีอนั ดับท่ี : ๑๙๔ อาจารยวศนิ อนิ ทสระ พิมพคร้ังที่ ๑ กมุ ภาพนั ธ ๒๕๕๖ จำนวนพิมพ ๔,๔๐๐ เลม จดั พิมพโ ดย ชมรมกัลยาณธรรม ๑๐๐ ถ.ประโคนชัย ต.ปากน้ำ อ.เมือง ภาพปก จ.สมุทรปราการ ๑๐๒๗๐ รูปเลม โทรศพั ท ๐๒ ๗๐๒ ๗๓๕๓ และ ๐๒ ๗๐๒ ๙๖๒๔ พสิ จู นอ กั ษร ศักดส์ิ ทิ ธิ์ ภัทรประกฤต (ตา ร) พมิ พท ี่ ปา แชม ลงุ ชม อ. จันทรา ทองเคยี น และคณะ สำนกั พมิ พก อนเมฆ โทรศพั ท ๐๘๙ ๗๘๕ ๓๖๕๐ สัพพทานัง ธัมมทานงั ชนิ าติ การใหธ รรมะเปนทาน ยอมชนะการใหท ้งั ปวง



การไมร บู างน่เี ปน เสนห ทำใหสงิ่ ท่เี รารมู คี วามนาเชื่อถือมากขึ้น ไมใชว า จะรไู ปหมดทกุ สิ่งทกุ อยาง มพี ระพุทธเจาเทานนั้ ทร่ี ูเรือ่ งพระพุทธศาสนาทกุ อยา ง คนอนื่ นอกนน้ั ก็รบู างไมรูบ า ง อาจารยวศิน อนิ ทสระ