กลับมารู้สึกตัว

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๕๑ เขาบอกว่า หมวดแห่งจติ ตานุปสั สนาสติปฏั ฐาน เวทนานุปสั สนา สตปิ ฏั ฐานและธมั มานุปสั สนาสตปิ ฏั ฐาน สง่ิ เหลา่ น้ีคอื หลุมพราง ทา ใหจ้ ติ ของเราตกเขา้ ไปอยกู่ บั มนั เพราะฉะนนั้ ถา้ เราเหน็ ตน้ เคา้ วา่ หลมุ พรางเหลา่ นนั้ มนั กาลงั ลอ่ หลอกใหเ้ ราหลงไป เรากจ็ ะไดไ้ ม่ ตกไปในหลมุ แต่เราจะมองลงไปในหลมุ และเหน็ ความจรงิ นนั่ คอื สงิ่ ทเ่ี ราตอ้ งเรยี นรู้ แต่เราไมต่ อ้ งจอ้ งวา่ มนั จะเกดิ เม่อื ไหร่ มนั จะเกดิ ของมนั เอง ไมเ่ รยี งลาดบั เดยี๋ วเวทนากม็ า เดยี๋ วจติ ตานุปสั สนา กม็ า เดยี๋ วสภาวธรรมต่างๆมนั กม็ าใหเ้ ราเหน็ อารมณ์ต่างๆเดยี๋ ว มนั มาใหเ้ ราเหน็ เอง สาคญั ทส่ี ุด คอื เราตอ้ งเจรญิ สตเิ อาไวไ้ มใ่ หต้ ก เขา้ ไปในกระแสของสง่ิ เหลา่ นนั้ แลว้ เราจะเหน็ สง่ิ เหลา่ นนั้ เกดิ ขน้ึ และผา่ นไป ซง่ึ การทเ่ี ราจะเหน็ อยา่ งนนั้ ได้ เราตอ้ งเหน็ ตน้ เคา้ ของ มนั ก่อนว่ามนั ผุดขน้ึ มาอยา่ งไร ดงั นัน้ ขบวนการรู้เท่าทนั ของการลกั คิด ความหลงคิด น่ีเอง จะเป็นขบวนการทท่ี าใหเ้ ราเหน็ ตน้ เคา้ ของมนั ดงั นนั้ การ เจรญิ สตทิ ด่ี นี นั้ จะทาใหเ้ รามที ่อี าศัย เค้าเรียกว่า “วิหารธรรม ” เหมือนกับเรานัง่ บนก้อนหินก้อนใหญ่ๆ อยกู่ ลางลาธาร น้ามนั ไหลมาเออ่ื ยๆ เรากเ็ หน็ มนั จะไหลมาอยา่ งรุนแรง เหมอื นน้าปา่

๕๒ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั เรากเ็ หน็ แต่เราจะไมต่ กเขา้ ไปในกระแสของมนั เพราะเรามที น่ี งั่ อยา่ งปลอดภยั เราจะมองเหน็ วา่ น้ามนั ไหลมาจากทศิ ทางใด แลว้ จะไมแ่ ปดเป้ือนกบั มนั เราจะเป็นเพยี งผดู้ แู ละเหน็ มนั ดงั นนั้ ทพ่ี ระอาจารยใ์ หแ้ ยกระหวา่ งตงั้ ใจคดิ และหลงคดิ ความตงั้ ใจคดิ มนั ไมไ่ ดเ้ กดิ เรอ่ื ยๆ มนั เกดิ ขน้ึ มาเป็นบางครงั้ ทเ่ี รา ทางานตอ้ งหาคาตอบกบั มนั ทเ่ี ราตอ้ งทาโน่นทาน่ี ในระหวา่ งการ ปฏบิ ตั เิ ราตดั ทง้ิ ไปเลย เพราะเราไมไ่ ดท้ างานตอนน้ี ดงั นนั้ ความคดิ ทผ่ี ดุ ขน้ึ มาตา่ งๆตอ่ ไปน้ีคอื ลกั คดิ เราจะเหน็ “ความลกั คิด” เกดิ ขน้ึ อยู่

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๕๓ ตลอดเวลา เดยี๋ วกผ็ ดุ ขน้ึ มา เราไม่อาจจะปฏเิ สธมนั “ ในขบวนการ เจริญสติเราจะไม่ปฏิเสธความลกั คิดหรือหลงคิดแต่เราจะ รู้เท่าทนั มนั ” เพราะถา้ ปฏเิ สธเม่อื ไหรแ่ ปลวา่ ไปกดขม่ จติ ใจเอาไว้ จะทาใหเ้ ราไมม่ ที างรคู้ วามจรงิ ของธรรมชาตจิ ติ เพราะตวั ลกั คดิ หรอื หลงคดิ จะเป็นตวั แสดงธรรมชาตขิ องจติ ใหเ้ ราไดเ้ หน็ คณุ จะรจู้ กั จรติ นิสยั ใจคอตวั เองชดั เจนขน้ึ รจู้ กั ตวั เองมากขน้ึ เพราะถา้ คนเรามี ความคนุ้ ชนิ ทางไหนมนั กจ็ ะผดุ เรอ่ื งนนั้ ขน้ึ มาเรอ่ื ยๆ เพราะคอื สงิ่ ท่ี เราสงั่ สม และเมอ่ื เรามองยอ้ นกลบั ไปในสงิ่ ทเ่ี ราลกั คดิ เราจะเหน็ ความไรส้ าระของจติ เรามากมายขนาดน้ี เพอ่ื ใหเ้ บอ่ื หน่ายคลายจาก การเขา้ ไปหลงยดึ มนั่ ถอื มนั่ กบั ความหลงคดิ เหลา่ นนั้ เมอ่ื จติ เหน็ มนั กจ็ ะเรม่ิ คลายจากการเขา้ ไปหลงยดึ เหมอื นผหู้ ญงิ คนหน่ึงไปหา พระอาจารยท์ ว่ี ดั ทา่ ทางทุกขม์ ากเหมอื นคนไมไ่ ดห้ ลบั ไดน้ อน พระ อาจารยก์ ถ็ ามมอี ะไร เขาบอกวา่ ฝนั วา่ ไปงานศพ พอจุดธปู เคารพ ศพเสรจ็ กเ็ งยหน้าเหน็ วา่ เป็นรปู เธอเอง เธอกลวั มาก เธอบอกพระ อาจารยว์ า่ เธอฝนั แมน่ พระอาจารยถ์ ามวา่ คนื นนั้ ฝนั กเ่ี รอ่ื ง เธอ บอกจาไมไ่ ด้ เดนิ มาหาพระอาจารยเ์ ดนิ คดิ มากเ่ี รอ่ื ง จาไมไ่ ด้ จาไว้ ใหด้ ี “กลางคนื วา่ ฝนั กลางวนั วา่ คดิ ” มนั ไมไ่ ดแ้ ตกตา่ งกนั คนเรา

๕๔ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั มนั จะจาไดเ้ ฉพาะ ๒ อยา่ งเทา่ นนั้ ๑. พอใจ ๒.ไม่พอใจ ถา้ มนั พอใจมนั กจ็ ะจาได้ ถา้ มนั ไมพ่ อใจมนั กจ็ าได้ ถา้ เฉยๆ ไมส่ น เพราะความฝนั นนั้ คณุ ไมพ่ อใจ เลยจาได้ แตท่ งั้ คนื นนั้ ฝนั เป็นรอ้ ย เรอ่ื ง แต่กลบั จาไมไ่ ด้ กเ็ ลยพาโยมคนนนั้ เจรญิ สติ ใหม้ องเหน็ ความ ลกั คดิ พอทาไปกเ็ รมิ่ เขา้ ใจ เพราะฉะนนั้ อยา่ ไปคดิ มาก น่ีผา่ นมา ๕ ปีแลว้ ยงั ไมต่ ายเลย แต่งงานมลี กู ไปแลว้ ดว้ ย ดงั นนั้ ถา้ เรามองเหน็ ความลกั คดิ จะเหน็ วา่ มนั ไมใ่ ชเ่ ร่อื งทจ่ี ะ ไปสนใจไยดกี บั ความคดิ ทม่ี นั ผดุ ๆขน้ึ มาตลอดเวลา แต่คุณเช่อื ไหม วา่ ไอค้ วามคดิ ทม่ี นั ผดุ ขน้ึ มาตลอดเวลา บางครงั้ บางความคดิ มนั ก็ ทาใหเ้ ราเป็นทกุ ขแ์ ละสขุ เชอ่ื ไหม เชอ่ื เลยทนั ทกี ผ็ ดิ ปฏเิ สธทนั ทกี ็ พลาด อยา่ เพงิ่ พสิ จู น์กอ่ น กระบวนการแหง่ การเจรญิ สตจิ ะทาให้ เหน็ เองว่ามนั มจี รงิ ๆ ความคดิ บางความคดิ ทม่ี นั ไม่น่าสนใจ จติ มนั จะทง้ิ ไปเอง สตจิ ะทง้ิ เอง แต่มนั จะมบี างอยา่ งท่มี นั ทง้ิ ไมล่ ง แลว้ เราจะมาเรยี นรกู้ นั วา่ ทาไมมนั ถงึ ทง้ิ ไมล่ ง นนั่ แหละคอื ตน้ เคา้ แหง่ ความทุกขท์ ม่ี นั จะเกดิ ขน้ึ จรงิ ๆ พระอาจารยบ์ อกไดเ้ ลยวา่ ถา้ เรา เขา้ ใจขบวนการน้ีเมอ่ื ไร เราจะเขา้ ใจกระบวนการการตรสั รขู้ อง พระพทุ ธเจา้ วา่ มลี าดบั การเกดิ ขน้ึ อยา่ งไร ทาไมถงึ เป็นลาดบั อยา่ งนนั้

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๕๕ ๕. รแู้ ลว้ วางยอ่ มถงึ ทางพ้นทุกข์ อรุณสวสั ดเิ์ จรญิ พร เชา้ วนั น้ีกเ็ ป็นวนั ทส่ี องทเ่ี ราอยทู่ น่ี ่ี มี ใครนอนไมห่ ลบั บา้ ง การทเ่ี ราปฏบิ ตั เิ ม่อื วานน้ี น่าจะทาใหเ้ รานอน หลบั งา่ ยขน้ึ เพราะเราเดนิ จงกรมกนั ทงั้ วนั มนั จะเกดิ ความเมอ่ื ยลา้ กบั รา่ งกาย เรากจ็ ะทาใหห้ ลบั ไดง้ า่ ยขน้ึ ส่วนหน่ึง อีกส่วนหน่ึงคือ จติ ใจของเราทเ่ี รม่ิ อยเู่ ป็นทเ่ี ป็นทางมากขน้ึ เขา้ รอ่ งเขา้ รอย ทาใหเ้ กดิ การนอนหลบั ไมฟ่ ุ้งซ่าน มนั สามารถตดั สวติ ชไ์ ดเ้ รว็ ไมย่ ดื เยอ้ื เวลา นอนกน็ อน เวลาต่นื กจ็ ะต่นื มนั เป็นกระบวนการของสตทิ เ่ี ขา้ มา ชว่ ยบรหิ ารจดั การรา่ งกายของเราไดด้ ขี น้ึ สาหรบั เชา้ วนั น้ีมเี รอ่ื ง

๕๖ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั เลา่ ขอใหต้ งั้ ใจฟงั และพจิ ารณาใหด้ นี ะ เม่อื ครงั้ ทส่ี มเดจ็ พระผมู้ พี ระภาคเจา้ ไดเ้ สดจ็ ไปแสดงธรรม หลงั จากทท่ี รงบรรลธุ รรม บรรลอุ นุตตรสมั มาสมั โพธญิ าณเป็น พระพทุ ธเจา้ แลว้ พระองคก์ ไ็ ดเ้ สดจ็ ไปทก่ี รุงราชคฤห์ เพอ่ื ไปแสดง ธรรมใหแ้ ก่พระเจา้ พมิ พสิ ารซง่ึ ไดข้ อนิมนตไ์ วต้ งั้ แตค่ รงั้ ทพ่ี บกนั ครงั้ แรกวา่ เม่อื ใดพระองคท์ า่ นไดบ้ รรลุธรรมอยา่ งทพ่ี ระองคแ์ สวงหาแลว้ ขอใหพ้ ระองคม์ าแสดงธรรมโปรดขา้ พระพทุ ธเจา้ พรอ้ มชาวเมอื งดว้ ย เถดิ พระพทุ ธองคก์ เ็ สดจ็ มา แต่ก่อนทจ่ี ะมาถงึ พระองคไ์ ดป้ ระกาศ ใหค้ นรูจ้ กั ดว้ ยการยดึ สานักใหญ่สานักหน่ึงก่อนเขา้ กรุงราชคฤห์ เพราะการทจ่ี ะมาเดย่ี วๆนนั้ มนั กย็ ากแก่การทค่ี นจะเช่อื และศรทั ธา และตอนนนั้ ทก่ี รงุ ราชคฤหเ์ ขามชี ฏลิ ๓ พน่ี ้อง ซง่ึ เป็นใหญ่อยู่ พระองคก์ ไ็ ปโปรดชฏลิ จนชฏลิ และพวกยอมบวชเป็นสาวก จนมี ทงั้ หมด ๑,๐๐๓ รูป แล้วพระองค์ก็นาเหล่าสาวก ๑,๐๐๓ รูปนัน้ เดนิ ทางเขา้ กรุงราชคฤห์ ชาวกรงุ ราชคฤหเ์ หน็ ครงั้ แรกกส็ งสยั วา่ ใครเป็นศาสดาของใครระหวา่ งชฏลิ พใ่ี หญก่ บั พระพทุ ธเจา้ ซ่งึ ยงั หนุ่ม ยงั แน่นอยเู่ พงิ่ จะอายุ ๓๕ ปี ชฏลิ ก็แก่แลว้ พระพุทธเจ้าทรงตรสั กบั ชฏิลพใ่ี หญ่ว่าเธอจงแสดงให้ชาวกรุงราชคฤหเ์ ขาเหน็ ชฏลิ พ่ี

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๕๗ ใหญ่กเ็ ดนิ ออกมาแลว้ กม้ ลงกราบพระพทุ ธเจา้ เทา่ นนั้ แหละ ทกุ คนกฮ็ อื ฮา พระพทุ ธเจา้ กไ็ ดแ้ สดงธรรมจนพระเจา้ พมิ พสิ าร ได้ ถวายสวนเวฬุวนั ใหเ้ ป็นวดั แหง่ แรกในพทุ ธศาสนา ทนี ้ีปญั หามนั อยู่ ตรงทว่ี า่ คนทงั้ เมอื งกแ็ หก่ นั ไปสวนเวฬุวนั ใครกไ็ ปฟงั เทศน์ฟงั ธรรมจากพระพทุ ธเจา้ ไปดคู วามรม่ รน่ื แห่งสวนเวฬุวนั ยกเวน้ คน เดยี วทไ่ี มไ่ ปคอื มเหสขี องพระเจา้ พมิ พสิ าร เพราะพระนางได้ยิน ข่าวมาว่า พระพุทธเจ้าองค์นัน้ ทรงตาหนิความสวยความงาม เพราะพระนางเป็นคนทส่ี วยทส่ี ุดในกรุงราชคฤห์ และพระนางหลง ในความสวยของตนเอง เพราะทกุ คนบอกวา่ พระนางสวย พระนาง กห็ ลงตดิ วา่ ตนเองสวย พระนางเลยกลวั จะถกู ตาหนิกไ็ มย่ อมไป จนพระเจา้ พมิ พสิ ารใหค้ นมาแต่งลานาขบั รอ้ งพรรณนาถงึ ความสวย ความงามของสวนเวฬุวนั จนพระนางเรมิ่ คลอ้ ยตาม กลอ่ มทุกวนั จน พระนางอยากจะไปดู โดยตงั้ ใจวา่ จะไปเดนิ ดรู อบๆ พระนางเดนิ ดู ความรม่ รน่ื ความสงบ แมจ้ ะมพี ระภกิ ษุอยเู่ ป็นพนั กไ็ มม่ เี สยี งอกึ ทกึ ครกึ โครม ญาตโิ ยมมาฟงั ธรรมกนั เรอื นพนั เรอื นหม่นื ก็ไม่มเี สยี ง ดงั อะไร มแี ต่ความสงบเงยี บ เสยี งธรรมชาตลิ ว้ นๆ มแี ต่ความ สงบและความสวยงาม ความเรยี บงา่ ย ทาใหพ้ ระนางเดนิ มาเรอ่ื ย

๕๘ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั โดยไมร่ ตู้ วั จนเดนิ เขา้ มาถงึ บรเิ วณศาลาทพ่ี ระพทุ ธเจา้ ทรงแสดงธรรม พระพุทธเจา้ ก็รแู้ ลว้ ว่าพระนางมาถึงอยู่ในระยะท่มี องเหน็ พระองคไ์ ด้ พระพทุ ธองคก์ ท็ รงเนรมติ สาวน้อยอายปุ ระมาณ ๑๖ - ๑๗ สวยมาก ขนาดพระนางเขมาหนั ไปเหน็ แลว้ ตะลงึ ลองคดิ ดวู า่ คนท่ี คดิ ว่าตวั เองสวยหลงในความงามของตวั เอง แต่เหน็ แลว้ ตะลงึ ใน ความงามของสาวน้อยคนนนั้ แปลวา่ สาวน้อยคนนนั้ ตอ้ งสวยมาก สวยกวา่ พระนาง เพราะพระพทุ ธองคท์ รงรวู้ า่ พระนางเขมารกั สวย รกั งาม กท็ รงเนรมติ ใหส้ วยทส่ี ุด ซง่ึ สาวน้อยคนนนั้ กาลงั ถวายงาน พดั (หมายถงึ คอยอปุ ฏั ฐาก) แต่พระนางเหน็ คนเดยี ว ดว้ ยความสวย ของดรณุ นี ้อยคนนนั้ ทาใหพ้ ระนางอยากเหน็ ชดั ๆ จงึ เดนิ เขา้ มาท่ี ศาลาเรอ่ื ยๆ โดยไมร่ ตู้ วั พอพระพทุ ธองคท์ รงรวู้ าระแลว้ วา่ พระนาง เอาจิตมาจบั ท่ดี รุณีน้อยคนน้ี แล้วพระองคก์ เ็ นรมติ ต่อใหผ้ หู้ ญงิ คนน้ีมอี ายมุ ากขน้ึ กเ็ รม่ิ เป็นสาวเตม็ ตวั เป็นสาวใหญอ่ ายมุ ากขน้ึ จนกระทงั่ เป็นหญงิ ชราแลว้ กเ็ รม่ิ ปว่ ย แลว้ กล็ ม้ ลงตายไปต่อหน้า ต่อตาแลว้ คอ่ ยๆเน่าเป่ือยผพุ งั จนเหลอื เป็นเถา้ สลายลมพดั หายไป พระนางเขมาจอ้ งมองภาพนนั้ ตลอดการเดนิ เขา้ มาในศาลา โดยไม่ รตู้ วั วา่ ตวั เองเขา้ มาในศาลาจนมานงั่ อยขู่ า้ งๆพระพทุ ธเจา้ จติ ของ

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๕๙ พระนางเรม่ิ ไถ่ถอนออกจากความยดึ มนั่ ถอื มนั่ ในความสวยความ งามตงั้ แต่เหน็ ภาพนนั้ สุดทา้ ยพระนางไดบ้ รรลุการเป็นพระ- โสดาบนั เรยี บรอ้ ยแลว้ ดว้ ยจติ และปญั ญาของพระนาง เม่อื เหน็ ภาพนนั้ มนั คลายจากความยดึ มนั่ ถอื มนั่ ในความเป็นตวั ตน ไถ่ ถอนจากความยดึ มนั่ สาคญั หมายในตวั ตนออกไป เมอ่ื พระนาง บรรลคุ วามเป็นพระโสดาบนั และนงั่ อยขู่ า้ งๆพระพทุ ธเจา้ แลว้ พระพทุ ธเจา้ ไดท้ รงแสดงธรรม ใหพ้ ระนางฟงั วา่ “ คนที่หลงติดใน กามคณุ เปรียบเหมือนแมงมุมท่ีชกั ใยออกมาแล้วติดใย ตวั เอง ” พระนางพจิ ารณาเน้ือความนนั้ พระนางกบ็ รรลคุ วามเป็น พระอรหนั ต์ เวลาเราฟงั พระสูตรทีไร เราก็จะรู้สึกว่าทาไมบรรลุกนั ง่ายจงั แค่เน่ีย มีพระเคยถามพระพุทธองค์ว่าฟงั ธรรมพระพุทธ องคเ์ พยี งน้อยนิดแลว้ กบ็ รรลุได้ พระพทุ ธเจา้ ทรงตรสั วา่ อยา่ บอก วา่ เพยี งน้อยนิด ธรรมะของเราไมม่ คี าวา่ น้อยนิด ธรรมะของเรานนั้ มเี พอ่ื บุคคลแต่ละบคุ คลไมเ่ หมอื นกนั มนั เพยี งพอเฉพาะแต่ละบคุ คล นนั้ ๆทจ่ี ะบรรลุได้ พระองคห์ ยบิ บทน้ีมาสนั้ ๆใหก้ บั พระนางเขมา “ คนที่หลงติดในกามคณุ เปรียบได้กบั แมงมุมท่ีชกั ใยออก

๖๐ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั มาแล้วติดใยตวั เอง” พระนางเขมากเ็ ลยไดบ้ รรลุ พระเจา้ พมิ พสิ ารเหน็ ค่าแลว้ พระนางยงั ไมก่ ลบั ซกั ที เลยมา ตาม พอมาตามพระพุทธองคท์ รงตรสั ว่า มเหสขี องทา่ นไมส่ ามารถ กลบั ไปครองเรอื นไดอ้ กี แลว้ พระเจ้าพมิ พสิ ารก็ขออนุโมทนาสาธุ ข้าพระพุทธเจา้ อนุญาตใหพ้ ระนางไดบ้ วช พระนางจงึ ไดเ้ ป็นพระเขมาเถรี ซง่ึ เป็น พระอคั รสาวกิ าเบอ้ื งขวา ผมู้ ากดว้ ยปญั ญาดงั ่ พระสารบี ุตร ทนี ้ีเรอ่ื งของเรอ่ื ง คอื มนั มสี ง่ิ ทน่ี ่าสนใจอยู่ มอี ะไรบา้ ง การ เกดิ ดบั ไมย่ ดึ มนั่ ถอื มนั่ นนั้ กเ็ ป็นจดุ หน่ึง คอื การเกดิ และดบั ไปทา ใหพ้ ระนางคลายจากการยดึ มนั่ ถอื มนั่ จนบรรลุเป็นพระโสดาบนั มี อะไรอกี ทน่ี ่าสนใจ คาทพ่ี ระพทุ ธองคต์ รสั วา่ คนทห่ี ลงตดิ ในกาม คณุ เปรยี บไดก้ บั แมงมุมทช่ี กั ใยออกมาแลว้ หลงตดิ ใยตวั เอง คาวา่ กามคุณคอื ความน่าใครย่ นิ ดใี น รปู รส กลน่ิ เสยี ง โผฏฐพั พะ รูป เหล่าน้ีเป็นรูปภายนอก ความยนิ ดมี นั เกดิ จากอะไร รูปมนั รู้ไหม ว่ามนั เป็นสง่ิ ท่นี ่ายนิ ดี เสยี งมนั รูไ้ หม กลน่ิ มนั รูไ้ หม สง่ิ เหล่าน้ี มนั รู้ไหมว่ามนั น่ายนิ ดนี ่าปรารถนา มนั ไมร่ ู้ ดงั นนั้ ความยนิ ดคี วาม ใคร่ ความปรารถนามนั เกดิ จากไหน เกดิ จากตวั เราทม่ี นั สง่ ออกไป

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๖๑ ใชห่ รอื ไม่ มนั สง่ ออกไปจากเรา พระพทุ ธองคจ์ งึ ตรสั วา่ มนั เหมอื น ดงั่ ใยแมงมมุ ใยแมงมุมมนั ออกจากตวั แมงมุมเอง ดงั นนั้ ความน่า ใครย่ นิ ดที งั้ หลายมนั สง่ ออกไปจากเรา มนั ไมไ่ ดม้ าจากทอ่ี น่ื มนั ปรุง แตง่ ขน้ึ มาจากใจเราเอง ใจเราตา่ งหากทส่ี ง่ ออกไปเหมอื นใยแมงมุม ทพ่ี น่ ออกไป แถมโงด่ ว้ ย พน่ ออกไปแลว้ พนั ตวั เอง แลว้ ตวั เองก็ หลงตดิ มนั เหมอื นความน่าใครย่ นิ ดที งั้ หลายแหลท่ ม่ี นั สง่ ออกจาก ใจของเรา แลว้ เรากห็ ลงไปยดึ เอาเองอกี ต่างหากวา่ เป็นอยา่ งนนั้ เป็นอยา่ งน้ี ตอ้ งเป็นอยา่ งนนั้ อยา่ งน้ี เราสมมตุ กิ นั ขน้ึ มาเอง ปรุง แต่งขน้ึ มาเองแลว้ กห็ ลงตดิ ในสง่ิ ทเ่ี ราปรุงแต่งขน้ึ มาเอง เหมอื นใย แมงมมุ มนั ยอ้ นกลบั มาแลว้ พนั ตวั เอง โลกน้ีไมไ่ ดว้ า่ อะไรเลย รปู เสยี ง กลน่ิ รส โผฏฐพั พะ ไมไ่ ดว้ า่ อะไรเลย เราวา่ เองทงั้ นนั้

๖๒ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั มคี าพดู หน่ึงของหลวงปูช่ าสุดยอดเลย “ เร่ืองโกหกพดู กนั ร้อยคนจนกลายเป็นเรอ่ื งจริง” เร่อื งโกหกแต่ยนื ยนั สามคนกถ็ อื เป็น เรอ่ื งจรงิ แลว้ เพราะฉะนนั้ ทงั้ หมดทงั้ สน้ิ เป็นเพราะเราสมมุติกนั ขน้ึ มาแลว้ เรากไ็ ปยดึ ถอื ในสมมตุ บิ ญั ญตั เิ หลา่ นนั้ ความน่าใครน่ ่ายนิ ดี กเ็ กดิ จากการปรุงแตง่ ภายในจติ ใจของเรา ดว้ ยสมมตุ บิ ญั ญตั ดิ ว้ ย สญั ญาทเ่ี ขาบอกวา่ ตงั้ แตเ่ ม่อื ไหรไ่ มร่ ู้ ภาษาอสี านบอกวา่ “ปสู่ งั กะ สายา่ สงั กะส”ี คอื ไมร่ เู้ ม่อื ไหร่ ไมร่ วู้ า่ มาแตเ่ มอ่ื ไหรห่ าไมเ่ จอแลว้ หลายสง่ิ หลายอยา่ งในชวี ติ ของเรา เรารไู้ หมวา่ มนั มาไดอ้ ยา่ งไร มี เร่อื งราวมากมายมาเกย่ี วขอ้ งกบั ชวี ติ เรา โดยทเ่ี รากไ็ มร่ วู้ า่ มนั มาได้ อยา่ งไร แตม่ นั กส็ งั่ สมมาซง่ึ กจ็ ะทาใหเ้ ราหลงยดึ อยเู่ ร่อื ย อยา่ งเร่อื ง การปฏบิ ตั ิ ถา้ เราปฏบิ ตั แิ ลว้ ตอ้ งเหน็ อยา่ งนัน้ ตอ้ งมอี ยา่ งน้ี ตอ้ งเจอ สภาวะอยา่ งนนั้ อยา่ งน้ี ตอ้ งมฤี ทธอิ์ ยา่ งนนั้ อยา่ งน้ี เราเคยไดย้ นิ ไหม มนั มาตงั้ แตเ่ มอ่ื ไหร่ จะบอกวา่ สงิ่ ทเ่ี กดิ มาเหลา่ น้ี มนั เป็นความ ปรารถนาของมนุษยท์ ม่ี นั อย่ภู ายใต้จติ ลกึ ๆ ดว้ ยความโงแ่ ละหลง ว่าจะต้องให้ได้ต้องมีต้องเป็น ซ่ึงเหมือนเป็นโปรแกรมข้าม ภพข้ามชาติเรามาตลอดกับความรู้สกึ ของความอยากได้อยาก มอี ยากเป็น หรอื มนั ถูกปลูกฝงั เม่อื เราเรม่ิ จาความได้ว่าต้องให้มี

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๖๓ ใหเ้ ป็น ความรสู้ กึ เหล่าน้ีน่ีเองท่มี นั เป็นตวั ผลกั ดนั ใหเ้ ราแสวงหาท่ี มนั จะไดจ้ ะมจี ะเป็น จงึ ไมแ่ ปลกวา่ มนั จงึ เป็นขบวนการทท่ี าใหเ้ รา หลงและถลาเขา้ ไปเรอ่ื ยๆ ดงั นัน้ พระพุทธเจา้ ทรงสอนใหเ้ ราหนั กลบั ไปมองและ พจิ ารณาสง่ิ ทม่ี นั เกดิ ขน้ึ กบั เราจรงิ ๆ เคยมคี วามรสู้ กึ แบบน้ีไหม เรา โกรธใครบางคนมากเลย ในขณะทเ่ี รารอ้ นเป็นไฟ แตค่ นทเ่ี ราโกรธ นอนตพี งุ เฉยเลย ไมร่ เู้ รอ่ื งกบั เรา คอื เราสง่ ความไมพ่ อใจสเู่ ขา แลว้ เรา กห็ ลงยดึ ความไมพ่ อใจเหลา่ นนั้ เอามาเป็นทกุ ข์ ในขณะทเ่ี ขาไมร่ ู้ เรอ่ื งเลย เราปรุงแต่งขน้ึ มาเองแลว้ หลงคดิ เพราะฉะนนั้ เม่อื เราเรมิ่ ปฏบิ ตั ิ เราจะเรม่ิ มองเหน็ ขยะ จะเขย่ี ออก ดงั นนั้ การปฏบิ ตั ใิ นทางพทุ ธศาสนาคอื จะเรมิ่ ทง้ิ ยง่ิ รยู้ งิ่ ทง้ิ ทง้ิ ออก เพราะมนั เฉลยความจรงิ แลว้ มนั จะวาง มนั จะเหลอื น้อยลง ดงั นนั้ ถา้ ยง่ิ ปฏบิ ตั แิ ลว้ มนั แบกรมู้ ากขน้ึ คอื สวนทาง เพราะหลกั ของพทุ ธศาสนาตอ้ งไมเ่ หลอื อะไร แมแ้ ตอ่ ตั ตา ความรสู้ กึ ความเป็น ตวั ตนมนั ตอ้ งน้อยลงไป ถา้ มนั รมู้ นั ตอ้ งวางเป็น รแู้ ลว้ วาง รตู้ าม ความจรงิ แลว้ วาง เพราะเม่อื รแู้ ลว้ มนั กห็ นีไมพ่ น้ กฎพระไตรลกั ษณ์ จติ มนั กว็ าง ยดึ มนั่ ถอื มนั่ ไมไ่ ดม้ นั กว็ างเอง เพราะฉะนนั้ ทงั้ หมด

๖๔ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั ทงั้ สน้ิ มนั ตอ้ งมาเรมิ่ ทใ่ี จของเรา เพ่อื ให้รู้เท่าทนั ใยท่มี นั ออกจาก ตวั เราไม่ใหม้ นั มาพนั ตวั เอง จะเห็นว่าใยแมงมุมมคี วามเหนียว ตดิ เลยนะ เหมอื นความยดึ มนั่ ถอื มนั่ ทเ่ี ราสง่ ไปยดึ ถอื แลว้ ไปปรงุ แตง่ ดงั นนั้ เราตอ้ งรเู้ ทา่ ทนั ไมป่ ลอ่ ยใยออกมา เพราะฉะนนั้ จะเหน็ วา่ พระ สตู รน้ีมอี ะไรน่าสนใจเยอะอยา่ งทพ่ี ระพทุ ธเจา้ บอก มนั ไมน่ ้อย มนั ไมม่ ากแต่พอดสี าหรบั บคุ คล ในทางพทุ ธศาสนาฝา่ ยนิกายเซน เวลาครูบาอาจารยจ์ ะสอนให้บรรลุรูแ้ จง้ มกั จะเลอื กพระสตู รท่ี เหมาะกบั ลกู ศษิ ยข์ องทา่ น เพราะฉะนนั้ ในแตล่ ะพระสตู รสาคญั น่าสนใจ มรี หสั อยขู่ า้ งในนนั้ ใหเ้ ราถอดรหสั เพอ่ื ใหเ้ ป็นไปเพอ่ื การ พน้ ทุกข์ ไมไ่ ดส้ อนใหจ้ าแต่ใหเ้ อามาใช้ สาหรบั เชา้ น้ีกจ็ บเพยี งเทา่ น้ี

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๖๕ ๖. ทาสบายๆ ให้ต่อเนื่อง เร่อื งของการปฏบิ ตั ไิ มต่ อ้ งคร่าเครง่ มากสบายๆ แต่ขยนั ทา คาสอนของหลวงปเู่ ทยี นจนมาถงึ หลวงพอ่ คาเขยี น ทา่ นจะบอกวา่ ใหท้ าเล่นๆ แต่ใหต้ อ่ เน่ืองเพราะการทเ่ี ราไปคร่าเครง่ เป็นภาวะ แหง่ การตงั้ จติ ทผ่ี ดิ แลว้ แต่มนั กค็ อยจะคร่าเครง่ อยตู่ ลอด เพราะจติ ของคนมนั จะโน้มเอยี งไปทางอตั ตกลิ มถานุโยคงา่ ย คอื ภาวะแหง่ การรสู้ กึ เครง่ ๆ พระพทุ ธเจา้ ทา่ นบอกใหร้ ตู้ ่นื แลว้ เบกิ บาน ปฏบิ ตั ธิ รรม มนั ตอ้ งสบายๆ บางคนตงั้ ใจภายใน ๓ เดอื นน้ีตอ้ งรใู้ หไ้ ด้ พอไมเ่ กนิ อาทติ ย์ หน้าดาคร่าเครยี ดมากเลย พระอาจารยย์ งั ไมบ่ อก ปลอ่ ยให้ ทกุ ขส์ อนเขาเอง ใหเ้ ขาเผชญิ วา่ น่ีคอื สง่ิ ผดิ ถา้ เขายงั ไมเ่ หน็ ทกุ ข์ โทษของมนั กเ็ ลยยงั ไมร่ จู้ กั เหมอื นเวลาสอนเดก็ ไมใ่ หส้ บู บุหร่ี ไมใ่ ห้ โดดเรยี น เขาไมเ่ ช่อื หรอก จนกวา่ เขาเหน็ โทษทม่ี าเจอเขา้ กบั ตวั ถงึ

๖๖ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั จะเขา้ ใจ ตอ้ งสอบตกก่อนถงึ จะรู้ บางครงั้ เร่อื งของการปฏบิ ตั คิ รู- บาอาจารยก์ จ็ ะปล่อยไปก่อน ใหโ้ ดนไปก่อน เพราะคนเราชอบ มอี ตั ตกลิ มถานุโยค คอื มนั ตอ้ งดูเคร่งๆเครยี ดๆ มนั ถงึ จะใช่ ดงั นนั้ จงึ ไมแ่ ปลกวา่ ทาไมศาสนาของมหาวรี ะ หรอื ศาสนา เชน (พวกชเี ปลอื ย) จงึ ดารงอยใู่ นอนิ เดยี ได้ โยคที รมานกายยงั ดารงอยไู่ ด้ แตพ่ ทุ ธศาสนาหายไปเลย ลองดใู จเรา พระอาจารยเ์ คย ต่อตา้ นการปฏบิ ตั ิ คอื ถา้ ปฏบิ ตั แิ ลว้ ตอ้ งเครง่ ๆ ประหลาดๆไมเ่ อา ดกี วา่ ถา้ ปฏบิ ตั แิ ลว้ มชี อ่ื วา่ เป็นผปู้ ฏบิ ตั ธิ รรม มกี ริ ยิ าทา่ ทาง แปลกๆ ไดช้ อ่ื วา่ ฉนั ปฏบิ ตั ธิ รรม มนั น่ากลวั มากเลย เป็นภาพทน่ี ่า กลวั มากสาหรบั พระอาจารยใ์ นตอนนนั้ กเ็ ลยไมเ่ อา จนวนั หน่ึงได้ พบทางท่เี ราไม่ต้องคร่าเคร่งกบั การปฏบิ ตั ิ แต่จะมวี ธิ กี ารท่ี หลากหลายในการชว่ ยเหลอื ตวั เองใหไ้ ดเ้ รยี นรลู้ องวธิ โี น้นวธิ นี ้ี ใช้ หลกั การทางวทิ ยาศาสตรเ์ ขา้ มาช่วย ทดลองวธิ ตี ่างๆทาใหส้ นุก เพลดิ เพลนิ กบั การปฏบิ ตั ิ หลายคนทม่ี ภี าวะแหง่ การเครง่ เครยี ดก็ จะทาใหเ้ กดิ ความลา่ ชา้ ในการปฏบิ ตั บิ างทกี ห็ ลงไปเลย

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๖๗ มนี ิทานเซนเร่อื งหน่ึงน่าสนใจมาก มหี นุ่มคนหน่ึง พอ่ เป็นเจา้ สานกั ดาบ เขากอ็ ยากเป็นนกั ดาบเหมอื นพอ่ แต่พอ่ ดแู ลว้ ลกู ชายไม่ เหมาะ พอ่ กไ็ มย่ อมสอน เลยตดั สนิ ใจหนีออกจากบา้ น ไปหาครบู า- อาจารยอ์ ่นื ไปหาอาจารยท์ ว่ี า่ เก่งทส่ี ดุ อาจารยบ์ อกว่ายากนะ วชิ าน้ี ไม่ธรรมดา ชายหนุ่มก็บอกไม่เป็นไรผมจะพยายามตงั้ ใจเรยี น อาจารยบ์ อก ๓ - ๔ เดอื นเลยนะ เขาบอกไมเ่ ป็นไรผมจะใชเ้ วลาให้ มากตงั้ ใจใหม้ ากทส่ี ดุ อาจารยบ์ อกว่าถา้ อย่างน้ี ๗ เดอื น อาจารยค์ รบั ผมจะทุม่ เททงั้ กลางวนั กลางคนื เลยครบั อาจารยบ์ อกถา้ อยา่ งน้ี ๑ ปี พอจะตอบอาจารย์ อาจารยบ์ อกไมต่ อ้ งพดู แลว้ ไปตกั น้าผา่ ฟืนหุงขา้ ว อาจารยไ์ มไ่ ดพ้ ดู เร่อื งดาบเลย และไม่บอกวา่ จะสอนเม่อื ไหร่ดว้ ย พอชายหนุ่มไปตกั น้ามา อาจารยเ์ ดนิ ผ่าน อาจารยก์ เ็ อาเทา้ เขย่ี ใหส้ ะดุดลม้ ชายหนุ่มมองหน้าอาจารย์ อาจารยก์ ็เฉยเดนิ ผวิ ปาก หายไป พอผา่ ฟืนอยดู่ ๆี อาจารยก์ เ็ ดนิ มาฟาดหวั โป๊ก พอมองหน้า อาจารย์ อาจารยก์ เ็ ฉย หงุ ขา้ วอยกู่ โ็ ดนฟาดหวั ฟาดเสรจ็ กเ็ ดนิ หายไป วนั ๆโดนฟาดหลายครงั้ ทางานกห็ นกั สอนกไ็ มส่ อน คราวน้ี ชายหนุ่มกค็ อยระวงั พออาจารยโ์ ผลม่ าเขากเ็ รม่ิ ระมดั ระวงั แต่กย็ งั โดนอยู่ เพราะอาจารยม์ าไมเ่ ป็นเวลา ผลบุ ๆ โผลๆ่ บางทที าอะไร

๖๘ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั เพลนิ ๆ อยกู่ ม็ าฟาดโป้งแลว้ หายไป พอมาวนั หน่ึงหลงั จากอยมู่ าได้ ๒ เดอื น ขณะทก่ี อ่ ไฟอยู่ อาจารยก์ โ็ ดดมาเลย ฟาดเต็มท่ี ชายหนุ่มก็หยบิ ท่อนฟืนมารบั ได้ พอรบั ได้ปุ๊บ อาจารย์บอก “เฮอ้ จบแลว้ ” จบแลว้ วชิ านกั ดาบ เธอเรยี นจบแลว้ ตอนน้ีชายคนน้ีเป็นนกั ดาบทเ่ี ก่งทส่ี ดุ ของญป่ี นุ่ บนั ทกึ ไวใ้ น ประวตั ศิ าสตร์ และกระบวนทา่ คอื “ไรก้ ระบวนทา่ ” เพราะสามารถรบั และ ตอบโตไ้ ดอ้ ยา่ งทนั ทที นั ใด ไมว่ า่ จะมากระบวนทา่ ไหนกต็ าม เพราะฉะนนั้ เวลาปฏบิ ตั ไิ มต่ อ้ งคาดหวงั วา่ จะเป็นอยา่ งนนั้ อยา่ ง น้ี และสาคญั คอื “การตระหนักรปู้ ัจจบุ นั ” นกั ดาบคนนนั้ เกง่ ทส่ี ุด เพราะอะไร เพราะเขาอยใู่ นปจั จบุ นั ขณะไมม่ กี ระบวนทา่ แต่มี สตสิ มั ปชญั ญะรวดเรว็ ทงั้ ตงั้ รบั และตอบโต้ เพราะฉะนนั้ การเขา้ ถงึ ธรรมมนั กไ็ มม่ กี ระบวนทา่ อยทู่ เ่ี ราสรา้ งเหตุปจั จยั ใหพ้ รอ้ ม พูดถึงเร่ืองกระบวนท่าทาให้คดิ ถึงเร่ืองจ้ิงจอกกบั แมวป่า แมวปา่ เขารสู้ กึ วา่ จง้ิ จอกไดห้ ายไป ๓ อาทติ ย์ ไม่เจอหน้าพจ่ี ง้ิ จอก เลย พอ ๓ อาทติ ยผ์ า่ นไป พจ่ี ง้ิ จอกกก็ ลบั มา น้องแมวปา่ ไดถ้ ามพ่ี จง้ิ จอกวา่ หายไปไหนมาตงั้ ๓ อาทติ ยค์ ดิ ถงึ พจ่ี ง้ิ จอกกบ็ อกไป

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๖๙ เรยี นกระบวนทา่ หลบหลกี ภยั ๑๕ กระบวนทา่ การหลบภยั นนั้ ตอ้ งมวี ธิ กี ารน้อง ศตั รมู าอยา่ งน้ีเราตอ้ งไปอยา่ งน้ี มนั มาอยา่ งน้ี ตอ้ งไปอยา่ งน้ี จง้ิ จอกอธบิ ายใหญ่ น้องแมวปา่ อยากเรยี นบา้ ง ขอ เรยี นจากพจ่ี ง้ิ จอกสกั กระบวนทา่ พจ่ี ง้ิ จอกกม็ องดว้ ยหางตา ยากนะ น้อง ตอ้ งใชค้ วามเพยี รกวา่ พจ่ี ะจบมาไดแ้ ทบเป็นแทบตาย ในขณะ ท่คี ุยกนั นัน้ ก็มนี ายพรานโผล่มาจากหลงั พุ่มไม้ยกหน้าไม้ข้นึ มา เตรียมยงิ บงั เอิญเจ้าแมวป่าหนั มาเห็น ด้วยสญั ชาตญาณแมว ปา่ กระโดดหลบหลงั ตน้ ไม้ เจา้ จง้ิ จอกมวั แต่คดิ กระบวนทา่ วา่ จะหลบ

๗๐ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั ทา่ ไหนดี กเ็ ลยถกู ยงิ ตาย ยงั ไมไ่ ดใ้ ชซ้ กั ทา่ แมวปา่ เอามอื ตบอก ราพงึ วา่ โชคดจี งั ทก่ี ูยงั ไมไ่ ดเ้ รยี น (ฮา) เขา้ ใจไหมอยา่ ไปคดิ กบั กระบวนทา่ ใหม้ าก ตระหนกั รใู้ นปจั จบุ นั แลว้ ทาไป อยา่ ไปคาดหวงั มุง่ มนั่ อยา่ ไปบบี คนั้ ตอ้ งเป็นอยา่ งนนั้ อยา่ งน้ี เพราะการทเ่ี ราจะ เขา้ ใจสภาวธรรมมนั ไมเ่ ลอื กกาลเทศะหรอก ครงั้ แรกทพ่ี ระอาจารยเ์ ขา้ ใจ เรอ่ื งรปู เรอ่ื งนาม เร่อื งกายเร่อื ง จติ นัน้ เกิดข้นึ ขณะพระอาจารย์บณิ ฑบาต ขณะเดนิ ไป บณิ ฑบาต เดนิ ผา่ นสะพานเดนิ ไปแลว้ มนั กโ็ ผลม่ าใหเ้ หน็ ชดั ขน้ึ ๆ บททม่ี นั จะเขา้ มามนั ไม่ใชเ้ วลานานหรอก ขอใหม้ นั มปี จั จยั พรอ้ ม ใครทป่ี ฏบิ ตั สิ มาธมิ าก่อนถอื วา่ โชคดเี พราะจะมพี น้ื ฐานในการตงั้ จติ ในอารมณ์กรรมฐาน พอมาเจรญิ สตจิ ะสามารถตงั้ จติ งา่ ย เหน็ การ เปลย่ี นแปลงงา่ ย เพราะจติ จะนิ่งสงบงา่ ย แต่พอมนั เปลย่ี นแปลงจะ รสู้ กึ ไดช้ ดั สภาวะเกิดข้นึ ได้ทุกขณะของชีวิต และพอเราเข้าใจ เราจะคลายและวางลง เพราะมนั จะเฉลยความจรงิ ใหเ้ ราไดแ้ ต่ละ ครงั้ ๆ แตเ่ ราทาใหม้ ากขยนั สงั่ สมจนถงึ จุดหน่ึง มนั จะสวา่ งของมนั เอง จะเขา้ ใจ เขา้ ถงึ และจะเฉลย แลว้ สามารถวางลงไดเ้ อง มนั จะ เบาขน้ึ เร่อื ยๆ สบายๆ

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๗๑ ๗. ร้สู ึกตวั เป็นมรรคผล มพี ระสตู รอยพู่ ระสตู รหน่ึงเป็นพระสตู รทพ่ี ดู ถงึ ขอนไมล้ อยน้า มอี ยวู่ นั หน่ึงพระพทุ ธเจา้ เสดจ็ ไปพรอ้ มภกิ ษุประมาณหน่ึง ไปพกั รมิ แมน่ ้าแหง่ หน่ึง ขณะนนั้ พระองคไ์ ดม้ องไปทแ่ี มน่ ้ากเ็ หน็ ขอนไม้ ขอนหน่ึงลอยอยกู่ ลางน้า พระองคจ์ งึ ตรสั วา่ “ภกิ ษุทงั้ หลาย เธอ เหน็ ขอนไมท้ อ่ี ยกู่ ลางน้านนั้ ไหม” ภกิ ษุกม็ องตามไป กต็ อบวา่ “เหน็ พระพทุ ธเจา้ คะ่ ” พระพทุ ธองคก์ ต็ รสั วา่ “ถา้ ขอนไมน้ ้ีไมไ่ ป ติดฝงั่ นู้น ไม่มาติดฝงั ่ น้ี ไม่ถูกมนุษย์เอาไป ไม่ถูกอมนุษยเ์ อาไป ไมจ่ มลงทา่ มกลางของวงั วนและไมผ่ พุ งั เน่าในซะก่อนแลว้ ขอนไมน้ ้ี กห็ วงั ไดท้ จ่ี ะออกสมู่ หาสมทุ ร อนั เป็นทส่ี ุดของสายน้าทงั้ หลาย”

๗๒ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั ภกิ ษุเหลา่ นนั้ กท็ ลู วา่ ขอพระพทุ ธองคท์ รงอรรถาธบิ าย พระ- พทุ ธองคท์ รงตรสั วา่ “ขอนไมเ้ ปรยี บไดด้ งั่ จติ เราผปู้ ฏบิ ตั ิ ถา้ ขอนไม้ ไมไ่ ปตดิ ฝงั่ นู้น ฝงั่ นู้นเปรยี บไดก้ บั อายตนะภายนอก ฝงั ่ น้ีเปรยี บ ไดก้ บั อายตนะภายใน ถา้ จติ ของเราถูกตงั้ มนั่ ไวด้ แี ลว้ มคี วามเป็น กลางไมเ่ อนเอยี งยดึ ตดิ ไปในรปู เสยี ง กลนิ่ รส โผฏฐพั พะ ธรรมารมณ์ คอื อายตนะภายนอกและไมห่ ลงตดิ ยดึ มนั่ กบั ตา หู จมูก ล้นิ กาย ใจ คืออายตนะภายใน ถ้าไม่ถูกมนุษย์เอาไป โลก ธรรมทม่ี นุษย์ต้องเก่ยี วขอ้ งคอื ไดย้ ศ เส่อื มยศ ได้ลาภ เส่อื มลาภ สรรเสรญิ นินทา สุข ทุกข์ สว่ นอมนุษยก์ แ็ บง่ เป็น ๒ อยา่ ง คอื ฝา่ ย เทพ กบั ฝา่ ยมาร ทไ่ี มใ่ ชม่ นุษยค์ อื บุญกบั บาป ไมจ่ มลงในวงั วน คอื การตกอยใู่ นอานาจของความโลภ ความโกรธ ความหลง ไมผ่ พุ งั คอื ไมท่ ุศลี จนวปิ ฏสิ ารเกดิ ความเดอื ดเน้ือรอ้ นใจขน้ึ มาเอง ถา้ ไม่

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๗๓ เป็นไปกบั สงิ่ ทงั้ หลายเหลา่ น้ี ขอนไมค้ อื จติ คงถงึ ซง่ึ พระนิพพาน เปรยี บไดก้ บั มหาสมทุ ร” ในพระสตู รน้ีพระองคท์ รงอยากบอกวา่ ถา้ จติ เราเป็นกลาง ไมย่ ดึ ตดิ กบั รปู รส กลนิ่ เสยี ง ไมย่ ดึ ตดิ กบั ตา หู จมกู ลน้ิ กาย ใจ ไมไ่ หลไปกบั โลกธรรม ไมต่ ดิ ในบุญ ในบาป ไม่ สุข ทุกขใ์ ดๆ ไมเ่ ดอื ดเน้อื รอ้ นใจในความประพฤตไิ มด่ ี เรากจ็ ะไหล ไปตามครรลองของพระนิพพาน ปญั หาคอื เรามกั จะเผลอไปตดิ ฝงั ่ โน้น ฝงั่ น้ี ตดิ ในลาภ ยศ ในสรรเสรญิ นินทา ถา้ เรามสี ตติ งั้ มนั่ เรา กจ็ ะไปสหู่ นทางแหง่ พระนิพพานได้ ดงั นนั้ เราตอ้ งมกี ารเจรญิ สตอิ ยา่ งต่อเน่ือง ใหต้ งั้ มนั่ อยใู่ น อารมณ์กรรมฐาน ลองตะแคงคว่ามอื ดู ดูว่าจติ ใจเป็นอย่างไร จติ ใจทเ่ี รารบั รกู้ บั การตะแคงคว่ามอื นนั่ แหละ คอื กุญแจไขปรศิ นา มนั คอื ความรสู้ กึ เฉยๆ แตไ่ มใ่ ชเ่ ฉยๆ ธรรมดา ทามากๆ จะมคี วาม ต่นื รใู้ นตวั มนั คอื รสู้ กึ ตวั เฉยๆ การทเ่ี ราอยกู่ บั ความรสู้ กึ ตวั เฉยๆ น้ี มนั จะเป็นมรรคและผลในตวั มนั เอง เป็นหนทางไป เป็นวหิ ารธรรม ในขณะทเ่ี รารสู้ กึ ตวั มนั กบ็ รสิ ุทธไิ ์ ปแลว้ มนั ไมม่ กี เิ ลส ไมม่ สี ุข ไมม่ ี ทกุ ข์ มนั มแี ต่รสู้ กึ ตวั ไมม่ อี ะไร จงึ เขา้ ใจวา่ ขอนไมล้ อยน้าคอื การท่ี เรามคี วามรสู้ กึ ตวั บางทเี ราอาจจะเผลอคดิ ในสง่ิ ตา่ งๆ มากมาย แต่

๗๔ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั ถา้ เราตะแคงมอื ปบั๊ รสู้ กึ ตวั ทนั ที กระพรบิ ตาปบั ๊ รสู้ กึ ตวั ในขณะนนั้ มนั จะไมห่ ลง มนั จะรู้ เพราะตน้ เคา้ แหง่ ความทุกขท์ งั้ หมด คอื ความหลง คอื อวชิ ชา ในกระบวนการเจรญิ สตแิ ละสรา้ งความ รสู้ กึ ตวั ตลอดเวลา จะทาใหจ้ ติ เราปรบั สภาพมาอยใู่ นความต่นื รู้ รสู้ กึ ตวั เฉยๆ และถา้ มนั จะเปลย่ี นแปลงไปอยา่ งไรกต็ ามเราจะรเู้ ทา่ ทนั และจะครอบคลมุ อายตนะทงั้ หมดของเราเอาไวใ้ หร้ เู้ ทา่ ทนั กบั มนั เพราะอายตนะทม่ี ากระทบผสั สะนนั้ แหละทท่ี าใหเ้ กดิ สขุ ทกุ ข์ ถา้ เราไมร่ สู้ กึ ตวั ยอ้ นไปทพ่ี ระอาจารยเ์ รมิ่ ปฏบิ ตั ิ ตงั้ ใจตงั้ แตว่ นั แรกทบ่ี วชก็ ปฏบิ ตั ติ ามทพ่ี ระทา่ นสอน ในขณะเดยี วกนั ก็ทาตามหนังสอื เป็น คนโชคดที ่ที ายงั ไงอย่างท่ีเขาวา่ กท็ าไดอ้ ยา่ งเขาวา่ และโชคดที ไ่ี ม่ เสยี เวลามาก ไมว่ า่ จะใหน้ งั่ เหน็ องคพ์ ระ พจิ ารณาอสภุ ะ แต่ปญั หา คอื เม่อื จติ สงบแลว้ มนั ไมอ่ ยากทาอะไร หนกั ๆเขา้ คอื ไม่อยาก บณิ ฑบาต เสยี เวลานงั่ สมาธิ จงึ คดิ ไดว้ า่ ไมใ่ ชแ่ น่ๆ มคี วามรสู้ กึ วา่ พระพุทธเจา้ ทา่ นไมส่ อนเชน่ น้ี ทา่ นตอ้ งสอนใหเ้ ราใชช้ วี ติ ปรกตกิ บั มนุษยโ์ ลกได้ ตอ้ งมอี ะไรทด่ี กี วา่ น้ี จงึ ทาใหแ้ สวงหาและบงั เอญิ พระ- อาจารยไ์ ดอ้ า่ นประวตั หิ ลวงปมู่ นั ่ มอี ยตู่ อนหน่ึงทห่ี ลวงปมู่ นั ่ ทา่ นถอด

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๗๕ จติ ไปหาท่านเจ้าคุณอุบาลีท่ีวดั บรมนิวาส กเ็ หน็ ทา่ นเจา้ คุณอุบาลี กาลงั พจิ ารณาปฏจิ จสมปุ บาท พระอาจารยไ์ มร่ จู้ กั แตเ่ กดิ ความชอบ คาน้ีขน้ึ มาจบั ใจ ทาไมคาน้ีถงึ เพราะขนาดน้ี ทาใหต้ อ้ งไปคน้ หา คาตอบ หาหนงั สอื อา่ นไมเ่ จอคาอธบิ าย แตโ่ ชคดบี วชวนั แรก แมห่ ยบิ หนงั สอื มาใหเ้ ลม่ หน่ึง เป็นหนงั สอื ธรรมะเลม่ แรกทอ่ี า่ น “คมู่ อื มนุษย”์ พอเปิดดู สวนโมกขพ์ ดู เรอ่ื งน้ี ตดั สนิ ใจไปสวนโมกข์ เพอ่ื ไปหาคาตอบ พอไปถงึ เขากใ็ หไ้ ปพกั ทศ่ี าลานางงาม พอเขา้ ไปกเ็ หน็ ภาพปฏจิ จสมุปบาทใหญ่มาก โอโ้ ห น่ีเองทเ่ี ราตามหา วางยา่ ม วางบาตร ป๊บุ “ขอโอกาสครบั มที า่ นอาจารยท์ า่ นใดจะ ชว่ ยอธบิ ายใหผ้ มเขา้ ใจไดบ้ า้ งครบั ” พระอาจารยก์ น็ งั่ ขดั สมาธิ เตรยี มฟงั กม็ พี ระมาอธบิ ายรอบทห่ี น่ึงผา่ นไป มนึ ตบ๊ึ รอบทส่ี อง ผา่ นไปยงิ่ มนึ เพราะพน้ื ฐานเราไมม่ ี ไมม่ ภี าคปรยิ ตั เิ ลย จนคน อธบิ ายเรมิ่ เหน่ือย เดยี๋ ววา่ กนั อกี ที

๗๖ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั พระอาจารยก์ อ็ ยชู่ ว่ ยงานวดั และมอี ยวู่ นั หน่ึงมพี ระภกิ ษุ พรรษาไลเ่ ลย่ี กนั ทา่ นถามวา่ ทา่ นครรชติ ทา่ นสนใจเร่อื งน้ีจรงิ ๆ หรอื ไมส่ นใจเร่อื งอ่นื เลยหรอื ถ้างนั้ ไปหอ้ งสมุดมหี นังสอื เร่อื ง “ปฏจิ จสมุปบาท อรยิ สจั ๔ ภาคสมบรู ณ์” เป็นหนงั สอื เลม่ หลงั สุดท่ี ทา่ นพุทธทาสเขยี นเสรจ็ ก่อนมรณภาพ ไปถงึ บอกบรรณารกั ษ์ พอ เหน็ หนงั สอื เลม่ หนามาก เอามาอา่ นได้ ๔ หน้า หนุนหวั นอนเลย มนึ เลย ทนี ้ีก็มพี ระอกี รูปมาอกี ท่านครรชติ ถ้าท่านสนใจ เร่อื งน้ี มนั มเี คลด็ สนั้ ๆ หลวงปพู่ ดู ไว้ “ต้องไม่โง่ตอนผสั สะ” ปฏจิ จสมุป- บาทมแี คน่ ้ี

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๗๗ “ถ้าไม่ทนั ผสั สะให้ไปทนั เวทนา ถ้าทันเวทนายงั พอดับ ทุกข์ได้อยู่” ท่านบอกเคล็ดสนั้ ๆแค่น้ี ต้องให้รู้ทนั ตอน ผสั สะ แลว้ อะไรท่ที าใหเ้ รารูท้ นั ไม่โง่ คดิ ไปคดิ มา มนั ต้องมี สตสิ มั ปชญั ญะเขา้ ไปรู้แน่ๆเลย แล้วใครล่ะจะสอนเราเจรญิ สติ วนั นนั้ กลบั จากไปฉนั ขา้ วท่ใี นหม่บู า้ น กลบั มาผา่ นทางโรงมหรสพ จาไดไ้ มล่ มื หลวงพฉ่ี ลองเดนิ มาเจอกนั พอดี ถามพระอาจารย์ “ทา่ นครรชติ มาจากไหน” “มาจากชยั ภมู คิ รบั ” “มาจากสคุ ะโตหรอื พระอาจารย์ “เอ สุคะโตไหนหนอ” “กอ็ ยชู่ ยั ภูม”ิ “แลว้ อยไู่ หน ครบั ” “อยทู่ า่ มะไฟหวาน” “เอ ทา่ มะไฟหวานอยหู่ า่ งบา้ นผม ๓๐ กโิ ล” “ทส่ี คุ ะโตมอี ะไรครบั ” “ทส่ี คุ ะโตมหี ลวงพอ่ คาเขยี นพวกผม ยงั เคยขน้ึ ไปศกึ ษากบั ทา่ นนะ ลกู ศษิ ยท์ า่ นเยอะ ชาวตา่ งชาตกิ ม็ ”ี คดิ ในใจทาไมเราไมร่ ู้ อยใู่ กลบ้ า้ นแค่ ๓๐ กโิ ลเอง เรากเ็ ลยถามวา่ หลวงพอ่ คาเขยี นสอนอะไร “สอนการเจรญิ สต”ิ เทา่ นนั้ แหละ ทา่ น ไดใ้ หห้ นงั สอื มาดว้ ย “ไมม่ ี ไมเ่ ป็น” ทา่ นยกใหเ้ ลย เอาไปอา่ นทก่ี ุฏิ ตอนแรกยงั ไมเ่ ขา้ ใจ แตม่ นั่ ใจวา่ น่ีแหละทเ่ี ราตามหา วนั นนั้ กเ็ ลย ตดั สนิ ใจเกบ็ ขา้ วของเลย เอากุญแจคนื ค่านนั้ เลย เดนิ ตดั ทงุ่ ไปไชยา ขน้ึ รถไฟผา่ นหมบู่ า้ นหน้าสวนโมกข์ พระอาจารยต์ อ้ งเดนิ ทางเป็น

๗๘ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั ๑,๐๐๐ กโิ ลเมตรเพอ่ื ไปตามหาสงิ่ ทอ่ี ยใู่ กลบ้ า้ นเพยี ง ๓๐ กโิ ลเมตร มาถงึ กไ็ ปหาหลวงพอ่ แลว้ หลวงพอ่ กส็ อนงา่ ยๆ แบบน้ีแหละ พลกิ มอื รู้ เหมอื นเรานงั่ รถไปกรุงเทพฯ ผา่ นตน้ ไม้ ๒ ขา้ งทาง อยา่ เสยี เวลาจอดดมู นั ละ่ ใหร้ วู้ า่ มนั เป็นตน้ ไมก้ พ็ อ ไมต่ อ้ งสนใจวา่ มนั จะเป็นตน้ อะไร เรามหี น้าทไ่ี ปกรงุ เทพฯ กไ็ ปกรงุ เทพฯ จากนนั้ มาพระอาจารยก์ ฝ็ ึกเจรญิ สติ เพยี รเฝ้าดผู สั สะ จน คนื หน่ึงขณะทพ่ี ระอาจารยเ์ จรญิ สตดิ ว้ ยการเดนิ จงกรม กม็ เี สยี ง โฆษณาเร่อื งการฉายหนงั กลางแปลงในหมบู่ า้ น เสยี งเขา้ มาบอก เรอ่ื งท่ี ๑ ภาพกข็ น้ึ มาทนั ที คดิ ไป เคยดแู ลว้ มนั ปรุงแตง่ ขน้ึ มาเลย พอบอกเร่อื งท่ี ๒ ภาพกข็ น้ึ มาอกี พอเรอ่ื งท่ี ๓ ไมเ่ คยดู เกดิ อะไร ขน้ึ รไู้ หม มนั ปรุงแตง่ ไมไ่ ด้ มนั หยดุ เลย แตส่ กั พกั มนั กป็ รุงแตง่ เร่อื ง ทใ่ี กลเ้ คยี งกบั เร่อื งนนั้ พระอาจารยห์ ยดุ นงั่ หวั เราะเลย น่ีเอง คอื มี สตริ เู้ ทา่ ทนั ตอนมนั ผสั สะ แลว้ ค่าคนื นนั้ เรากเ็ ฝ้าดูสงิ่ ทม่ี นั เกดิ ขน้ึ จาก การกระทบทางหู เสยี งทม่ี า จติ กป็ รุงแต่ง มนั กเ็ ลยเขา้ ใจ ดงั นนั้ พระอาจารยจ์ งึ บอกเสมอวา่ ใหเ้ ราเจรญิ สติ แลว้ เฝ้าดอู ายตนะทม่ี นั ผสั สะ ตงั้ ความรู้สกึ ตวั ใหต้ ่นื ไว้ การรูก้ ารเคล่อื นไหวของกาย มนั จะเหน็ การเปล่ยี นแปลงของจติ ดว้ ย เหมอื นอยา่ งท่หี ลวงพ่อบอก

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๗๙ “ ดกู ายเหน็ จิต ดคู ิดเหน็ ธรรม ” ใหด้ ขู า้ งในและขา้ งนอกควบคกู่ นั ไป อยา่ งต่อเน่ือง ขบวนการศกึ ษาจงึ เกดิ ควบคกู่ นั ไปอยา่ งตอ่ เน่ือง เพราะการกระทบทางอายตนะเกดิ ขน้ึ อยตู่ ลอดเวลา การเฝ้าดกู ็ เกดิ ขน้ึ ตลอดเวลา พอมนั เกดิ การเปลย่ี นแปลงทางจติ เรากเ็ ฝ้าดมู นั ดว้ ยใจทเ่ี ป็นกลางๆ ตอนแรกกจ็ ะเอยี งไปเอยี งมา พอเราเรม่ิ ทาใจ เป็นกลางในการมองได้ มนั จะไมแ่ ปดเป้ือนเลย มนั ไมม่ ปี ญั หาเลย การปรงุ แต่งทางจติ ไมเ่ กย่ี วกบั เรา ความสขุ ความทุกขท์ เ่ี กดิ จาก การปรงุ แต่งทางจติ เพราะเราเผลอไปแตะตอ้ งมนั ไปยดึ กบั มนั ดงั นนั้ ใหเ้ ราเหน็ มนั เฉยๆ รสู้ กึ ตวั ไว้ แลว้ เหน็ มนั เฉยๆ มนั ไมม่ ี ปญั หาอะไร สภาวธรรมมนั กเ็ ป็นไปของมนั เอง ลองคดิ ดแู ลว้ กนั วา่ ถา้ วนั ทงั้ วนั คณุ พยายามเจรญิ สตแิ ละเฝ้า เรยี นรสู้ ง่ิ ทม่ี ากระทบ ทางตา หู จมกู ลน้ิ กาย ใจ อยตู่ ลอดเวลา มนั จะมคี วามสุขขนาดไหน ไมต่ อ้ งกลวั ความคดิ เกดิ เม่อื มผี สั สะมนั ต้องมี มนั จะทาให้เกิดความรู้สกึ พอใจไมพ่ อใจตอ่ เน่ือง แตถ่ า้ เรามี สตเิ ขา้ ไปรบั รู้ เขา้ ไปทนั ผสั สะ จะรวู้ า่ ผสั สะภายนอกไมท่ าใหเ้ กดิ ปญั หา แตป่ ญั หาคอื ตวั ปรุงแต่งขา้ งใน พระอาจารยม์ กั สอนวา่ เม่อื คณุ เจรญิ สตแิ ลว้ เมอ่ื ตากระทบรปู จติ ใจคุณเป็นอยา่ งไร เม่อื หู

๘๐ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั ไดย้ นิ เสยี ง จติ ใจเป็นอย่างไร เม่อื ล้นิ สมั ผสั รส จติ ใจเป็นอย่างไร เมอ่ื กายสมั ผสั สงิ่ สมั ผสั ทางกาย จติ ใจเป็นอยา่ งไร เพอ่ื ใหท้ นั ผสั สะ ในจติ เรา แลว้ จะเขา้ ใจเอง ลองไปทาดู อยา่ เพง่ิ เช่อื ลองเจรญิ สตดิ ๆี อยา่ งตอ่ เน่ือง ลองไปสงั เกตจติ ใจตวั เองดู แลว้ เราจะพบความเป็น กลางๆของจติ ได้ คอ่ ยๆ คน้ หา

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๘๑ ๘. สร้างร่องรอยเอาไว้ เมอ่ื ตอนเยน็ ทเ่ี ราไดเ้ ดนิ ระยะทางไกล และเดนิ ขน้ึ เขาเดนิ ลงเขา พระอาจารยบ์ อกใหพ้ วกเราดคู วามรสู้ กึ ตวั เอง ดใู จตวั เองซมิ นั เป็น อยา่ งไร ในขณะทม่ี นั ขน้ึ ยง่ิ ระยะทางไกลใจเราเป็นยงั ไง การ มองเหน็ ทางทม่ี นั ชนั ๆ มนั ไกล มนั หนกั ขน้ึ เร่อื ยๆกบั การเดนิ ความ สงู กม็ ากขน้ึ ๆ ทอ่ี ยากใหเ้ หน็ ทอ่ี ยากใหด้ มู นั สาคญั ตรงทว่ี า่ เมอ่ื เรา พน้ จากความชนั ตรงนนั้ แลว้ เจอทางราบ สง่ิ หน่ึงทม่ี นั จะเกดิ ขน้ึ กบั ใจของเรา คอื ความรสู้ กึ ปลดปลอ่ ย ความหนกั หน่วงในขณะทก่ี าลงั เดนิ ขน้ึ มนั เหน็ ไดช้ ดั วา่ ใชก้ าลงั ในการบงั คบั ใหข้ น้ึ ใจมนั กม็ คี วาม เกรง็ มนั จะมคี วามรสู้ กึ หนกั พอมนั กา้ วไปสทู่ างโลง่ เลย้ี วไปทาง กวา้ ง มนั จะเหน็ เลยวา่ ใจจะรสู้ กึ เปิดวา่ งเป็นอสิ ระ เบาขน้ึ กายกเ็ บา

๘๒ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั ใจกเ็ บา การทพ่ี ระอาจารยอ์ ยากใหพ้ วกเราสงั เกตดใู จตวั เองใหด้ ี อยากใหส้ มั ผสั กบั ความรสู้ กึ ของใจทม่ี นั โลง่ ทม่ี นั ทง้ิ ภาระลง ทง้ิ ความหนกั ลงแลว้ มนั เปิดโลง่ โปรง่ เป็นอสิ ระ มนั เหมอื นวางภาระลง ตรงนนั้ ทอ่ี ยากใหเ้ หน็ ภาวะของจติ ตรงนนั้ พระอาจารยช์ อบพาพระ ทว่ี ดั เดนิ ขน้ึ เขา ทว่ี ดั จะมปี า่ มเี ขา แมแ้ ตเ่ ดนิ บณิ ฑบาต กจ็ ะมบี า้ น หลงั หน่ึงอยู่สูงกว่าชาวบา้ นคนอ่นื ไม่เคยมใี ครไปบณิ ฑบาตเลย มพี ระถามว่าเราเดนิ ไปตงั้ ไกลเพ่อื ไปรอขา้ วแค่กอ้ นเดยี วหรอื ครบั ถ้าท่านไดแ้ ค่ขา้ ว ท่านไดน้ ้อยมากเลยนะ เลยบอกว่าเวลาเดนิ ขน้ึ สงั เกตดสู ิ สงั เกตดดู ๆี วา่ แต่ละกา้ วๆ แลว้ ถา้ คดิ วา่ จะเอาขา้ วแค่ กอ้ นเดยี ว มนั จะหนกั มาก แต่สง่ิ ทอ่ี ยากใหเ้ หน็ คอื ภาวะทม่ี นั หนัก แลว้ มนั โลง่ พอไปถงึ ตรงจดุ นนั้ ต่างหากทอ่ี ยากใหเ้ จอ อยากจะ บอกวา่ ถา้ มสี กั ครงั้ ทจ่ี ติ ใจไดช้ มิ รสชาตกิ ารวางภาระลงและทุกครงั้ ทไ่ี ดส้ มั ผสั กบั ความรสู้ กึ นนั้ ๆ มนั จะเป็นรอ่ งรอยในจติ ใจของเรา และรอ่ งรอยน้ีถา้ ไดส้ มั ผสั และจดจาไวแ้ ลว้ มนั ไมล่ มื แลว้ มนั จะเป็น ชอ่ งทางใหเ้ ราได้ อยา่ คดิ วา่ มนั เป็นเร่อื งเลก็ น้อย ทกุ ครงั้ ทจ่ี ติ มนั สมั ผสั กบั การปลอ่ ยวางลง มนั วางภาระ ถา้ คณุ สามารถสมั ผสั และ จติ มนั จดจาไวไ้ ด้ มนั เป็นอะไรท่ดี ที ่ีงาม ซ่ึงอานิสงส์ของการมี

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๘๓ ร่องรอยท่ดี ีท่งี ามน้ีมนั จะช่วยคุณได้ แมแ้ ต่การตรี ะฆงั หลวงพอ่ คาเขยี นสอนพระอาจารยแ์ มแ้ ต่การ ตรี ะฆงั หลวงพอ่ ใหพ้ ระอาจารยต์ รี ะฆงั กอ่ นไปบณิ ฑบาต พระอาจารย์ ตี เมง้ ๆ ๆ ๆ ๆ ... หลวงพอ่ กส็ า่ ยหน้า แลว้ หลวงพอ่ กบ็ อกวา่ เวลาท่ี พวกทเิ บตเขาตี เขาจะตเี ตม็ ทเ่ี ลยทหี น่ึงใหเ้ สยี งมนั สะทอ้ นในหบุ เขาแล้วหายไป แล้วเขาก็ตีอีกทีเต็มท่ีให้เสียงสะท้อนแล้วก็ หายไป หลวงพอ่ พดู แคน่ ้ี แตพ่ ระอาจารยร์ สู้ กึ บางอยา่ ง แปลวา่ ท่ี เราตมี นั มคี วามรบี รอ้ นเกนิ แลว้ เราสงั เกตใจทม่ี นั รบี รอ้ นทจ่ี ะตี มนั

๘๔ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั มภี าวะแหง่ การเกรง็ เกรง็ วา่ เสยี งระฆงั จะกระทบโสตประสาทของ เราอยา่ งแรง แลว้ มนั มกี ารรงั เกยี จเสยี งนนั้ ใชไ่ หม มนั จะมกี ารเกรง็ ทงั้ กายเกรง็ ทงั้ จติ พอเรารสู้ กึ ตรงน้ีได้ แคห่ ลวงพอ่ พดู แคน่ นั้ วนั หลงั มาเรากต็ ใี หม่ เมง้ ... เมง้ ... และการตเี น่ียจะเหน็ ชดั เลยขณะท่ี เรากาลงั จะเอาไมฟ้ าดไปทร่ี ะฆงั จติ จะมอี าการเกรง็ ตา้ น แตพ่ อเรา วางป๊บุ กจ็ ะตไี หลล่นื เลย ดงั นนั้ การปฏบิ ตั ติ อ้ งมองกนั ขนาดน้ี ดงั นนั้ ภาวะของจติ ทม่ี นั วาง มนั เป็นภาวะทอ่ี ยากใหท้ กุ คน ไดเ้ จอ เพราะรอ่ งรอยเหลา่ น้ีถา้ มนั ไดพ้ บไดเ้ จอแลว้ มนั จะใชไ้ ดเ้ ม่อื ถงึ เวลา แมแ้ ต่รอ่ งรอยแหง่ บญุ รอ่ งรอยแหง่ ความดี มนั กม็ ผี ลในการ ใช้ บางคนคดิ วา่ มาปฏบิ ตั ไิ มก่ ว่ี นั จะไดอ้ ะไร อยา่ ดถู ูกตวั เอง หลวง พอ่ คาเขยี นบอกพระอาจารยว์ า่ อาจารยค์ รรชติ สอนไป กรรมฐาน สอนไปเลยชวั่ ชา้ งกระดกิ หู ชวั่ งแู ลบลน้ิ กส็ อนไป เราไมห่ วงั หรอ กวา่ เขาจะเขา้ ใจวนั น้ีพรงุ่ น้ี เราไมห่ วงั วา่ เขาจะเขา้ ใจเมอ่ื ใด แต่เมอ่ื ความทุกขม์ าเยอื นเขา เขาจะเขา้ ใจไดว้ า่ ครงั้ หน่ึงเขาเคยปฏบิ ตั ิ และเขาเคยไดร้ บั รสชาตแิ หง่ การปฏบิ ตั ิ แลว้ เขาจะกลบั มา แลว้ เขา จะเอารอ่ งรอยเหลา่ นนั้ มาใช้ พระอาจารย์จาได้มนั่ คงมากเลยว่า มนั เป็นอย่างนัน้ จรงิ ๆ แล้วบทพสิ ูจน์บทหน่ึง ก็ทาใหย้ นื ยนั ว่า

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๘๕ มนั ใช่อย่างนัน้ จรงิ ๆ ตอนท่หี ลวงพ่อไม่สบายเป็นมะเร็ง หลวง พอ่ ตอ้ งนอนหอ้ ง ICU การทห่ี ลวงพอ่ เป็นมะเรง็ มนั สอ่ เคา้ มาวา่ หลวงพอ่ มกั จะอาหารไมย่ อ่ ย เพราะมะเรง็ ของหลวงพอ่ ลามมาถงึ ตบั ออ่ น เวลาหลวงพอ่ อาหารไมย่ อ่ ย พระอาจารยก์ จ็ ะทาเมย่ี งลาขา่ ถวาย พอทา่ นฉนั ไดส้ ามคาทอ้ งกจ็ ะทางานตามปรกติ แต่ตอนแรก เรากไ็ มเ่ อะใจ จนกระทงั่ วนั หน่ึงหลวงพอ่ ทงั้ อว้ กทงั้ ถ่ายและมปี ญั หา เรอ่ื งทอ้ งมากขน้ึ หลวงพอ่ ไมไ่ ดเ้ ป็นมะเรง็ ทท่ี อ้ ง หลวงพอ่ เป็น มะเรง็ ทต่ี อ่ มน้าเหลอื ง แตม่ นั ลามไปถงึ ตบั ออ่ น ดงั นนั้ หลวงพอ่ จะมี ปญั หาเร่อื งทอ้ งเร่อื ยๆ ไปหาหมอกบ็ อกเป็นโรคกระเพาะ พอวนั หน่ึงพาหลวงพอ่ ไปเทศน์ หลวงพอ่ เทศน์ไมจ่ บเพราะปวดมาก เวทนามนั กลา้ มาก หลวงพอ่ จงึ ใหพ้ ระอาจารยเ์ ทศน์ตอ่ หลงั จาก นนั้ กพ็ าหลวงพอ่ ไปหาหมอ หมอกจ็ ดั ยาแกโ้ รคกระเพาะมาให้ แตม่ ี สง่ิ หน่ึงทห่ี ลวงพอ่ พดู “เหมอื น...มนั จะตาย” แตย่ งั ไมม่ ใี ครเอะใจจน หลวงพอ่ พดู บอ่ ยวา่ “เหมอื น...มนั จะตาย” วนั นนั้ พระอาจารยอ์ ยทู่ ่ี วดั ของพระอาจารย์ กม็ านงั่ คดิ วา่ เอ...ทาไมหลวงพอ่ พดู เรอ่ื งตาย บอ่ ย เลยมานงั่ นึกถงึ พระอานนท์ พระพทุ ธเจา้ พดู กบั พระอานนท์ แลว้ พระอานนทก์ ไ็ มเ่ อะใจ หรอื หลว่ งพอ่ เปรยแลว้ ไมม่ ใี ครนิมนตไ์ ว้

๘๖ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั หลวงพอ่ พดู บอ่ ย แต่ไมม่ ใี ครเอะใจ เลยเรยี กรถไปหาหลวงพอ่ ตอน เยน็ นนั้ เลย ไปถงึ เจอหลวงพอ่ เดนิ อยใู่ นปา่ มะมว่ งทว่ี ดั ทา่ มะไฟหวาน พระอาจารย์ก็เดนิ ไปบอกนิมนต์หลวงพ่อไปกุฏิก่อนได้ไหมครบั พอหลวงพอ่ นงั่ เรยี บรอ้ ยแลว้ พระอาจารยก์ ก็ ราบ แลว้ ถามหลวงพอ่ วา่ เป็นอยา่ งไรบา้ งครบั หลวงพอ่ บอก สงสยั เหมอื นมนั ใกลจ้ ะตาย พอวา่ อยา่ งน้ีปุ๊บ กเ็ ลยบอกวา่ เพราะอยา่ งน้ีแหละครบั ทผ่ี มมา หลวง พอ่ กเ็ ลยวา่ แลว้ ไง พระอาจารยก์ เ็ ลยบอก “ หลวงพอ่ ครบั สายงานก็ ยงั ไมเ่ ขม้ แขง็ ลกู ศษิ ยล์ กู หากย็ งั ไมแ่ ขง็ แรงพอทจ่ี ะสบื ทอดคาสอน ครูบาอาจารย์ อยากจะขออาราธนานิมนต์ไวก้ ่อน พอใหไ้ ดเ้ ป็นท่ี พง่ึ ของลกู ศษิ ยล์ กู หา ใหล้ กู ศษิ ยล์ กู หาไดต้ งั้ ตวั ใหเ้ ขม้ แขง็ กวา่ น้ี กอ่ น จาเป็นตอ้ งมหี ลวงพอ่ ค้าจนุ สายงานเอาไว้ ” หลวงพอ่ มองหน้า พระอาจารย์ แลว้ พดู วา่ “เอาอยา่ งน้ีเลยหรอื ” “ครบั เอาอยา่ งน้ี แหละครบั ” หลวงพอ่ นงั่ หลบั ตาลงสกั พกั แลว้ กล็ มื ตาขน้ึ มาพรอ้ มกบั พดู วา่ “คงไมต่ ายงา่ ยๆแลว้ หละ่ ” วนั นนั้ เป็นประมาณเดอื น กุมภาพนั ธ์ พอเมษายนหลวงพอ่ เขา้ ICU พระอาจารยก์ ไ็ ปเฝ้า หลวงพอ่ พระอาจารยจ์ ะเฝ้าตงั้ แต่ ๘ โมงเชา้ ถงึ ๔ โมงเยน็ จาก ๔ โมงเยน็ ถงึ ๒ ทมุ่ เป็นคุณหมอกาพล และจาก ๒ ทมุ่ ถงึ ๖ ทมุ่ เป็น

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๘๗ พระอาจารยอ์ กี รอบหน่ึงและจาก ๖ ทมุ่ ถงึ ตี ๓ จะเป็นพระอกี รปู หน่ึง และจากตี ๓ ถงึ ๘ โมงเชา้ จะเป็นพระอาจารยต์ ุม้ วนั นนั้ อยถู่ งึ ๖ ทมุ่ แลว้ ไมม่ ใี ครมาเปลย่ี น เอา้ !ไมเ่ ป็นไรเดยี๋ วถงึ ตี ๓ กม็ คี นมา เปลย่ี น พอชว่ งระหวา่ งประมาณตี ๑ กวา่ ๆ สง่ิ ทพ่ี ระอาจารยบ์ อก ไวว้ า่ รอ่ งรอย ถา้ มนั ไดส้ รา้ งขน้ึ ไวใ้ นใจ มนั จะไดช้ ว่ ยมากจรงิ ๆ เตยี งทห่ี า่ งจากหลวงพอ่ ไปประมาณ ๔ เตยี ง อายปุ ระมาณ ๘๐ กวา่ กาลงั ชกั กระตุกแรงมาก หมอพยาบาลวงิ่ กนั วนุ่ เลย ซกั พกั ก็ สงบลง พระอาจารยก์ ย็ นื มองอยเู่ พราะในหอ้ ง ICU จะมหี อ้ งพเิ ศษ อยทู่ เ่ี ป็นตูก้ ระจก พระอาจารยยย์ นื มองแลว้ คดิ วา่ เวทนาใดหนอ กรรมนิมติ อะไรทท่ี าใหค้ นคนน้ีแสดงอาการถงึ ขนาดน้ี กค็ ดิ ในใจ แลว้ สกั พกั แกกส็ งบลงได้ พอถงึ ตี ๓ กม็ พี ระอาจารยต์ ุม้ มาเปลย่ี น พระอาจารยก์ ก็ ลบั ไป ประมาณ ๗ โมงต่นื ขน้ึ มากาลงั ครองผา้ อยกู่ ็ มโี ยมผหู้ ญงิ ๒ คน ขน้ึ ไปทห่ี อ้ งพกั ทโ่ี รงพยาบาลจฬุ าทเ่ี ผอ่ื หอ้ ง เอาไวใ้ หห้ ลวงพอ่ แตง่ ตวั หลวงพอ่ อยู่ ICU โดยหอ้ งทเ่ี ปิดเอาไวก้ ็ เป็นหอ้ งพกั ของพระ โยม ๒ คนขน้ึ ไปหา บอกพระอาจารยว์ า่ หมอ บอกวา่ ใหน้ ิมนตพ์ ระมาใหแ้ มถ่ วายสงั ฆทานไดแ้ ลว้ โยมเหน็ พระ อาจารยย์ นื มองแม่อยเู่ ม่อื คนื น้ี เลยอยากนิมนตพ์ ระอาจารยไ์ ปรบั

๘๘ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั สงั ฆทานและชว่ ยสวดมนตใ์ หแ้ มด่ ว้ ย แมจ่ ะไดไ้ ปสสู่ คุ ติ พระอาจารย์ กถ็ ามวา่ ถา้ สวดแลว้ แมจ่ ะไดย้ นิ ไหม เขาบอกไดย้ นิ เพราะเวลาคุย กบั แม่ แมจ่ ะตอบรบั ดว้ ยการพยกั หน้า ถา้ ยงั งนั้ ขอถามวา่ แมค่ ุณ เคยทาบุญทาทานไหม เคยใสบ่ าตรไหม เคยคะ่ แมใ่ สบ่ าตรทุกเชา้ ใสบ่ าตรประจากฐนิ ผา้ ปา่ แมเ่ คยทาไหม เคยคะ่ แลว้ การปฏบิ ตั ิ ธรรมละ่ แมเ่ คยปฏบิ ตั ไิ หม แมเ่ คย แมช่ อบไปนงั่ สมาธทิ ว่ี ดั ไตรมติ รฯ ท่ี หน้าหลวงพอ่ ทองคาและจะบรกิ รรมพทุ โธ พอพระอาจารยไ์ ดข้ อ้ มลู กบ็ อกถา้ ยงั งนั้ พระอาจารยไ์ มส่ วดแลว้ กนั อา้ ว พระอาจารยไ์ มส่ วด แลว้ จะทาอะไร เดยี๋ วคอยดแู ลว้ กนั พอลงไปหอ้ ง ICU พระอาจารย์ กเ็ อาเกา้ อม้ี านงั่ แลว้ กเ็ รยี กโยม แกกาลงั ชกั กระตุก สายระโยง ระยาง พระอาจารยก์ เ็ รยี ก โยมๆไดย้ นิ ไหม น่ีพระอาจารยพ์ ดู นะ ถา้ ไดย้ นิ ใหพ้ ยกั หน้าตอบรบั ดว้ ย เชอ่ื ไหมแกพยกั หน้า ในขณะท่ี ยงั ชกั กระตุกอยู่ แต่กพ็ ยายามพยกั หน้า โยมฟงั ใหด้ ี ตอนน้ีเชา้ แลว้ และวนั น้ีเป็นวนั พระดว้ ย เราจะไมท่ าอะไร เราจะไมค่ ดิ ถงึ อะไร ไป ใสบ่ าตรดกี วา่ ไปเตรยี มของไปเขา้ ครวั เตรยี มขนั ขา้ ว ตกั ขา้ วใสข่ นั เรว็ ไหนถาดทใ่ี สก่ บั ขา้ วเป็นประจาอยไู่ หน อาหารอยไู่ หน วนั น้ีวนั พระดว้ ย ดอกไม้ ธปู เทยี นอยไู่ หน ไป ถอื ไปหน้าบา้ น ดสู ทิ างขวา

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๘๙ พระมาหรอื ยงั แกสา่ ยหน้าพระไมเ่ คยมาทางขวา เราดรู เู้ ลย แลว้ ทางซา้ ยหละ่ เหน็ หรอื ยงั แกพยกั หน้าแปลวา่ พระมาทางซา้ ย เหน็ หรอื ยงั เหน็ พระมาหรอื ยงั ทา่ นมาหลายรปู ใชไ่ หม แกกพ็ ยกั หน้า เสรจ็ แลว้ พระอาจารยก์ บ็ อก โยมพระมาถงึ แลว้ นะยกขนั ขา้ วขน้ึ อธษิ ฐานเรว็ เชอ่ื ไหมมอื ทช่ี กั กระตุกอยคู่ อ่ ยๆ ดงึ เขา้ มาหากนั แลว้ ยกขน้ึ คลา้ ยยกขนั ขน้ึ มาอธษิ ฐานในมโนสานึกแกนึกถงึ วา่ กาลงั จะ ใสบ่ าตร พอดจู อมอนิเตอรจ์ ากทม่ี นั ยงุ่ เหยงิ ตอนน้ีเรม่ิ เป็นจงั หวะ ชดั เจนข้นึ พระอาจารย์ก็บอกโยมอธิษฐาน และก็พาแก อธิษฐาน จากนนั้ กบ็ อกโยม พระรปู แรกทา่ นมาถงึ แลว้ นะ ทา่ นยนื อยขู่ า้ งหน้า ทา่ นเปิดบาตรแลว้ ตกั ขา้ วใสบ่ าตร หยบิ กบั ใสบ่ าตร ดอกไมธ้ ปู เทยี น วางบนฝาบาตรนะ ทา่ นปิดฝาบาตรแลว้ ทา่ นไป ยนื รออยทู่ างขวามอื รปู ท่ี ๒ ทา่ นมาถงึ แลว้ ทา่ นเปิดบาตรแลว้ ตกั ขา้ วใสบ่ าตรหยบิ กบั ใสบ่ าตร ดอกไมธ้ ปู เทยี นวางบนฝาบาตร รปู ท่ี ๒ ทา่ นปิดบาตรแลว้ ทา่ นยนื รอทางขวามอื พระอาจารยพ์ ดู คาซ้าๆ เดมิ ๆ แบบน้ี ๖ รอบ ทาไมลองคดิ ซิ นนั่ คอื พระอาจารยพ์ ยายาม ทาใหแ้ กรสู้ กึ วา่ แกไดใ้ สบ่ าตรใหพ้ ระ ๖ รปู และยง่ิ เรายา้ คาเดมิ ๆ ภาพมนั จะชดั ขน้ึ และหวนนึกถงึ ภาพเดมิ ๆใหช้ ดั ขน้ึ ตอนน้ีจอ-

๙๐ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั มอนิเตอรก์ าลงั จะกลบั มาเป็นปรกตแิ ลว้ พระอาจารยก์ พ็ ดู ตอ่ วา่ เอาหละ่ มาเรมิ่ กรวดน้า แลว้ พระอาจารยก์ ส็ วดใหแ้ กฟงั แลว้ กใ็ ห้ พร พอสวดจบปบั๊ แกน่ิงอาการชกั กระตุกหายสนิท ไมม่ กี ารชกั กระตุกอกี ต่อไป พระอาจารยก์ ว็ า่ ตอ่ เอาหละ่ เอาของไปเกบ็ วนั น้ี จะไปวดั ไตรมติ รฯกนั เพราะเราไดข้ อ้ มลู มาวา่ แกชอบไปวดั ไตรมติ รฯ เอา้ เหน็ โบสถไ์ หม แกพยกั หน้า พอเขา้ ไปในโบสถเ์ หน็ หลวงพอ่ ทองคาไหม แกพยกั หน้า เอาหละ่ นะ นงั่ ลง เดยี๋ วไหวพ้ ระดว้ ยกนั พระอาจารยก์ พ็ าสวด อะระหงั สมั มาสมั พทุ โธ ภะคะวา...จนจบ เอาหละ่ นงั่ ปฏบิ ตั อิ ยา่ งทเ่ี คยนงั่ นะ มอื ขวาทบั มอื ซา้ ย หายใจเขา้ พทุ หายใจออกโธ คราวน้ีนะเสน้ กราฟทจ่ี อมอนิเตอร์ ขยบั เป็นพทุ โธ พทุ โธ มนั เหน็ เลย แลว้ ตอนน้ีแกน่ิงเลยทเี ดยี ว แลว้ กเ็ ลยพาแกพทุ โธ ไปเร่อื ยๆ จนแกไปอยา่ งสงบมาก ลกู หลานแกยนื น้าตาไหล ดว้ ย ความรสู้ กึ ปีตวิ า่ แมจ่ บชวี ติ ดว้ ยความงดงาม คอื วาระสดุ ทา้ ยจบ ดว้ ยการปฏบิ ตั ธิ รรม คอื อยากจะเน้นยา้ วา่ รอ่ งรอยทเ่ี ราเคยทา เอาไวย้ งั ไงมนั จะชว่ ยเราได้ ไมใ่ ชว่ า่ พระอาจารยน์ าทางดนี ะ แต่ เพราะคณุ ยายคนน้เี คยสรา้ งรอ่ งรอยเอาไว้ รอ่ งรอยแหง่ บญุ รอ่ งรอย แหง่ ความดี ตอนทพ่ี ระอาจารยพ์ าแกระลกึ ถงึ การทาบญุ คอื การเอา

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๙๑ บญุ เป็นทพ่ี ง่ึ ของจติ เป็นอนุสติ ทแ่ี กมอี าการกระสบั กระสา่ ยชกั กระตุกเกดิ ขน้ึ เพราะจติ ไมม่ ที ห่ี มาย จติ ซดั สา่ ย ตอนนนั้ แกอาจ คดิ ถงึ อะไรกไ็ มร่ ู้ ทาใหจ้ ติ มนั ซดั สา่ ยทาใหก้ ายมนั กระสบั กระสา่ ย ไรก้ ารควบคุม พอพระอาจารยใ์ หส้ ตแิ กกลบั คนื มา จากจติ ทซ่ี ดั สา่ ย กม็ าอยทู่ บ่ี ุญกุศลทค่ี วามดใี หแ้ กเหน็ ภาพ ในการทาความดี เขา เรยี กวา่ ปุญญานุสติ ทส่ี าคญั คอื ถา้ แกไมเ่ คยใสบ่ าตรแกไมเ่ คยทาบญุ แกกจ็ ะคดิ ไม่ออก เพราะมนั ไมม่ รี อ่ งรอย แคไ่ ปสะกดิ นิดเดยี วกเ็ ขา้ รอ่ งรอยเลย ถงึ อยากจะบอกวา่ ถา้ จติ ใจเราเคยไดร้ อ่ งรอยอะไรกต็ าม มนั ดี ต้องเป็นร่องรอยทด่ี นี ะ อย่างท่พี ระพุทธเจา้ สอนใหพ้ งึ ละเวน้ จากการทาบาปทงั้ ปวง เพอ่ื ไมใ่ หม้ รี อ่ งรอยแหง่ บาปกรรม และมแี ต่ รอ่ งรอยทด่ี แี หง่ บญุ กุศลจะไดน้ าทางสสู่ คุ ตภิ พ พระพทุ ธเจา้ ตรสั วา่ “บาปอกุศลใดทย่ี งั ไมเ่ กดิ กอ็ ยา่ ใหม้ นั เกดิ บาปอกุศลใดทม่ี นั เกดิ ขน้ึ แลว้ กจ็ งละวางทง้ิ ไป” “บญุ กุศลใดท่ี ยงั ไมเ่ กดิ กท็ าใหม้ นั เกดิ บญุ กุศลใดทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ กท็ าใหม้ นั เจรญิ งอกงามยง่ิ ๆ ขน้ึ ไป” แมแ้ ตใ่ นวาระสดุ ทา้ ย ถา้ มนั ไดร้ อ่ งรอยแหง่ การปลดปลอ่ ยวางบา้ ง มสี ตสิ มั ปชญั ญะดๆี ประคองสตดิ ๆี รอ่ งรอย น้ีอาจเป็นตวั นาทางครงั้ สุดทา้ ยของชวี ติ เรา เพราะวา่ ในวาระสุดทา้ ย

๙๒ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั สงิ่ ทค่ี นุ้ เคยทามาทงั้ หมดจะจาไดห้ รอื ไมก่ ต็ าม บญุ และบาปมนั จะ เรยี งหน้ามา เพราะฉะนนั้ เวลาเราเจรญิ สตไิ ปเร่อื ยๆ สง่ิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ กบั เราคอื ความคดิ ทม่ี นั ผดุ ขน้ึ มามากมายมหาศาล มนั มาทงั้ ดแี ละไมด่ ี นนั่ แหละ คอื การซอ้ ม คุณจะทายงั ไงทจ่ี ะไมไ่ ปเกาะเกย่ี วกบั มนั จะทายงั ไงทจ่ี ะวางเฉย แลว้ ปลอ่ ยผา่ น ดารงจติ มนั่ ไมไ่ ปเกาะอะไร มนั กไ็ มแ่ น่ เราอาจจะดบั โดยสน้ิ เชงิ ในวาระสุดทา้ ยกไ็ ด้ ในครงั้ สมยั พทุ ธกาลจบแบบน้ีเยอะ ครงั้ ทพ่ี ระพทุ ธเจา้ นาทางพระเจา้ สุทโธทนะ จนบรรลุพระอรหนั ต์ ในขณะลมหายใจสุดท้ายดบั ดงั นัน้ อยากจะ บอกว่าการเจรญิ สติมนั ช่วยเราได้ และเป็นวหิ ารธรรมท่เี ราจะ ใชไ้ ดจ้ นถงึ ท่สี ุด แม้ในวาระสุดทา้ ยของชวี ติ

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๙๓ ๙. ทิฏฐิสมบรู ณ์ไรอ้ ปุ าทาน เช้าน้ีก็มีเร่ืองเล่าให้ฟงั เร่ืองท่ีว่าเป็นเร่ืองเก่ียวกับคน ท่ีไม่รู้อะไรเลยแต่สามารถเขา้ ใจในธรรม และสามารถไดร้ บั ผลแหง่ การปฏบิ ตั ธิ รรมอยา่ งงา่ ยมาก น่าแปลกมาก อาจเป็นเพราะความท่ี เขาไมร่ อู้ ะไรเลย แลว้ เม่อื ไดป้ ระสบพบเหน็ กบั มนั เขากเ็ ลยปกั ใจลง งา่ ย คอื มพี ระบวชมาอยกู่ บั พระอาจารย์ ตอนนนั้ พระอาจารยถ์ ูก สง่ ไปเป็นเจา้ อาวาสอยทู่ ว่ี ดั แหง่ หน่ึง เน่ืองจากเจา้ อาวาสรปู เกา่ หนี ไป ทน่ี นั่ กม็ พี ระบวชใหม่ ๑ รปู และพระบวชมาแลว้ ๑ พรรษา แต่ เป็นรอบท่ี ๒ คอื เคยบวชมาแลว้ ทน่ี ้ีวดั แหง่ น้ีเป็นวดั ปา่ กุฏกิ เ็ ป็น กุฏหิ ลงั เลก็ ๆ อยตู่ ดิ ปา่ ชา้ พระบวชใหมก่ ลวั ผี แตพ่ ระทบ่ี วชมาก่อน

๙๔ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั กลวั มากกวา่ ซง่ึ พระทบ่ี วชมาก่อนทา่ นกอ็ ยากจะขอนอนดว้ ย แต่ เรากไ็ มใ่ หน้ อน ทา่ นกท็ าเป็นมาถามธรรมะ ขอแคม่ คี นอยเู่ ป็นเพอ่ื น พอพระอาจารยอ์ ธบิ ายไปเร่อื ยทา่ นกเ็ รมิ่ งว่ ง พอเรม่ิ งว่ งทา่ นกจ็ ะยก มอื ไหวล้ า ประคองความงว่ งไปเพอ่ื ใหห้ วั ถงึ หมอนแลว้ หลบั เลย พอ ตอนหลงั พระอาจารยร์ วู้ า่ ทา่ นไมต่ งั้ ใจฟงั พระอาจารยก์ บ็ อกไปเลย ไมไ่ ดต้ งั้ ใจฟงั พอรวู้ า่ พระอาจารยเ์ รมิ่ รแู้ กว กเ็ ลยไปหาพระบวช ใหมอ่ กี รปู หน่ึง ไปขนขา้ วของเขามาทก่ี ุฏขิ องตวั เองเลย แลว้ พอ กลางคนื กช็ วนสวดมนตแ์ ละพยายามสอนสวดมนต์ แตพ่ อทา่ นใกล้ จะหลบั ทา่ นขอนอนกอ่ น หา้ มหลบั ก่อนทา่ น ทนี ้ีพระอาจารยก์ เ็ รยี ก พระใหมม่ าถามกลวั ผใี ช่ไหม อยากหายไหม ถา้ อยากหายคนื น้ี ไม่ ตอ้ งนอนทก่ี ุฏใิ หไ้ ปนอนศาลาพกั ศพในปา่ ชา้ เอากลดไป เอาบรขิ าร ไป พระทบ่ี วชมาก่อนอกี รปู กจ็ ะตามไป พระอาจารยบ์ อกไมต่ อ้ ง ให้ พระใหมไ่ ปรปู เดยี วแลว้ พระอาจารยก์ บ็ อกพระใหมว่ ่า อยา่ รบี นอน ยกมอื สรา้ งจงั หวะไปเรอ่ื ยแลว้ จะรเู้ องว่าอะไรทท่ี าใหเ้ รากลวั แต่ถา้ กลวั มากใหม้ องมาทก่ี ุฏพระอาจารย์ ผมจะเปิดไฟแลว้ เดนิ จงกรมอยทู่ ่ี นนั่ เขาไปอยทู่ น่ี นั่ ได้ ๒ คนื พอเชา้ วนั ท่ี ๓ เขาเดนิ มาหาพระ อาจารย์ แลว้ บอกผมรแู้ ลว้ ครบั วา่ อะไรทาใหผ้ มกลวั แลว้ ผมกลวั

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๙๕ อะไรอยา่ งทพ่ี ระอาจารยว์ า่ แลว้ กลวั อะไร เลา่ ไดไ้ หม พระใหมก่ เ็ ลา่ วา่ คนื แรกนงั่ ยกมอื สรา้ งจงั หวะอยา่ งทอ่ี าจารยส์ งั่ มนั มเี สยี ง บางอยา่ งตกใสห่ ลงั คาครบั “ปงั ” ผมกค็ ดิ วา่ ผี ขนผมลกุ หวั ใจเตน้ เรว็ มาก อณุ หภมู สิ งู ลน้ิ ชา แมไ้ มม่ ผี มแต่รสู้ กึ ไดเ้ ลยวา่ ผมตงั้ มนั รสู้ กึ แต่อาจารยส์ งั่ วา่ เกดิ อะไรขน้ึ ใหย้ กมอื สรา้ งจงั หวะ ผมกย็ กมอื แคร่ อบ เดยี วครบั ทุกอยา่ งกลบั เป็นปรกตไิ มเ่ ป็นอะไร พอยกมอื สรา้ งจงั หวะ ไปซกั พกั กน็ อนหลบั ได้ พอคนื ท่ี ๒ ครบั ขณะนงั่ ยกมอื สรา้ งจงั หวะ มอี ะไรกไ็ มร่ บู้ นิ มาชนกลดผม “ปึง” เทา่ นนั้ แหละครบั มนั กค็ ดิ วา่ ผี คราวน้ีครบั เหน็ เลยครบั ผมี าเพยี บทุกทศิ ทุกทาง มาทศ่ี าลาของผม ภาพนนั้ ความกลวั จบั ขวั้ หวั ใจ ลน้ิ ชา อุณหภมู สิ งู แต่อาจารยส์ งั่ ไว้ เกดิ อะไรขน้ึ ใหย้ กมอื สรา้ งจงั หวะ พอยกมอื ขน้ึ เท่านนั้ ผหี ายหมด เลยครบั กลบั คนื มาเป็นปรกติ ผมเลยรแู้ ลว้ ผมกลวั ความคดิ ตวั เอง เพราะผที เ่ี หน็ คอื ผใี นหนงั ทเ่ี ราเคยผา่ นตาในโทรทศั น์ พอผมยกมอื ภาพเหลา่ นนั้ กห็ าย ผมเลยรวู้ า่ ผมกลวั ความคดิ ตวั เอง ทาใหต้ อนน้ี เขาเลกิ กลวั ผี และไมไ่ หลตามความคดิ ไรส้ าระของตวั เอง

๙๖ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั พอกลบั บา้ นไป พอ่ แมง่ งวา่ ลกู เปลย่ี นไป ไมท่ าตวั ไรส้ าระ เหมอื นเมอ่ื กอ่ น พอ่ แมด่ ใี จตามกลบั มากราบพระอาจารยส์ อนลกู อยา่ งไร ลกู เปลย่ี นไปได้ อาตมาไมไ่ ดส้ อนอะไรมาก ลกู คุณตา่ งหาก ทใ่ี หโ้ อกาสตวั เองกบั การทจ่ี ะเรยี นรู้ เขาจงึ ไดเ้ ปลย่ี นแปลงตวั เองได้ และไดค้ น้ พบความจรงิ จากทเ่ี ม่อื ก่อนกนิ เหลา้ สบู บหุ ร่ี เดยี๋ วน้ีเลกิ หมด แถมเป็นกาลงั สาคญั ของครอบครวั ความคดิ ทไ่ี รส้ าระ เขา สามารถตดั ออก เขาอา่ นใจตวั เองออก บอกใจตวั เองได้ ใชใ้ จตวั เอง เป็น วางใจตวั เองถกู มนั ได้ ๔ อยา่ งกเ็ ทา่ นนั้ เอง เขาเป็นคนทไ่ี ม่

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๙๗ ตอ้ งถามถงึ ภาคปรยิ ตั เิ ลยนะ ไมม่ เี พราะเพงิ่ บวช สวดมนตไ์ มเ่ ป็น แตส่ ง่ิ ทเ่ี ขาเหน็ คอื ความจรงิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ มนั ทาใหเ้ ขาไดค้ าตอบกบั ตวั เอง ตงั้ แตเ่ ราเกดิ มามนั มเี ร่อื งมากมายทถ่ี ูกปลกู ฝงั ในความทรง จาของเราเยอะมาก อยา่ งพระอาจารยเ์ คยไปปลกู ฝงั ความคดิ วา่ ท่ี ไหนมงี ทู น่ี นั่ มที รพั ย์ กม็ คี นบอกจรงิ หรอื พระอาจารย์ ใชม่ คี นทบ่ี า้ น มงี ขู น้ึ มาจากทอ่ ระบายน้าในหอ้ งน้า เขากเ็ ลย้ี งทาอา่ งใหม้ นั เลย แลว้ กท็ ามาคา้ ขน้ึ หลงั จากคุณไดข้ อ้ มลู น้ีไปพอไปเจอเรอ่ื งงู ความคดิ ทพ่ี ระอาจารยเ์ คยบอกมนั กจ็ ะแวบขน้ึ มาในหวั คณุ มนั สมมตุ ขิ น้ึ มาแลว้ บญั ญตั มิ นั อกี แลว้ ไปยดึ ถอื เอาจรงิ เอาจงั กบั มนั เลย มนั จะเขา้ มาปรงุ แตง่ ในจติ มนั เป็นสญั ญา แลว้ มนั จะเขา้ มาทางาน ในการปรุงแตง่ จรงิ ๆมนั เป็นเรอ่ื งอะไรกไ็ มร่ ู้ แคไ่ ดย้ นิ มาแคน่ ้ีกเ็ อา มาคดิ ปรงุ แตง่ ตอ่ อยา่ งทบ่ี อกวา่ ความทุกขม์ นั มี ๓ อยา่ ง ๑. ทุกขธ์ รรมชาติ คอื ทุกขท์ างกาย ทกุ ขน์ ้ีขน้ึ มาตงั้ แตเ่ รา เกดิ ความรอ้ น ความหนาว ความหวิ ความกระหาย มนั จะอยกู่ บั เราจนตาย ซง่ึ ไมใ่ หม้ นั มไี มไ่ ด้ แกไ้ ขไดเ้ ป็นครงั้ เป็นคราวไป กนิ ก็ หายหวิ รอ้ นกอ็ าบน้า เป็นไขก้ ร็ กั ษาไป

๙๘ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั ๒. ทุกขพ์ ระไตรลกั ษณ์ คอื สภาวะแหง่ การทนอยไู่ มไ่ ด้ ไม่ สามารถอยใู่ นสภาวะเดมิ ได้ เขาเรยี ก สภาวะทกุ ข์ มนั มพี รอ้ ม จกั รวาลน้ี เพราะมนั คอื กฎธรรมชาติ คอื อนิจจงั ทกุ ขงั อนตั ตา ไม่ วา่ อาคารน้ีทพ่ี อนานไปกเ็ สอ่ื มไป รา่ งกายกเ็ หมอื นกนั เรากาจดั มนั ไมไ่ ด้ เป็นแตย่ อมรบั อยา่ งสดุ จติ สุดใจ ยอมรบั อยา่ งเหน็ จรงิ ๆวา่ เป็นเชน่ นนั้ ใครเป็นคนแรกทเ่ี หน็ คอื เจา้ ชายสทิ ธตั ถะ ในคนื วนั เพญ็ เดอื น ๖ คอื วนั วสิ าขบชู านนั่ เอง คอื การเหน็ ในความจรงิ อนั ไม่ เทย่ี ง ในความเป็น อนิจจงั ทกุ ขงั อนตั ตา ทุกอยา่ งเป็นสงั ขารธรรม หมายถงึ มนั มี ๒ อยา่ งขน้ึ ไปประกอบกนั ขน้ึ ใหม้ นั เป็น ถา้ มกี าร เปลย่ี นแปลงไปขององคป์ ระกอบ สงิ่ นนั้ กจ็ ะเปลย่ี น อยา่ งวชิ าเคมี จะทาใหเ้ ราเหน็ ชดั ขน้ึ อยา่ ง CO2 คอื คารบ์ อนไดออกไซด์ แต่ถา้ เป็น CO เป็นคารบ์ อนมอนนอกไซด์ คนละตวั แลว้ แต่องคป์ ระกอบ เปลย่ี นไป คอื ความเป็นอนิจจงั ในความเป็นอนิจจงั มนั กแ็ สดง ความเป็นทกุ ขงั คอื เม่อื มนั เปลย่ี นไป มนั กท็ นอยไู่ มไ่ ด้ และความ เป็นอนิจจงั ทกุ ขงั มนั กค็ อื อนตั ตา คอื ความไมม่ ตี วั ตนทแ่ี ทจ้ รงิ มแี ตภ่ าวะของความหนุนเน่ืองใหเ้ กดิ เพยี งแคใ่ นสภาวะหน่ึงๆเทา่ นนั้ และมนั กจ็ ะเปลย่ี นไป ดงั นนั้ เมอ่ื ปฏบิ ตั ไิ ปแลว้ เหน็ พระไตรลกั ษณ์

พระอธกิ ารครรชติ อกญิ ฺจโน ๙๙ เรากจ็ ะหมดความสาคญั หมายในการมตี วั ตน เราจะรตู้ ามความ จรงิ วา่ มนั กเ็ ป็นอยอู่ ยา่ งน้ี ความสาคญั หมายในตวั ตนจะหมดไป ๓. ทุกขต์ วั น้ีคอื ทกุ ขอ์ ปุ าทาน ทกุ ขเ์ พราะมคี วามเขา้ ไปยดึ มนั่ ถอื มนั่ ยดึ มนั่ สาคญั หมายมนั เขา้ มาตงั้ แตเ่ รารคู้ วามเรม่ิ สมั ผสั ทุกขต์ วั น้ีคอื “ทกุ ขอ์ ริยสจั ” ทุกขน์ ้ีเราสามารถกาจดั ได้ พระพทุ ธเจา้ ทา่ นอยากใหเ้ รากาจดั ทกุ ขน์ ้ี เพราะทา่ นไดก้ าจดั มาแลว้ อยา่ งสน้ิ เชงิ ในวนั เพญ็ เดอื น ๖ กอ่ นพทุ ธศกั ราช ๔๕ ปี คอื วนั ทท่ี า่ นตรสั รใู้ ต้ ตน้ ศรมี หาโพธิ ์ เอาหละ่ เรากร็ แู้ ลว้ วา่ ทกุ ขใ์ ดควรกาจดั ทุกขใ์ ดควรยอมรบั และทกุ ขใ์ ดแกไ้ ขไดเ้ ป็นครงั้ เป็นคราว ตวั ความยดึ มนั่ สาคญั หมาย คอื ทุกขอ์ ปุ าทาน ทกุ ขอ์ รยิ สจั น่ีแหละคอื ทุกขท์ เ่ี ราตอ้ งกาจดั หรอื พยายามทาใหม้ นั จางคลาย และสลายหายไปใหห้ มด อนั ตวั ทกุ ขอ์ รยิ สจั มนั เป็นกระบวนการของการหลงผดิ และ การหลงผดิ มนั จะแกไ้ ขไดด้ ว้ ยการเหน็ ทถ่ี กู และการเหน็ ทถ่ี ูกจะเกดิ ไดก้ ต็ อ่ เม่อื เราเขา้ ไปเหน็ กระบวนการของการหลงผดิ มนั ถงึ จะเหน็ ถกู และการจะเหน็ กระบวนการหลงผดิ คอื การหลงคดิ นนั่ แหละ เป็นตวั ตน้ ทางทจ่ี ะเขา้ เหน็ การหลงผดิ เพราะฉะนนั้ การเจรญิ สตนิ นั่

๑๐๐ กลบั มา...รสู้ กึ ตวั แหละจะเป็นกระบวนการทท่ี าใหเ้ ราเขา้ ไปเหน็ การหลงผดิ ความ หลงคดิ คอื ความหลงผดิ เมอ่ื เราเหน็ กจ็ ะเขา้ ไปเฉลยความจรงิ ตรงนนั้ ความรสู้ กึ ความนึกคดิ อารมณ์ตา่ งๆ ความสขุ ความทกุ ข์ มนั เกดิ ขน้ึ จากตรงนนั้ เราลองดสู เิ ม่อื เรามคี วามรสู้ กึ ตวั ชดั เจน เราไม่ เป็นอะไร แต่เม่อื ใดกต็ ามเราหลงออกไป มนั จะมบี างอยา่ งเปลย่ี น มาทุกทนี นั่ แหละ เหมอื นอยา่ งเร่อื งพระทพ่ี ระอาจารยเ์ ลา่ มาตอน แรก เพราะเขามเี ร่อื งผปี ลกู ฝงั มาใชไ่ หม พอถงึ จงั หวะทจ่ี ติ วง่ิ ออก จากอารมณ์กรรมฐาน ออกจากความเป็นปรกติ หลงไปคดิ เรอ่ื งผี ความหวาดกลวั ตอ่ การปรุงแต่งนนั้ กเ็ กดิ ขน้ึ ทนั ที มนั เรว็ มากๆ ไมใ่ ช่ วา่ คดิ คาวา่ ผแี ลว้ มนั กลวั เลย แต่จติ มนั ปรุงแตง่ เป็นเร่อื งเป็นราว การปรุงแตง่ มนั เรว็ มากๆ มนั ทาใหเ้ กดิ ภาวะแหง่ การตอบสนอง เป็นความรสู้ กึ ขน้ึ มาตอ่ การปรุงแต่ง คอื ภาพหลอนเพราะการปรุง แตง่ นนั้ เป็นอายตนะ(ธรรมารมณ์) ทไ่ี ปผสั สะกบั มโนเป็นมโนผสั สะ อกี ครงั้ หน่ึง คอื สงั ขารการปรุงแต่ง ผลผลติ ของสงั ขาร คอื นามรปู คอื ความคดิ หลวงปเู่ ทยี นมคี าพดู ทเ่ี ดด็ ขาดมาก คอื “นามรปู ไม่ใช่ รปู นาม” ถา้ รปู นามใชค้ าวา่ รปู นาม แตน่ ่ีคอื นามรปู แปลวา่ มนั เป็นรปู ทเ่ี กดิ จากนาม ลองคดิ ถงึ ภาพไกย่ า่ งสิ คดิ ออกไหม คดิ ถงึ