1
2 เอกสารสรุปเน้อื หาท่ีตองรู รายวิชาทักษะการประกอบอาชพี ระดับประถมศึกษา รหัส อช11002 หลกั สตู รการศกึ ษานอกระบบระดบั การศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 สํานักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สํานักงานปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร กระทรวงศกึ ษาธิการ หามจาํ หนาย หนงั สือเรยี นนี้จัดพมิ พด ว ยเงินงบประมาณแผนดนิ เพอื่ การศกึ ษาตลอดชวี ิตสาํ หรับประชาชน ลขิ สิทธ์เิ ปนของสํานักงาน กศน.สํานักงานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ
สารบัญ 4 คาํ นาํ หนา สารบัญ บทท่ี 1 ทกั ษะในการเขาสูอาชพี 1 กจิ กรรมทา ยบทที่ 1 8 บทท่ี 2 การทาํ แผนธรุ กจิ เพอ่ื การเขาสอู าชีพ 10 กจิ กรรมทา ยบทที่ 2 14 บทที่ 3 การจดั การการผลิตหรือการบรกิ าร 16 กิจกรรมทายบทท่ี 3 22 บทที่ 4 การจดั การการตลาด 24 กจิ กรรมทา ยบทที่ 4 26 บทที่ 5 การขับเคลอ่ื นสรา งธุรกิจเพอื่ เขา สูอาชพี 28 กจิ กรรมทายบทที่ 5 30 บทท่ี 6 โครงการเขาสอู าชพี 31 กิจกรรมทา ยบทที่ 6 33 คณะทํางาน 34
๑ บทที่ 1 ทกั ษะในการเขาสอู าชพี ความจําเปน ในการฝก ทกั ษะอาชพี กระบวนการผลติ กระบวนการตลาด ท่ใี ชน วัตกรรมเทคโนโลยี กระบวนการผลิตกระบวนการตลาดจําเปนตองดาํ เนินกจิ กรรมควบคูกันไปจะผลิตอะไร ตองมีการนําเสนอผลงานหรือช้ินงานจากนั้นจึงมีการสั่งจองสินคาเพื่อผูผลิตจะไดทราบความ ตองการทั้งดา นขนาดคุณภาพปรมิ าณและราคาของสินคาท่ีเปนธรรมเพ่ือผูผลิตท่ีจะไดคํานวณ ตน ทนุ เพือ่ การตกลงในการผลิตสนิ คา นน้ั ตัวอยา งเชน เกษตรกรจะปลกู พืชชนิดหนึ่งเกษตรกรจะตองไปศึกษาหาความรูของพืช ชนิดน้ันอยางถูกตองเร่ืองพันธุที่ตองการของตลาดดินฟาอากาศเปนอยางไรชวงฤดูกาลใด ปรมิ าณผลผลิตตอไรก ารเตรยี มดนิ การปลูกดแู ลรักษาความตอ งการใชปุยหมักเกษตรกรจะตอง คิดคน สูตรปยุ หมักที่พชื ชนดิ นัน้ มีความตอ งการธาตอุ าหารทถี่ ูกตอ งจึงเปนสตู รปุยหมักใหมทําให เกิดเปนนวัตกรรมปุยหมักข้ึนชวงแรกอาจจะใชแรงงานคนในการทําปุยหมักเพราะความ ตอ งการในปรมิ าณไมมากตอมามคี วามตองการปริมาณมากขนึ้ จาํ เปนตองซื้อเครื่องผสมปุยหมัก เครื่องอดั เม็ดปุยหมักการพรวนดนิ จาํ เปนตอ งใชเคร่ืองพรวนดินเพ่ือลดคาแรงงานทําใหมีการใช เทคโนโลยีขึน้ ดังนน้ั กระบวนการผลติ กระบวนการตลาดไมสามารถแยกจากกนั ไดจ ะทําใหผูผลิต สามารถผลิตสนิ คา ไดต ามความตอ งการของตลาด คณุ ธรรมและคณุ สมบตั ทิ ด่ี ขี องผมู ีอาชพี ในกระบวนการผลติ 1. ซื่อสัตยตอ ผูบรโิ ภค 2. รักษาคณุ ภาพของสินคาใหคงท่แี ละปรับปรุงใหดีข้ึน 3. ไมปลอมปนสนิ คา หรอื ปลอมสนิ คา 4. ไมกักตุนสนิ คา 5. ไมเอาเปรียบแรงงาน 6. มคี วามรูความชาํ นาญในอาชพี ของตนเองเปนอยางดี 7. มคี วามรกั ในอาชีพของตนเองเมื่อเกิดปญหาตองไมท อ ถอย 8. มีความเชอื่ ม่ันในตนเองเพ่อื สามารถตัดสนิ ใจไดทันตอ เหตกุ ารณบ างอยา ง 9. มคี วามคดิ รเิ ร่มิ และมีมนษุ ยส ัมพนั ธท่ีดี
๒ ความหมาย ความสาํ คัญของการจดั การอาชพี อาชพี หมายถงึ หนา ทก่ี ารงานที่พึงประสงคตอสังคมและสรางผลตอบแทนที่เปนรายได ตรงตามความตอ งการเพ่ือการดํารงชีวิตโดยเฉพาะอยา งยงิ่ ในปจจบุ นั มกี ารแขง ขนั กันมากอาชีพ ตางๆจําเปนตองมีความรูความสามารถความชํานาญการท้ังภาคทฤษฎีและปฏิบัติผูที่ประสบ ผลสําเร็จในอาชีพของตนเองจะตองมีการคนควาหาความรูจากแหลงเรียนรูตางๆเพ่ือเพิ่มพูน ความรูความสามารถใหส อดคลอ งกับการเปลยี่ นแปลงอยตู ลอดเวลา ปจจัยทจ่ี ะจัดการอาชพี ใหไดผลสําเร็จจาํ เปน ตองมีปจ จัยหลายดา นเชน 1. การหาขอมูลจากเอกสารในแหลงตา งๆ 2. สอื่ วิทยุโทรทศั นห นังสือพมิ พ 3. ศกึ ษาจากแหลงเรียนรใู นอาชพี นั้นๆ 4. พบผูร ูภูมปิ ญ ญาในชุมชน 5. มกี ารทดลองวิเคราะหเพ่อื จัดการอาชพี น้ัน การจัดการหมายถงึ กระบวนการในการบริหารงานโดยการอาศัยบุคคลอื่นทาํ งานเพ่ือให บรรลวุ ัตถุประสงคท ีต่ ้งั ไวอ ยางมีประสิทธภิ าพ การจัดการอาชีพหมายถึงกระบวนการในการจัดกิจกรรมงานอาชีพนับตั้งแตการวาง แผนการจัดองคการการตัดสินใจการสั่งการการควบคุมการติดตามผลเพื่อใหไดผลผลิตหรือ บริการทเ่ี ปน ท่ตี อ งการของลกู คาและไดรบั การยอมรบั จากสังคม การจัดการอาชีพที่สําคัญคือตองรูวาตนเองมีความรูความสามารถความถนัด ชํานาญ การและมคี ุณสมบตั เิ หมาะสมกบั อาชีพนัน้ คณุ ลกั ษณะท่สี ําคญั ในการจัดการอาชพี 1. มีความคิดริเร่ิมสรางสรรคซ่ึงเกิดขึ้นไดหากเราเปนคนชางสังเกตและสามารถ รวบรวมความรูหลายๆดานเขาดวยกันชางคิดรูจักดัดแปลงสิ่งตางๆท่ีเปนสิ่งเกิดขึ้นมาใหมมี ความแปลกใหม นาสนใจ 2. มคี วามเพียรพยายามเปน ลกั ษณะทส่ี าํ คัญมากทีจ่ ะทาํ ใหก ารประกอบอาชีพประสบ ความสําเรจ็ 3. มีความอดทนผูที่อดทนเปนผูท่ีไมยอมแพอะไรงายๆนั่นคือเปนผูที่จะทําอะไรตอง เปาหมายถงึ ความสําเรจ็ ไวลวงหนา ปรารถนาอยางแรงกลาท่ีจะไปถึงเปาหมายที่ตั้งไวตั้งใจและ ปฏบิ ัติจรงิ เมือ่ พบกบั ความลมเหลวกไ็ มยอทอ ฟน ฝาอุปสรรคและนําผลของการลมเหลวมาเปน บทเรยี นและแกไ ขปรบั ปรงุ ใหดขี ้ึน
๓ 4. มีความเช่ือมั่นในตนเอง ในการประกอบอาชีพตองเปนผูมีความเช่ือม่ันในตนเอง กลาทาํ ในส่ิงทคี่ วรทํา 5. มีความรอบรูและทันสมัย ในการประกอบอาชีพตองเปนผูท่ีมีความรอบรูโดยการ ตดิ ตามขาวสารและแสวงหาความรอู ยเู สมอ 6. สามารถส่ือสารไดดีมปี ระสิทธภิ าพเพราะการส่ือสารมีความสําคัญตอการเขาใจใน การติดตอซ่ึงกันและกันการส่ือสารที่มีคุณภาพจะนําไปสูการยอมรับและปฏิบัติตามความ คาดหวงั ของผูสง สารในทางตรงขา มหากการสื่อสารบกพรองก็จะเกิดการปฏิบัติในสิ่งท่ีผูสงสาร ไมตองการได 7. มีมนษุ ยสมั พันธท่ดี ีซึ่งเปนคณุ ลักษณะทส่ี ําคญั อกี ประการหน่ึงของผูประกอบอาชีพ การมีมนุษยสัมพันธทําใหลูกคาสนใจที่จะคาขายดวยหรือทําธุรกิจรวมกันรวมไปถึงผูรวมงาน เต็มใจท่ีจะทํางานดวยการมีมนุษยสัมพันธจึงเปนโอกาสท่ีจะทําใหการประกอบอาชีพมี ความสําเร็จมากย่งิ ขึ้น 8. กลาเส่ียงอยางมีเหตุผลผูประกอบอาชีพโดยเฉพาะผูลงทุนประกอบอาชีพของ ตนเองตองกลาท่ีจะตัดสินใจลงทุนกลาตัดสินใจในการทํางานกลาเสี่ยงแตจะเปนการเสี่ยง โดยศกึ ษาขอ มลู อยางรอบคอบแลว 9. ความซ่ือสตั ยการประกอบอาชพี ทุกอยางจะตอ งทําดวยความซ่อื สัตยส จุ ริตเพอื่ จะได เปนท่เี ช่อื ใจแกลกู คา หรอื ผูทม่ี าติดตอธรุ กจิ 10. ความรับผิดชอบการประกอบอาชีพจําเปนอยางยิ่งท่ีจะตองมีความรับผิดชอบ ทัง้ กบั ลูกคา สังคมและสภาพแวดลอ มซึง่ กห็ มายถงึ การมคี ณุ ธรรมนน่ั เอง ความสาํ คญั ของการจดั การอาชพี มดี งั น้ี 1. มีรายไดท่ีสามารถตอบสนองความตองการเพ่ือการดํารงชีวิตของตนเองและ ครอบครัว 2. อยใู นสังคมไดเ มื่อมอี าชีพท่ีดแี ละสจุ ริตทาํ ใหส ังคมยกยอ งและใหเกียรติสามารถสราง ประโยชนใหก บั ครอบครวั และสังคมได 3. มีเวลาในการทํางานอยา งเตม็ ท่ีการมีอาชีพท่ดี ีและสจุ ริตเปนการใชเ วลาทีต่ นเองมีอยู ใหเกิดประโยชนม ากที่สดุ 4. เศรษฐกิจของประเทศดีขึ้นเมื่อคนมีอาชีพที่สุจริตทําใหเกิดรายไดจึงเปนสวนสําคัญ ในการพฒั นาประเทศสงผลทําใหร ายไดเฉล่ียของประชากรสูงขน้ึ 5. มคี ุณภาพชวี ติ ดขี นึ้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
๔ ประเภทของอาชพี อาชพี มีอยหู ลากหลายประเภทและมีลกั ษณะงานทแ่ี ตกตางกันการเลอื กอาชีพข้ึนอยูกับ ความชอบของแตละบุคคลโอกาสและความชํานาญในอาชีพนั้นๆโดยสามารถจําแนกอาชีพ ประเภทตา งๆดงั น้ี 1. ดา นการผลิตมคี วามหลากหลายในการผลิตของอาชีพน้ันๆมีวิธีการดําเนินการของ แตล ะอาชพี แตกตา งกนั อาจเปน เจาของกจิ การหรือลูกจางโดยแบงไดดงั นี้ 1.1 ผูขายทอ่ี าจจะเปนผูผลิตสินคาหรือเปนผูท่ีไปรับวัตถุดิบจากแหลงผลิตมา ประกอบเปนสนิ คา ขนึ้ มา 1.2 ผูขายท่ีเปนคนกลางขายสินคาคือคนท่ีมีเงินทุนที่สามารถเปนผูซื้อสินคา หรอื ผลผลิตสวนใหญจ ะเปน ดานการเกษตรเพอ่ื จําหนายผลผลิตสงใหพ อคาตอ ไป 2. ดานการบริการเปนอาชีพที่มีความตองการของตลาดแรงงานสูงเน่ืองจากสภาวะ ความเปล่ียนแปลงของโลกปจจุบันที่มีการแขงขันกันตลอดเวลาทําใหบุคคลมีโอกาสและเวลา ใหกับครอบครัวนอยลงการประกอบอาชีพในการใหบริการจึงเขามาทดแทนการประกอบ กิจกรรมตางๆในชีวิตประจําวันนอกจากนี้อาชีพดานบริการยังใชเงินลงทุนนอยแตได คา ตอบแทนสูงและเปนอาชพี ที่สุจรติ เปนท่ียอมรับของสงั คม 3. งานรับราชการและรฐั วสิ าหกจิ เปนอาชีพที่มีความมั่นคงและสรางรายไดสม่ําเสมอ ตลอดไปหากผปู ระกอบอาชีพรูจักใชจายอยางประหยัดก็สามารถดํารงชีวิตอยูไดขอสําคัญตอง ซ่ือสตั ยร บั ผิดชอบตออาชีพและรักอาชีพของตนเองไมกอใหเกิดความเส่ือมเสียตอหนวยงานที่ ตนเองสังกดั อยอู าชีพเหลานีไ้ ดแกค รทู หารตาํ รวจพยาบาลแพทยแ ละขาราชการอืน่ ๆท่ีทํางานใน กระทรวงทบวงและกรมตา งๆที่เปน หนว ยงานราชการโดยรับคาตอบแทนเปนเงินเดือนที่ไดจาก การชําระภาษีของประชาชนโดยถือวาเปนเงินของแผนดินดังน้ันขาราชการทุกคนจึงมีหนาท่ี ปฏิบัติงานเพื่อสนองนโยบายของรัฐบาลและบริการประชาชนดวยความเต็มใจเพื่อการศึกษา พัฒนาบรหิ ารและคุมครองปองกนั ประเทศชาติ แหลงเรยี นรแู ละสถานทฝ่ี ก อบรม แหลงเรียนรูหมายถึงแหลงขอมูลขาวสารสารสนเทศและประสบการณท่ีสนับสนุน สงเสริมใหผ ูเรยี นใฝเรยี นใฝร แู สวงหาความรแู ละเรียนรูดวยตนเองตามอัธยาศัยอยางกวางขวาง และตอเนื่องเพอื่ เสริมสรางใหผูเรียนเกิดกระบวนการเรียนรูและเปนบุคคลแหงการเรียนรูการ เรียนรูท่เี นนผเู รยี นเปนศนู ยกลางเปน แนวคิดที่มงุ เนน การเรยี นรูของผูเรยี น
๕ ความสําคัญของแหลงเรียนรู 1. เปน แหลงเสริมสรา งจินตนาการและความคดิ ริเร่ิมสรา งสรรค 2. เปน แหลง ศึกษาตามอธั ยาศยั 3. เปนแหลงเรยี นรตู ลอดชวี ติ 4. เปนแหลงสรางความรูความคิดวิชาการและประสบการณ 5. เปนแหลงปลูกฝงคานิยมรักการอานและแหลงศึกษาคนควาแสวงหาความรูดวย ตนเอง 6. เปน แหลง สรางความคิดเกิดอาชพี ใหมสคู วามเปน สากล 7. เปน แหลง เสรมิ ประสบการณต รง 8. เปนแหลงสงเสริมมิตรภาพความสัมพันธระหวางคนในชุมชนหรือผูเปนภูมิปญญา ทองถ่ิน ประเภทของแหลง เรยี นรู แหลง เรียนรมู ีทัง้ ภายในและภายนอกชุมชนซึ่งแหลงเรียนรูเหลานี้สามารถแบงออกเปน 2 ประเภทคอื แหลงเรยี นรูท ่ีมีอยูแ ลวตามธรรมชาติและทีม่ นุษยส รางขึ้น 1. แหลงเรียนรูท่ีมีอยูแลวตามธรรมชาติเชนบรรยากาศสิ่งแวดลอมปรากฏการณ ธรรมชาตสิ ่ิงมีชีวิตปาภเู ขาแหลง น้ําทะเลสัตวและพืชตา งๆฯลฯ 2. แหลงเรียนรูท่ีมนุษยสรางขึ้นเชนชุมชนวิถีชีวิตอาชีพภูมิปญญาประเพณีวัฒนธรรม สถาบันโบราณสถาน สถานที่สําคัญสถานประกอบการหองสมุดโรงเรียนหองสมุดเคล่ือนที่ หองเรียนหองปฏิบัติการตางๆหองโสตทัศนศึกษาหองมัลติมีเดียเว็บไซตหองอินเทอรเน็ต หองเรียนสีเขียวพิพิธภัณฑสวนพฤกษศาสตรสวนสุขภาพสวนหินสวนสมุนไพรสวนวรรณคดี สวนหยอ มสวนผเี สอ้ื บอ เลี้ยงปลาเรือนเพาะชําฯลฯ การวางแผนในการฝก ทกั ษะอาชพี ความรูและทกั ษะท่ตี อ งฝกอาชพี โดยการกาํ หนดส่งิ ตา งๆ ดังน้ี ผูเ รียนจะตองคาํ นึงถงึ ตวั เองกอ นวามีความชอบนิสัยความถนัดสภาพทางสังคมเปนตนที่ จะทําใหตวั เองประสบผลสาํ เรจ็ ในอาชีพนน้ั ๆแยกการวางแผนการฝก อาชพี ดงั นี้ 1. ศึกษาเกย่ี วกับอาชีพตางๆการศึกษาหาความรใู นอาชพี ตางๆจะทาํ ใหไ ดร วู า ตนเองมี ความสนใจในอาชีพอะไรมีใจรักงานดานใดมีความถนัดดานใดผูเรียนจะไดฝกปฏิบัติงานนั้นๆ ซึ่งจะทําใหเกิดความรูความเขาใจและมีทกั ษะการปฏบิ ัติในอาชีพน้นั ได 2. สรา งลักษณะนสิ ยั ในการทํางานคือมคี วามกระตอื รือรน ขยนั ขันแขง็ มคี วามอดทนใน การทาํ งานและทาํ งานรวมกับผูอ่ืนไดเมื่อผูเรียนทราบวาคนท่ีประกอบอาชีพตองมีนิสัยเหลานี้ ผเู รยี นจะไดฝ กตนเองในขณะทยี่ ังเรียนอยจู ะทาํ ใหนสิ ยั เหลา นต้ี ิดตวั ผูเ รยี นตลอดไป
๖ 3. การฝกปฏิบัติงานตางๆหรือทดลองทํางานชวยใหผูเรียนสามารถนําส่ิงที่ผูเรียน ปฏิบัติและฝก ฝนไปประกอบอาชพี ในอนาคตไดแ ละผเู รยี นควรทจี่ ะฝกงานหลายๆงานเพื่อจะได รวู าเราชอบและสนใจงานดา นไหนและเปนการเตรยี มตวั ท่ีจะประกอบอาชพี ดวย 4. การฝก วางแผนการทาํ งานเปนสง่ิ จาํ เปนสําหรับการทํางานทุกอยางมีการกลาวกัน โดยทัว่ ไปวา “การวางแผนการทํางานทด่ี เี หมือนกบั ทาํ งานนน้ั เสร็จไปคร่ึงหนึ่ง” แสดงใหเห็นวา ความสําคัญของการวางแผนงานมีคาตอการทํางานถึงรอยละหาสิบของงานท้ังหมดจึงเปน สิง่ จําเปนมากการฝกในเรื่องการวางแผนทําไดกับงานทุกอยางการเรียนควรมีแผนในการเรียน แตละวนั แตล ะสัปดาหแ ตละเดือนแตล ะปก ารทํากิจกรรมตางๆก็ตองมีการวางแผนถาฝกทําอยู เปน ประจําเมอ่ื เราประกอบอาชีพก็จะนําไปใชไดดีเพราะเราทําจนเกิดเปน นสิ ัยแลว วิธีการฝก ผูเรียนเมื่อรูจักตัวเองแลวจะเขารับการฝกในอาชีพตางๆตามความตองการของตัวเอง สวนมากในการฝก อาชีพจะเนนการปฏบิ ัติดังนั้นจะตอ งกลบั มาฝกปฏิบัติทบ่ี า นเพื่อใหเกิดทักษะ ความชํานาญเพ่มิ ความมั่นใจอาจจะมีการเสริมเพิ่มเติมในสิ่งที่ขาดไปหรือตลาดมีความตองการ จะไดเปน องคความรขู องตัวเองได วันเวลาในการฝก ผูเรียนควรสํารวจหาขอมูลแหลงฝกอาชีพเพ่ือจะไดตัวเลือกท่ีดีท่ีสุดเชนวิชาอาชีพ เดยี วกันกห็ าระยะการฝก วาแตกตา งกนั อยา งไรบางแหงอาจใชเ วลานานแตมกี ารนาํ ผเู รียนไปฝก ในสถานประกอบการโดยตรงผเู รยี นสามารถนําขอมูลมาวิเคราะหเพ่ือประโยชนของผูเรียนเอง เม่ือผูเรียนกําหนดส่ิงตางๆดังกลาวแลวจึงนําขอมูลท่ีไดมาวางแผนการฝกทักษะอาชีพเพ่ือใช เปนแผนการฝกตอ ไป การจดบนั ทกึ การจดบันทึกหมายถึง การมีขอมลู ที่ดีไวชวยในการตดั สนิ ใจเพราะขอมูลที่บันทึกไวจะ บอกใหท ราบวา กจิ การดาํ เนนิ ไปไดอยางเหมาะสมเพียงใดหากเกิดปญหาก็ยอมหาทางแกไขได ทันทวงทีและเราสามารถใชขอ มลู เพอื่ การวางแผนในอนาคตได ประโยชนก ารจดบนั ทกึ 1. เพ่ือปองกันการลมื 2. เปน ขอมลู ในการตดั สนิ ใจ 3. เก็บไวเปนหลักฐาน 4. ไดท ราบขอบกพรองและหาทางแกไ ขไดทนั ทวงที
๗ 5. เปน ขอมลู ในการเปรียบเทียบการดาํ เนนิ งานแตล ะครัง้ 6. เปนการควบคมุ ตดิ ตามการดาํ เนินงาน 7. เปนขอมลู ในการวางแผนงานในครั้งตอไป อาชพี ในชมุ ชน แบง ออกเปน 2 ประเภท คือ 1. อาชีพประกอบการเอง เชน อูซอมรถ ปมนํ้ามัน รานตัดผม การทําไร ทํานา ทาํ สวน เลี้ยงสตั ว รา นขายของชาํ รา นอาหาร เปนตน 2. อาชพี รับจา ง งานใชแรงงาน สวนใหญจะเปน ภาคการเกษตร งานท่ีใชฝมือ ทักษะ ในการทํางาน เชน รับจา งตามโรงงานตาง ๆ หลักการบนั ทกึ กจิ กรรมและรายการตางๆ 1. บันทกึ อยา งสมาํ่ เสมอและทันตอ เหตุการณ 2. จดบันทึกอยางมรี ะบบ 3. ขอ ความถกู ตองชัดเจนเขา ใจงา ยและเปน ประโยชนตอการฝก อาชีพ ขอ แนะนาํ ในการบนั ทึกรายการ 1. การเขียนตวั หนังสือจะตองอา นงา ยสะอาดเรียบรอ ย 2. การบนั ทกึ รายการตองเรียงตามลาํ ดับกอน - หลงั ของเหตุการณท ี่เกิดขน้ึ 3. การบนั ทกึ ท่ีเปนตัวเลขท่ีมีตั้งแต 3 หลักข้ึนไปใหใชเคร่ืองหมายจุลภาค( , ) โดยนับ จากจดุ ทศนยิ มไปทางซา ยมอื ทกุ 3 ตวั การบนั ทกึ ขอมลู แบงออกเปน 2 ลกั ษณะ 1. การบนั ทกึ ขอ มูลที่ไมเก่ยี วของกบั เงินเชน การจดบนั ทึกนัดหมายตางๆ 2. การบันทกึ ขอ มูลทเี่ ก่ียวของกบั เงินเชน การบนั ทึกบัญชีรายรบั รายจา ย
๘ กิจกรรมทา ยบทท่ี 1 1. ใหน กั ศกึ ษาบอกถงึ คณุ ธรรมและคณุ สมบตั ิทีด่ ขี องผมู อี าชพี ในกระบวนการผลิตมา 5 ขอ ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ 1. ซื่อสัตยต อผบู ริโภค 2. รกั ษาคุณภาพของสินคาใหค งที่ และปรบั ปรงุ ใหดีขนึ้ 3. ไมปลอมปนสนิ คา หรอื ปลอมสนิ คา 4. ไมก กั ตนุ สนิ คา 5. ไมเอาเปรียบแรงงาน 2. การจัดการอาชพี หมายถึง ................................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... แนวตอบ กระบวนการในการจัดกจิ กรรมงานอาชพี นบั ตัง้ แตก ารวางแผน การจัดองคการ การ ตัดสนิ ใจ การสัง่ การ การควบคมุ การติดตามผล เพ่ือใหไดผลผลิตหรือบริการที่เปนท่ีตองการ ของลูกคา และไดรับการยอมรบั จากสงั คม 3. แหลงเรียนรู หมายถงึ ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... แนวตอบแหลง ขอมูล ขา วสาร สารสนเทศ และประสบการณที่สนับสนุน สงเสริมใหผูเรียนใฝ เรยี นใฝรู แสวงหาความรูแ ละเรียนรูดวยตนเองตามอัธยาศัยอยางกวา งขวางและตอเน่ือง เพอ่ื เสรมิ สรางใหผเู รียนเกิดกระบวนการเรียนรูและเปนบุคคลแหงการเรียนรู การเรียนรูท่ีเนน ผูเรียนเปนศูนยกลางเปน แนวคดิ ท่ีมุงเนนการเรยี นรขู องผูเรยี น
๙ 4. ใหน กั ศึกษาบอกความสาํ คญั ของการวางแผน ...……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ 1. เปนการคาดการณส ิง่ ที่จะเกิดในอนาคต 2. เปนการกําหนดวิธีการดําเนินงานตาง ๆ อยางเปนข้ันตอน เพ่ือใหบรรลุ วัตถุประสงค 3. ทาํ ใหบคุ คลรหู นาที่ และความรับผดิ ชอบอยา งชดั เจน 4. ทาํ ใหเกดิ การประสานงานทด่ี ี และเปน ระบบในองคกร 5. ใหนักศึกษาบอกประโยชนข องการจดบนั ทึกกิจกรรมการฝกอาชีพ ...……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ 1. เพอ่ื ปอ งกันการลืม 2. เปน ขอมลู ในการตัดสนิ ใจ 3. เกบ็ ไวเ ปน หลกั ฐาน 4. ไดท ราบขอบกพรองและหาทางแกไขไดทันทวงที 5. เปน ขอมูลในการเปรียบเทียบการดําเนินงานแตล ะครงั้ 6. เปน การควบคุมตดิ ตามการดาํ เนินงาน 7. เปนขอ มูลในการวางแผนงานในครัง้ ตอ ไป
๑๐ บทท่ี 2 การทาํ แผนธุรกจิ เพือ่ การเขา สูอาชพี การวเิ คราะหชมุ ชน การดําเนนิ งานอาชีพใหประสบความสาํ เร็จถึงแมวาผทู ี่จะดําเนนิ การประกอบอาชีพไดมี การตดั สินใจเลือกประกอบอาชีพดวยการวิเคราะหความเปนไปไดรวมทั้งไดมีการศึกษาขอมูล องคป ระกอบท่ีเกยี่ วขอ งมาแลวกต็ ามในการเขาสูอาชีพไมวาจะเปนอาชีพอะไรจําเปนที่จะตอง ศึกษาวางานอาชีพดังกลาวมีความเหมาะสมสอดคลองกับสภาพบริบทของพื้นที่ไดแก ทรัพยากรธรรมชาติลักษณะภูมิอากาศภูมิประเทศศิลปะวัฒนธรรมประเพณีและวิถีชีวิตและ ทรัพยากรมนุษยดังนั้นเพ่ือเปนการสรางความเชื่อม่ันและสามารถกําหนดเปาหมายในการ ดําเนนิ งานอาชีพไดอยา งเหมาะสมจงึ ควรไดมีการวิเคราะหชุมชนเก่ียวกับสภาพบริบทของพ้ืนที่ กับงานอาชีพทีต่ ัดสินใจ การดาํ เนนิ การวิเคราะหชมุ ชนโดยใชเ ทคนคิ SWOT การดําเนินการวิเคราะหชุมชนโดยท่ัวไปนิยมใชเทคนิค SWOT ในการประเมินเพราะ เปนเทคนิคสาํ หรับการวเิ คราะหสภาพแวดลอมทีม่ ีผลกระทบวามีผลดีหรือผลเสียอยางไรตอสิ่ง ท่ีจะกระทาํ เทคนคิ SWOT ประกอบดวย S (Strength) จุดแข็งหมายถึงความสามารถหรือสถานการณภายในชุมชนท่ีเปนเชิง บวกซ่ึงสามารถนํามาใชประโยชนในการทํางานเพ่ือใหงานบรรลุวัตถุประสงคหรือกอใหเกิด ประโยชนตอการทํางานสง ผลใหง านที่ทําเกิดความเขมแข็ง W (Weakness) จดุ ออ นหมายถึงสถานการณภายในชุมชนท่ีเปนเชิงลบซึ่งไมสามารถ นํามาใชเ ปนประโยชนในการทํางานเพือ่ ใหงานบรรลุวตั ถปุ ระสงคหรือไมกอใหเกิดประโยชนตอ งานอาจสงผลใหงานทที่ าํ เกดิ ความลม เหลวได O (Oportunity) โอกาสหมายถึงปจจัยและสถานการณภายนอกชุมชนที่เอื้อ ประโยชนในการทํางานใหบรรลุวัตถุประสงคหรือหมายถึงสภาพแวดลอมภายนอกที่เปน ประโยชนต อการดําเนินงาน T (Treat) อุปสรรคหมายถึงปจจัยและสถานการณภายนอกชุมชนที่ขัดขวางหรือไม สนบั สนนุ ตอการทํางานใหบ รรลวุ ตั ถุประสงคห รอื หมายถงึ สภาพแวดลอมภายนอกที่เปนปญหา ตอ การดาํ เนนิ งาน
๑๑ การดาํ เนนิ การวิเคราะหชุมชนตามสภาพบรบิ ทของพืน้ ท่ี ในการดําเนินการวิเคราะหชุมชนตามสภาพบริบทของพื้นที่ไดแกทรัพยากรธรรมชาติ ลกั ษณะภมู อิ ากาศภมู ปิ ระเทศศิลปะวัฒนธรรมประเพณีและวิถีชีวิตและทรพั ยากรมนุษยกับงาน อาชพี ท่ตี ัดสนิ ใจเลือกดวยเทคนิค SWOT เพือ่ การเขาสอู าชีพ ขั้นตอนการดําเนนิ งานการวเิ คราะหชมุ ชนตามสภาพบริบทของพ้ืนที่ 1. กําหนดประเดน็ สภาพบรบิ ทของพื้นท่ที ีม่ ีความสัมพันธตองานอาชีพท่ีตัดสินใจเลือก เพือ่ การนํามาวิเคราะห 2. กาํ หนดรายละเอยี ดยอยทจ่ี ะทําการวิเคราะหในแตละประเด็นของสภาพบรบิ ทแตละ ดานกบั งานอาชพี ท่ีตดั สนิ ใจเลอื ก 3. เม่อื สามารถกาํ หนดรายละเอียดยอยไดในแตละประเด็นของสภาพบริบทแลวในการ วเิ คราะหใ หด ําเนินการวิเคราะหในแตล ะดานของการวิเคราะหด ว ยเทคนคิ SWOT 4. ดาํ เนนิ การวิเคราะหระบุขอมูลตามความเปนจริงตามหัวขอของรายละเอียดยอยใน แตละประเด็นของสภาพบริบทชมุ ชนวา มคี วามสัมพนั ธกบั งานอาชพี ทต่ี ดั สินใจเลอื กอยา งไร 5. เมือ่ ดาํ เนนิ การวิเคราะหระบุขอมูลตามหัวขอของรายละเอียดยอยในแตละประเด็น ของสภาพบริบทชุมชนแลว ผวู เิ คราะหขอมูลตองวิเคราะหสรุปขอมูลท้ังหมดเพ่ือใหมองเห็น สภาพการณท ั้งหมดพรอ มทีจ่ ะนาํ ไปกาํ หนดเปา หมายและทศิ ทางท่ีจะดาํ เนินการอาชีพตอไป โดยควรสรปุ เปนขอเพือ่ ความชดั เจน การกาํ หนดวสิ ยั ทัศน พันธกจิ เปาหมาย กลยทุ ธ ในการกาํ หนดแผนธรุ กจิ ชุมชน วสิ ยั ทศั น หมายถึงการมองภาพอนาคตของผูนําและสมาชิกในองคกรชุมชนและกําหนดความ ตอ งการรวมสดุ ทา ยพรอ มเชอื่ มโยงกบั ภารกิจคานิยมและความเช่อื เขาดวยกันแลวมุงสูจุดหมาย ปลายทางที่ชัดเจนทาทายมีพลงั และความเปนไปไดโดยเปนความตองการของชุมชนและทุกคน ในชุมชนเห็นพอ งตองกันแลว พนั ธกจิ หมายถึงความประสงคหรือความมุงหมายพ้ืนฐานขององคกรชุมชนที่จะตองทําเพื่อให เกิดผลตามวิสัยทัศนที่กําหนดไวอาจกลาวไดวาเปนขอบเขตในการดําเนินงานขององคกรหรือ ชุมชนก็ไดพันธกิจที่ดีจะสามารถแยกความแตกตางและคุณคาขององคกรชุมชนแตละแหงได อยางชัดเจนดังนั้นพันธกิจจะบงบอกวาธุรกิจขององคกรชุมชนคืออะไรอะไรคือส่ิงท่ีองคกร ชุมชนตองการจะเปนและบางคร้ังอาจแสดงส่ิงท่ีองคกรชุมชนกําลังใหบริการแกลูกคาอยูท้ัง ผลิตภัณฑและบริการ
๑๒ เปาหมาย หมายถึง ส่งิ ทเี่ ราตอ งการจะใหเปน อยางนั้นตามขอบง ชค้ี วามสาํ เรจ็ ตามพนั ธกิจจะตอ งมี ผลออกมาในเชงิ ปรมิ าณคือเปน รูปธรรมสามารถคดิ คํานวณหรือคิดหาเปอรเซน็ ตไ ด กลยุทธ หมายถึง ตัวที่ถูกกําหนดขึ้นมาเพื่อเปนกรอบของการจัดการใหดําเนินงานเปนไปตาม เปาหมายทจ่ี ะชว ยชี้นาํ ถึงกระบวนการในการวางแผนปฏบิ ตั กิ ารตอ ไป การวางแผนการปฏบิ ตั กิ าร การจัดทําแผนปฏิบตั กิ ารมี 5 ข้นั ตอน ดงั นี้ 1. การวางแผนการวางแผนเปนจุดเร่ิมตนในการดําเนินการโดยกําหนดวัตถุประสงค และวิธีดาํ เนินงานเพื่อใหบรรลวุ ัตถปุ ระสงคทก่ี าํ หนดอยา งมีประสิทธภิ าพและประสทิ ธิผล ความสําคญั ของการวางแผน 1. เปนการคาดการณส งิ่ ทีจ่ ะเกดิ ในอนาคต 2. เปนการกําหนดวิธีการดําเนินงานตางๆอยางเปนขั้นตอนเพื่อใหบรรลุ วัตถุประสงค 3. ทําใหบ คุ คลรหู นา ท่ีและความรบั ผดิ ชอบอยา งชดั เจน 4. ทําใหเ กิดการประสานงานทด่ี ีและเปนระบบในองคกร หลักสาํ คญั ในการวางแผน การศกึ ษาขอ มูลพ้ืนฐานเพื่อการวางแผน 1.1 การวิเคราะหผลตอบแทนของการลงทุนการทํากิจกรรมใดสิ่งที่ตองการคือ ผลตอบแทนท่ีไดกาํ ไรดังนนั้ การประกอบธรุ กิจจงึ เปนกิจกรรมที่ตอ งการกาํ ไรคือ 1) กําไรท่เี ปนตวั เงิน 2) กําไรท่ีเปน ผลพลอยไดต อ สังคม 1.2 การพจิ ารณาเกย่ี วกับสถานที่ประกอบการศึกษาสถานท่ีประกอบการอยูใกล แหลงชุมชนวัตถุดิบแรงงานตลอดถึงการขนสงท่ีจะสงผลใหประสบผลสําเร็จในการประกอบ อาชพี 1.3 ชวงระยะเวลาการผลติ มคี วามจําเปนอยางย่ิงมีการวิเคราะหชวงระยะความ ตองการของผบู ริโภคตลอดจนใชชว งท่วี กิ ฤตใหเ ปน โอกาสเชนนํ้ามันราคาสูงจะตองปรับเปล่ียน มาใชแ กส แทนเปน ตน
๑๓ 1.4 ความตอ งการของผูบริโภคจะตองสํารวจความตองการของผูบริโภคมีความ ตองการสินคา แบบใดปรมิ าณมากนอ ยเพียงไร 2. การกําหนดเปา หมายจะตองมีการกําหนดเปา หมาย 2 ลักษณะคือ 2.1 เปา หมายเชิงปรมิ าณจะตอ งมีการกําหนดปริมาณสินคาท่ีจะผลิตเขาสูตลาด วา มอี ะไรจํานวนเทาไรในแตล ะชว งเวลา 2.2 เปาหมายเชิงคุณภาพมีปจ จยั ทพี่ จิ ารณา คือ -ลักษณะผลผลิตเขา สูตลาด -ขนาดผลผลิตและอน่ื 3. การกําหนดกิจกรรมดําเนินการเมื่อกําหนดเปาหมายการผลิตแลวจะตองมีการ กําหนดกิจกรรมดาํ เนินงานใหส ามารถมีผลผลติ ไดต ามเปาหมายไดแก 3.1 การกําหนดสินคาที่ผลิตตามลักษณะของสินคาซ่ึงจะตองผลิตจํานวนเทาใด ตอวนั 3.2 การจัดระบบแรงงานวัตถุดิบจํานวนเทาไรในแตละชว ง 3.3 การจัดอุปกรณใ หครบและพรอ มท่จี ะผลติ ไดต ลอดเวลา 4. การตรวจสอบแผนการตรวจสอบแผนทาํ ไดโดยพจิ ารณาความเปน ไปไดดังนี้ 4.1 การลงทนุ เงินทุนทจ่ี ะใชต ามแผนมีเพยี งพอหรือไม 4.2 แรงงานทจี่ ะใชตามขั้นตอนการดาํ เนนิ งานเพียงพอหรอื ไม 4.3 ขัน้ ตอนการดําเนินงานจะทําไดทนั ตามเวลาและปรมิ าณงานหรอื ไม 4.4 วัสดอุ ุปกรณเพยี งพอพรอ มใชงานหรือไม 4.5 เมื่อดาํ เนินงานแลว ไมข าดทนุ 5. การปฏบิ ตั ิตามแผนเม่ือพิจารณาตรวจสอบแผนแลววาสามารถดําเนินการไดลงมือ ปฏิบัติตามขัน้ ตอนตา งๆตามแผนโดยมหี ลกั การดังนี้ 5.1 ดาํ เนินงานตามแผน 5.2 ทําการตดิ ตามผลการดําเนินงานอยา งละเอยี ดทุกขั้นตอนศึกษาสภาพปญหา หาทางแกไ ขจากประสบการณและผูร ตู า งๆ 5.3 ตดิ ตามผลวากจิ กรรมใดท่ีไมประสบผลสาํ เรจ็ ตอ งหากิจกรรมอ่ืนหรือผลผลิต อน่ื แทนเพอื่ จะไดผ ลผลิตตามแผนทก่ี าํ หนดไว
๑๔ กจิ กรรมทายบทที่ 2 1. S (Strength) จดุ แขง็ หมายถงึ ………………………………………………………………………………………………………………………… ……….…………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ ความสามารถหรือสถานการณภายในชุมชนที่เปนเชิงบวกซึ่งสามารถนํามาใช ประโยชนในการทํางานเพ่ือใหงานบรรลุวัตถุประสงคหรือกอใหเกิดประโยชนตอการทํางาน สง ผลใหง านท่ที าํ เกดิ ความเขม แขง็ 2. วิสยั ทศั น หมายถึง ………………………………………………………………………………………………………………………… ……….…………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ การมองภาพอนาคตของผนู ําและสมาชิกในองคกรชุมชนและกําหนดความตองการ รวมสุดทายพรอมเชื่อมโยงกับภารกิจคานิยมและความเช่ือเขาดวยกันแลวมุงสูจุดหมาย ปลายทางทชี่ ัดเจนทา ทายมีพลงั และความเปนไปไดโดยเปนความตองการของชุมชนและทุกคน ในชมุ ชนเหน็ พอ งตอ งกันแลว 3. ใหน กั ศกึ ษาบอกความสาํ คญั ของการวางแผน ………………………………………………………………………………………………………………………… ……….…………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ 1. เปนการคาดการณสิง่ ทจ่ี ะเกดิ ในอนาคต 2. เปนการกําหนดวธิ กี ารดําเนินงานตางๆอยางเปนขั้นตอนเพ่อื ใหบรรลุ วัตถุประสงค 3. ทาํ ใหบ ุคคลรูหนาท่ีและความรบั ผดิ ชอบอยางชัดเจน 4. ทําใหเ กิดการประสานงานท่ดี แี ละเปนระบบในองคก ร
๑๕ 4. การกาํ หนดเปาหมายจะตอ งมีการกาํ หนดเปา หมายก่ลี ักษณะอะไรบาง ………………………………………………………………………………………………………………………… ……….…………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบการกาํ หนดเปา หมายจะตองมกี ารกําหนดเปา หมาย 2 ลกั ษณะคือ 1. เปา หมายเชงิ ปรมิ าณจะตอ งมีการกาํ หนดปรมิ าณสนิ คาทจี่ ะผลติ เขา สตู ลาดวามอี ะไร จํานวนเทา ไรในแตล ะชว งเวลา 2. เปาหมายเชงิ คุณภาพมีปจ จยั ท่ีพิจารณาคือลักษณะผลผลิตเขา สตู ลาดขนาดผลผลิต และอื่น 5. การตรวจสอบแผนทาํ ไดโดยพิจารณาความเปนไปไดข องส่งิ ใดบาง ………………………………………………………………………………………………………………………… …….……………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ 1. การลงทุนเงนิ ทุนท่ีจะใชต ามแผนมีเพยี งพอหรอื ไม 2. แรงงานทีจ่ ะใชต ามข้ันตอนการดําเนินงานเพยี งพอหรือไม 3. ขน้ั ตอนการดาํ เนินงานจะทําไดทันตามเวลาและปรมิ าณงานหรือไม 4. วสั ดุอุปกรณเพียงพอพรอมใชง านหรือไม 5. เม่อื ดําเนินงานแลว ไมข าดทุน
16 บทที่ 3 การจัดการการผลิตหรอื การบริการ การจดั การเกย่ี วกบั การควบคมุ คณุ ภาพ ในการประกอบอาชีพเปนเร่ืองการตัดสินใจเร่ิมตนคิดและนําไปสูการปฏิบัติซึ่งผูริเร่ิม อาชีพจะตองจัดการเก่ียวกับคุณภาพของสินคาทุกข้ันตอนใหเปนไปตามมาตรฐานขอกําหนด และมขี อควรปฏิบตั ิดงั นี้ 1. การสรางความคิดในการทําผลิตภณั ฑ การสรา งความคดิ ในการทําผลิตภัณฑเ ปน การคน หาความคดิ ของตนเองในการทําอาชีพ วา จะเปนไปไดหรอื ไมและมองเห็นชอ งทางท่ีจะขายผลติ ภณั ฑข องตนเองทกี่ าํ หนดไวไ ด ซง่ึ จะตอ งมเี ทคนคิ การคนหาอาชีพคือ 1.1 ตองดูคุณสมบัติของผลิตภัณฑกลาวคือเมื่อทําผลิตภัณฑข้ึนมาแลวตองมีปริมาณ ความตองการของลกู คา เกดิ ข้ึน 1.2 ตองกําหนดความตองการและปญหากลาวคือตองรูวาผลิตภัณฑที่จะทําสามารถ แกปญหาอะไรใหกับผูบริโภคไดบางทั้งในดานการบริการความสะดวกสบายและความสนใจ ในสนิ คา 2. เลือกผลติ ภณั ฑหรอื อาชพี เปน การพิจารณาเลอื กความคิดและทําสนิ คาท่ีตนเองคิดวาเหมาะสมและสามารถสราง กําไรในการดําเนินงานไดซึ่งตองพิจารณาความรูความสามารถของตนเองโอกาสในการสราง ตลาดสินคา ของตนเองและจดั เตรยี มวสั ดุอุปกรณตางๆใหพรอมในการทําผลติ ภัณฑ 3. การทดสอบผลิตภัณฑ เปนการพัฒนาแนวความคดิ ของตนเองเกย่ี วกบั ผลิตภัณฑทตี่ นเองสรางขึ้นและพยายาม สรา งภาพลกั ษณทีด่ ใี นผลิตภณั ฑของตนเองเชนกาํ หนดช่ือสินคาและตราสินคาที่เหมาะสมและ สอดคลอ งกับผลิตภัณฑและจะตองมีคําถามในการทดสอบผลติ ภณั ฑเ สมอดังนี้ 3.1 ผลติ ภณั ฑท ่ีสรางขึ้นนา เชอื่ ถือหรอื ไม 3.2 ผลิตภัณฑเปนท่ีตองการหรือแกปญหาหรือตอบสนองความพอใจของผูบริโภค หรือไม 3.3 ผใู ดหรือเปา หมายใดท่จี ะเปน คนใชผลติ ภณั ฑข องเราบาง 3.4 ราคาทกี่ าํ หนดไวเ หมาะสมกบั คุณภาพของผลิตภณั ฑห รอื ไม
17 4. มาตรฐานของผลติ ภณั ฑ มาตรฐานคอื เกณฑในการพิจารณาผลิตภัณฑหรือสินคาเพื่อใหการรับรองวาผลิตภัณฑ หรอื สินคา น้ันมคี ุณภาพตามทแ่ี จง ไวในฉลากโดยมมี าตรฐานอตุ สาหกรรมที่ใชกันอยทู ่วั ไป 4.1 มาตรฐานระบบคุณภาพ ISO 9000 สวนใหญจะใชกับสินคาหรือผลิตภัณฑที่ ตองการรบั รองคุณภาพ 4.2 มาตรฐานระบบการจัดการส่ิงแวดลอม ISO 14000 เปนการรับรองมาตรฐาน ส่ิงแวดลอมโดยเฉพาะโรงงานอตุ สาหกรรมทม่ี รี ะบบการกาํ จดั นํา้ เสยี และไมท ําลายส่ิงแวดลอมก็ จะไดก ารรับรองมาตรฐานน้ี 4.3 มาตรฐานขอ กําหนดท่วั ไปวาดวยความสามารถของหองปฏิบัติการสอบเทียบและ หองปฏิบัติการทดสอบมอก. 1300 – 2537 เปนมาตรฐานท่ีสรางความเช่ือม่ันกลาวคือ หลังจากมีการทดสอบในหองปฏิบัติการหรือการสอบน้ันแลวจะทําใหเปนท่ียอมรับในผลการ ทดสอบหรอื สอบเทียบและผลการทดสอบระหวา งประเทศซึ่งจะชวยแกปญหาทางวิกฤตการณ ในขอตกลงดานการกดี กันทางการคาได 5. ความสาํ คัญและประโยชนข องเครอื่ งหมายมาตรฐาน 5.1 ความสําคัญของเครื่องหมายมาตรฐาน เคร่ืองหมายมาตรฐานท่ัวไปจะพบใน สินคาหรือผลิตภัณฑประเภทตางๆผลิตภัณฑท่ีแสดงเครื่องหมายมาตรฐานแสดงวาเปน ผลติ ภัณฑท ใ่ี หค วามมัน่ ใจคือ 1) มีคุณภาพตรงตามมาตรฐาน 2) ปลอดภัยในการบริโภค 3) ราคาเหมาะสมกับคณุ ภาพ 4) ผูซอื้ ไดรับความเปนธรรม 5.2ประโยชนข องเคร่ืองหมายมาตรฐานเครื่องหมายมาตรฐานจะชว ยอํานวย ประโยชนแ กบ ุคคลหลายๆฝา ยท้ังผผู ลิตและผบู ริโภคโดยการกําหนดมาตรฐานท่ีจะสง ผลตอ ภาพลกั ษณแ ละเศรษฐกจิ ของชาติโดยสว นรวมคอื 1) ปลอดภัยในการใชง านและการบริโภคสนิ คา 2) สะดวกประหยัดเงินและเวลาในการเลือกซ้ือและเลือกใชสินคาเพราะ ผลติ ภัณฑม าตรฐานเปนสนิ คาทสี่ ามารถใชท ดแทนกันและมีมาตรฐานใกลเคียงกนั 3) ไดรับความยุติธรรมในการซ้ือสินคาหรือผลิตภัณฑท่ีมีคุณภาพเหมาะสมกับ ราคาและสามารถเลอื กซอ้ื ไดตามความตอ งการ 4) สามารถซือ้ สนิ คาที่มีคุณภาพและเหมาะสมกบั การใชประโยชนไดอ ยางถกู ตอง 5) สามารถทดแทนช้ินสวนอุปกรณที่ชํารุดไดสะดวกและรวดเร็วไมจําเปนตอง ปรบั เปล่ยี นอปุ กรณใหมทงั้ ชุดเนื่องจากอุปกรณบ างชนิดสามารถใชท ดแทนกันได
18 6) ซื้อสว นประกอบและอะไหลทต่ี องการปรับเปลยี่ นไดง ายเน่ืองจากอุปกรณมีให เลอื กใชและมขี ายอยูท่ัวไป การใชนวัตกรรมเทคโนโลยีในการผลติ ในปจจุบันมนุษยเราตองการความสะดวกสบายจึงมีความจําเปนท่ีจะตองนําเอา นวัตกรรมเทคโนโลยีมาใชเพ่ือชวยเหลือหรือประกอบกับงานอาชีพที่มีอยูและอํานวยความ สะดวกในการดํารงชีวิตประจาํ วันตลอดจนนํามาประยุกตใชใหเกิดประโยชนเพ่ือลดระยะเวลา แรงงานเพอ่ื จะไดผลผลิตจํานวนมากตามความตองการ นวตั กรรมเทคโนโลยใี นการผลติ นวัตกรรมหมายถึงสิ่งประดิษฐที่คิดคนข้ึนมาใหมเพื่อชวยเหลืออํานวยความสะดวก พฒั นางานใหด ขี ้นึ ทั้งคณุ ภาพและปรมิ าณตรงตามความตองการของตัวเองและผูรับบริการเชน การทําเครอ่ื งมืออดั ปุย นํ้าใหแกต นพืชในดินทําใหป ระหยัดการใชปุยตนพชื สามารถใชไดเต็มท่ีไม มีการสญู หายจากการชะลา งและระเหยหายไป เทคโนโลยีหมายถึงการนําความรูทักษะและทรัพยากรมาสรางวิธีการหรือส่ิงของ เครื่องใชหรือการนําวิธีการโดยผานกระบวนการเพื่อแกปญหาสนองความตองการหรือเพ่ิม ความสามารถในการทํางานเชนอดีตใชแ รงงานผสมปุยหมักปจ จุบนั ใชเครือ่ งผสมและอดั เม็ด หลกั การเลอื กนวัตกรรมเทคโนโลยใี นการผลติ แนวทางในการตัดสินใจเลือกใชนวัตกรรม/เทคโนโลยีท่ีเหมาะสมเพ่ือนํามาประยุกตใช ในการผลิตโดยคํานึงถงึ ผลกระทบตอสงั คมและส่งิ แวดลอ ม 1. เลือกขนาดทีพ่ อเหมาะกับงาน 2. ใชงานราคาถูกและมปี ระสิทธิภาพ 3. สามารถใชว ัสดพุ น้ื บานหรอื วัสดทุ อ งถ่ิน 4. ใหผ ลคุมคา 5. มีความสะดวกในการใชงาน 6. ไมเ ปนอันตรายตอผใู ชและธรรมชาติสง่ิ แวดลอม กระบวนการทางนวัตกรรมเทคโนโลยใี นการผลติ 1. ระบุปญหาความตอ งการ 2. รวบรวมขอมูลหรอื ความรูเ พื่อแสวงหาวิธกี ารการแกปญหา 3. เลือกวธิ กี ารในการแกป ญ หา 4. วางแผนกําหนดวิธกี ารเพ่อื แกปญหา 5. ปฏิบัตงิ านหรือสรา งส่งิ ของเครอ่ื งใช
19 6. ทดสอบนาํ ผลงานมาใชป ระโยชน 7. ปรับปรงุ พฒั นาผลติ ผลงานทีส่ มบูรณ ประโยชนของนวตั กรรมเทคโนโลยใี นการผลติ 1. ปรบั ปรุงคุณคาทางโภชนาการของอาหารใหส ูงข้นึ 2. ใหพ ืชมีความทนทานตอ โรคและแมลงศตั รูพชื 3. ใหพชื มคี วามทนทานตอ ความแหงแลง และอุณหภูมสิ งู หรอื ตา่ํ 4. ยืดระยะเวลาการสุกของพืชผกั และผลไม 5. ทําใหส ตั วผลิตโปรตนี ทมี่ ีคุณคา สูงข้ึน 6. ปศุสตั วที่ใหเนอื้ มีโปรตีนหรอื ยาปะปนอยู 7. การใหวัคซนี แกม นษุ ยใ นรปู ของผกั ผลไมท ีก่ ินได การลดตน ทุนการผลติ หรอื การบริการ การผลติ มคี วามจําเปน ตองลดตน ทนุ ในการผลิตและการบริการก็เชนเดียวกันเพ่ือจะได ราคาสินคา และบรกิ ารที่เหมาะสมเปนที่พึงพอใจของผูบริโภคตลอดจนมียอดของการจําหนาย เหมาะสมซ่ึงการลดตนทุนจะไมตองทําใหคุณภาพของผลิตภัณฑดอยลงในการลดตนทุนการ ผลติ /บริการผปู ระกอบการมคี วามจาํ เปนตอ งปรบั ปรงุ โครงสรา งในการประกอบธรุ กจิ ตางๆ ท้ังคาแรงงานตนทุนวัตถุดิบที่ส่ังมาจากตางประเทศคานํ้ามันเช้ือเพลิงและคูแขงขันมากขึ้น ปจจยั ในการลดตนทุนการผลิตหรอื การบรกิ ารมหี ลายประการเชน 1. เจาของธุรกิจจะตองมีนโยบายและโครงการเพื่อลดตนทุนการผลิตหรือการบริการ อยา งจรงิ จงั ชดั เจนและตอเนื่อง 2. สรางจิตสํานึกพนักงานใหมีจิตสํานึกท่ีดีตอโครงการลดตนทุนการผลิตหรือการ บริการ 3. มีมาตรการเพ่ิมประสิทธภิ าพและคุณภาพของการบริหารจดั การ 3.1 ประสิทธภิ าพการผลติ คอื ดัชนีช้วี ดั ใชเ ปรยี บเทยี บการผลติ ในแตละเดอื นท่ี ผานมา 3.2 คุณภาพสินคา และบรกิ ารจะตอ งปลกู ฝง ใหพ นักงานมีการควบคมุ คุณภาพ ใหไ ด 3.3 การสงมอบสินคา/บริการจะตองมอบสินคาตรงตามเวลาตามท่ีลูกคา ตอ งการโดยไมม ีปญหา 3.4 ตน ทุนการผลิตในสินคาประเภทเดียวกันแตตนทุนไมเทากันการลดตนทุน มใิ ชส่งิ ท่ที าํ ใหค ณุ ภาพของสนิ คา ลดลงเสมอไป
20 3.5 ความปลอดภัยเปนเร่ืองพนักงานโดยตรงซ่ึงควรกระทําอยางเครงครัดมี สว นทีใ่ หต น ทุนการผลติ ลดนอยลงรวมทงั้ สรางคณุ ภาพชีวติ ใหกับพนักงานได 3.6 ขวญั กาํ ลังใจเปนวิธที ่ีดที ่สี ดุ คอื เพม่ิ คา จางและเพิ่มสวัสดกิ ารใหกับพนักงาน จะทาํ ใหพ นักงานทาํ งานอยา งเตม็ ที่ 3.7 ส่ิงแวดลอมที่ดีเปนการสรางคุณภาพชีวิตใหกับเจาหนาท่ีบางธุรกิจจะ เกยี่ วกับมาตรฐานและการจดั การกบั ส่ิงแวดลอมไดดถี ือวาเปน ความรับผดิ ชอบตอ สงั คม 3.8 จรรยาบรรณเมื่อมีการผลิต/บริการที่พลาดจะตองมีการยอมรับผิดและ ปรบั เปลีย่ นใหกบั ผูร ับบริการ การลดตนทุนการผลิตหรือการบริการจะตองใชวงจร PDCA (Deming Cycle) ควบคุม ใหมีการดําเนินไปอยางตอเนื่องเม่ือเกิดปญหาในสวนใดหรือข้ันตอนใดใหมีการปรับปรุงแกไข และพัฒนาใหมกี ารตรวจสอบทุกข้ันตอนจะทําใหสามารถลดตนทุนการผลิตหรือการบริการได อยางถูกตอง การลดตน ทนุ การผลติ หรอื การบริการใชว งจร PDCA Deming Cyc P (Planning) กิจกรรม/โครงการ การลดตน ทนุ การผลติ หรอื การบรกิ าร A (Action) การปรบั ปรงุ แกไ ข D (Doing) การ ปฏิบตั ิงานและตงั้ มาตรฐานในการดาํ เนินงาน หรอื การ ดาํ เนนิ งาน C (Check) การตรวจสอบ กิจกรรม/โครงการ
21 การจดั ทาํ แผนการจดั การการผลติ หรือการบรกิ าร ปจ จัยการจัดทาํ แผนการจัดการการผลติ หรอื การบริการไดแก 1.1 การเลือกทําเลท่ีต้ังของโรงงานเพ่ือใหการผลิตดําเนินไปไดอยางมีประสิทธิภาพ การหาสถานที่ตั้งโครงการทเี่ หมาะสมจงึ มีความจาํ เปนอยา งยง่ิ หากเลือกทําเลท่ีไมเหมาะสมใน การประกอบกจิ กรรมจะทําใหอ งคกรประสบปญหาตางๆไดเ ชนการขาดแคลนแรงงานคาใชจาย ในการขนสงขาดแคลนทรัพยากรท่ีจําเปนในการผลิตเปนตน ดังนั้นในการเลือกทําเลที่ต้ังของ สถานท่ปี ระกอบการควรคาํ นงึ ถึงปจจัยตาง ๆ ดังนี้ 1.2 แหลงวตั ถดุ บิ การเลอื กทําเลทีต่ ้งั สถานประกอบการควรคํานึงถึงแหลงวัตถุดิบท่ีใช ในธุรกิจโดยเฉพาะอุตสาหกรรมการผลิตตาง ๆ เพ่ือความสะดวกในการจัดหาวัตถุดิบที่มี คุณภาพดรี าคาถกู และประหยดั คาขนสง 1.3 แรงงาน คือการใชแรงงานคนในการผลิตสินคาหรือบริการซึ่งมี 2 ประเภทคือ แรงงานที่มีทักษะความชํานาญและแรงงานทั่วไปถาผูประกอบการตองการแรงงานท่ีมีทักษะ ความชํานาญควรต้ังสถานประกอบการอยูในเมืองใหญหรือบริเวณใกลเคียงแตถาเปนแรงงาน ทว่ั ไปสามารถจดั ตง้ั สถานประกอบการในตา งจงั หวัดเพราะแรงงานหาไดง าย 1.4 คาขนสงในการเลือกทําเลที่ตั้งสถานประกอบการตองคํานึงถึงคาขนสงในดาน ตา งๆดังนี้ - คาขนสงวัตถดุ บิ จากแหลง วตั ถดุ ิบไปยังสถานประกอบการ - คา ขนสงสนิ คาเพื่อจัดเกบ็ - คา ขนสงไปสูผบู รโิ ภค 1.5 สงิ่ อํานวยความสะดวกและสาธารณปู โภคตา งๆเชนนํ้าไฟฟาถนน การส่ือสารสถานพยาบาลสถานีตํารวจเปน ตน 1.6. กลมุ ลูกคา ชองทางการจําหนา ยสินคา โดยทัว่ ๆไป 1.7 กฎหมายและระเบียบขอบังคับการเลือกทําเลที่ตั้งตองศึกษากฎหมายและ ระเบยี บขอ บงั คับตา งๆทเ่ี กยี่ วขอ งเพอ่ื ไมใหเ กิดการขัดแยง เงนิ ทนุ เงินทุน หมายถึงเงินทอ่ี งคกรจัดหามาเพ่ือใชลงทุนและดําเนินการประกอบกิจการเพ่ือ หวังผลกําไรจากการลงทุนซึ่งเปนปจจัยสําคัญในการดําเนินธุรกิจต้ังแตเริ่มลงทุนประกอบ กิจการและใชจายระหวางดําเนินกิจการเพื่อใหการดําเนินการเปนไปอยางมีประสิทธิภาพและ ความเจริญเตบิ โตของธุรกิจ
22 ประเภทของเงนิ ทุนแบงออกเปน 2 ประเภทคือ - เงินทุนคงท่ี คือ เงินท่ีองคกรจัดหามาเพ่ือใชในการจัดหาสินทรัพยถาวรซึ่งหมายถึง สินทรัพยที่มีอายุการใชงานเกิน 1 ปข้ึนไปเชนคาใชจายเก่ียวกับการเลือกทําเลท่ีตั้งสถาน ประกอบการไดแกราคาที่ดิน คาแรงงาน คาขนสง คาวัสดุอุปกรณ เครื่องจักรคาโรงงาน คา ธรรมเนียมและภาษที ี่จะตอ งชําระใหองคกรของรฐั เปน ตน - เงินทุนหมุนเวียน คือ เปนเงินทุนที่องคกรจัดหาเพ่ือใชในการดําเนินการจัดหา สินทรัพยหมุนเวียนซ่ึงหมายถึงสินทรัพยที่มีอายุการใชงานตํ่ากวา 1 ปเงินวัตถุดิบในการผลิต วัสดสุ ้นิ เปลอื งคาแรงงาน คาขนสง คาโฆษณา คา นํา้ คา ไฟฟา คา โทรศพั ท เปนตน กิจกรรมทายบทที่ 3 1. ใหน กั ศกึ ษาบอกความสําคญั ของเครื่องหมายมาตรฐาน ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... แนวตอบ 1. มคี ุณภาพตรงตามมาตรฐาน 2. ปลอดภยั ในการบริโภค 3. ราคาเหมาะสมกับคุณภาพ 4. ผซู อื้ ไดร บั ความเปนธรรม 2. เทคโนโลยี หมายถงึ ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... แนวตอบ การนําความรู ทักษะ และทรัพยากรมาสรางวิธีการ หรือส่ิงของเคร่ืองใช หรือการนําวิธีการโดยผานกระบวนการเพ่ือแกปญหา สนองความตองการ หรือเพิ่ม ความสามารถในการทาํ งาน เชน อดีตใชแ รงงานผสมปุยหมัก ปจจุบันใชเคร่ืองผสมและอัดเม็ด เปนตน
23 3. จงบอกหลักในการเลอื กนวัตกรรม/เทคโนโลยีในการผลิต ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... แนวตอบ การที่บุคคลกําหนดวัตถุประสงคหรือเปาหมายในชีวิตของตนไวลวงหนา และหาวิธี พัฒนาใหบ รรลเุ ปา หมายที่วางไว เชน กาํ หนดเปา หมายวา ตอ งการปลูกขา วใหไ ด ไรล ะ 100 ถัง ดงั น้ัน จะตองหาวธิ ีการดาํ เนินงานใหไ ดต ามเปาหมาย เชน ใชพันธุขาวท่ีใหผลผลิตสูงควบคูกับ การดูแลรักษาอยา งเอาใจใส 4. ใหนกั ศกึ ษาบอกความหมายของคาํ วา “นวัตกรรม” และ“เทคโนโลย”ี ………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบนวัตกรรม หมายถึง ความคิด การปฏิบัติ หรือส่ิงประดิษฐใหมท่ียังไมเคยมีใชมา กอ นหรอื เปน การพฒั นา ดดั แปลง มาจากของเดิมที่มีอยูแลว เทคโนโลยี หมายถึง สิ่งท่ีมนุษยพัฒนาขึ้นเพ่ือชวยในการทํางานหรือแกปญหาตางๆ เชน อปุ กรณ เครือ่ งมือ เครือ่ งจักร วัสดุ หรอื แมกระท่ังสิง่ ทไี่ มไดเปนสิ่งของท่ีจบั ตองได หรือ อาจเปน ระบบหรือกระบวนการตา งๆ 5. เงินทนุ หมายถงึ ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... แนวตอบ เงนิ ท่อี งคกรจัดหามาเพอ่ื ใชล งทุน และดาํ เนนิ การประกอบกิจการเพ่ือหวังผลกําไร จากการลงทนุ ซึ่งเปน ปจ จัยสําคัญในการดําเนินธุรกิจ ต้ังแตเร่ิมลงทุนประกอบกิจการ และใช จายระหวางดําเนินกิจการ เพื่อใหการดําเนินการเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ และความ เจริญเตบิ โตของธรุ กจิ ประเภทของเงนิ ทุน
24 บทที่ 4 การจัดการการตลาด การตลาด การตลาด หมายถึง การดําเนินกิจกรรมตางๆที่จะทําใหสินคาหรือบริการจากผูผลิต ไปสูผบู ริโภคหรอื ผูใชโ ดยวัตถปุ ระสงคเ พื่อความพงึ พอใจของผูบรโิ ภค ชนิดของตลาดในชมุ ชนมอี ะไรบา ง 1. ตลาดทอ งถิ่น 2. ตลาดเชา ในทองถนิ่ 3. ตลาดนัดทอ งถิ่น 4. ตลาดสดเทศบาล 5. หางสรรพสนิ คา การจัดการการตลาด การจดั การการตลาด หมายถึง การสรางการรับรูระหวางผูขายกับผูซื้อเพื่อกระตุนให ลกู คาเกดิ ความตอ งการสินคาและตดั สนิ ใจซอ้ื การจดั การการตลาด ประกอบดวยอะไรบา ง 1. การโฆษณาคอื การสอ่ื สารโดยการใชส ่อื ตางๆ ท่ีไมใชตัวบุคคล และมีคาใชจายใน การโฆษณา เชน วทิ ยุ โทรทัศน สิ่งพิมพ 2. การประชาสัมพันธ คือ กิจกรรมตางๆที่สรางความนาเชื่อถือ และสามารถเขาถึง กลุม เปา หมาย 3. การวิจัยการตลาด เปน สอ่ื หรือเคร่ืองมือที่ใชสําหรับคนหาขอมูลที่เก่ียวของกับการ ตัดสินใจทางการตลาด ขนั้ ตอนการจดั ทาํ วิจยั การตลาด ประกอบดวยขัน้ ตอนตา ง ๆ อะไรบาง 1) การกําหนดขอมูลท่ีตอ งคนหา 2) กําหนดวธิ กี ารรวบรวมขอ มูล 3) กําหนดแบบฟอรม สําหรบั การเก็บรวบรวมขอ มูล 4) กําหนดระเบียบวธิ กี ารสมุ ตวั อยาง 5) กําหนดขัน้ ตอน วิธดี าํ เนนิ การเก็บขอมลู ตาง ๆ 6) วางแผนพัฒนางานสาํ หรับประมวลขอมลู
25 7) วางแผนพฒั นางานสําหรบั การวเิ คราะหขอมูล 8) กาํ หนดการจดั เตรยี มรายงาน เพอื่ นาํ เสนอผลการวิจัยตอฝา ยจัดการ 4. การสงเสริมการขาย คือ กระบวนการที่เก่ียวของกับการสงเสริมการตลาดใน ภาพรวม เพื่อใหเหน็ ถงึ สว นของการตลาดที่แตกตา งกนั 5. การทาํ ฐานขอมลู ลกู คา ประโยชนของการทาํ ฐานขอมูลลกู คา คือ 1) ใชปรับปรุงกลยุทธการตลาดโดยการวิเคราะหและออกแบบกลยุทธได ถูกตอ งกวา 2) สามารถมกี ลวธิ กี ารเขาพบลกู คากอ นหลงั ดว ยวธิ ีตางกัน 3) สามารถปรับสวนประสมทางการตลาดท่ีถูกตองไดป ระสิทธิภาพหลายแงมุม ยิ่งขึน้ โดยใชก ลยุทธเชิงรวมจึงไดผ ลกวา 4) สามารถเพ่ิมคณุ ภาพของศิลปะการปฏบิ ัติตามผลการตลาด โดยเฉพาะการ โนม นาวชักจูงใจ และการสรา งอิทธพิ ลเหนือผูบ รโิ ภค 6.การกระจายสินคา เปนการจัดการเคล่ือนยายสินคาท่ีพรอมขายไปสูผูบริโภค ผูประกอบการผลิตสินคา เพอื่ จาํ หนาย การจดั ทาํ แผนการจดั การการตลาด การวางแผนกลยุทธทางการตลาด 1. การเจาะตลาด คอื พยายามเพิ่มยอดขาย โดยเจาะเขา สูต ลาดใหม ๆ มากขน้ึ 2. การพัฒนาตลาด คือ วิธีการเพิ่มยอดขายของผลิตภัณฑท่ีมีอยูในปจจุบันให ขยายตัวเขา สูตลาดใหม 3. การพัฒนาผลติ ภณั ฑ คอื การเพิ่มยอดขาย โดยวธิ ีการพัฒนาผลิตภัณฑใหม หรือ ปรับปรุงผลิตภัณฑเกา 4. การขยายชนิดผลิตภณั ฑ คือ การขยายตัวเขาสูธรุ กจิ ดานใหม ๆ ขั้นตอนการจดั ทําแผนการตลาด 1. ศกึ ษาสภาพแวดลอ มขององคกรเกีย่ วกับอนาคต 2. การกําหนดวัตถุประสงคจะเปนการกําหนดวาจะทําอะไรเพื่อใครในการกําหนด วตั ถปุ ระสงคน้ันจะตอ งรดั กุมและครอบคลุมสิ่งท่ตี องการ 3. การสรา งเปาหมายหมายถงึ จํานวนท่รี ะบไุ ว 4. การกาํ หนดแผนการดําเนินงานหมายถึงการกําหนดข้ันตอนในการดําเนินงานตางๆ บรรลตุ ามวัตถปุ ระสงค ทกี่ าํ หนดไวไ ดอยางมปี ระสิทธภิ าพ 5. แผนปฏบิ ตั งิ านในการดาํ เนินการกิจกรรมตา งๆ
26 กิจกรรมทายบทที่ 4 1. การตลาด หมายถงึ ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ การดําเนินกิจกรรมตางๆท่ีจะทําใหสินคาหรือบริการจากผูผลิตไปสูผูบริโภคหรือ ผูใชโดยมวี ัตถปุ ระสงคเพือ่ ความพงึ พอใจของผบู ริโภค 2. ชนิดของตลาดในชุมชนมีอะไรบาง ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ 1. ตลาดทอ งถนิ่ 2. ตลาดเชาในทอ งถิน่ 3. ตลาดนัดทอ งถิ่น 4. ตลาดสดเทศบาล 5. หา งสรรพสินคา 3. ขั้นตอนการจัดทําวจิ ัยการตลาด ประกอบดว ยขนั้ ตอนตาง ๆ อะไรบา ง ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ 1. การกําหนดขอมลู ท่ีตองคน หา 2. กําหนดวิธกี ารรวบรวมขอมลู 3. กําหนดแบบฟอรมสาํ หรบั การเก็บรวบรวมขอมลู 4. กําหนดระเบียบวธิ ีการสุมตัวอยาง 5. กาํ หนดขนั้ ตอน วธิ ดี าํ เนินการเก็บขอมลู ตา ง ๆ 6. วางแผนพฒั นางานสาํ หรับประมวลขอ มลู 7. วางแผนพัฒนางานสาํ หรบั การวเิ คราะหขอมลู 8. กาํ หนดการจัดเตรยี มรายงาน เพือ่ นําเสนอผลการวิจัยตอ ฝา ยจดั การ
27 4. ประโยชนข องการทาํ ฐานขอมลู ลกู คา คอื ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ1. ใชป รับปรุงกลยุทธการตลาดโดยการวิเคราะห และออกแบบกลยุทธไดถูกตองวา 2. สามารถมีกลวธิ กี ารเขาพบลกู คากอนหลงั ดว ยวิธีตา งกนั 3. สามารถปรับสวนประสมทางการตลาดท่ถี กู ตอ งไดประสิทธิภาพหลายแงม มุ ยง่ิ ขน้ึ โดยใชก ลยุทธเ ชิงรวมจึงไดผ ลกวา 4. สามารถเพิ่มคณุ ภาพของศิลปะการปฏบิ ตั ติ ามผลการตลาด โดยเฉพาะการ โนม นาว ชักจงู ใจ และการสรางอิทธิพลเหนอื ผบู รโิ ภค 5. การปรับตัวขององคก รธุรกิจเม่อื ประสบปญหาอปุ สรรคในการประกอบธุรกจิ สามารถ แยกเปน 4 แนวทาง ประกอบดวยอะไรบา ง ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ 1. การเจาะตลาด คือ พยายามเพมิ่ ยอดขาย โดยเจาะเขาสูตลาดใหม ๆ มากข้นึ 2. การพฒั นาตลาด คือ วิธีการเพ่มิ ยอดขายของผลิตภัณฑท่ีมีอยูในปจจุบันให ขยายตัวเขาสูตลาดใหม 3. การพฒั นาผลติ ภัณฑ คือ การเพิม่ ยอดขาย โดยวธิ ีการพัฒนาผลิตภัณฑใหม หรือปรบั ปรุงผลิตภณั ฑเ กา 4. การขยายชนิดผลติ ภณั ฑ คอื การขยายตวั เขาสูธรุ กจิ ดานใหม ๆ
28 บทท่ี 5 การขับเคลอื่ นสรา งธุรกิจเพือ่ เขา สูอ าชพี การวิเคราะหค วามเปน ไปไดข องแผนปฏบิ ตั ิการ 1. วเิ คราะหความถูกตองนาเช่ือถอื ของขอ มลู พ้ืนฐาน 2. วิเคราะหวตั ถปุ ระสงค 3. วิเคราะหเ ปาหมายที่ไดกาํ หนดไว รวมถงึ พฤติกรรมของผูบ ริโภค 4. วเิ คราะหถ งึ ผลตอบแทนของแผนปฏบิ ัติการ การพัฒนาแผนปฏบิ ตั ิการ เปนการนาํ ผลการวิเคราะหความเปนไปไดของแผนปฏิบัติการของผูประกอบการมาตอ ยอดเพอ่ื พัฒนางานอาชพี ในธุรกจิ ของตนใหด าํ เนินงานไดด ียง่ิ ข้นึ หรอื อาจมีความสัมพันธกับอีก อาชีพหนึง่ ได ซง่ึ เปน การเช่อื มโยงกันเพอื่ ลดความเสย่ี งของธรุ กจิ หรอื เพ่อื ใหเกดิ รายไดเพมิ่ ข้ึน การประกอบอาชพี ควบคูเกือ้ กูลกนั ประกอบอาชีพควบคูเกื้อกูลกัน เชน การเลี้ยงสุกรบนบอปลา เม่ือใหอาหารสุกรเศษ อาหารรว งหลนลงน้าํ เปน อาหารของปลา ลางคอกสกุ รเศษอาหารรวมท้งั ส่งิ ขับถา ยของสุกรก็จะ เปน อาหารปลา ดังนน้ั ไมไดลงทนุ ดา นอาหารในการเล้ยี งปลา แตต อ งปรึกษาผูรูกอนวาจะเล้ียง ปลาอะไรและสกุ ร 1 ตัวตอ การเลี้ยงปลาก่ีตวั จึงจะไดผลตอบแทนท่ดี ีและนา้ํ ไมเ นาเสีย ขน้ั ตอนการขบั เคลอื่ นการสรางธุรกจิ 1.การทาํ ผลิตภัณฑห รืออาชีพ 2.การทดสอบผลติ ภณั ฑ 3.การพฒั นาการตลาด 4.การประเมินและวเิ คราะหผลติ ภัณฑ 5. การพฒั นาผลิตภัณฑห รืออาชพี ใหเจริญกา วหนา ปญ หา อปุ สรรค และแนวทางแกไ ข ปญหาอปุ สรรค ในการปฏิบัติงานมักจะมีปญหาและอุปสรรคเขามาเก่ียวของ ทําใหธุรกิจไมสามารถ ดาํ เนนิ งานไปตามแผนท่ีวางไว สว นใหญป ญหาจะเกิดจากสง่ิ ท่เี ราไมสามารถควบคมุ ได เชน
29 1. ปญ หาจากภยั ธรรมชาติ 1.1 ภัยแลง 1.2 อทุ กภัย (ภัยน้าํ ทวม) 1.3 วาตภยั (ภัยลม) 1.4 อคั คีภยั (ภยั ไฟไหม) 1.5 ศตั รูพืช 2. ปญหาการตลาด 3. ปญหาแหลงเงนิ ทนุ 4. ปญ หาการขาดการควบคมุ การผลิต แนวทางแกไข 1. ปญ หาจากภยั ธรรมชาติ เกษตรกรควรนําเอาการเกษตรผสมผสานตามแนวทางทฤษฎีใหมของพระบาทสมเด็จ พระเจา อยหู ัวมาใช โดยใหแบงพื้นท่ีออกเปน 4 สวน ตามโครงการสวน 30 : 30 : 30 : 10 คอื สวนแรก รอ ยละ 30 ใหข ดุ สระกกั เกบ็ น้ํา สว นทีส่ อง รอยละ 30 ใหทาํ นาขา ว สวนที่สาม รอยละ 30 ใหปลูกไมผล ไมยนื ตน ไมใ ชสอย สวนท่ีสี่ รอยละ 10 ใหเปน ท่ีอยอู าศยั และอืน่ ๆ 2. ปญ หาการตลาด การแกปญหาเกี่ยวกับแหลงเงินทุน และการขาดการควบคุม ควรยึดหลักปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจาอยหู วั มาปฏบิ ตั ิ ดงั น้ี ความพอเพียง 1. ความพอประมาณ 2. ความมเี หตผุ ล 3. การมีภูมกิ ันในตวั ทีด่ ี การใชค ณุ ธรรมกาํ กับความรู 1. เงือ่ นไขคุณธรรม 2. เง่อื นไขความรู
30 กิจกรรมทา ยบทท่ี 5 1. ใหน กั ศกึ ษายกตัวอยางการประกอบอาชีพควบคเู กือ้ กูลกัน .......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... แนวตอบ ประกอบอาชีพควบคูเก้อื กลู กนั เชน การเล้ียงสุกรบนบอปลา เม่ือใหอาหารสุกรเศษ อาหารลวงหลนลงน้ําเปน อาหารของปลา ลา งคอกสุกรเศษอาหารรวมทัง้ สง่ิ ขับถา ยของสุกรก็จะ เปน อาหารปลา ดงั นน้ั ไมไ ดลงทุน ดานอาหารในการเล้ียงปลา แตตองปรึกษาผูรูกอนวาจะ เลยี้ งปลาอะไรและสุกร 1 ตัวตอการเลย้ี งปลากตี่ ัว จงึ จะไดผลตอบแทนทด่ี แี ละน้ําไมเนาเสยี 2. ใหน กั ศกึ ษาบอกขัน้ ตอนการขัน้ ตอนการขับเคลื่อนการสรางธุรกิจ .......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... แนวตอบ 1.การทาํ ผลติ ภณั ฑห รืออาชีพ 2.การทดสอบผลติ ภัณฑ 3.การพฒั นาการตลาด 4.การประเมนิ และวิเคราะหผลิตภัณฑ 5. การพัฒนาผลิตภณั ฑหรอื อาชีพใหเจรญิ กา วหนา 3.ปญหาจากภัยธรรมชาติทําใหธุรกิจไมสามารถดําเนินงานไปตามแผนปฏิบัติการท่ีวางไวมี อะไรบา ง .......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... แนวตอบ 1. ภัยแลง 2. อทุ กภัย (ภยั นา้ํ ทวม) 3. วาตภยั (ภยั ลม) 4. อัคคภี ัย (ภัยไฟไหม) 5. ศัตรพู ชื
31 บทที่ 6 โครงการเขาสอู าชีพ ความสําคญั ของการทําโครงการประกอบอาชพี โครงการประกอบอาชีพเปนการทํางานเพ่ือนําไปสูอาชีพและการมีรายไดโดยกําหนด วิธีการทํางานและระยะเวลาลวงหนาเชน โครงการปลูกผักปลอดสารพิษ โครงการทําชุด รบั แขกจากไมยางพารา ประเภทของโครงการประกอบอาชพี 1. ประเภทอนุรกั ษศลิ ปวฒั นธรรมไทย 2. ประเภทรวบรวมเอกสาร 3. ประเภททดลอง 4. ประเภทพฒั นาจากงานเดมิ ข้นั ตอนการเขยี นโครงการ การเขียนโครงการ ควรมกี จิ กรรมดังน้ี 1. การรว มกนั ศกึ ษาตัวอยางโครงการประเภทตางๆ 2. การรวมกลุมคนทมี่ ีความสนใจตรงกัน 3. การสาํ รวจความสนใจ 4. การตดั สนิ ใจ 5. การประชุมกลมุ 6. ผูใหคาํ ปรกึ ษา 7. การประสานงาน ขนั้ ตอนการเขียนโครงการ 1. ช่ือโครงการ ทําอะไร 2. ช่ือผูดําเนินโครงการ ใครเปนผูทาํ 3. ครูท่ีปรึกษาโครงการ ใครเปนผูคอยชวยเหลือใหคาํ ปรกึ ษา 4. หลักการเหตุผล ทําไมจึงเลอื กประกอบอาชีพน้ี 5. วตั ถปุ ระสงค ทําแลว จะไดอะไรหรือเกดิ ประโยชนอยางไร 6. เปาหมาย ทําแลวมีผลงานอะไรมากนอ ยเพียงใด 7. ระยะเวลาดาํ เนนิ การ ทาํ เมื่อใด 8. สถานท่ี ทาํ ทีไ่ หน
32 9. งบประมาณ ใชท รัพยากรอะไรบา งจํานวนเทา ใด 10. ขั้นตอนการดาํ เนนิ งาน ทําอยางไรมขี ้ันตอนทําอยางไร 11. ผลทค่ี าดวา จะไดร ับ สิง่ ที่คิดวา จะเกดิ ขึน้ การเขยี นแผนปฏบิ ตั กิ าร การเขียนแผนปฏิบัติการ เปนการนํากิจกรรมตางๆ ในโครงการมาเขียนเพ่ือนําเขาสู การปฏิบัติ โดยมีการกําหนดงาน ระยะเวลา และผูปฏิบัติ หรือผูรับผิดขอบ ซึ่งการ ปฏิบัติงานโครงการตามแผนที่กําหนดไว จะตองระบุใหชัดเจนวา ทําเร่ืองอะไร มีใครทําบาง และกําหนดระยะเวลาเสร็จส้ินโครงการดวย การตรวจสอบโครงการ การตรวจสอบโครงการ หมายถงึ การตรวจสอบความคบื หนาของโครงการ ตลอดอายขุ องโครงการ การตรวจสอบโครงการ แบง เปน 2 ประเภท 1. การตรวจสอบโครงการในระหวา งการดําเนนิ การ เพอ่ื ปรับปรุง เปลยี่ นแปลง แกไข ในกรณีทีป่ จ จัยตางๆ เปลี่ยนแปลงไปจากเดมิ 2. การตรวจสอบโครงการหลังการดําเนินงาน เพื่อปรับปรุงการบริหารโครงการใน อนาคต
33 กจิ กรรมทายบทท่ี 6 1. ประเภทของโครงการประกอบอาชพี ไดแ กอ ะไรบาง .......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... แนวตอบ 1. ประเภทอนุรักษศ ิลปวฒั นธรรมไทย 2. ประเภทรวบรวมเอกสาร 3. ประเภททดลอง 4. ประเภทพฒั นาจากงานเดิม 2. ข้นั ตอนการเขยี นโครงการประกอบดวยอะไรบา ง .......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... แนวตอบ 1. ช่อื โครงการ 2. ช่อื ผูดําเนินโครงการ 3. ครทู ี่ปรกึ ษาโครงการ 4. หลักการเหตุผล 5. วัตถปุ ระสงค 6. เปา หมาย 7. ระยะเวลาดาํ เนนิ การ 8. สถานท่ี 9. งบประมาณ 10. ข้นั ตอนการดําเนินงาน 11. ผลทคี่ าดวา จะไดร บั 3. ในการดาํ เนนิ โครงการเราควรมกี ารตรวจสอบโครงการในระยะใด .......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... แนวตอบ 1. ตรวจสอบโครงการในระหวางดําเนนิ การ 2. ตรวจสอบโครงการหลังดาํ เนนิ งาน
34 คณะทํางาน ทปี่ รกึ ษา จําจด เลขาธกิ าร กศน. นายสรุ พงษ หอมดี รองเลขาธิการ กศน. นายประเสริฐ สุขสุเดช ผูอ ํานวยการกลุม พัฒนาการศกึ ษานอกระบบ นางตรีนุช และการศึกษาตามอัธยาศัย ผอู ํานวยการ สถาบัน กศน.ภาคใต นายอรัญ คงนวลใย ผสู รปุ เนื้อหา ครู กศน.อาํ เภอควนขนนุ จังหวัดพทั ลงุ นางละอองดาว แกวกลบั ครู กศน.อําเภอปา พะยอม จงั หวดั พทั ลุง นางสาวศศมิ ณี สุพิทยพนั ธ ครู กศน.อาํ เภอเขาชัยสน จังหวดั พทั ลงุ นางศศิธร คงเควจ็ ครู กศน.อาํ เภอปา บอน จงั หวดั พัทลุง นางสาวอาภรณ ตนั ติสิทธกิ ร ครู กศน.อําเภอเมอื ง จงั หวัดพัทลุง นางอรญั ญา สวัสดปี ระเสรฐิ ครู กศน.อําเภอศรบี รรพต จงั หวดั พัทลงุ นางสาวสุวรรณา ดว งทอง ผตู รวจและบรรณาธกิ าร ครู สถาบัน กศน.ภาคใต นางนฏั ยา ชูประดิษฐ ครู สถาบนั กศน.ภาคใต นางอรอนงค จนั ทรมณี ครู สถาบัน กศน.ภาคใต นางสาวปทมาภรณ ปนทอง ผพู ิมพต น ฉบบั เจา หนา ที่ สถาบัน กศน.ภาคใต นางสาวก่ิงกาญจน ประสมสขุ ผอู อกแบบปก กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกระบบ นายศุภโชค ศรีรตั นศิลป และการศกึ ษาตามอธั ยาศยั
35
Search
Read the Text Version
- 1 - 39
Pages: