เอกสารการสอน

คาํ ราชาศพั ท์ ผ้จู ดั ทาํ :นางสาวธัญกมล รามจันทร์

คำรำชำศพั ท์ ควำมหมำยของคำรำชำศัพท์ คาราชาศพั ท์ คอื คาสุภาพที่ใชใ้ ห้เหมาะสมกับฐานะของบคุ คลต่างๆ คาราชาศัพทเ์ ป็น การกาหนดคาและภาษาท่ีสะท้อนใหเ้ หน็ ถงึ วฒั นธรรมอนั ดงี ามของไทย แมค้ าราชาศัพท์จะมี โอกาสใช้ในชีวิตน้อย แตเ่ ปน็ สิง่ ที่แสดงถงึ ความละเอียดอ่อนของภาษาไทยที่มีคาหลายรูปหลาย เสยี งในความหมายเดยี วกัน และเปน็ ลกั ษณะพิเศษของภาษาไทย โดยเฉพาะ ซง่ึ ใช้กบั บุคคลกลุ่ม ต่างๆ จาแนกเปน็ 5 ประเภท ดงั ตอ่ ไปนี้ 1. พระมหากษตั รยิ ์ 2. พระบรมวงศานวุ งศ์ 3. พระสงฆ์ 4. ขา้ ราชการช้ันสูงหรือขนุ นาง 5. สุภาพชนทวั่ ไป บคุ คลในกลุ่มที่ 1 และ 2 จะใชร้ าชาศัพท์ชดุ เดียวกนั เชน่ เดียวกับบคุ คลในกลุ่มท่ี 4 และ 5 ก็ใชค้ า ราชาศัพท์ในชดุ เดยี วกนั และเปน็ คาราชาศพั ท์ที่เราใชอ้ ยู่เป็นประจาในสงั คมมนษุ ย์เราถือว่าการให้เกยี รติแก่ บุคคลท่ีเป็นหวั หนา้ ชุมชน หรือผ้ทู ่ีชุมชนเคารพนับถือน้นั เปน็ วฒั นธรรมอยา่ งหน่ึงของมนษุ ยชาติ ทุกชาติ ทุก ภาษา ตา่ งยกย่องใหเ้ กยี รติแก่ผู้เปน็ ประมขุ ของชมุ ชนดว้ ยกันท้งั ส้นิ ดงั น้ันแทบทกุ ชาติ ทุกภาษาจึงต่างกม็ ี คา สุภาพ สาหรบั ใชก้ ับประมุขหรือผ้ทู ่ีเขาเคารพนับถือ จะมากน้อยย่อมสุดแต่ขนบประเพณีของชาติ และจติ ใจ ของประชาชนในชาตวิ า่ มคี วามเคารพในผู้เปน็ ประมุขเพยี งใด เมืองไทยเราก็มีพระมหากษัตริยท์ รงเป็นประมขุ ของชาติ และพระประมุขของเรา แตล่ ะพระองคท์ รงพระปรชี าสามารถ จงึ ทาใหป้ ระชาชนสว่ นใหญ่มีความ เคารพสักการะอย่างสงู สดุ และมคี วามจงรกภักดีอย่างแนบแน่นตลอดมานับตัง้ แต่โบราณกาลจนถงึ ปัจจบุ นั คา ราชาศัพท์เริ่มมมี าตัง้ แตส่ มัยใด กำรเรยี นรเู้ รอ่ื งคำรำชำศัพท์ ตามทหี่ ลายคนคดิ วา่ คาราชาศัพท์เปน็ เร่อื งของในร้ัวในวัง เป็นเรอื่ งของผ้ใู กลช้ ิดเบอื้ งพระยุคลบาทน้นั ทาให้คิดต่อไปอีกว่า คาราชาศพั ทเ์ ปน็ เร่ืองยากซ่ึงเม่ือก่อนอาจเปน็ จรงิ แตป่ จั จบุ ันคาราชาศัพทเ์ ป็นเรื่องใน ชีวิตประจาวันไปเสียแลว้ แม้มิได้ใช้มากเทา่ กบั ภาษาสามญั ทใ่ี ช้อยใู่ นการดารงชวี ติ ประจาวันแต่ทุกคน โดยเฉพาะผู้มีการศึกษาก็ต้องมโี อกาสท่ีจะสัมผสั กับคาราชาศพั ท์ทกุ วัน ไมโ่ ดยตรงกโ็ ดยทางอ้อม โดยเฉพาะ ทางสอื่ มวลชน การเรยี นรู้วิธใี ช้คาราชาศัพท์นัน้ กล่าวโดยสรปุ ตอ้ งเรียนร้ใู น 2 ประการ คือ เรยี นรคู้ า ประการหนึ่ง กับ เรียนรวู้ ิธี อกี ประการหนงึ่ 1. เรยี นรคู้ ำ คือ ต้องเรยี นรคู้ าราชาศพั ท์ 2. เรยี นรวู้ ธิ ี คือ ตอ้ งเรยี นรูว้ ิธหี รือเรียนรธู้ รรมเนียมการใช้คาราชาศพั ท์ ที่มา : http://www.trueplookpanya.com , https://www.kroobannok.com/1435

คำรำชำศพั ท์แบง่ ได้ 6 หมวด คือ 1. หมวดร่างกาย 2. หมวดเครอื ญาติ 3. หมวดเครอ่ื งใช้ 4. หมวดกริยา 5. หมวดสรรพนาม 6. หมวดคาทใ่ี ชก้ บั พระสงฆ์ หมวดรำ่ งกำย หมวดเครอื ญำติ ทีม่ า : http://www.trueplookpanya.com , https://www.kroobannok.com/1435

หมวดเคร่อื งใช้ หมวดคำกรยิ ำ ทมี่ า : http://www.trueplookpanya.com , https://www.kroobannok.com/1435

หมวดสรรพนำม หมวดคำทใ่ี ชก้ บั พระสงฆ์ ท่ีมา : http://www.trueplookpanya.com , https://www.kroobannok.com/1435

คำสุภำพ คำทเ่ี หมำะใชก้ ับบุคคลท่วั ไป เปน็ คำทม่ี คี วำมหมำยเหมือนกัน ทีม่ า : http://www.trueplookpanya.com , https://www.kroobannok.com/1435

ข้อสังเกต เกี่ยวกบั กำรใชค้ ำรำชำศัพท์ ระดับพระมหำกษตั ริยแ์ ละบรมวงศำนวุ งศ์ คำนำม 1. ใชค้ า “พระบรม” หรอื “พระบรมราช” นาหน้าคานามทสี่ าคญั ซ่ึงสมควรจะเชดิ ชูให้เปน็ เกียรติ ตวั อยา่ ง พระบรมราชโองการ พระบรมราชปู ถัมภ์ พระบรมมหาราชวัง พระบรมวงศานวุ งศ์ 2. ใชค้ า “พระราช” นาหนา้ คานามท่ีใชเ้ ฉพาะพระมหากษตั ริยซ์ ึ่งต้องการกล่าวไม่ให้ปนกับพระบรมวงศานุ วงศ์ ตวั อยา่ ง พระราชลญั จกร พระราชประวตั ิ พระราชดาริ พระราชทรัพย์ 3. ใชค้ า “พระ” นาหนา้ คานามทวั่ ไปเพอ่ื ใหแ้ ตกตา่ งจากสามญั ชน ตัวอย่าง พระเก้าอ้ี พระชะตา พระโรค พระตาหนัก 4. ใชค้ า “พระ” นาหน้าคานามท่ัวไปเพื่อใหแ้ ตกตา่ งจากสามัญชน ยกเว้น คากรยิ า ทม่ี า : http://www.trueplookpanya.com , https://www.kroobannok.com/1435

กรยิ ำ คำว่ำ “ทรง” คาว่าทรง ทรง ตามดว้ ย คานาม มคี วามหมายถงึ กษัตริยเ์ ทพเจ้า ตัวอยา่ ง ทรงธรรม ทรงชัย ทรงฉตั ร หมายถึง พระเจา้ แผน่ ดิน ทรงหงส์ หมายถึง พระพรหม ทรงโค หมายถึง พระอิศวร ทรงครฑุ หมายถึง พระนารายณ์ คาว่าทรง คานาม ตามด้วย ทรง บอกให้ทราบวา่ สิง่ นั้นเปน็ ของพระมหากษตั รยิ ์ หรอื พระบรมวงศานุวงศ์ ตัวอย่าง เคร่ืองทรง รถพระที่น่งั ทรง มา้ ทรง คาวา่ ทรงตามดว้ ยนามราชาศัพท์ ตวั อย่าง ทรงยนิ ดี ทรงฟัง ทรงนิ่ง คาว่าทรงหมายถงึ ทา ตวั อยา่ ง ทรงบาตร หมายถงึ ใส่บาตร ทรงมา้ หมายถึง ขี่ม้า ทรงกรม หมายถึง มีฐานนั ดรเปน็ เจ้าต่างกรม คาว่าทรงเมื่อใชก้ ับกริยา “มี” และ “เป็น” • ถา้ คานามข้างหน้าเป็นราชาศัพท์ ไมต่ ้องใชท้ รง ตวั อยา่ ง เป็นพระราชโอรส มีพระบรมราชโองการ • ถา้ คานามข้างหลังเป็นคาสามัญ ตอ้ งใช้ทรง ตัวอยา่ ง ทรงเปน็ ประธาน ทรงมที กุ ข์ ทมี่ า : http://www.trueplookpanya.com , https://www.kroobannok.com/1435