ວັດທະນະທຳ

ສາທາລະນາລດັ ປະຊາທປິ ະໄຕ ປະຊາຊນົ ລາວ ສນັ ຕພິ າບ ເອກະລາດ ປະຊາທປິ ະໄຕ ເອກະພາບ ວດັ ທະນະຖາວອນ ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ກມົ ສາ້ ງຄູ ວທິ ະຍາໄລຄູຫຼວງນາ້ ທາ ວຊິ າ ວດັ ທະນະທາສງັ ຄມົ ລາວ - ອາຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ສາຍຄໄູ ອຊທີ ີ ລະບບົ 12+4 ປີ 1 ທ່ີ ີວທິ ະຍາໄລຄຫູ ຼວງນາ້ໍ ທາ ສກົ ຮຽນ 2018 – 2019

ສາທາລະນາລດັ ປະຊາທປິ ະໄຕ ປະຊາຊນົ ລາວ ສນັ ຕພິ າບ ເອກະລາດ ປະຊາທປິ ະໄຕ ເອກະພາບ ວດັ ທະນະຖາວອນ ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ກມົ ສາ້ ງຄູ ວທິ ະຍາໄລຄຫູ ຼວງນາ້ ທາ ວຊິ າ ວດັ ທະນະທາສງັ ຄມົ ລາວ - ອາຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ສາຍຄໄູ ອຊທີ ີ ລະບບົ 12+4 ປີ 1 ທີ່ ີວທິ ະຍາໄລຄຫູ ຼວງນາ້ໍ ທາ ຮຽບຮຽງໂດຍ ປຕ ທະນູ ບນຸ ວໄິ ລ ປຕ ວຽງມະນີ ກວດແກໂ້ໍ ດຍ ປທ ສກຸ ນັ ໄຊ ພງົ ສະຫວນັ ປທ ແອງທິລາດ ຫຼາ້ໍ ອນີຸ່ ແກວໍ້ ຜຊ ນອ້ໍ ຍແສງແກວໍ້ ໄຊຍະຈກັ ວທິ ະຍາໄລຄຫູ ຼວງນາໍ້ ທາ ສກົ ຮຽນ 2018 – 2019

ຄານາ ເພື່ ອເປັນການປັບປຸງຕຸນນະພາບ ແລະ ປະສດິ ທພິ າບຂອງການສາ້ ງຄໃູ ຫສ້ ູງ, ແນໃສ່ື ເພ່ື ມສະມດັ ຕະພາບ ຂອງຄູ ແລະ ພດັ ທະນາອາຊບຄູໃຫດ້ ຂນ້ ເທື່ ອລະກາ້ ວນນັ້ . ຈງຶ ໄດພ້ ດັ ທະນາປມ້ ແບບຮຽນນຂ້ ນ້ ມາ ເພ່ື ອຮບັ ໃຊຢ້ ື່ ູ ພາຍໃນສະຖາບນັ ໂດຍການເນນັ້ ຄຸນນະທາ ແລະ ຈດິ ວນິ ຍານຂອງຄວາມເປັນຄູໃຫແ້ ກື່ ນກັ ຮຽນຄູ, ເຮດັ ໃຫ້ ເຂາົ ເຈາົ້ ມທກັ ສະວຊິ າຊບຄູທ່ື ໜກັ ແໜນັ້ , ເຂາົ້ ໃຈພດັ ທະນາການຂອງເດກັ ນອ້ ຍ, ມຄວາມຮູທ້ ່ື ວົ ໄປ ແລະ ຄວາມ ຮູວ້ ຊິ າສະເພາະທ່ື ແທດເໝາະກບັ ຊນັ້ ທ່ື ຕນົ ເອງສອນ. ປມ້ ແບບຮຽນເຫຼມັ້ ນເ້ ພື່ ອແນ່ື ໃສື່ ເຮດັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຄູທື່ ຈບົ ຈາກສະຖາບນັ ສາ້ ງຄູ ມສະມດັ ຖະພາບດ, ມ ຄວາມຮູ ້ ແລະ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈລາຍວຊິ າທື່ ຕນົ ເອງສອນຢື່ າງເລກິ ເຊື່ ງິ , ຮູຈ້ ກັ ໝູນໃຊວ້ ທິ ສອນແບບຫຼາຍຮູບ ຫຼາຍສ , ມຄວາມສານານໃນການສອນ ແບບເອາົ ນກັ ຮຽນເປັນໃຈກາງ, ຮູຈ້ ກັ ຜະລດິ ແລະ ນາໃຊອ້ ຸປະກອນ ການຮຽນ - ການສອນ ທ່ື ງ່ືາຍດາຍ, ຊອກຫາໄດງ້ ື່າຍ, ມນາ້ ໃຈຮກັ ອາຊບແພງເດກັ , ມຄວາມຮບັ ຜດິ ຊອບໃນການພດັ ທະນາ ອາຊບຄູຂອງຕນົ . ຫວງັ ຢ່ື າງຍື່ ງິ ວື່ າ ຄູ - ອາຈານ, ນກັ ຮຽນຄູ ແລະ ພາກສື່ ວນອື່ ນໆ ຫາກຍງັ ພບົ ເຫນັ ບນັ ຫາໃດໜື່ ງຶ ທ່ື ບ່ື ເໝາະສມົ , ບື່ ສອດຄື່ ອງ ແລະ ບື່ ທນັ ສະພາບ, ກະລຸນາປະກອບຄາຄດິ ຄາເຫນັ ຂອງຕນົ ເພ່ື ອຊ່ື ວຍປັບປຸງເຮດັ ໃຫ້ ປມ້ ເຫຼມັ້ ນສ້ ມົ ບູນ ແລະ ມປະສດິ ທຜິ ນົ ຍື່ ງິ ຂນ້ ໃນອະນາຄດົ .

ສາລະບານ ຄວາມຮກູໍ້ ຽ່ີ ວກບັ ອາຊຽນ ................................................................................................1 ບດົ ທີ1 ປະຫວດັ ຄວາມເປັນມາຂອງອາຊຽນ 1. ປະຫວດັ ຄວາມເປັນມາຂອງອາຊຽນ........................................................................8 2. ໂຄງຮາີ່ ງການຈດັ ຕງັ້ໍ ຂອງອາຊຽນ.........................................................................10 3. ຖະແຫຼງການ ແລະສນັ ຍາ..................................................................................11 4. ບນັ ດາປະເທດສະມາຊກິ ອາຊຽນ..........................................................................12 ບດົ ທີ2 ມະໂນພາບກຽ່ີ ວກບັ ວດັ ທະນະທາລາວ ແລະ ອາຊຽນ 1. ຄວາມສານກຶ ກຽ່ີ ວກບັ ວດັ ທະນະທາລາວ ແລະ ອາຊຽນ............................................14 2. ໂຄງສາ້ໍ ງທາງດາໍ້ ນວດັ ທະນະທາລາວ ແລະ ອາຊຽນ...............................................14 3. ປະເພນລີ າວບຮູ ານ ແລະ ອາຊຽນ: ຄວາມເປນັ ມາຂອງຮດິ ຄອງປະເພນ.ີ ....................15 ບດົ ທີ3 ການແຕງີ່ ກາຍຂອງລາວ ແລະ ອາຊຽນ 1. ການແຕງ່ີ ກາຍແມນ່ີ ຫຍງັ ....................................................................................22 2. ການແຕງີ່ ກາຍຂອງລາວ....................................................................................22 3. ການແຕງີ່ ກາຍຂອງຊາດຕາ່ີ ງໆໃນອາຊຽນ..............................................................26 ບດົ ທີ4 ມາລະຍາດໃນສງັ ຄມົ ຂອງອາຊຽນ 1. ມາລະຍາດແມນີ່ ຫຍງັ ........................................................................................32 2. ມາລະຍາດໃນການທກັ ທາຍ................................................................................32 3. ມາລະຍາດທາງດາ້ໍ ນອລິ ິຍາບດົ ............................................................................33 4. ມາລະຍາດທາງດາ້ໍ ນຄນຸ ສມົ ບດັ ...........................................................................40 ບດົ ທີ 5 ໜາໍ້ ທ່ີ ີຂອງພນົ ລະເມອື ງອາຊຽນຕີ່ ກບັ ວດັ ທະນະທາ 1. ໜາ້ໍ ທີ່ ີການປກົ ປກັ ຮກັ ສາວດັ ທະນະທາຮດິ ຄອງປະເພນ.ີ ............................................43 2. ໜາ້ໍ ທ່ີ ີໃນການເສີມຂະຫຍາຍວດັ ທະນະທາຮດິ ຄອງປະເພນ.ີ .......................................44 3. ໜາ້ໍ ທີ່ ີໃນການພດັ ທະນາວດັ ທະນະທາ...................................................................44 ບດົ ທີ 6 ວດັ ທະນະທາສງັ ຄມົ ໃນປດັ ຈບຸ ນັ ລາວ ແລະ ອາຊຽນ 1. ວດັ ທະນະທາຂອງຊາດອາຊຽນ............................................................................46 2. ວດັ ທະນະທາແບບປະສມົ ປະສານໃນອາຊຽນ..........................................................46 ບດົ ທີ 7 ການພດັ ທະນາກບັ ວດັ ທະນະທາປະເພນີ 1. ວທິ ະຍາສາດ ແລະ ເທັກໂນໂລຢີ........................................................................48 2. ການພດັ ທະນາສງັ ຄມົ ........................................................................................48 3. ວດັ ທະນະທາ ແລະ ການຂາ່ີ ວສານຂມ້ໍ ນູ ..............................................................51 ບດົ ທີ8 ຊວີ ດິ ທາງສາສະໜາ

1. ສາສະໜາພດຸ ..................................................................................................53 2. ສາສະອິດສະລາມ.............................................................................................55 3. ສາສະໜາຄຣດິ ຕຽນ..........................................................................................57 ບດົ ທີ 9 ອາຊຽນກບັ ການປກົ ປກັ ຮກັ ສາສະພາບແວດລອໍ້ ມ 1. ຄວາມໝາຍຂອງສີ່ ີງແວດລອ້ໍ ມ............................................................................59 2. ປະເພດຂອງບນັ ຫາສີ່ ງິ ແວດລອໍ້ ມ.........................................................................60 3. ທິດທາງໃນການແກໄ້ໍ ຂສີ່ ິງແວດລອ້ໍ ມ....................................................................63 ບດົ ທີ11 ກຽີ່ ວກບັ ມລະດກົ ໂລກ 1. ຄວາມໝາຍຄວາມສາຄນັ ຂອງມລະດກົ ໂລກ...........................................................66 2. ການຈດັ ຕງັໍ້ ແລະ ໜາ້ໍ ທີ່ ີຂອງອງົ ການ UNESCO-ICOMOS.................................66 3. ບນັ ດາມາດຖານ ຂອງມລະດກົ ໂລກ.....................................................................66 4. ຊະນດິ ຂອງມລະດກົ ໂລກ...................................................................................67 5. ລະບຽບການ ແລະ ຂນັ້ໍ ຕອນພິຈາລະນາ ກຽ່ີ ວກບັ ເປົາ້ໍ ໝາຍສະເໜີເປັນມລະດກົ ໂລກ.....68 6. ສະຖຕິ ມິ ລະດກົ ໂລກ..........................................................................................69 7. ສະຖຕິ ິ ມລະດກົ ໂລກ-ຈດັ ຕາມທະວບິ ..................................................................70 8. ມລະດກົ ໂລກໃນລາວ........................................................................................70 9. ມລະດກົ ໂລກ ASEAN (ລະດບັ ພາກພື້ໍນ ແລະ ລະດບັ ໂລກ)..................................71 ບດົ ທີ 11 ສະຖຕິ ທິ ່ີ ີສດຸ ຂອງອີນດຈູ ນີ 1. ກຽີ່ ວກບັ ອງົ ການທີ່ ີສດຸ ຂອງອິນດຈູ ນີ ......................................................................81 2. ສະຖຕິ ທິ ີ່ ີສດຸ ຂອງອີນດຈູ ນີ ..................................................................................81

ເອກະສານອາໍ້ ງອງີ 1. ສາຍສາ້ໍ ງຄູມດັ ທະຍມົ ຕນົໍ້ ວດັ ທະນະທາສງັ ຄມົ ລາວ - ອາຊຽນ ລະບບົ 3 ປີ ປີ ທີ 2 ກະຊວງສຶກສາທິການ, ກມົ ສາ້ໍ ງຄ,ູ ສນູ ພດັ ທະນາຄູ 2009. 2. ASEAN Statistical pocketbook 3. ເອກະສານກຽ່ີ ວກບັ ອາຊຽນຈາກອນິ ເຕເີ ນັດ ( enwikipidia.org/wiki/wltwre) 4. ເອກະສານກຽ່ີ ວກບັ ອາຊຽນຈາກອນິ ເຕເີ ນັດ(Asean Suminit) 5. WWW.ASEAN.ORG

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ຄວຳມຮູທູ້ ົ່ ວົ ໄປກ່ົ ຽວກບັ ອຳຊຽນ  ຄຳຂວນັ ຂອງອຳຊຽນ “One Vision, One Identity, One Community” “ໜ່ົ ງວໄິ ສທດັ , ໜົ່ ງເອກະລກັ , ໜົ່ ງປະຊຳຄມົ ”. ເພ່ົ ອຮ່ົ ວມກນັ ໃຫເູ້ ປັນອນັ ໜົ່ ງອນັ ດຽວຂອງບນັ ດຳປະເທດອຳຊຽນ ຄຳຂວນັ ຂອງກ່ົ ມອຳຊຽນປຽບເໝອນ ຕວົ ແທນລວມຂອງປະຊຳຄມົ ອຳຊຽນ ທົ່ ມີ ຄີ ວຳມແຕກຕົ່ ຳງຫຼຳຍດຳູ້ ນ ນບັ ແຕ່ົ ກຳນນບັ ຖສຳສະໜຳ, ວຖິ ີຊວີ ດິ , ສະພຳບແວດລອູ້ ມ ແລະ ເອກະລກັ ປະຈຳຕວົ ໃຫລູ້ ວມກນັ ເປັນໜົ່ ງ, ເປັນກົ່ ມໃຫຍົ່ ໆເພ່ົ ອໃຊໃູ້ ນກຳນ ກບັ ຊຳດ ອ່ົ ນໆທົ່ ເີ ປັນມະຫຳອຳນຳດເພົ່ ອດງໃຫເູ້ ຂຳົ ເຂຳົູ້ ມຳຊ່ົ ວຍພດັ ທະນຳ ໃຫມູ້ ຄີ ວຳມຈະເລນີ ກຳູ້ ວໜຳູ້ ຂອງແຕ່ົ ລະປະເທດ ໃນອຳຊຽນ  ສນັ ຍຳລກັ ຂອງອຳຊຽນ ສນັ ຍຳລກັ ອຳຊຽນ ສະແດງເຖງິ ຄວຳມສຳມກັ ຄີ ແລະ ກຳນສະໜບັ ສະໜນູ ຂອງປະເທດສະມຳຊກິ ໃນກຳນ ລວມຕວົ ເປັນປກແຜນຂອງ ອຳຊຽນ ປະກອບດວູ້ ຍຮູບຮວງເຂຳົູ້ ສເີ ຫຼອງ, ພນູ້ ສແີ ດງອອູ້ ມຮອບວງົ ກມົ ແມ່ົ ນສຂີ ຳວ ແລະ ສນີ ຳູ້ ເງນິ ໂດຍຮວງເຂຳົູ້ 10 ຕນົູ້ ມດັ ລວມກນັ ໝຳຍເຖງິ 10 ປະເທດລວມກນັ ເພົ່ ອມດິ ຕະພຳບ ແລະ ຄວຳມ ເປັນໜ່ົ ງໃຈດຽວ, ວງົ ກມົ ສະແດງເຖງິ ຄວຳມເປັນເອກະພຳບ ມຕີ ວົ ອກັ ສອນ ” Asean” ສນີ ຳູ້ ເງນິ ຢົ່ ູໃຕພູ້ ຳບຮວງເຂຳົູ້ ສະແດງເຖງິ ຄວຳມມງໝນັູ້ ທ່ົ ຈີ ະເຮດັ ວຽກຮ່ົ ວກນັ ເພ່ົ ອຄວຳມໝນັູ້ ຄງົ ສນັ ຕພິ ຳບເອກະພຳບ ແລະ ຄວຳມກຳູ້ ວໜຳູ້ ຂອງປະເທດສະມຳຊກິ ອຳຊຽນ. ສເີ ຫຼອງ, ສນີ ຳູ້ ເງນິ , ແດງ ແລະ ຂຳວສະແດງເຖງິ ເອກະລກັ ຂອງບນັ ດຳປະເທດສະມຳຊກິ ອຳຊຽນໂດຍແຕົ່ ລະສແີ ມົ່ ນມຄີ ວຳມໝຳຍດົ່ ງັ ນີູ້ ສເີ ຫຼອງ: ໝຳຍເຖງິ ຄວຳມຈະເລນີ ຮ່ົ ງເຮອງ ສນີ ຳູ້ ເງນິ : ໝຳຍເຖງິ ສນັ ຕພິ ຳບ ແລະ ສະຖຽນລະພຳບ ສແີ ດງ: ໝຳຍເຖງິ ຄວຳມກຳູ້ ຫຳນ ແລະ ຄວຳມກຳູ້ ວໜຳູ້ ສຂີ ຳວ: ໝຳຍເຖງິ ຄວຳມບລສິ ດ  ສຳນກັ ງຳນໃຫຍ່ົ ຂອງອຳຊຽນ ສຳນກັ ງຳນເລຂຳທກິ ຳນອຳຊຽນຕງັູ້ ຢ່ົ ູເມອງຈຳກຳຕຳ ປະເທດອນິ ໂດເນເຊຍ ມີ ເລຂຳທກິ ຳນ ອຳຊຽນເປັນຜູ ູ້ 1 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ບລຫິ ຳນ. ສຳນກັ ງຳນໃຫຍົ່ ຂອງອຳຊຽນ  ເລຂຳທກິ ຳນໃຫຍ່ົ ອຳຊຽນ ທົ່ ຳນ ເລ ເລອງມງິ ເລຂຳທກິ ຳນໃຫຍົ່ ຄນົ ປັດຈບນັ  ຄຳທກັ ທຳຍໃນພຳສຳ 10 ອຳຊຽນ - ລຳວ: ສະບຳຍດີ - ຫວຽດນຳມ: ຊນິ ຈ່ົ ຳວ - ສງິ ກຳໂປ: ໜຫີ ົ່ ຳວ - ມຳເລເຊຍ ແລະ ບຣູໄນ: ຊຳລຳມດັ ດຳຕງັ - ອນິ ໂດເນເຊຍ: ຊຳລຳມດັ ຊຽງ - ຟີລບິ ປິນ: ກູມສຕຳ 2 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ - ໄທ: ສະຫວດັ ດີ - ມຽນມຳ: ມງິ ກຳລຳບຳ - ກຳປູເຈຍ: ຊວົ ສເດ  ດອກໄມປູ້ ະຈຳຊຳດຂອງ 10 ປະເທດອຳຊຽນ ປະເທດບູຼໄນ (ດອກຊມິ ປ) ປະເທດກຳປູເຈຍ (ດອກລຳດວນ) ປະເທດອນິ ໂດເນເຊຍ (ດອກກວູ້ ຍໄມລູ້ ຳຕີ) ປະເທດລຳວ (ດອກຈຳປຳ) 3 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ປະເທດມຳເລເຊຍ (ດອກໄມໃູ້ ໝ່ົ ) ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ປະເທດຟີລບີ ປິນ (ດອກແກວູ້ ) ປະເທດສງິ ກະໂປ (ດອກກວູ້ ຍໄມແູ້ ວນດຳູ້ ) ປະເທດໄທ (ດອກຄູນ) ປະເທດຫວຽດນຳມ (ດອກບວົ ) ປະເທດພະມຳູ້ (ດອກປະດ່ົ ູ) 4 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ  ວນັ ອຳຊຽນ: ໄດກູ້ ຳນດົ ເອຳົ ວນັ ທີ 8 ສງິ ຫຳ ຂອງທກປີເປັນວນັ ອຳຊຽນ  ເພງປະຈຳອຳຊຽນ: ແມົ່ ນເພງ ASEAN WAY  ໄດກູ້ ຳດໃຫອູ້ ຳຊຽນ ແລະ ປະເທດສະມຳຊກິ ປະຕບິ ດັ ຕຳມຫຼກັ ກຳນດ່ົ ງັ ນ:ີູ້ 1. ເຄຳົ ລບົ ເອກະລຳດ, ອະທປິ ະໄຕ, ຄວຳມສະເໝພີ ຳບ, ບູລະນະພຳບແຫ່ົ ງດນິ ແດນ ແລະ ເອກະລກັ ແຫົ່ ງຊຳດຂອງ ລດັ ສະມຳຊກິ ອຳຊຽນທໝັ ດົ 2. ຜູກພນັ ແລະ ຮບັ ຜດິ ຊອບຮ່ົ ວມກນັ ໃນກຳນເພົ່ ມີ ສນັ ຕພິ ຳບ, ຄວຳມໝນັູ້ ຄງົ ແລະ ຄວຳມມົ່ ງັ ຄ່ົ ງັ ຂອງພູມພີ ຳກ 3. ບ່ົ ຮກຮຳນ ຫຼ ຂົ່ ມົ ຂ່ົ ູວ່ົ ຳຈະໃຊກູ້ ຳລງັ ຫຼ ກຳນກະທຳໃດໆໃນລກັ ສະນະທົ່ ຂີ ດັ ຕົ່ ກດົ ໝຳຍລະຫວ່ົ ຳງປະເທດ 4. ຍດຕຂິ ພູ້ ພິ ຳກໂດຍສນັ ຕິ 5. ບົ່ ແຊກແຊງກດິ ຈະກຳນພຳຍໃນຂອງລດັ ສະມຳຊກິ ອຳຊຽນ 6. ເຄຳົ ລບົ ສດິ ທຂິ ອງລດັ ສະມຳຊກິ ທກລດັ ໃນກຳນດຳລງົ ປະຊຳຊຳດຂອງຕນົ ໂດຍປຳສະຈຳກກຳນແຊກແຊງ, ກຳນ ບົ່ ທຳຮຳູ້ ຍ ແລະ ກຳນບງັ ຄບົ ຈຳກພຳຍນອກ 7. ປກສຳຫຳລສະຖຳນທົ່ ເີ ພ່ົ ມີ ພູນໃນເລົ່ ອງທົ່ ມີ ຜີ ນົ ກະທບົ ຢົ່ ຳງຮຳູ້ ຍແຮງຕ່ົ ຜນົ ປະໂຫຍດຮ່ົ ວມກນັ ຂອງກ່ົ ມອຳຊຽນ 8. ຢດໝນັູ້ ຕົ່ ຫກຼັ ນຕິ ກິ ຳ, ທຳມະພບິ ຳນ, ຫກຼັ ກຳນປະຊຳທປິ ະໄຕ ແລະ ລດັ ຖະບຳນຕຳມລດັ ຖະທຳມະນນູ 9. ເຄຳົ ລບົ ເສລພີ ຳບພນູ້ ຖຳນ, ກຳນສ່ົ ງົ ເສມີ ແລະ ຄມູ້ ຄອງສທິ ະມະນດ ແລະ ກຳນສົ່ ງົ ເສມີ ຄວຳມຍດຕທິ ຳຂອງສງັ ຄມົ 10.ຢດຖກດົ ບດັ ສະຫະປະຊຳຊຳດ ແລະ ກດົ ໝຳຍລະຫວົ່ ຳງປະເທດ ລວມເຖງິ ກດົ ໝຳຍມະນດສະທຳລະຫວົ່ ຳງປະ ເທດ ທົ່ ປີ ະເທດອຳຊຽນຍອມຮບັ 11. ຍກົ ເວນັູ້ ຈຳກກຳນມສີ ່ົ ວນຮົ່ ວມຄກຄຳມອະທໄິ ຕ, ບູລະນະພຳບແຫ່ົ ງດນິ ແດນ ຫຼ ສະຖຽນລະພຳບທຳງກຳນ ເມອງ ແລະ ເສດຖະກດິ ຂອງປະເທດສະມຳຊກິ ອຳຊຽນ 12.ເຄຳົ ລບົ ໃນວດັ ທະນະທຳ, ພຳສຳ ແລະ ສຳສະໜຳ ທົ່ ແີ ຕກຕ່ົ ຳງກນັ ຂອງປະເທດອຳຊຽນ 13.ມສີ ່ົ ວນຮ່ົ ວມກບັ ອຳຊຽນໃນກຳນສຳູ້ ງໃນກຳນສຳູ້ ງຄວຳມສຳພນັ ກບັ ພຳຍນອກ ທງັ ໃນດຳູ້ ນກຳນເມອງ, ເສດຖະ ກດິ ແລະ ສງັ ຄມົ ໂດຍບົ່ ກດີ ກນັູ້ ແລະ ບົ່ ເລອກປະຕບິ ດັ 14.ຢດໝນັູ້ ໃນກດົ ກຳນຄຳູ້ ພະຫພຳຄີ ແລະ ລະບອບຂອງອຳຊຽນ  ເປົ້ຳູ ໝຳຍສຳຄນັ ຂອງປະຊຳຄມົ ເສດຖະກດິ ອຳຊຽນ ຫຼ AEC ມີ 4 ດຳູ້ ນຄ: 1. ເປັນຕະຫຳຼ ດ ແລະ ຖຳນກຳນຜະລດິ ຮົ່ ວມກນັ 2. ສຳູ້ ງຂດີ ຄວຳມສຳມຳດທຳງເສດະກດິ 3. ສຳູ້ ງຄວຳມເທ່ົ ຳົ ທຽມໃນກຳນພດັ ທະນຳດຳູ້ ນເສດຖະກດິ 4. ກຳນພດັ ທະນຳໃຫເູ້ ຂຳົູ້ ກບັ ເສດຖະກດິ ໂລກ  ກອບຄວຳມຮ່ົ ວມມ ສຳລບັ ກອບຄວຳມຮົ່ ວມມ ກອງປະຊມເຈຳົູ້ ໜຳູ້ ທ່ົ ອີ ຳວໂສດຳູ້ ນເສດຖະກດິ ອຳຊຽນ ໃນວນັ ທີ 21-22 ກນັ ຍຳ 2004 ທ່ົ ບີ ຳງກອກ ສຳມຳດຫຳຂສູ້ ະຫຼບເນອູ້ ໃນທ່ົ ສີ ຳຄນັ ກົ່ ຽວກບັ ມຳດຕະກຳນຮ່ົ ວມກນັ ທ່ົ ຈີ ະໃຊກູ້ ບັ ກຳນລວມ ກົ່ ມສນິ ຄຳູ້ ແລະ ບລກິ ຳນ ເປັນຕນົູ້ ແມົ່ ນກຳນເປີດເສລກີ ຳນຄຳູ້ ສນິ ຄຳູ້ , ກຳນຄຳູ້ ບລກິ ຳນ, ກຳນລງົ ທນ, ກຳນອຳນວຍ 5 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ຄວຳມສະດວກດຳູ້ ນກຳນຄຳູ້ ແລະ ກຳນລງົ ທນ, ກຳນສ່ົ ງົ ເສມີ ກຳນຄຳູ້ ແລະ ກຳນລງົ ທນ ແລະ ຄວຳມຮົ່ ວມມໃນ ດຳູ້ ນອ່ົ ນໆດົ່ ງັ ນ:ີູ້ 1. ກຳນຄຳູ້ ສນິ ຄຳູ້ : ຈະເລົ່ ງັ ຫຼດພຳສສີ ນິ ຄຳູ້ ໃນ Priority Sectors (ກະເສດຕະກອນ, ກຳນປະມງົ , ຜະລດິ ຕະພນັ ໄມ,ູ້ ຜະລດິ ຕະພນັ ຢຳງ, ສົ່ ງິ ທ່ົ , ຍຳນພຳຫະນະ, ອເີ ລກັ ໂທນກິ , ເທກັ ໂນໂລຊສີ ຳນສຳລະສນົ ເທດ ແລະ ສຳຂຳສຂະ ພຳບ) ເປັນ 0% ໄວຂນູ້ ຈຳກກອບ AFTA ອນັ ເກົ່ ຳົ 3 ປີ ຄຈຳກ 2010 ເປັນ 2007 ສຳລບັ ສະມຳຊກິ ອຳຊຽນຈຳກ ອນັ ເກ່ົ ຳົ 6 ປະເທດ ແລະ ປີ 2015 ເປັນ 2012, ສຳລບັ ປະເທດ CLMV ໂດຍໄດກູ້ ຳນດົ ເພດຳນສຳລບັ ສນິ ຄຳູ້ ທງັ ໝດົ ໃນ Priority Sectors ບົ່ ຕອູ້ ງກຳນເລ່ົ ງັ ຫຼດພຳສໄີ ວທູ້ ີ 15%. 2. ກຳນຄຳູ້ ບລກິ ຳນ: ຈະເລ່ົ ງັ ເປີດເສລຂີ ຳສຳບລກິ ຳນໃນ Priority Sectors (ສຳຂຳສຂະພຳບ, e-ASEAN ທ່ົ ອງ ທົ່ ຽວ ແລະ ກຳນຂນົ ສົ່ ງົ ທຳງອຳກຳດ) ພຳຍໃນປີ 2010 ທງັ ນໃີູ້ ຫໃູ້ ຊູ້ ASEAN-X formula ໄດ.ູ້ 3. ກຳນລງົ ທນ: ຈະເລ່ົ ງັ ເປີດກຳນລງົ ທນໃນລຳຍກຳນສະຫງວນ (Sensitive List) ພຳຍໃນປີ 2010 ສຳລບັ ອຳ ຊຽນເກົ່ ຳົ 6 ປະເທດ, ໃນປີ 2013 ສຳລບັ ຫວຽດນຳມ ແລະ ປີ 2015 ສຳລບັ ກຳປູເຈຍ, ລຳວ ແລະ ພະມຳູ້ ໂດຍໃຫູ້ ໃຊູ້ ASEAN-X formula ໄດູ້ ແລະ ສ່ົ ງົ ເສມີ ກຳນຜະລດິ ໃນອຳຊຽນ ໂດຍກຳນຈດັ ຕງັູ້ ເຄອຂົ່ ຳຍ ASEAN free trade zones ເພ່ົ ອສ່ົ ງົ ເສມີ ກຳນຊວູ້ ດັ ຖດບິ ແລະ ຊນິູ້ ສົ່ ວນທ່ົ ຜີ ະລດິ ໃນອຳຊຽນ (outsourcing) ແລະ ດຳເນນີ ມຳດຕະກຳນຮ່ົ ວມເພ່ົ ອດງດດູ FDI 4. ກຳນອຳນວຍຄວຳມສະດວກດຳູ້ ນກຳນຄຳູ້ ແລະ ກຳນລງົ ທນ: ເຊ່ົ ງິ ປະກອບດວູ້ ຍເລົ່ ອງຕ່ົ ຳງໆຄ: ກດົ ວ່ົ ຳດວູ້ ຍແຫົ່ ຼງ ກຳເນດີ ສນິ ຄຳູ້ , ພທິ ກີ ຳນສລະກຳກອນມຳດຕະຖຳນ (standard and conformance), ກຳນອຳນວຍຄວຳມສະ ດວກດຳູ້ ນກຳນຂນົ ສ່ົ ງົ ແລະ logistics service ສຳລບັ ກຳນຂນົ ສົ່ ງົ ກຳນອຳນວຍຄວຳມສະດວກດຳູ້ ນກຳນທ່ົ ອງທ່ົ ຽ ວໃນອຳຊຽນ ແລະ ກຳນເຄ່ົ ອນຍຳູ້ ຍຂອງນກັ ທລະກດິ , ຜູຊູ້ ່ົ ຽວຊຳນ, ຜູປູ້ ະກອບອຳຊບີ ແລະ ແຮງງຳນທ່ົ ມີ ສີ ມີ . 5. ກຳນສົ່ ງົ ເສມີ ກຳນຄຳູ້ , ກຳນລງົ ທນ ແລະ ຄວຳມຮົ່ ວມມໃນດຳູ້ ນອົ່ ນໆ: ມຊີ ບັ ສນິ ທຳງປັນຍຳ, ຄວຳມຮົ່ ວມມດຳູ້ ນ ອດສະຫະກຳ ແລະ ກຳນພດັ ທະນຳຊບັ ພະຍຳກອນມະນດ, ພທິ ສີ ຳນວົ່ ຳດວູ້ ຍກຳນລວມກ່ົ ມລຳຍສຳຂຳຂອງອຳຊຽນ 11 ສຳຂຳໃນກຳນກຳນດົ ມຳດຕະກຳນຮ່ົ ວມກນັ ເຊ່ົ ງິ ກົ່ ຽວຂອູ້ ງກບັ ທກສຳຂຳເຊົ່ ນັ ດຽວກບັ ໃນກອບຄວຳມຕກົ ລງົ ອົ່ ນໆ ແລະ ມຳດຕະກຳນສະເພຳະສຳລບັ ກຳນລວມກົ່ ມແຕົ່ ລະສຳຂຳນນັູ້ ໆ ໂດຍລວມຢ່ົ ູໃນແຜນກຳນລວມກ່ົ ມ (Road map)  ກຳນລວມກົ່ ມສນິ ຄຳູ້ ແລະ ບລກິ ຳນ 11 ສຳຂຳນຳຮົ່ ອງ ກຳນລວມກົ່ ມສນິ ຄຳູ້ ແລະ ບລກິ ຳນ 11 ສຳຂຳນຳຮົ່ ອງ ຖວົ່ ຳເປັນກຳນເປີດເສລດີ ຳູ້ ນກຳນຄຳູ້ ແລະ ບລກິ ຳນ ເພົ່ ອສົ່ ງົ ເສມີ ກຳນແບ່ົ ງງຳນກນັ ຜະລດິ ຕະພນັ ສນິ ຄຳູ້ ແລະ ບລກິ ຳນພຳຍໃນອຳຊຽນດວູ້ ຍກນັ ໂດຍຈະເນນັູ້ ໃຊວູ້ ດັ ຖ ດບິ ພຳຍໃນອຳຊຽນເປັນຫຼກັ ຕຳມຄວຳມສຳມຳດ. ເນົ່ ອງຈຳກວ່ົ ຳແຕົ່ ລະປະເທດມວີ ດັ ຖດບິ ທົ່ ບີ ົ່ ຄກນັ ຖຳູ້ ຈະໃຫຜູ້ ະ ລດິ ທກຢົ່ ຳງຈະເປັນກຳນເພົ່ ມີ ຕນົູ້ ທນສນິ ຄຳູ້ ແບບເສຍລຳູ້ ໆ. ສຳລບັ 11 ສຳຂຳນຳຮົ່ ອງມດີ ່ົ ງັ ນ:ີູ້ 1. ສຳຂຳຜະລດິ ຕະພນັ ກຳນກະເສດ 2. ສຳຂຳກຳນປະມງົ 3. ສຳຂຳຜະລດິ ຕພນັ ຢຳງ 4. ສຳຂຳສົ່ ງິ ທ່ົ 5. ສຳຂຳຍຳນພຳຫະນະ 6 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ 6. ສຳຂຳຜະລດິ ຕະພນັ ໄມ ູ້ 7. ສຳຂຳອເີ ລກັ ໂທນຼ ກິ 8. ສຳຂຳເທກັ ໂນໂລຊສີ ຳລະສນົ ເທດ 9. ສຳຂຳສຂະພຳບ 10.ສຳຂຳກຳນທ່ົ ອງທ່ົ ຽວ 11. ສຳຂຳກຳນບນິ ຕ່ົ ມຳໄດເູ້ ພ່ົ ມີ ອກີ 1 ສຳຂຳເປັນ 12 ສຳຂຳຄ ສຳຂຳໂລຈສິ ະຕກິ ເພ່ົ ອເຮດັ ໃຫກູ້ ຳນຂນົ ສົ່ ງົ ວດັ ຖດບິ ຕ່ົ ຳງໆມີ ຄວຳມສະດວກສະບຳຍຂນູ້ . ເມ່ົ ອແບົ່ ງທງັ 12 ສຳຂຳຕຳມປະເທດທົ່ ຮີ ບັ ຜດິ ຊອບສຳມຳດແບ່ົ ງໄດດູ້ ົ່ ງັ ນ:ີູ້ ກ. ພະມຳູ້ : ສຳຂຳຜະລດິ ຕະພນັ ກຳນກະເສດ ແລະ ສຳຂຳກຳນປະມງົ ຂ. ມຳເລເຊຍ: ສຳຂຳຜະລດິ ຕະພນັ ຢຳງ ແລະ ສຳຂຳສ່ົ ງິ ທົ່ ຄ. ອນິ ໂດເນເຊຍ: ສຳຂຳຍຳນພຳຫະນະ ແລະ ສຳຂຳຜະລດິ ຕະພນັ ໄມ ູ້ ງ. ຟິລບິ ປິນ: ສຳຂຳອເີ ລກັ ໂທນຼ ກິ ຈ. ສງິ ກະໂປ: ສຳຂຳເທກັ ໂນໂລຊສີ ຳລະສນົ ເທດ ແລະ ສຳຂຳສຂະພຳບ ສ. ໄທ: ສຳຂຳກຳນທ່ົ ອງທົ່ ຽວ ແລະ ສຳຂຳກຳນບນິ ຊ. ຫວຽດນຳມ: ສຳຂຳໂລຈສິ ະຕກິ 7 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ບດົ ທີ 1 ປະຫວດັ ແລະຄວຳມເປັນມຳຂອງອຳຊຽນ 1. ປະຫວດັ ຄວຳມເປັນມຳຂອງອຳຊຽນ ກ່ົ ມອຳຊຽນ ຫຼ ເອນີູ້ ວ່ົ ຳ ສະມຳຄມົ ບນັ ດຳປະຊຳຊຳດອຳຊຕີ ຳເວນັ ອອກສ່ົ ຽງໃຕູ້ ອງົ ກຳນດົ່ ງັ ກ່ົ ຳວໄດຮູ້ ບັ ກຳນ ສຳູ້ ງຕງັູ້ ຂນູ້ ໃນວນັ ທີ 8 ສງິ ຫຳ 1967 ທ່ົ ບີ ຳງກອກ ປະເທດໄທ. ເຊົ່ ງິ ປະກອບມີ 5 ປະເທດເຂຳົູ້ ຮ່ົ ວມ ຄ: ໄທ, ມຳເລ ເຊຍ, ອນິ ໂດເນເຊຍ, ສງິ ກະໂປ ແລະ ຟິລບິ ປິນ. ມຳຮອດປັດຈບນັ ມີ 10 ປະເທດເຂຳົູ້ ຮົ່ ວມ ຄ: - ວນັ ທີ 8 ສງິ ຫຳ ປີ ຄ.ສ 1984 ປະເທດບຣູນຳຍ ໄດເູ້ ຂຳົູ້ ເປັນສະມຳຊກິ - ວນັ ທີ 8 ມງັ ກອນ ປີ ຄ.ສ 1995 ປະເທດຫວຽດນຳມ ໄດເູ້ ຂຳົູ້ ເປັນສະມຳຊກິ - ວນັ ທີ 23 ກລະກດົ ປີ ຄ.ສ 1997 ປະເທດລຳວ ໄດເູ້ ຂຳົູ້ ເປັນສະມຳຊກິ - ວນັ ທີ 23 ກລະກດົ ປີ ຄ.ສ 1997 ປະເທດມຽນມຳ ໄດເູ້ ຂຳົູ້ ເປັນສະມຳຊກິ - ວນັ ທີ 28 ກລະກດົ ປີ ຄ.ສ 1999 ປະເທດກຳປູເຈຍ ໄດເູ້ ຂຳົູ້ ເປັນສະມຳຊກິ 1.1 ຈດປະສງົ ຂອງກຳນສຳູ້ ງຕງັູ້ ສະມຳຄມົ ອຳຊຽນ ຈດປະສງົ ກຳນສຳູ້ ງຕງັູ້ ສະມຳຄມົ ອຳຊຽນແມົ່ ນເພົ່ ອ: - ເລົ່ ງັ ລດັ ກຳນຂະຫຍຳຍຕວົ ທຳງດຳູ້ ນເສດຖະກດິ - ສງັ ຄມົ ແລະ ກຳນພດັ ທະນຳທຳງວດັ ທະນະທຳໃນພຳກ ພນູ້ - ເພ່ົ ອດຳລງົ ແລະ ຮກັ ສຳໄວຊູ້ ົ່ ງສນັ ຕພິ ຳບ ແລະ ຄວຳມໝນັູ້ ຄງົ ໃນພຳກພນູ້ - ເພົ່ ອສົ່ ງົ ເສມີ ກຳນຮ່ົ ວມມຊ່ົ ວຍເຫຼອເຊົ່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ ແລະ ເປີດກວຳູ້ ງກຳນຄຳູ້ ລະຫວົ່ ຳງປະເທດສະມຳຊກິ ອຳຊຕີ ຳເວນັ ອອກສົ່ ຽງໃຕູ້ - ເພົ່ ອສ່ົ ງົ ເສມີ ວຽກງຳນກຳນຄນົູ້ ຄວຳູ້ ກົ່ ຽວກບັ ອຳຊຕີ ຳເວນັ ອອກສ່ົ ຽງໃຕູ້ (ອຳຊອີ ຳຄະເນ) ແລະ ຮກັ ສຳກຳນ ຮົ່ ວມມຢົ່ ຳງສະໜດິ ແໜນູ້ ກບັ ອງົ ກຳນລະຫວົ່ ຳງປະເທດ ແລະ ພຳກພນູ້ ສະມຳຄມົ ດ່ົ ງັ ກົ່ ຳວນີູ້ ຍງັ ໄດຈູ້ ກັ ຕງັູ້ ກຳມະກຳນຖຳວອນ ແລະ ຄະນະກຳມະກຳນພເິ ສດລວມມີ 13 ຄະນະຄ: - ຄະນະກຳມະກຳນຖຳວອນ ວ່ົ ຳດອູ້ ຍ ອຳຫຳນ ແລະ ເສດຖະກດິ - ຄະນະກຳມະກຳນຖຳວອນ ວົ່ ຳດອູ້ ຍ ກຳນສງົ ສນິ ຄຳູ້ ທຳງຖະເລ - ຄະນະກຳມະກອນຖຳວອນ ວ່ົ ຳດອູ້ ຍ ກຳນຂນົ ສງົ ທຳງອຳກຳດ ແລະ ພນົ ລະເຮອນ - ຄະນະກຳມະກຳນຖຳວອນ ວ່ົ ຳດອູ້ ຍ ກຳນຂນົ ສົ່ ງົ ແລະ ໂທລະຄມົ ມະນຳຄມົ - ຄະນະກຳມະກຳນຖຳວອນ ວົ່ ຳດອູ້ ຍ ກຳນຄຳູ້ ແລະ ອດສຳຫະກຳ - ຄະນະກຳມະກຳນຖຳວອນ ວົ່ ຳດອູ້ ຍ ວທິ ະຍຳສຳດ ແລະ ເຕກັ ໂນໂລຊີ - ຄະນະກຳມະກຳນຖຳວອນ ວ່ົ ຳດອູ້ ຍ ກດິ ຈະກຳສງັ ຄມົ ແລະ ວດັ ທະນຳທຳ. - ຄະນະກຳມະກຳນຖຳວອນ ວົ່ ຳດອູ້ ຍ ກຳນທອູ້ ງທ່ົ ຽວ. - ຄະນະກຳມະກຳນຖວູ້ ອນ ວ່ົ ຳດວູ້ ຍ ສ່ົ ມວນຊນົ . - ຄະນະກຳມະກຳນຖຳວອນ ວ່ົ ຳດອູ້ ຍ ກຳນຄງັ . - ຄະນະກຳມະກຳນຖຳວອນ ວ່ົ ຳດອູ້ ຍ ກຳນຄົມມະນຳຄມົ ກຳນບລກິ ຳນຈະລຳຈອນທຳງອຳກຳດ ແລະ ອຕນຍິ ມົ . 8 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ - ຄະນະກຳມະກຳນຖຳວອນປະສຳນງຳນພເິ ສດ. - ຄະນະກຳມະກຳນຖຳວອນ ພເິ ສດແຫ່ົ ງທະນຳຄຳນກຳງ ແລະ ເຈຳົູ້ ໜຳູ້ ທົ່ ກີ ຳນເງນິ ນບັ ແຕົ່ ປີ ຄ.ສ 1975 ນບັ ແຕ່ົ ປີ ຄສ 1967 ຈນົ ເຖງິ ປັດຈບນັ ສະມຳຄມົ ບນັ ດຳປະຊຳຊຳດອຳຊຕີ ຳເວນັ ອອກສ່ົ ຽງໃຕູ້ ໄດຈູ້ ດັ ກອງ ປະຊມສດຍອດອຳຊຽນຂນູ້ ເຖງິ 29 ຄງັູ້ ຄ: ຄງັູ້ ທີ ວນັ ທີ ປະເທດເຈຳົູ້ ພຳບ ສະຖຳນຈດັ ກອງ ປະຊມ ອນິ ໂດເນເຊຍ 1 23-24 ກມພຳ 1976 ມຳເລເຊຍ 2 4-5 ສງິ ຫຳ 1977 ຟີລບິ ປິນ 3 14-15 ທນັ ວຳ 1987 ສງິ ກຳໂປ 4 27-29 ມງັ ກອນ 1992 ໄທ 5 14-15 ທນັ ວຳ 1995 ຫວຽດນຳມ 6 15-16 ທນັ ວຳ 1998 ບຣໄູ ນ 7 5-6 ພະຈກິ 2001 ກຳປູເຈຍ 8 4-5 ພະຈກິ 2002 ອນິ ໂດເນເຊຍ 9 7-8 ຕລຳ 2003 ລຳວ 10 29-30ພະຈກິ 2004 ມຳເລເຊຍ 11 12-14 ທນັ ວຳ 2005 ຟີລບິ ປິນ2 12 11-14 ມງັ ກອນ 20071 ສງິ ກຳໂປ 13 18-22 ພະຈກິ 2007 ໄທ 14 27 ກມພຳ -1 ມນີ ຳ 2009 ແລະ 10-11 ເມສຳ 2009 ໄທ 15 23-25 ຕລຳ 2009 ຫວຽດນຳມ 16 8-9 ເມສຳ 2010 ຫວຽດນຳມ 17 28-30ຕລຳ 2010 ອນິ ໂດເນເຊຍ 18 7-8 ພດສະພຳ 2011 ອນິ ໂດເນເຊຍ 19 17-19 ພະຈກິ 2011 ກຳປູເຈຍ 20 3-4 ເມສຳ 2012 ກຳປູເຈຍ 21 18-19 ພະຈກິ 2012 ບຣໄູ ນ 22 22-23 ເມສຳ 2013 ບຣໄູ ນ 23 9-10 ຕລຳ 2013 ມຽນມຳ 24 10-11 ພດສະພຳ 2014 ມຽນມຳ 25 9-11 ພະຈກິ 2014 ມຳເລເຊຍ 26 27 ເມສຳ 2015 ມຳເລເຊຍ 27 24 ພະຈກິ 2015 ລຳວ 28-29 6-8 ກນັ ຍຳ 2016 ຟີລບິ ປິນ 30 26-27 ເມສຳ 2017 9 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ໃນກຳນປະຊມສດຍອດອຳຊຽນຄງັູ້ ທີ 9 ເມ່ົ ອເດອນ ຕລຳ 2003 ທ່ົ ບີ ຳຫຼີ ປະເທດອນີ ໂດເນເຊຍ ຜູນູ້ ຳໄດູ້ ລງົ ນຳມປະຕຍິ ຳນວ່ົ ຳດວູ້ ຍຄວຳມຮ່ົ ວມມອຳຊຽນ (Declaration of ASEAN Concord II ຫຼ Bali Concord) ເຫນັ ດໃີ ຫມູ້ ກີ ຳນຈດັ ຕງັູ້ ປະຊຳຄມົ ອຳຊຽນ (ASEAN Community) ໃນປີ 2020 ໂດຍມອີ ງົ ປະກອບ 3 ເສຳົ ຫຼກັ ຊົ່ ງໄດແູ້ ກ່ົ : ປະຊຳຄມົ ເສດຖະກດິ ອຳຊຽນ (ASEAN Economic Community: AEC) ຊົ່ ງເປັນເສຳົ ຫຼກັ ສຳຄນັ ມວີ ດັ ຖປະສງົ ເພ່ົ ອສຳູ້ ງຄວຳມຮ່ົ ວມມທຳງເສດຖະກດິ ຊ່ົ ງມຢີ ົ່ ູແລວູ້ ໃຫເູ້ ລກິ ເຊົ່ ງິ ແລະ ກວຳູ້ ງ ຂວຳູ້ ງ ໂດຍດຳເນນີ ກຳນໄປພອູ້ ມໆກບັ ອກີ 2 ເສຳົ ຫກຼັ ໄດແູ້ ກົ່ ປະຊຳຄມົ ກຳນເມອງ ແລະ ຄວຳມໝນັູ້ ຄງົ (ASEAN Security Community) ແລະ ປະຊຳຄມົ ສງັ ຄມົ ແລະ ວດັ ທະນະທຳ (ASEAN Socio-Cultural Community) ເພົ່ ອໃຫສູ້ ອດຄ່ົ ອງກບັ ວໄິ ສທດັ ອຳຊຽນ ຫຼ ASEAN Vision 2020. ຮູບພຳບ 3 ເສຳົ ຫຼກັ ຂອງອຳຊຽນ ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ປະຊຳຄມົ ເສດຖະກດິ ອຳຊຽນ (ASEAN Economic Community : AEC) ໃນກຳນ ປະຊມສດຍອດອຳຊຽນຄງັູ້ ທີ 12 ເມ່ົ ອວນັ ທົ່ ີ 13 ມງັ ກອນ 2007 ທົ່ ເີ ມອງເຊບູ ປະເທດຟິລບິ ປິນ ອຳຊຽນໄດູ້ ປະກຳດປະຕຍິ ຳນເຊບູວົ່ ຳດວູ້ ຍກຳນເລ່ົ ງັ ດົ່ ວນກຳນຈດັ ຕງັູ້ ປະຊຳຄມົ ເສດຖະກດິ ອຳຊຽນໃນໄວຂູ້ ນູ້ ເປັນພຳຍໃນປີ 2015 ແລະ ເພົ່ ອໃຫກູ້ ຳນດຳເນນີ ງຳນມເີ ປົຳູ້ ໝຳຍ ແຜນງຳນ ແລະ ກຳນດົ ເວລຳຊດັ ເຈນ ອຳຊຽນຈ່ົ ງໄດເູ້ ຮດັ AEC Blueprint ຂນູ້ ແລະ ລງົ ນຳມໃນຊ່ົ ວງກຳນປະຊມສດຍອດອຳຊຽນ ຄງັູ້ ທີ 13 ເມົ່ ອວນັ ທີ 20 ພະຈກິ 2007 ປະ ເທດສງິ ງກຳໂປ, ອຳດດີ ນບັ ແຕ່ົ ກ່ົ ຕງັູ້ ອຳຊຽນຈນົ ເຖງິ ປີ 1992 ພບົ ວ່ົ ຳ ອຳຊຽນມຄີ ວຳມຮົ່ ວມກນັ ຫຼຳຍດຳູ້ ນ ລວມທງັ ກຳນຫຼດພຳສລີ ະຫວ່ົ ຳງສະມຳຊກິ ແຕົ່ ບ່ົ ໄດມູ້ ຜີ ນົ ຢ່ົ ຳງເປັນຮູບປະທຳຈນົ ກະທງັູ້ ເຂຳົູ້ ສົ່ ູຍກທສີ ອງ ຫຼ ປະມຳນເມົ່ ອ 20 ປີທແີ ລວູ້ ສະມຳຊກິ ອຳຊຽນໄດເູ້ ລ່ົ ມີ ຕອບຮບັ ກະແສກຳນຈດັ ຕງັູ້ ເຂດກຳນຄຳູ້ ເສລີ ແລະ ມກີ ຳນຫຼດພຳສຢີ ົ່ ຳງເປັນຮູບ ປະທຳພຳຍໃຕເູ້ ຂດກຳນຄຳູ້ ເສລອີ ຳຊຽນ (ASEAN Free Trade Area: AFTA) ລວມທງັ ໄດຮູ້ ບັ ສະມຳຊກິ ໃໝົ່ ເພົ່ ມີ ຂນູ້ ອກີ . 2. ໂຄງຮົ່ ຳງກຳນຈດັ ຕງັູ້ ຂອງອຳຊຽນ ລະບບົ ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ຂອງສະມຳຄມົ ປະຊຳຊຳດອຳຊຽນປະກອບມດີ ່ົ ງັ ຕ່ົ ໄປນ:ີູ້  ຫວົ ໜຳູ້ ລດັ ຖະບຳນອຳຊຽນ 10 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ເປັນອງົ ກຳນທ່ົ ມີ ອີ ຳນຳດສູງສດຂອງອຳຊຽນ ແລະ ມກີ ຳນປະຊມນຳກນັ ຢ່ົ ຳງເປັນທຳງກຳນ ທກໆ 3 ປີ ແລະ ບ່ົ ເປັນທຳງກຳນຢົ່ ຳງໜອູ້ ຍ 1 ຄງັູ້ ເພ່ົ ອວຳງທດິ ທຳງ ແລະ ແຜນກຳນເຄ່ົ ອນໄຫວຂອງອຳຊຽນ.  ເລຂຳທກິ ຳນໃຫຍົ່ ເຊ່ົ ງິ ມຖີ ຳນະຕຳແໜົ່ ງທຽບເທົ່ ຳົ ລດັ ຖະມນົ ຕ,ີ ມໜີ ຳູ້ ທົ່ ແີ ນະນຳ, ສມົ ທບົ ຜນັ ຂະຫຍຳຍກຳນເຄົ່ ອນໄຫວຂອງອຳ ຊຽນ ຕະຫອຼ ດໄລຍະກອງປະຊມລດັ ຖະນຕອີ ຳຊຽນ, ຕະຫອຼ ດໄລຍະກອງປະຊມຂອງຄະນະປະຈຳອຳຊຽນ.  ຄະນະປະຈຳອຳຊຽນ ແມ່ົ ນອງົ ກຳນປະຕບິ ດັ ນະໂຍບຳຍ ແລະ ປະສຳນງຳນຂອງອຳຊຽນ, ມໜີ ຳູ້ ທົ່ ລີ ຳຍງຳນໂດຍກງົ ຕົ່ ກອງປະຊມ ບນັ ດຳລດັ ຖະມນົ ຕກີ ຳນຕ່ົ ຳງປະເທດ. ເຊົ່ ງິ ແມົ່ ນລດັ ຖະມນົ ຕກີ ຳນຕົ່ ຳງປະເທດຂອງປະເທດເຈຳົູ້ ພຳບຈດັ ກອງປະຊມ ນອກຈຳກນຍີູ້ ງັ ມໜີ ຳູ້ ທ່ົ ທີ ບົ ທວນວຽກງຳນຂອງຄະນະກຳມະກຳນ, ແນໃສົ່ ຜນັ ຂະຫຍຳຍທດິ ທຳງນະໂຍບຳຍ ທ່ົ ກີ ອງ ປະຊມບນັ ດຳລດັ ຖະມນົ ຕກີ ຳນຕົ່ ຳງປະເທດວຳງອອກ.  ກອງເລຂຳອຳຊຽນ ກອງເລຂຳອຳຊຽນ ຖກສຳູ້ ງຕງັູ້ ຂນູ້ ຕຳມສນັ ຍຳທົ່ ໄີ ດລູ້ ງົ ນຳມກນັ ໂດຍບນັ ດຳລດັ ຖະມນົ ຕກີ ຳນຕ່ົ ຳງປະເທດ ອຳຊຽນ ໃນກອງປະຊມສດຍອດທ່ົ ີ ບຳຫຼີ ປີ 1976 ເພົ່ ອເພ່ົ ມີ ທະວກີ ຳນປະສຳນສມົ ທບົ ອລະ ກຳນຜນັ ຂະຫຍຳຍ ນະໂຍບຳຍໂຄງກຳນ ແລະ ກຳນເຄ່ົ ອນໄຫວຂອງໜ່ົ ວຍງຳນຕົ່ ຳງໆຂອງອຳຊຽນ ແລະ ກອງເລຂຳອຳຊຽນໄດມູ້ ກີ ຳນ ປັບປງໜຳູ້ ວຽກ ແລະ ຜນັ ຂະຫຍຳຍວຽກງຳນໃຫດູ້ ກີ ວົ່ ຳເກົ່ ຳົ .  ກອງເລຂຳອຳຊຽນແຫົ່ ງຊຳດ ແຕົ່ ລະປະເທດອຳຊຽນ ມກີ ອງເລຂຳແຫ່ົ ງຊຳດສງັ ກດັ ໃນກະຊວງກຳນຕ່ົ ຳງປະເທດ ມໜີ ຳູ້ ທົ່ ຈີ ດັ ຕງັູ້ ແລະ ຜນັ ຂະຫຍຳຍກຳນເຄົ່ ອນໄຫວວຽກງຳນພວົ ພນັ ກບັ ອຳຊຽນໃນລະດບັ ປະເທດ ມຕີ ຳແໜ່ົ ງເປັນຫວົ ໜຳູ້ . 3. ຖະແຫຼງກຳນ ແລະ ສນັ ຍຳ ນບັ ແຕ່ົ ມສູ້ ຳູ້ ງຕງັູ້ ຂນູ້ ມຳຈນົ ຮອດປີ ຄ.ສ 2005 ສະມຳຄມົ ອຳຊຽນໄດມູ້ ຖີ ະແຫງຼ ກຳນ ແລະ ສນັ ຍຳຫຳຼ ຍສະ ບບັ ເຊົ່ ນັ : - ຖະແຫງຼ ກຳນບຳງກອນ ໃນວັ ນທີ 8 ສງິ ຫຳ 1967 ວົ່ ຳດວູ້ ຍກຳນສຳູ້ ງຕງັູ້ ສະມຳຄມົ ອຳຊຽນ - ຖະແຫງຼ ກຳນກວົ ລຳລຳເປີໃນວນັ ທີ 27 ພະຈກິ 1971 ວ່ົ ຳດວູ້ ຍເຂດສນັ ຕພິ ຳບ,ອດິ ສະລະພຳບ ແລະ ເປັນກຳງ - ຖະແຫງຼ ກຳນທ່ົ ເີ ກຳະບຳຫຼີ ໃນວນັ ທີ 27 ກມພຳ 1976 ວ່ົ ຳດວູ້ ຍຄວຳມປອງດອງອຳຊຽນ - ຖະແຫງຼ ກຳນມະນລີ ຳ ໃນວນັ ທີ 25 ທນັ ວຳ 1987 ວ່ົ ຳດວູ້ ຍກຳນຢັງູ້ ຢນຕົ່ ຖະແຫຼງກຳນ ວົ່ ຳດວູ້ ຍຄວຳມປອງ ດອງກ່ົ ຽວກບັ ບນັ ດຳປະຊຳຊຳດຂອງອຳຊຽນ - ຖະແຫຼງກຳນເຂດສນັ ຕພິ ຳບ - ຖະແຫຼງກຳນສງິ ກະໂປ ໃນວນັ ທີ 28 ມງັ ກອນ 1992 ວ່ົ ຳດວູ້ ຍກຳນຮົ່ ວມມທຳງດຳູ້ ນກຳນເມອງ ແລະ ຄວຳມໝນັ ຄງົ ຂອງອຳຊຽນ - ຖະແຫຼງກຳນ 1995 ວ່ົ ຳດວູ້ ຍຈດປະສງົ ກຳນເຂຳົູ້ ເປັນສະມຳຊກິ ອຳຊຽນ ຂອງທກປະເທດໃນອຳຊອີ ຳຄະເນ (ອຳຊຕີ ຳເວນັ ອອກສົ່ ຽງໃຕ)ູ້ ກົ່ ອນສະຕະວດັ ທີ 21 ແລະ ຖະແຫງຼ ກຳນອົ່ ນໆອກີ ໃນຕົ່ ມຳ. ສນັ ຍຳຂອງສະມຳຄມົ ອຳຊຽນປະກອບມ:ີ - ສນົ ທສິ ນັ ຍຳທ່ົ ເີ ກຳະບຳຫຼີ ໃນວນັ ທີ 24 ກມພຳ 1976 ເອນີູ້ ວົ່ ຳສນົ ທສິ ນັ ຍຳໄມຕຼຈີ ດິ ແລະ ກຳນຮົ່ ວມມໃນ ອຳຊອີ ຳຄະເນ - ອະນສນັ ຍຳມະນລີ ຳ ວນັ ທີ 15 ທນັ ວຳ 1987 ວ່ົ ຳດວູ້ ຍອະນສນັ ຍຳດດັ ແກສູ້ ນົ ທສິ ນັ ຍຳໄມຕຼຈີ ດິ ແລະ ກຳນ ຮົ່ ວມມໃນອຳຊອີ ຳຄະເນ - ສນົ ທສິ ນັ ຍຳ 1995 ວ່ົ ຳດວູ້ ຍເຂດປອດອຳວດນວິ ເຄຍຼ ໃນອຳຊອີ ຳຄະເນ ແລະ ອ່ົ ນໆ 11 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ 4. ປະເທດສະມຳຊກິ ອຳຊຽນ ປະເທດສະມຳຊກິ ອຳຊຽນ 10 ປະເທດຄ: ລ/ດ ຊ່ົ ນະຄອນ ເນອູ້ ທ່ົ ກີ ມ2 ພນົ ລະເມອງ ພຳສຳທຳງ ຫໜ ສນີ ຄຳູ້ ສົ່ ງົ ອອກ 5.770 422,675 ກຳນ ເງນິ ຕຳປະ ຕນົູ້ ຕ ປະເທດ ຫວຼ ງ ມຳເລ ຈຳຊຳດ (2014) ໂດລຳບຣູ ນຳູ້ ມນັ , ອຳຍ ບຳນ 253,609,6 ບຳຣຳຊຳອນິ ແກ໊ສທຳມະຊຳດ 43 (2014) ໂດເນເຊຍ ນຳຍ 1 ບຣູນຳຍ ດຳເຊຣີ 6,803,699 ນຳູ້ ມນັ ອຳຍແກດັ , ພຳສຳລຳວ ຣູເປຍ ຜະລດິ ຕະພນັ ເບກຳວນັ (2014) ຈຳກໄມ ູ້ ແລະ ມຳເລເຊຍ ກບີ ແຜ່ົ ນແພ 2 ອນີ ໂດເນ ຈຳກຳຕຳ 1.904.569 30,073,35 ເຄົ່ ອງນ່ົ ງຫ່ົ ມົ , ເຊຍ 3 (2014) ມຽນມຳ ຣງິ ກດິ ມຳ ແຜ່ົ ນແພ,ກະແສ ເລເຊຍ ໄຟຟຳູ້ ,ໄມທູ້ ົ່ ອນ, 3 ສປປ ວຽງຈນັ 236.800 55,746,25 ຟີລບິ ປິນໂນ ໄມອູ້ ດັ ,ກຳເຟ ລຳວ 3 (2014) ແລະ ພຳສຳ ຢັດ ນຳູ້ ມນັ ປຳມ, ນຳູ້ ມນັ ດບິ , 4 ມຳເລ ກວົ ລຳລຳ 329.758 107,668,23 ອງັ ກດິ ເປໂຊຟີລບິ ຜະລດິ ຕະພນັ ເຊຍ ເປີ 1 (2014) ປິນ ມຳເລ,ຈນີ ເຄ່ົ ອງໄຟຟຳູ້ ແລະ 5 ມຽນມຳ ເນປິດ 678.500 5,567,301 ກຳງ,ຕຳມນິ ໂດລຳສງິ ເອເລກັ ໂທນກິ (2014) ແລະ ອງັ ກດິ ກະໂປ ຜະລດິ ຕະພນັ 6 ຟີລບິ ປິນ ມະນລີ ຳ 300.000 ຈຳກກະສກິ ຳ 7 ສງິ ກະໂປ ສງິ ກະໂປ 699 ແລະ ຈຳກທະເລ, ໄມທູ້ ົ່ ອນ,ແຮ່ົ ທຳດ,ເພດັ ພອຍ, ກຳນຄຳູ້ ຊຳຍແດນ ເຄົ່ ອງນົ່ ງ,ຜະລດິ ຕະພນັ ປະເພດສົ່ ໄຟຟຳູ້ ,ຜະລດິ ຕະ ພນັ ເອເລກັ ໂທ ນກິ ແລະ ນຳູ້ ມນັ ໝຳກພຳູ້ ວດບິ ເຄ່ົ ອງໃຊໄູ້ ຟຟຳູ້ , ເຄ່ົ ອງກນົ ຈກັ , ເຄ່ົ ອງປະກອບ, ນຳູ້ ມນັ ເຊອູ້ ໄຟ 12 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ 8 ໄທ ບຳງກອກ 513.115 67,741,401 ພຳສຳໄທ ບຳດ ຜະລດິ ຕະພນັ , (2014) ດງົ ແຜ່ົ ນແພ,ເຄ່ົ ອງ ຫຣຽນ 9 ຫວຽດນ ຮົ່ ຳໂນຍູ້ 331.689 93,421,835 ໃຊໄູ້ ຟຟຳູ້ ,ຄອມ ມຳ (2014) ຫວຽດນຳມ ພວິ ເຕີ 10 ກຳປູເຈຍ ພະນມົ 181.040 15,458,332 ຂະເໝນ ເຂຳົູ້ ,ນຳູ້ ມນັ ດບິ , ເປັນ (2014) ກງູ້ ,ແຜ່ົ ນແພ,ກຳ ເຟ,ຢຳງພຳລຳ ແລະເຄົ່ ອງນົ່ ງຫ່ົ ມົ ໄມທູ້ ົ່ ອນ, ຢຳງພຳລຳ,ຜະລດິ ຕະພນັ ກະສກິ ຳ, ຜະລດິ ຕະພນັ ຈຳກເພດັ ພອຍ 13 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ບດົ ທີ 2 ມະໂນພຳບກ່ົ ຽວກບັ ວດັ ທະນະທຳລຳວແລະອຳຊຽນ 1. ຄວຳມສຳນກກ່ົ ຽວກບັ ວດັ ທະນະທຳລຳວ ວດັ ທະນະທຳ ແມ່ົ ນຄນຄົ່ ຳອນັ ລວມຍອດຂອງບນັ ດຳຜະລດິ ຕະພນັ ທຳງດຳູ້ ນວດັ ຖ ແລະ ຈດິ ໃຈ ທ່ົ ມີ ະນດ ສຳູ້ ງຂນູ້ ມຳໄດໃູ້ ນຂະບວນວວິ ດັ ຂອງປະຫວດັ ສຳດ ແລະ ມພີ ຳລະບດົ ບຳດອນັ ສຳຄນັ ໃນກຳນປະກອບສຳູ້ ງຄນົ ໃຫູ້ ກຳຍເປັນຄນົ ກຳູ້ ວໜຳູ້ ສວີ ໄິ ລ. ວດັ ທະນະທຳ ແລະ ມລະດກົ ວດັ ທະນະທຳຂອງບນັ ດຳປະເທດສະມຳຊກິ ອຳຊຽນ ໝຳຍເຖງິ ສ່ົ ງິ ປະກອບ ທງັ ໝດົ ຂອງບນັ ດຳລກັ ສະນະສະເພຳະທຳງດຳູ້ ນຈດິ ໃຈ, ສະຕປິ ັນຍຳ, ຄວຳມຮູສູ້ ກ ແລະ ວດັ ຖທົ່ ເີ ປັນເອກະລກັ ໃຫູ້ ແກ່ົ ສງັ ຄມົ ຫຼ ກ່ົ ມຄນົ ໃນສງັ ຄມົ ໃດໜົ່ ງ ມນັ ປະກອບດວູ້ ຍສລິ ະປະ, ວນັ ນະຄະດ,ີ ແບບແຜນກຳນດຳລງົ ຊວີ ດິ , ລະ ບບົ ຄນຄ່ົ ຳ, ຫວົ ຄດິ ປະດດິ ສຳູ້ ງ, ລະບບົ ພູມປັນຍຳ, ປະເພນີ ແລະ ຄວຳມເຊົ່ ອຖ. ມລະດກົ ວດັ ທະນະທຳໝຳຍເຖງິ : - ບນັ ດຳຄນຄ່ົ ຳ ແລະ ຄວຳມຄດິ ທົ່ ສີ ຳຄນັ ທຳງດຳູ້ ນວດັ ທະນະທຳບນັ ດຳສົ່ ງິ ທ່ົ ກີ ົ່ ສຳູ້ ງ ແລະ ວດັ ຖບູຮຳນ, ເຮອນ ຢ່ົ ູ, ຫໂຮງ, ບ່ົ ອນປະຕບິ ດັ ທຳຄວຳມເຊົ່ ອຖ, ສົ່ ງິ ກ່ົ ສຳູ້ ງເພົ່ ອເປັນບ່ົ ອນເຮດັ ວຽກ, ຜນົ ງຳນດຳູ້ ນທດັ ສະນະສນິ ເຄ່ົ ອງມ (ກຳນໄປຊມົ ສລິ ະປະ), ເຄ່ົ ອງໃຊທູ້ ົ່ ມີ ຄີ ວຳມໝຳຍທຳງດຳູ້ ນປະຫວດັ ສຳດ, ສູນທອນສຳດ ແລະ ວທິ ະຍຳສຳດ. - ບູຮຳນສະຖຳນ ແລະ ບ່ົ ອນຢົ່ ູຂອງມະນດ ສົ່ ງິ ທົ່ ຄີ ນົ ເຮຳົ ສຳູ້ ງຂນູ້ ຫຼ ທຳມະຊຳດ ແລະ ຄນົ ສຳູ້ ງປະສມົ ປະສຳນ ກນັ , ແຫ່ົ ຼງບູຮຳນຄະດີ ແລະ ສະຖຳນທ່ົ ພີ ກັ ພຳອຳໄສຂອງຄນົ ທ່ົ ມີ ຄີ ນຄົ່ ຳສູງໃນແງົ່ ປະຫວດັ ສຳດ, ສູນທອນສຳດ, ມະນດວທິ ະຍຳ ແລະ ສົ່ ງິ ແວດລອູ້ ມ. ເພຳະວົ່ ຳສະຖຳນທົ່ ດີ ່ົ ງັ ກ່ົ ຳວມລີ ກັ ສະນະທຳມະຊຳດພເິ ສດ, ມຄີ ວຳມສຳຄນັ ໃຫຍ່ົ ຫວຼ ງເຊົ່ ນັ : ເປັນສະຖຳນທົ່ ວີ ດັ ທະນະທຳຍງັ ລອດເຫອຼ ແລະ ບົ່ ອນທ່ົ ມີ ເີ ອກະລກັ ຂອງປະເພນສີ ະເພຳະທົ່ ຍີ ງັ ປະ ຕບິ ດັ ກນັ ຢົ່ ູ. - ມລະດກົ ພນູ້ ເມອງ ຫຼ ທົ່ ເີ ລົ່ ຳົ ຂຳນກນັ ມຳ, ຂະນບົ ທຳນຽມຄວຳມເຊົ່ ອຖ ແລະ ນທິ ຳນ, ພຳສຳວນັ ນະຄະດ,ີ ຜະລດິ ຕະພນັ , ສໄີ ມລູ້ ຳຍມ ແລະ ສລິ ະປະພນູ້ ເມອງ, ສະຖຳປັດຕະຍະກຳ, ສລິ ະປະກຳນສະແດງ, ກຳນມົ່ ວນຊ່ົ ນ, ລະບບົ ພູມປັນຍຳພນູ້ ເມອງ ແລະ ທຳນຽມຕ່ົ ຳງໆ, ເທບນຍິ ຳຍ, ຮດີ ຄອງປະເພນີ ແລະ ພທິ ຕີ ່ົ ຳງໆທົ່ ຍີ ງັ ປະຕບິ ດັ ກນັ ຢົ່ ູ. - ມລະດກົ ທ່ົ ຂີ ຽນເປັນຕວົ ໜງັ ສ - ມລະດກົ ວດັ ທະນະທຳຂອງປະຊຳຊນົ , ກຳນປະດດິ ຄດິ ສຳູ້ ງຂອງປະຊຳຊນົ ໃນວດັ ທະນະທຳມະຫຳຊນົ . ຕວົ ຢ່ົ ຳງ: ວດັ ທະນະທຳກຳນຄຳູ້ ແລະ ອດສະຫະກຳ, ຮູບກຳນແຫ່ົ ງກຳນສະແດງອອກຂອງຄວຳມງຳມທ່ົ ໂີ ດດ ເດ່ົ ນັ ຂອງຄນຄົ່ ຳທຳງດຳູ້ ນມະນດວທິ ະຍຳ ແລະ ສງັ ຄມົ ສຳດ ລວມທງັ ດນົ ຕ,ີ ນຳດຕະກຳສນິ , ສລິ ະປະຂຽນແຕມູ້ , ເຄົ່ ອງນົ່ ງຫ່ົ ມົ , ກຳນຫນຼິູ້ ເກມ, ກຳນອອກແບບອດສະຫະກຳ, ຮູບເງຳົ ໂທລະພຳບ, ເພງປະກອບພຳບ, ສລິ ະປະວດີ ໂີ ອ , ສລິ ະປະອອກແບບດວູ້ ຍຄອມພວິ ເຕີ ໃນສງັ ຄມົ ທົ່ ມີ ທີ ່ົ ຳອ່ົ ຽງພດັ ທະນຳຕຳມເທກັ ໂນໂລຊ.ີ 2. ໂຄງສຳູ້ ງທຳງດຳູ້ ນສງັ ຄມົ ລຳວ ແລະ ອຳຊຽນ 2.1 ໂຄງສຳູ້ ງວດັ ທະນະທຳລຳວ ໂຄງສຳູ້ ງວດັ ທະນະທຳລຳວປະກອບມີ 3 ລະບບົ ຄ: - ລະບບົ ກຳນຜະລດິ ຫຼ ກຳນອອກແຮງງຳນ ຊອກຢົ່ ູກະທຳກນິ ຫຳລຽູ້ ງຊບີ ຕນົ ເອງ 14 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ - ລະບບົ ຢ່ົ ູຮ່ົ ວມສຳພນັ ກນັ ປະກອບດວູ້ ຍຄອບຄວົ , ຍຳດວງົ ພງົ ພນັ ກົ່ ມຊນົ , ຄວຳມຜູກພນັ ລະຫວົ່ ຳງກົ່ ມຄນົ ຫຼ ຊມຊນົ ໃນສງັ ຄມົ - ລະບບົ ຄວຳມເຊ່ົ ອຖ ຫຼ ອດມົ ກຳນ ອນັ ປະກອບດວູ້ ຍປັດຊະຍຳ, ສຳສະໜຳ, ສດັ ຈະທຳ, ສນິ ລະທຳ ແລະ ພິ ທກີ ຳຕົ່ ຳງໆ 2.2 ໂຄງສຳູ້ ງວດັ ທະນະທຳອຳຊຽນ ຄະນະກຳມະກຳນວດັ ທະນະທຳ ແລະ ຖະແຫຼງຂົ່ ຳວອຳຊຽນ ໄດວູ້ ຳງໂຄງສຳູ້ ງຂອງກຳນຮ່ົ ວມມກ່ົ ຽວກບັ ມ ລະດກົ ຂອງວດັ ທະນະທຳອຳຊຽນໄວດູ້ ົ່ ງັ ນີູ້ : - ກຳນປົກປັກຮກັ ສຳມລະດກົ ວດັ ທະນະທຳອຳຊຽນ ໃນແຕ່ົ ລະຊຳດ ແລະ ພຳກພນູ້ - ກຳນປົກປັກຮກັ ສຳສມົ ບດັ ບູຮຳນສະຖຳນແຫ່ົ ງຊຳດທຳງດຳູ້ ນວດັ ທະນະທຳ - ກຳນເຊດີ ຊູຮດີ ຄອງປະເພນອີ ນັ ດງີ ຳມ - ກຳນອະນລກັ ອະດດີ ແລະ ມລະດກົ ກຳນຄນົູ້ ຄວຳູ້ , ສລິ ະປະປັນຍຳ ແລະ ວດັ ທະນະທຳ - ກຳນອະນລກັ ອະດດີ ມນູ ເຊອູ້ ແລະ ມລະດກົ ວດັ ທະນະທຳທົ່ ຍີ ງັ ຄງົ ຢ່ົ ູຂອງປະຊຳຊນົ - ກຳນສົ່ ງົ ເສມີ ກຳນສກສຳ, ຄວຳມສຳນກ ແລະ ຄວຳມຮູກູ້ ່ົ ຽວກບັ ວດັ ທະນະທຳ - ກຳນຢນຢັນສກັ ສຂີ ອງວດັ ທະນະທຳອຳຊຽນ - ກຳນສ່ົ ງົ ເສມີ ນະໂຍບຳຍກ່ົ ຽວກບັ ມລະດກົ ແລະ ກດົ ໝຳຍວດັ ທະນະທຳ - ກຳນຮບັ ຮູລູ້ ຂິ ະສດິ ຕົ່ ສມົ ບດັ ທຳງປັນຍຳຂອງສົ່ ວນລວມ - ກຳນປອູ້ ງກນັ ຊບັ ສມົ ບດັ ທຳງວດັ ທະນະທຳ ທ່ົ ມີ ກີ ຳນປົ່ ຽນເຈຳົູ້ ຄອບຄອງແບບຜດິ ກດົ ໝຳຍ - ກຳນນຳໃຊຊູ້ ບັ ພະຍຳກອນ ແລະ ມລະດກົ ວດັ ທະນະທຳທຳງກຳນຄຳູ້ - ກຳນປະສມົ ປະສຳນຂອງວດັ ທະນະທຳ ແລະ ກຳນພດັ ທະນຳ - ກຳນພດັ ທະນະເຄອຂົ່ ຳຍລະດບັ ຊຳດ ແລະ ລະດບັ ພຳກພນູ້ ກົ່ ຽວກບັ ມລະດກົ ວດັ ທະນະທຳອຳຊຽນ - ກຳນສຳູ້ ງຊບັ ພະຍຳກອນສຳລບັ ກຳນເຄ່ົ ອນໄຫວດຳູ້ ນມລະກວດັ ທະນະທຳ - ກຳນພດັ ທະນຳ ແລະ ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ປະຕບິ ດັ ແຜນກຳນຂອງອຳຊຽນ ວົ່ ຳດວູ້ ຍມລະດກົ ວດັ ທະນະທຳ. ຖະແຫງຼ ກຳນດ່ົ ງັ ກົ່ ຳວນໄີູ້ ດລູ້ ງົ ນຳມທົ່ ບີ ຳງກອກ ປະເທດໄທ ຄງັູ້ ວນັ ທີ 25 ກລະກດົ 2000 ໂດຍບນັ ດຳລດັ ຖະມນົ ຕຕີ ົ່ ຳງປະເທດ ເຊ່ົ ງິ ຜູຕູ້ ຳງໜຳູ້ ລດັ ຖະບຳນຂອງບນັ ດຳສະມຳຊກິ ອຳຊຽນ. 3. ປະເພນລີ ຳວບູຮຳນ ແລະ ອຳຊຽນ 3.1 ຄວຳມເປັນມຳຂອງຮດີ ຄອງປະເພນລີ ຳວ ຄຳວົ່ ຳປະເພນີ ໝຳຍເຖງິ ສ່ົ ງິ ທົ່ ນີ ຍິ ມົ ຍດຖປະຕບິ ດັ ກນັ ໃນແຕ່ົ ລະທອູ້ ງຖົ່ ນິ ເປັນແບບແຜນມຳແຕ່ົ ດນົ ນຳນ ເພຳະຖວົ່ ຳເປັນປະໂຫຍດແກ່ົ ຄນົ ໃນແຕ່ົ ລະທອູ້ ງຖົ່ ນິ . ແຕ່ົ ກ່ົ ອນຊຳວລຳວເຮຳົ ໄດຖູ້ ປະຕບິ ດັ ຕຳມຮດີ ສບິ ສອງ ຄອງ ສບິ ສົ່ ີ ຫຼ ເອນີູ້ ອກີ ຢ່ົ ຳງໜົ່ ງວ່ົ ຳ ປະເພນີ 12 ເດອນ. ປະເພນລີ ຳວໄດສູ້ ບທອດມຳແຕົ່ ບູຮຳນນະກຳນ ຢ່ົ ູເທງິ ແຜົ່ ນດນິ ອນັ ກວຳູ້ ງໃຫຍ່ົ ແລະ ອດມົ ສມົ ບູນຂອງ ຊຳດລຳວ ແລະ ກໄດມູ້ ກີ ຳນສບຕົ່ ຂະຫຍຳຍຢົ່ ຳງຕົ່ ເນ່ົ ອງມຳເປັນເວລຳດນົ ນຳນ ແຕ່ົ ສະໄໝບູຮຳນ. ຈຳກນນັູ້ ຮດີ ຄອງ ປະເພນລີ ຳວກຳນເຊົ່ ອຖ, ກຳນປະຕບິ ດັ ກໄດມູ້ ກີ ຳນລກັ ສະນະກວຳູ້ ງຂວຳງ ແລະ ອດມົ ສມົ ບູນຂນູ້ ໂດຍສະເພຳະ ແມ່ົ ນຢ່ົ ູໃນສະໄໝເຈຳົູ້ ຟຳູ້ ງົ່ມ ເຊົ່ ງິ ໄດນູ້ ຳເອຳົ ສຳສະໜຳພດເຂຳົູ້ ມຳເຜີຍແຜ່ົ ແລະ ສຳສະໜຳດົ່ ງັ ກົ່ ຳວນນັູ້ ກໄດນູ້ ຳເອຳົ ຄວຳມຈະເລນີ ສວີ ໄິ ລ ທຳງດຳູ້ ນກຳນສກສຳວດັ ທະນະທຳເຂຳົູ້ ມຳເຜຍີ ແຜົ່ ຢ່ົ ູໃນຜນແຜ່ົ ນດນິ ລຳວ. ວດັ ໄດກູ້ ຳຍເປັນສູນກຳງທຳງດຳູ້ ນວດັ ທະນະທຳ, ເປັນບ່ົ ອນເຕຳົູ້ ໂຮມປະຊຳຊນົ , ເປັນບ່ົ ອນເຮດັ ບນສນິ ກນິ ທຳນ. ເຊ່ົ ງິ ມພີ ະສງົ ສຳມະເນນເປັນຕວົ ແທນໃນກຳນເຜີຍແຜົ່ ຄວຳມຮູທູ້ ຳງດຳູ້ ນກຳນສກສຳ, ຮດີ ຄອງປະເພນຕີ ່ົ ຳງໆ. 15 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ສະນນັູ້ ຈົ່ ງເວຳົູ້ ໄດວູ້ ົ່ ຳຄວຳມເປັນມຳຂອງປະເພນລີ ຳວ ແມົ່ ນໄດສູ້ ບທອດມຳແຕົ່ ບູຮຳນນະກຳນ ໄດກູ້ ຳຍເປັນເອກະລກັ ຂອງຊຳດ ແລະ ເປັນສມົ ບດັ ອນັ ລຳູ້ ຄ່ົ ຳຂອງຊຳດລຳວເຮຳົ ຈນົ ເຖງິ ປັດຈບນັ .  ຮດີ ສບິ ສອງ ແລະ ຄອງສບິ ສົ່ ີ ໝຳຍເຖງິ ຂະນບົ ທຳນຽມທົ່ ເີ ຄຍີ ປະຕບິ ດັ ສບທອດກນັ ມຳຕຳມຈຳນວນເດອນໃນປີໜົ່ ງໆ ກ. ຮດີ ສບິ ສອງ - ບນເຂຳົູ້ ກຳ: ເປັນກດິ ຈະກຳຂອງພະສງົ ໂດຍສະເພຳະພະສງົ ອງົ ໃດທ່ົ ປີ ະພດຜດິ ທຳງວໄິ ນ ພະສງົ ອງົ ນນັູ້ ຕອູ້ ງ ໄດເູ້ ຂຳົູ້ ກຳ ເພົ່ ອບຳເພນັ ກສນົ ໃຫພູ້ ນົູ້ ບຳບ ທົ່ໄີ ດກູ້ ະທຳມຳ, ເປັນຮດີ ທົ່ ປີ ະຕບິ ດັ ຢົ່ ູໃນເດອນຈຽງ(ເດອນອຳູ້ ຍ). - ບນຄູນລຳນ: ແມົ່ ນບນສົ່ ູຂວນັ ລຳນ ຫງຼັ ສຳເລດັ ກຳນຟຳດເຂຳົູ້ ເຊ່ົ ງິ ປະຕບິ ດັ ຢົ່ ູໃນເດອນຍົ່ ີ . - ບນເຂຳົູ້ ຈົ່ :ີ ບນເຂຳົູ້ ຈົ່ ຄີ ເອຳົ ເຂຳົູ້ ໜຽວປັນູ້ ຈົ່ ໄີ ຟໃຫສູ້ ກ ເຊ່ົ ງິ ປະຕບິ ດັ ໃນເດອນ 3 ແລະ ມຄີ ຳກອນເຄຍີ ເວຳົູ້ ວ່ົ ຳ: “ ເດອນ 3 ຄອູ້ ຍ ເຈຳົູ້ ຫວົ ຄອຍປັນູ້ ເຂຳົູ້ ຈົ່ ີ ຄນັ ເຂຳົູ້ ຈົ່ ບີ ່ົ ມນີ ຳູ້ ອອູ້ ຍຍອູ້ ຍ ຈວົ ນອູ້ ຍເຊດັ ນຳູ້ ຕຳ ”. - ບນພະເຫວດ: ເປັນບນມະຫຳຊຳດຟັງເທດເລ່ົ ອງພະເຫວດສນັ ດອນຊຳດກົ ນຍິ ມົ ຈດັ ໃນເດອນ 4 ຈົ່ ງິ ເອນີູ້ ຢົ່ ຳງໜ່ົ ງວົ່ ຳ: ບນເດອນ 4 ຊຳວບຳູ້ ນມກີ ຳນເຮັດເຂຳົູ້ ປູ້ນໄວຕູ້ ອູ້ ນຮບັ ເນນ ແລະ ຊຳວບຳູ້ ນຈຳກເຂດອ່ົ ນ, ມກີ ຳນ ສມົ ມດຄນົ ຜູທູ້ ົ່ ຄີ ວນເຄຳົ ລບົ ນບັ ຖໃຫແູ້ ຕ່ົ ງຕວົ ຄພະເຫວດສນັ ດອນ ແລະ ນຳງງ ມດັ ທີ ໄປຢ່ົ ູສະຖຳນທົ່ ໃີ ດໜ່ົ ງ ແລວູ້ ຈດັ ຂະບວນໄປເຊນີ ເອຳົ ພະເຫວດສນັ ດອນເຂຳົູ້ ເມອງ. - ບນສງົ ກຳນ ຫຼ ກດສງົ ກຳນ: ແມ່ົ ນບນສງັ ຂຳນຂນູ້ ໃໝົ່ ຂອງລຳວ ຢ່ົ ູໃນໄລຍະເດອນ 5 ຂນູ້ 6 ຄົ່ ຳ ເຖງິ ເດອນ 6 ຂນູ້ 5 ຄົ່ ຳບົ່ ຫດຼ ແລະ ບ່ົ ເກນີ ໃນລະຫວົ່ ຳງນ.ີູ້ ວທິ ປີ ະຕບິ ດັ ໃນແຕ່ົ ລະທອູ້ ງຖ່ົ ີນອຳດມກີ ຳນແຕກຕົ່ ຳງກນັ ໄປ ແຕົ່ ກຳນປະຕບິ ດັ ຄກນັ ຄ: ສງົ ນຳູ້ ພະພດທະ ຮູບ ແລະ ພທິ ສີ ່ົ ູຂວນັ ປີໃໝ່ົ ບຳງທອູ້ ງຖ່ົ ນີ ກມກີ ຳນປ່ົ ອຍນກົ ຈດັ ຕງັູ້ ກນັ ໄປອວຍພອນໃຫແູ້ ກ່ົ ຜູທູ້ ົ່ ມີ ບີ ນຄນ. - ບນບງັູ້ ໄຟ: ແມົ່ ນປະຕບິ ດັ ໃນເດອນ 6 ບງັູ້ ໄຟໃດໃຊໝູ້ ໜູ້ ກັ 12 ກໂິ ລ ກເອນີູ້ ວ່ົ ຳ: ບງັູ້ ໄຟໝ່ົ ນ, ບງັູ້ ໄຟໃດ ໃຊໝູ້ ງູ້ ໜກັ 10 ໝົ່ ນກເອນີູ້ ວົ່ ຳ: ບງັູ້ ໄຟແສນ. ກຳນເຮບັ ນບງັູ້ ໄຟແມົ່ ນເພົ່ ອບູຊຳເທວະດຳອຳຮກັ ຕຳມຄວຳມເຊ່ົ ອຖ ເປັນປະເພນຮີ ດີ ຄອງເພ່ົ ອເຮດັ ບນຂຝົນ ເພົ່ ອໃຫຝູ້ ົນຕກົ ຖກຕອູ້ ງຕຳມລະດູກຳນ. - ບນບູຊຳເທພຳອຳຮກັ : ເພົ່ ອເປັນກຳນຊຳລະຊະລຳູ້ ງສົ່ ງິ ທ່ົ ບີ ່ົ ດອີ ອກຈຳກບຳູ້ ນຈຳກເມອງ, ບນດ່ົ ງັ ກ່ົ ຳວ ປະຕບິ ດັ ໃນເດອນ 7. - ບນເຂຳົູ້ ພນັ ສຳ: ຖເອຳົ ວນັ 15 ຄົ່ ຳ ເດອນ 8 ເປັນວນັ ທຳບນ ປະຊຳຊນົ ລຳວຊຳວພດກໄດຮູ້ ່ົ ວມກນັ ເຮດັ ບນໃຫທູ້ ຳນ, ຟັງທຳ ແລະ ຖວຳຍຜຳູ້ ຈຳນຳພນັ ສຳ ຫຼ ຜຳູ້ ອຳບນຳູ້ ຝົນແດົ່ ພະສງົ ຜູຈູ້ ະເຂຳົູ້ ຈຳພນັ ສຳຕະຫຼອດ 1 ໄຕ ມຳດ. - ບນຫົ່ ເຂຳົູ້ ປະດບັ ດນິ : ໝຳຍເຖງິ ກຳນສະຫຼອງຕນົູ້ ເຂຳົູ້ ທ່ົ ຊີ ຳວນຳໄດປູ້ ູກໃນຕວົ ຈງິ ກແມົ່ ນກຳນປະດບັ ດນິ ຄກນັ ຈ່ົ ງິ ມກີ ຳນສະຫຼອງຫຼງັ ຈຳກປູກສຳເລດັ . ແມົ່ ນເພົ່ ນີ ກຳນດົ ເອຳົ ມເູ້ ດອນ 9 ດບັ ເປັນມເູ້ ຮດັ ບນ ເພ່ົ ອອທດິ ສົ່ ວນ ກສນົ ໄປເຖງິ ຍຳດພົ່ ນີ ອູ້ ງ ແລະ ຜູທູ້ ົ່ ລີ ່ົ ວງລບັ ໄປແລວູ້ , ໃນຕອນເຊຳົູ້ ມດຂອງມນູ້ ນັູ້ ຊຳວບຳູ້ ນຈະເອຳົ ຫ່ົ ເຂຳົູ້ ຢຳຍຢ່ົ ູຕຳມ ວດັ ຕ່ົ ຳງໆ. - ບນຫ່ົ ເຂຳົູ້ ສະຫຼຳກ: ໃນມເູ້ ດອນສບິ ເພງັ ນີູ້ ແມ່ົ ນເຮດັ ບນຫົ່ ເຂຳົູ້ ສະຫຼຳກ ຫຼ ສຳກ ຊຳວບຳູ້ ນໄດເູ້ ຮດັ ກວຍ ສະຫຳຼ ກ ຫຼ ກວຍກະທຫົ່ ຳງ ແລວູ້ ເອຳົ ເຄ່ົ ອງກນິ ຂອງຂຽູ້ ວຕ່ົ ຳງໆໃສົ່ ແລວູ້ ນຳໄປຖວຳຍໃຫພູ້ ະສງົ ໂດຍໃຫພູ້ ະສງົ ຈກົ 16 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ສະຫຳຼ ກເອຳົ ຈົ່ ງິ ເອນີູ້ ວົ່ ຳ: ເຂຳົູ້ ສະຫຳຼ ກ ຫງຼັ ຈຳກພະສງົ ຈກົ ສະຫຳຼ ກໄດແູ້ ລວູ້ ກມກີ ຳນອທດິ ສ່ົ ວນບນກສນົ ໄປໃຫຍູ້ ຳດຕິ ພນິ ອູ້ ງທ່ົ ລີ ົ່ ວງລບັ ໄປແລວູ້ . - ບນອອກພນັ ສຳ: ທກໆປີ ເມ່ົ ອຖງິ ເດອນສບິ ເອດັ ເພງັ ມຳຮອດແລວູ້ ເພົ່ ນີ ກພອູ້ ມກນັ ເຮດັ ບນອອກພນັ ສຳ ພຳຍຫຼງັ ທົ່ ພີ ະສງົ ຢົ່ ູຈຳພນັ ສຳໄດຄູ້ ບົ ໄຕມຳດ 3 ເດອນແລວູ້ ເພ່ົ ນີ ກມພີ ທິ ອີ ອກພນັ ສຳ ສ່ົ ວນຊຳວບຳູ້ ນກຖໂອກຳດນີູ້ ທຳບນໃຫທູ້ ຳນແດົ່ ພະສງົ ຜູຢູ້ ົ່ ູຈຳພນັ ສຳ ແລະ ພະສງົ ເອງກຈະໄດຮູ້ ບັ ອະນສິ ງົ ແຫ່ົ ງກຳນຈຳພນັ ສຳຕຳມທ່ົ ພີ ະພດທະອງົ ໄດຊູ້ ງົ ບນັ ຍດັ ໄວ.ູ້ ໃນໂອກຳດອອກພນັ ສຳນີູ້ ກມພີ ທິ ໄີ ຕນູ້ ຳູ້ ມນັ , ໄຫເຼ ຮອໄຟ,ບນຊວງເຮອ... - ບນກະຖນິ : ເດອນສບິ ສອງແມ່ົ ນປຳງບນກະຖນິ ແລະ ຍນໄຫວພູ້ ະທຳດ ສຳລບັ ບນກະຖນິ ນນັູ້ ຖວົ່ ຳແມົ່ ນ ອະນສິ ງົ ຂອງພະສງົ ທ່ົ ຢີ ່ົ ູຈຳພນັ ສຳ 3 ເດອນ ຈະຕອູ້ ງໄດຮູ້ ບັ ກະຖນິ ມຈີ ລະກະຖນິ , ມະຫຳກະຖນິ , ຊຳວບຳູ້ ນຜູໃູ້ ດມີ ສດັ ທຳສະເພຳະຈະເຮດັ ສົ່ ວນຕວົ ກໄດູ້ ຫຼ ວົ່ ຳເເຮດັ ແບບກະຖນິ ສຳມກັ ຄກີ ແລວູ້ ແຕົ່ . ກ່ົ ອນອ່ົ ນຕອູ້ ງປັກສະຫຼຳກໄວຢູ້ ່ົ ູ ວດັ ກ່ົ ອນ ເພ່ົ ອເປັນກຳນບອກລ່ົ ວງໜຳູ້ ໃຫພູ້ ະສງົ ຮູຈູ້ ກັ ວ່ົ ຳນຳກະຖນິ ມຳທອດ, ສົ່ ວນພະສງົ ເມ່ົ ອໄດເູ້ ຫນັ ສະຫຼຳກແລວູ້ ກໄດປູ້ ກສຳຫຳລກນັ ວົ່ ຳມພີ ະສງົ ໃດສມົ ຄວນຈະໄດຮູ້ ບັ ກະຖນິ . ໃນໄລຍະເດອນ 12 ນີູ້ ນອກຈຳກກະຖນິ ແລວູ້ ຍງັ ມີ ບນໄຫວພູ້ ະທຳດອງົ ສຳຄນັ ... ຂ. ຄອງສບິ ສົ່ ີ ຄອງສບິ ສ່ົ ີ ອງີ ຕຳມຮດີ ຄອງປະເພນລີ ຳວເຮຳົ ຖວ່ົ ຳເປັນໜຳູ້ ທ່ົ ຂີ ອງທກຄນົ ໃນສງັ ຄມົ ທົ່ ຈີ ະຕອູ້ ງໄດປູ້ ະຕບິ ດັ ຕົ່ ກນັ ລະຫວ່ົ ຳງໃນຄອບຄວົ ເຮອນຊຳນ, ຊຳວບຳູ້ ນ, ວດັ ວຳ...ເຊົ່ ງິ ມຂີ ກູ້ ຳນດົ ປະຕບິ ດັ ໄວແູ້ ຕ່ົ ບູຮຳນນະກຳນດົ່ ງັ ນ:ີູ້ - ເມ່ົ ອຜນົ ລະປູກເປັນໝຳກເປັນຮົ່ ວງແລວູ້ ຜູທູ້ ່ົ ທີ ຳກຳນຜະລດິ ບ່ົ ຕອູ້ ງກນິ ກ່ົ ອນຕອູ້ ງເອຳົ ຜນົ ລະປູກເຫ່ົ ຼຳົ ນນັູ້ ໄປ ຖວຳຍພະສງົ ສຳມະເນນກົ່ ອນ ແລວູ້ ຈົ່ ງິ ຄົ່ ອຍກນິ ຕຳມພຳຍຫຼງັ . - ຢ່ົ ຳຕວົ ະລົ່ ຳຍຕຳຊ່ົ ງັ ຕຳຊງິ , ຢົ່ ຳຕວົ ະຕມົູ້ ຫອຼ ກລວງ ແລະ ຢົ່ ຳເວຳົູ້ ຄຳຫຍຳບຊຳູ້ ຕ່ົ ກນັ . - ໃຫເູ້ ຮດັ ກຳແພງ ຫຼ ຮວົູ້ ອອູ້ ມວດັ , ອອູ້ ມບຳູ້ ນແລວູ້ ປກຫເທພຳອຳຮກັ ໄວສູ້ ົ່ ແີ ຈຮວົູ້ ບຳູ້ ນເພ່ົ ອຈະໄດບູ້ ູຊຳ. - ກ່ົ ອນຈະຂນູ້ ເຮອນຕອູ້ ງລຳູ້ ງຕນີ ກ່ົ ອນ. - ເມ່ົ ອເຖງິ ວນັ ສນິ 8 ຄ່ົ ຳ, 15 ຄົ່ ຳ ໃຫສູ້ ມົ ມຳຄະລະວະກອູ້ ນເສຳົູ້ , ແມົ່ ຄໄີ ຟ, ຂນັູ້ ໄດ, ປະຕບິ ດັ ບຳູ້ ນເຮອນທ່ົ ຢີ ົ່ ູ ອຳໄສ. - ເມ່ົ ອກ່ົ ອນຈະນອນໃຫທູ້ ຳຄວຳມສະອຳດຮ່ົ ຳງກຳຍກົ່ ອນ. - ເມ່ົ ອເຖງິ ວນັ ສນິ ວນັ ພະໃຫໃູ້ ຫສູ້ ມົ ມຳຄະລະວະຜວົ ແລະ ຜູທູ້ ່ົ ຕີ ນົ ນບັ ຖ... - ເມົ່ ອເຖງິ ວນັ ສນິ ດບັ ສນິ ເພງັ ໃຫນູ້ ມິ ນົ ພະສງົ ມຳສູດມງຄນເຮອນແລະທຳບນໃສົ່ ບຳດທກໆວນັ ສນິ . - ເມ່ົ ອເວລຳພະສງົ ມຳບນິ ທະບຳດຕອູ້ ງຟຳູ້ ວໄປໃສົ່ ບຳດບົ່ ໃຫເູ້ ພ່ົ ນີ ຄອຍດນົ ແລະ ບ່ົ ໃຫມູ້ ຊູນບຳດ ຍຳມໃສົ່ ບຳດຫຳູ້ ມໃສົ່ ເກບີ , ຫຳູ້ ມອູມູ້ ເດກັ , ຫຳູ້ ມເອຳົ ຜຳູ້ ປົກຫວົ ຫຼ ຖອຳວດທກຊະນດິ . - ເມົ່ ອພະສງົ ອອກຈຳກກຳໃຫເູ້ ອຳົ ດອກໄມ,ູ້ ທບູ ທຽນໄປຖວຳຍ. - ເມ່ົ ອພະສງົ ກຳຍຕອູ້ ງນົ່ ງັ ລງົ ຍມໄຫວແູ້ ລວູ້ ຈ່ົ ງິ ໄຕ່ົ ຖຳມ. - ຢ່ົ ຳຢຽບເງຳົ ຂອງພະສງົ ສຳມະເນນຜູມູ້ ສີ ນິ ບລສິ ດ. - ຫຳູ້ ມເອຳົ ອຳຫຳນເຫຼອກນິ ໄປທຳນໃຫພູ້ ະສງົ ຫຼ ໃຫຜູ້ ວົ ຕນົ ກນິ ເດດັ ຂຳດ. - ຫຳູ້ ມເສບກຳມະຄນໃນວນັ ສນິ , ວນັ ເຂຳົູ້ ພນັ ສຳ, ວນັ ອອກພນັ ສຳ ແລະ ວນັ ຂນູ້ ປີໃໝົ່ . 17 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ຄ. ເຮອນ 3 ນຳູ້ 4 ເຮອນ 3 ນຳູ້ 4 ແມົ່ ນຄຳຕກັ ເຕອນຂອງພົ່ ແມ່ົ ແລະ ເຖຳົູ້ ແກົ່ ຕົ່ ລູກຫຼຳນໃຫປູ້ ະຕບິ ດັ ຖຳູ້ ເຮດັ ໄດຖູ້ ວ່ົ ຳເປັນ ແມົ່ ເຮອນທ່ົ ດີ .ີ  ເຮອນ 3 - ເຮອນນອນ ຕອູ້ ງໃຫສູ້ ະອຳດ, ໝ່ົ ນັ ປັດກວຳດຢ່ົ ູສະເໝີ - ເຮອນຄວົ ກຕອູ້ ງໝ່ົ ນັ ທຳຄວຳມສະອຳດໃຫເູ້ ປັນລະບຽບຮຽບຮອູ້ ຍ - ເຮອນຜມົ ໝຳຍເຖງິ ຮົ່ ຳງກຳຍທກສົ່ ວນຕອູ້ ງຮູຈູ້ ກັ ອຳນະໄມຮກັ ສຳຄວຳມສະອຳດ ຜມົ ກຕອູ້ ງສະ ແລະ ຫວີ ໃຫຮູ້ ຽບຮອູ້ ຍ.  ນຳູ້ 4 - ນຳູ້ ໃຈ ຕອູ້ ງບລສິ ດສດັ ຊ່ົ , ກວຳູ້ ງຂວຳງ - ນຳູ້ ກນິ ຕອູ້ ງໃຫສູ້ ະອຳດ ແລະ ແຂກຄນົ ມຳຕອູ້ ງເອຳົ ນຳູ້ ຮບັ ຕອູ້ ນ - ນຳູ້ ໃຊູ້ ກຕອູ້ ງໃຫມູ້ ຕີ ະຫຼອດບ່ົ ໃຫຂູ້ ຳດອ ແລະ ແອົ່ ງ - ນຳູ້ ເຕຳົູ້ ປູນ (ນຳູ້ ປອກປູນ) ບ່ົ ຕອູ້ ງໃຫແູ້ ຫງູ້ ເວລຳຕອູ້ ງກຳນກຕອູ້ ງໃຫມູ້ ີ 3.2 ຄວຳມເປັນມຳຂອງປະເພນອີ ຳຊຽນ ໃນບນັ ດຳປະເທດປະຊຳຊຳດອຳຊຽນ ໄດມູ້ ຮີ ດີ ຄອງປະເພນສີ ະເພຳະຂອງແຕ່ົ ລະປະເທດມຳແຕົ່ ດນົ ນຳນ ແລວູ້ ແຕ່ົ ຮດີ ຄອງປະເພນດີ ່ົ ງັ ກ່ົ ຳວ ກໄດມູ້ ກີ ຳນປະສມົ ປະສຳນຂອງບນັ ດຳປະເທດຕ່ົ ຳງໆ ທ່ົ ເີ ຄຍີ ເຂຳົູ້ ມຳມອີ ດິ ທພິ ນົ ໃນຂງົ ເຂດນເີູ້ ຊ່ົ ນັ : - ປະເທດຫວຽດນຳມ ກໄດນູ້ ຳເອຳົ ຮດີ ຄອງປະເພນຂີ ອງຈນີ ເຂຳົູ້ ມຳ ເຮດັ ໃຫວູ້ ຖິ ີຊວີ ດິ ຂອງຊຳວຫວຽດນຳມ ເປັນແບບລດັ ທຂິ ງົ ຈເູ້ ປັນສ່ົ ວນຫຼຳຍ. ນອກຈຳກນນັູ້ ກມຮີ ດີ ຄອງແບບລດັ ທເິ ຕຳົ , ຖສຳສະໜຳພດ ແລະ ສຳສະໜຳ ອດິ ສະລຳມ ເຊົ່ ງິ ເຂຳົູ້ ມຳເຜດີ ແຜົ່ . ພອູ້ ມດຽວກນັ ນນັູ້ ປະຊຳກອນຂອງອຳຊຽນສົ່ ວນໜົ່ ງກແມົ່ ນມຳຈຳກຖ່ົ ນິ ຖຳນອົ່ ນ ເຊົ່ ນັ ມຳຈຳກພຳກຕຳເວນັ ອອກສົ່ ຽງເໜອຂອງອນິ ເດຍ ນອກຈຳກນນັູ້ ກມຳຈຳກຈນີ . ຈົ່ ງເຮດັ ໃຫມູ້ ຄີ ວຳມແຕກຕ່ົ ຳງ ກນັ ທຳງດຳູ້ ນຮດີ ຄອງປະເພນ.ີ - ປະເທດອນິ ໂດເນເຊຍ ກມຮີ ດີ ຄອງກຳນເຊ່ົ ອຖສົ່ ງິ ທ່ົ ມີ ຊີ ວີ ດິ ແລະ ບົ່ ມຊີ ວີ ດິ ໄດມູ້ ພີ ະລງັ ພເິ ສດໃນຕວົ ເອງ - ປະເທດຟີລບິ ປິນ ປະຊຳກອນສົ່ ວນໃຫຍ່ົ ເປັນຊຳວມຳເລ ທ່ົ ອີ ບົ ພະຍບົ ເຂຳົູ້ ໄປຈຳກເກຳະ ບ໋ອກນຽວ ເຊົ່ ງິ ມຮີ ດີ ຄອງປະເພນແີ ບບຊຳວມຳເລ. ເວຳົູ້ ລວມແລວູ້ ຮດີ ຄອງປະເພນຂີ ອງປະຊຳຊຳດອຳຊຽນ ແມົ່ ນຮບັ ມຳຈຳກຫຼຳຍພຳກ ສ່ົ ວນເຊົ່ ນັ : ວດັ ທະນະທຳຮດີ ຄອງປະເພນແີ ຜ່ົ ເຂຳົູ້ ມຳໃນກ່ົ ມບນັ ດຳປະເທດອຳຊຽນປະມຳນສະຕະວດັ ທີ 1 ກ່ົ ອນຄ.ສ ແລະ ໃນສະຕະວດັ ທີ 15 ໄດແູ້ ຜົ່ ຂະຫຍຳຍໄປທ່ົ ວົ ພູມພີ ຳກອຳຊຽນ ໂດຍສະເພຳະແມົ່ ນໄດຮູ້ ບັ ວດັ ທະນະທຳຮດີ ຄອງ ປະເພນມີ ຳຈຳກອນິ ເດຍ. ຕວົ ຢ່ົ ຳງ: ຮູບແບບກຳນປົກຄອງແບບມກີ ະສດັ ຕຳມແບບຮນິ ດູ ແລະ ພດ ພຳສຳ ແລະ ວນັ ນະກຳປະເທດໃນພູມພີ ຳກນີູ້ ໄດຮູ້ ບັ ພຳສຳສນັ ສະກດິ ມຳປະສມົ ປະສຳນ, ພຳສຳເດມີ ຂອງ ຕນົ ພຳສຳມຳເລ ແລະ ພຳສຳຊຳວຳ ບຳງຄຳມຳຈຳກພຳສຳສນັ ສະກດິ . ລະບບົ ວນັ ນະຂອງອນິ ເດຍຊຳວອຳຊຽນກໄດູ້ ຮບັ ມຳດວູ້ ຍ ແຕົ່ ເລອກເຟັນູ້ ເອຳົ ແຕ່ົ ສ່ົ ງິ ທົ່ ປີ ະຕບິ ດັ ໄດ.ູ້ ນອກຈຳກຈະໄດຮູ້ ບັ ວດັ ທະນະທຳ, ຮດີ ຄອງປະເພນສີ ່ົ ວນໜົ່ ງມຳຈຳກອນິ ເດຍແລວູ້ ປະຊຳຊນົ ຊຳວອຳຊຽນ ກຍງັ ມຮີ ດີ ຄອງປະເພນ,ີ ວດັ ທະນະທຳມຳຈຳກສຳສະໜຳອດິ ສະລຳມ ແລະ ກຖໄດວູ້ ົ່ ຳວດັ ທະນະທຳອດິ ສະລຳມມີ ອດິ ທພິ ນົ ຫຼຳຍໃນພູມພີ ຳກນ.ີູ້ ໂດຍສະເພຳະແມົ່ ນບນັ ດຳປະເທດທົ່ ເີ ປັນເກຳະ, ປະເພນໃີ ນກຳນປະກອບພທິ ທີ ຳງສຳ ສະໜຳ, ປະເພນໃີ ນກຳນແຕ່ົ ງງຳນ. ເວຳົ ລວມແລວູ້ ປະເທດຕ່ົ ຳງໆໃນພູມພີ ຳກອຳຊຕີ ຳເວນັ ອອກສົ່ ຽງໃຕູ້ ເປັນພູມພີ ຳກ 18 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ທ່ົ ມີ ວີ ດັ ທະນະທຳ, ຮດີ ຄອງປະເພນສີ ະເພຳະຂອງຕນົ ເອງຕງັູ້ ແຕົ່ ສະໄໝກ່ົ ອນປະຫວດັ ສຳດ ແລະ ສະໄໝປະຫວດັ ສຳດ ເມ່ົ ອກ່ົ ຕງັູ້ ເປັນລດັ ທ່ົ ຈີ ະເລນີ ຮ່ົ ງເຮອງຂນູ້ ໃນແບບສະບບັ ຂອງຕນົ ເອງ ຕ່ົ ເວລຳທ່ົ ຮີ ບັ ວດັ ທະນະທະ, ຮດີ ຄອງປະ ເພນຕີ ົ່ ຳງຖົ່ ນິ ເຂຳົູ້ ມຳແລວູ້ ເຮດັ ໃຫຮູ້ ດີ ຄອງປະເພນຂີ ອງບນັ ດຳປະເທດຕົ່ ຳງທໃນພູມພີ ຳກນີູ້ ມລີ ກັ ສະນະຄຳູ້ ຍຄກນັ ແລະ ແຕກຕ່ົ ຳງກນັ ດ່ົ ງັ ນີູ້ : ສ່ົ ທິ ່ົ ຄີ ຳູ້ ຍຄກນັ ໄດແູ້ ກ່ົ ປະເພນທີ ່ົ ປີ ະຕບິ ດັ ໃນລຳຊະສຳນກັ ຕ່ົ ຳງໆທ່ົ ວົ ປະເທດ ທົ່ ເີ ປັນແຜົ່ ນດນິ ໃຫຍົ່ ມຮີ ູບ ແບບດຽວກນັ ຈນົ ເໝອນກບັ ວົ່ ຳເປັນມລະດກົ ຕກົ ທອດຮົ່ ວມກນັ ລວມທງັ ປະເພນໃີ ນກຳນເຊ່ົ ອຖຕ່ົ ຳງໆ ເຊ່ົ ນັ ກຳນ ນບັ ຖຜ,ີ ນບັ ຖບນັ ພະບລດ ແລະ ປະກດົ ກຳນຕຳມທຳມະຊຳດຄ : ດນິ , ນຳູ້ , ລມົ , ໄຟ… ໂຄງສຳູ້ ງຂອງຄອບຄວົ ໃນ ພູມພີ ຳກນຄີູ້ ຳູ້ ຍຄກນັ ຄລະບບົ ຄອບຄວົ ດຽວ ມພີ ົ່ , ແມົ່ , ລູກ ໄດຢູ້ ົ່ ູຮົ່ ວມກນັ ຢົ່ ຳງອບົ ອົ່ ນ. ລະບບົ ຄອບຄວົ ດຽວເຮດັ ໃຫບູ້ ດົ ບຳດຂອງແມົ່ ຍງິ ໄດຮູ້ ບັ ກຳນຍກົ ສູງຂນູ້ . ຄວຳມຄຳູ້ ຍຄກນັ ທຳງດຳູ້ ນຄວຳມເປັນມຳ ຄມຄີ ວຳມຈະເລນີ , ຄວຳມ ເສົ່ ອມສະຫຼບັ ກນັ ໄປຫຼຳຍວຳລະ… ນອກຈຳກນນັູ້ ທກໆປະເທດໃນພູມພີ ຳກນເີູ້ ຄຍີ ຕກົ ເປັນເມອງຂນູ້ ຂອງພວກຕຳ ເວນັ ຕກົ ມຳແລວູ້ ຕ່ົ ຳງແຕ່ົ ວ່ົ ຳກຳນຕກົ ເປັນເມອງຂນູ້ ຂອງສະຫະລດັ ອຳເມລກິ ຳ, ອງັ ກດິ , ຝຣົ່ ງັ ຫຼ ໂຮນລງັ ເທົ່ ຳົ ນນັູ້ . ແຕົ່ ກຳນໄດຮູ້ ບັ ເອກະລຳດມຳກມຄີ ວຳມແຕກຕ່ົ ຳງກນັ ບຳງປະເທດໄດມູ້ ຳຢົ່ ຳງງົ່ຳຍດຳຍ ແລະ ບຳງປະເທດໄດມູ້ ຳດວູ້ ຍ ກຳນຕົ່ ສູທູ້ ົ່ ຮີ ນແຮງ. 3.2.1 ປະເທດບຣູນຳຍ ບຣູໄນມຄີ ວຳມສຳພນັ ຢົ່ ຳງໃກ ູ້ ຊດິ ກບັ ມຳເລເຊຍ ແລະ ອນິ ໂດເນເຊຍ ສະນນັູ້ ຈົ່ ງພຳໃຫວູ້ ດັ ທະນະທຳ, ພຳ ສຳ, ກຳນແຕົ່ ງກຳຍ ແລະ ກຳນດຳລງົ ຊວີ ດິ ທົ່ ຄີ ຳູ້ ຍຄກນັ ວດັ ທະນະທຳສົ່ ວນໃຫຍົ່ໄດອູ້ ດິ ທພິ ນົ ມຳຈຳກສຳສະໜຳອດິ ສະລຳມເປັນຫຼກັ ເຊ່ົ ນັ : ຜູຍູ້ ງິ ຈະແຕ່ົ ງຕວົ ຮຽບຮອູ້ ຍ ແລະ ຈະບົ່ ຍົ່ ນມໃຫຜູ້ ູຊູ້ ຳຍຈບັ ເພົ່ ອທກັ ທຳຍ, ບ່ົ ນ່ົ ງເຄົ່ ອງສເີ ຫຼອງ ເພຳະຖເປັນສຂີ ອງພະມະຫຳກະສດັ , ຈະໃຊຫູ້ ວົ ໂປມູ້ ແທນນວີູ້ ຊເີູ້ ພຳະວົ່ ຳກຳນໃຊນູ້ ວີູ້ ຊຊີູ້ ໄີູ້ ປຫຳຄນົ ແລະ ວດັ ຖສົ່ ງິ ຂອງແມ່ົ ນຖວົ່ ຳບົ່ ສພຳບ,ບົ່ ໃຊມູ້ ຊຳູ້ ຍຍ່ົ ນເຄ່ົ ອງໃຫຜູ້ ູອູ້ ົ່ ນ, ຜູຍູ້ ງິ ເວລຳນົ່ ງັ ບ່ົ ເອຳົ ຕນີ ຊໄີູ້ ປທຳງຜູຊູ້ ຳຍ, ບົ່ ໃຊສູ້ ຽງດງັ ຫຼ ຫວົ ສຽງດງັ , ວນັ ພກັ ແມົ່ ນວນັ ສກ ແລະ ວນັ ທດິ 3.1.2 ປະເທດກຳປູເຈຍ ມກີ ຳນທຳບນປະເພນຕີ ່ົ ຳງຄກບັ ລຳວເຊົ່ ນັ ວ່ົ ຳ ກດສງົ ກຳນເລົ່ ມີ ແຕົ່ ວນັ ທີ 13-15 ເມສຳ, ມກີ ຳນລອຍກະທງົ ໃນທຳູ້ ຍ 10 ແລະບນອົ່ ນໆ ຈະຈດັ ຂນູ້ ທກໆປີເພົ່ ອໃຫລູ້ ກູ ຫຼຳນໄດຮູ້ ູຈູ້ ກັ ປະເພນວີ ດັ ທນະທຳອນັ ດງີ ຳມຂອງຕນົ . ງຳນ ບນປະຈຳປີທ່ົ ຍີ ່ົ ງິ ໃຫຍ່ົ ຂອງກຳປູເຈຍແມົ່ ນຈດັ ຂນູ້ ໃນເດອນພະຈກິ ເພົ່ ອເປັນກຳນສະແດງຄວຳມສຳນກພະຄນຂອງ ແມົ່ ນຳູ້ ທົ່ ນີ ຳຄວຳມອ ດມົ ສມົ ບູນມຳໃຫໂູ້ ດຍຈະມກີ ຳນແຂົ່ ງເຮອຍຳວ ແລະ ກຳນສະແດງຂະບວນເຮອປະດບັ ໄຟຂູ້ ຈຳກດັ ຂອງກຳປູເຈຍ ບົ່ ໃຫຜູ້ ູຍູ້ ງິ ແຕົ່ ງຕວົ ເຊກັ ຊົ່ ,ີ ຖຳູ້ ຜູຊູ້ ຳຍຈ່ົ ງົ ຜມົ ຍຳວແມ່ົ ນຖວ່ົ ຳເປັນນກັ ເລງ, ຫຳູ້ ມຈບັ ຫວົ ກນັ ເພຳະວົ່ ຳຄນົ ກຳປູຊຳຖວ່ົ ຳຫວົ ເປັນສົ່ ວນສຳຄນັ ທສີ ດຂອງຮ່ົ ຳງກຳຍ ແລະ ຖຳູ້ ວ່ົ ຳສບົ ຕຳກນັ ດນົ ຖວ່ົ ຳບ່ົ ໃຫກູ້ ຽດກນັ . 3.1.3 ປະເທດອນິ ໂດເນເຊຍ ໄດແູ້ ບ່ົ ງກ່ົ ມຊນົ ອອກຕຳມຂະນບົ ທຳນຽມປະເພນີ ແລະ ທ່ົ ຕີ ງັູ້ ອອກເປັນ 3 ກົ່ ມໃຫຍົ່ ຄ: - ກົ່ ມທີ 1: ເປັນກົ່ ມຊນົ ທ່ົ ອີ ຳໄສຢົ່ ູເກຳະຊະວຳ ແລະ ບຳຫຼີ ກົ່ ມນຈີູ້ ະຍດໝນັູ້ ໃນແນວທຳງຂອງສຳສະໜຳຮນິ ດູ ແລະ ພດ ມວີ ດັ ທະນະທຳເນນັູ້ ໜກັ ໃນເລົ່ ອງຄນຄົ່ ຳຂອງຈດິ ໃຈ ແລະ ສງັ ຄມົ ກົ່ ໃຫເູ້ ກດີ ກຳນພດັ ທະນຳສລິ ະປະຢົ່ ຳງ ຫຼວງຫຳຼ ຍໂດຍສະເພຳະນຳດຕະສນິ ຕ່ົ ຳງໆ ກຳນດຳລງົ ຊວີ ດິ ປະຈຳວນັ ປະຕິ ບດັ ຕຳມຫຼກັ ຈະລຍິ ະທຳ ມກີ ຳນເຄຳົ ລບົ ຕຳມຖຳນະຂອງແຕ່ົ ລະຄນົ . 19 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ - ກ່ົ ມທີ 2: ເປັນກົ່ ມຊນົ ທົ່ ອີ ຳໄສຢົ່ ູຕຳມແຄມທະເລຂອງເກຳະຕ່ົ ຳງໆປະກອບອຳຊບີ ກຳນຄຳູ້ ຂຳຍ, ຖສຳສະໜຳ ອດິ ສະລຳມຢົ່ ຳງເຄ່ົ ງັ ຄດັ ແລະ ເປັນນກັ ທລະກດິ ຂອງອນິ ໂດເນເຊຍຍກໃໝົ່ - ກ່ົ ມທີ 3: ເປັນກົ່ ມທ່ົ ມີ ຄີ ວຳມຫຼຳູ້ ຫຼງັ ທ່ົ ສີ ດອຳໄສຢົ່ ູຕຳມພູສູງໃນປ່ົ ຳເລກິ ຂອງປະເທດດຳລງົ ຊວີ ດິ ຢົ່ ູດວູ້ ຍກຳນ ລ່ົ ຳສດັ ແລະ ກຳນປູກຝົ່ ັງ. ຂຈູ້ ຳກດັ ບົ່ ຄວນໃຊມູ້ ຊຳູ້ ຍຮບັ -ສ່ົ ງົ ເຄ່ົ ອງ, ນຍິ ມົ ໃຊມູ້ ຈບັ ເຂຳົູ້ ,ໃຊນູ້ ວິູ້ ໂປແູ້ ທນນວີູ້ ຊ,ີູ້ ບົ່ ຈບັ ຫວົ ຜູໃູ້ ຫຍ່ົ ແລະ ລບູ ຫວົ ເດກັ ນອູ້ ຍ, ໄປງຳນສບົ ໃສົ່ ຊດຫຍງັ ກໄດູ້ 3.1.4 ປະເທດມຳເລເຊຍ ບນປະເພນມີ ບີ ນທຳເດຳົ ເປັນບນປະຈຳປີໃນລດັ ຊຳບຳນ ຈດັ ໃນຊ່ົ ວງທຳູ້ ຍເດອນພດສະພຳຊ່ົ ງເປັນຊົ່ ວງສນິູ້ ສດຂອງລະດກູ ຳນເກບັ ກ່ົ ຽວເຂຳົູ້ ແລະເລ່ົ ມີ ຕນົູ້ ລະດູໃໝ່ົ ໂດຍຈະມພີ ທິ ກີ ຳ ຕຳມຄວຳມເຊ່ົ ອໃນດຳູ້ ນກຳນກະເສດ, ມີ ກຳນລະບຳພນູ້ ເມອງ ແລະ ຂບັ ຮອູ້ ງບດົ ເພງທອູ້ ງຖົ່ ນິ ເພົ່ ອສະເຫຼມີ ສະຫຼອງອກີ ດວູ້ ຍ. ຈດພເິ ສດມຖີ ຳູ້ ຜູທູ້ ່ົ ນີ ບັ ຖສຳສະໜຳອດິ ສະລຳມຈະໄດຮູ້ ບັ ສດິ ທພິ ິ ເສດຄ: ເງນິ ອດໜນູ ທຳງດຳູ້ ນກຳນສກສຳ, ສຳທຳ ລະນະສກ, ກຳນປະສູດລກູ , ກຳນແຕົ່ ງງຳນ ແລະ ງຳນສບົ , ຈະໃຊມູ້ ຂວຳຂຳູ້ ງດຽວໃນກຳນກນິ ເຂຳົູ້ ແລະ ຮບັ ສ່ົ ງົ ເຄົ່ ອງ, ປະເພດສ່ົ ງິ ມນເມຳົ ແມົ່ ນເປັນສົ່ ງິ ທົ່ ຫີ ົ່ ວງຫຳູ້ ມ 3.1.5 ປະເທດພະມຳູ້ ຊຳວພະມຳູ້ ເປັນຊນົ ຊຳດທ່ົ ຍີ ດໝນັູ້ ໃນຂະນບົ ທຳນຽມ, ປະເພນີ ແລະ ວດັ ທະນະທຳທ່ົ ສີ ະສມົ ມຳຕງັູ້ ແຕົ່ ອະດດີ ໂດຍສະເພຳະໃນເລົ່ ອງຂອງຈະ ລຍິ ະທຳ, ກຳນນບັ ຖສຳສະໜຳ, ຊຳວພະມຳູ້ ໄດຊູ້ ົ່ ວ່ົ ຳເປັນໜົ່ ງ ໃນຊຳດທ່ົ ຍີ ດ ໝນັູ້ ໃນຄຳສອນຂອງສຳສະໜຳພດຢ່ົ ຳງເຄົ່ ງັ ຄດັ ຈ່ົ ງ ໄດສູ້ ຳູ້ ງທຳດຕົ່ ຳງໆຂນູ້ ໃນທ່ົ ວົ ປະເທດພະມຳູ້ . ຈດພເິ ສດບົ່ ຄວນ ເວຳົູ້ ເລົ່ ອງກຳນເມອງກບັ ຄນົ ທ່ົ ບີ ົ່ ຄນູ້ ເຄຍີ , ເຂຳົູ້ ວດັ ຕອູ້ ງປົດເກບີ , ປົດຖງົ ຕນີ , ຜູຍູ້ ງິ ບ່ົ ຄວນນ່ົ ງກະໂປງ ແລະ ໂສງູ້ ສນັູ້ ໃນສະຖຳນທົ່ ສີ ຳທຳລະນະ 3.1.6 ປະເທດຟີລບິ ປິນ ວດັ ທະນະທຳສົ່ ວນຫຳຼ ຍໄດຮູ້ ບັ ອດິ ທພິ ນົ ຈຳກ ສະເປນ,ຈນີ ແລະ ອຳເມລກິ ຳຄ: - ອດິ ທພິ ນົ ຈຳກສະເປນແມົ່ ນຈະເຫນັ ໄດຈູ້ ຳກຄວຳມເຊ່ົ ອໃນສຳສະໜຳຄຼດິ ແຕ່ົ ລະປີຈະຈດັ ງຳນທຳງສຳສະໜຳ - ອດິ ທພິ ນົ ຈຳກຈນີ ແມົ່ ນເລ່ົ ອງອຳຫຳນເຫນັ ວົ່ ຳລດົ ຊຳດຄຳູ້ ຍຄອຳຫຳນຈນີ ບ່ົ ເຜດັ ປຳນໃດ - ອດິ ທພິ ນົ ຈຳກອຳເມລກິ ຳແມົ່ ນເລ່ົ ອງກຳນໃຊພູ້ ຳສຳອງັ ກດິ , ດຳູ້ ນກຳນຫຼນິູ້ ກລິ ຳບຳນບວູ້ ງ. ຈດພເິ ສດໃຊປູ້ ຳກຊີູ້ ເຄົ່ ອງຂອງ,ໄປກນິ ເຂຳົູ້ ຢົ່ ູເຮອນໝ່ົ ູສຳມຳດຫ່ົ ກບັ ໄປໄດແູ້ ຕົ່ ຕອູ້ ງມຂີ ອງ ຕອູ້ ນໃຫເູ້ ຂຳົ ກ່ົ ອນຊຮິ ອດບນຄຼດິ ມຳດຕອູ້ ງ ຕກົ ແຕ່ົ ງເຮອນ 2 ເດອນເພົ່ ອຕອູ້ ນຮບັ ງຳນດົ່ ງັ ກົ່ ຳວ. 3.1.7 ປະເທດສງິ ກະໂປ ວດັ ທະນະທຳມຄີ ວຳມແຕກຕ່ົ ຳງໄປຕຳມເຊອູ້ ຊຳດ ງຳນບນທົ່ ສີ ຳຄນັ ສົ່ ວນຫຼຳຍສ່ົ ວນຫຼຳຍມຄີ ວຳມກ່ົ ຽວຂອູ້ ງ ທຳງສຳສະໜຳ ແລະ ຄວຳມເຊົ່ ອເລ່ົ ອງເທບພະເຈຳົູ້ ເຊ່ົ ນັ : ກດຈນີ , ຄຼດິ ສມຳດເພົ່ ອລະນກເຖງິ ກຳນສະຫຼະຊວີ ດິ ຂອງ ພະເຢຊູເທງິ ໄມກູ້ ຳງເຂນ, ກຳນຈດັ ງຳນຂອງຊຳວມດສະລມິ , ງຳນສະເຫມຼີ ສະຫຼອງແຫ່ົ ງແສງສະຫວ່ົ ຳງທງັ ເປັນງຳນຂນູ້ ປີໃໝົ່ ຂອງຊຳວຮນິ ດູ. 3.1.8 ປະເທດຫວຽດນຳມ 20 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ຫວຽດນຳມມຂີ ະນບົ ທຳນຽມ ແລະ ວດັ ທະນະທຳເກ່ົ ຳົ ແກ່ົ ທ່ົ ສີ ະສມົ ມຳເປັນໄລຍະເວລຳຍຳວນຳນ ແລະ ຍງັ ຄງົ ສບທອດມຳເຖງິ ປັດຈບນັ ຍອູ້ ນວ່ົ ຳຫວຽດນຳມມຄີ ວຳມສຳພນັ ກບັ ຈນີ ມຳກ່ົ ອນກຳນປະຕວິ ດັ ຈ່ົ ງເຮດັ ໃຫຄູ້ ວຳມ ເຊົ່ ອ, ສລິ ະປະ, ວຖິ ກີ ຳນດຳລງົ ຊວີ ດິ ຕະຫຼອດຮອດປະເພນີ ແລະ ວດັ ທະນະທຳຕົ່ ຳງໆຂອງຈນີ ມອີ ດິ ທພິ ນົ ຕ່ົ ຫວຽດນຳມລວມມລີ ດັ ທຂິ ງົ ຈທູ້ ່ົ ໃີ ຫຄູ້ ວຳມສຳຄນັ ໃນກຳນນບັ ຖເຊົ່ ນັ ກຳນໄວບູ້ ນັ ພະບູລດ, ລດັ ທເິ ຕຳົ ທົ່ ສີ ອນເລົ່ ອງ ຄວຳມສມົ ດູນຂອງທຳມະຊຳດ ແລະ ສຳສະໜຳພດນກິ ຳຍມະຫຳຍຳນທົ່ ສີ ອນເລົ່ ອງກຳດີ ແລະ ກຳຊົ່ ວົ . ນອກຈຳກ ນນັູ້ ຫວຽດນຳມຍງັ ເຄຍີ ເປັນເມອງຂນູ້ ຂອງຝະລ່ົ ງັ ເຮດັ ໃຫວູ້ ດັ ທະນະທຳ ແລະ ກຳນດຳລງົ ຊວີ ດິ ໄດຮູ້ ບັ ອດິ ທພິ ນົ ຈຳກ 2 ປະເທດນເີູ້ ຊົ່ ນັ : ເທດສະກຳນກນິ ເຕດ ແລະ ເທດສະກຳນລະດູໃບໄມຫູ້ ົ່ ຼນົ ຈດັ ຂນູ້ ໃນວນັ ຂນູ້ 15 ຄ່ົ ຳເດອນ 8 ຂອງທກປີຊຳວບຳູ້ ນຈະປະກວດເຮດັ ເຂຳົູ້ ໜມົ ບນັ ຕຣງັ ທແູ ລະ ມກີ ຳນຈດັ ຂະບວນກຳນ ເຊດີ ມງັ ກອນ ເພົ່ ອສະແດງ ຄວຳມເຄຳົ ລບົ ຕ່ົ ພະຈນັ . 3.1.9 ປະເທດໄທ ນບັ ຖສຳສະໜຳພດ ແລະ ອດິ ສະລຳມ, ວດັ ທະນະທຳປະເພນີ ແລະ ກຳນດຳລງົ ຊວີ ດິ ຂອງຄນົ ໄທນນັູ້ ໄດຮູ້ ບັ ອດິ ທພິ ນົ ມຳຈຳກມອນ, ຂອມ, ອນິ ເດຍ, ຈນີ ແລະ ຕຳເວນັ ຕກົ ແຕົ່ ສ່ົ ວນຫຼຳຍແມ່ົ ນຈະຕດິ ພນັ ກບັ ສຳສະໜຳ 21 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ບດົ ທີ 3 ກຳນແຕົ່ ງກຳຍຂອງລຳວ ແລະ ອຳຊຽນ 1. ກຳນແຕົ່ ງກຳຍແມົ່ ນຫຍງັ ກຳນແຕົ່ ງກຳຍ ແມ່ົ ນມຳລະຍຳດອນັ ໜົ່ ງຂອງຄນົ ໃນສງັ ຄມົ ທົ່ ບີ ງົ ບອກເຖງິ ວດັ ທະນະທຳ, ຄວຳມມລີ ະບຽບ ແບບແຜນຂອງຄນົ ໃນຊຳດໜົ່ ງໆ. ສຳລບັ ອຳຊຽນພວກເຮຳົ ແລວູ້ ແຕ່ົ ລະຊຳດກມລີ ະບຽບແບບແຜນ ຫຼ ມຳລະຍຳດ ໃນກຳນແຕົ່ ງກຳຍ ທ່ົ ເີ ປັນເອກະລກັ ຂອງໃຜລຳວມຳແຕົ່ ບູຮຳນນະກຳນ ແລະ ມກີ ຳນປັບປງໃຫສູ້ ອດຄ່ົ ອງກບັ ຍກສະ ໄໝ ແຕ່ົ ໃນຂະນະດຽວກນັ ນນັູ້ ກອະນລກັ ຮກັ ສຳໄວູ້ ເຊ່ົ ງິ ຂະນບົ ທຳນຽມກຳນນ່ົ ງຖແບບດງີ ຳມຂອງຊຳດໄວ.ູ້ 2. ກຳນແຕ່ົ ງກຳຍຂອງລຳວ 2.1 ກຳນແຕົ່ ງກຳຍຢົ່ ູໃນເຮອນ ກ. ເພດຊຳຍ ຜູອູ້ ຳວໂສ, ຜູມູ້ ຄີ ອບຄວົ ນ່ົ ງຖມຄີ ວຳມແຕກຕົ່ ຳງກນັ , ນ່ົ ງຜຳູ້ ສະໂຫົ່ ຼງໄໝ ຫຼ ຝູຳ້ ຍ, ໂສງູ້ ຂຳສນັູ້ ຫຼ ໂສງູ້ ຂຳ ສຳມສົ່ ວນ, ນົ່ ງເສອູ້ ຊຳວນຳ (ຄມນົ , ຄຈວຍ, ຄເຊດີ ຫຼ ເສອູ້ ຢດ), ໂສງູ້ , ເສອູ້ ສົ່ ວນຫຼຳຍຍອູ້ ມດວູ້ ຍສທີ ຳມະຊຳດ (ຍອູ້ ມນຳູ້ ສີ ຫຼີ ນຳູ້ ຄຳມ). ຂ. ເພດຍງິ ເຖຳົູ້ ແກົ່ ຜູມູ້ ລີ ູກມຜີ ວົ , ໄວກຳງຄນົ ນ່ົ ງສນິູ້ ມຫີ ວົ , ມຕີ ນີ ສນິູ້ ຝຳູ້ ຍ ຫຼ ສນິູ້ ໄໝ, ສນິູ້ ມດັ ໝົ່ ,ີ ນ່ົ ງເສອູ້ ແຂນ ສນັູ້ ຫຼ ແຂນສຳມສ່ົ ວນ, ເສອູ້ ຄມນົ ຫຼ ເສອູ້ ໝຳກກະແຫົ່ ຼງ. 2.2 ກຳນແຕົ່ ງກຳຍໃນງຳນປະເພນີ ກ. ເພດຊຳຍ ເຖຳົູ້ ແກົ່ ອຳວໂສ ນົ່ ງຜຳູ້ ສະໂຫຼງູ້ ໄໝ ຫຼ ນົ່ ງໂສງູ້ ຂຳຍຳວ, ນ່ົ ງເສອູ້ ແຂນຖ່ົ ອງສຂີ ຳວ ຫຼ ສລີ ຳຍລຽບໆ, ໃສ່ົ ເກບີ ຊງັ ດ່ົ ຳນ ຫຼ ໂອຊກິ . ຂ. ເພດຍງິ ຜູເູ້ ຖຳົູ້ ອຳຍ 50-60 ປີຂນູ້ ໄປ ນົ່ ງສນິູ້ ຝູ້ຳຍ ຫຼ ສນິູ້ ໄໝມຫີ ວົ ມຕີ ນີ , ນ່ົ ງເສອູ້ ສີຂຳວ, ສລີ ຳຍ ຫຼ ສີເຫຼອງ ອົ່ ອນແຂນສນັູ້ ຫຼ ແຂນຍຳວ. ອຳຍ 50 ປີລງົ ມຳນ່ົ ງສນິູ້ ຝູ້ຳຍ ຫຼ ສນິູ້ ໄໝ, ມຫີ ວົ ມຕີ ນີ , ນົ່ ງເສອູ້ ແຂນຖົ່ ອງສຂີ ຳວ, ສເີ ຫຼອງອ່ົ ອນ, ສລີ ຳຍລຽບ. 22 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ 2.3 ກຳນແຕົ່ ງກຳຍໃນພທິ ທີ ຳງກຳນ ກຳນແຕ່ົ ງກຳຍໃນພທິ ທີ ຳງກຳນ ມີ 2 ປະເພດຄ : ກ. ພທິ ທີ ຳງສຳສະໜຳ ງຳນນມີູ້ ພີ ທິ ສີ ົ່ ູຂວນັ ບນປີໃໝ່ົ , ບນຊົ່ ວງເຮອ, ບນທອດກະຖນິ , ເຮດັ ບນສນິ ກນິ ທຳນ ແລະ ອ່ົ ນໆ… ກຳນແຕ່ົ ງຕວົ ແມ່ົ ນນົ່ ງຜຳູ້ ກົ່ ອມ ຫຼ ໂສງູ້ ຂຳຍຳວສດີ ຳ, ສຟີ ຳູ້ , ເສອູ້ ແຂນສນັູ້ , ແຂນຖ່ົ ອງ ຫຼ ຊດສຳກນົ (ຊດແວດັ ), ໃສ່ົ ເກບີ ຂດັ ມນັ ຫຼ ເກບີ ສບ, ໃສົ່ ແພບ່ົ ຽງ ຫຼ ບຳງພທິ ທີ ່ົ ສີ ຳຄນັ ທຳງລດັ ຖະກຳນ ເຊ່ົ ນັ ທະຫຳນ, ຕຳຫຼວດ ຕອູ້ ງຕດິ ຫຼຽນ ກຽດຕຍິ ດົ (ຫຼຽນໄຊ, ຫຼຽນກຳຕົ່ ຳງໆ). ຂ. ພທິ ກີ ຳນບົ່ ກ່ົ ຽວຂອູ້ ງກບັ ສຳສະໜຳ ພທິ ກີ ຳນທົ່ ບີ ່ົ ກົ່ ຽວຂອູ້ ງກບັ ສຳສະໜຳ ມບີ ນວນັ ຊຳດ, ບນກອງທບັ , ງຳນຊມນມມດິ ຕງິ ແລະ ງຳນສະເຫຼມີ ສະຫຼອງວນັ ສຳຄນັ ຕ່ົ ຳງໆ.  ເພດຊຳຍ 23 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ຜູເູ້ ຖຳົູ້ , ຜູທູ້ ່ົ ມີ ອີ ຳຍໄວກຳງຄນົ ແລະ ຊຳວໜ່ົ ມ ຈະນົ່ ງໂສງູ້ ຂຳຍຳວສດີ ຳ, ສຟີ ຳູ້ , ສຕີ ົ່ ຳງໆ, ນົ່ ງເສອູ້ ຂຳວແສນ ສນັູ້ ຫຼ ແຂນຍຳວ, ເສອູ້ ກຍເຮ່ົ ງັ , ຊດສຳກນົ , ເອຳົ ເສອູ້ ເຂຳົູ້ ໃນ, ໃສ່ົ ເກບີ ສບ ຫຼ ເກບີ ໂອຊກິ , ມດັ ກຳລະວດັ .  ເພດຍງິ ຜູເູ້ ຖຳົູ້ ຜູທູ້ ່ົ ມີ ອີ ຳຍໄວກຳງຄນົ ນ່ົ ງສນິູ້ ຝຳູ້ ຍ, ສນິູ້ ໄໝ ມຫີ ວົ ຕນີ , ນົ່ ງແຂນຍຳວ ຫຼ ແຂນສນັູ້ , ເສອູ້ ສຕີ ່ົ ຳງໆ ຫຼ ນົ່ ງ ເຄ່ົ ອງແບບທຳງລດັ ຖະກຳນ. 2.4 ກຳນແຕົ່ ງກຳຍໃນງຳນແຕ່ົ ງດອງ ກ. ເພດຊຳຍ ເຈຳົູ້ ບ່ົ ຳວ ນ່ົ ງຜຳູ້ ກ່ົ ອມ, ຜຳູ້ ສະໂຫຼງູ້ ໄໝ, ຝຳູ້ ຍ ຫຼ ໂສງູ້ ຂຳຍວສດີ ຳ, ສຟີ ຳູ້ , ນ່ົ ງເສອູ້ ຄປິດ ຫຼ ຄເຊດີ ສຂີ ຳວແຂນສນັູ້ ຫຼ ແຂນຍຳວ, ໃສົ່ ເກບີ ໂອຊກິ , ຖງົ ຕນີ ສຂີ ຳວ ແລະ ແພບົ່ ຽງບຳູ້ ຍ. ຂ. ເພດຍງິ ເຈຳົູ້ ສຳວ ນ່ົ ງສນິູ້ ໄໝ ຫຼ ສນິູ້ ຝຳູ້ ຍທ່ົ ມີ ຫີ ວົ ມຕີ ນີ , ນົ່ ງສນິູ້ ລຳຍດອກ, ດອກດຳ, ເກຳົູ້ ຜມົ , ບ່ົ ຽງແພ, ໃສ່ົ ເກບີ ທຳ ມະດຳ. 2.5 ກຳນແຕົ່ ງກຳຍຂອງນກັ ຮຽນ-ນກັ ສກສຳ ນກັ ຮຽນເພດຊຳຍ ແລະ ເພດຍງິ ຈະແຕົ່ ງຕວົ ຕຳມຊນັູ້ ຮຽນດ່ົ ງັ ນ:ີູ້ ກ. ຊນັູ້ ອະນບຳນຫຳຊນັູ້ ປະຖມົ ສມົ ບູນ  ເພດຊຳຍ ນ່ົ ງໂສງູ້ ຂຳສນັູ້ ຫຼ ຂຳຍຳວສດີ ຳ, ສຟີ ຳູ້ , ເສອູ້ ແຂນສນັູ້ ຫຼ ແຂນຍຳວສຂີ ຳວ, ໃສ່ົ ເກບີ ຜຳູ້ , ຖງົ ຕນີ ສີ ຂຳວ, ໃສ່ົ ເກບີ ສບທຳມະດຳ.  ເພດຍງິ ນ່ົ ງສນິູ້ ສຟີ ຳ, ສດີ ຳ, ເສອູ້ ແຂນສນັູ້ , ແຂນຍຳວສຂີ ຳວ ຫຼ ກະໂປົ່ ງສດີ ຳ, ສຟີ ຳູ້ , ໃສ່ົ ເກບີ ຜຳູ້ ຫຼ ເກບີ ສບທຳມະ ດຳ. 24 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ຮູບທີ 6 ກຳນນົ່ ງຫ່ົ ມົ ຂອງນກັ ຮຽນຊນັູ້ ປະຖມົ ຂ. ຊນັູ້ ມດັ ທະຍມົ ສມົ ບູນ  ເພດຊຳຍ ນົ່ ງໂສງູ້ ຂຳຍຳວສດີ ຳ, ສຟີ ຳູ້ , ເສອູ້ ຂຳວແຂນສນັູ້ ຫຼ ແຂນຍຳວ, ຕດິ ປຳູ້ ຍໂຮງຮຽນໃສ່ົ ປຳກຖງົ ເສອູ້ ເບອູ້ ງຊຳູ້ ຍ, ໃສົ່ ເກບີ ສບ, ເກບີ ຜຳູ້ , ເກບີ ຊງັ ດຳນ ຫຼ ໂອຊກິ ສດີ ຳ, ຖງົ ຕນີ ສຂີ ຳວ, ຕດັ ຜມົ ເປີດ ຫຼ ຈອນບຳງ.  ເພດຍງິ ນ່ົ ງສນິ ສດີ ຳ, ສຟີ ຳູ້ ຕົ່ ຕນີ ຕຳແນະ, ຕດັ ສຳເລດັ , ບ່ົ ເຂນີ ຫຼ ລົ່ ຳມໂພດ, ນ່ົ ງເສອູ້ ຂຳວແຂນສນັູ້ ຫຼ ແຂນຍຳວ, ຜມົ ຕອູ້ ງເກຳົູ້ , ເປຍ ຫຼ ມດັ ລງົ ທຳງຫຼງັ , ໃສ່ົ ເກຍີ ສບ ຫຼ ເກບີ ຜຳູ້ , ຖງົ ຕນີ ສຂີ ຳວ ຮູບທີ 7 ກຳນນ່ົ ງຫົ່ ມົ ຂອງນກັ ຮຽນຊນັູ້ ມດັ ທະຍມົ ສມົ ບູນກຳລງັ ສະແດງສລິ ະປະ ຄ. ໂຮງຮຽນວຊິ ຳຊບີ , ສຳູ້ ງຄູ ແລະ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລ - ເພດຊຳຍ 25 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ນົ່ ງໂສງູ້ ຂຳຍຳວສດີ ຳ, ສຟີ ຳູ້ , ເສອູ້ ສຂີ ຳວ ມຢີ ົ່ ວງບົ່ ຳແຂນສນັູ້ ຫຼ ແຂນຍຳວ, ຕດິ ປຳູ້ ຍຊົ່ ໂຮງຮຽນໃສົ່ ກກົ ແຂນ ເສອູ້ ເບອູ້ ງຊຳູ້ ຍ, ຕດັ ຜນົ ຈອນບຳງ. - ເພດຍງິ ນ່ົ ງສນິູ້ ສດີ ຳ, ສຟີ ຳູ້ , ເສອູ້ ສຂີ ຳວແຂນສນັູ້ ຫແຼ ຂນຍຳວ, ມຢີ ່ົ ວງບົ່ ຳ, ໃສົ່ ເກບີ ສບ, ໃສ່ົ ຖງົ ຕນີ ສຂີ ຳວ, ເກຳົູ້ ຜມົ , ເປຍ ຫຼມດັ ລງົ ທຳງຫຼງັ , ຕດິ ປຳູ້ ຍຊ່ົ ໂຮງຮຽນໃສ່ົ ກກົ ແຂນເບອູ້ ງຊຳູ້ ຍ, ຕດິ ປຳູ້ ຍຊົ່ ໃສົ່ ປຳກຖງົ ເສອູ້ ທົ່ ໜີ ຳູ້ ເອກິ ເບອູ້ ງຊຳູ້ ຍ, ໃສົ່ ເກບີ ສບ, ເກບີ ຜຳູ້ , ໃສົ່ ຖງົ ຕນີ ສຂີ ຳວ. ສະຫບຼ ແລວູ້ ວດັ ທະນະທຳ, ຮດີ ຄອງປະເພນແີ ມ່ົ ນ ມລະດກົ ອນັ ລຳູ້ ຄົ່ ຳທົ່ ປີ ົ່ ູຍ່ົ ຳຕຳຍຳຍຂອງລຳວເຮຳົ ໄດສູ້ ຳູ້ ງ ເອຳົ ໄວຳູ້ ຄົ່ ກູ ບັ ຊຳດລຳວ, ຄນົ ລຳວ. ໃນນນັູ້ ມຳລະຍຳດໃນດຳູ້ ນດຳນແຕ່ົ ງກຳຍ (ກຳນນ່ົ ງຫົ່ ມົ ) ຂອງຄນົ ລຳວກແມ່ົ ນເອ ກະລກັ ອກີ ອນັ ໜົ່ ງ ທ່ົ ບີ ົ່ ງົ ບອກເຖງິ ຄວຳມລະອຽດອົ່ ອນ, ປຳນດີ ແລະ ມຄີ ວຳມສວຍສດົ ງດົ ງຳມ. 3. ກຳນແຕົ່ ງກຳຍຂອງຊຳດຕົ່ ຳງໆໃນອຳຊຽນ ປະເພນກີ ຳນແຕ່ົ ງກຳຍຂອງປະຊຳຊຳດອຳຊຽນ ແມົ່ ນມຄີ ວົ່ ມແຕກຕົ່ ຳງກນັ ຫຼຳຍ ແລະ ມນັ ໄດກູ້ ຳຍເປັນສສີ ນັ ອນັ ສວຍງຳມແຫົ່ ງວດັ ທະນະທຳອຳຊຽນ. ໃນບດົ ນຈີູ້ ະນຳສະເໜີປະເພນກີ ຳນແຕ່ົ ງກຳຍຂອງບຳງປະເທດອຳຊຽນດົ່ ງັ ລ່ົ ມນີູ້ : 3.1 ກຳນແຕ່ົ ງກຳຍຂອງຄນົ ອນິ ໂດເນເຊຍ ກ. ເພດຊຳຍ ຜູຊູ້ ຳຍນົ່ ງໂສງູ້ ຂຳຍຳວສີດຳ ຫຼ ສຕີ ົ່ ຳງໆ, ເສອູ້ ຄເຊດີ ສຕີ ່ົ ຳງໆ ໃນພທິ ທີ ຳງກຳນເພດຊຳຍຈະນ່ົ ງຜຳູ້ ສະໂຫ່ົ ຼງ ຫຼ ຊດເຄນບຳຕກິ ແລະ ເສອູ້ ແຈດັ ເກດັ ເຄບຳຢຳ ຕຳມດວູ້ ຍຜຳູ້ ພນັ ຄ ເຊເລງັ ດງັ . ສຳລບັ ຄນົ ໜົ່ ມສົ່ ວນຫຼຳຍບ່ົ ນິ ຍມົ ກນັ ນົ່ ງ ກຳນແຕ່ົ ງກຳຍແບບນໃີູ້ ນພທິ ທີ ຳງກຳນທ່ົ ສີ ຳຄນັ ຕ່ົ ຳງໆເຊ່ົ ນັ : ພທິ ແີ ຕ່ົ ງດອງ, ພທິ ກີ ຳນບນວນັ ຊຳດ. ກຳນແຕ່ົ ງກຳຍໃນພທິ ກີ ຳນແຕ່ົ ງດອງເຈຳົູ້ ບ່ົ ຳວໃສ່ົ ຊດ ລນິ ໂຕບຳໂຣ ຄົ່ ູກບັ ໂສງູ້ ຂຳຍຳວສດີ ຳ ຕກົ ແຕ່ົ ງໃຫເູ້ ຂຳົູ້ ກບັ ຜຳູ້ ມດັ ແອວ ເກນຊອງເກດັ , ໝວກສດີ ຳ, ໃສ່ົ ເກບີ ສບສດີ ຳ. ຂ. ເພດຍງິ ນົ່ ງກະໂປົ່ ງ ເຄບຳຢຳ, ໃສົ່ ເສອູ້ ເຊດີ ແຂນສນັູ້ ຫຼ ແຂນຍຳວ, ສຂີ ຳວ, ສລີ ຳຍລຽບໆ, ໃສົ່ ຜຳູ້ ປະຄດັ ແອວຕຳມ ດວູ້ ຍຜຳູ້ ສະບຽງ (ສະໄບ) ຫຼ ຜຳູ້ ພນັ ຄ ເຊເລງັ ດງັ , ໃສ່ົ ປະຫຼກັ ແຂນ, ສອູ້ ຍຄ, ຕມູ້ ຫູ, ແຫວນມ, ໃສ່ົ ເກບີ ສບທຳມະ ດຳ. ສຳລບັ ປະເພນແີ ຕົ່ ງງຳນ ເຈຳົູ້ ສຳວໃສຊດ ດຳໂຣບຳໂຣ ທົ່ ມີ ກີ ຳນຕກົ ແຕົ່ ງໃຫເູ້ ຂຳົູ້ ກນັ ກບັ ຊດ ບຳຈ,ີ ໂສງູ້ ຂຳຍຳມສີ ດຳ, ສຳຍແອວ, ຈຳປັງ ແລະ ເຄ່ົ ອງແຕົ່ ງກຳຍອົ່ ນໆເຊ່ົ ນັ ມງກດປຳຕຳມດອຍ ແລະ ສຳຍຄຊະນດິ ອົ່ ນໆປະປົນກນັ ໄປ. 26 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ 3.2 ກຳນແຕົ່ ງກຳຍຂອງຄນົ ພລິ ບິ ປິນ ກ. ເພດຊຳຍ ນ່ົ ງໂສງູ້ ຝຳູ້ ຍຂຳຍຳວ, ເສອູ້ ຄເຊດີ ແຂນຍຳວ, ເສອູ້ ຫຼມົ ໆສີຂຳວ, ສລີ ຳຍຂດີ ຍຳວໆ ຫຼ ສອີ ່ົ ນໆ, ໃສົ່ ເກບີ ສບ ຫຼ ເກບີ ຂດັ ມນັ (ກຳນນ່ົ ງຖຂອງຜູຊູ້ ຳຍທຳງພູເຂຳົ ) ທຳງພຳກໃຕູ້ ນົ່ ງຜຳູ້ ສະໂຫ່ົ ຼງ ຫຼ ບຣງົ ຕຳກະລອັ ກ ແລະ ເສອູ້ ແຈກັ ເກດັ ແຂນຍຳວ ເຊົ່ ງິ ເປັນທ່ົ ນີ ຍິ ມົ ຂອງຜູຊູ້ ຳວຍ ແລະ ແມ່ົ ຍງິ . ຂ. ເພດຍງິ ຊດປຳຕຳດອີ ງົ ປະກອບດວູ້ ຍກະໂປ່ົ ງ ແລະ ເສອູ້ ແຂນສນັູ້ , ໃສ່ົ ຜຳູ້ ພນັ ພຳດປົ່ ຳ, ແມົ່ ຍງິ ຢົ່ ູເກຳະລູຊອນ, ທຳງພຳກເໜອນົ່ ງສະເກດິ ຫຼ ກະໂປົ່ ງ, ນ່ົ ງເສອູ້ ແຈກັ ເກດັ ຕຳມດວູ້ ຍສຳຍປະຄດັ ແອວ ແລະ ແພພນັ ຫວົ ໃນນນັູ້ ຜູ ູ້ ຊຳຍ ແລະ ແມົ່ ຍງິ ຟິລບິ ປິນ ຍງັ ນຍິ ມົ ກຳນແຕົ່ ງກຳຍແບບຕຳເວນັ ຕກົ . 3.3 ກຳນແຕ່ົ ງກຳຍຂອງໄທ ກ. ເພດຊຳຍ ນົ່ ງໂສງູ້ ຂຳຍຳວສດີ ຳ, ເສອູ້ ຄເຊດີ ຫຼມົ ໆ, ສຕີ ົ່ ຳງໆ, ໃສ່ົ ໝວກໃນເວລຳອອກແຮງງຳນ, ນ່ົ ງຜຳູ້ ສະໂຫ່ົ ຼງໃນເວລຳບ່ົ ເຮດັ ວຽກ. ຊນົ ເຜົ່ ຳົ ເຂດພູເຂຳົ ຂອງໄທ ມປີ ະເພນກີ ຳນແຕ່ົ ງກຳຍທົ່ ແີ ຕກຕົ່ ຳງກນັ ຄນ່ົ ງໂສງູ້ ຂຳຍຳວ, ເສອູ້ ແຂນສນັູ້ ຫຼ ແຂນຍຳວສີດຳ, ສີຕົ່ ຳງໆ, ໃສ່ົ ສຳຍແອວຕຳມດວູ້ ຍຊດປະເພນ,ີ ຊຳວໄທພູເຂຳົ ມກັ ໃສົ່ ແຫວນ, ສອູ້ ຍຄ, ຕົ່ ອງ ໂສູ້ ແລະ ສຳຍແອວເງນິ , ໃສົ່ ເກບີ ອກົ ຊກິ ຫຼ ເກບີ ຊງັ ດຳນ ຂ. ເພດຍງິ ນ່ົ ງສນິູ້ ຝ້ຳູ ຍ ຫຼ ສນິູ້ ໄໝ, ເສອູ້ ແຂນສນັູ້ ຫຼ ແຂນຍຳວ, ໃສົ່ ແພສະໄບ, ໃສແຫວນ, ສອູ້ ຍຄ, ຕມູ້ ຫູ, ໃສົ່ ເກບີ ສບທຳມະດຳ. ກຳນແຕົ່ ງຕວົ ຂອງໄທແມົ່ ນແຕກຕ່ົ ຳງກນັ ໄປຕຳມພຳກຕ່ົ ຳງໆຂອງໄທ ເຊົ່ ນັ : ພຳກເໜອ, ພຳກ 27 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ກຳງ, ພຳກຕຳເວນັ ອອກ ແລະ ພຳກຕຳເວນັ ອອກສ່ົ ຽງເໜອ ຫຼ ຕ່ົ ຳງກນັ ໄປຕຳມແຂວງຕ່ົ ຳງໆເຊົ່ ນັ : ຊຽງໃໝົ່ , ອີ ສຳນ… ຂອງໄທມປີ ະເພນກີ ຳນແຕົ່ ງກຳຍແຕກຕົ່ ຳງກນັ . ຮູບທີ 9: ກຳນແຕ່ົ ງກຳຍທຳງພຳກເໜອຂອງໄທ 3.4 ກຳນແຕ່ົ ງກຳຍຂອງມຽນມຳ ເຄົ່ ອງພນູ້ ບຳູ້ ນຂອງມຽນມຳ ເອນີູ້ ວ່ົ ຳ ລອງຢີ (Longgi) ຜຳູ້ ສະໂຫ່ົ ຼງ ເປັນເຄົ່ ອງນົ່ ງສຳລບັ ຜູຊູ້ ຳຍ ແລະ ຜູ ູ້ ຍງິ . ຕຳມປະເພນແີ ລວູ້ ເພດຊຳຍຈະນ່ົ ງເສອູ້ ແຈກັ ເກດັ ບ່ົ ມຄີ , ປົກຄມດວູ້ ຍເສອູ້ ເຊດີ ແຂສນັູ້ ສຂີ ຳວ, ເພດຍງິ ຈະນົ່ ງຜຳູ້ ຄມບົ່ ຳ ແລະ ເສອູ້ ທຳມະດຳ. 28 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ 3.5 ກຳນແຕ່ົ ງກຳຍຂອງກຳປູເຈຍ ກ.ເພດຊາຍ: ນົ່ ງຜຳູ້ ສະໂລົ່ ງກະເບຍ, ໃສົ່ ເສອູ້ ຄປິດ, ຂດັ ກະດມ 5 ເມດັ ຂ.ເພດຍງິ : ມກັ ນ່ົ ງເສອູ້ ຜຳູ້ ສດີ ຳເນອູ້ ມນັ , ຂດັ ເຂມັ ຂດັ , ໃສ່ົ ເສອູ້ ສ,ີ ງຳນພທິ ມີ ກັ ນົ່ ງຜຳູ້ ຍກົ , ພວກຢ່ົ ູໃນວງັ ມກັ ນ່ົ ງ ສະໂລົ່ ງກະເບຍ 3.6 ກຳນແຕ່ົ ງກຳຍຂອງບຣູນຳຍ ກ. ເພດຊຳຍ: ຜູຊູ້ ຳຍແຕົ່ ງກຳຍໂດຍກຳນນ່ົ ງເສອູ້ ແຂນຍຳວ, ໂຕເສອູ້ ຍຳວ, ນ່ົ ງໂສງູ້ ຂຳຍຳວແລວູ້ ນົ່ ງສະໂລົ່ ງໃສົ່ ແລະ ໃສ່ົ ໝວກ ຂ. ເພດຍງິ : ຈະແຕົ່ ງກຳຍດວູ້ ຍເສອູ້ ຜຳູ້ ທ່ົ ມີ ສີ ສີ ນັ ສດົ ໃສໂດຍສົ່ ວນໃຫົ່ ຍຈະເປັນເສອູ້ ຜຳູ້ ທ່ົ ຄີ ມຮ່ົ ຳງກຳຍຕງັູ້ ແຕົ່ ຫວົ ຈນົ ຮອດຕນີ . ແຕ່ົ ຊດປະຈຳຊຳດຂອງປະເທດບຣູນຳຍແມົ່ ນຄຳູ້ ຍຄກບັ ຊດປະຈຳຊຳດປະເທດມຳເລຍເຊຍ. 3.7 ກຳນແຕ່ົ ງກຳຍຂອງມຳເລເຊຍ ກ. ເພດຊຳຍ: ນົ່ ງຜຳູ້ ສະໂລ່ົ ງເປັນຕຳແລະໃສ່ົ ເສອູ້ ແຂນຍຳວບຳງຄນົ ກ່ົ ໃສ່ົ ໝວກ, ຫໃຼ ຊຜູ້ ຳູ້ ຜນັ ຫວົ ຖຳູ້ ຄນົ ເຖຳົູ້ ແມົ່ ນ 29 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ມຜີ ຳູ້ ຫອູ້ ຍບ່ົ ຳ ຂ.ເພດຍງິ : ນ່ົ ງສະໂລົ່ ງທ່ົ ມີ ສີ ສີ ນັ ງດົ ງຳມ, ໃສົ່ ເສອູ້ ຄຍູແູ້ ຂນຍຳວເຖງິ ຂມູ້ , ປົ່ ອຍສຳຍເສອູ້ ໄວນູ້ ອກສະໂຫ່ົ ຼງ, ມຜີ ຳູ້ ບຳງໆຄມຫວົ , ຄມບ່ົ ຳ, ຊຳວມຳເລເຊຍສົ່ ວນໃຫົ່ ຍມກັ ໃສົ່ ເສອູ້ ທ່ົ ມສີ ສີ ນັ ລວດລຳຍ 3.8. ກຳນແຕ່ົ ງກຳຍຂອງຫວຽດນຳມ ອ່ົ ຳວໄດ (Ao dai) ເປັນຊດປະຈຳຊຳດປະເທດຫວຽດນຳມທົ່ ີ ປະກອບໄປດວູ້ ຍຊດຜຳູ້ ໄໝພດກີ ບັ ໂຕໃສ່ົ ຄ່ົ ູ ກບັ ໂສງູ້ ຂຳຍຳວຊົ່ ງເປັນຊດທ່ົ ມີ ກັ ໃສົ່ ໃນງຳນແຕ່ົ ງງຳນ ແລະ ພທິ ກີ ຳນທົ່ ສີ ຳຄນັ ຂອງປະເທດມລີ ກັ ສະນະຄຳູ້ ຍຄກບັ ຊດ ກົ່ ພີ ຳູ້ ວ ຂອງຈນີ ໃນປັດຈບນັ ເປັນຊດທົ່ ໄີ ດຮູ້ ບັ ຄວຳມນຍິ ມົ ຂອງຜູຍູ້ ງິ ຫວຽດນຳມ, ສົ່ ວນຜູຊູ້ ຳຍຈະໃສົ່ ຊດອົ່ ຳວໄດໃນ ພທິ ແີ ຕ່ົ ງງຳນຫພຼ ທິ ງີ ຳນງຳນສບົ 3.9. ກຳນແຕ່ົ ງກຳຍຂອງສງິ ກະໂປ ສງິ ກະໂປບ່ົ ມຊີ ດປະຈຳຊຳດເປັນຂອງຕນົ ເອງເນົ່ ອງຈຳກປະເທດສງິ ກະໂປແບົ່ ງອອກເປັນ 4 ເຊອູ້ ຊຳດຫຼກັ ໆ ໄດແູ້ ກົ່ : ຈນີ , ມຳເລຍ, ອນິ ເດຍ, ຊຳວເອຣີ ບົ ຊ່ົ ງແຕ່ົ ລະເຊອູ້ ຊຳດຈະມຊີ ດປະຈຳຊຳດເປັນຂອງຕນົ ເອງເຊ່ົ ນັ : ຜູຍູ້ ງິ ໃນ 30 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ມະລຳຍູໃນສງິ ກະໂປຈະໃສົ່ ຊດເຄບຳຍ່ົ ຳໂຕເສອູ້ ຈະມສີ ສີ ນັ ສດົ ໃສປັກເປັນດອກເປັນລຳຍດອກໄມ,ູ້ ຖຳູ້ ຊຳວຈນີ ກົ່ ຈະ ໃສົ່ ເສອູ້ ແຂນຍຳວຄເສອູ້ ຈນີ ເສອູ້ ຜຳູ້ ໜຳູ້ ຊ່ົ ອນກະດມໃສ່ົ ໂສງູ້ ຂຳຍຳວ ໂດຍເສອູ້ ຈະໃຊຜູ້ ຳູ້ ສລີ ຽບຫໃຼ ຊຜູ້ ຳູ້ ແພຈນີ ກົ່ ໄດູ້ 3.10 ການແຕງ່ ກາຍຂອງລາວ 31 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ບດົ ທີ 4 ມຳລະຍຳດໃນສງັ ຄມົ ອຳຊຽນ ມຳລະຍຳດໃນສງັ ຄມົ ແມົ່ ນສົ່ ງິ ທົ່ ຢີ ັງູ້ ຢນເຖງິ ກຳນປະພດປະຕບິ ດັ ແລະ ກຳນເຄ່ົ ອນໄຫວຂອງຄນົ ຢ່ົ ູໃນສງັ ຄມົ , ມຫີ ຼຳຍຮູບແບບ ແຕົ່ ລະຮູບແບບກມລີ ກັ ສະນະສະເພຳະຂອງໃຜລຳວ ແລະ ປະສມົ ປະສຳນກນັ ໄປ. 1. ມຳລະຍຳດແມົ່ ນຫຍງັ ມຳລະຍຳດ ແມ່ົ ນກຳນປະພດປະຕບິ ດັ ທ່ົ ສີ ພຳບຮຽບຮອູ້ ຍຢ່ົ ູໃນສງັ ຄມົ ສະແດງອອກທຳງກຳຍ, ວຳຈຳ ແລະ ຈດິ ໃຈ. ມຳລະຍຳດໃນສງັ ຄມົ ທົ່ ສີ ະແດງອອກທຳງກຳຍ, ວຳຈຳ ແລະ ຈດິ ໃຈ ແມ່ົ ນກລິ ຍິ ຳມຳລະຍຳດໃນກຳນເວຳົູ້ ຈຳ ປຳໄສທ່ົ ມີ ລີ ະບຽບຫຼກັ ກຳນ ແລະ ມຈີ ດິ ໃຈບລສິ ດຜດຜ່ົ ອງ ເຮດັ ໃຫຄູ້ ນົ ຢົ່ ູໃນສງັ ຄມົ ມຄີ ວຳມສະຫງ່ົຳລຳສ,ີ ບ່ົ ແຂງ ກະດຳູ້ ງ ແລະ ບົ່ ເກເີູ້ ຂນີ ໃນສງັ ຄມົ . ດ່ົ ງັ ຄຳສພຳສດິ ທ່ົ ວີ ່ົ ຳ : «ກລິ ຍິ ຳບອກຊຳດ ມຳລະຍຳດບອກຕະກນ, ໄກ່ົ ງຳມຍອູ້ ນ ຂນົ ຄນົ ງຳມຍອູ້ ນແຕ່ົ ງ». 2. ມຳລະຍຳດໃນກຳນທກັ ທຳຍ ມຳລະຍຳດໃນກຳນທກັ ທຳຍ ແມົ່ ນມຳລະຍຳດໃນກຳນພບົ ປະໂອລູ້ ມົ ແລະ ເວຳົູ້ ຈຳປຳໄສແບບໄມຕຼຈີ ດິ ມດິ ຕະພຳບ ໃນເວລຳພບົ ພໝູ້ ່ົ ູເພົ່ ອນ, ຄູອຳຈຳນ ແລະ ຜູຊູ້ ງົ ຄນວດທ.ິ ມຳລະຍຳດໃນກຳນທກັ ທຳຍສະແດງອອກ 2 ດຳູ້ ນຄ: 2.1 ມຳລະຍຳດທຳງດຳູ້ ນວຳຈຳ ມຳລະຍຳດທຳງດຳູ້ ນວຳຈຳ ແມົ່ ນກຳນສະແດງອອກທຳງດຳູ້ ນກຳນປຳກເວຳົູ້ ທ່ົ ມີ ລີ ະບຽບຫຼກັ ກຳນ ເຊົ່ ງິ ກຳນດົ ໄວຢູ້ ົ່ ູ 4 ຢົ່ ຳງຄ : 1. ບົ່ ເວຳົູ້ ຈຳປຳໄສອນັ ເປັນໝ່ົ ນິ ປະໝຳດ, ສຽດສ,ີ ເຢີູຍ້ ຫຍນັ , ປະຈບົ ປະແຈງ, ຕົ່ ໜຳູ້ ດລີ ບັ ຫຼງັ ນນິ ທຳ (ກ່ົ ຳວ ຂວນັ ເວຳົູ້ ພນູ້ ), ລົ່ ວງເກນີ ດວູ້ ຍຄວຳມເວຳົູ້ , ອວດອົ່ ງົ ທະນງົ ຕວົ ແລະ ອ່ົ ນໆ. 2. ບົ່ ເວຳົູ້ ຄວຳມເສົ່ ອມເສຍອນັ ແຕະຕອູ້ ງເຖງິ ກຽດສກັ ສຊີ ຳດຕະກນຂອງຕນົ ແລະ ຂອງຜູອູ້ ່ົ ນ. 3. ເວຳົູ້ ແຕ່ົ ຄວຳມສພຳບອ່ົ ອນຫວຳນນມິູ້ ນວນ, ສຳູ້ ງສນັ ສງັ ຄມົ ໃນສ່ົ ງິ ທ່ົ ເີ ປັນປະໂຫຍດແກ່ົ ຕນົ ເອງ ແລະ ຄນົ ອ່ົ ນ ໂດຍຮູເູ້ ຖງິ ກຳລະເທສະທົ່ ຄີ ວນເວຳົູ້ , ກຳນເວຳົູ້ ຕອູ້ ງຖກໃຈຄນົ . ດົ່ ງັ ຄຳສພຳສດິ ທ່ົ ວີ ົ່ ຳ « ເວຳົູ້ ດມີ ສີ ແີ ກົ່ ຕວົ ບເວຳົູ້ ບ່ົ ດພີ ຳ ຕນົ ໝ່ົ ນົ ໝອງ ». 4. ເວຳົູ້ ແຕົ່ ຄວຳມດ,ີ ມສີ ຳລະປະໂຫຍດແກົ່ ນສຳນ ຄ ມທີ ດັ ສະນະຄະຕດິ ,ີ ໃຫແູ້ ນວຄດິ ທ່ົ ດີ ຕີ ່ົ ຊວີ ດິ , ຮູຍູ້ ອູ້ ງຍ ສນັ ລະເສນີ ດວູ້ ຍເຫດ ແລະ ຜນົ ຕຳມຄວຳມເປັນຈງິ  ຄຳເວຳົູ້ ຄວນເອຳົ ໃຈໃສົ່ ສຳລບັ ນກັ ຮຽນພວກເຮຳົ ມດີ ່ົ ງັ ລົ່ ມນ:ີູ້ ກ. ຄຳເວຳົູ້ ໃນເວລຳພບົ ກນັ ໃນເວລຳພບົ ກນັ ນກັ ຮຽນທ່ົ ຮີ ູທູ້ ່ົ ຕີ ່ົ ຳທ່ົ ສີ ູງ ຄ ຜູນູ້ ອູ້ ຍພບົ ຜູໃູ້ ຫຍ່ົ , ນກັ ຮຽນພບົ ຄູອຳຈຳນ, ລູກພບົ ພົ່ ແມົ່ ຫຼ ຄນົ ທ່ົ ວົ ໄປ ຕອູ້ ງກ່ົ ຳວຄຳວ່ົ ຳ: « ສະບຳຍດ,ີ ສະບຳຍດທີ ົ່ ຳນຄູ, ສະບຳຍດອີ ຳຈຳນ, ສະບຳຍດພີ ່ົ … » ຂ. ຄຳເວຳົູ້ ໃນກຳນກ່ົ ຳວອຳລຳຄຳຈຳກ 32 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ກ່ົ ອນຈະອຳລຳຄຳຈຳກ ສະເພຳະຄູ ແລະ ນກັ ຮຽນ ຕອູ້ ງກ່ົ ຳວຄຳວ່ົ ຳ « ນອູ້ ງ, ລູກ, ຫຼຳນ, ພວກນອູ້ ງ, ພວກ ຫຳຼ ນ, ຂໂທດອຳຈຳນ, ເອອູ້ ຍຄູ, ອຳູ້ ຍຄູ ຫຼຳນຂອະນຍຳດເມອບຳູ້ ນກ່ົ ອນເດ…ີ » ຄ. ຄຳເວຳົູ້ ໃນກຳນໄຕ່ົ ຖຳມ ເວລຳຜູໃູ້ ຫຍ່ົ ກບັ ຜູນູ້ ອູ້ ຍ, ນກັ ຮຽນກບັ ຄູອຳຈຳນ ແລະ ຜູອູ້ ົ່ ນໆ ພບັ ກນັ ໄຕຖຳມກນັ ດວູ້ ຍຄຳເວຳົູ້ ທ່ົ ວີ ົ່ ຳ : « ທົ່ ຳນ, ລງ, ປຳູ້ , ອຳວ, ອຳ, ຄູອຳຈຳນ… ສະບຳຍດບີ ? » ຜູຕູ້ ອບກຕອບວ່ົ ຳ: « ຂຂອບໃຈສະບຳຍດເີ ໝອນເດມີ ຫຼ ເວຳົູ້ ວົ່ ຳ ເຈຳົູ້ ສະບຳຍດີ ». ຖຳູ້ ແມົ່ ນພະສງົ ອງົ ຄະເຈຳົູ້ ຖຳມວົ່ ຳ: « ຍຳທ່ົ ຳນ, ຍຳພ່ົ , ຄູບຳອຳຈຳນ ຍງັ ສກສະຫວດັ ດີ ຢ່ົ ູບ ? ຕອບວົ່ ຳຂນະມດັ ສະກຳນດວູ້ ຍບນຄູນພົ່ ແມົ່ ຄູບຳອຳຈຳນ, ຖຳູ້ ແມົ່ ນພ່ົ ອອກ (ເພດຄະລຫດັ ) ກບັ ຄູບຳອຳຈຳນ ໂອລູ້ ມົ ກນັ ໂດຍທົ່ ວົ ໄປແມ່ົ ນ ໃຊຄູ້ ຳວ່ົ ຳ : ໂດຍຂຳູ້ ນອູ້ ຍ ຫຼ ໂດຍ. ງ. ຄຳເວຳົູ້ ໃນກຳນແນະນຳໃຫຮູ້ ູຈູ້ ກັ ກນັ ເວລຳພວກເຮຳົ ພບົ ພກູ້ ບັ ແຂກຄນົ ຫຼ ຄູອຳຈຳນມຳຢຽູ້ ມຢຳມ ຄວນແນະນຳຕນົ ເອງດວູ້ ຍຄຳວົ່ ຳ: ຂໂທດ ຫຳຼ ນ, ເຮຳົ , ຂອູ້ ຍ, ນອູ້ ງຊົ່ … ຖຳມແຂກ ຂໂທດທ່ົ ຳນຊ່ົ ຫຍງັ ? ມຳແຕົ່ ໃສ ? ທົ່ ຳນຕອູ້ ງກຳນຫຍງັ ? ເຊນີ ນົ່ ງັ , ເຊນີ ຕຳມສະບຳຍ… ຈ. ຄຳເວຳົູ້ ໃນກຳນສະແດງຄວຳມດໃີ ຈ ແລະ ເສຍໃຈ ໃນເມົ່ ອເຮຳົ ມຄີ ວຳມດຄີ ວຳມຊອບ ຫຼ ມຜີ ູໃູ້ ຫຍົ່ , ເພົ່ ອນມດິ ສະຫຳຍມອບສ່ົ ງິ ຂອງອນັ ໃດອນັ ໜົ່ ງໃຫຕູ້ ນົ ເອງ ເຮຳົ ຄວນເວຳົູ້ ວົ່ ຳ : ຂອບໃຈ, ຂຮູບູ້ ນຄນູ ຢົ່ ຳງເລກິ ເຊົ່ ງິ … ຄຳເວຳົູ້ ທົ່ ສີ ະແດງຄວຳມເສຍໃຈໃນພຳສຳລຳວມຄີ ຳວ່ົ ຳ: ຂໂທດ, ຂອະໄພ, ຂອະໄພຍະໂທດ, ຂອະໂຫສກິ ຳ, ຂສະແດງຄວຳມເສຍໃຈດວູ້ ຍ… ສ. ຄຳເວຳົູ້ ໃນກຳນຢຽູ້ ມຢຳມຖຳມຂົ່ ຳວ ເມົ່ ອແຂກຄນົ ຫຼ ຄອູ ຳຈຳນມຳຢຽູ້ ມຢຳມເຮຳົ ຄວນສະແດງຄຳເວຳົູ້ ທົ່ ວີ ົ່ ຳ ທ່ົ ຳນ, ຄູອຳຈຳນ, ພ່ົ ແມົ່ , ລງປຳູ້ , ນຳູ້ ອຳ… ສະບຳຍດບີ ? ເຊນີ ທົ່ ຳນນົ່ ງັ ພກັ ຜົ່ ອນ, ຂໂທດທົ່ ຳນມວີ ຽກຫຍງັ ? ທ່ົ ຳນມຳຈຳກໃສ ? ທົ່ ຳນຕອູ້ ງກຳນພບົ ໃຜ… 2.2 ມຳລະຍຳດທຳງດຳູ້ ນຈດິ ໃຈ ມຳລະຍຳດທຳງດຳູ້ ນຈດິ ໃຈ ແມົ່ ນມຳລະຍຳດທຳງດຳູ້ ນສະຕຊິ ຳປະຊນັ ຍະ, ຄວຳມຮູສູ້ ກ ຫຼ ຄວຳມສຳນກໄດູ້ ກົ່ ຽວກບັ ຄວຳມຜດິ -ຖກ, ຄວຳມຮຳູ້ ຍ ແລະ ອ່ົ ນໆ (ມຳລະຍຳດທຳງດຳູ້ ນຈດິ ໃຈນນັູ້ ມຢີ ່ົ ູ 3 ຢ່ົ ຳງຄ) 1. ຄວຳມເຄຳົ ລບົ ດວູ້ ຍຄວຳມຕງັູ້ ໃຈ, ປະຕບິ ດັ ຕຳມຄຳສົ່ ງັ ສອນຄຳແນະນຳ, ຄຳຕກັ ເຕອນຊນີູ້ ຳຂອງພົ່ ແມົ່ , ຄູບຳອຳ ຈຳນ, ເພ່ົ ອມດິ ສະຫຳຍ, ຜູຊູ້ ງົ ຄນວດທ,ິ ຜູໃູ້ ຫຍ່ົ ທົ່ ມີ ຄີ ວຳມຫວງັ ດຕີ ່ົ ເຮຳົ . 2. ຄວຳມເຄຳົ ລບົ ດວູ້ ຍກຳນລະນກເຖງິ ບນຄູນ, ຄນງຳມຄວຳມດຂີ ອງພົ່ ແມ່ົ , ຄູອຳຈຳນ, ທົ່ ຳນຜູນູ້ ຳ, ພະສງົ ອງົ ຄະ ເຈຳົູ້ … 3. ຄວຳມເຄຳົ ລບົ ດວູ້ ຍກຳນອຳລຳອວຍພອນໄຊໃຫໝູ້ ົ່ ເູ ພົ່ ອນ, ຄູອຳຈຳນ, ພ່ົ ແມ່ົ , ຜູຊູ້ ງົ ຄນວດທ,ິ ຜູເູ້ ຖຳົູ້ ຜູແູ້ ກົ່ ແລະ ອົ່ ນໆ ດວູ້ ຍກຳນອວຍພອນໄຊໃຫທູ້ ົ່ ຳນເຫ່ົ ຼຳົ ນນັູ້ ຈົ່ ງົ ມອີ ຳຍໝນັູ້ ຍນ, ຕງັູ້ ໃຈເຮດັ ແຕ່ົ ສົ່ ງິ ທົ່ ດີ ງີ ຳມປຳສະຈຳກ ໂລກໄພໄຂເູ້ ຈບັ ຕົ່ ຳງໆ. 3. ມຳລະຍຳດດຳູ້ ນອລິ ຍິ ະບດົ 33 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ມຳລະຍຳດທຳງດຳູ້ ນອລິ ຍິ ະບດົ ແມົ່ ນທ່ົ ຳທສີ ະແດງອອກຂອງຄນົ ເຮຳົ ຢ່ົ ູໃນສງັ ຄມົ ເຊ່ົ ງິ ຢັງູ້ ຢນເຖງິ ແບບ ແຜນ, ຄນສມົ ບດັ ມຳລະຍຳດທ່ົ ດີ ີຂອງຄນົ ແລະ ເຮດັ ໃຫຄູ້ ນົ ສະຫງ່ົຳລຳສີ 3.1 ກຳນສະແດງຄວຳມເຄຳົ ລບົ ດວູ້ ຍກຳນຂຳບໄຫວຫູ້ ຍຼ ກົ ມໄຫວູ້ ວທິ ນີ ສີູ້ ະແດງອອກ 5 ດຳູ້ ນຄ : ກ. ກຳນໄຫວພູ້ ະພດທະຮູບ ແລະ ໄຫວພູ້ ະສງົ ວທິ ໄີ ຫວູ້ ແມົ່ ນໃຫນູ້ ົ່ ງັ ຄູເ້ ຂົ່ ຳົ ແລວູ້ ປະນມົ ມຂນູ້ ເປັນຮູບດອກບວົ ຢ່ົ ູໃຈກຳງເອກິ ແລວູ້ ຍມຂນູ້ ໃຫປູ້ ຳຍນວີູ້ ຈ ຕນີ ຜມົ ແລວູ້ ກມົູ້ ຫວົ ລງົ ກບັ ພນູ້ ໃຫນູ້ ວີູ້ ມແຜ່ົ ລງົ ກບັ ພນູ້ , ຫຼງັ ຈຳກນນັູ້ ໃຫຂູ້ ຳບລງົ 3 ເທົ່ ອ. ຖຳູ້ ໃຊຜູ້ ຳູ້ ປູແລວູ້ ຂຳບລງົ ນນັູ້ ຖວ່ົ ຳກຳນເຄຳົ ລບົ ສູງສດ. ເມົ່ ອຂນູ້ ໄປຫແຈກທົ່ ມີ ພີ ະພດທະຮູບ ຕອູ້ ງຂຳບ 3 ຄງັູ້ , ກ່ົ ອນຈະລງົ ກຕອູ້ ງຂຳບລງົ ອກີ 3 ຄງັູ້ ອກີ . ຮູບທີ 1 ກຳນໄຫວພູ້ ະ ຂ. ກຳນໄຫວຜູ້ ູອູ້ ຳວໂສ, ຜູຊູ້ ງົ ຄນວດທິ ຫຼ ຄູອຳຈຳນ ວທິ ໄີ ຫວເູ້ ຜູອູ້ ຳວໂສ ແລະ ຄູອຳຈຳນ ໂດຍທ່ົ ວົ ໄປແລວູ້ ມີ 2 ຮູບແບບຄ : ແບບທ່ົ ວົ ໄປ ແລະ ແບບນບັ ຖ ເຄຳົ ລບົ ສູງສດ, ວທິ ກີ ຳນໄຫວແູ້ ບບທົ່ ວົ ໄປຄ ປະນມົ ມຂນູ້ ເປັນຮູບດອກບວົ ຢ່ົ ູກຳງໜຳູ້ ເອກິ , ແຂນທງັ ສອງແນບ ກບັ ເລຳົ ຄງີ ແລວູ້ ຍກົ ມຂນູ້ ໃຫປູ້ ຳຍນວີູ້ ຈຫວ່ົ ຳງຄວິູ້ ຫຼ ຈປຳຍດງັ ຫຼງັ ຈຳກນນັູ້ ກມົູ້ ຫວົ ລງົ ວທິ ແີ ບບເຄຳົ ລບົ ສູງສດຄ ໃຫນູ້ ົ່ ງັ ລງົ ແລວູ້ ປະນມົ ມຂນູ້ ເປັນຮູບ ດອກບວົ ຢ່ົ ູກຳງເອກິ , ແຂນທງັ ສອງແນບກບັ ເລຳົ ຄງີ , ຍມຂນູ້ ໃຫພູ້ ຽງຫວົ່ ຳງ ຄວິູ້ , ຫຼງັ ຈຳກນນັູ້ ໃຫຂູ້ ຳບລງົ ພນູ້ 1 ຄງັູ້ ໂດຍບົ່ ແບມອອກ. ກລະນພີ ບົ ພຕູ້ ຳມຖະໜນົ ຫນົ ທຳງ ຫຼ ສະຖຳນທົ່ ອີ ົ່ ນທົ່ ເີ ພ່ົ ນິ ຢນ ຫຼ ຍ່ົ ຳງຢ່ົ ູ ເຮຳົ ຕອູ້ ງສະແດງຄວຳມເຄຳົ ລບົ ເພົ່ ນິ ເຊົ່ ງິ ຄູອຳຈຳນປຽບເໝອນພົ່ ແມ່ົ ຜູ ູ້ ທີ 2 ຂອງພວກເຮຳົ , ເຮຳົ ຕອູ້ ງເຄຳົ ລບົ ເພ່ົ ນິ ດວູ້ ຍກຳນຢນກງົ (ປົດໝວກ ຫຼ ງບັ ຄນັ ຮ່ົ ມົ ) ແລວູ້ ປະນມົ ມຂນູ້ ພຽງຫວົ່ ຳງຄວິູ້ , ກມົູ້ ຫວົ ລງົ ໜອູ້ ຍໜົ່ ງແລວູ້ ຮູບທີ 2 ກຳນໄຫວຜູ້ ູອູ້ ຳວໂສຫຼຄູອຳຈຳນ ກົ່ ຳວຄຳວົ່ ຳ \"ສະບຳຍດ\"ີ ຄ. ກຳນໄຫວເູ້ ພ່ົ ອນມດິ ສະຫຳຍ 34 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ວທິ ກີ ຳນໄຫວແູ້ ມົ່ ນປະນມົ ມຂນູ້ ເປັນຮູບດອກບວົ ຢ່ົ ູກຳງເອກິ ໃຫປູ້ ຳຍນວີູ້ ຈຄຳງພດີ ຮູບທີ 3 ກຳນໄຫວໝູ້ ົ່ ເູ ພ່ົ ອນ ງ. ກຳນໄຫວເູ້ ດກັ ນອູ້ ຍ ໄຫວປູ້ ະນມົ ມຂນູ້ ເປັນຮູບດອກບວົ ຢົ່ ູກຳງເອກິ ພດີ ຈ. ກຳນໄຫວສູ້ ບົ (ຄນົ ຕຳຍ) ຄວນຈດູ ທບູ ທຽນ 1 ຄ່ົ ູແລວູ້ ປະນມົ ມຂນູ້ ເປັນຮູບດອກບວົ ຢົ່ ູກຳງເອກິ , ຍມຂນູ້ ໃສົ່ ຫວົ ແລວູ້ ຂຳບລງົ ກບັ ພນູ້ 1 ຄງັູ້ ໂດຍບົ່ ໄດແູ້ ບມ 3.2ມຳລະຍຳດ ແລະ ທ່ົ ຳທຳງໃນອລິ ຍິ ະບດົ ຕົ່ ຳງໆ ກ. ກຳນຢນ - ຢນຜູດູ້ ຽວຄວນໃຫມູ້ ລີ ກັ ສະນະທົ່ ສີ ພຳບ, ສະຫງົ່ຳ, ບົ່ ຫນັ ໜຳູ້ ໄປມຳ, ບ່ົ ແກວ່ົ ງແຂນ ແລະ ບ່ົ ຢນຈ່ົ ຳງຂຳ - ຢນສະເພຳະເຫນັ ຜູໃູ້ ຫຍ່ົ ຖຳູ້ ບົ່ ຈຳເປັນແມົ່ ນບົ່ ຄວນຢນຢ່ົ ູຕ່ົ ໜຳູ້ ຜູໃູ້ ຫຍ່ົ ຄວນຢນຢົ່ ູຂຳູ້ ງຊຳູ້ ຍ ຫຼ ຂຳູ້ ງຂວຳເລກັ ນອູ້ ຍ , ຢນກງົ , ຂຳູ້ ຊົ່ , ປ່ົ ອຍເຂ່ົ ຳົ ຫ່ົ ຳງກນັ ເລກັ ນອູ້ ຍ, ມທງັ ສອງແນບຂຳູ້ ງ - ຢນໃຫກູ້ ຽດ ເມົ່ ອໄດຍູ້ ນິ ສຽງເພງຊຳດ ພວກເຮຳົ ຢນກງົ ຂນຢ່ົ ຳງສພຳບ ແລວູ້ ຫນັ ໜຳູ້ ໄປຫຳທງຊຳດຈນົ ຈບົ ເພງ ຂ. ກຳນຍົ່ ຳງ - ຍ່ົ ຳງຜູດູ້ ຽວ ຍົ່ ຳງຢ່ົ ຳງສພຳບ ບຳດກຳູ້ ວບົ່ ໃຫສູ້ ນັູ້ ຫຼ ຍຳວເກນີ ໄປ, ແກວົ່ ງແຂນພດງີ ຳມ, ຖຳູ້ ເປັນສພຳບສະຕຄີ ວນລະວງັ ສະໂພກໃຫເູ້ ປັນໄປຕຳມປົກກະຕ,ິ ບົ່ ຳໄຫົ່ ຼຕອູ້ ງສະເໝບີ ົ່ ໂຍກໄປໂຍກມຳ - ຍົ່ ຳງກບັ ຜູໃູ້ ຫຍ່ົ ຍ່ົ ຳງໄປຂຳູ້ ງຊຳູ້ ຍຂອງຜູໃູ້ ຫຍົ່ ເລກັ ນອູ້ ຍ ແລວູ້ ໃຫຫູ້ ່ົ ຳງກນັ ກນັ ປະມຳນ 1-2 ສອກ, ໃຫຢູ້ ົ່ ູໃນລກັ ສະນະທົ່ ີ ນອບນອູ້ ມ. - ຍົ່ ຳງເຂຳົູ້ ຫອູ້ ງປະຊມ ໝຳຍເຖງິ ກຳນຍ່ົ ຳງເຂຳົູ້ ໃນຫອູ້ ງ ຫຼ ສະຖຳນທ່ົ ປີ ະຊມທ່ົ ມີ ຄີ ນົ ນົ່ ງັ ຢ່ົ ູກົ່ ອນແລວູ້ ຫຼ ນ່ົ ງັ ກງົ ກນັ ຂຳູ້ ມ ເຮຳົ ຄວນ ຍົ່ ຳງຊຳູ້ ໆ ແລະ ສພຳບດບີ ົ່ ໃຊສູ້ ຽງດງັ - ກຳນຍ່ົ ຳງໃນຊມຊນົ ທ່ົ ນີ ົ່ ງັ ຕົ່ ງັ ອີູ້ (1) ຍ່ົ ຳງໄປຢ່ົ ຳງສພຳບ, ບົ່ ເຮດັ ສຽງດງັ ແລະ ບ່ົ ຊກັ ຊຳູ້ (2) ເມົ່ ອຜ່ົ ຳນຜູນູ້ ່ົ ງັ ກົ່ ອນຄວນກມົູ້ ຫວົ ລງົ ໜອູ້ ຍໜ່ົ ງ, ຢົ່ ຳໃຫເູ້ ສອູ້ ຜຳູ້ ໄປຖກກບັ ຜູອູ້ ົ່ ນ (3) ຖຳູ້ ບົ່ ມກີ ຳນກຳນດົ ຕ່ົ ັງອີູ້ ໃຫນູ້ ົ່ ັງບົ່ ອນທົ່ ີສມົ ຄວນ, ຢ່ົ ຳລຳກຕົ່ ັງອີໃູ້ ຫດູ້ ງັ ຫຼ ຍກົ ຍຳູ້ ຍຕົ່ ັງອີໄູ້ ປຕັງູ້ ບ່ົ ອນໃໝົ່ ເພຳະຈະເຮດັ ໃຫສູ້ ຽງດງັ ລບົ ກວນ. (4) «É¾¡¿­©ö ª„¤Ä¸É ¡Äð ¯­„¤®Èº­¢º¤ª­ö . - ¡¾-¨È¾¤À¢í¾Ã-§´÷ §ö- 35 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ (1) ¨È¾¤µ¾È ¤¦÷²¾® ®¦Ò ¤‰ ¦¼¤©¤ñ º¡ô ¡½ê¡ô £ô¡Â£´. (2) À´ºˆ °¾È ­°øÉê­† ¤„ ¡Èº£¸-¡´í ¹¸ö ໜອ້ ຍໜ່ ງ,ຢາ່ ໃຫເ້ ສື້ອຜາ້ ໄປຖກື ກບັ ຜອ້ ່ ນື . (3) ຖາ້ ບ່ ໍມກີ ານກາໍ ນດົ ຕ່ງັ ອີ້ໃຫນ້ ງ່ ັ ບອ່ ນທ່ ີສມົ ຄວນ, ຢ່າລາກຕ່ງັ ອ້ີໃຫດ້ ງ່ ັ ຫື ຍກົ ຍາ້ ຍຕ່ງັ ອ້ີໄປ ຕງັ້ ບອ່ ນ ໃໝເ່ ພາະຈະເຮັດໃຫສ້ ຽງດງ່ ັ ລບົ ກວນ. (4) ຖາ້ ກາໍ ນດົ ຕງັ້ ອ້ີໄວກ້ ່ໄໍ ປນງ່ ັ ບອ່ ນຂອງຕນົ . - ¡¾-¨¾È ¤À¢í¾Ã-§÷´§-ö (1) ¨¾È ¤µ¾È ¤¦÷²¾® ®Ò¦‰¤¦¼¤©ñ¤ºô¡¡½ê¡ô £¡ô £´. (2) À´ˆº°¾È ­°êÉø †­„¤¡ºÈ ­ £¸­¡í´¹ö¸°¾È ­Áìɸ¡ð¨¾È ¤ê¿´½©¾. (3) «¾É °È¾-Ä쨽áÃÉ ¹É£À÷ ¢¾‰ ¨È¾¤. (4) «¾É À¯­ñ įĩɣ¸­­„¤Á«¸Í¤ñ À²ˆºÍó¡À¸­˜ ¡¾­¨¾È ¤°È¾­Îɾ§÷´§­ö . (5) ®Ò¨È¾¤¦¸­ê¾¤¡®ñ ²½¦ö¤ íÄ쨽áɧ©ò «É¾À¯ñ­Ä¯Ä©É £¸­¥½­¤„ ì¤ö , ¨´ð Äõ ¹¸¥û ­ö ²½¦ö¤ °¾È ­Ä¯Áì¸É ¥‡¤¨È¾¤Ä¯Ä©É. £. ¡¾­­„¤ -- ­„¤³¤ñ °øÃÉ ¹¨ºú ½êò®¾¨ ³ñ¤°ÃøÉ ¹¨ÀÈ ¸¾í ®ÃÒ ¹ÉÀêí¾Á¢­ ù­É „¤Ã­êȾ¦¤ñ 츴¡òìò¨¾ ©¨Àº¾ö ´¥õ ®ñ ĸÉê†Î¾É ª¡ñ Íõ ­„¤ Â-´É ª¸ö į꾤ÎɾÀì¡ñ -ɺ¨ Áì½ ®ÃÒ §É¦¼¤©¤ñ -º¡¥¾¡¥½Ä©»É ñ®º½-÷¨¾© Íõªº®£¿«¾´Àꉾ­˜­. »ø®êó 4 ¯½¡º®¡¾­­¤„ ³¤ñ °ÃÉø ¹¨Èº½ê®ò ¾¨ - ¡¾­­¤„ ³¤ñ ê¿ Íõ ³ñ¤Àꦽξ ­¤„ ³ñ¤²½Àꦽξ £¸­­„¤¯½­´ö ´õ Íõ Àº¾ö ´¸õ ¾¤Ä¸ÉÎɾªñ¡µÃøÈ ­ê¾È êóú¦÷²¾®, ®ÒÀ¸í¾®Òì´ö ¡-ñ «¾É ¥¿À¯ñ-£¸-çɦ¼¤£ºÈ ¨Å. 36 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ »ø®êó 5 ¡¾­­¤„ ³¤ñ Àꦽξ - ¡¾­­¤„ ³ñ¤¦½Á©¤¯¾«½¡½«¾ ùɭ„¤³ñ¤ª¾´«¾­½¢º¤ªö­«É¾´ó¡¾­¥ñ©§õúĸɭ˜­ ¥½ªÉº¤­„¤ª¾´§õú¢º¤ªö­, ®Ò£¸-¥½ ¨ö¡¨É¾¨ª¾´Ã¥. «É¾®Ò´ó¡¾-Ͼ¨§ˆÄ¸É£¸­¥½­„¤À¢¾í į¢É¾¤Ã­¡Èº­À²ˆº®úðùÉÀ¡½¡½£ö­°øÉê†À¢í¾ ª¾´Íñ¤®Ò£¸-į­„¤µøÈÁ«¸Îɾ¦÷©ê†À¢ö¾¥ñ©Ä¸É²òÀ¦© ­º¡¥¾¡À¥í¾²¾®¥½À§ó­Ã¹É­„¤¦½Á©¤¸¾È À¢¾ö À¥í¾¥ñ©Ä¸ÉùÀÉ »ö¾ Áì½ ¡¾­­¤„ £¸­­¤„ µÃøÈ ­ê¾È ¦ñ¤ì¸´²©ð 󤾴,®úÃð ¹É콸ñ¤À¡ó-į Íõ ­„¤µøÈí êȾª¾´¦½®¾¨¥ö-À¹ñ-¸È¾®Ò콸ñ¤¡òìò¨¾¡ð®Ò¦ö´£¸-. ¡¾­¨™´ Íõ ¦½Á©¤º¾ì´ö į¡®ñ ¡¾-¦½ Á©¤­­˜ ùɦ½Á©¤²©ð ó²ð¤¾´®ÁÒ ´È- »ºÉ ¤Â»¥-ö À¯-ñ ¡¾-ìö®¡¸-°Éºø ­ˆ . ¤. ¡¾-À¢í¾²ö®°øÉù¨È À´ºˆ À¢¾í ²®ö °ºøÉ ¾¸÷¦ Íõ £®ø ¾º¾¥¾­ £¸­À£¾½¯½ªø Áì¸É ¡¾È ¸£¿¸È¾¦½®¾¨©.ó «É¾À²­… ¡¿ìñ¤À»ñ©¸¼¡µÈø ¡ð£¸-¡È¾¸£¿¢Âð ꩡȺ-Áìɸ¥¤‡ µõ­À¸¾í ©É¸¨ê¾È 꾤ººÈ ­¹¸¾­. - ¡¾­À¢¾í ²ö®°ÃÉø ¹¨êÈ †­¤„ ª¤„ ºš ¨¾È ¤¦²÷ ¾®À´ˆº´Ò Íõ Ã¡É ÁìɸùÉŸû Íõ «¾´¦½®¾¨©Àó ²­… Áì¸É «¾É ùÉÀ²ú­ò À§ó­­„¤ÁªÈµ¾È ­¤„ µøȪÎÒ ¾É °øÉù¨.È - ¡¾-À¢¾í ²®ö °ÃÈø ¹¨È À¸ì¾°øÉù¨µÈ -õ µÈ¾¤¦÷²¾®À´ˆºÀ¢í¾Ä¯Ä¡É²ð¦´ö £¸­Áìɸ¨´ð õŸû . - À¢¾í ²®ö °ÃøÉ ¹¨úꆭ¤„ ¡ñ®²­œ ¨È¾¤À¢¾í įíÄ쨽²¦ð ö´£¸­ Áìɸ£¾­ìö¤À´ˆºÀ¢¾í įáɥ‡¤­„¤²ñ®Á²®, ¨´ð õŸû . «É¾ À¯ñ­°Éêø † -ñ®«õ¦©÷ ù¡É ¾®ì¤ö Áì¸É ùɭ¤„ ¹¾È ¤²¦ð ö´£¸­Áìɸ°Éøù¨«È ¾´¡Èº-. ¥. ¡¾-¦ö-ê½-¾ 37 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ í¯ñ©¥÷®ñ­­š ´ó°øɦö­Ã¥Ã­À숺¤¡òìò¨¾´¾ì½¨¾©¡¾­Ã§É«Éº¨£¿ À²ˆº¯ô¡¦¾¹¾ìõ¦ö-ê½ ­¾¡ñ­, ´ñ­´¯ó ½Â¹¨©Í¾¨ª²Ò ¸¡À»¾ö . À»¾ö ªºÉ ¤£¿­¤ô À«ò¤Í¡ñ ¡¾­©¤„ ­š: - À»ö¾¡¿ìñ¤¦-ö ê½-¾¡®ñ ð - µøú¦½«¾­ê†Ã© - £¸-çɣ¿À¸¾í Á-¸Ã© - ê¿­º¤¦¼¤êÆ §É £¸­Îñ¡À®ö¾À꾉 é - ªºÉ ¤Ã¹É°ûºø ­ˆ ´Âó º¡¾©¦­ö ê½­¾ Áì½ ´ó¡¾­ºº¡£¿£ò©À¹ñ­©É¸¨ ¦. ¡¾-¡ò- ´¾ì½¨¾©Ã­¡¾­¡ò­À¯ñ­¦…¤¦¿£ñ­µøÈí¦ñ¤£ö´ê†¥½Àìó­Áìɸ ´óì½®¼®¡¾-¡ò-;¨µÈ¾¤ Áª¦È ¤… êúÀó »¾ö £¸­»Éø ªºÉ ¤¯½ªò®ñ©©„¤­š: - ­„¤ªö¸¡¤ö ©¸É ¨´¾ì½¨¾©ê†¦½¹¤®ö ¦½¹¤ú¼´ - À´ºˆ ªñ¡º¾¹¾­À¢¾í ¯¾¡®ÃÒ ¹´É ­ñ ªö¡ - À¸ì¾¹¨Õº¾¹¾- ®Ò£¸-ºÉ¾¯¾¡¡¸û¾¤ Áì½ ®Òùɴ󦼤©ñ¤ - ®Ò¯¾¡®ÀÒ ¸¾í í¢½­½ê†´ºó ¾¹¾­µ¯øÈ ¾¡ - ¡¾­¦­ö ê½­¾ ®ÒùÀÉ ¸¾í ;¨ Áì½ ®£Ò ¸­À¸í¾À캈 ¤Îɾìñ¤¡¼© Íõ À숺¤Â¦¡À¦¾í - ªÉº¤¡­ò º¾¹¾­ê÷¡À¨ˆº¤ ®Ò£¸­Àìºõ ¡¡ò­ÁªÈÀ¨ˆº¤ê†ªö­´ñ¡ - À´ˆºº´† ÁìɸùÀÉ ¢¨È À¦©º¾¹¾-´¾»¸´¡ñ-Ä¸É - ®ºÒ †´Ä¸ Íõ §¾É À¡ó­Ä¯ 3.3 ´¾ì½¨¾©Ã-¡¾-ªÉº-»®ñ Á¢¡ Ã-¡¾-ªÉº-»®ñ Á¢¡²¸¡À»ö¾£¸-´ó´¾ì½¨¾©ªºÉ -»ñ®Á¢¡. Í¡ñ ¡¾-ªºÉ -»ñ®Á¢¡ê†À¥í¾ ¢º¤®¾É ­£¸­¯½ª®ò ñ©©„¤­:š - À¥í¾¢º¤À»ºõ ­¡¾È ¸£¿¸¾È ’’¦½®¾¨©ó’’, ®£Ò ¸-«¾´Á¢¡¸È¾´¾¹¾´¸ó ¼¡¹¨¤ñ À¯ñ-ºñ-¢¾© ¡Èº-À§­ó ­¤„ . - À´ºˆ Á¢¡´¾À»õº­¡ö¤¡®ñ À¸ì¾»®ñ ¯½ê¾-º¾¹¾- £¸-À§-ó Á¢¡À¢í¾»È¸´»®ñ ¯½ê¾-©¸É ¨. - «¾É Á¢¡´¾¢ð£¸¾´§È¸¨ÀÍõº ¡£ð ¸­§¸È ¨ª¾´¦´ö £¸­«¾É ¢ñ©¢ºÉ ¤¡§ð Áš ¥¤µÈ¾¤¦÷²¾®. - ´¢ó º¤ªÉº­»ñ®Á¢¡ª¾´¯½À²­êó ­† ¨ò ´ö ¡­ñ £õ ­Õ©´ˆ - À¸í¾¥¾¡®ñ Á¢¡©É¸¨Ã®Îɾ¨´™ Á¨´É Á¥´È æ - ®Ò»É¾¨£-ö Ã-À»õº-ªÒÎ¾É Á¢¡ - ®£Ò ¸­À®¤… ´¤À윺¨Å - ªºÉ ¤À¢¾í Ã¥¸È¾°ÀÉø ¯­ñ Á¢¡´¾À»õº­ «¸õ ¾ú ´ó¡¼©Í¾¨ê†¦÷© 38 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ »®ø 6 ¡¾-ªºÉ -»ñ®Á¢¡ê¾¤ì©ñ «½¡¾- 3.4 ´¾ì½¨¾©Ã-¡¾-¦¿²©ñ ´,õ ĺ, ¥¾´ , ¹¾¸ - À¸ì¾¨õú-´õºº¡Ä¯¦¿²©ñ £¸­¥®ñ À®ö¾Å²ºÉ ´¡ñ®¨´™ ù°É Éêø †À»¾ö ¦¿²ñ©´õ­­ñ˜ µ¾È ¤¦½²¾®®Ò £¸-¡´í ¹ö¸ Íõ ¹­ñ Î¾É Ä¯ê¾¤ºˆ­. - À´ˆºµø»È ¸È ´¡­ñ ;¨£ö­ À¸ì¾´óº¾¡¾­Äº, ¥¾´ Íõ ¹¾¸ £¸-Àºö¾Á²´ö-®¤ñ Íõ Àºö¾´õ®ñ¤ ¯¾¡Ä¸É Íõ ¹ñ­Î¾É į꾤º­ˆ ®£Ò ¸­Äº, ¥¾´, ¹¾¸ ©¨®´Ò óÁ²®¤ñ ¯¾¡Àº¾ö Ä¸É Íõ ªºÉ ¤¹ñ­Î¾û į꾤º­ˆ . 3.4 ´¾ì½¨¾©Ã-¹Éº¤¡¾- Áì½ Ã-£º®£¸ö ¡. ´¾ì½¨¾©Ã-¹Éº¤¡¾- - °øÉùȨªÉº¤À¯ñ-Á®®µÈ¾¤Ã-¡¾--÷Ȥ¹úö´, ÁªÈ¤ªö¸, ¡¾-À¸í¾¥¾¯¾Ä¦, ¡¾-į´¾ì¾£º® Áì½ ²©ô ªò¡¿ª¾È ¤Å. - ²ò¥¾ì½­¾¹¾À¹©°­ö ¡ºÈ ­ ¥‡¤£úº¨ª¿­ò¸¥ò ¾­, ª¿­ªò ò§´ö °ÉøµÃÈø ª®É ¤ñ £®ñ ®ñ­§¾. - ®ÀÒ ¸¾í ¥¾¦¤… êì† ¾´ö¡º½­¾¥¾­, ¡£Ò ¸¾´Áª¡Á¨¡ Áì½ ¦…¤ê†Ä»É¦¾ì½¯½Â¹¨©. - »¡ñ ¦¾£¸¾´À¯-ñ ì½®¼®»¼®»ºÉ ¨Ã-´¤¡¾-. - ®ªÒ ò¦­ò ­ò­ê¾ æ»È ¾É ¨¯¾É ¨¦ó À§¤… ¡­ñ Á콡­ñ . - À´ºˆ À¢í¾Ã­¹ºÉ ¤¡¾­£¸­¯ö©Ï¸¡ Áì½ ®£Ò ¸-çɦ¼¤©ñ¤. - «¾É ´Àó ²©¨¤ò µ»Èø ¸È ´¹Éº¤®£Ò ¸-¦®ø µ¾. - ­„¤ Áì½ ¸¾¤ªö¸µÃøÈ ­¹Éº¤¡¾­Ã¹É«¡õ ì¡ñ ¦½­½. ¢. ´¾ì½¨¾©Ã-£º®£ö¸ - ®§Ò º¡¹¾£¸¾´®Ò©Ãó ¦£È º®£¸ö . - ®Ò¦½Á©¤º¾¡¾­¡ìò ¨ò ¾Á¢¤¡½©É¾¤, ¡¾È ¸£¿¹¨¾®§É¾À§¤… ¡­ñ Áì½ ¡ñ­. - Íó¡À¸˜­¡¾­Ã§ºÉ ¾ì´ö , §º¡¹¾À¹©°ö­À²ˆºÁ¡ÄÉ ¢®ñ­¹¾. 39 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ - £¸¾´Ã-®ÃÒ ¹-É ¿ºº¡£¸¾´-º¡®ÃÒ ¹É-¿À¢¾öû ´¾À»ºõ -. - ¯ö©Ï¸¡, «º©Á¸È­ª¾©¿, ¤®ñ £­ñ »´‰ Áì¸É ¥¤‡ ¢›­Àêò¤À»õº­. 3.5 ´¾ì½¨¾©Ã-¡¾-»¼- - ­ñ¡»¼­À£ö¾ìö®£øº¾¥¾­©É¸¨¡¾­ì÷¡¢›­, ¨ö¡´õŸû, ¯ö©Ï¸¡, ¡í´¹ö¸£¿­ñ®Áìû¸«¾´ ¦½®¾¨©ó. - ­¡ñ »¼­ªÉº¤­¤„ ª¿ú¡¸ú¾£øº¾¥¾­. - £øº¾¥¾­«¾´®ñ­¹¾£¸­ì÷¡¢›­. ¢ðº½­÷¨¾© Áìɸ¥¤… ªº®, ¡Èº­¥½­„¤ìö¤¡´í ¹ö¸ìö¤ÎºÉ ¨ Τ‡ . - ª¤˜ Ã¥³ñ¤£øº½êò®¾¨ Áì½ ¥©ö Àº¾ö ®ñ­¹¾ê†¦¿£ñ­. - À¸ì¾­„¤»¼­®£Ò ¸­¤¸¾¡§É¾¨, ¹¼ù ¸¢¸¾, ®ìÒ ö®¡¸­, ®ÀÒ ¹¤ö¾­º­. - À¢¾í Áì½ ºº¡¹ºÉ ¤¡¤ö À¸ì¾ «É¾À¢¾í ¹ºÉ ¤§¾É ªÉº¤¢ºð ½­÷¨¾©­¿£ø ¥‡¤À¢¾í . - ®ú𣸭©ˆ´ Áì½ ¡­ò º¾¹¾­ í§‰¸Â´¤»¼­, ´ó¡ò©ê÷콺-ñ é £¸-Ä©É»ñ®º½-÷¨¾©¡Èº- ¥¤‡ ºº¡¹Éº¤. 4. ມາລະຍາດທາງຄນຸ ສມົ ບດັ 4.1 ຄວາມໝາຍຂອງຄນຸ ສມົ ບດັ £÷-¦ö´®ñ©Á´È-£¸¾´©ó¨…¤,®ðìò®ø-©¸É ¨£¸¾´©ó À¸í¾ºó¡µÈ¾¤Î‡¤¸È¾£÷­¦ö´®ñ©Á´-È ´¾©«¾- ¡¾­¯½²ô©©É¸¨£¸¾´¦½Ïñ¡ªˆ­ª¸ö ¢º¤£ö­µÈøí¡¾­²¸ö ²­ñ ì½¹¸¾È ¤£-ö ¡®ñ £ö- Áì½ £-ö ¡ñ®¦¤ñ £´ö . ¡. £÷-¦ö´®ñ©¢º¤°øÉ-¿ - ´ó¥ò©Ã¥À²ºˆ Á°ºÈ ½­À÷ £¾½ ¹ùõ §ú¸¨Àͺõ °øêÉ µ† Èøêɣ¸¾´®¤ñ £ñ®®­ñ §¾ - ´ó£¸¾´§¦ˆ ©ñ - ®ìð ò¥¾¡§®ñ ¦È¸­ª¸ö À²ºˆ ¦¾ê¾ì½­½¯½Â¹¨©¢º¤¦ñ¤£ö´ - ¡¤ö į¡ö¤´¾®ÀÒ ¢¾í ¢¾É ¤ºº¡¢¾ - À¸¾í ¥¾¦÷²¾®ººÈ -¹¸¾-, ®ð«ú õª, ®Áðú ¢¤¡½©¾É ¤ - À±¡ò ±ö-ª-ö Àº¤Ã-꾤ê©óú ó - ®Ò¦¾É ¤£¸¾´À©ºõ ©»Éº­Ã¹ÁÉ ¡£È ­ö º­ˆ ©¨ê¾¤¡¤ö Áì½ ê¾¤ºÉº´ - ®Ò´£ó ¸¾´º©ò ¦¾®ñ¤®¼©ªÒ®÷¡£­ö ºˆ­ - ´£ó ¸¾´º©ö êö- Áì½ ¯½²ô©ªö-µÃÈø -¡ö©Ï¾¨ Áì½ ì½®¼®ªÈ¾¤Å ¢. -òĦ¢º¤¹ö¸Îɾ - ´ó¦¾¨ª¾À¯ñ­ê¿ »ÉøÁ­´À®¤… À®œº¤ì´È÷ Áì½ Á­´¢›­À®ºœ ¤Àêò¤ - ´ó¥ò©Ã¥Î¡ñ ÁÎ-É ®ÒÀ¯-ñ £-ö ¹Àø ®¾ö Àºö¾£¸¾´¤È¾¨ - 꿪ö¸À¯-ñ ¢¸ñ-Ã¥¢º¤¯¸¤§ö- £õÀ£¾ö ìö®¦ò©êò¢º¤¯½§¾§-ö - ´£ó ¸¾´»øÉ, ´£ó ¸¾´¦¾´¾©, ´£ó ¸¾´¦½Í¾©ªêÒ ÷¡®-ñ ¹¾ 40 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ - ´ó¡òì¨ò ¾´¾ì½¨¾© Áì½ À¯ñ­êĆ ¸¸É ¾¤Ã¥¢º¤¯¸¤§ö­ - »ÉÀø ª¾í »´£¸¾´¦¾´ñ¡£ó Áì½ ´ó£¸¾´Îñ¡ÁÎÉ- - ´£ó ¸¾´§ˆ¦©ñ ¦÷©¥½ìò©ª§Ò ¾© ªÒ¯½§¾§ö­ - À¯ñ-Á®®µÈ¾¤¢½¹¨-ñ ¢-ñ Á¢¤ Àºö¾¡¾-Àº¾ö ¤¾- - À£ö¾ìö®¡ö©Ï¾¨ ®É¾­À´õº¤µÈ¾¤À¢´˜ ¤¸© - »°Éø Ⱥ­¦˜­°ºÈ ­¨¾¸ Áì½ »®øÉ ­÷ £÷­ª§Ò ¾© ªÒ¯½§¾§­ö £. £-÷ -½ê¿¢º¤£ö-©ó - ®¢Ò ´öú À¹¤ñ °Éºø ºÈ -Áº Áì½ °ø©û ɺ¨Âº¡¾© - »ñ¡¦¾§¦ˆ ¼¤¡¼© Áì½ ¦¡ñ ¦ó - ®Ò»ñ®¦ò­®­ö Áì½ À¸í¾£¸¾´®Ò¥ò¤ æȻ¾É ¨£ö­º­ˆ - ¦½¹¤¼´£¼È ´£´ö Áì½ ¦÷²¾®»¼®»ºÉ ¨ - ºúº--ɺ´«Èº´ªö¸ÁªÈ´ñ¡¦½Á¹¸¤¹¾»Ô»¼- - ´ó£¸¾´À¯-ñ ì½®¼®»¼®»ºÉ ¨ Áì½ µ¾É -¡¸ö ªÒ¡¾-¡½ê¿£¸¾´°©ò ¤. £÷-¦ö´®ñ©¢º¤²ö-ì½À´õº¤ - »ñ¡¯½Àꩧ¾©, ®¾É -À¡ó©À´ºõ ¤-º-. »¡ñ ¦½²¾®Á¸©ìºÉ ´ Ã-²ø´¯½Àê©¢º¤ª-ö . - »ñ¡ê¾È -°-Éø ¿, »¡ñ ìñ©«½®¾-, ²ÁÒ ´È®¤ñ À¡©ó À¡¾í , £ºø ¾¥¾-, ²½¦¤ö , ¯ø§½-󨽦½«¾-, ¸©ñ «®÷ »ø ¾-. - »ñ¡¡¾-¦¡ô ¦¾, £í-£¸û¾»Ô»¼-, »ñ¡º½-¾£ö©ºñ-¡É¾¸Îɾ, ²ñ©ê½-¾ªö-Àº¤ Áì½ ¦ñ¤£ö´ ù¥É ½Àì-ó »È¤÷ À»ºõ ¤. - »ñ¡¡¾-ºº¡Á»¤¤¾-, ¦¾É ¤º½-¾£ö©º-ñ ¦ö©§ú-õ Á¥´È æ - »¡ñ º½­¾Ä´ 3 ¦½º¾© À²ºˆ ¯¾¦½¥¾¡Âì¡Ä²ªÈ¾¤Å - »¡ñ ì½®¼®¸Äò -, £©ò Áì½ À»ñ©ºñ-é Ã-꾤꧆ º®¯½¡º®¡ò©¥½¡¿Ã¹É«¡õ ¡ñ®¡ö©Ï¾¨ Áì½ ì½®¼®. ¥. £÷-¦ö´®ñ©¢º¤°øÉ©óêóú£¸-Àºö¾Ã¥Ã¦È - §¤ñ ¦©ñ ª¢ø º¤§¾©ê†ªÉ¾­¯½§¾§ö­ - §¤ñ £¸¾´¡¼©£É¾-´¡ñ ¤È¾¨ ®Ò¨÷©ªêò ¿ - §¤ñ £¸¾´À¯,ò À¯ºœ ­ ¦ö¡¡½¯¡ö »¡ö À»œº Ï­‰ Ϻ¤ ®´Ò ìó ½®¼®º­ñ ¥ö®¤¾´ - ´£ó ¸¾´¡¾É ¹¾-, ºö©êö-, ¥©ò Ã¥ Àµºõ ¡Àµñ- ¦÷¢´÷ »º®£º® - ´£ó ¸¾´À´©ª¾, Àººœ À³œºÀ²ˆºÁ°È - ¦©ñ §¦ˆ ÷©¥½ì©ò , µ©ô Ï­˜ º©÷ ´ö £½ªò§¸ó ò©ê©† ó ສ. ຄນສມົ ບດັ (ພນັ ທະ) ຂອງນກັ ຮຽນ - ເປັນນກັ ຮຽນທົ່ ມີ ລີ ະບຽບວໄິ ນ, ສພຳບຮຽບຮອູ້ ຍ ແລະ ຕງັູ້ ໃຈຮ່ົ ຳຮຽນ - ປະຕບິ ດັ ຕຳມຄຳຂວນັ : 2 ສຳມກັ ຄ:ີ ສຳມກັ ຄພີ ຳຍໃນ ແລະ ພຳຍນອກ 3 ດີ 4 ພດັ ທະນຳຄ: 41 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ 3 ດ:ີ ເປັນລກູ ທົ່ ດີ ,ີ ເປັນພນົ ລະເມອງທ່ົ ດີ ,ີ ເປັນຜູສູ້ ບທອດທົ່ ດີ .ີ 4 ພດັ ທະນຳ: ພດັ ທະນຳຕນົ ເອງ, ພດັ ທະນຳຄອບຄວົ , ພດັ ທະນຳອົງກຳນຈດັ ຕງັູ້ , ພດັ ທະນຳປະເທດຊຳດ 6 ຮກັ 3 ຊງັ ຄ: 6 ຮກັ : ຮກັ ປະເທດຊຳດ, ຮກັ ກຳນອອກແຮງງຳນ, ຮກັ ທ່ົ ຳນຜູນູ້ ຳ, ຮກັ ກຳນຮົ່ ຳຮຽນ ແລະ ຄວຳມກຳູ້ ວໜຳູ້ , ຮກັ ລະບຽບວໄິ ນ, ຮກັ ຄວຳມສະອຳດ ແລະ ຮກັ ແພງເຄ່ົ ອງສ່ົ ວນລວມ 3 ຊງັ : ຊງັ ສດັ ຕູຂອງຊຳດ, ຊງັ ຄວຳມເປິເປອູ້ ນ, ຊງັ ຄນົ ຂຄີູ້ ຳູ້ ນ 42 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ ບດົ ທີ 5 ໜາ້ ທ່ ີພນົ ລະເມອື ງລາວຕ່ ໍກບັ ວດັ ທະນະທາໍ 1. ໜ້າທ່ ີການປກົ ປກັ ຮກັ ສາວດັ ທະນະທາໍ ຮດີ ຄອງປະເພນີ ¸ñ©ê½-½ê¿»ó©£º¤¯½À²-ó¡ñ®¯½Àꩧ¾© À¯ñ­¦…¤ê†Á¨¡ºº¡¥¾¡¡ñ­®ÒÄ©É, À´ˆºÃ© §¾©Íí´¥ö´¸©ñ ê½-½ê¿¡ðÀ¦¾í Ϻ¤À¦¨¦ó¦ñ- Áì½ Ä¯¦Èø£¸¾´¦ø-¦½Í¾¨, À´ˆºÃ©§¾©«¡õ ê¿ ì¾¨¸©ñ ê½-½ê¿¡ð¦-ø ¹¾¨ Áì½ À´ˆºÃ©¸©ñ ê½­½ê¿º­ñ «¡õ ¡õ­¡­ò §¾©¢º¤ªö­§¾© ­˜­¡ð¦ø- À¦¨Àº¡½ì¡ñ įµ¾È ¤®ªÒ ºÉ ¤¦¤ö Ħ. ¹¾¡¸ñ©ê½­½ê¿ì¾¸«¡õ ¸©ñ ê½­½ê¿ºˆ­Á§¡§ô´, ©©ø ¡-ò Áì½ ¡©ó ¡˜­µ¾È ¤Àìºõ ©Àµñ­ Íõ «õ¡»÷¡»¾-µÈ¾¤»¾É ¨Á»¤À¯©ó Á¯-Áì¸É ®ÀÒ ¹ò¤¯¾-é£-ö À»¾ö ¡ð¥½¯Èº¨¯½ 콫™´ Áì½ ¸ñ©ê½­½ê¿»ó©£º¤ºˆ­À¢í¾´¾Áê-®Èº-êñ-êó. À¸ì¾¸ñ©ê½­½ê¿ºˆ­µ„¤»¾¡ìö¤ Àìò¡ Áì½ À§ˆº´§´ô À¢í¾¦øÈ¥©ò ¸­ò ¨¾­ Áì½ ¥-ò ª½-¾¡¾-¢º¤£-ö 쾸À»ö¾Áìɸ Á­­È º­´ñ­¥½¦‰¤ °ö­¦½êºÉ ­Ã¹É§¾©ì¾¸À»¾ö ê†À£ó¨´£ó ¸¾´»¤÷È À»õº¤¦¸ò Äò ì, ´óº½ìò¨½ê¿ Áì½ ¸©ñ ê½-½ê¿ºñ-ìõ §¾°¾¡ö©Ã­¯½¹¸ñ©¦¾©ºñ­¨¾¸­¾­´¾­˜­ ªÉº¤À¦¨Àº¡½ìñ¡¢º¤ªö­Ä¯µÈ¾¤ÎɾÀ¦í¾¦½¹öù©Ã¥. êȾ-º½©ó©¯½ê¾-²ñ¡¯½§¾§ö- ¯½ªò¸ñ©ì¾¸Ä©ÀÉ ªõº-ĸɵ¾È ¤ÁÍ´Àì¡ò ê¤ñ ´óìñ¡¦½-½ªñ©¦ò-¸È¾: \"¡¾-«õ¡»÷¡»¾-꾤©É¾-¸ñ©ê½-½ê¿ ¡ð¥½²¾Ã¹É§¾©À¦¨Ä©É\" À´ˆºÀ®…¤£õ­®¾¤¸¼¡¤¾­¸ñ©ê½ -½ê¿»ó©£º¤¯½À²-󢺤쾸À»ö¾ ´ó®¾¤Ä쨽«õ¡¯½¯Èº¨Ã¹ÉÀ¯ñ-įª¾´´ªó ¾´À¡ó©, ´®ó ¾¤ Ä쨽¡Äð ©É»ñ®¡¾-Àº¾ö åæêÈ ¾¤-½Â¨®¾¨ Áì½ ê¾¤©É¾­¡¾­¥©ñ ª¤˜ ©¨¦½À²¾½Á´-È ²¾¨Íñ¤ ¯½Àꩧ¾©ໄດຮ້ ບັ ¡¾-¯ö©¯ºÈ ¨, ¸¼¡¤¾-¸ñ-ê½-½ê¿»ó©£º¤¯½À²-ó, ¦ò콯½¸ñ--½£½©óÄ©É´ó ¡¾-¢½¹¨¾¨ªö¸Ä¸¸¾ Áì½ ´ó£¸¾´³ö©³œ­µÈ¾¤¡¸É¾¤¢¸¾¤ ÁªÈÀ«¤ò µ¾È ¤Ã©¡ªð ¾´Ã-²¾¡¯½ªò ®ñ©ª¸ö ¥¤ò Áì¸É , ¢½®¸-¡¾-¯ö¡¯ñ¡»ñ¡¦¾¸ñ©ê½-½ê¿, »ó©£º¤¯½À²-ó¨¤ñ ´óì¡ñ ¦½-½¢¾©¡¾- Àºö¾Ã¥Ã¦µÈ Ⱦ¤ª¤˜ Îɾ, ´ó¡¾-»ñ®Àºö¾¸ñ©ê½-½ê¿ªÈ¾¤§¾©À¢¾í ´¾µÈ¾¤®ÒÀ¯-ñ ì½®¼®, ®Ò´¡ó ¾-Àìºõ ¡ À³­˜ À¯-ñ ªí-Ã-©¾É -²¾¦¾, Á®®Á°-¡¾-©¿ìö¤§ó¸ò©. ¢½-ö®ê¿-¼´»ó©£º¤¯½À²-ó, ¦ò콯½¸ñ--½£½©ó Áì½ ºˆ­ÅÀ§„­ ´ó¡¾­¦¸¨Ã§É¡¾- ¥ñ©ª˜¤ Áì½ ¢½¹¨¾¨»É¾­®ðìò¡¾­¡ò­©ˆ´, »¤Á»´, ¦½«¾­ê†®ñ­Àêò¤ªÈ¾¤ÅÀ¯ñ­ ®Èº­­ñ©²ö®, £É¾¢¾¨¯½À¸-ó, À¯ñ­®Èº­À°ó¨Á°È¸ñ©ê½­½ê¿¢º¤ªÈ¾¤¯½Àê©ê†ì¾´ö¡º½­¾¥¾­ Áì½ À¦ˆº´ §¾´. ©„¤­­˜ , ²¸¡À»¾ö °øÀÉ ¯­ñ ²ö­ì½À´õº¤ì¾¸, À¯ñ­°øÉ껆 ¡ñ Áì½ ¹¸¤Á¹­§¾©ì¾¸ ªºÉ ¤£¿-ô¤ ເຖງິ ພຳì½Î¾É ê†Ã­¡¾­¯ö¡¯¡ñ »ñ¡¦¾¢½­ö®ê¿­¼´, »ó©£º¤¯½À²-ºó ñ-©ó¤¾´¢º¤ì¾¸Àº¾ö ĸÉÀ§­„ : - ´ó£¸¾´»¦Éø ¡ô ªˆ­ª¸ö À¹ñ­Ä©É£¸¾´¦¿£­ñ Áì½ £¸¾´¥¿À¯ñ­Ã­¡¾­¯ö¡¯¡ñ »ñ¡¦¾, ¢½­®ö ê¿-¼´, »©ó £º¤¯½À²-óºñ-©¤ó ¾´¢º¤ì¾¸À»¾ö . - ¦½¡©ñ ¡­˜ Áì½ ª«ó º¨ê÷¡¯¾¡ö©¡¾­¢º¤¸ñ©ê½­½ê¿ê†À¦ºˆ ´§¾´Ã¹ÏÉ ö©Ä¯¥¾¡¯½Àê© ì¾¸. §È¸¨¡ñ-ê½-÷®¿ì÷¤Àº¡½ìñ¡¸ñ©ê½-½ê¿, »ó©£º¤¯½À²-óÁ®®Á°-¡¾-©¿ì¤ö §ó¸ò©ºñ-¥®ö ¤¾´Ã¹´É £ó ¸¾´¥½Àì-ó ¦¸ò Äò ì. 2. ໜາ້ ທ່ ີການເສມີ ຂະຫຍາຍຮດີ ຄອງປະເພນີ 43 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ

ວດັ ທະນະທຳລຳວ-ອຳຊຽນ ແລະ ມລະດກົ ໂລກ £ö­ì¾¸À¯ñ­£ö­ê†µô©Ï˜­Îñ¡ÁÎÉ­ Ã-¡¾-¯½ªò®ñ©ª¾´»ó©£º¤µÈ¾¤´óÀ¹©´ó°ö-, À¯-ñ £­ö ꆭ´™ ­¸­ººÈ ­¹¸¾­, «½Îº´«ºÈ ´ª¸ö , ®ÒÁ¢¤¡½©É¾¤, ´£ó ¸¾´¦¾´¡ñ £ó»ñ¡Á²¤§È¸¨ÀÍõºÀ§…¤ ¡ñ- Áì½ ¡ñ-. ­º¡¥¾¡­š£­ö 쾸¨ñ¤»ÀÉø £ö¾ìö®Ã¹É¡¼© Áì½ §È¸¨Àͺõ °øêÉ º† ºÈ ­Áº¡¸¾È , »øÉ-®ñ «õ °ÉÀø «¾í °Éºø ¾¸÷¦괆 ó®÷­£÷­ ªÒ§¾© Áì½ ª­ö Àº¤. À­ºˆ ¤Ã­¸ñ­®­÷ ¯½À²­óª¾È ¤ÅÀ§„­ ¡¾­ÁªÈ¤©º¤, ºº¡¡¿, ¡Èº­À©ó­Ä¯À»ñ©¸¼¡ê¾¤Ä¡, ²†­Éº¤ê¾¤Ä¡´¾µÉ¼´µ¾´, ¡¾-²í-Âê©Â²¨Ä²ºñ-ª½ 쾨ªÈ¾¤Å Áì½ §ó¸ò©ºñ­¦¿£ñ­ºˆ­Å¡ð ¥½´ó¡¾-¥ñ©²òêó°ø¡Á¢-¦øÈ¢¸ñ-º¸¨²º-ħº-ñ ¯½À¦ó© ùÁÉ ¡¡È -ñ Á콡­ñ º­ñ À¯­ñ ê†Á¯¡¯½Í¾©¦¿ìñ® §¾¸ªÈ¾¤§¾© Áì½ À¯ñ­ê†­ò¨ö´§ö´§º®¦¿ìñ® §¾¸ªÈ¾¤¯½Àê©. ­º¡¥¾¡­š¨ñ¤À¯ñ­¦ñ­¨½ìñ¡¯½¥¿§¾© £õ²¼¤Í¼¸À¹ñ-±É¾¨°ø¡Á¢-, À¡í¾°ö´ -÷Ȥ¦™­ÄÏ¡ÒÀ¢í¾Ã¥Â쩸Ⱦ­˜­Á´È­£ö­ì¾¸§¾©ì¾¸ Áì½ ®´Ò ó𧾩é´£ó õÁ®®­š. À²ºˆ ¯®ñ ¯¤÷ ¦¤‰ À¦´ó ù¡É ɾ¸Îɾį¦øÈ£¸¾´¥½Àì­ó »÷¤È À»ºõ ¤ ÀϺõ ­©„¤À£¨ó À¯­ñ ´¾Ã­¦½Äϯ½¹¸©ñ ¦¾©­˜­, ¯ñ©Ä¥ªí-ªð¡ðÁ´È­£­ö 쾸, ´¦ó ¾¨ª¾À®…¤¡¸¾É ¤À¹­ñ Ä¡,´£ó ¸¾´¦½©É¤÷ ĸ, ´£ó ¸¾´»øÉ, £¸¾´¦¾ ´¾© Áì½ ´óº©÷ ´ö £½ªò»ñ¡§¾©µ¾È ¤©©ø ©´ˆ ,À¯ñ­°Éªø ¤˜ Î¾É ³œ­³ø£-õ , ¦¤‰ À¦´ó ¸ñ©ê½­½ê¿Á¹¤È §¾©ê† ´µó ÈøÁìɸ Áì½ ¦¾´¡ñ £¡ó ­ñ ¯½©©ò ¦¾É ¤¦¤‰ À¦´ó ÃÏ ®­ö »¾¡«¾­¸ñ©ê½­½ê¿º­ñ À¡¾‰ Á¡¢È º¤§¾©ª­ö Á콪ñ©«™´»ó©£º¤¯½À²­ºó ñ­À¡‰¾Á¡ÍÈ É¾Íñ¤. ®¾¤¦…¤®¾¤µÈ¾¤êÀ† ¹ñ­¸¾È ®Ò¦º©£Èº¤¡ñ®¦½²¾¸½¡¾­ ¯¼È -Á¯¤ÃÏÈ Áì½ ¨÷¡¦½ÄÏ. ²ºÉ ´©¼¸¡ñ-­˜­¡ðªÉº¤´ó¡¾­Â£¦½­¾À°ó¨Á°ÈùÉê÷¡£ö­»ñ®»øÉ¢½ -ö®ê¿-¼´ »ó©£º¤¯½À²-óºñ-©ó¤¾´ª½Íº©À«ò¤Àº¡½ìñ¡ê¦† ½Á©¤À«ò¤£¸¾´À¯ñ­ì¾¸. 3. ໜາ້ ທ່ ີໃນການພດັ ທະນາວດັ ທະນະທາໍ ²ö­ì½À´õº¤ì¾¸­º¡¥¾¡¥½´óÎɾê†Ã­¡¾­À¦ó´¢½¹¨¾¨¸ñ©ê½­½ê¿, »ó©£º¤¯½À²-ó Áìɸ ¨ñ¤¥½ªÉº¤´Îó ɾêÆ ­¡¾­²©ñ ê½­¾¸ñ©ê½-½ê¿ºó¡. ¡¾-²©ñ ê½-¾ªºÉ ¤º¤ó æ-È ½Â¨®¾¨ ¢º¤²ñ¡Œì©ñ ªÒ ¡®ñ ¡¾-²©ñ ê½-¾¸©ñ ê½-½ê¿. - ¹ñ­Àº¾ö Á­¸ê¾¤­½Â¨®¾¨¸¾È ©¸É ¨¸ñ©ê½­½ê¿¢º¤²¡ñ Áì½ ìñ©Ã¹êÉ ¸‰ ¯¸¤§­ö À¢í¾»¸È ´ Áì½ À¯ñ- À¥í¾¡¾-²ñ©ê½-¾¸ñ©ê½-½ê¿µ¾È ¤²Éº´²¼¤. - ¸©ñ ê½­½ê¿À¯ñ­¡¿ìñ¤Á»¤ Áì½ À£ˆº¤´õºñ­¦¿£ñ­¦¿ìñ®¨É©ø ñ-ùÁÉ ¡È¡¾-²ñ©ê½-¾À¦© «½¡ò©¦¤ñ £´ö Áì½ ¡¾-À´ºõ ¤.ª¾´£¸¾´À¯­ñ ¥¤ò Áì¸É ¯½Àꩧ¾©Ã©Î‡¤¥½²©ñ ê½­¾À¦©«½¡©ò , ¦¤ñ £ö´¡ðªºÉ ¤²©ñ ê½-¾£-ö ù´É £ó ¸¾´»ø£É ¸¾´¦¾´¾© Áì½ ªÉº¤Ä©²É ñ©ê½-¾©É¾-£÷-¦´ö ®ñ©¢º¤ £­ö À»¾ö ùÀÉ ¯ñ­£ö­ê´† ó£­÷ ­½ê¿º-ñ ©Áó ìɸ Ã-¡¾-²ñ©ê½-¾¸©ñ ê½-½ê¿Ã-ª¸ö ´ñ-Àº¤ ¡ð£õ¡¾- ²ñ©ê½-¾§¾©. - ¡¾­²©ñ ê½­¾¸ñ©ê½­½ê¿ªÉº¤À­­˜ Îñ¡ Áì½ Ã¹£É ¸¾´¦¿£ñ-ªÒÁ-¸£©ò Íõ º÷©´ö £½ªòê† ¸¾È : ªÉº¤²ñ©ê½­¾¥¾¡²œ­«¾­¯½§¾§ö­ Íõ ¥¾¡¥÷ìñ¤ªí-ªð¢º¤¦ñ¤£ö´ºñ-Ä©ÉÁ¡È£º®£ö¸ÁªÈì½ £º®£¸ö ¨¾©¸¤ö ²¤ö ²ñ-¢º¤£º®£¸ö , §¾¸®É¾- Áì½ §´÷ §ö-©¨Á´È-À¥í¾¢º¤¸©ñ ê½-½ê¿£õ ¯½ §¾§-ö 쾸Àº¤À¯-ñ °´Éø ó®©ö ®¾©¦¿£-ñ í¡¾­²ò¥¾ì½­¾¸Àò £¾½¦…¤ª¾È ¤Å Áì½ ª©ñ ¦ò-Ã¥Àºö¾Àº¤. ¦¸È ­²ñ¡Œìñ© Íõ ºö¤¡¾-¡È¼¸¢ºÉ ¤ ­­˜ ´®ó ö©®¾©Ã­¡¾­§­š ¿¦¤‰ À¦ó´ Áì½ Ã¹¡É ¾­¦½Î®ñ ¦½Îø­. - ¡¾-²©ñ ê½-¾¸ñ©ê½-½ê¿ªºÉ ¤²ñ©ê½-¾ê¤ñ ¦º¤©É¾-į²ºÉ ´Å¡ñ-£:õ (1) ¸©ñ ê½­½ê¿êÀ† ®…¤À¹ñ­ Áì½ ¦¿°ñ©Ä©É Ä©ÉÁ¡¸È ©ñ ê½­½ê¿ê¾¤©É¾­¸©ñ «÷. 44 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ວຽງມະນ+ີ ທະນູ