ວິຊາດົນຕີ-ຟ້ອນຕໍ່ເນື່ອງສູງປຖ

ຘາ຋າຖະຌະຖຈັ ຎະຆາ຋ຎິ ະແຉຎະຆາຆຌ຺ ຖາທ ຘຌັ ຉຑິ າຍ ຽບກະຖາຈຎະຆາ຋ຎິ ະແຉ ຽບກະຑາຍທຈັ ຋ະຌະຊາທບຌ ກະຆທຄຘກຶ ຘາ຋ກິ າຌ ຾ຖະ ກຖິ າ ກຓ຺ ຘາໄ ຄ຃ູ ທ຋ິ ະງາແຖ຃ູ ຈຄ຺ ຃າຆາໄ ຄ ທ຋ິ ຘີ ບຌ ຘຖິ ະຎະຈຌ຺ ຉ-ີ ຒບໄ ຌ ຘາງ຃ູຎະຊຓ຺ ຉໃ ຽຌໃ ບຄຆຌັໄ ຘູຄຽຉຓັ ຽທຖາ ຎີ຋ີ 2 ປຼຍປຼຄ຿ຈງ: ຌຑບຌຌາຖທີ ຄ຺ ຑບຌຘຸຂີ ຘກ຺ ປຼຌ 2019-2020

຃າຌາ ນກົັ ກາຌ ຾ຖະ ທ຋ິ ຘີ ຈິ ຘບຌຘຖິ ະຎະຈຌ຺ ຉ-ີ ປບໄ ຄຽຑຄຊທໃ າຓ຃ີ ທາຓຘາ຃ຌັ ນົາງເຌຂະຍທຌກາຌປຼຌກາຌ- ຘບຌ, ຽຑາະທໃ ານົກັ ກາຌ ຾ຖະ ທ຋ິ ຋ີ ຈີ ີ ຾ຖະ ຊກຉບໄ ຄຌຌັໄ ຅ະຆໃ ທງເນ຃ໄ ຘູ າຓາຈຘບຌຌກັ ປຼຌແຈຉໄ າຓຽຎ຺າໄ ໝາງ ຋ທີ າຄແທຈໄ ທໄ ງ ຾ຖະ ຓຎີ ະຘຈິ ຋ຑິ າຍ ເຌກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌກາຌຘບຌ. ຎຓໄ ຽນຓົັໄ ຌຏີໄ ູຂໄ ຼຌແຈຽໄ ຖໃ ຓິ ຉຌ຺ໄ ຂຼຌຽຑໃ ບຆໃ ທງເນ຃ໄ ູບາ຅າຌ ຾ຖະ ຏູບໄ ໃ າຌຽຂາ຺ໄ ເ຅ເຌ຿຃ຄຘາໄ ຄນົກັ ຘູຈ, ທ຋ິ ຘີ ບຌ, ກາຌ ຐຶກກາຌກຼຓກາຌຘບຌ ຽຑາະ຋ຄັ ໝຈ຺ ຌ຾ີໄ ຓໃ ຌຂຼຌຂຌໄ ຽຑໃ ບເນ຃ໄ ຋ູ ໃ ຅ີ ະຈາຽຌຌີ ກາຌຘບຌແຈປໄ ຼຌປູ ໄ ຾ຖະ ຌາແຎຎະຉຍິ ຈັ . ຘາຖຍັ ທ຋ິ ກີ າຌຘຈິ ຘບຌ ຏຸຂໄ ງຌແຈຽໄ ຖບກທ຋ິ ກີ າຌຘບຌ຾ຍຍຉໃ າຄກຌັ ຋ໃ ຽີ ນຌັ ທໃ າຽໝາະຘຓ຺ ກຍັ ທຆິ າ ຾ຖະ ຘາຓາຈ ຌາແຎໜຌູ ເຆເໄ ຌກາຌຘຈິ ຘບຌທຆິ າຘຖິ ະຎະຈຌ຺ ຉ,ີ ປບໄ ຄ ຾ຖະ ຒບໄ ຌແຈໄ ຽຆໃ ຄິ ຽຎັຌ຾ຍຍທ຋ິ ຘີ ບຌ ຋ໃ ຽີ ປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈໄ ຽຂາ຺ໄ ປໃ ທຓເຌ຋ຸກກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ຽຑາະທໃ າກາຌ຋ໃ ຌີ ກັ ປຼຌແຈຽໄ ຂາ຺ໄ ປໃ ທຓເຌ຾ຉໃ ຖະກຈິ ຅ະກາຌຌັໄ ຓຌັ ແຈໄ ຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓປຍັ ປູຘໄ າຖຍັ ທຆິ າແຈຈໄ ກີ ທໃ າຌກັ ປງຌຍໃແຈຽໄ ຂາ຺ໄ ປໃ ທຓ. ຘະຌຌັໄ , ຏູຂໄ ຼຌ຅ໃ ຄຶ ນທຄັ ຘະຽໝທີ ໃ າ ຎຓໄ ຽນຓົັໄ ຌ຅ີໄ ະຽຎັຌຎະ຿ນງຈເນ຾ໄ ກໃ ຃ຘູ ບຌຈຌ຺ ຉ,ີ ປບໄ ຄ ຾ຖະ ຒບໄ ຌເຌຖະຈຍັ ຎະຊຓ຺ ຘກຶ ຘາແຈດໄ ໃ າຄຈ,ີ ຽຑາະດໃ ູເຌຘະຊາຍຌັ ຘາໄ ຄ຃ຌູ ຾ີໄ ຓໃ ຌຍໃ ບຌ຋ໃ ຏີ ະຖຈິ ຃ູ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຅ໃ ຄແຈຂໄ ຼຌຂຌໄ ຽຑໃ ບເນ຋ໄ ຸກ຃ຌ຺ ແຈປໄ ໃ ູ, ແຈ຃ໄ ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ຽຑໃ ບຽຎັຌ຋ຈິ ຋າຄເຌກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌເຌຂຌັໄ ຉໃ ແຎ. ຘະຽຑາເຌຎຓໄ ນທ຺ ຌຽີໄ ນຌັ ທໃ າ຃ຍ຺ ຊທໄ ຌຑຘຓ຺ ຃ທຌ ຾ຉໃ ກໃ ຍໃ ຘາຓາຈຎະຘະ຅າກແຈເໄ ຌຂຂໄ າຈຉກ຺ ຍກ຺ ຏໃ ບຄຌຌັໄ ແຈ.ໄ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ , ຂາໄ ຑະຽ຅າ຺ໄ ຽບຄຑບໄ ຓ຾ຖທໄ ຋ໃ ຅ີ ະງບຓປຍັ ກາຌຎະກບຍ ຃າ຃ຈິ ຽນຌັ , ຂຘໄ ະຽໜ຾ີ ຌະ ຾ຖະ ຃າຉາຌຉິ ຆິ ຓ຺ ຅າກຍຌັ ຈາ຋ໃ າຌ ຋ຌີ າເຆຎໄ ຓໄ ຽນົຓັໄ ຌຉີໄ ະນບົ ຈຽທຖາ. ຽຑໃ ບຽປຈັ ເນຎໄ ຓໄ ຽນົຓັໄ ຌຓີໄ ຃ີ ທາຓບຸຈຓ຺ ຘຓ຺ ຍູຌງໃ ຄິ ຂຌໄ ຽຖໃ ບງໂ ຾ຖະ ຂຂບຍເ຅ຌາຍຌັ ຈາ຋ໃ າຌຌະ຋ໃ ຌີ ຈີໄ ທໄ ງ. 1

ຘາຖະຍາຌ ຍຈ຺ ຋ີ 1.............................................................................................................................. 4 ຋ຈິ ຘະຈຑີ ຌໄ ຊາຌກໃ ຼທກຍັ ຘຖິ ະຎະຈຌ຺ ຉີ........................................................................................ 4 1. ຉຌ຺ໄ ກາຽຌຈີ ຂບຄຈຌ຺ ຉີ ຾ຖະ ຑາຖະຍຈ຺ ຍາຈຂບຄຈຌ຺ ຉີ ................................................................... 4 2. ກາຌຂະນງາງຉທ຺ ຾ຖະ ຃ຸຌຎະ຿ນງຈຂບຄຈຌ຺ ຉ.ີ ..................................................................... 5 3. ຃ຸຌຖກັ ຘະຌະຂບຄຘຼຄ. ................................................................................................... 5 4. ຃ຸຌຖກັ ຘະຌະຂບຄຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຈຍີ າຄດໃ າຄ . .................................................................................. 6 ຍຈ຺ ຋2ີ .............................................................................................................................. 8 ຽ຃ໃ ບຄໝາງ ຾ຖະ ຋ຈິ ຘະຈເີ ຌກາຌປບໄ ຄຽຑຄ .................................................................................... 8 1. ປູຍ຿ຌຈ ຾ຖະ ປໃ າຄ຿ຌຈຘຼຄ ............................................................................................... 8 2. ນທ຺ ກະ຾຅ເຌຈຌ຺ ຉີ ......................................................................................................... 9 3. ຽ຃ໃ ບຄໝາງຉໃ າຄໂ ຂບຄຈຌ຺ ຉີ............................................................................................... 9 ຍຈ຺ ຋ີ 3............................................................................................................................ 12 ຋ຈິ ຘະຈເີ ຌກາຌປບໄ ຄຽຑຄ ຾ຖະກາຌປບໄ ຄຽຑຄຉທ຺ ຅ຄິ .......................................................................... 12 1. ຋ຈິ ຘະຈເີ ຌກາຌປບໄ ຄຽຑຄ. ................................................................................................ 12 2. ກາຌ຾ບຍປບໄ ຄຽຑຄຉທ຺ ຅ຄິ . ................................................................................................ 13 ຍຈ຺ ຋ີ 4............................................................................................................................ 15 ກາຌປບໄ ຄຽຑຄເຌຆຌັໄ ຎະຊຓ຺ ຎະກບຍ຿ຌຈຆບຌ຾ຒ ........................................................................... 15 ຍຈ຺ ຽຑຄ: ຘ຋ີ ຄັ ຽ຅ຈັ ຎະກບຍ຿ຌຈຆບຌ຾ຒ. ................................................................................. 15 ຍຈ຺ ຽຑຄ: ຆາຈຖາທຎະກບຍ຿ຌຈຆບຌ຾ຒ . ................................................................................. 16 ຍຈ຺ ຽຑຄ: ຘາງຌາໄ ຎະກບຍ຿ຌຈຆບຌ຾ຒ..................................................................................... 17 ຍຈ຺ ຋5ີ ............................................................................................................................. 18 ຃ທາຓປູຽໄ ຍບໄ ຄຉຌ຺ໄ ກໃ ຼທກຍັ ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉເີ ຌຆຌັໄ ຎະຊຓ຺ .................................................................... 18 1. ຃ທາຓໝາງຘາ຃ຌັ ຂບຄກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ-ີ ປບໄ ຄຽຑຄ ....................................................................... 18 2. ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຾ຖະ ຽຌບໄ ເຌກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ-ີ ປບໄ ຄຽຑຄເຌຆຌັໄ ຎະຊຓ຺ .................................................... 18 3. ທ຋ິ ຘີ ບຌຈຌ຺ ຉີ ............................................................................................................. 19 4. ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉີ - ປບໄ ຄຽຑຄ......................................................................... 25 5. ຘໃ ກາຌຘບຌ ຾ຖະ ທຈັ ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ...................................................................................... 27 ຍຈ຺ ຋6ີ ............................................................................................................................. 31 ຽຐິກກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ-ີ ປບໄ ຄຽຑຄ ...................................................................................... 31 2

1. ຾ຏຌກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ-ີ ປບໄ ຄຽຑຄ ............................................................................... 31 2. ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາ ຾ຖະ ຈາຽຌຌີ ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ.ີ .................................................................... 32 3. ຍຈ຺ ຘບຌ຾ຖະກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ ........................................................................................ 39 ຑາກຘຖິ ະຎະກາຌຒບໄ ຌ ......................................................................................................... 46 ຍຈ຺ ຋ີ 7........................................................................................................................... 46 ຃ທາຓໝາງ ຾ຖະນກົັ ຘາ຃ຌັ ຂບຄກາຌຒບໄ ຌ .................................................................................. 46 1. ຃ທາຓໝາງ ຃ທາຓຘາ຃ຌັ ຂບຄກາຌຒບໄ ຌ .............................................................................. 46 2. ນກົັ ຘາ຃ຌັ ຂບຄກາຌຒບໄ ຌ................................................................................................ 46 ຍຈ຺ ຋ີ 8............................................................................................................................ 61 ນກົັ ກາຌ ຾ຖະກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ ............................................................................................ 61 1. ນກົັ ກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ. ................................................................................................. 61 2. ກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ. ..................................................................................................... 61 3. ຓາຖະງາຈເຌກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ ...................................................................................... 61 4. ກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ ຅ຄັ ນທະຽຆຌີ ຆທຌ. .............................................................................. 62 ຍຈ຺ ຋9ີ ............................................................................................................................ 66 ກາຌຒບໄ ຌຎະກບຍຽຑຄຆຌັໄ ຎະຊຓ຺ ............................................................................................. 66 1. ກາຌຒບໄ ຌຎະກບຍຽຑຄ: ຿ປຄປຼຌຂບຄຽປາ຺ ............................................................................. 66 2. ກາຌຒບໄ ຌຎະກບຍຽຑຄ: ຎູກຈບກແຓ.ໄ ................................................................................. 68 ຍຈ຺ ຋ີ 10.......................................................................................................................... 75 ຃ທາຓປູຽໄ ຍບໄ ຄຉຌ຺ໄ ກໃ ຼທກຍັ ກາຌຘບຌຘຖິ ະຎະຒບໄ ຌ .......................................................................... 75 1. ຃ທາຓໝາງ຃ທາຓຘາ຃ຌັ ຂບຄກາຌຘບຌຘຖິ ະຎະຒບໄ ຌ. .............................................................. 75 2.຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຾ຖະ ຽຌບໄ ເຌຂບຄກາຌຘບຌຘຖິ ະຎະຒບໄ ຌ. ............................................................... 76 3. ທ຋ິ ຘີ ບຌຒບໄ ຌ. ........................................................................................................... 80 4. ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌຘບຌຘຖິ ະຎະຒບໄ ຌ. ........................................................................... 83 5. ຘໃ ກາຌຘບຌ ຾ຖະ ກາຌທຈັ ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ . ............................................................................... 86 ຍຈ຺ ຋1ີ 1 ........................................................................................................................... 90 ກາຌຽຐິກກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຘຖິ ະຎະຒບໄ ຌ ................................................................................. 90 1. ຾ຏຌກາຌຘບຌຘຖິ ະຎະຒບໄ ຌ ............................................................................................ 90 2. ກາຌຈາຽຌຌີ ກຈິ ຅ະກາ .................................................................................................... 91 3. ປູຍ຾ຍຍປໃ າຄຍຈ຺ ຘບຌ. ................................................................................................... 92 4. ຍຈ຺ ຘບຌ຾ຍຍດໃ າຄ ........................................................................................................ 96 5. ຘບຌ຋ຈ຺ ຖບຄ. ............................................................................................................ 98 3

ທຆິ າຘຖິ ະຎະຈຌ຺ ຉ-ີຒໄບຌຖະຍຍ຺ ຆຌັໄ ຘູຄຉໃ ຽຌໃ ບຄຎີ2 ທຆິ າ: ຘຖິ ະຎະຈຌ຺ ຉີ ຍຈ຺ ຋ີ 1 ນທ຺ ຍຈ຺ : ຋ຈິ ຘະຈຑີ ຌໄ ຊາຌກໃ ຼທກຍັ ຘຖິ ະຎະຈຌ຺ ຉີ 1. ຉຌ຺ໄ ກາຽຌຈີ ຂບຄຈຌ຺ ຉີ ຾ຖະ ຑາຖະຍຈ຺ ຍາຈຂບຄຈຌ຺ ຉີ ກ. ຌງິ າຓຈຌ຺ ຉີ ຾ຓໃ ຌຘຸຈງບຈຂບຄນທ຺ ຃ຈິ ຎະຈຈິ ຘາໄ ຄ຾ນໃ ຄ຅ຈິ ທຌິ ງາຌ຋າຄຈາໄ ຌທຈັ ຋ະຌາ຋າ ຾ຖະ ຆທີ ຈິ ຽຎັຌ຅ຄິ ຂບຄຓະຌຸຈ ຋ໃ ີ ຊບຌຈຊບຌບບກຓາຽຎັຌຘຖິ ະຎະກາຌຘະ຾ຈຄຈທໄ ງຘຼຄ, ຘາຌຼຄ,຅ຄັ ນທະ,຋າຌບຄ ຽຎັຌຑາຘາ຋ໃ ຓີ ໃ ທຌບໃ ບຌຆບຌ, ຽຆໃ ຄິ ຘາຓາຈຍຌັ ຖະງາງຽຊຄິ ຃ທາຓປູຘໄ ກຶ ຌກຶ ຃ຈິ ຂບຄ຃ຌ຺ ເຌຘຄັ ຃ຓ຺ ຾ຖະ ຘໃ ບຄ຾ຘຄເນຽໄ ນຌັ ຃ທາຓຽຎັຌ຅ຄິ ຂບຄກາຌ ຽ຃ໃ ບຌແນທຂບຄຘຄັ ຃ຓ຺ . ຂ. ກາຌກາຽຌຈີ ຂບຄຈຌ຺ ຉ.ີ ຈຌ຺ ຉຽີ ກຈີ ຓາ຅າກກາຌບບກ຾ປຄຄາຌຂບຄ຃ຌ຺ ເຌຘະແໝຍູປາຌ, ຘາຓກັ ຃ກີ ຌັ ຖາກແຓເໄ ນງໃ , ຿ປຓ຾ປຄກຌັ ງູ຿ໄ ຄໃຌນຌີ ຿ຈງ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ແຈເໄ ຆຘໄ ຼຄ ຽຎັຌຘຌັ ງາຌ ຽຆໃ ຌັ : ຘຼຄ຿ປ, ຘຼຄຌຍັ , ຘຼຄຽ຃າະແຓ.ໄ ..ຖທໄ ຌ຾ຉໃ ຾ຓໃ ຌຉຌ຺ໄ ກາຽຌຈີ ຂບຄຘຼຄຽຑຄ, ຘຼຄຽຘຍ. ຉໃ ຓາງບໄ ຌຓະຌຸຈຽປາ຺ ຓນີ ທ຺ ຃ຈິ ຎະຈຈິ ຘາໄ ຄຘູຄຂຌໄ ຽຖບໄ ງ຅ໃ ຽຶ ກຈີ ຓຘີ ຼຄຽຘຍ, ຂຍັ ກໃ ບຓ, ປບໄ ຄຖາ຾ຍຍຑຌໄ ຽຓບຄ ຂບຄ຋ໃ ບຄຊໃ ຌິ ຽຎັຌຉຌ຺ໄ ຾ຓໃ ຌຂຍັ ຋ຸຓໄ , ຽຉງີໄ ຽຓບຄຑທຌ, ຖາຉໃ ຄັ ນທາງ, ຖາຘຑີ ຌັ ຈບຌ ຾ຖະ ບໃ ຌໂ ຃. ຑາຖະຍຈ຺ ຍາຈຂບຄຈຌ຺ ຉ.ີ  “ ຆທີ ຈິ ຂບຄ຃ຌ຺ ຂາຈຘຼຄຈຌ຺ ຉີ ກໃ ຎຼຍຽໝບຌໜໃ ທງ຿ຖກຂາຈ຾ຘຄຉາຽທຌັ “ ຌ຾ີໄ ຓໃ ຌ຃າຽທາ຺ໄ ຋ໃ ຊີ ກຉບໄ ຄຽຆໃ ຄິ ຑທກຽປາ຺ ຽ຃ງີ ແຈງໄ ຌິ ຓາ຾ຉໃ ເຈ. ຅າກຌຌັໄ ຽປາ຺ ຅ໃ ຄຶ ຽນຌັ ແຈທໄ ໃ າ ຈຌ຺ ຉ຾ີ ຓໃ ຌຓຍີ ຈ຺ ຍາຈຘາ຃ຌັ ເຌຆທີ ຈິ ຂບຄ຃ຌ຺ ຽປາ຺ , ຽຎັຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ຑີ າເນຓໄ ຆີ ທີ ຈິ ຆທີ ໃ າ, ຓ຃ີ ທາຓຽຍກີ ຍາຌຓໃ ທຌຆໃ ຌ, ຓ຃ີ ທາຓນທຄັ , ຓ຃ີ ທາຓປກັ , ຃ທາຓຆຄັ , ຓ຃ີ ທາຓ ຿ຘກຽຘາ຺ໄ , ຓ຃ີ ທາຓຈຌິໄ ປຌ຺ ເຌຆທີ ຈິ . ຈຌ຺ ຉຓີ ຃ີ ທາຓປຸຌ຾ປຄ ຾ຖະ ກໃ ຓ຃ີ ທາຓຌຓິໄ ຌທຌບໃ ບຌນທາຌ, ຓ຃ີ ທາຓ ຉໃ ຘູຖໄ ະນທໃ າຄ຃ທາຓຓຈ ຾ຖະ ຃ທາຓ຾຅ຄໄ ຽຑໃ ບແຎຘໃ ູ຃ທາຓງຸຈຉ຋ິ າ, ຍໃ ຉໃ າຄນງຄັ ກຍັ ໜາໄ ຌາໄ ຋ະຽຖ຋ໃ ງີ າຓເຈກໃ ຓີ ຃ຌໄ ຒບຄ ຾ຖະ ໜາໄ ຌາໄ ຋ໃ ຄີ ຼຍນາງ ໜຌູ ທຼຌຑຈັ ຎໃ ຼຌຘະຖຍັ ຆຍັ ຆບໄ ຌ຃ຼຄ຃ໃ ກູ ຌັ ແຎ ຾ຖະ ຍໃ ຓທີ ຌັ ຋ໃ ຅ີ ະດຸຈດັຄໄ .  ຘຼຄຽຑຄກໃ ຃ຘຼຄຈຌ຺ ຉີ ເນ຃ໄ ທາຓຽຍກີ ຍາຌຓໃ ທຌຆໃ ຌ ຾ຖະ ບາຖຓ຺ ຅ຈິ ຋ຸກຘໃ ຄິ ຋ຸກດໃ າຄຉໃ ຘໃ ຄິ ຋ໃ ຓີ ຆີ ທີ ຈິ ເຌ຿ຖກຌ,ີໄ ຊາໄ ທໃ າໜໃ ທງ຿ຖກນາກຂາຈຘຼຄຈຌ຺ ຉີ ຾ຌໃ ຌບຌທໃ າ຋ຸກຘໃ ຄິ ຋ຸກດໃ າຄ຅ະຓຆີ ທີ ຈິ ດໃ ູ ຾ຉໃ ຅ະຍໃ ຓຆີ ທີ າ ຾ຖະ ຅ຈິ ຘາຌກຶ ເຈໂ ເຌກາຌຂະນງາງຉທ຺ ຽຑໃ ບ຃ທາຓກາໄ ທໜາໄ . ບາຈ຅ະຽທາ຺ໄ ແຈທໄ ໃ າ: ຽຎັຌ຃ຌ຺ ຾ຉໃ ນທ຺ ເ຅ຽຎັຌນຌີ . 4

 ຾ຘຄຉາຽທຌັ ເນ຃ໄ ທາຓບຍ຺ ບໃ ຸຌ, ເນ຾ໄ ຘຄຘະນທໃ າຄຽຑໃ ບ຃ທາຓຂະນງາງຉທ຺ ຾ຖະ ກາຌ຃ຄ຺ ຉທ຺ ດໃ ູຂບຄ຋ຸກຘໃ ຄິ ຋ຸກ ດໃ າຄ຋ໃ ຓີ ດີ ໃ ູເຌ຿ຖກ, ຊາໄ ທໃ າໜໃ ທງ຿ຖກ ນາກຂາຈ຾ຘຄຉາຽທຌັ ຾ຌໃ ຌບຌທໃ າ຅ະຍໃ ຓຆີ ທີ ຈິ ເຈ຋ໃ ຅ີ ະຘາຓາຈດຌງຄ຺ ຃ຄ຺ ຉທ຺ ດໃ ແູ ຈ,ໄ ຘຸຈ຋າໄ ງ຿ຖກໜໃ ທງຌກີໄ ໃ ຅ະຘະນາົ ງຉທ຺ ແຎຽບຄ.  ຘະຌຌັໄ , ຽປາ຺ ຅ໃ ຄຶ ຽນຌັ ແຈທໄ ໃ າ ຑາຖະຍຈ຺ ຍາຈຂບຄຈຌ຺ ຉ຾ີ ຓໃ ຌຘູຄຘໃ ຄ຺ , ຾ຓໃ ຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ຂີ າຈຍໃ ແຈໄ ຾ຖະ ຉຈິ ຑຌັ ກຍັ ຆທີ ຈິ ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ຓາ຿ຈງຉະນບົ ຈ. ຽກຈີ ຓາຓບຄຉາຘໃ ຿ູ ຖກຉຄັໄ ຾ຉໃ ຓ຋ໄ າບຈິ ກໃ ແຈງໄ ຌິ ຘຼຄຽຑຄກໃ ບຓຌບຌ຅າກ຾ຓໃ , ຽຖໃ ຓິ ຽຂາ຺ໄ ຿ປຄປຼຌຌຍັ ຉຄັໄ ຾ຉໃ ຆຄັໄ ບະຌຸຍາຌ ກໃ ຽ຃ງີ ແຈງໄ ຌິ , ແຈຒໄ ັຄ, ແຈປໄ ບໄ ຄຽຑຄ, ເນງໃ ຓາບາຈ຅ະຽຎັຌຌກັ ຈຌ຺ ຉ,ີ ງາຓ ຘາໄ ຄ຃ບຍ຃ທ຺ ກໃ ຓຽີ ຑຄ຾ນໃ ແຑໄ ຾ນໃ ຽຂງີ , ຅ຌ຺ ຽຊຄິ ຘຸຈ຋າໄ ງຆທີ ຈິ ງາຓຘຌິໄ ຖຓ຺ ນາງເ຅ກໃ ງຄັ ຓຘີ ຼຄຽຑຄຘຼຄຈຌ຺ ຉຓີ າ ຽຘຍຄຌັ . 2. ກາຌຂະນງາງຉທ຺ ຾ຖະ ຃ຸຌຎະ຿ນງຈຂບຄຈຌ຺ ຉ.ີ ກ. ກາຌຂະນງາງຉທ຺ ຂບຄຈຌ຺ ຉ.ີ ຃ຼຄ຃ໃ ູກຍັ ຃ທາຓກາໄ ທໜາໄ ຂບຄຘຄັ ຃ຓ຺ , ຈຌ຺ ຉ຾ີ ຓໃ ຌຑາກຘໃ ທຌໜໃ ຄຶ ຋ໃ ຂີ ະນງາງຉທ຺ ດໃ າຄຍໃ ດຸຈດັຄໄ , ຽຑໃ ບຉບຍຘະໜ ບຄ຃ທາຓປຼກປບໄ ຄຉບໄ ຄກາຌ຋າຄຈາໄ ຌ຅ຈິ ເ຅, ຽຖໃ ຓິ ຅າກກາຌເຆຽໄ ຃ໃ ບຄຽຘຍ຋ໃ ຓີ ຖີ ກັ ຘະຌະຍູປາຌຽຆໃ ຌັ : ຂໃຸງ, ຎໃ ີ, ກບຄ ... ຅ຌ຺ ຓາຽຊຄິ ກາຌຌາເຆຽໄ ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉ຋ີ ໃ ຋ີ ຌັ ຘະແໝຽຆໃ ຌັ : ກໃ ຉີ ໃ າ, ບາກບັ ກ,ບ຾ກຌ... ຘຼຄຽຑຄ, ຂຍັ ຖາຉໃ າຄໂ ກໃ ແຈຂໄ ະນງາງຉທ຺ ຽຎັຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ຂີ າຈຍໃ ແຈເໄ ຌຆທີ ຈິ ຅ຈິ ເ຅ ຏໃ າຌກາຌຎະຈຈິ ຃ຈິ ຾ຉໃ ຄຌຌັໄ ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ແຈຎໄ ະຈຈິ ຽ຃ໃ ບຄໝາງຉໃ າຄໂຂຌໄ ຽຑໃ ບ຅ຈ຺ ຅າ ຾ຖະ ປໃ າປຼຌຽບາ຺ ຍຌັ ຈາຍຈ຺ ປບໄ ຄ, ຋າຌບຄຽຘຍ, ຽຑໃ ບຘະຈທກເຌກາຌ຅ຈ຺ ຅າ ຾ຖະ ປໃ າປຼຌ, ຽ຃ໃ ບຄໝາງຈໃ ຄັ ກໃ າທປຼກທໃ າ ຿ຆຌ຾ຒ. ຂ. ຃ຸຌຎະ຿ນງຈຂບຄຈຌ຺ ຉ.ີ ຈຌ຺ ຉຆີ ໃ ທງເນ຃ໄ ຌ຺ ຽປາ຺ ຓ຃ີ ທາຓຽຍກີ ຍາຌຓໃ ທຌຆໃ ຌ, ຽຎັຌດາຽຆຈີ ຆູ຅ຈິ ເ຅ ຾ຖະ ຽຎັຌກາຖຄັ ເ຅ບຌັ ຘາ຃ຌັ , ຽທາ຺ໄ ຖທຓ຾ຖທໄ ຈຌ຺ ຉຽີ ຎັຌຽຑໃ ບຌ຋ໃ ຈີ ຂີ ບຄ຃ຌ຺ ເຌຘຄັ ຃ຓ຺ ເຌກາຌຈຈັ ຾ຎຄ຋າຓະຆາຈຓາປຍັ ເຆຆໄ ທີ ຈິ ກາຌຽຎັຌດໃ ູຂບຄ຃ຌ຺ ຽປາ຺ . ງຄັ ຽຎັຌຽ຃ໃ ບຄຓບຌັ ຘາ຃ຌັ ຂບຄກາຌຘກຶ ຘາ຾ຌທ຃ຈິ ທຈັ ຋ະຌາ຋າ ຂບຄຆຌ຺ ຽຏໃ າ຺ ຾ຖະ ຂບຄຆາຈບກີ ຈທໄ ງ. 3. ຃ຸຌຖກັ ຘະຌະຂບຄຘຼຄ. ກ. ຍໃ ຽກຈີ ຂບຄຘຼຄ. ຘຼຄຽກຈີ ຅າກຎະກຈ຺ ກາຌຂບຄ຋າຓະຆາຈ ຾ຖະ ຘຄັ ຃ຓ຺ ຘາໄ ຄຂຌໄ ນົ ຽກຈີ ຅າກກາຌກະ຋ຍ຺ ຂບຄທຈັ ຊຸ ຘບຄດໃ າຄຽປຈັ ເນທໄ ຈັ ຊຸຽກຈີ ຓກີ າຌຘໃ ຌັ ຘະຽ຋ບຌ,ກາຌຘໃ ຌັ ຘະຽ຋ບຌຽນໃ ົາ຺ ຌຌັໄ ແຈ຾ໄ ຏໃ ກະ຅າງແຎຉາຓຍຌັ ງາກາຈ ຾ຖະ ກະ຋ຍ຺ ຽຂາ຺ໄ ຘໃ ູ ຖະຍຍ຺ ຎະຘາຈນູ ຅ໃ ຄຶ ຽກຈີ ຓ຃ີ ທາຓປູຘໄ ກຶ ທໃ າຓຘີ ຼຄ. ຂ. ຘຼຄຓາຈຉະຊາຌ. ຾ຓໃ ຌຘຼຄ຋ໃ ຊີ ກຽຖບກຽຒັຌໄ ຓາ຅າກກາຌ຃ຌ຺ໄ ຃ຈິ ຈຈັ ຾ຎຄ຅າກ຋າຓະຆາຈຓາ຾ຖທໄ ນົາງຽຆໃ ຌັ ຃ຌ຺ , ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ , ຽປາ຺ ຅ໃ ຄຶ ຘາຓາຈກາຌຈ຺ ແຈຈໄ ໃ ຄັ ຌ:ີໄ ຖະຈຍັ ຘຼຄຉໃ າ,ຘຼຄຘູຄ, ຃ທາຓງາທ, ຃ທາຓຘຌັໄ , ຘຘີ ຌັ ຑບໄ ຓ຋ຄັ ຖະຍຍ຺ ຅ຄັ ນທະຉໃ າຄໂ ຋ໃ ຾ີ ຉກ ຉໃ າຄກຌັ ຽຆໃ ຌັ : ຘຼຄຂຍັ ຖາ, ຘຼຄຽຑຄ ຾ຖະ ຘຼຈຌ຺ ຉຓີ ະ຿ນຖຉີ ໃ າຄໂ ຋ໃ ຃ີ ຌ຺ ຽປາ຺ ຒັຄ຾ຖທໄ ປູຘໄ ກຶ ຓໃ ທຌນູ. 5

຃. ຘຼຄຘຍັ ຘຌ຺ . ຾ຓໃ ຌຘຼຄ຋ໃ ກີ າຌຈ຺ ຍໃ ແຈໄ ຋ຄັ ຾ຓໃ ຌຘຼຄ຋ໃ ຽີ ກຈີ ຂຌໄ ຽບຄ຅າກ຋າຓະຆາຈ ຿ຈງຍໃແຈຓໄ ກີ າຌຈຈັ ຾ຎຄເຈໂ ຽຆໃ ຌັ : ຘຼຄ ຒາໄ ປບໄ ຄ, ຖຓ຺ ຑຈັ , ຐ຺ຌຉກ຺ ຾ຖະ ຘຼ຋ໃ ຽີ ກຈີ ຅າກຓະຌຸຈຘາໄ ຄຂຌໄ ຽຆໃ ຌັ : ຘຼຄຖະຽຍຈີ , ຘຼຄຎຌ ຾ຖະ ຘຼຄຽ຃ບຄ຅ກັ ຉໃ າໂ. ຄ. ຃ຸຌຎະ຿ນງຈຂບຄຘຼຄ຋ໃ ຓີ ຉີ ໃ ຓະຌຸຈ. ຘຼຄຓຏີ ຌ຺ ຎະ຿ນງຈຉໃ ຓະຌຈຸ ຽປາ຺ ເຌກາຌຉໃ ຘູ,ໄ ກາຌຈຈັ ຾ຎຄ຋າຓະຆາຈຓາປຍັ ເຆຘໄ ຄັ ຃ຓ຺ , ກາຌຈາຖຄ຺ ຆທີ ຈິ , ກາຌຏະຖຈິ , ກາຌຑທ຺ ຑຌັ ຖະນທໃ າຄ຃ຌ຺ ກຍັ ຃ຌ຺ , ຘຄັ ຃ຓ຺ ຉໃ ຘຄັ ຃ຓ຺ , ຽຎັຌຑານະຌະເຌກາຌຑທ຺ ຑຌັ ຽຆໃ ຄິ ກຌັ ຾ຖະ ກຌັ , ກາຌຽທາ຺ໄ ຅າຉໃ ກຌັ ຾ຖະ ບໃ ຌໂ 4. ຃ຸຌຖກັ ຘະຌະຂບຄຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຈຍີ າຄດໃ າ.ຄ 1. ຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຈຘີ າກຌ຺ . ກ. ຎີບາ຿ຌ. ຎີບາ຿ຌ຾ຓໃ ຌຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉຎີ ະຽຑຈຈຈີ ນົ ຽ຃າະຓປີ ູຍປໃ າຄ ເນງໃ ຃າໄ ງ຃ຉູ,ໄ ຍາຄຘະຌຈິ ຓຘີ າຓຂາ, ຍາຄຘະຌຈິ ຓຘີ ໃ ຂີ າ, ຎີບາ຿ຌຓຐີ າຎິຈດໃ ູຽຍບໄ ຄຽ຋ຄິ , ຓຖີ ູກ຋ຄັ ໝຈ຺ 88 ຖູກຈຈີ ເຌຌຌັໄ ຓຖີ ູກຘຈີ າ 36 ຖກູ ຾ຖະ ຘຂີ າທ 52 ຖກູ . ຂ. ກຉີ ໃ າ. ກຉີ ໃ າ຾ຓໃ ຌຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉຎີ ະຽຑຈຘາງ, ຽປຈັ ຈທໄ ງແຓ.ໄ ກຉີ ໃ າຓຘີ ບຄຎະຽຑຈ຃: ຎະຽຑຈເຆແໄ ຒຒາໄ ຾ຖະ ຍໃ ເຆແໄ ຒຒາໄ , ກຉິ ໃ າຘໃ ທຌນົາງ຾ຓໃ ຌຓີ 4 ຘາງ ຾ຖະ 6 ຘາງ . ກຉິ ໃ າຎະ ກບຍຈທໄ ງ ຿ຉກຉິ ໃ າ, ຃າຌ, ນທ຺ , ຘາງ, ຌບຈຍທິ ຘາງ... ຘາງ 1 ຓ,ີ 2 ຆ,ີ 3 ຆບຌ, 4 ຽຕ, 5 ຖາ ຾ຖະ 6 ຓີ ຃. ບາກບັ ກຈບີ ຄ຺ . ບາກບັ ກຈບີ ຄ຺ ຾ຓໃ ຌຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉຎີ ະຽຑຈຈຈີ ເຆຈໄ ທໄ ງຖຓ຺ ຽຎໃ ຺າ ເຘໃ ຍຌັ ຈາຖຌີໄ ດໃ ູເຌຽ຃ໃ ບຄບາກບັ ກຈບີ ຄ຺ , ບາກບັ ກຈບີ ຄ຺ ຏະຖຈິ ຂຌໄ ເຌຎີ 1837 ຿ຈງ຾ຓໃ ຌ຋ໃ າຌຈາຑຼຄ ຃ຌ຺ ຎະຽ຋ຈ຿ບຉົຈິ ຾ຉໃ ຍໃ ຋ຌັ ຃ຍ຺ ຋ທໄ ຌຘຓ຺ ຍູຌ, ຓາຽຊຄິ ຎີ 1839 ຋ໃ າຌຍຸຌຽຒ ຃ຌ຺ ຎະຽ຋ຈຐໃ ັຕຄຎັຌຏູຏໄ ະຖຈິ ຽຑໃ ຓິ ຽຉຓີ ເນຘໄ ຓ຺ ຍຸຌ຃ຈໃ ຄັ ຋ໃ ຽີ ປາ຺ ຽນຌັ ຌ.ີໄ 2. ຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຈຑີ ຌໄ ຽຓບຄ. ກ. ຾຃ຌ. ຾຃ຌຽຎັຌຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉຎີ ະ຅າຆາຈຖາທ ເຆຘໄ າຖຍັ ຽຎໃ ຺າຍຸຌ 6

ຎະຽຑຌ,ີ ຂຍັ ຖາຉໃ າຄໂ຾ຉໃ ຽໜບປບຈເຉໄ ຾ຖະ ເຆຽໄ ຎໃ ຺າຎະຘຓ຺ ຎະຘາຌກຍັ ທຄ຺ ຈຌ຺ ຉຘີ າກຌ຺ ກແຈ,ໄ ຾຃ຌຽຎັຌຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉຎີ ະ ຽຑຈຽຎໃ ຺າ ຘຼຄຂບຄ຾຃ຌຌໃ ຓິ ຌທຌ, ຘຈ຺ ແຘ, ບໃ ບຌຆບຌ ຂ. ຖະຌາຈ. ຖະຌາຈ ຽຎັຌຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉຎີ ະຽຑຈໜໃ ຄຶ ເຆຽໄ ຘຍ຃ຍ຺ ຄຌັ ຉາຓ ຍຸຌຎະຽຑຌຉີ ໃ າຄໂ ຍໃ ທໃ າ຅ະ຾ຓໃ ຌຄາຌເຈໂກຉາຓ ຖະຌາຈຽຎັຌ ຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉ຋ີ ໃ ຽີ ຘຍຌາໜາໄ ໝໃ ເູ ຌທຄ຺ ຓະ຿ນຖີ ຖະຌາຈຎະກບຍ ຓີ 2 ຎະຽຑຈ຃: ຖະຌາຈຽບກ ຾ຖະ ຖະຌາຈ຋ໃ ຸຓ ຽຎັຌຽ຃ໃ ບຄ ຈຌ຺ ຉຎີ ະຽຑຈຉ.ີ ຃. ຘຆີ . ຆຽຎັຌຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉຆີ ະຌຈິ ໜໃ ຄຶ ຽຎັຌຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉຎີ ະຽຑຈ ຘີ ເຆຽໄ ຘຍຽຂາ຺ໄ ເຌທຄ຺ ຓະ຿ນຖຉີ ໃ າຄໂ ຃ຍ຺ ຄຌັ ຍຸຌຎະຽຑຌຎີ ະ຅າ ຆາຈຖາທ ຘຆີ ຎະກບຍຓີ 2 ຆະຌຈິ ຃: ຆບີໄ ຾ຖະ ຆບູ.ໄ ຆບີໄ ຘຼຄ຅ະ຾ນຓົ , ຆບູ຅ໄ ະຽຎັຌຘຼຄ຋ຸຓໄ . ຃າຊາຓ: 1. ຉຌ຺ໄ ກາຽຌຈີ ຂບຄຈຌ຺ ຉີ ຾ຖະ ຑາຖະຍຈ຺ ຍາຈຂບຄຈຌ຺ ຉີຓາ຅າກເຘ? 2. ຘຼຄຓຖີ ກັ ຘະຌະ຾ຓໃ ຓ຃ີ ຾ຌທເຈ? 3. ຈຌ຺ ຉຑີ ຌໄ ຽຓບຄ ຾ຖະ ຘາກຌ຺ ຓ຃ີ ຸຌຖກັ ຘະຌະ຃຾ຌທເຈ? 7

ຍຈ຺ ຋2ີ ນທ຺ ຍຈ຺ : ຽ຃ໃ ບຄໝາງ ຾ຖະ ຋ຈິ ຘະຈເີ ຌກາຌປບໄ ຄຽຑຄ 1. ປູຍ຿ຌຈ ຾ຖະ ປໃ າຄ຿ຌຈຘຼຄ ກ. ປູຍປໃ າຄ຿ຌຈ. ຿ຌຈ຾ຓໃ ຌຑາຘາຂບຄທຆິ າ ຘຖິ ະຎະຈຌ຺ ຉີ ຾ຖະ ທຆິ າປບໄ ຄຽຑຄ ກໃ ບຌ຅ະນົຌິໄ ຈຌ຺ ຉນີ ົຽຘຍແຈກໄ ໃ ຉບໄ ຄປູ຅ໄ ກັ ກຍັ ຿ຌ ຈຘາກໃ ບຌ.  ຿ຌຈຓຌ຺ ຓປີ ູຍປໃ າຄຂາທຓຌ຺ ຓປີ ູຍປໃ າຄຂາທຓຌ຺ ຓນີ າຄຂຌໄ ຽ຋ຄິ  ຿ຌຈຂາທ ຓປີ ູຍປໃ າຄຈາ ຓນີ າຄຂຌໄ ຓປີ ູຍປໃ າຄຈາ ຓນີ ໃ າຄຂຌໄ ຾ຉໃ ຓຎີ ີກບບກຂາໄ ຄ 1 ບຌັ  ຿ຌຈຈາ  ຓປີ ູຍປໃ າຄຈາ ຓນີ ໃ າຄຂຌໄ ຾ຉໃ ຓຎີ ີກບບກຂາໄ ຄ 2 ບຌັ  ຿ຌຈຈາ 1 ຂຈີ   ຿ຌຈຈາ 2 ຂຈີ  ກາຌ຋ຼຍ຃ໃ າ຃ທາຓງາທຂບຄຍາຈຽ຃າະຂບຄ຿ຌຈຘຼ.ຄ  ຿ຌຈຓຌ຺ ຓ຃ີ ໃ າ຃ທາຓງາທຽ຋ໃ າ຺ ກຍັ 4 ຍາຈຽ຃າະ ນົ ຉີ  ຿ຌຈຂາທ ຓ຃ີ ໃ າ຃ທາຓງາທຽ຋ໃ າ຺ ກຍັ 2 ຍາຈຽ຃າະ ນົ ຉີ  ຿ຌຈຈາ  ຓ຃ີ ໃ າ຃ທາຓງາທຽ຋ໃ າ຺ ກຍັ 1 ຍາຈຽ຃າະ ນົ ຉີ  ຿ຌຈຈາ 1 ຂຈີ  ຓ຃ີ ໃ າ຃ທາຓງາທຽ຋ໃ າ຺ ກຍັ 1/2 ຍາຈຽ຃າະ ນົ ຉີ  ຿ຌຈຈາ 2 ຂຈີ  ຓ຃ີ ໃ າ຃ທາຓງາທຽ຋ໃ າ຺ ກຍັ 1/4 ຍາຈຽ຃າະ ນົ ຉີ                         ຂ. ປໃ າຄ຿ຌຈຘຼຄ. ປໃ າຄ຿ຌຈຘຼຄຎະກບຍຈທໄ ງ 5 ຽຘຌັໄ ຾ຖະ 4 ນທໃ າຄ ຖະຈຍັ ຂບຄຽຘຌັໄ ຾ຖະ ນທໃ າຄ ຓຖີ ະຈຍັ ນໃ າຄຽ຋ໃ າ຺ ກຌັ , ຽຘຌັໄ ຾ຖະ ນທໃ າຄຈໃ ຄັ ກໃ າທເນຌໄ ຍັ ຾ຉໃ ຖໃ ຸຓຂຌໄ ຽ຋ຄິ . 8

ປໃ າຄ຿ຌຈຘຼຄເຆຘໄ າຖຍັ ຂຼຌຍຌັ ຈາ຿ຌຈຘຼຄ, ນທ຺ ກະ຾຅, ຅ຄັ ນທະ ຾ຖະ ຍຌັ ຈາຽ຃ໃ ບຄໝາງຉໃ າຄໂຂບຄຈຌ຺ ຉ.ີ ຌບກ຅າກຌຌັໄ ປໃ າຄ຿ຌຈງຄັ ຎະກບຍຓີ ຽຘຌັໄ ຾ຖະນທໃ າຄຘາປບຄ຋“ຽ຋ຄິ ຾ຖະຖໃ ຸຓບກີ ຽຑໃ ບຽບາ຺ ແທຍໄ ຌັ ຋ກຶ ຍຌັ ຈາ຿ຌຈ຋ໃ ຓີ ີ ຘຼຄຉໃ ຾ຖະ ຘຼຄຘູຄ ຌບກ຅າກ 5 ຽຘຌັໄ ຾ຖະ 4 ນທໃ າຄ຾ຖທໄ . 2. ນທ຺ ກະ຾຅ເຌຈຌ຺ ຉ.ີ ຾ຓໃ ຌຽ຃ໃ ບຄໝາງຆະຌຈິ ໜໃ ຄຶ ຘາຖຍັ ຂຼຌຖຈັ ດໃ ູນທ຺ ຾ຊທ຋າຄໜາໄ ຂບຄປໃ າຄ຿ຌຈຘຼຄ ຽຑໃ ບຆຍີໄ ບກເນຽໄ ປາ຺ ປູກໄ ໃ ຼທກຍັ ຆໃ ຾ຖະ ຋ໃ ຉີ ຄັໄ ຂບຄ຿ຌຈເຌປໃ າຄ຿ຌຈຘຼຄ . ນທ຺ ກະ຾຅ຎະກບຍຓນີ ົາງຆະຌຈິ ຾ຉໃ ຽປາ຺ ຅ະງກ຺ ຓາເນຽໄ ນຌັ ຾ຉໃ 3 ຆະຌຈິ ຃: ກ. ນທ຺ ກະ຾຅ຆບຌ. ນທ຺ ກະ຾຅ຆບຌ຾ຓໃ ຌກາຌຈ຺ ຍໃ ບຌດໃ ູ ຾ຖະ ຋ໃ ຉີ ຄັໄ ຂບຄ຿ຌຈຆບຌ ນທ຺ ຂບຄຓຌັ ຅ະ຅ຍັ ດໃ ູຽຘຌັໄ ຋ໃ ີ 2 ຂບຄປໃ າຄ຿ຌຈ ຊາໄ ຿ຌຈເຈ຋ໃ ຅ີ ຍັ ດໃ ູຽຘຌັໄ ຋ໃ ີ 2 ຂບຄປໃ າຄ຿ຌຈ຅ະຓຆີ ໃ ທໃ າ ຿ຌຈຆບຌ. ກາຌຂຼຌ຾ຓໃ ຌ: ຽຖໃ ຓິ ຂຼຌ຾ຉໃ ຽຘຌັໄ ຋ໃ ີ 2 ( ຌຍັ ຾ຉໃ ຖໃ ຸຓຂຌໄ ຽ຋ຄິ ) ຂຼຌກຼໄ ທຂຌໄ ປບຈຽຘຌັໄ ຋ີ 3 ຾ຖທໄ ກຼໄ ທຖຄ຺ ຓາ ປບຈຽຘຌັໄ ຋ີ 1 ຾ຖທໄ ກຼໄ ທຂຌໄ ແຎ຅ຌ຺ ກາງຽຘຌັໄ ຋ີ 5 ຂບຈນທ຺ ຾ຖທໄ ຂຈີ ຆໃ ຖຄ຺ ຓາກາງຽຘຌັໄ ຋ີ 1 ຾ຖທໄ ຂບຈນາຄແຎ຋າຄຆາໄ ງ ໜບໄ ງໜໃ ຄຶ ຾ຖທໄ ຽປາ຺ ຅ະແຈນໄ ທ຺ ກະ຾຅ຆບຌ. ຂ. ນທ຺ ກະ຾຅ຐາ. ນທ຺ ກະ຾຅ຐາ຾ຓໃ ຌຽ຃ໃ ບຄໝາງ຋ໃ ຂີ ຼຌຖຈັ ດໃ ູນທ຺ ຾ຊທຂບຄປໃ າຄ຿ຌຈຘຼຄ, ກະ຾຅ຐາຓ຅ີ ຈຸ ຽຖໃ ຓິ ຉຌ຺ໄ ຂຼຌດໃ ູຽຘຌັໄ ຋ີ 4 ຂບຄປໃ າຄ຿ຌຈ ຂຼຌກຼໄ ທຂຌໄ ຽ຋ຄິ ຽຘຌັໄ ຋ີ 5 ຾ຖທໄ ຂຼຌຖຄ຺ ຓາຖໃ ຸຓຘຸຈຂບຄຽຘຌັໄ ຋ີ 1 ຽຍໃ ຄິ ຃າໄ ງ຃ຉທ຺ (ຄ ) ນົຄັ ຅າກຌຌັໄ ຅າໄ ຽຓຈັ 2 ຽຓຈັ ເຘໃ ຋າຄຈາໄ ຌນຄົັ ຂບຄນທໃ າຄ຋ີ 3-4 ຂບຄປໃ າຄ຿ຌຈ, ຊາໄ ຿ຌຈ຋ໃ ຅ີ ຍັ ດໃ ູຽຘຌັໄ ຋ີ 4 ຂບຄປໃ າຄ຿ຌຈຓຆີ ໃ ທໃ າ ຿ຌຈຐາ 3. ຽ຃ໃ ບຄໝາງຉໃ າຄໂ ຂບຄຈຌ຺ ຉີ ກ.ຽ຃ໃ ບຄໝາງກຍັ ຃ຌ. ຽ຃ໃ ບຄໝາງກຍັ ຃ຌ຾ຓໃ ຌຽ຃ໃ ບຄໝາງ຋ໃ ຍີ ໃ ຄ຺ ຍບກເນຏໄ ູປໄ ບໄ ຄນົຏູຽໄ ຘຍ ຊາໄ ປບໄ ຄນຽົ ຘຍແຎ຋ຍ຺ ຽ຃ໃ ບຄໝາງຈໃ ຄັ ກໃ າທກໃແຈໄ 9

ກຍັ ຓາປບໄ ຄນຽົ ຘຍ຃ຌເໝໃ . ຽ຃ໃ ບຄໝາງກຍັ ຃ຌ຾ຓໃ ຌຂຈີ 2 ຽຘຌັໄ ຉຄັໄ ຘາກກຍັ ປໃ າຄ຿ຌຈ ຾ຖະ ໝາງ຅າໄ 2 ຽຓຈັ ເຘໃ ນທໃ າຄ຋2ີ ຾ຖະ 3 ຂບຄປໃ າຄ ຿ຌຈ. ຽ຃ໃ ບຄໝາງກຍັ ຃ຌ ຂ. ຽ຃ໃ ບຄໝາງຽຆໃ ບຓ. ( ຉໃ ຘຼຄ ) ໝາງຽຆໃ ບຓ ຾ຓໃ ຌເຆຉໄ ໃ ຃ທາຓງາທຂບຄ຿ຌຈ຋ໃ ຓີ ຖີ ະຈຍັ ຘຼຄຈຼທກຌັ ຾ຉໃ ຘບຄ຿ຌຈຂຌໄ ແຎ,ໝາງຽຆໃ ບຓຌຽີໄ ຎັຌຽຘັໄ ຌງາທ ຿຃ຄໄ ຂຼຌເຘໃ ຿ຌຈໜໃ ຄຶ ແຎນາ຿ຌຈໜໃ ຄຶ ຊາໄ ຓນີ າົ ງ຿ຌຈກໃ ຉໃ ໂ ກຌັ ແຎ,ໝາງຽຆໃ ບຓ຅ະຂຼຌເຘໃ ຋າຄຽ຋ຄິ ນົ຋າຄຖໃ ຸຓກໃ ແຈ.ໄ ຃. ຽ຃ໃ ບຄໝາງ຅າໄ ຽ຃ໃ ບຄໝາງ຅າໄ ຾ຓໃ ຌຽ຃ໃ ບຄໝາງຽຑໃ ຓິ ຃ໃ າ຃ທາຓງາທຂບຄ຿ຌຈຘຼຄ, ໝາງ຅າໄ ຋ຸກຽ຋ໃ ບ຅ະຂຼຌດໃ ູ຋າຄນຄົັ ຂບຄ຿ຌ ຈ, ຊາໄ ຂຼຌດໃ ູກຍັ ຿ຌຈເຈ຅ະຓ຃ີ ໃ າ຃ທາຓງາທຽ຋ໃ າ຺ ກຍັ ຽ຃ໃ ຄິ ໜໃ ຄຶ ຂບຄ຿ຌຈຌຌັໄ , ກຄ຺ ກຌັ ຂາໄ ຄຊາໄ ຍໃ ແຈຂໄ ຼຌດໃ ູກຍັ ຿ຌຈເຈ ໝາງ຅າໄ ຅ະຽ຋ໃ າ຺ ຘູຌ. . = 6 ຍາຈຽ຃າະ + . = 3 ຍາຈຽ຃າະ + . = 1,5 ຍາຈຽ຃າະ + ຄ. ຽ຃ໃ ບຄໝາງຑກັ ຘຼຄ. ຾ຓໃ ຌຽ຃ໃ ບຄໝາງຑກັ ຘຼຄ຋ໃ ຂີ ຼຌເຘໃ ຉາຓນບໄ ຄ຅ຄັ ນທະ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄກາຌດາກຑກັ ຘຼຄປບໄ ຄ ຾ຖະ ຘຼຄຽຘຍ  ໝາງຑກັ ຿ຌຈຓຌ຺ ຽ຋ໃ າ຺ ກຍັ 4 ຍາຈຽ຃າະ  ໝາງຑກັ ຿ຌຈຂາທ ຽ຋ໃ າ຺ ກຍັ 2 ຍາຈຽ຃າະ 10

 ໝາງຑກັ ຿ຌຈຈາ ຽ຋ໃ າ຺ ກຍັ 1 ຍາຈຽ຃າະ  ໝາງຑກັ ຿ຌຈຈາ 1 ຂຈີ ຽ຋ໃ າ຺ ກຍັ 1/2 ຍາຈຽ຃າະ  ໝາງຑກັ ຿ຌຈຈາ 2 ຂຈີ ຽ຋ໃ າ຺ ກຍັ 1/4 ຍາຈຽ຃າະ ຅. ຽ຃ໃ ບຄໝາງຎໃ ຼຌ຾ຎຄຘຼຄ. ຾ຓໃ ຌຽ຃ໃ ບຄໝາງຎໃ ຼຌ຾ຎຄຘຼຄຽຑໃ ຓິ ຂຌໄ , ຘຼຄນຸົຈຖຄ຺ ຾ຖະ ຋າຓະຈາ  ໝາງຽຑໃ ຓິ ( ຈ຾ີ ບ ) ຽຑໃ ຓິ ຘຼຄຂຌໄ ຽ຃ໃ ຄິ ໜໃ ຄຶ  ໝາງນຸຈົ ( ຽຍຓບຌ ) bນຸຈົ ຖຄ຺ ຽ຃ໃ ຄິ ໜໃ ຄຶ  ໝາງ຋າຓະຈາ ( ຽຍກາ ) ຘຼຄ຅ະ຋າຓະຈາ  ໝາງຽຑໃ ຓິ ຆບໄ ຌ ( ຈ຾ີ ບຆບໄ ຌ ) X ຽຑໃ ຓິ ຘຼຄຂຌໄ 1 ຂຌັໄ ຘຼຄ  ໝາງນຸຈົ ຆບໄ ຌ ( ຽຍຓບຌຆບໄ ຌ ) bbນຸົຈຘຼຄຖຄ຺ 1 ຂຌັໄ ຘຼຄ ຃າຊາຓ: 1. ປູຍ຿ຌຈ ຾ຖະ ປໃ າຄ຿ຌຈຘຼຄ ຾ຓໃ ຌນງຄັ ? 2. ກະ຾຅ເຌຈຌ຺ ຉໝີ າງຽຊໃ ຄິ ນງຄັ ? 3. ຽ຃ໃ ບຄໝາງຈຌ຺ ຉເີ ຆແໄ ທຽໄ ປຈັ ນງຄັ ? ຾ຖະ ຎະກບຍຓນີ ງຄັ ຾ຈໃ ? 11

ຍຈ຺ ຋ີ 3 ນທ຺ ຍຈ຺ : ຋ຈິ ຘະຈເີ ຌກາຌປບໄ ຄຽຑຄ຾ຖະກາຌປບໄ ຄຽຑຄຉທ຺ ຅ຄິ 1. ຋ຈິ ຘະຈເີ ຌກາຌປບໄ ຄຽຑຄ. ກ. ກາຌທາຄ຋ໃ າ຋າຄເຌກາຌປບໄ ຄຽຑ.ຄ  ກາຌປບໄ ຄຽຑຄ ຅ະຌໃ ຄັ ປບໄ ຄ ນົ ດຌປບໄ ຄກໃ ແຈໄ  ເຌຽທຖາປບໄ ຄຽຑຄຉບໄ ຄຘະນທາຈ ຘະຽນທງີ , ທາຄຉທ຺ ຾ຍຍຘະຍາງໂ ( ຍໃ ຍຄັ ຃ຍັ ຉທ຺ ຽກຌີ ແຎ )  ຉບໄ ຄເນດໄ ໃ ູເຌ຋ໃ າ຋າຓະຆາຈ, ຌຓິໄ ຌທຌ, ຎ຺ກກະຉ,ິ ຘຌັ ນຄົັ ຆໃ , ໜາໄ ຽບກີ ຍາຌ, ນທ຺ ຍໃ ເນກໄ ຓ຺ໄ ຿ຑຈ ນົ ຽຄງີ ຿ຑຈ.  ກາຌປບໄ ຄຉບໄ ຄຘະ຾ຈຄຍຈ຺ ຍາຈເນຊໄ ກກຍັ ຍຈ຺ ຑຄ, ງໃ າຄແຎ-ຓາ຋າຓະຈາ.  ຊາໄ ຌໃ ຄັ ປບໄ ຄ ຖາຉທ຺ ຉບໄ ຄຉຄັໄ ຆໃ -ຍໃ ເນຌໄ ໃ ຄັ ຋ໃ າຂຈ຺ ນົ ຌໃ ຄັ ຑຍັ ຋ບໄ ຄ ຿ຈງຘະຽຑາະ ຘາຖຍັ ຽຈກັ ຾ຖທໄ ກາຌທາຄ຋ໃ າ ຌ຋າຄເຌຽທຖາປບໄ ຄຽຑຄ ງໃ ຄິ ຽຎັຌຍຌັ ນາຘາ຃ຌັ ຋ໃ ຃ີ ູ຅ະຉບໄ ຄແຈຽໄ ບາ຺ ເ຅ເຘໃ ຽຎັຌຑຽິ ຘຈ ຽຑາະທໃ າຊາໄ ດຌ ນົ ຌໃ ຄັ ປບໄ ຄຍໃ ຊກ຾ຍຍ ຅ະຽປຈັ ເນຽໄ ຈກັ ບຈິ ຽຓໃ ບງແທ. ຂ. ປູຍຎາກເຌກາຌປບໄ ຄຽຑຄ.  ເຌຽທຖາປບໄ ຄຽຑຄ ຎາກຂບຄຏູປໄ ບໄ ຄຉບໄ ຄດໃ ູເຌ຋ໃ າກຼຓຑບໄ ຓ຋ໃ ຅ີ ະປບໄ ຄດໃ ູຘະຽໝີ ຽທຖາປບໄ ຄ຃າຄກະແຉເນດໄ ໃ ູເຌ ຖກັ ຘະຌະຎ຺ກກະຉິ ຍໃ ເນຍໄ ຈິ ຍຼໄ ທແຎ຋າຄຆາໄ ງນຂົ ທາ.  ເຌຽທຖາປບໄ ຄຽຑຄຖຌິໄ ເນຎໄ ໃ ບງນຈ຺ -ດຈ ແຎຉາຓ຾ຉໃ ຖະຘຼຄຘາຌຼຄຂບຄຍຈ຺ ຽຑຄ, ຽຓໃ ບຽທຖາ຾ກໃ ງາທຘຼຄປບໄ ຄຍໃ ເນຂໄ ຈ຺ ຖຌີໄ ຃ຌ ຽຑາະຓຌັ ຅ະຽປຈັ ເນຘໄ ຼຄຘາຌຼຄຂບຄຍຈ຺ ຽຑຄຓກີ າຌຎໃ ຼຌ຾ຎຄຏຈິ ຎ຺ກກະຉ.ິ ຈ຋ີ ໃ ຘີ ຸຈ຾ຓໃ ຌຎໃ ບງ ຖຌີໄ ເນຆໄ ໃແຎຉາຓ຃າຄກະແຉ ນົ ຂບຍຒັຌຽຍໃ ບຄຖໃ ຸຓດໃ ູຘະຽໝີ ຍໃ ຃ທຌຽບາ຺ ຖຌີໄ ບບກແຎບຈັ ຽນບກ ນົ ຾ຑຈາຌ ຽຍບໄ ຄຽ຋ຄິ ຽຑາະ຅ະຽປຈັ ເນຘໄ າຌຼຄຂບຄຍຈ຺ ຽຑຄ຋ໃ ຘີ ໃ ຄ຺ ບບກຓາຌຌັໄ ຍໃ ຅ະ຾຅ຄໄ ( ຃ກຍັ ຘຼຄ຃ຌ຺ ຎາກກກ) ປູຍຎາກ ຉບໄ ຄເນແໄ ຈ຃ໄ ຿ຉ຿ບ ( 0 ) ຃. ກາຌນາງເ຅ເຌຽທຖາປບໄ ຄຽຑຄ. ເຌຽທຖາປບໄ ຄຽຑຄ ກາຌນາງເ຅ຓ຃ີ ທາຓຘາ຃ຌັ ຉໃ ຘຸຂະຑາຍຂບຄຏູປໄ ບໄ ຄ ຾ຖະ ຉໃ ກຍັ ຽຌບໄ ເຌເ຅຃ທາຓຂບຄຍຈ຺ ຽຑຄ, ຊາໄ ຏູປໄ ບໄ ຄປູ຅ໄ ກັ ຾ຍໃ ຄຎະ຿ນງກ, ຾ຍໃ ຄຉບຌນາງເ຅ເນຊໄ ກຍໃ ບຌ ຅ະຽປຈັ ເນຏໄ ູປໄ ບໄ ຄນຸົຈຏໃ ບຌ຃ທາຓບຈິ ຽຓໃ ບງແຈນໄ ົາງ຋ໃ ີ ຘຸຈ ຾ຖະ ກາຌຘະ຾ຈຄຽຌບໄ ເຌຽທຈ຋ະກາຂບຄຍຈ຺ ຽຑຄກໃ ຅ະຈ຃ີ ຍ຺ ຊທໄ ຌ ຾ຖະ ຘຓ຺ ຍູຌ຾ຍຍ. ຘະຌຌັໄ , ເຌຽທຖາປບໄ ຄຽຑຄ ຾ຓໃ ຌປບໄ ຄ຾ຍຍ຋າຓະຆາຈ, ເຌຽທຖາປບໄ ຄ຃ທຌຑະງາງາຓນາງເ຅ຽຖກິ ໂ ໝາງທໃ າເນຘໄ ູຍຖຓ຺ ຽຂາ຺ໄ ຎບຈເນນໄ ົາງ຾ຖທໄ ຅ໃ ຄຶ ຃ໃ ບງຎໃ ບງບບກຓາຉາຓຖາຈຍັ ຂບຄຍຈ຺ ຽຑຄ. ຄ. ກາຌຏຌັ ຘຼຄ. ເຌຽທຖາປບໄ ຄຽຑຄຏູປໄ ບໄ ຄຉບໄ ຄຏຌັ ຘຼຄເນ຅ໄ ະ຾຅ຄໄ ປຼຍປບໄ ງ ຾ຖະ ກຓ຺ ກຼທກຌັ ຈ,ີ ຏຌັ ຘຼຄເນຊໄ ກກຍັ ຘຼຄ 12

ຘະນົະ ຾ຖະ ທຌັ ຌະງຸຈ. ຃ທຌຖກີ ຽທຌັໄ ກາຌຏຌັ ຘຼຄບບກ຋າຄຈຄັ ນົ ຏຌັ ຘຼຄດໃ ູເຌປູ຃ ຽຑາະ຅ະຽປຈັ ເນຘໄ ຼຄຘາຌຼຄ຋ໃ ີ ຘໃ ຄ຺ ບບກຓາຌຌັໄ ຍໃ ຅ະ຾຅ຄໄ ຾ຖະ ຍໃ ຃ທຌກະ຾຋ກຘຼຄຽຑາະ຅ະຽປຈັ ເນຘໄ ຼຄ຾ຉກ ຍໃ ຘຈ຺ ເຘຽ຋ໃ າ຺ ຋ໃ ຃ີ ທຌ. ຅. ກາຌຏຌັ ບກັ ຃ະຖະ ຘຖິ ະຎະກາຌປບໄ ຄຽຑຄຓຌັ ຾ຉກຉໃ າຄກຍັ ກາຌຎາກຽທາ຺ໄ ດໃ ູຍໃ ບຌທໃ າ: ກາຌປບໄ ຄຽຑຄຌຌັໄ ຏຌັ ຘຼຄບບກຽຎັຌຘຼຘະນົະ ນາົ ງກທໃ າຘໜຄຑະງຌັ ຆະຌະ. ຘະຌຌັໄ , ດາກຘະ຾ຈຄຽຌບໄ ເຌເ຅຃ທາຓຂບຄຍຈ຺ ຽຑຄຌຌັໄ ແຈຈໄ ີ ຓຌັ ປຼກປບໄ ຄເນຏໄ ູປໄ ບໄ ຄ ຽຑຄຉບໄ ຄແຈຏໄ ຌັ ຘຼຄ຾ຉໃ ຖະ຃າຽທາ຺ໄ ຘຍັ ຘາຌທຌຉໃ າຄໂ ເນ຅ໄ ະ຾຅ຄໄ ຊກຉບໄ ຄຉາຓນົກັ ແທງາກບຌ ຾ຖະ ຽທຖາປບໄ ຄຉບໄ ຄຏຌັ ຘຼຄຑະງຌັ ຆະຌະເນ຅ໄ ະ຾຅ຄໄ ( ຊກບກັ ຘບຌຘູຄ, ບກັ ຘບຌຉໃ າ ຾ຖະ ບກັ ຘບຌກາຄ) ຘ. ກາຌຘະ຾ຈຄຽທຈ຋ະກາເຌຍຈ຺ ຽຑຄ ກາຌປບໄ ຄຽຑຄຍຈ຺ ເຈໜໃ ຄຶ ຏູປໄ ບໄ ຄຍໃ ຘະຽຑາະ຾ຉໃ ປູປໄ ບໄ ຄບບກຓາຽຎັຌຘຼຄຽຑຄຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ ຾ຉໃ ງຄັ ຉບໄ ຄປູຘໄ ະ຾ຈຄ຋ໃ າ຋ີ ຾ຌທ຃ຈິ ບາຖຓ຺ ຅ຈິ , ຃ທາຓປູຘໄ ກຶ , ຽທຈ຋ະກາແຎຉາຓຽຌບໄ ເຌຂບຄ຾ຉໃ ຖະຎະ຿ນງກ ຾ຉໃ ຖະຉບຌຂບຄຍຈ຺ ຽຑຄຌຌັໄ ບກີ ຈທໄ ງ. ຆ. ກາຌປກັ ຘາຘຼຄ຃  ຽທຖາປບໄ ຄຽຑຄ ຉບໄ ຄປບໄ ຄເນຊໄ ກຖະຈຍັ ຘຼຄ຃, ຍໃ ເນປໄ ບໄ ຄຽຑຄ຋ຘີ ຼຄຘູຄ ນົ ຉໃ າ຿ຑຈຽຆໃ ຄິ ຅ະຽປຈັ ເນຘໄ ຼຄ຃຾ຉກ ນົ ຎໃ ຼຌຘຼຄແຈຄໄ ໃາງ.  ເຌຽທຖາປບໄ ຄຽຑຄຉບໄ ຄປູ຅ໄ ກັ ຾ຍໃ ຄຎະ຿ນງກຽຑຄ ຽຑໃ ບນາງເ຅ຽບາ຺ ຋ໃ າເນຽໄ ໝາະຘຓ຺ ກຍັ ຃ທາຓຘາຓາຈ຾ກໃ ງາທ ຘຼຄ.  ຽທຖາປບໄ ຄຽຑຄ຋ໃ ຓີ ຘີ ຼຄຘູຄ ຍໃ ຃ທຌກະ຾຋ກຘຼຄ຾ປຄຽກຌີ ແຎ.  ດໃ ູເຌຘະຊາຌ຋ໃ ີ ຋ໃ ຓີ ບີ າກາຈໜາທຽດັຌຍໃ ຃ທຌປບໄ ຄຽຑຄ  ຽທຖາຘຸຂະຑາຍບໃ ບຌຽຑງ, ບຈິ ຽຓໃ ບງຍໃ ຃ທຌປບໄ ຄຽຑຄ. 2. ກາຌ຾ບຍປບໄ ຄຽຑຄຉທ຺ ຅ຄິ. ກ. ຍຈ຺ ຽຑຄ: ຃຃ູ ຂ. ຍຈ຺ ຽຑຄ 5 ຘ 5ຘ ຃ ຽບງີ ຃຃຃ູ ູ ຘບຌຌຌັໄ ຽຎັຌ຅ໃ ຄັ ເຈ ຽປາ຺ ຅ະຌາແຎ ຉບໄ ຄ຅ໃ ເຘເ຅ 5ຘ ຐຶກ຾ບຍຌກັ ປຼຌ ຑທກຽປາ຺ ຅ະຂຍບກເນໄ (ຆາໄ ) ໝໃ ຌັ ບໃ າຌໝໃ ຌັ ຂຼຌ ຅ະຉບໄ ຄຑາກຑຼຌ ຘ 1 ກ຃ຘຘບຌ ຑາກຑຼຌຂະນງຌັ ຃ູຘບຌຌຌັໄ ເຈ ຽຎັຌຏູຑໄ າ຃ຌ຺ໄ ຃ຈິ ຘ຋ີ 3 ຘ 2 ຅ະຉບໄ ຄຘາໄ ຄຘຌັ ຘ4ຉບໄ ຄຘຌັໄ ຘະໜຸກຘະໜາຌ ຃ຌ຺ໄ ຃ຈິ ຃ຈິ ຾ຖທໄ ຆໃ ທງກຌັ 5ຘຘະບາຈຈີ ຃ຘູ ບຌຂະນງຌັ ໝໃ ຌັ ຑຼຌປຼຌປູ ໄ ຃ູຘບຌ ຉບໄ ຄບຈ຺ ຋ຌ຺ ຘູ ໄ (ຆາໄ ) ຆບກນາ຃ທາຓປູ ໄ ເຘຉທ຺ ຽບຄຉະນບົ ຈແຎ (ຆາໄ ) 13

຃. ຍຈ຺ ຽຑຄ: ປກັ ຋ໃ າຌຏູຌໄ າ ນົາຌປກັ ຋ໃ າຌຏູຌໄ າຂບຄຽປາ຺ ຽ຃າ຺ ຖຍ຺ ຋ໃ າຌຏູຌໄ າງໃ ຄິ ເນງໃ ບາຌາ຃ຈ຺ ຂບຄຑທກນາົ ຌ຾຅ໃ ຓ ເຘຎຼຍຈໃ ຄັ ຈບກແຓຑໄ ທຓ຾ງຓໄ ຍາຌບບກຓາ ນາົ ຌປກັ ຋ໃ າຌຏູຌໄ າຂບຄຽປາ຺ ເນຆໄ ທີ ຈິ ຂບຄຑທກນົາຌຽຍກີ ຍາຌ ຌາຽບາ຺ ຃ທາຓປໃຸຄຽປບຄຘາຖາຌ ຂຽຎັຌນາົ ຌ຋ໃ ຈີ ຂີ ບຄຖຸຄ ຑທກນາົ ຌຑບໄ ຓກຌັ ປບໄ ຄຽຑຄຓໃ ທຌຆໃ ຌ ນົາຌປກັ ຋ໃ າຌຏູຌໄ າຂບຄຽປາ຺ ຂຽຎັຌນົາຌ຋ໃ ຈີ ຂີ ບຄຖຸຄ ນົາຌປກັ ຋ໃ າຌຏູຌໄ າຂບຄຽປາ຺ ຿ບ ຋ຸຄທຄ຺ ຽຈບຌ ຄ. ຍຈ຺ ຽຑຄ: ຋ຸຄຆາຈຖາທ. ຽ຅າ຺ໄ ຌຌັໄ ຽໝບຌຈໃ ຄັ ກາຌຌາຑາ ຿ຍກຎິທຘະຍຈັ ແຎຓາ ຿ຍກຎິທຘະຍຈັ ແຎຓາ ຿ບຄາຓຘະນຄໃ າ ຘ຾ີ ຈຄ຃຃ທາຓຽກໃ ຄັ ກາໄ ທແິ ຖ຾຋ຽໄ ບງີ ຘໃ ທຌຘຒີ າໄ ຌຌັໄ ຃ຘຄິ ຘາ຃ຌັ ຃ຈຌິ ຾ຖະຎໃ າບຸຈຓ຺ ປໃ ຄັ ຓີ ຂບຄຎທຄຎະຆາຆຌ຺ ຖາທຽປາ຺ ຘໃ ທຌຘຒີ າໄ ຌຌັໄ ຃ຘຄິ ຘາ຃ຌັ ຃ຈຌິ ຾ຖະຎໃ າ ບຸຈຓ຺ ປໃ ຄັ ຓ.ີ ຅. ຍຈ຺ ຽຑຄ: ຾ຓຄກະຽຍບໄ ຾ຘຌຄາຓ. ຿ບ຅ໃ ຄັ ຾ຓໃ ຌຄາຓ ຅ໃ ຄັ ຾ຓໃ ຌຄາຓ຋ບໄ ຄຒາໄ ງາຓຽຆາ຺ໄ ຾ຓຄກະຽຍບໄ ຄ ຽຎັຌໝໃ ນູ າົ ງຘຍີ ຌິ ທຍັ ທຍັ ແຎຉບຓຈບກແຓ ໄ ດາກຽຎັຌ ຾ຓຄກະຽຍບໄ ຄນົາງຘຘີ ຈ຺ ເຘ ຍຌິ ແຎ຋ໃ ຼທ຋ບໄ ຄຒາໄ ຾຅ຄໄເຘ ຈທໄ ງນທ຺ ເ຅ຘຸກຘະຍາງຘະຍາງ ຈທໄ ງນທ຺ ເ຅ຘຸກຘະຍາງຘະຍາງ ຃າຊາຓ: 1. ຋ຈິ ຘະຈເີ ຌກາຌປບໄ ຄຽຑຄຓ຃ີ ຾ຌທເຈ? 2. ກາຌ຾ບຍກາຌປບໄ ຄຽຑຄ຾ຓໃ ຌຉບໄ ຄຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຾ຌທເຈ? 14

ຍຈ຺ ຋ີ 4 ນທ຺ ຍຈ຺ : ກາຌປບໄ ຄຽຑຄເຌຆຌັໄ ຎະຊຓ຺ ຎະກບຍ຿ຌຈຆບຌ຾ຒ 1. ຍຈ຺ ຽຑຄ: ຘ຋ີ ຄັ ຽ຅ຈັ ຎະກບຍ຿ຌຈຆບຌ຾ຒ. 15

2. ຍຈ຺ ຽຑຄ: ຆາຈຖາທຎະກບຍ຿ຌຈຆບຌ຾ຒ. 16

3. ຍຈ຺ ຽຑຄ: ຘາງຌາໄ ຎະກບຍ຿ຌຈຆບຌ຾ຒ. ຃າຊາຓ: 1. ຍຈ຺ ຽຑຄຘ຋ີ ຄັ ຽ຅ຈັ ຾ຓໃ ຌຓຽີ ຌບໄ ເຌຽທາ຺ໄ ຽຊໃ ຄິ ນງຄັ ? ຾ຖະ ຾ຓໃ ຌ຅ໃ ຄັ ນທະເຈ? 2. ຍຈ຺ ຽຑຄຘ຋ີ ຄັ ຽ຅ຈັ ຾ຓໃ ຌຎະກບຍຓ຿ີ ຌຈເຈ຾ຈໃ ? 3. ຍຈ຺ ຽຑຄຆາຈຖາທ຾ຓໃ ຌຓຽີ ຌບໄ ເຌຽທາ຺ໄ ຽຊໃ ຄິ ນງຄັ ? ຾ຖະ ຾ຓໃ ຌ຅ໃ ຄັ ນທະເຈ? 4. ຍຈ຺ ຽຑຄຆາຈຖາທ຾ຓໃ ຌຎະກບຍຓ຿ີ ຌຈເຈ຾ຈໃ ? 5. ຍຈ຺ ຽຑຄຘາງຌາໄ ຾ຓໃ ຌຓຽີ ຌບໄ ເຌຽທາ຺ໄ ຽຊໃ ຄິ ນງຄັ ? ຾ຖະ ຾ຓໃ ຌ຅ໃ ຄັ ນທະເຈ? 6. ຍຈ຺ ຽຑຄຘາງຌາໄ ຾ຓໃ ຌຎະກບຍຓ຿ີ ຌຈເຈ຾ຈໃ ? 17

ຍຈ຺ ຋5ີ ນທ຺ ຍຈ຺ : ຃ທາຓປູຽໄ ຍບໄ ຄຉຌ຺ໄ ກໃ ຼທກຍັ ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉເີ ຌຆຌັໄ ຎະຊຓ຺ 1. ຃ທາຓໝາງຘາ຃ຌັ ຂບຄກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ-ີ ປບໄ ຄຽຑຄ - ທຆິ າຈຌ຺ ຉ຾ີ ຓໃ ຌ ທຆິ າໜໃ ຄຶ ຋ຓີ ຍີ ຈ຺ ຍາຈບຌັ ຘາ຃ຌັ ເຌກາຌຘກຶ ຘາບຍ຺ ປຓ຺ ຌກັ ປຼຌ ເນຓໄ ຃ີ ທາຓປກັ ຓກັ ຋າຄຈາໄ ຌ ຃ທາຓຄາຓ, ຓ຃ີ ຸຌຘຓ຺ ຍຈັ , ຓ຃ີ ທາຓຘະນຄທຌຓກັ ຋າຄຈາໄ ຌຈຌ຺ ຉ,ີ ປູທໄ ຈັ ຋ະຌາ຋າປຈິ ຃ບຄຎະຽຑຌບີ ຌັ ຈຄີ າຓຂບຄຆາຈ ຾ຖະ ນທ຺ ຃ຈິ ຎະຈຈິ ຾ຉໃ ຄ຋າຄຈາໄ ຌຈຌ຺ ຉ.ີ - ຘກຶ ຘາເນຌໄ ກັ ປຼຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓປູຑໄ ຌໄ ຊາຌຉໃ າຄໂ ຋າຄຈາໄ ຌບຄ຺ ຎະກບຍຂບຄຈຌ຺ ຉ຋ີ ຘີ ບຈ຃ໃ ບຄ ຾ຖະ ຽໝາະ ຘຓ຺ ກຍັ ບາງຸ ຽຆໃ ຌັ ຅ຄັ ນທະ, ຋າຌບຄ, ຘຘີ ຌັ , ຖກັ ຘະຌະຂບຄຘຼຄ ຾ຖະ ຘຼຄຎະຘາຌຽຎັຌຉຌ຺ໄ . - ຘກຶ ຘາເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຋ີ ກັ ຘະຑຌໄ ຊາຌ຋າຄຈາໄ ຌຈຌ຺ ຉຽີ ຆໃ ຌັ ກາຌຒັຄ, ກາຌບໃ າຌ, ກາຌປບໄ ຄ,ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ ຾ຖະ ກາຌຘາໄ ຄຘຌັ ຽຎັຌຉຌ຺ໄ . - ຘກຶ ຘາເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓຖຄໄ ຽ຃ງີ ເຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຉໃ າຄໂ ຋າຄຈາໄ ຌຘຖິ ະຎະຈຌ຺ ຉ,ີ ຽຑໃ ບຽຘຓີ ຘາໄ ຄ຃ໃ າຌງິ ຓ຺ , ຘະຉິ ຎັຌງາ, ບາຖຓ຺ ຅ຈິ ຾ຖະ ຍຸກ຃ະຖກິ ະຑາຍບຌັ ຈຄີ າຓຂບຄຉຌ຺ ຑບໄ ຓກຌັ ຌຌັໄ ກເນປໄ ູຌໄ າຆບໄ ຓຽຂາ຺ໄ ເຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຆທິ ຈິ ຎະ຅າທຌັ . - ຽຑໃ ບຎະກບຍຘໃ ທຌງກ຺ ຘູຄ຃ຸຌຌະຑາຍເຌກາຌປຼຌປໃ າປຼຌ ຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓຽຍກີ ຍາຌຓໃ ທຌຆໃ ຌນາໄ ທນຌັ ຉໃ ກາຌປໃ າປຼຌ. ຑບໄ ຓກຌັ ຌຌັໄ ງຄັ ຽຎັຌກາຌຆໃ ທງຏໃ ບຌ຃າງບາຖຓ຺ ເນຌໄ ກັ ປຼຌນາງ຅າກ຃ທາຓຽ຃ໃ ຄັ ຉຄຶ ເຌກາຌປໃ າປຼຌ. 2. ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຾ຖະ ຽຌບໄ ເຌກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ-ີ ປບໄ ຄຽຑຄເຌຆຌັໄ ຎະຊຓ຺ 2.1 ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ - ຋ທຌ຃ຌຍຌັ ຈາ຃ທາຓປູ ໄ ຾ຖະ ຃ທາຓຘາຓາຈເຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ຋າຄຈາໄ ຌທຆິ າຈຌ຺ ຉ຋ີ ຓີ ກັ ປຼຌຽ຃ງີ ແຈປໄ ຼຌ ຏໃ າຌຓາເຌຆຌັໄ ຎະຊຓ຺ ຘກຶ ຘາ ຾ຖະ ຘຍຶ ຉໃ ປໃ າປຼຌຍາຖຸຄຽຑໃ ຓີ ຍຌັ ຈາ຃ທາຓປູ,ໄ ຃ທາຓຘາຓາຈບຌັ ເໝໃ ຾ຉໃ ຖະຂຌັໄ ຉບຌ ກໃ ຼທກຍັ ທຆິ າຈຌ຺ ຉເີ ຌຆຌັໄ ຎະຊຓ຺ . - ຘກຶ ຘາເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓຆຌິ ຽ຃ງີ ເຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ຋າຄຈາໄ ຌຈຌ຺ ຉຈີ ທໄ ງ຃ທາຓຉໃ ຓຉທ຺ , ຘະໝກັ ເ຅. ງກ຺ ຘູຄ ຖະຈຍັ ຃ທາຓປູເໄ ຌກາຌຒັຄ, ກາຌປບໄ ຄ, ຽຍໃ ຄິ ຆຓ຺ ກາຌຘະ຾ຈຄຈຌ຺ ຉ຋ີ ຓີ ຃ີ ທາຓຓໃ ທຌຆໃ ຌປູຘໄ ະນຄທຌຓກັ ຾ຖະ ປກັ ຘາ ຓູຌຽຆບໄ ບຌັ ຈຄີ າຓຂບຄຆາຈຽຆໃ ຌັ ຈຌ຺ ຉຑີ ຌໄ ຽຓບຄຖາທ, ຽຑຄຑຌໄ ຽຓບຄຖາທ ຾ຖະ ຽຑຄຖາທຘະແໝ. - ຘກຶ ຘາເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຎັຌຽ຅າ຺ໄ ກາຌເຌກາຌງກ຺ ຘູຄ຃ຸຌຌະຑາຍກາຌປບໄ ຄຂບຄຉຌ຺ ຾ຖະ ປູຎໄ ັຍຎຸຄຘຼຄປບໄ ຄຂບຄຉຌ຺ ເນໄ ຽຂາ຺ໄ ກຍັ ຘຼຄປບໄ ຄຂບຄໝໃ ຽູ ຑໃ ບຌເຌກາຌປບໄ ຄຖທຓໝໃ ຽູ ຑາະຽ຋ກັ ຌກິ ນົ ຖຖີ າກາຌຘະ຾ຈຄຉໃ າຄໂຓຌັ ຅ະງາກກທໃ າຊາໄ ຋ຼຍ ເຘກຍັ ຆຌັໄ ຎະຊຓ຺ . - ຘກຶ ຘາເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓປູຑໄ ຌໄ ຊາຌ຋າຄຈາໄ ຌ຋ຈິ ຘະຈ຋ີ ຽີ ໝາະຘຓ຺ ກຍັ ຖະຈຍັ ຆຌັໄ ຓຈັ ຋ະງຓ຺ ຃ຈໃ ຄັ ຖໃ ຸຓຌ:ີໄ ຑາກ຋ຈິ ຘະຈ:ີ - ຌງິ າຓກໃ ຼທຈຌ຺ ຉີ - ຑາຖະຍຈ຺ ຍາຈຂບຄຈຌ຺ ຉ຋ີ ຓີ ຉີ ໃ ກາຌຈາຖຄ຺ ຆທີ ຈິ ຂບຄ຃ຌ຺ 18

- ຌງິ າຓກໃ ຼທກຍັ ຘຼຄ - ຃ຸຌຖກັ ຘະຌະຂບຄຘຼຄຈຌ຺ ຉີ - ຖະຍຍ຺ ຘຼຄ-຾ຊທຘຼຄ - ຍຌັ ຈາ຿ຌຈຘຼຄຑຌໄ ຊາຌ ຾ຖະ ຆໃ ຂບຄຉທ຺ ຿ຌຈ - ຅ໃ ຄັ ນທະ - ຍາຈຽ຃າະ - ຃ທາຓແທຂບຄຘຼຄ-຃ທາຓ຾ປຄຂບຄຘຼຄ - ຂຌັໄ ຘຼຄ ຾ຖະ ຽ຃ໃ ຄິ ຂຌັໄ ຘຼຄ - ຽ຃ໃ ບຄໝາງຽຑໃ ຓີ ຘຼຄ, ນຸົຈຘຼຄ ຾ຖະ ຖຍ຺ ຖາໄ ຄ - ແຖງະນໃ າຄ ຾ຖະ ຍຌັ ຈາແຖງະຉໃ າຄໂ - ກາຌຎະກບຍຘາໄ ຄຂບຄກາຓເນງໃ ຋າຓະຆາຈ - ກາຌຎະກບຍຘາໄ ຄຂບຄກາຓຌບໄ ງ຋າຓະຆາຈ - ກາຌຎະກບຍຘາໄ ຄຂບຄກາຓເນງໃ -ກາຓຌບໄ ງ຋ຓີ 1ີ ຽ຃ໃ ບຄໝາງ ຾ຖະ ຓນີ ຸຈົ ຑາກກຈິ ຅ະກາ: - ເນຌໄ ກັ ປຼຌ຾ບຍປບໄ ຄຽຑຄຎະກບຍ຿ຆຌ຾ຒ຾ຍຍຄໃາງໂ ປບໄ ຄເນຊໄ ກຉາຓ຃ທາຓແທຆາໄ ຂບຄ ຅ໃ ຄັ ນທະ, ຋າຌບຄ, ຖະຈຍັ ຘຼຄ ຾ຖະ ປບໄ ຄເນ຾ໄ ຅ຄໄ ຾ຉໃ ຖະຎະ຿ນງກຂບຄຽຌບໄ ປບໄ ຄ. - ເນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄຍຈ຺ ຎະຑຌັ ຽຑຄ ນົ ຒັຄຍຈ຺ ຽຖໃ າ຺ ຽຖບໄ ຄກໃ ຼທກຍັ ຌກັ ຈຌ຺ ຉຏີ ູ຋ໄ ຓີ ຆີ ໃ ຘຼຄ຿ຈໃ ຄຈຄັ ຂບຄຖາທ ຾ຖະ ຉໃ າຄ ຎະຽ຋ຈຍາຄ຅າຌທຌ. - ເນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄຽຑຄຑຌໄ ຽຓບຄຖາທ ຾ຖະ ຽຑຄຘະແໝຑບໄ ຓຈທໄ ງຽຑຄຑຌໄ ຽຓບຄ ຾ຖະ ຽຑຄຘະແໝຂບຄຉໃ າຄຎະ ຽ຋ຈຍາຄ຅າຌທຌ. - ເນຌໄ ກັ ປຼຌ຾ບຍຽ຃າະ ຾ຖະ ຾ບຍບໃ າຌຉາຓປູຍ຅ໃ ຄັ ນທະ຋າຌບຄຉໃ າຄໂ຋ກີ າຌຈ຺ ເນໄ - ຾ບຍບໃ າຌຍຈ຺ ຐຶກນຈັ ຿ຆຌ຾ຒ຾ຍຍຄໃາງໂເຌຖະຈຍັ ຘຼຄເຈຘຼຄໜໃ ຄຶ - ຾ບຍຂຼຌ຋ທາງ຿ຆຌ຾ຒ຾ຍຍຄໃາງໂຍໃ ເນກໄ າງ 8 ນບໄ ຄ຅ໃ ຄັ ນທະ - ຾ບຍຉ຅ີ ໃ ຄັ ນທະ 2/4, ¾ ຾ຖະ 4/4 3. ທ຋ິ ຘີ ບຌຈຌ຺ ຉີ ທ຋ິ ກິ າຌຘບຌຈຌ຺ ຉຊີ ທໃ າຓ຃ີ ທາຓຘາ຃ຌັ ນາົ ງ ຽຌໃ ບຄ຅າກທໃ າຌກັ ປຼຌ຋ດີ ໃ ູເຌແທຌຍີໄ ໃ ຘາຓາຈປຼຌປູ ໄ ຾ຖະ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ຍາຄຘໃ ຄິ ຍາຄດໃ າຄ຋ຽີ ຎັຌຌາຓຓະ຋າແຈໄ ຘະຌຌັໄ ຏູຘໄ ບຌ຅ຄິ ຃ທຌຆບກທ຋ິ ກີ າຌຽຑໃ ບຆໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ ເຌຘຄິ ຋ຽີ ຎັຌຌາຓຓະ຋າຽຑາະຌກັ ປຼຌເຌຖະຈຍັ ຌຓີໄ ຃ີ ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ເຌຈາໄ ຌຉໃ າຄໂແຈຈໄ ີ ຾ຖະ ຓກີ າຌຑຈັ ຋ະຌາ຋າຄຈາໄ ຌ ຃ທາຓ຃ຈິ ຽຎັຌຏູເໄ ນງໃ ນົາງຂຌໄ ຽຑາະທໃ າຌກັ ປຼຌເຌຖະຈຍັ ຌຓີໄ ຃ີ ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ເຌຈາໄ ຌຉໃ າຄໂແຈຈໄ ີ ຾ຖະ ຓກີ າຌຑຈັ ຋ະ ຌາຈາໄ ຌ຃ທາຓ຃ຈິ ຽຎັຌຏູເໄ ນງໃ ນົາງຂຌໄ . ຘໃ ທຌທ຋ິ ກີ າຌຘຈິ ຘບຌກງຄັ ຽຎັຌຘຄິ ຅າຽຎັຌຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌຽກຈີ ກາຌປຼຌປູ ໄ ດໃ າຄຓ຃ີ ທາຓໝາງ ຽຑໃ ບຽຑໃ ຋ີ ຎະຘຈິ ຋ຑິ າຍເຌກາຌປຼຌປູເໄ ນຈໄ ຂີ ຌໄ , ກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌທຆິ າຘຖິ ະຎະຈຌ຺ ຉີ ຅ໃ ຄຶ ຃ທຌຽຎັຌທ຋ິ ກີ າຌຑຈັ ຋ະຌາຓາ຅າກນກົັ ກາຌ ນົ ຾ຌທ຃ຈິ ຋ຽີ ໝາະຘຓ຺ ກຍັ ຑຈັ ຋ະຌາກາຌຂບຄຌກັ ປຼຌ ຾ຖະ ຘາຖະ ຈຌ຺ ຉ.ີ 19

ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ , ເຌກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຍໃ ທໃ າເຌຖະຍຍ຺ ເຈກໃ ຉາຓ ຊາໄ ຃ູຘບຌຓນີ ກົັ ກາຌ ນົ ຽ຋ກັ ຌກິ ທ຋ິ ຘີ ບຌ຋ຊີ ກ ຉບໄ ຄຽໝາະຘຓ຺ ຅ະຘາຓາຈຆໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌຽກຈີ ກາຌປຼຌປູ,ໄ ຓ຃ີ ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ເຌຘາຖະຈຌ຺ ຉເີ ຌຖະຈຍັ ກາຌຘກຶ ຘາຂຌັໄ ຌີໄ ແຈ.ໄ 3.1 ນກົັ ກາຌເຌກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉີ ເຌກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຌແີໄ ຈຓໄ ນີ າົ ງຂະຍທຌກາຌ຋ຌີ ກັ ປຼຌ຃ທຌຓ຃ີ ທາຓປູກໄ ໃ ຼທກຍັ ຾ຉໃ ຖະຍທຌກາຌຽຑໃ ບ ຘາຓາຈຌາແຎເຆເໄ ຌກາຌຘບຌຉໃ ແຎ ເຌຽຍບໄ ຄຉຌ຺ໄ ຉບໄ ຄຓ຃ີ ທາຓປູຑໄ ຌໄ ຊາຌເຌກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉຽີ ຑໃ ບເນຽໄ ກຈີ ຃ທາຓປູ ໄ ຾ຖະ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ຽຘງກໃ ບຌ. ນົກັ ກາຌເຌກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉຘີ າຓາຈ຾ຍໃ ຄບບກຽຎັຌ 3 ຂຌັໄ ຉບຌຈໃ ຄັ ຌ:ີໄ + ຂຌັໄ ກຼຓ: ໝາງຽຊຄິ ກາຌກະກຼຓຘໃ ຄິ ຉໃ າຄໂຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌກຼຓຑບໄ ຓ຋຅ີ ະປຼຌປູ ໄ ຽຆໃ ຌັ ກະກຼເຽຌບໄ ເຌ,ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ, ກຼຓບຸຎະກບຌຽຑໃ ບປຍັ ເຆເໄ ນ຾ໄ ກໃ ກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌແຈດໄ ໃ າຄຊກຉບໄ ຄ ຾ຖະ ຽໝາະ ຘຓ຺ . + ຂຌັໄ ຈາຽຌຌີ ກາຌຘບຌ: ເຌຂຌັໄ ຈາຽຌຌີ ກາຌຘບຌຌ຅ີໄ ະຎະກບຍຓຂີ ຌັໄ ຌາຽຂາ຺ໄ ຘໃ ູຍຈ຺ ປຼຌ, ຂຌັໄ ຘບຌ ຾ຖະ ຂຌັໄ ຘະນຸຍົ ເຌຌຌັໄ ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉຘີ າຓາຈເຆກໄ າຌບະ຋ຍິ າງ, ກາຌຘາ຋ຈິ ຾ຖະ ກາຌຐຶກຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ຉາຓນົກັ ກາຌທຆິ າ ຈຌ຺ ຉ຾ີ ຓໃ ຌກາຌຐຶກ຾ບຍຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌຘາຓາຈຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ແຈໄ ຾ຖະ ຽກຈີ ຃ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ດໃ າຄ຾຋຅ໄ ຄິ ຅າກກາຌ ຎະຉຍິ ຈັ ຂບຄຉຌ຺ ຽບຄ. + ຂຌັໄ ຘະນຸຍົ ກາຌປຼຌ ຃ູບາຈຆກັ ຊາຓກໃ ຼທກຍັ ຽຌບໄ ເຌຍຈ຺ ປຼຌ຋ແີ ຈປໄ ຼຌຏໃ າຌຓາ ນົ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຎະຉຍິ ຈັ ຃ຌ ກໃ ຼທກຍັ ກຈິ ຅ະກາ ກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຌຌັໄ . ກ. ນກົັ ກາຌປຼຌປູກໄ ຈິ ຅ະກາຈຌ຺ ຉີ ກາຌປຼຌປູກໄ ຈິ ຅ະກາຈຌ຺ ຉີ ຅ະແຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈ຃ີ ຘູ ບຌຉບໄ ຄຘາຓາຈ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາເນຘໄ ບຈ຃ໃ ບຄກຍັ ນົກັ ກາຌຈໃ ຄັ ຖໃ ຸຓ ຌ:ີໄ - ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈປໄ ູຽໄ ຎ຺າໄ ໝາງຂບຄກາຌປຼຌ຿ຈງ຃ູຽຎັຌຏູ຾ໄ ຌະຌາເນຌໄ ກັ ປຼຌປົຽໄ ຌບໄ ເຌ຃ທາຓໝາງຂບຄຍຈ຺ ປຼຌ຾ຉໃ ຖະ຃ຄັໄ . - ຃ຉູ ບໄ ຄ຃າຌຄຶ ຽຊຄິ ກາຌກາຌຑຈັ ຋ະຌາ຋ຄັ 4 ຈາໄ ຌ຃ ຈາໄ ຌປໃ າຄກາຌ, ບາຖຓ຺ , ຘຄັ ຃ຓ຺ ຾ຖະ ຘະຉຎິ ັຌງາຂບຄຌກັ ປຼຌ. - ຃ທຌເຆນໄ ົກັ ກາຌ຅ຈິ ຉະທ຋ິ ະງາ ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌຽກຈີ ຃ທາຓຓໃ ທຌຆໃ ຌຽຑຈີ ຽຑຌີ ປູຘໄ ກຶ ທໃ າ ຈຌ຺ ຉຽີ ຎັຌຘຄິ ຋ຘີ ທງຄາຓ , ຽຎັຌຘຄິ ຋຃ີ ທຌ຅ະປຼຌ ຾ຖະ ປກັ ຘາແທ.ໄ - ຅ຈັ ແຖງະຽທຖາເຌກາຌຐຶກ຋ກັ ຘະຈາໄ ຌຈຌ຺ ຉເີ ນຽໄ ໝາະຽຆຌັ ກາຌຐຶກປບໄ ຄຽຑຄຍໃ ຃ທຌເຆແໄ ຖງະຽທຖາງາທ຅ຌ຺ ຌກັ ປຼຌຽກຈີ ຃ທາຓຽຍໃ ບຌໃ າງ. ຃ທຌຓກີ ຈິ ຅ະການົາກນາົ ງເຌກາຌຘບຌ຾ຉໃ ຖະ຃ຄັໄ . - ຅ຈັ ຘະຑາຍຍຌັ ງາກາຈເຌກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉເີ ນຽໄ ໝາະຽຆຌັ ນບໄ ຄປຼຌ຋ກີ ທໄ າຄຂທາຄຑຼຄຑກຍັ ຅າຌທຌຌກັ ປຼຌ, ຍໃ ປບໄ ຌ,ຘາຓາຈຽກຍັ ຘຼຄແຈຑໄ ຘຓ຺ ຃ທຌ, ຓຽີ ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉ,ີ ຓຽີ ຃ໃ ບຄຘຼຄ຋຅ີ ະຉບໄ ຄເຆຽໄ ຆຌັ ຽ຋ຍັ , ກະ຾ຆຈັ ຽຑຄ, ຖະຌາຈ ບ຾ກຌ, ກຈິ ຉາ, ຽຎັຌຉຌ຺ໄ . (ບຄິ ເຘຽຄໃບຌແຂຉທ຺ ຅ຄີ ຂບຄ຾ຉໃ ຖະ຿ປຄປຼຌ) - ຃ທຌເນຏໄ ູຎໄ ຺ກ຃ບຄຂບຄຌກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓຘຌ຺ ເ຅ຉໃ ກຍັ ຈຌ຺ ຉຽີ ຑໃ ບກາຌຘໃ ຄ຺ ຽຘຓີ ຾ຖະ ຉກັ ຽຉບຌຖກູ ເຌກາຌປຼຌ, ກາຌນຌົີໄ ນົ ຐຶກ຾ບຍຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉ຾ີ ຉໃ ຖະຎະຽຑຈ. 20

- ເຌ຿ປຄປຼຌຓຽີ ຄໃບຌແຂ຃ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຿ີ ບກາຈແຈຌໄ າເຆບໄ ຸຎະກບຌຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄຽຆໃ ຌັ ກາຌຽຎີຈຽ຋ຍັ ຽຑໃ ບຒັຄ ຍຈ຺ ຽຑຄ, ກາຌຽຎີຈທຈິ ຿ີ ບ (VDO) ກາຌຎະກທຈນບໄ ຄຽຑຄຽຎັຌຉຌ຺ໄ . - ຃ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌປູ຅ໄ ກັ ກາຌຘາ຋ຈິ - ຃ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌ຃າຌຄຶ ຽຊຄິ ຘຄິ ຋ຏີ ຈິ ຑາຈ ຾ຖະ ຘຄິ ຋ຊີ ກຉບໄ ຄຽຆໃ ຌັ ຌກັ ປຼຌປບໄ ຄຍໃ ຊກກຍັ ຖະຈຍັ ຘຼຄ,຃ູຘບຌ ຈຌ຺ ຉຉີ ບໄ ຄຍບກເນປໄ ູ ໄ ຾ຖະ ຾ກເໄ ຂກາຌປບໄ ຄຽຑຄຌຌັໄ ເນຊໄ ກ. - ຉບໄ ຄຓກີ າຌຎະຽຓຌີ ຋ກັ ຘະຽຎັຌແຖງະໂ ຍໃ ຃ທຌຎະຽຓຌີ ຋າໄ ງກາຌປຼຌຍາຈຈຼທ. ຂ. ຍາຄທ຋ິ ເີ ຌກາຌ຅ຈັ ກາຌປຼຌ ກາຌ຅ຈັ ກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉີ ບາຈ຅ະເຆນໄ າົ ງໂທ຋ິ ກີ າຌຈໃ ຄັ ກາຌຈໃ ຄັ ຖໃ ຸຓຌ:ີໄ 1. ກາຌຘບຌ຾ຍຍ຾ຌະຌາ ຽຎັຌກາຌຘບຌ຋ຌີ ກັ ປຼຌແຈຎໄ ະຉຍິ ຈັ ຉາຓ຃າຘໃ ຄັ ຾ຌະຌາຂບຄ຃ູຽຆໃ ຌັ ຃ຽູ ຃ໃ ບຌແນທຆາໄ ແຎຉາຓ຅ໃ ຄັ ນທະ຾ຖທໄ ເນໄ ຌກັ ປຼຌຎະຉຍິ ຈັ ຉາຓ ນົ ຃ຽູ ຎັຌຏູເໄ ນ຃ໄ າ຾ຌະຌາ ຅າກຌຌັ ຌກັ ປຼຌກຘາຓາຈຎະຉຍິ ຈັ ຉາຓ, ຽຆໃ ຄິ ຃ູບາຈ຅ະເຆ຋ໄ າຌບຄ ຽຑຄ ນົ ຽ຃າະຽ຃ໃ ບຄກາກຍັ ຅ໃ ຄັ ນທະຉາຓ຃ທາຓແທ - ຃ທາຓຆາໄ . 2. ກາຌຘບຌ຾ຍຍບະ຋ຍິ າງ ຾ຖະ ຘາ຋ຈິ ເຌກາຌຘບຌ຾ຍຍຌຓີໄ ຃ີ ທາຓຉບໄ ຄກາຌເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈງໄ ຌິ ແຈຽນຌັ ຖກັ ຘະຌະ຋ໃ າ຋າຄຉໃ າຄໂຂບຄກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ ຎະກບຍກຌັ ແຎ. ຿ຈງຘະຽຑາະເຌຂະຍທຌກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ຾ຍຍຌີໄ ຾ຓໃ ຌຓ຃ີ ທາຌງິ ຓ຺ ເຆນໄ ົາງຽຑາະທໃ າ ຽຓໃ ບຌກັ ປຼຌແຈງໄ ຌິ ແຈຽໄ ນຌັ ຅ະຽປຈັ ເນກໄ າຌປຼຌປູ ໄ ຾ຖະ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ຍຌັ ນາຄໃາງຂຌໄ , ຋ຄັ ຽຎັຌກາຌຎະງຈັ ຽທຖາບກີ ຈທໄ ງ ນກົັ ຘາ຃ຌັ ເຌກາຌຘບຌ຾ຍຍຌຓີໄ ຈີ ໃ ຄັ ຖໃ ຸຌ:ີໄ + ກໃ ບຌ຅ະຈາຽຌຌີ ກາຌຘບຌ຃ູ຃ທຌກະກຼຓແທຖໄ ໃ ທຄໜາໄ ຽຎັຌດໃ າຄຈຽີ ຑໃ ບ຅ະແຈປໄ ູທໄ ໃ າ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຘາ຃ຌັ ຋຃ີ ຃ູ ທຌ ບະ຋ຍິ າງ, ຘາ຋ຈິ ເນຌໄ ກັ ປຼຌປູ ໄ ຾ຖະ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຍໃ ຄິ ຅ະແຈຽໄ ຎັຌກາຌຎະງຈັ ຽທຖາ ຾ຖະ ຌກັ ປຼຌກຽຂາ຺ໄ ເ຅ຄໃາງ. + ເຌກຖະຌ຋ີ ຃ີ ູໝຌູ ເຆເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຎັຌຏູຆໄ ໃ ທງ຃ູເຌກາຌຘາ຋ຈິ ເນຌໄ ກັ ປຼຌເຌນບໄ ຄຽຍໃ ຄິ ຌຌັໄ . ຏູຘໄ າ຋ຈິ ຅ະຉບໄ ຄປູ ໄ ຽຊໃ ຄິ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄກາຌຘາ຋ຈິ ຌຌັໄ ທໃ າ ຘາ຋ຈິ ຽຑໃ ບນງຄັ ຾ຖະ ຘໃ ຄິ ຋຅ີ ະຘາ຋ຈິ ຌຌັໄ ຾ຓໃ ຌນງຄັ ? ຽຑໃ ບ຅ະແຈປໄ ຍັ ປູແໄ ຈດໄ ໃ າຄ ຊກຉບໄ ຄ ຾ຖະ ຽປຈັ ເນຏໄ ູຽໄ ຍໃ ຄິ ຾ຖະ ຏູຒໄ ັຄຽຂາ຺ໄ ເ຅ຄໃາງ. + ບຸຎະກບຌກາຌຘບຌ ຾ຖະ ຑຈັ ຘະຈຸຉໃ າຄໂ຋ຓີ ຃ີ ທາຓ຅າຽຎັຌຉບໄ ຄເຆເໄ ຌກາຌບະ຋ຍິ າງ ຾ຖະ ຘາ຋ຈິ ຃ູ຃ທຌກຼຓ ແທເໄ ນຑໄ ບໄ ຓຽຑໃ ບ຅ະແຈຌໄ າເຆເໄ ນ຋ໄ ຌັ ກຍັ ຽທຖາ຋ຄັໄ ຌກີໄ ຽຎັຌກາຌຎະງຈັ ຽທຖາ ຾ຖະ ຘາໄ ຄ຃ທາຓຘະຈທກເນ຾ໄ ກໃ ຃ເູ ຌຽທຖາ ຘບຌຉທ຺ ຅ຄິ ຾ຖະ ຘາຓາຈຌາເຆເໄ ນ຋ໄ ຌັ ກຍັ ຽທຖາແຈດໄ ໃ າຄຓຎີ ະຘຈິ ຋ຑິ າຍ. + ຃຃ູ ທຌເ຅຾ໄ ງກ຋ກັ ຘະ ນົ ຘໃ ທຌຎະກບຍຑຌໄ ຊາຌຽຍບໄ ຄຉຌ຺ໄ ຋ຘີ ໃ ຃ຌັ ຂບຄກາຌຘບຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຽນຌັ ແຈດໄ ໃ າຄຆຈັ ຽ຅ຌ ຾ຖະ ຘະ຾ຈຄເນຽໄ ນຌັ ຃ທາຓຘາ຃ຌັ ຂບຄຘໃ ທຌຎະກບຍຌຌັໄ ໂ. + ຽຓໃ ບຌກັ ປຼຌແຈໄ ຾ຖະ ທ຋ິ ກີ າຌຽ຃ໃ ບຌຂບຄ຋ກັ ຘະຽຖໃ າ຺ ຌ຃ີໄ ຃ູ ທຌຽຎີຈ຿ບກາຈເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈ຋ໄ ຈ຺ ຖບຄຎະ ຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ແຎຑບໄ ຓຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຂາ຺ໄ ເ຅ ຾ຖະ ຘາຓາຈຎະຉຍິ ຈັ ຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄແຈດໄ ໃ າຄຊກຉບໄ ຄ. + ກາຌ຾ະ຋ຍິ າງ ຾ຖະ ກາຌຘາ຋ຈິ ຌ຃ີໄ ູບາຈ຅ະເຆກໄ າຌຽ຃ໃ ບຌແນທຉທ຺ ຅ຄິ ຽຆໃ ຌັ ກາຌຒັຄ, ກາຌບໃ າຌ, ກາຌປບໄ ຄ ກາຌຂຼຌ, ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ ຾ຖະ ກາຌນຌົີໄ ຈຌ຺ ຉີ ຽຑໃ ບຆໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຽໄ ນຌັ ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຂບຄ຋ກັ ຘະຉໃ າຄໂ ນົ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຽໄ ປຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ກໃ ຼທກຍັ ຋ກັ ຘະ຾ຉໃ ຖະດໃ າຄຌຌັໄ . ຽຓໃ ບຌກັ ປຼຌແຈຘໄ າຑຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ຅ະຽປຈັ ເນຽໄ ຂາ຺ ຽ຅າ຺ໄ ຓີ ຃ທາຓ ປຍັ ປູ຃ໄ ທາຓປຍັ ປູກໄ ໃ ຼທກຍັ ຋ກັ ຘະຈໃ ຄັ ກໃ າທແຈນໄ າົ ງຂຌໄ . ຘະຌຌັໄ ເຌກາຌຘບຌ຾ຍຍບະ຋ຍິ າງ ຾ຖະ ຘາ຋ຈິ ຅ໃ ຄິ 21

ຽຎັຌຍຌັ ນາໜໃ ຄຶ ຋ຘີ າ຃ຌັ ເຌກາຌຘບຌ. 3. ກາຌຘບຌ຾ຍຍເນຌໄ ກັ ປຼຌຐຶກຎະຉຍິ ຈັ ກາຌຘບຌ຾ຍຍຌຽີໄ ຎັຌກາຌຘບຌ຾ຍຍໜໃ ຄຶ ຋ຆີ ໃ ທງເນກໄ າຌຘບຌ຾ຍຍຉໃ າຄໂແຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈຽີ ຑາະຓຌັ ຾ຓໃ ຌກາຌຘບຌ ຋ຌີ າເຆຑໄ າງນົຄັ ກາຌຘບຌ຾ຍຍບະ຋ຍິ າງ ຾ຖະ ຘາ຋ຈິ ຽຑາະທໃ າຌກັ ປຼຌແຈຽໄ ຂາ຺ໄ ເ຅ເຌທ຋ິ ກີ າຌຽ຃ໃ ບຌແນທຂບຄ຋ກັ ຘະ ຾ຖທໄ ຘະຌຌັໄ ກາຌຘບຌ຾ຍຍຌກີໄ ໃ ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຖໄ ຄ຺ ຓຎະຉຍິ ຈັ ຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄ. ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຽໄ ກຈີ ກາຌປຼຌປູ ໄ ຋ກັ ຘະ ຾ຖະ ຘາຓາຈຈຌາ຋ກັ ຘະ຋ປີ ຼຌຌຌັໄ ແຎຌາເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຉທ຺ ຅ຄິ . - ກາຌຐຶກຎະຉຍິ ຈັ ຌເີໄ ນຌໄ ກັ ປຼຌຐຶກ຅າກຄໃາງແຎນາ-ງາກ ຾ຖະ ຽຖໃ ຓີ ຅າກກາຌຽຐິກ຾ຉໃ ຌບໄ ງແຎນາເນງໃ (ໝາງ຃ທາຓ ທໃ າຐຶກ຅າກກາຌຒັຄ, ບໃ າຌ, ປບໄ ຄ, ຂຼຌ ຾ຖະ ບໃ ຌໂ) ຎະຉຍິ ຈັ ຾ຍຍຌກີໄ ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈ຃ໄ ຌ຺ໄ ຃ຈິ ຾ຖະ ຘຌ຺ ເ຅ເຌທ຋ິ ີ ກາຌຐຶກ຾ບຍ຋ຊີ ກຉບໄ ຄ, ຏຌ຺ ແຈປໄ ຍັ ຂບຄຌກັ ປຼຌຘາຓາຈ຅ໃ ແຈ,ໄ ປບໄ ຄແຈໄ ຾ຖະ ຘາຓາຈນົຌີໄ ຈປ຺ ຉແີ ຈ.ໄ - ຃ູ຃ທຌ຅ຈັ ບຸຎະກບຌເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຐໄ ຶກດໃ າຄຑຼຄຑ ຾ຖະ ຋ໃ ທ຺ ຽຊໃ ຄິ ກຌັ ຽຑໃ ບຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓຆຌິ ຽ຃ງີ ກຍັ ຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉຆີ ະຌຈິ ຌຌັໄ ຅າກກາຌຐຶກນາົ ງໂ຃ຄັໄ ຉຈິ ຉໃ ກຌັ ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຘາຓາຈນົຌີໄ ຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉຆີ ະຌຈິ ຌຌັໄ ແຈ.ໄ - ກາຌຐຶກ຾ບຍຈຌ຺ ຉ຃ີ ູ຃ທຌເກຆໄ ຈິ ຉຈິ ຾຋ຈ຾ຌະຌາຌກັ ປຼຌຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຎໄ ະຉຍິ ຈັ ດໃ າຄຊກຉບໄ ຄ. - ເຌກາຌຐຶກ຾ບຍ຾ຉໃ ຖະ຃ຄັໄ ຾ຉໃ ຖະຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຘບຌຍໃ ຃ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຐຶກ຾ບຍຈຌ຺ ຽກຌີ ແຎຽຑາະ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽກຈີ ຃ທາຓຽຍໃ ບໜໃ າງ ຾ຖະ ຂາຈ຃ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ຉໃ ກາຌຐຶກ຾ບຍ. - ເຌກາຌຐຶກ຾ຍຍຌຊີໄ າໄ ບຸຎະກບຌນາກຍໃ ຑຼຄຑຉາຓ຅າຌທຌຌກັ ປຼຌບາຈ຾ຍໃ ຄຽຎັຌຈໃ ຄັ ຖໃ ຸຓຌ:ີໄ + ກາຌຐຶກ຾ບຍຽຎັຌກໃ ຸຓງໃ ບງ ຾ຓໃ ຌກາຌ຾ຍໃ ຄຌກັ ປຼຌບບກຽຎັຌກໃ ຸຓຌບໄ ງຽຆໃ ຌັ ກໃ ຸຓຐຶກ຾ບຍປບໄ ຄ ຽຑຄຎະກບຍ຿ຆຌ ຾ຒ, ກໃ ຸຓຎະຉຍິ ຈັ ຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉີ (ຖະຌາຈ, ກຈິ ຉໃ າ) ກໃ ຸຓຽ຃ໃ ບຌແນທ ຾ຖະ ບໃ ຌໂ) 4. ກາຌຘບຌ຾ຍຍຌາເຆ຃ໄ າຊາຓ ຾ຖະ ຃າຉບຍ ກາຌຘບຌ຾ຍຍຌ຾ີໄ ຓໃ ຌກາຌຘບຌ຋ເີ ຆກໄ າຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ຾ຍຍຘຌ຺ ຋ະຌາ ເຆເໄ ຌກາຌ຋ຍ຺ ຋ທຌຍຈ຺ ປຼຌ ນົ ຍາຄ຃ຄັໄ ງຄັ ຌາເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌຂຌັໄ ຌາຽຂາ຺ໄ ຘໃ ູຍຈ຺ ປຼຌຽຑໃ ບຽຎັຌກາຌຈຄຶ ຈຈູ ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ຂບຄຌກັ ປຼຌ ເນຓໄ ຃ີ ທາຓດາກປູ ໄ ດາກ ຽນຌັ ເຌຘຄິ ຋຅ີ ະປຼຌ. ເຌກາຌຘບຌທຆິ າຘຖິ ະຎະຈຌ຺ ຉຌີ ີໄ ຌບກ຅າກ຃ູ຅ະຉຄັໄ ຃າຊາຓຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌຉບຍ຾ຖທໄ ຃ູບາຈຌາເຆຽໄ ຃ໃ ບຄຘຼຄນົ ເນຌໄ ກັ ປຼຌບໃ າຌ຿ຌຈ຿ຆຌ຾ຒ ຾ຖທໄ ຅າກຌຌັໄ ຃ກູ ທາຄ຃າຊາຓກໃ ຼທກຍັ ຍຌັ ນາຉໃ າຄໂຌຌັໄ ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌຉບຍ ນ຅ົ າ ຾ຌກ.  ກາຌທາຄ຃າຊາຓ຃຃ູ ທຌງຈຶ ຊນກົັ ຘາ຃ຌັ ຈໃ ຄັ ຌ:ີໄ + ຃າຊາຓຉບໄ ຄ຅ະ຾຅ຄໄ , ຆຈັ ຽ຅ຌ ຾ຖະ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ຄໃາງ + ຃າຊາຓຉບໄ ຄຓຖີ ກັ ຘະຌະກະຉຸຌໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈ຃ໄ ຌ຺ໄ ຃ຈິ ຾ຖະ ຘາຓາຈເຆຽໄ ນຈຏຌ຺ ເຌກາຌຉບຍ ນາົ ງກທໃ າ ຃າຊາຓ຋ຽີ ຎັຌ຃າຉບຍຑຼຄ຾ຉໃ ‘’຾ຓໃ ຌ’’ ນົ “ ຍໃ ຾ຓໃ ຌ ” ຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ . + ຃າຊາຓຉບໄ ຄຓຖີ ກັ ຘະຌະກະຉຸຌໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ າຉບຍ຾ຍຍຘາໄ ຄຘຌັ + ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌ຋ຸກ຃ຌ຺ ຓ຃ີ ທາຓຉຄັໄ ເ຅ ຾ຖະ ຘຌ຺ ເ຅ເຌ຃າຊາຓດໃ າຄ຋ໃ ທ຺ ຽຊໃ ຄິ ຃ູ຃ທຌທາຄ຃າຊາຓ ກທຓຖທຓໝຈ຺ ນບໄ ຄກໃ ບຌ. ຅າກຌຌັໄ ຅ໃ ຄຶ ເນຍໄ ຸກ຃ຌ຺ ເຈໜໃ ຄຶ ນົ ນົາງໂ຃ຌ຺ ຉບຍ. ຃າຉບຍ຋ຓີ ກີ າຌ ຊກຉບໄ ຄຍາຄຘໃ ທຌ຃ທຌແຈປໄ ຍັ ກາຌງບໄ ຄງຆຓ຺ ຽຆງີ ຉາຓ຃ທາຓຽໝາະຘຓ຺ ຍໃ ຃ທຌຉາຌຉິ ຆິ ຓ຺ ຃າຉບຍ. 22

+ຊາໄ ຽຎັຌ຃າຊາຓກໃ ຼທກຍັ ຋ກັ ຘະຉໃ າຄໂຂບຄຈຌ຺ ຉີ ຃ູ຃ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌ ບະ຋ຍິ າງ ຾ຖະ ຘາ຋ຈິ ແຎຑບໄ ຓໂກຌັ . + ດໃ າເຆ຃ໄ າຊາຓນົາງຽກຌີ ແຎ຃າຊາຓຌຌັໄ ຃ທຌເນຽໄ ໝາະຘຓ຺ ກຍັ ຅ຈຸ ຘາ຃ຌັ ຋຃ີ ູດາກ຅ະຽຌຌັໄ ໜກັ ເຌຍຈ຺ ປຼໜ. 5. ກາຌຘບຌ຾ຍຍເນທໄ ຼກຍາໄ ຌ ກາຌຘບຌ຾ຍຍຌຽີໄ ຎັຌກາຌຘບຌ຋຅ີ ະຆໃ ທງຘໃ ຄ຺ ຽຘຓີ ກາຌຘບຌ຾ຉໃ ຖະ຾ຍຍເນຍໄ ຌັ ຖຸຉາຓທຈັ ຊຸຎະຘຄ຺ ຋ທີ າຄແທແໄ ຈຈໄ .ີ ຿ຈງຘະຽຑາະດໃ າຄງຄິ ກາຌຘບຌ຾ຍຍຌຽີໄ ຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌຘາຓາຈຌາຽບາ຺ ຎະຘຍ຺ ກາຌ ຾ຖະ ຃ທາຓປູ ໄ ແຎເຆຆໄ ທີ ຈິ ຎະ຅າທຌັ ກາຌຘບຌ຾ຍຍເນທໄ ຼກຍາໄ ຌຌ຾ີໄ ຓໃ ຌຘາຓາຈຽປຈັ ເນຽໄ ຎ຺າໄ ໝາງຂບຄ຃ູ ຾ຖະ ຌກັ ປຼຌຍາຖຸຄ ຏຌ຺ ຘາຽຖຈັ ແຎດໃ າຄ຾ຌໃ ຌບຌ. ບກີ ຍຌັ ນາໜໃ ຄຶ ກຽຎັຌກາຌຐຶກ຾ບຍ຃ທາຓປູ ໄ ຾ຖະ ຎະຘຍ຺ ກາຌ຋ຌີ ກັ ປຼຌແຈຕໄ ຼຌຓາ຋ຄັ ຽຎັຌກາຌຘາໄ ຄຌຈິ ເຘເນຌໄ ກັ ປຼຌ ຓກັ ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ປໃ າປຼຌ ຽຑໃ ບຽຎັຌຑຌໄ ຊາຌເນ຾ໄ ກໃ ກາຌປຼຌເຌຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຉໃ ໂແຎເນແໄ ຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈ.ີ + ກາຌຘບຌ຾ຍຍເນທໄ ຼກຍາໄ ຌຌບກ຅າກ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌ຋ທຌ຃ຌຍຈ຺ ປຼຌ຋ຏີ ໃ າຌຓາ຾ຖທໄ ງຄັ ຽຎັຌກາຌຎະງຈັ ຽທຖາເຌກາຌຘບຌບກີ ຿ຈງເນຌໄ ກັ ປຼຌຐຶກບໃ າຌຐຶກຂຼຌ, ຐຶກປບໄ ຄແນຖໄ ໃ ທຄໜາໄ ກໃ ບຌ ຽຓໃ ບຽຊໃ ຄິ ຽທຖາປຼຌຌກັ ປຼຌກ ຘາຓາຈຎະຉຍິ ຈັ ແຈດໄ ໃ າຄ຃ໃ ບຄ຾຃ທໄ . 6. ກາຌຘບຌ຋ຈ຺ ຖບຄ ກາຌຘບຌ຾ຍຍຌີໄ ຽຎັຌທ຋ິ ຘີ ບຌ຋ຓີ ຍີ ຈ຺ ຍາຈຘາ຃ຌັ ນາົ ງເຌທຆິ າຈຌ຺ ຉຽີ ຑາະທໃ າທຆິ າຌຽີໄ ຎັຌທຆິ າ຋ຌີ ກັ ປຼຌ຋ຸກ຃ຌ຺ ຉບໄ ຄແຈ຋ໄ ຈ຺ ຖບຄຉທ຺ ຅ຄີ ກໃ ຼທກຍັ ຋ກັ ຘະຉໃ າຄໂຽຆໃ ຌັ ກາຌຒັຄ, ກາຌບໃ າຌ, ກາຌປບໄ ຄ, ກາຌນຌົີໄ ຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉີ ຾ຖະ ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຉທ຺ ຅ຄິ . ຽຓບປຼຌ຋ຈິ ຘະຈ຾ີ ຖທໄ ຃຅ູ ະຉບໄ ຄເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈ຋ໄ ຈ຺ ຖບຄຎະຉຍິ ຈັ ຉໃ ຓບກີ ຽຑໃ ບຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ຉໃ ກຍັ ຋ກັ ຘະຂບຄຈຌ຺ ຉຽີ ຆໃ ຌັ ຃ູເນຌໄ ກັ ປຼຌ຾ຉໃ ຖະ຃ຌ຺ ຋ຈ຺ ຖບຄກໃ ຼທກຍັ ກາຌນຌົີໄ ຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉ຃ີ ຌ຺ ຖະ 2-3 ຌາ຋ີ ຾ຖທໄ ຅າກຌຌັໄ ຅ໃ ຄຶ ຘຄັ ຽກຈຽຍໃ ຄິ ທໃ າຌກັ ປຼຌຘາຓາຈນົຌີໄ ແຈຘໄ າເຈ ນົ຃ູບາຈ຅ະເນຌໄ ກັ ປຼຌ຾ຉໃ ຖະ຃ຌ຺ ບໃ າຌ຿ຌຈຎະກບຍກຍັ ຽຑຄ ເຌ຾ຉໃ ຖະຽຑຄຉໃ າຄກຌັ ຅າກຌຌັໄ ກໃ ຘະນຸຍົ ຘຄັ ຽກຈຉຖີ າ຃າຽຍໃ ຄິ ທໃ າຘຼຄຂບຄຌກັ ປຼຌຊກຉບໄ ຄ຾ຖທໄ ຍໃ ຾ຖະ ງຄັ ຅ຈຸ ເຈ຋຅ີ ະ ຉບໄ ຄແຈຈໄ ຈັ ຾ຎຄ. + ຌບກ຅າກ຅ະເນຌໄ ກັ ປຼຌ຋ຈ຺ ຖບຄຉາຓ຾ຍຍ຃຾ູ ຖທໄ ບາຈ຅ະເນຌໄ ກັ ປຼຌ຋ຈ຺ ຖບຄເຌກາຌຘາໄ ຄຍຈ຺ ຿ຆຌ຾ຒ ຎະກບຍຽຑຄຂຌໄ ຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄ, ຘາໄ ຄ຿ຌຈຎະກບຍຍຈ຺ ຽຑຄ ນົ ຎະຈຈິ ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຽຑຄຂຌໄ ຓາຽບຄຑາງນຄົັ ຋ແີ ຈປໄ ຼຌຓາ ຾ຖະ ແຈປໄ ຍັ ກາຌ຾ຌະຌາ຅າກ຃຾ູ ຖທໄ . ຘະນຸົຍຖທຓ຾ຖທໄ ກາຌຘບຌ຾ຍຍຉໃ າຄໂ຋ແີ ຈກໄ ໃ າທຓາຌຌັໄ ຃ຘູ າຓາຈຌາຽບາ຺ ຂຌໄ ແຎເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຉທ຺ ຅ຄິ ແຈໄ ຾ຖທໄ ຾ຉໃ ຃ທາຓຽໝາະຘຓ຺ ຂບຄປູຍ຾ຍຍກາຌຘບຌຂບຄ຃ຎູ ະ຅າທຆິ າ. ຌບກ຅າກຌຌັໄ ກງຄັ ຓີ ນາົ ງທ຋ິ ຋ີ ໃ ຃ີ ູຑທກຽປາ຺ ຘາຓາຈຌາຽບາ຺ ແຎເຆເໄ ຌກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ. ຘະຌຌັໄ ເຌຽທຖາຘຈິ ຘບຌຉທ຺ ຅ຄິ ຃ູ຃ທຌຆບກນາທ຋ິ ກີ າຌຉໃ າຄໂ຋ີ ຌບກຽໜບ຅າກ຋ກີ ໃ າທຓາຌີໄ ຽຑໃ ບຎະກບຍຽຂາ຺ໄ ເຌກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ ຽຑໃ ບເນຽໄ ຎັຌຂະ ຍທຌກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຂບຄ຃ຓູ ຎີ ະຘຈິ ຋ຑິ າຍຂຌໄ . ຘາຖຍັ ຽຉກັ ຌກິ ທ຋ິ ຘີ ບຌຈຌ຺ ຉ຿ີ ຈງ຋ໃ ທ຺ ແຎ຾ຓໃ ຌຆໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓປູ຃ໄ ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ເຌຈຌ຺ ຉແີ ຈ຃ໄ ທຌງຈຶ ນົກັ ກາຌຘບຌເນຌໄ ກັ ປຼຌປູ຅ໄ ກັ ຘຼຄກໃ ບຌຘຌັ ງາຖກັ ຽຌໃ ບຄ຅າກທໃ າ ຈຌ຺ ຉຽີ ຎັຌຽຖບໄ ຄຂບຄຘຼຄ ຾ຖະ ຃ທຌເນໄ ຌກັ ປຼຌ ຓຎີ ະຘຍ຺ ກາຌເຌກາຌ຃ຌ຺ໄ ຃ຈິ , ຅າ຾ຌກ ຾ຖະ ຘາໄ ຄຘຌັ ກໃ ຼທກຍັ ຈຌ຺ ຉ຋ີ ໃ ຌີ ກັ ປຼຌແຈປໄ ຼຌ, ແຈງໄ ຌິ ຾ຖະ ແຈນໄ ຌົີໄ . 23

 ຃າ຾ຌະຌາເຌກາຌຘບຌທຆິ າຈຌ຺ ຉ຿ີ ຈງ຋ໃ ທ຺ ແຎ ກາຌຘບຌທຆິ າຈຌ຺ ຉຊີ າໄ ດາກເນແໄ ຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈ຃ີ ທຌຎະຉຍິ ຈັ ຈໃ ຄັ ຖໃ ຸຓຌີໄ :  ກາຌຘບຌ຾ຉໃ ຖະ຃ຄັໄ ຃຃ູ ທຌກາຌຈ຺ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ດໃ າຄ຅ະ຾຅ຄໄ . ຽຑໃ ບເນປໄ ູທໄ ໃ າ຃ູຉບໄ ຄກາຌເນຌໄ ກັ ປຼຌ ແຈນໄ ງຄັ ຾ຖະ ເຌຽທຖາຘບຌ຃ູ຃ທຌ຃າຌຄຶ ຽຊໃ ຄິ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ກີ າຌຈ຺ ແທຘໄ ະຽໝ.ີ - ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓດໃ າຄ຋ໃ ທ຺ ຽຊໃ ຄິ ກຌັ ເຌກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ຿ຈງ຋ທີ ໃ າຌກັ ປຼຌຍໃ ແຈໄ ຖຖໃ າຈຍັ ຈຌ຺ ຽກຌີ ແຎ ຘະຌຌັໄ ຅ະຉບໄ ຄຓບີ ຸຎະຘກັ ດໃ າຄຑຼຄຑກຍັ ຅າຌທຌຌກັ ປຼຌ ຊາໄ ຌກັ ປຼຌ຾ຉໃ ຖະ຃ຌ຺ ນົ ຾ຉໃ ຖະກໃ ຸຓ ແຈຓໄ ກີ ຈິ ຅ະກາ ຾ຖະ ບຸຎະກບຌປຍັ ເຆເໄ ນຽໄ ໝາະຘຓ຺ ກຍັ ຌກັ ປຼຌ. - ຽຌບໄ ເຌຂບຄຍຈ຺ ປຼຌກໃ ຉບໄ ຄຽປຈັ ເນຓໄ ຌັ ຅ະ຾຅ຄໄ ຽຓໃ ບປຼຌ຾ຖທໄ ຽກຈີ ຓ຃ີ ທາຓຓໃ ທຌຆໃ ຌແຎເຌຉທ຺ ຌບກ຅າກຌຌັໄ ຃ູ ຅ະຉບໄ ຄກຼຓບຸຎະກບຌເນຑໄ ຼຄຑ ຾ຖະ ຘະຊາຌ຋ເີ ນຑໄ ບໄ ຓ ຃຃ູ ທຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາເນຓໄ ຍີ ຌັ ງາກາຈເຌກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌເນຽໄ ຎັຌ຾ຍຍກຌັ ຽບຄ ຾ຖະ ຃ູຘບຌກ຃ທຌຓ຃ີ ທາຓຽຍກີ ຍາຌຓໃ ທຌຆໃ ຌກຍັ ກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຌຌັໄ . ຃ູຘບຌທຆິ າຈຌ຺ ຉກີ ໃ ຍໃ ຅າຽຎັຌ຋຅ີ ະຉບໄ ຄຽຎັຌຏູ຋ໄ ຓີ ຃ີ ທາຓຘາຓາຈເຌກາຌນົຌີໄ ຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉເີ ນແໄ ຈ຋ໄ ຸກຎະຽຑຈ. ຾ຉໃ ຃ທຌ ຅ະຽຎັຌຏູ຋ໄ ຘີ າຓາຈຘາ຋ຈິ ນົ ຅າ຾ຌກຖກັ ຘະຌະຂບຄກາຌນຌົີໄ ຍາຄ຃ຄັໄ ຃ບູ າຈ຅ະເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຎັຌຏູຘໄ າ຋ຈິ ຽບຄແຈ.ໄ - ຃ູ຃ທຌ຅າ຾ຌກແຈຘໄ ຼຄຂບຄຌກັ ປຼຌທໃ າຘຼຄ຾ຍຍເຈ຋ຽີ ຎັຌຘຼຄຽກຈີ ຅າກ຃ທາຓຓໃ ທຌຆໃ ຌ ຂບຄກາຌປຼຌຈຌ຺ ຉຌີ ຌັໄ ນົ ຘຼຄ຾ຍຍເຈ຋ຽີ ກຈີ ຅າກຘຼຄ຋ຽີ ປຈັ ເນຖໄ ຍ຺ ກທຌກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຽຓໃ ບ຃຅ູ າ຾ຌກຍຌັ ນາຈໃ ຄັ ກໃ າທແຈໄ ຅ໃ ຄຶ ຓທີ ຋ີ ຾ີ ກ ໄ ແຂຍຌັ ນາແຈ.ໄ - ຃ູຘບຌ຅ະຉບໄ ຄຓ຋ີ ຈັ ຘະຌະ຃ະຉິ ຋ຈີ ຉີ ໃ ຌກັ ປຼຌ຋ຸກ຃ຌ຺ , ຓ຃ີ ທາຓປກັ ຾ຖະ ຃ທາຓນທຄັ ຈຉີ ໃ ຌກັ ປຼຌ຋ຸກ຃ຌ຺ ຈທໄ ງ ຃ທາຓຍຖຘິ ຸຈເ຅຅ະຽປຈັ ເນຍໄ ຌັ ງາກາຈເຌກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຽຎັຌແຎແຈ຾ໄ ຍຍກຌັ ຽບຄ ຾ຖະ ຌກັ ປຼຌກ຅ະຓ຃ີ ທາຓ ຅ຄິ ເ຅ກຍັ ຃ຽູ ຆໃ ຌັ ຈຼຌກຌັ . - ຃ູຉບໄ ຄຓ຃ີ ທາຓຽຆໃ ບໝຌັໄ ຌກັ ປຼຌທໃ າ ຌກັ ປຼຌ຋ຸກ຃ຌ຺ ຘາຓາຈຽປຈັ ແຈໄ ຾ຖະ ປຼຌແຈ,ໄ ຊາໄ ຌກັ ປຼຌແຈປໄ ຍັ ກາຌຘບຌ ຾ຖະ ຆໃ ທງຽນບົ ດໃ າຄຊກຉບໄ ຄ ຾ຉໃ ຃ທາຓຘາຓາຈ ຌຌັໄ ຅ະແຈນໄ ົາງໜບໄ ງ, ຆາໄ ນົ ແທ຾ຓໃ ຌຽຎັຌບກີ ຍຌັ ນາໜໃ ຄຶ . - ຌກັ ປຼຌ຋຅ີ ະປຼຌທຆິ າຈຌ຺ ຉ຅ີ ະຉບໄ ຄຓ຃ີ ທາຓຑບໄ ຓ ຽຑໃ ບປຼຌທຆິ າຌີໄ ຽຑາະຽຎັຌທຆິ າໜໃ ຄຶ ຋ຌີ ກັ ປຼຌ຅ະຉບໄ ຄແຈເໄ ຆໄ ຃ທາຓຑະງາງາຓ ຾ຖະ ຃ທາຓ຅ໃ ຅າ ຘະຌຌັໄ ເຌຽທຖາຘບຌ຃຅ູ ະຉບໄ ຄແຈບໄ ະ຋ຍິ າງເນ຃ໄ ູຽຂາ຺ໄ ເ຅ ຾ຖະ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຓໄ ຿ີ ບກາຈຎະກບຍຘໃ ທຌຽຂາ຺ໄ ເຌກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌດໃ າຄຽຉຓັ ຆໃ ທງຊາໄ ຃ູນາກຽປຈັ ແຈ຾ໄ ຌທຌຌັໄ ຅ະ ຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຘາຓາຈຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ກໃ ຼທກຍັ ກາຌຒັຄ, ບໃ າຌ, ກາຌປບໄ ຄ, ກາຌຂຼຌ, ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ ຾ຖະ ຈຌ຺ ຉຎີ ະຽຑຈໜໃ ຄຶ . - ຃ທາຓຘາຽຖຈັ ເຌກາຌປຼຌຽຎັຌນທ຺ ເ຅຋ຘີ າ຃ຌັ ຂບຄຌກັ ປຼຌ຋ຽີ ປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽກຈີ ຓ຋ີ ຈັ ຘະຌະ຋ຈີ ຉີ ໃ ກາຌປຼຌ ຈຌ຺ ຉ,ີ ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽກຈີ ຓ຃ີ ທາຓປກັ ທຆິ າຈຌ຺ ຉີ ຾ຖະ ຓ຃ີ ທາຓຑະງາງາຓປຼຌທຆິ າຌີໄ ເນແໄ ຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈີ ຉໃ ໂແຎ. ຘະຌຌັໄ ຃ູຘບຌຈຌ຺ ຉ຃ີ ທຌ຅ະຓກີ າຌຌາເຆທໄ ຋ິ ຘີ ຈິ ຘບຌນາົ ງໂທ຋ິ ຽີ ຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌ຾ຉໃ ຖະ຃ຌ຺ ຓ຃ີ ທາຓຘາຽຖຈັ ເຌກາຌປຼຌຉາຓ຃ທາຓຘາຓາຈຂບຄຌກັ ປຼຌຽບຄ. - ເຌກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ຃ູ຅ະຉບໄ ຄຽບາ຺ ເ຅ເຘເກຘໄ ຈິ ກຍັ ຌກັ ປຼຌເນ຋ໄ ໃ ທ຺ ຽຊຄິ ເຌຽທຖາຌກັ ປຼຌກາຖຄັ ຽ຃ໃ ບຌແນທ ກຈິ ຅ະກາ ຾ຖະ ຃ູຉບໄ ຄເນກໄ າຌ຾ຌະຌາ຋ຊີ ກຉບໄ ຄຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌເນຓໄ ກີ າຌ຃ຌ຺ໄ ຃ຈິ . - ເຌກາຌຘບຌ຋ຸກໂ຃ຄັໄ ຌບກ຅າກກາຌຘບຌຂບຄ຃ູ ກໃ ຼທກຍັ ທຆິ າປຼຌ຾ຖທໄ ຃ງູ ຄັ ຅ະຉບໄ ຄຘາໄ ຄກຈິ ຅ະກາບໃ ຌບກີ 24

ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌປູທໄ ໃ າຓ຃ີ ທາຓຘາຓກັ ຃ີ ຅ຄິ ຽປຈັ ເນກໄ າຌປຼຌຘາຽຖຈັ ຓ຃ີ ທາຓປໃ ທຓຓຆໃ ທງຽນົບຽຆໃ ຄຶ ກຌັ ຾ຖະ ກຌັ ຅ໃ ຄຶ ຍຌັ ຖຸຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ຄັ ຌກີໄ ຽຑໃ ບຽຎັຌກາຌຘກຘາ຾ຌທ຃ຈິ ຃ຸຌຘຓ຺ ຍຈັ ຋າຄຈາໄ ຌທຆິ າກາຌບໃ ຌໂແຎຑບໄ ຓ຾ຉໃ ຍໃ ໝາງ຃ທາຓ ທໃ າ຃຅ູ ະຘບຌ຾ຉໃ ທຆິ າຈຌ຺ ຉດີ ໃ າຄຈຼທ.  ຃າ຾ຌະຌາເຌກາຌຘບຌ຋ກັ ຘະ 1. ກາຌ຋຃ີ ູ຅ະຘບຌ຋ກັ ຘະເນແໄ ຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈຌີ ຌັໄ ຃ູ຃ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຽໄ ນຌັ ຖກັ ຘະຌະກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຂບຄ຋ກັ ຘະຌຌັໄ ຿ຈງເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຓໄ ຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຽຘງກໃ ບຌ ຾ຖທໄ ຅ໃ ຄິ ຾ງກ຋ກັ ຘະຌຌັໄ ບບກຽຎັຌຘໃ ທຌ. ຽຑໃ ບຘາຓາຈເນຌໄ ກັ ປຼຌຘາຓາຈ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ຄໃາງ ຋ຄັ ຌີໄ ຽຑໃ ບຆໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຽໄ ນຌັ ຅ຈຸ ຘຸຈ຋າໄ ງຂບຄຽຎ຺າໄ ໝາງ ນົ ຽປຈັ ເນ຋ໄ ກັ ຘະຌຌັໄ ຓ຃ີ ທາຓໝາງຉໃ ຌກັ ປຼຌນາົ ງຂຌໄ ຽຆໃ ຄຶ ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຓໄ ຾ີ ປຄ຅ຄູ ເ຅ເຌກາຌປຼຌນາົ ງຂຌໄ ບກີ ຎະກາຌໜໃ ຄຶ ກາຌປຼຌປູເໄ ຌ຋ກັ ຘະ ຾ຉໃ ຖະດໃ າຄຌຌັໄ ຽຎັຌຂະຍທຌກາຌ຋ຽີ ຎັຌແຎເຌຖກັ ຘະຌະຽຎັຌກໃ ຸຓ (ໝາງທໃ າຓບີ ໃ າຌ ຾ຖະ ຉບໄ ຄຓຂີ ຼຌ). ຘະຌຌັໄ ຊາໄ ຌກັ ປຼຌແຈຽໄ ນຌັ ປູຍ຾ຍຍຂບຄ຋ກັ ຿ຈງຘໃ ທຌຖທຓເຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຉທ຺ ຅ຄິ ຾ຖທໄ ຅ະຆໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌຘາຓາຈປຼຌປູ ໄ ຋ກັ ຘະ຋຃ີ ູຘບຌຌຌັໄ ແຈຈໄ ນີ າົ ງຂຌໄ . 2.ເຌກາຌປຼຌປູ຋ໄ ກັ ຘະກ຃ກຍັ ກາຌປຼຌທຆິ າບໃ ຌໂ ຃຃ູ຅ະຉບໄ ຄແຈເໄ ນກໄ າຖຄັ ເ຅ຌກັ ປຼຌດໃ ູຉະນບົ ຈແຖງະຂບຄ ກາຌປຼຌປູນໄ ົາງກທໃ າກາຌຉາຌິ ໝາງທໃ າເຌກາຌຘບຌ຋ກັ ຘະ຾ຉໃ ຖະ຃ຄັໄ ຃ູ຃ທຌ຅ະເຆທໄ ຋ິ ກີ າຌເນກໄ າຖຄັ ເ຅຾ຍຍຉໃ າຄໂ ຃ຼຄ຃ໃ ູກຌັ ແຎຽຆໃ ຌັ ກາຌງບໄ ຄງຆຓ຺ ຽຆງີ , ກາຌ຾ຌະຌາກໃ ຼທກຍັ ທຆິ າປຼຌເຌຽທຖາຌກັ ປຼຌຖຄ຺ ຎະຉຍິ ຈັ ກຈິ ຅ະກາຽຎັຌຉຌ຺ໄ . ຊາໄ ນາກ຃ູຎະຉຍິ ຈັ ແຈຈໄ ຅ີ ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽກຈີ ກາຌປຼຌປົຈໄ ຂີ ຌໄ . 3. ເຌກາຌປຼຌປູ຋ໄ ກັ ຘະຌີໄ ຃຃ູ ທຌ຅ະຘບຌແຎ ຾ຉໃ ຖະ຋ກັ ຘະຘະກໃ ບຌ ຅າກຌຌັໄ ຅ໃ ຄິ ຎະກບຍຽຎັຌ຋ກັ ຘະຉໃ າຄໂ ຽຂາ຺ໄ ກຌັ ຽຆໃ ຌັ ຃ູຘບຌກໃ ຼທກຍັ ຋ກັ ຘະກາຌຒັຄ, ຽຓໃ ບຌກັ ປຼຌຆຌິ ກຍັ ກາຌຆຌິ ຾ຖທໄ , ຅ຄິ ຘບຌກໃ ຼທກຍັ ກາຌບໃ າຌ, ຽຓບໃ ບໃ າຌ຾ຖທໄ ຅ຄິ ຎະກບຍກາຌປບໄ ຄຽຂາ຺ໄ ເຘ ນົ ຉໃ ໂແຎ. 4. ກາຌປຼຌປູ຋ໄ າຄ຋ກັ ຘະ຅ະແຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈີ ຊາໄ ຃ຓູ ຃ີ ທາຓຑບໄ ຓເຌກາຌ຅ຈັ ຘະຑາຍກາຌປຼຌເນຽໄ ໝາະຘຓ຺ ກໃ ຅ະຽປຈັ ເນ຃ໄ ທາຓຘະຈທກເຌກາຌປຼຌຽຆໃ ຌັ ຘະຊາຌ຋ໃ ເີ ຌກາຌຽຐິກ຾ບຍ ຾ຖະ ບຸຎະກບຌເຌກາຌປຼຌຽໝາະຘຓ຺ ຘະຌຌັໄ ຅ຄິ ປຼກປບໄ ຄເນ຃ໄ ູຉບໄ ຄຓທີ ຋ິ ກີ າຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາ ກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌເນຊໄ ກຉບໄ ຄ ຾ຖະ ຽໝາະຘຓ຺ ກຍັ ຖະຈຍັ ຃ທາຓປຍັ ປູຂໄ ບຄຌກັ ປຼຌ. 5. ເຌກາຌປຼຌປູ຋ໄ ກັ ຘະເຌ຃ຄັໄ ຋າບຈິ ຃ູ຃ທຌ຅ະຽຌຌັໄ ໜກັ ຋າຄຈາໄ ຌ຃ຸຌຌະຑາຍເຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຈາໄ ຌ຋ກັ ຘະເນໄ ຊກຉບໄ ຄຽຘງກໃ ບຌ ຉທ຺ ດໃ າຄ ຋ກັ ຘະກາຌຒັຄ, ເນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄຽຑຄປບໄ ຄ ນົ ຽຑຄຽຘຍເຈໜໃ ຄຶ ກໃ ບຌ຅າກຌຌັໄ ຅ໃ ຄິ ເນຌໄ ກັ ປຼຌ ຃ຌ຺ໄ ຃ຈິ ຽຊໃ ຄິ ຘຼຄ຋ແີ ຈຒໄ ັຄແຎຌຌັໄ ຾ຖທໄ ຋ຼຍເຘກຍັ ຍຌັ ຈາຉທ຺ ຿ຌຈ຋ແີ ຈປໄ ຼຌຓາເນຊໄ ກຖະຈຍັ ຘຼຄ ນົ ຊກ຅ຄັ ນທ ນົ ຍໃ ຽຓໃ ບຽນຌັ ທໃ າຌກັ ປຼຌຘາຓາຈແຈດໄ ໃ າຄຊກຉບໄ ຄ຾ຖທໄ ຅ຄິ ຉບໄ ຄກາໄ ທຘໃ ູ຋ກັ ຘະເໝໃ ຾ຖທໄ ຎະຉຍິ ຈັ ຾ຍຍຌຌັໄ ຉໃ ໂແຎ຅ະ ຽປຈັ ເນກໄ າຌປຼຌປູ຋ໄ ກັ ຘະແກດໄ ໃ າຄຓຎີ ະຘຈິ ຋ຑິ າຍ ຾ຖິ ຅ໃ ຅າແຈຈໄ ຌ຺ . 4. ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉີ - ປບໄ ຄຽຑຄ ກຈິ ຅ະກາຉໃ າຄໂ຋ນີ ົກັ ຘູຈຈຌ຺ ຉຽີ ທາ຺ໄ ຽຊໃ ຄິ ຾ຓໃ ຌ ກຈິ ຅ະກາກາຌຒັຄ, ກາຌປບໄ ຄ, ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ, ກາຌບໃ າຌ ຾ຖະ ກາຌ ຘາໄ ຄຘຌັ ຌຌັໄ ຓ຃ີ ທາຓຘາ຃ຌັ ຉໃ ຌກັ ປຼຌນາົ ງ ຘະຌຌັໄ ຅ໃ ຄຶ ຘະຽໜ຃ີ ທາຓຘາ຃ຌັ ເຌກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາ຾ຍຍຉໃ າຄໂ ຈໃ ຄັ ຌ:ີໄ 1. ກາຌຒັຄຽຎັຌ຋ກັ ຘະ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ຂບຄຈຌ຺ ຉຽີ ຑາະຈຌ຺ ຉ຃ີ ຘຼຄ ຾ຖະ ເຆ຿ໄ ຘຈຎະຘາຈເຌກາຌປຍັ ຒັຄຌກັ ປຼຌຓ຋ີ ກັ ຘະກາຌຒັຄ ຾ຖທໄ ຅ະຘາຓາຈປຍັ ປູ ໄ ຾ຖະ ຅າ຾ຌກຘໃ ຄິ ຉໃ າຄໂເຌຍຈ຺ ຽຑຄແຈ.ໄ 25

ຘໃ ຄິ ຘາ຃ຌັ ເຌກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌຒັຄ຃ ຉບໄ ຄຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓປູຘໄ ກເຌຈຌ຺ ຉ຋ີ ໃ ຓີ ຽີ ຌບໄ ປບໄ ຄຆໃ ຄຶ ງາກ຋຅ີ ະ ຍຌັ ງາງຈທໄ ງ຃ໃ ຽທາ຺ໄ ແຈໄ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຃ຘູ ບຌຉບໄ ຄຘກຘາເນຈໄ ກີ ໃ ຼທກຍັ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄຏູ຾ໄ ຉໃ ຄຉບໄ ຄກາຌຑຌັ ຖະຌາຽຊໃ ຄິ ນງຄັ ຽຑໃ ບ ນກົີ ຽທຌັໄ ຃ທາຓຏຈິ ຑາຈແຈຄໄ ໃາງ ຘະຌຌັໄ ຃ຘູ ບຌຉບໄ ຄບະ຋ຍິ າງຽຊໃ ຄິ ຽນຈຏຌ຺ ຂບຄຍຈ຺ ຽຑຄເນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄ຾ຉໃ ຍໃ ຃ທຌ ຍບກເນຌໄ ກັ ປຼຌກໃ ບຌທໃ າ ຍຈ຺ ຽຑຄຌຌັໄ ຑຌັ ຖະຌາຽຊຄິ ນງຄັ . - ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌຒັຄຌ຃ີໄ ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄຽຑຄຈຼທ ຾ຉໃ ຉບໄ ຄຉໃ ຽຌໃ ບຄກຌັ ນົາງໂຽ຋ໃ ບຽຑາະກາຌຒັຄ຃ຄັໄ ຈຼທຌຌັໄ ຌກັ ປຼຌຍໃ ຘາຓາຈແ຅຾ໄ ງກແຈກໄ າຌຒັຄນົາງ຃ຄັໄ ຌຍີໄ ໃ ໝາງ຃ທາຓທໃ າ ຅ະເນຌໄ ກັ ປຼຌ຅າຽຌບໄ ຽຑຄແຈ຾ໄ ຉໃ ຽຑໃ ບຘາໄ ຄ຃ທາຓຆຌິ ຽ຃ງີ ຾ຖະ ຽຑໃ ຓີ ຑຈັ ຋ະຌາເຌກາຌຒັຄຽຑໃ ບແ຅຾ໄ ງກຍຌັ ນາເຌຍຈ຺ ຽຑຄ. ນຄົັ ຅າກຌກັ ປຼຌແຈຒໄ ັຄຍຈ຺ ຽຑຄຉໃ າຄ຾ຖທໄ ຅ະຓີ ຃ທາຓຘາຓາຈບະ຋ຍິ າງ, ຅າ຾ຌກຍຈ຺ ຽຑຄທໃ າຽຌບໄ ເຌຍຈ຺ ຽຑຄຓ຃ີ ຾ຌທເຈ + ຃າ຾ຌະຌາເຌກາຌຘາໄ ຄກຈິ ຅ະກາເຌກາຌຒັຄ ຃຃ູ ທຌບະ຋ຍິ າງຘໃ ຄິ ຉໃ າຄໂ຋ຉີ ບໄ ຄກາຌເນຌໄ ກັ ປຼຌ ແຈຒໄ ັຄກໃ ບຌ຋຅ີ ະເນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄຽຑຄ. - ເຌກາຌຒັຄຈຌ຺ ຉ຋ີ ຍີ ໃ ຓຽີ ຌບໄ ປບໄ ຄ຋ງີ າທ຃ທຌເນຒໄ ັຄຽຎັຌຍາຄຘໃ ທຌ ນົ ຒັຄຽຎັຌ຋ໃ ບຌ. - ຑາງນຄົັ ຋ຌີ ກັ ປຼຌຒັຄ຾ຖທໄ ຘະຽໜທີ ໃ າແຈບໄ ຌັ ເຈ຾ຈໃ ຾ຖະປູຘໄ ກຶ ຾ຌທເຈຉໃ ກຍັ ຍຈ຺ ຽຑຄ - ນົຄັ ຅າຈຌຌັໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄຽຑຄຌຌັໄ ຃ຌບກີ - ເນຌໄ ກັ ປຼຌບະ຋ຍິ າງຉໃ ຓບກີ ຌບກ຅າກຘຄິ ຋ແີ ຈຽໄ ທາ຺ໄ ຏໃ າຌຓາ຅າກຌຌັໄ ກເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຒໄ ັຄຽຑຄຌຌັໄ ຃ຌ຅ຌ຺ ໝຈ຺ ຽຑຄ ຽຑໃ ບຽຎັຌ຋າຄເຌກາຌຒັຄຽຑຄຉບຌຉໃ ແຎເຌຆໃ ທ຺ ຿ຓຄໜາໄ . - ບຸຎະກບຌຘາຖຍັ ກາຌຒັຄຌຌັໄ ຓ຃ີ ທາຓຘາ຃ຌັ ນົາງ຋ຘີ ຸຈຽຑາະທໃ າກາຌປບໄ ຄຽຑຄເນຒໄ ັຄ຾ຍຍ຋າຓະຈາ຅ະຘາຓາຈຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌ຋ຒີ ັຄຌຌັໄ ຓບີ າຖຓ຺ ຌາແຈ຾ໄ ຉໃ ກໃ ຽຎັຌຘໃ ທຌໜໃ ຄຶ ຋ຘີ າຓາຈ຾຋ຌບຸຎະກບຌແຈຽໄ ຆໃ ຌັ ຾ຏຌຘຼຄ, ຽ຋ຍັ , ກະ຾ຆຈັ ຽຑຄຽຎັຌຉຌ຺ໄ ຘະຌຌັໄ ຃ຘູ ບຌ຅ໃ ຄຶ ຉບໄ ຄ຃າຌຄຶ ເຌຈາໄ ຌຉໃ າຄໂກໃ ຼທກຍັ ບຸຎະກບຌຘາຖຍັ ກາຌຒັຄຈໃ ຄັ ຌ:ີໄ - ຽ຃ໃ ບຄຘຼຄ຋຅ີ ະຌາຓາເຆເໄ ນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄຉບໄ ຄຽຎັຌຽ຃ໃ ບຄ຋ຓີ ຃ີ ຸຌຌະຑາຍຈີ ຽຑໃ ບ຃ທາຓຆຈັ ຽ຅ຌເຌກາຌຒັຄ. ຘຼຄຽຑຄ ຅ະບບກຓາ຅ະຉບໄ ຄຓ຃ີ ທາຓຖໃ າຽຖຄີ , ຓໃ ທຌຆໃ ຌ ຾ຖະ ໜາໄ ຒັຄ. - ຃ທາຓຽໝາະຘຓ຺ ຂບຄຽຑຄຽຆໃ ຌັ ຃ທຌຽຎັຌຽຑຄ຋ຓີ ຿ີ ຃ຄຘາໄ ຄຂບຄຈຌ຺ ຉ຾ີ ຍຍຄໃາງໂ ຒັຄ຾ຖທໄ ຓ຃ີ ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅຃ທຌຽຎັຌ ຽຑຄ຋ຍີ ໃ ງາທ ຾ຖະ ງາກຽກຌີ ແຎຘາຖຍັ ຌກັ ປຼຌ ຾ຖະ ຏູຒໄ ັຄ. ນຄົັ ຅າກຓກີ າຌຑຈັ ຋ະຌາຈາໄ ຌກາຌຒັຄຓາ຾ຖທໄ ຌບກ຅າກ ຌຌັໄ ຃ູຘບຌ຅ະຉບໄ ຄແຈ຃ໄ າຌຄຶ ຽຊຄິ ຅ຈຸ ຑຽິ ຘຈກາໄ ຌບາງຸ, ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ຂບຄຌກັ ປຼຌຽຎັຌນກົັ . - ຽຑຄເຆຒໄ ັຄ຃ທຌຓນີ າົ ງປູຍ຾ຍຍ ນົາງຎະຑຽຈ ຾ຖະ ຃ທຌຓຖີ ກັ ຘະຌະຘຘີ ຌັ ຾ຉກຉໃ າຄກຌັ ຽຆໃ ຌັ ຽຑຄຽຈກັ , ຽຑຄ ຎະກບຍຽກຓນົຌີໄ , ຽຑຄຎະກບຍກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ, ຽຑຄຖາທຘະແໝ, ຽຑຄຘາກຌ຺ , ຽຑຄຑຌໄ ຽຓບຄຖາທ ຾ຖະ ຽຑຄຘາກຌ຺ ຉໃ າຄໂ ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌ຃ຸຌໄ ຽ຃ງີ ກຍັ ຘຼຄຽນໃ າົ຺ ຌ.ີໄ 2. ກາຌປບໄ ຄຽຑຄຽຎັຌ຋ກັ ຘະ຋຾ີ ຉໃ ຖະ຃ຌ຺ ຓດີ ໃ ູເຌຉທ຺ ຽບຄ ຾ຖະ ຘາຓາຈຌາເຆຉໄ ຈິ ຉທ຺ ແຎ຋ຸກນຌ຺ ຋ຸກ຾ນໃ ຄຉະນົບຈຆທີ ຈິ . ດາກ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຋ີ ກັ ຘະເຌກາຌປບໄ ຄຽຑຄ຋ຈີ ີ ຃຃ູ ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌປບໄ ຄເນຊໄ ກກຍັ ຅ໃ ຄັ ນທະ຋າຌບຄຽຑຄ ຾ຖະ ຅ະຘາຓາຈຌາແຎເຆເໄ ຌຆທີ ຈິ ຎະ຅າທຌັ ແຈ.ໄ - ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌປບໄ ຄຽຑຄກາຌປບໄ ຄຽຑຄຘາຖຍັ ຌກັ ປຼຌຆຌັໄ ຎະຊຓ຺ ຃ທຌເຆນໄ າົ ງທ຋ິ ຽີ ຑໃ ບຆໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌ ຓຑີ ຈັ ຋ະຌາກາຌກາຌ຃ທຍ຃ຸຌຖະຈຍັ ຘຼຄຂບຄຉຌ຺ ແຈໄ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຅ໃ ຄິ ຂ຾ຌະຌາຈໃ ຄັ ຌີໄ : + ຃ທຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາຌເີໄ ນນໄ າົ ງໂ຃ຄັໄ ເນນໄ ົາງບາຈຽຎັຌກາຌຽຎີຈຽ຋ຍເນແໄ ຈງໄ ງີ ຘຼຄຽຑຄຌຌັໄ ຽຖບໄ ງໂຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌ ຋າກາຌຖຄໄ ຽ຃ງີ ກຍັ ຍຈ຺ ຽຑຄ ຾ຖະ ຘາຓາຈ຅າຖະຈຍັ ຘຼຄຽຑຄແຈຈໄ ຽີ ທຖາຉໃ ຓາ. 26

+ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈງໄ ຌີ ຘຼຄຽຑຄຌຌັໄ ຅າກກາຌຍຌັ ຽຖຄຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉນີ ົາງໂຆະຌຈິ . + ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຂາ຺ໄ ເ຅ຖະຈຍັ ຘຼຄຘູຄ - ຉໃ າ. + ກຈິ ຅ະກາຉໃ າຄໂ຋຅ີ ຈັ ເນກໄ ຍັ ຌກັ ປຼຌ຃ທຌຽຎັຌກຈິ ຅ະກາໜາໄ ຘຌ຺ ເ຅ ຾ຖະ ຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຑະງາງາຓປບໄ ຄຽຑຄ ຌຌັໄ ເນຊໄ ກກຍັ ຖະຈຍັ ຘຼຄ. + ເນຌໄ ກັ ປຼຌປູຍໄ ຌັ ນາຂບຄຉຌ຺ ເຌກາຌປບໄ ຄຽຑຄຽຑໃ ບ຅ະແຈ຾ໄ ກແໄ ຂເນຊໄ ກຉບໄ ຄ + ເນຌໄ ກັ ປຼຌຘະ຾ຈຄ຋ໃ າ຋າຄກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຽໝາະຘຓ຺ ກຍັ ຖະຈຍັ ຘຼຄ, ຋າຌບຄ ຾ຖະ ຅ໃ ຄັ ນທະຂບຄຍຈ຺ ຽຑຄ. + ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຂາ຺ໄ ເ຅ຽຌບໄ ປບໄ ຄຂບຄຍຈ຺ ຽຑຄຽຑໃ ບເນຽໄ ກຈີ ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ ຾ຖະ ປບໄ ຄຽຑຄເນຊໄ ກຉບໄ ຄຉາຓ຃ທາຓໝາງ ຾ຖະ ຘະ຾ຈຄບາຖຓ຺ ເຌກາຌປບໄ ຄຽຑຄແຈດໄ ໃ າຄຊກຉບໄ ຄ. ກາຌຘບຌປບໄ ຄຽຑຄຌີໄ ຃ູຉບໄ ຄຑະງາງາຓຘບຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຽກຈີ ຃ທາຓຓໃ ທຌຆໃ ຌ, ຽຂາ຺ໄ ເ຅຃ທາຓໝາງຂບຄຍຈ຺ ຽຑຄ, ຉບໄ ຄ ຑະງາຓຍໃ ເນຌໄ ກັ ປຼຌປບໄ ຄຏຈິ ຾ຖະ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽນຌັ ຃ທາຓຘາ຃ຌັ ຂບຄບາຖຓ຺ ຾ຖະ ຃ທາຓປູຘໄ ກ຅າກຍຈ຺ ຽຑຄ຋ປີ ບໄ ຄ ຆໃ ຄຶ ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຑເ຅ນົາງຂຌໄ . - ເຌກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຽຑຄ຃ູຍໃ ຃ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌປບໄ ຄຘຼຄຉໃ າ - ຘູຄຽກຌີ ແຎຽຑາະ຅ະຓຏີ ຌ຺ ຘະ຋ບໄ ຌ ເນ຾ໄ ກໃ ນບົ ຈຘຼຄຂບຄຌກັ ປຼຌ ຘະຌຌັໄ ຃ູທບຌ຃ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄຘຼຄຂບຄຉຌ຺ ຽບຄ ຾ຖະ ຅າ຾ຌກເຌກາຌປບໄ ຄຽຑຄ ຆໃ ຄຶ ກາຌປບໄ ຄຽຑຄ຅ະຑຈັ ຋ະຌາ ຘຼຄຂບຄຉຌ຺ ຂຌໄ ຽຖບໄ ງໂ. ຊາໄ ຌກັ ປຼຌແຈຑໄ ຈັ ຋ະຌາ຋າຄຈາໄ ຌກາຌປບໄ ຄຽຑຄນາົ ງ ຓຌັ ກໃ ຅ະ ຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓຎີ ະຘຍ຺ ກາຌເຌກາຌປບໄ ຄຽຑຄແຈຈໄ ຽີ ຑຄ຋຅ີ ະຽຐິກ຾ບຍປບໄ ຄຌຌັໄ ບາຈ຅ະແຈ຅ໄ າກຽ຋ຍ ນົ ຅າກກາຌຘບຌ ຂບຄ຃຋ູ ປີ ບໄ ຄດໃ າຄຊກຉບໄ ຄ ຘະຌຌັໄ ຖະຈຍັ ກາຌປຼຌເຌຆຌັໄ ຎະຊຓ຺ ຌຓີໄ ຃ີ ທາຓຘາ຃ຌັ ນາົ ງ ບາຈຽທາ຺ໄ ແຈທໄ ໃ າກາຌປຼຌຽຑໃ ບ ຑຈັ ຋ະຌາຍໃ ຾ຓໃ ຌກາຌປບໄ ຄນົຌີໄ  ຃າ຾ຌະຌາກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາ 5. ຘໃ ກາຌຘບຌ ຾ຖະ ທຈັ ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ 5.1 ຘໃ ກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ຋າຄຈຌ຺ ຉຘີ າຓາຈ຾ຍໃ ຄບບກຽຎັຌ5 ຎະຽຑຈ຋ຘີ າ຃ຌັ ຃: ກ. ຾ຏຌຑູຓ ຾ຖະ ຾ຏຌຑາຍ: ແຈ຾ໄ ກໃ ຾ຏຌ຋ຘີ ະ຾ຈຄຽຊໃ ຄິ ປູຍຑາຍ ຾ຖະ ຅ໃ ຄັ ນທະ, ຋າຌບຄ, ຍຌັ ແຈຘຼຄ, ຅ຓຸໄ ຘຼຄ຾ຖະ ຽຌບໄ ເຌຽຑຄຉໃ າຄໂ຋ຂີ ຼຌເຘ຾ຏຌຽ຅ງໄ ເນງໃ ນົ ກະຈາຌຘາປບຄແທປໄ ຼຍປບໄ ງ຾ຖທໄ ຌບກ຅າກຌຌັໄ ງຄັ ຽ຃ໃ ບຄ ຈຌ຺ ຉ,ີ ປູຍຌກັ ຎະຑຌັ ຽຑຄຽຎັຌຉຌ຺ໄ . ຘໃ ກາຌຘບຌຑທກຌີໄ ຽຎັຌຘຄິ ຋ຉີ ບໄ ຄກາຌເນຓໄ ກີ າຌກະກຼຓແທກໄ ໃ ບຌຖໃ ທຄໜາໄ ກາຌ ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ຅ະຆໃ ທງກາຌຈ຺ ແຈທໄ ໃ າ຃ທຌ຅ະຓກີ າຌກຼຓນງຄັ ຾ຈໃ ແທຖໄ ໃ ທຄໜາໄ ຘໃ ຅າຑທກຌີໄ ບາຈ຅ະຂຼຌແທເໄ ຌກະຈາຌ ຈາເຌຽທຖາຈາຽຌຌີ ກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ກແຈ຾ໄ ຉໃ ຊາໄ ຃ນູ າກຌາເຆຘໄ ໃ ກາຌຘບຌຑທກຌ຅ີໄ ະຽປຈັ ເນກໄ າຌຘບຌຈຌ຺ ຉຈີ າຽຌຌີ ແຎແຈແໄ ທ ຾ຖະ ຌກັ ປຼຌກຓ຃ີ ທາຓຘຌ຺ ເ຅ຉໃ ກາຌປຼຌ. ຂ. ຽຑຄຽຎັຌຘໃ ກາຌຘບຌ຋ຘີ າ຃ຌັ ເຌກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ:ີ ກາຌຽຖບກຽຑຄ຋ຌີ າຓາເຆເໄ ຌກາຌຘບຌ຃ທຌເນຽໄ ໝາະຘຓ຺ ກຍັ ຖະຈຍັ ຃ທາຓຘາຓາຈຂບຄຏູປໄ ຼຌ ຾ຖະ ຃ທຌຓຽີ ຑຄນາົ ງຎະຽຑຈ຋ຓີ ຃ີ ຸຌ຃ໃ າ຾ກໃ ກາຌຌາເຆຽໄ ຎັຌຘໃ ຎະກບຍກາຌຘບຌ ຈຌ຺ ຉ.ີ ຃. ຽ຃ໃ ບຄຘຼຄ: ແຈ຾ໄ ກໃ ຽ຃ໃ ບຄນົຌີໄ ຾ຏຌຘຼຄ, ຽ຋ຍັ , ກະ຾ຆຈັ ຋ຄັ ໝຈ຺ ຌກີໄ ຌາຓາເຆນໄ າົ ງຽຆໃ ຌັ ຈຼທກຌັ ເຌກຈິ ຅ະກາກາຌ ຘບຌຈຌ຺ ຉີ ຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉີ ຽ຃ໃ ບຄຘຼຄ຃ທຌດໃ ູເຌຘະຑາຍປຼຍປບໄ ງຑບໄ ຓ຅ະຌາເຆແໄ ຈໄ ຾ຖະ ຓ຃ີ ຸຌຌະຑາຍຈຽີ ຑໃ ບຆໃ ທງເນຏໄ ູ ໄ ຒັຄຓ຃ີ ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ ຾ຖະ ຃ທາຓຆາຍຽຆຄຶໄ ເຌຈຌ຺ ຉ.ີ 27

ຄ. ຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉີ ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉດີ ໃ າຄໜບໄ ງຉບໄ ຄຓຽີ ຃ໃ ບຄຎະກບຍຽຎັຌ຅ໃ ຄັ ນທະຽຑໃ ບແທຌໄ າເຆເໄ ຌກຈິ ຅ະກາກາຌນົຌິໄ ຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉຎີ ະກບຍ຅ຄັ ນທະ, ຊາໄ ຓຽີ ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉຎີ ະຽຑຈ ຿ບ຾ກໃ ຌ, ກຈິ ຉໃ າ... ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓຘຌ຺ ເ຅ນົາງຂຌໄ ເຌຽທຖາກາຌຘບຌກາຌນຌົິໄ ຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉ.ີ ຅. ຘໃ ກາຌຘບຌບໃ ຌຽຆໃ ຌັ ທຈິ ຿ີ ບ, ຘະແຖ, ຎຓໄ ຈຌ຺ ຉຉີ ໃ າຄໂ ຽຎັຌຉຌ຺ໄ ນົ ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ຋ີ ຃ີ ຆູ ບກນາຓາ ນົ ຏະຖຈິ ຂຌໄ ຽບຄ. ເຌກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌກາຌກາຌຈ຺ ກາຌເຆຘໄ ໃ ຃ທຌເນຽໄ ໝາະຘຓ຺ ກຍັ ກຈິ ຅ະກາ ຽຑໃ ບຆໃ ທງເນກໄ າຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ ຓຎີ ະຘຈິ ຋ຑິ າຍຂຌໄ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຊາໄ ກາຌເຆຘໄ ໃ ເຈໂກໃ ຉາຓ຋ຽີ ປຈັ ເນກໄ າຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຍໃ ຈຂີ ຌໄ ຅ໃ ຄຶ ຍໃ ຃ທຌເຆຽໄ ນຈກາຌຽຆໃ ຌັ ຌີໄ ບາຈ຅ະຽກຈີ ຂຌໄ ແຈເໄ ຌກຖະຌ຋ີ ຃ີ ູຍໃ ຓ຋ີ ກັ ຘະເຌກາຌເຆຌໄ ຌັໄ ຑຼຄຑ. ບກີ ຍຌັ ນາໜໃ ຄຶ ກາຌຘາໄ ຄຘໃ ກາຌຘບຌຍາຄຎະຽຑຈກຌາ ເຆຽໄ ທຖາກາຌຽປຈັ ຘະຌຌັໄ ກາຌຌາເຆ຃ໄ ຃ູ ທຌເຆຘໄ ໃ ກາຌຘບຌເນ຃ໄ ຸຓໄ ຃ໃ າ ຊາໄ ເຆຍໄ ໃ ຃ຸຓໄ ຃ໃ າກຍັ ກາຌຖຄ຺ ຋ຌ ຾ຖທໄ ຅ະຽຘງ ຽທຖາ຃ທຌ຃ຈິ ນາຘໃ ຎະຽຑຈບໃ ຌໂ ຋ໃ ຽີ ໝາະຘຓ຺ ກທໃ າຓາເຆຽໄ ຑໃ ບຽກຈີ ຎະ຿ນງຈນາົ ງຂຌໄ . 8.2 ກາຌທຈັ ຎະຽຓຌີ ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ເຌກາຌຘບຌ຃ທຌເນຘໄ ບຈ຃ໃ ບຄກຍັ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຾ຖະ ກຈິ ຅ະກາ຾ຉຖໄ ະຂຌັໄ ຉບຌ. ຿ຈງຎ຺ກກະຉກິ າຌທຈັ ຏຌ຺ ເຌ຾ຉໃ ຖະຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຘບຌ ຓກັ ຅ະຽຎັຌຖກັ ຘະຌະກາຌຘຄັ ຽກຈຂບຄ຃ູຘບຌທໃ າຌກັ ປຼຌຎະຉຍິ ຈັ ກຈິ ຅ະກາຉໃ າຄໂຉາຓຽກຌ຋ີ ຃ກູ າຌຈ຺ ແຈທເໄ ຌ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ແຈນໄ ຍົ ໃ . ຘະຌຌັໄ ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຉບໄ ຄເນຘໄ ບຈ຃ໃ ບຄກຍັ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຾ຖະ ກຈິ ຅ະກາ ຌບກ຅າກກາຌຘຄັ ຽກຈ຾ຖທໄ ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ບາຈ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽປຈັ ຍຖຈ຺ ຋ຈ຺ ຘບຍຘຌັໄ ໂຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄ ຅ະຽຎັຌກາຌຂຼຌ, ກາຌຒັຄຘຼຄ, ນຉົ ບຍ຃າຊາຓບໃ ຌໂ. ຂຘໄ ຄັ ຽກຈ຋຃ີ ທຌຽທາ຺ໄ ຽຊໃ ຄິ ເຌກາຌຂຼຌຂ຃ໄ ທາຓກໃ ຼທກຍັ ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຅ະຽຎັຌຂ຃ໄ ທາຓຘະ຾ຈຄຽຊໃ ຄິ ຘ຋ິ ກີ າຌ຋ເີ ຆເໄ ຌ ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຽຆໃ ຌັ : ຘຄັ ຽກຈກາຌຉ຅ີ ໃ ຄັ ນທະຂບຄຌກັ ປຼຌ ຍບກທ຋ິ ປີ ຼຌປູກໄ ໃ ຼທກຍັ ຅ໃ ຄັ ນທະ຿ຈງເຆກໄ າຌຘຄັ ຽກຈ, ກາຌ ທຈັ ຏຌ຺ ບາຈ຅ະເຆກໄ າຌ຋ຈ຺ ຘບຍ຾ຍຍຘຌັໄ ໂ ຾ຍຍ຋ກີ ໃ າທຓາຌຌັໄ . ເຌກຖະຌ຋ີ ຌີ ກັ ປຼຌຘໃ ທຌນົາງຘາຓາຈຉ຅ີ ໃ ຄັ ນທະແຈຈໄ ີ ຾ຖະ ຃ບູ າຈ຅ະຑເ຅ຽຌໃ ບຄ຅າກ຃ູຘບຌແຈຓໄ ຽີ ກຌແທກໄ ໃ ບຌຖໃ ທຄໜາໄ ຉບໄ ຄເນຌໄ ກັ ປຼຌຘາຓາຈຉ຅ີ ຄັ ນທະແຈໄ ຊາໄ ຌກັ ປຼຌ ຘໃ ທຌນົາງຉ຅ີ ຄັ ນທະຍໃແຈ຃ໄ ຘູ ບຌກບາຈຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຅າກກາຌທຈັ (຃ກາຌຉ຅ີ ຄັ ນທະ) ທໃ າຌກັ ປຼຌຽປຈັ ຍໃ ແຈຈໄ ີ ຽຆໃ ຄຶ ບາຈ ຽຎັຌຽຑາະ຃ູຘບຌຍໃ ແຈຈໄ ຅ີ ໃ ຄັ ນທະງາກຽກຌີ ແຎຌກັ ປຼຌຍໃ ຘຌ຺ ເ຅ນົບໃ ຌໂ. ຊາໄ ຽຎັຌຽຆໃ ຌັ ຌຌັໄ ຃຃ູ ທຌຆບກນາ຋າຄ຾ກເໄ ຂຉໃ ແຎ ຊາໄ ຽຎັຌກາຌຽປຈັ ຾ຍຍ຋ຈ຺ ຘບຍ຃ະ຾ຌຌ຋ແີ ຈ຅ໄ ະຌາຓາຽຑໃ ບຎະຽຓຌີ ຽຍໃ ຄີ ທໃ າຌກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ຈຘີ ໃ າເຈ. ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ເຌກາຌຘບຌ ຓຘີ ໃ ທຌກໃ ຼທຂບໄ ຄກຍັ ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ດໃ າຄນທົ ຄນາົ ງ ຽທຖາ຋ຍີ ຈ຺ ຘບຌຌຌັໄ ຌາແຎເຆເໄ ຌ ກາຌຘບຌຉທ຺ ຅ຄິ ເຌຍາຄ຿ບກາຈບາຈ຅ະຌາເຆ຃ໄ າທໃ າ ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຾຋ຌ຃າທຈັ ຏຌ຺ ນບົ າຈ຅ະຌາເຆ຃ໄ າທໃ າກາຌທຈັ ຾ຖະ ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ກແຈ.ໄ ນົກັ ຘາ຃ຌັ ເຌນທ຺ ຂຌໄ ີໄ ຆໃ ທງ຃ຏູ ູ຾ໄ ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌເຌຽຖບໄ ຄກໃ ຼທກຍັ ຃ທາຓຘາຓາຈເຌກາຌ ຎະຉຍິ ຈັ ຉໃ າຄໂ ແຈຉໄ າຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄຌກັ ປຼຌ ຽຆໃ ຄຶ ຏຌ຺ ແຈປໄ ຍັ ຘາຓາຈຌາແຎເຆເໄ ຌກາຌຎະຽຓຌີ ກາຌປຼຌຂບຄ ຌກັ ປຼຌຖທຓ຋ຄັ ກາຌຘບຌຂບຄ຃ູຉໃ ໂແຎ. ຊາໄ ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ເຆ຾ໄ ຍຍ຋ຈ຺ ຘບຍເຌຍຈ຺ ຘບຌຂບຄ຃ກູ ຃ທຌຍບກ຋ຈ຺ ຘບຍຌຌັໄ ແທເໄ ຌຍຈ຺ ຘບຌຌຌັໄ ຑບໄ ຓຽຆໃ ຄຶ ບາຈ຅ະ ເຘໃ ແທເໄ ຌນທ຺ ຂ຋ໄ ຈ຺ ຘບຍຌຌັໄ ຘາຓາຈ຅ຈັ ດໃ ູເຌຽຌບໄ ເຌຘໃ ທຌໜໃ ຄຶ ຂບຄຈຌ຺ ຉ.ີ ຉທ຺ ດໃ າຄກາຌຂຼຌຂ຃ໄ ທາຓກໃ ຼທກຍັ ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຽຆໃ ຌັ 1. ຘຄັ ຽກຈກາຌປບໄ ຄຽຑຄຂບຄຌກັ ປຼຌ 2. ຘຄັ ຽກຈຽຍໃ ຄິ ທໃ າຌກັ ປຼຌປບໄ ຄຽຑຄແຈດໄ ໃ າຄຊກຉບໄ ຄນຍົ ໃ 28

3. ຘຄັ ຽກຈຽຍໃ ຄຶ ກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຂບຄກຈິ ຅ະກາຽຂາ຺ໄ ກຍັ ຅ຄັ ນທະຽຑຄນຍົ ໃ 4. ຘຄັ ຽກຈກາຌຎະຉຍິ ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌຽປຈັ ຍຈ຺ ຋ຈ຺ ຘບຍກໃ ຼທກຍັ ຖະຈຍັ ຘຼຄ 5. ຘຄັ ຽກຈກາຌຎະຉຍິ ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌຽປຈັ ຍຈ຺ ຋ຈ຺ ຘບຍກໃ ຼທກຍັ ກາຌຉ຅ີ ຄັ ນທະ 6. ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽປຈັ ຍຈ຺ ຋ຈ຺ ຘບຍກໃ ຼທກຍັ ຽຖບໄ ຄຂບຄຆະຌຈິ ຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉີ 7. ຌກັ ປຼຌຘາຓາຈແຖໃ ຉາຓຂຌັໄ ຘຼຄແຈໄ ນຍົ ໃ 8. ຌກັ ປຼຌນຌົິໄ ຽ຃ໃ ບຄຎະກບຍ຅ຄັ ນທະ຋ກີ າຌຈ຺ ແທແໄ ຈນໄ ຍົ ໃ ເຌກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ຾ຉໃ ຖະ຃ຄັໄ ຃ທຌຓກີ າຌ຋ຈ຺ ຘບຍ ຾ຖະ ກທຈກາຽຍໃ ຄິ ທໃ າຽຌບໄ ເຌ຾ຉໃ ຖະນທ຺ ຂຓໄ ຃ີ ທາຓ ຘໃ າຑຌັ ຉໃ ຽຌໃ ບຄກຌັ ນຍົ ໃ ຊາໄ ຽນຍັ ຂ຃ໄ ຈັ ຾ງໃ ຄ ນົ຃ທາຓຍໃ ຉໃ ຽຌໃ ບຄຂບຄນທ຺ ຂເໄ ຈນທ຺ ຂໜໄ ໃ ຄຶ ຃ທຌຎັຍຎຸຄ຾ກເໄ ຂ ເນ຃ໄ ທາຓຘາ ຑຌັ ກຌັ ເຌຂຌັໄ ຘຸຈ຋າໄ ງຂບຄກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌກກທຈ຃ຌ຺ ຽຍໃ ຄິ ບກີ ທໃ າຽຌບໄ ເຌ຾ຉໃ ຖະຂ຾ໄ ຉໃ ຖະກຈິ ຅ະກາຓ຃ີ ທາຓຘາຑຌັ . ກຌັ ໝຈ຺ ຾ຖທໄ ນຍົ ໃ ຊາໄ ງຄັ ຃າໄ ຄດໃ ູ຅ຈຸ ໜໃ ຄຶ ກ຃ທຌນາທ຋ິ ຾ີ ກເໄ ຂຽຑໃ ບເນຓໄ ຃ີ ທາຓຘາຑຌັ ກຌັ ເຌຽທຖາຘບຌ຅ະຄໃາງຂຌໄ . ຘະນຸຍົ ຖທຓ຾ຖທໄ : ຍຈ຺ ຘບຌ຾ຓໃ ຌຽບກະຘາຌ຋ຑີ ຈັ ຋ະຌາກາຌຓາ຅າກນົກັ ຘູຈບໃ ຌໂ. ຍຈ຺ ຘບຌ຅ຈັ ດໃ ູເຌຘະ ຍຍັ ຘຸຈ຋າໄ ງ຋຃ີ ູຘບຌຘາໄ ຄຂຌໄ ຽຑໃ ບເຆຽໄ ຎັຌ຋ຈິ ຋າຄ ເຌກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຂບຄ຾ຉໃ ຖະຆໃ ທ຺ ຿ຓຄ ປຼຌ, ຽຌບໄ ເຌຂບຄຍຈ຺ ຘບຌຎະກບຍຈທໄ ງນທ຺ ຂ຋ໄ ຅ີ ະຘບຌ, ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ , ຽຌບໄ ເຌ, ກຈິ ຅ະກາ, ຘໃ ກາຌຘບຌ, ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຾ຖະ ໝາງຽນຈ. ປູຍ຾ຍຍຂບຄຍຈ຺ ຘບຌບາຈ຅ະຘາໄ ຄຽຎັຌ຾ຍຍນທ຺ ຂໄ ຾ຖະ຾ຍຍຉາຉະຖາຄ. ກາຌຘະຽໜຽີ ຌບໄ ເຌ ຉໃ າຄໂ຅ະຽຎັຌ຾ຍຍນທ຺ ຂໄ ນົ ຉາຉະຖາຄກຉາຓ ຾ຓໃ ຌເນແໄ ຖໃ ຖຼຄຉາຓຖໃ າຈຍັ ຾ຉໃ ຖະນທ຺ ຂ຋ໄ ຅ີ ະຘບຌ຅ຌ຺ ຽຊໃ ຄິ ໝາງຽນຈ. ເຌກາຌຘະຽໜ຾ີ ຌທ຃ຈິ ຾ຓໃ ຌ ຽຑໃ ບຽປຈັ ເນ຃ໄ ູຘບຌຓ຋ີ ຈິ ຋າຄ ຾ຖະ ຽຎັຌຎະ຿ນງຈ ເຌກາຌປຼຌຂບຄຌກັ ປຼຌຽຑາະ ກາຌຘະຽໜ຃ີ ທາຓ຃ຈິ ຅ະຆໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ເຌຽຖບໄ ຄ຋ປີ ຼຌ, ກາຌຂຼຌ຾ຌທ຃ຈິ ຃ທຌຂຼຌຽຎັຌ ຎະ຿ນງຈ ຋ຽີ ຎັຌຂ຃ໄ ທາຓ຋ຽີ ຎັຌຖກັ ຘະຌະ ນົ ຃ທາຓໝາງຂບຄຘໃ ຄິ ຋ຽີ ຎັຌຽຌບໄ ເຌຂ຃ໄ ທາຓ຋ຽີ ຎັຌ຾ຌທ຃ຈິ ບາຈ຅ະຽຎັຌ ຖກັ ຘະຌະຂບຄຂ຃ໄ ທາຓຘະ຾ຈຄ຃ທາຓ຃ຈິ ນົ ຘະ຾ຈຄຽຊໃ ຄິ ຃ຸຌ຃ໃ າຂບຄຽຌບໄ ເຌກແຈ຾ໄ ຖທໄ ຾ຉໃ ຃ທາຓຉບໄ ຄກາຌຂບຄ຃ູ. ກາຌຂຼຌ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຃ທຌເນຘໄ າຑຌັ ກຍັ ຾ຌທ຃ຈິ ຾ຖະ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄນກົັ ຘູຈ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄຍຈ຺ ຘບຌ຃ທຌຽຎັຌ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ຽີ ນຌັ ແຈໄ ນົ ທຈັ ແຈ.ໄ ຽຑາະ຅ະເຆຽໄ ຎັຌ຋ຈິ ຋າຄຽຎັຌກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌແຈດໄ ໃ າຄຆຈັ ຽ຅ຌ. ກາຌຂຼຌ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຃ທຌ຃າຌຄຶ ຽຊໃ ຄິ ຍຌັ ນາຖໃ ຸຓຌ:ີໄ 1. ຏູຎໄ ະຉຍິ ຈັ ກຈິ ຅ະກາ຿ຈງຎ຺ກກະຉ຾ິ ຖທໄ ຾ຓໃ ຌຌກັ ປຼຌ 2. ຑຈຶ ຉກິ າ຋ຘີ າຓາຈຘຄັ ຽກຈແຈໄ 3. ຽຌບໄ ເຌຉບໄ ຄກໃ ຼທຂບໄ ຄກຍັ ຑຈຶ ຉກິ າ 4. ຘະຑາຍກາຌຂບຄກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຑຈຶ ຉກິ າ 5. ກຈ຺ ຽກຌກາຌປຍັ ຑຈຶ ຉກິ າ 6. ຑຈຶ ຉກິ າ຋ຘີ ຄັ ຽກຈຍໃແຈຽໄ ຆໃ ຄຶ ກໃ ຼທຂບໄ ຄກຍັ ຑຈຶ ຉກິ າ຋ຘີ ຄັ ຽກຈແຈໄ ກາຌຂຼຌຽຌບໄ ເຌຍຈ຺ ຘບຌຓຘີ ບຄຖກັ ຘະຌະຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄ຃ູ຋຾ີ ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ຃ຽຌບໄ ເຌຍຈ຺ ຘບຌ຋຃ີ ຘູ ຽໜີ ຽບາ຺ ຘະຽຑາະຽຌບໄ ເຌເນຌໄ ກັ ປຼຌປູ ໄ ຾ຖະ ຽຌບໄ ເຌ຋຃ີ ຘູ ບຌ຃ທຌປູ:ໄ ກາຌຂຼຌຽຌບໄ ເຌບາຈ຅ະເຆປໄ ູຍ຾ຍຍຂບຄກາຌ ຂຼຌຖຼຄຉາຓຖໃ າຈຍັ ຂບຄກາຌຈາຽຌຌີ ກາຌຘບຌຈໃ ຄັ ຖໃ ຸຓຌ:ີໄ 1. ຂຌັໄ ຌາຽຂາ຺ໄ ຘໃ ູຍຈ຺ ປຼຌ 2. ຽຌບໄ ຽຖບໄ ຄ ນົ ຽຌບໄ ເຌ (ຂຌັໄ ຘບຌ) 29

3. ຂຌັໄ ຘະນຸຍົ ຌບກ຅າກຌຌັໄ ກາຌຂຼຌຽຌບໄ ເຌບາຈ຅ະຓຍີ ຈ຺ ຽຑຄຎະກບຍຽຂາ຺ໄ ເຌກາຌຘບຌນົກັ ຘາ຃ຌັ ເຌກາຌຂຼຌຽຌບໄ ເຌຍຈ຺ ຘບຌ ຃຃ທາຓຆຈັ ຽ຅ຌ ຾ຖະ ຖາງຖະບຼຈຽ຋ໃ າ຺ ຋຃ີ ູ຃ຈິ ທໃ າ ຅າຽຎັຌຘາຖຍັ ຉຌ຺ ຽບຄກາຌຘບຌ຾ຉໃ ຖະຽຖບໄ ຄ. ກຈິ ຅ະກາຍຈ຺ ຘບຌ຃ທຌຽໜຌັໄ ໜກັ ເຘກຍັ ຌກັ ຕງຌ຃ ຂຼຌເຌຖກັ ຘະຌະເນຌໄ ກັ ປຼໜຽຎັຌຏູຎໄ ະຉຍິ ຈັ ກຈິ ຅ະກາ ຂຌັໄ ຉບຌຂບຄກຈິ ຅ະກາ຃ທຌຓຂີ ຌັໄ ຌາ, ຂຌັໄ ຘບຌ ຾ຖະ ຂຌັໄ ຘະນຸົຍຈໃ ຄັ ຋ກີ ໃ າທເຌຽຌບໄ ເຌຌຌັໄ ເຌກຈິ ຅ະກາຌກັ ປຼຌຓີ ຘໃ ທຌປໃ ທຓ ນຽົ ຎັຌຏູຎໄ ະຉຍິ ຈັ ກຈິ ຅ະກາ຃ູ຃ທຌຓກີ ຈິ ຅ະການົາງປູຍ຾ຍຍ ຾ຖະ ຖກັ ຘະຌະກຈິ ຅ະກາ຃ທຌຓ຃ີ ທາຓງາກ ຄໃາງຽໝາະຘຓ຺ ກຍັ ຖະຈຍັ ຂບຄຌກັ ປຼຌ. ຘໃ ກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຽຎັຌນາ຋ຘີ າ຃ຌັ ນົາງເຌຍຈ຺ ຘບຌ ຽຑາະທໃ າກາຌທາຄ຾ຏຌກາຌຌາເຆຘໄ ໃ ກາຌຘບຌແທເໄ ຌຍຈ຺ ຘບຌຽປຈັ ເນ຃ໄ ຘູ ບຌຓກີ າຌກະກຼຌແຈດໄ ໃ າຄຊກຉບໄ ຄທໃ າເຌກາຌຘບຌຂບຄຉຌ຺ ຃ທຌຓບີ ຸຎະກບຌບຌັ ເຈ຾ຈໃ ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄກາຌ ກະກຼຓແທກໄ ໃ ບຌຂຌຶໄ ນບໄ ຄຘບຌ, ກາຌເຆຘໄ ໃ ກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ຃ທຌເຆເໄ ນຽໄໝາະກຍັ ຿ບກາຈ ຾ຖະ ຘະຑາຍກາຌ ຌບກຌຌັໄ ຃ູ຃ທຌ຃າຌຄຶ ຽຊຄິ ຃ທາຓ຃ຸຓໄ ຃ໃ າເຌກາຌເຆຘໄ ໃ ກຍັ ກາຌຖຄ຺ ຋ຌຶ ກຍັ ກາຌ຅ຈັ ນາ. ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຽຎັຌຘໃ ທຌຘຸຈ຋າໄ ງ຋ໃ ຂີ ຼຌຖຄ຺ ເຌຍຈ຺ ຘບຌຽຑໃ ບຽຎັຌ຋ຈິ ຋າຄເຌກາຌທຈັ ຏຌ຺ ກາຌຘບຌເຌຂະຌະ຋ໃ ຃ີ ກູ າຖຄັ ຈາ ຽຌຌີ ກາຌຘບຌ ຆໃ ຄຶ ຃ທຌ຃ທາຓຘບຈ຃ໃ ບຄກຍັ ຾ຌທ຃ຈິ , ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ , ຽຌບໄ ເຌ, ກຈິ ຅ະກາ, ຾ຖະ ຘໃ ກາຌຘບຌ ຘໃ ທຌ ນຓາງຽນຈເຆຍໄ ຌັ ຋ກຶ ຂຘໄ ຄັ ຽກຈ຋ໃ ຃ີ ຈັ ຅າກກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ. ກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຘບຌ຃ທຌຓກີ າຌກທຈກາຍຽຍໃ ຄິ ທາຍາຄ຃ຄັໄ ບາຈ຅ະຓຍີ ໃ ບຌ຾ກແໄ ຂຽຑໃ ບເນ຋ໄ ຌັ ກາຌ ຾ຖະ ຊກຉບໄ ຄຽຑໃ ບເຆໄ ຽຎັຌ຋ຈິ ຋າຄເຌກາຌຘບຌ຿ຈດໄ ໃ າຄຓຎີ ະຘຈິ ຋ຑິ າຍ. ກາຌຂຼຌ຿຃ຄກາຌຘບຌ ຾ຖະ ຍຈ຺ ຘບຌຓ຅ີ ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຽຑໃ ບຆໃ ທງເນຂໄ ະຍທຌກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌເຌ ນບໄ ຄປຼຌຽຎັຌແຎ ດໃ າຄ຃ໃ ບຄ຾຃ທໄ ຾ຖະ ແຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈີ. ຌບກ຅າກຌຌັໄ ຅ະຽຎັຌກາຌຽປຈັ ເນຍໄ ຌັ ຖຸຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄນກົັ ຘູຈ຋ໃ ທີ າຄແທຆໄ ໃ ຄຶ ຓີ ຘໃ ທຌຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈປໄ ຍັ ຎະຘຍ຺ ກາຌ຋ໃ ຃ີ ຸຓໄ ຃ໃ າ ຓຎີ ະ຿ນງຈ ຾ຖະ ຽ ໝາະຘຓ຺ ກຍັ ຌກັ ປຼຌ. ຌບກ຅າກຌກີໄ າຌຘາຄ຿຃ຄກາຌຘບຌ ຾ຖະ ຍຈ຺ ຘບຌຽຎັຌຎະ຿ນງຈ຿ຈງກຄ຺ ກຍັ ກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ຃ຆໃ ທງເນກໄ າຌ ຅ຈັ ກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ຈາຽຌຌີ ແຎຉາຓ຃ທາຓຉບໄ ຄກາຌຂບຄ຃ູ ຾ຖະ ກາຌຘາໄ ຄ຿຃ຄກາຌຘບຌ ຾ຖະ ຍຈ຺ ຘບຌ຅ໃ ຄຽຎັຌ ຘໃ ຄິ ຅າຽຎັຌ຋ໃ ຃ີ ຘູ ບຌຈຌ຺ ຉ຋ີ ຸກ຃ຌ຺ ຃ທຌປຼຌປູ ໄ ຾ຖະ ຎະຉຍິ ຈັ ແຈໄ. ຊາໄ ຃ຘູ ບຌຈຌ຺ ຉນີ າກຍໃ ຓ຃ີ ທາຓຘາຓາຈເຌກາຌຘາໄ ຄ຿຃ຄກາຌຘບຌ ຾ຖະ ຍຈ຺ ຘບຌແຈ຅ໄ ະຽປຈັ ເນໄ ກາຌຈາຽຌຌີ ກຈິ ຅ະກາຌຘບຌຍໃ ຍຌັ ຖຸຉາຓນກົັ ຘູຈ ຽຑາະກາຌ຋ໃ ຅ີ ະຽປຈັ ເນຘໄ າຽຖຈັ ຉາຓນົກັ ຘູຈຓຌັ ກປຼກ ປບໄ ຄເນ຃ໄ ຉູ ບໄ ຄຓທີ ຋ິ ກີ າຌ ຘາໄ ຄ຿຃ຄກາຌຘບຌ ຾ຖະ ຍຈ຺ ຘບຌຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄແຈໄ ຊາໄ ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌແຈຈໄ ຾ີ ຉໃ ຍໃ ປູ ໄ ໝຌູ ເຆຍຌັ ຈາກຈິ ຅ະກາຽຂາ຺ໄ ເຌກາຌ ປຼຌ-ກາຌຘບຌເນຽໄ ນຓາະຘຓ຺ ກ຅ະຽປຈັ ເນກໄ ຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຍໃ ຍຌັ ຖຸຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ທີ າຄແທແໄ ຈ.ໄ ຃າຊາຓ: 1. ຃ທາຓໝາງຘາ຃ຌັ ຂບຄກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ-ີ ປບໄ ຄຽຑຄຓ຃ີ ຾ຌທເຈ? 2. ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ຾ີ ຓໃ ຌຽຑໃ ບນງຄັ ? 3. ທ຋ິ ຘີ ບຌຈຌ຺ ຉ຾ີ ຓໃ ຌຓ຾ີ ຌທເຈ? 4. ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ-ີ ປບໄ ຄ຾ຓໃ ຌຓ຃ີິ ທາຓໝາງຘາ຃ຌັ ຾ຌທເຈ? 30

ຍຈ຺ ຋6ີ ນທ຺ ຍຈ຺ : ຽຐິກກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ-ີ ປບໄ ຄຽຑຄ 1. ຾ຏຌກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ-ີ ປບໄ ຄຽຑຄ ກ. ຃ທາຓນຓາງຂບຄກາຌທາຄ຾ຏຌກາຌຘບຌ ຍໃ ທໃ າ຅ະຽປຈັ ຘໃ ຄິ ເຈກຖທໄ ຌ຾ຖທໄ ຾ຉໃ ແຈທໄ າຄ຾ຏຌ , ຅ະນຌບໄ ງ ນົນົາງ, ຅ະຘຌັໄ ນົ ງາທ຅ະຉບໄ ຄແຈທໄ າຄ ຾ຏຌກາຌ ຖະບຼຈ. ຘະຌຌັໄ , ເຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ນຌາໄ ຋ໃ ທີ ຼກຄາຌ຋ຸກຈາໄ ຌດາກເນແໄ ຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈກີ ຉບໄ ຄແຈທໄ າຄ຾ຏຌ ແທຖທຄນຌາໄ . ຽຆໃ ຌັ ຈຼທກຍັ ກາຌຂຌຶໄ ນບໄ ຄຘບຌ ຃຅ູ ະຉບໄ ຄແຈທໄ າຄ຾ຏຌກາຌແທກໄ ໃ ບຌ. ຅າກຌຌັໄ ຅ະຓຍີ ຈ຺ ຘບຌ ຽຑໃ ບຎະຉຍິ ຈັ . ກາຌທາຄ຾ຏຌກາຌຘບຌກ຃ ກາຌກະກຼຓທຼກຄາຌຖໃ ທຄນຌາໄ ກໃ ບຌກາຌຘບຌ ຆໃ ຄຶ ຿ຈງ຋ໃ ທ຺ ແຎ຅ະ ຎະກບຍຈທໄ ງ ກາຌ ກາຌຈ຺ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ , ກາຌ຃ຈັ ຽຖບກຽຌບໄ ເຌ, ກາຌກາຌຈ຺ ກຈິ ຅ະກາ, ກາຌກາຌຈ຺ ບຸຎະກບຌ ຾ຖະ ກາຌທຈັ ຏຌ຺ .຋ຄັ ນຓຈ຺ ຌີໄ ຽຎັຌຘໃ ຄິ ຅າຽຎັຌຘານຖຍັ ຃ຏູ ູນໄ ຌໃ ຄຶ ເຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ນຌາໄ ຋ໃ ທີ ຼກຄາຌຘຈິ ຘບຌ. ຘະຌຌັໄ ເຌກາຌທາຄ຾ຏຌກາຌກາຌຘບຌຌີໄ ຃ຏູ ູນໄ ຌໃ ຄຶ ຅ະຉບໄ ຄແຈປໄ ຼຌ ຾ຖະ ຘາຓາຈຘາໄ ຄ຾ຏຌກາຌ ຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄແຈໄ ຽຑາະກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທທຼກຄາຌຘຈິ ຘບຌ ຾ຓໃ ຌຍຌັ ນາ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ຾ຖະ ຅າຽຎັຌ຋ໃ ຘີ ຸຈ຋ໃ ຃ີ ຽູ ປາ຺ ຅າຽຎັຌ຋ໃ ຅ີ ະຉບໄ ຄຘາໄ ຄ ຾ຏຌກາຌຽຑໃ ບຎະຉຍິ ຈັ , ຊາໄ ຃ຍູ ໃ ປູຘໄ າໄ ຄ຾ຏຌກາຌ ນົີ ຍໃ ຓ຾ີ ຏຌກາຌເຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຅ະຽປຈັ ເນກໄ າຌຎະຉຍິ ຈັ ທຼກຄາຌຍໃ ຘາຓາຈຘາຽຖຈັ ຏຌ຺ ແຈໄ ຾ຖະ ກາຌຎະຉຍິ ຈັ ທຼກຄາຌຌຌັໄ ຘຍັ ຘຌ຺ , ຍໃ ປູກໄ ກ຺ ຍໃ ປູຎໄ າງ, ຏຌ຺ ຘຸຈ຋າໄ ຌຍໃແຈນໄ ງຄັ ຽຖງີ . ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ , ຓຌັ ຅ໃ ຄຶ ຓ຃ີ ທາຓ຅າຽຎັຌ຋ໃ ຘີ ຸຈ຋ໃ ຃ີ ູ຅ະຉບໄ ຄແຈຐໄ ຶກ຾ບຍ ເຌກາຌຘາໄ ຄ຾ຏຌກາຌຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄ ເຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ທຼກຄາຌ ຿ຈງຘະຽຑາະ຾ຓໃ ຌທຼກຄາຌຘຈິ ຘບຌ. ຂ.ກາຌຘາໄ ຄ຾ຏຌກາຌຓ3ີ ແຖງະ - ກາຌຘາໄ ຄ຾ຏຌກາຌແຖງະຘຌັໄ ( ບາ຋ຈິ , ຽຈບຌ ) - ກາຌຘາຄ຾ຏຌກາຌແຖງະກາຄ ( 3ຽຈບຌ, 6 ຽຈບຌ ). 1 - ກາຌຘາໄ ຄ຾ຏຌກາຌແຖງະງາທ ( 1 ຎີຂຌຶໄ ແຎ…)  ຂຌັໄ ຉບຌກາຌຈາຽຌຌີ ຾ຏຌກາຌ 1. ຂຌັໄ ທາຄ຾ຏຌກາຌ 2. ຂຌັໄ ຎະຉຍິ ຈັ ຾ຏຌກາຌ 3. ຂຌັໄ ຘະນຸົຍ ຾ຖະ ຎະຽຓຌີ ຾ຏຌກາຌ 3 ທຄ຺ ຅ບຌບາກາຌຈາຽຌຌີ ຾ຏຌກາຌ 2 31

2. ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາ ຾ຖະ ຈາຽຌຌີ ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ.ີ 2.1 ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາ. ກຈິ ຅ະກາຉໃ າຄໂ຋ໃ ນີ ົກັ ຘູຈຈຌ຺ ຉຽີ ທາ຺ໄ ຽຊຄິ ຾ຓໃ ຌ ກຈິ ຅ະກາກາຌຒັຄ, ກາຌປບໄ ຄ, ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ, ກາຌ ບໃ າຌ ຾ຖະ ກາຌ ຘາໄ ຄຘຌັ ຌຌັໄ ຓ຃ີ ທາຓຘາ຃ຌັ ຉໃ ຌກັ ປຼຌນາົ ງ ຘະຌຌັໄ ຅ໃ ຄຶ ຘະຽນຌ຃ີ ທາຓຘາ຃ຌັ ເຌກາຌ ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາ຾ຍຍຉໃ າຄໂຈໃ ຄັ ຌີໄ : 1. ກາຌຒັຄ ຽຎັຌ຋ກັ ຘະ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ຂບຄຈຌ຺ ຉຽີ ຑາະຈຌ຺ ຉ຃ີ ຘຼຄ ຾ຖະ ເຆ຿ໄ ຘຈຎະຘາຈເຌກາຌປຍັ ຒັຄ ຊາໄ ຌກັ ປຼຌຓ຋ີ ກັ ຘະກາຌຒັຄ ຾ຖທໄ ຅ະຘາຓາຈປຍັ ປູ ໄ ຾ຖະ຅າ຾ຌກຘໃ ຄີ ຉໃ າຄໂເຌຍຈ຺ ຽຑຄແຈ.ໄ ຘໃ ຄິ ຘາ຃ຌັ ເຌກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌຒັຄ຃ີ ຉບໄ ຄຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓປູຘໄ ກຶ ເຌຈຌ຺ ຉ຋ີ ໃ ຍີ ໃ ຓຽີ ຌບໄ ປບໄ ຄຆໃ ຄຶ ງາກ຋ໃ ຅ີ ະ ຍຌັ ງາງຈທໄ ງ຃າຽທາ຺ໄ ແຈໄ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຃ູຘບຌຉບໄ ຄຘກຶ ຘາເນຈໄ ກີ ໃ ຼທກຍັ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄຏູ຾ໄ ຉໃ ຄ ຉບໄ ຄກາຌຑຌັ ຖະຌາຽຊຄິ ນງຄັ ຽຑໃ ບນກົີ ຽທຌັໄ ຃ທາຓຏຈິ ຑາຈແຈຄໄ ໃາງ ຘະຌຌັໄ ຃ູຘບຌຉບໄ ຄບະ຋ຍິ າງຽຊຄິ ຽນຈຏຌ຺ ຂບຄຍຈ຺ ຽຑຄເນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄ຾ຉໃ ຍໃ ຃ທຌ ຍບກເນຌໄ ກັ ປຼຌກໃ ບຌທໃ າ ຍຈ຺ ຽຑຄຌຌັໄ ຑຌັ ຖະຌາຽຊຄິ ນງຄັ . - ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌຒັຄຌ຃ີໄ ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄຽຑຄຈຼທ ຾ຉໃ ຉບໄ ຄຉໃ ຽຌໃ ບຄກຌັ ນົາງໂຽ຋ໃ ບຽຑາະ ກາຌຒັຄ຃ຄັໄ ຈຼທຌຌັໄ ຌກັ ປຼຌຍໃ ຘາຓາຈ຿຅຾ໄ ງກແຈກໄ າຌຒັຄນາົ ງ຃ຄັໄ ຌຍີໄ ໃ ນຓາງທໃ າ຅ະເນຌໄ ກັ ປຼຌ຅າຽຌບໄ ຽຑຄແຈ຾ໄ ຉໃ ຽຑໃ ບຘາໄ ຄ຃ທາຓຆຌິ ຽ຃ງີ ຾ຖະ ຽຑໃ ຓີ ຑຈັ ຋ະຌາເຌກາຌຒັຄຽຑໃ ບແ຅຾ໄ ງກຍຌັ ນາເຌຍຈ຺ ຽຑຄ. ນຄົັ ຅າກຌກັ ປຼຌແຈຒໄ ັຄຽຑຄຍຈ຺ ຉໃ າຄໂ຾ຖທໄ ຅ະຓ຃ີ ທາຓ ຘາຓາຈບະ຋ຍິ າງ, ຅າ຾ຌກຍຈ຺ ຽຑຄທໃ າຽຌບໄ ເຌຍຈ຺ ຽຑຄຓ຃ີ ຾ຌທເຈ * ຃າ຾ຌະຌາເຌກາຌຘາໄ ຄກຈິ ຅ະກາຌຒັຄ ຃ູ຃ທຌບະ຋ຍິ າງຘໃ ຄິ ຉໃ າຄໂ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄກາຌເນຌໄ ກັ ປຼຌ ແຈຒໄ ັຄກໃ ບຌ຋ໃ ຅ີ ະເນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄຽຑຄ. + ເຌກາຌຒັຄຈຌ຺ ຉ຋ີ ໃ ຍີ ໃ ຓຽີ ຌບໄ ປບໄ ຄ຋ໃ ງີ າທ຃ທຌເນຒໄ ັຄຽຎັຌຍາຄຘໃ ທຌນຒົ ັຄຽຎັຌ຋ໃ ບຌ + ຑາງນຄົັ ຋ໃ ຌີ ກັ ປຼຌຒັຄ຾ຖທໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຌາຘະຽນຌທີ ໃ າແຈບໄ ຌັ ເຈ຾ຈໃ ຾ຖະ ປູຘໄ ກຶ ຾ຌທເຈຉໃ ກຍັ ຍຈ຺ ຽຑຄ + ນົຄັ ຅າກຌຌັໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄຽຑຄຌຌັໄ ຃ຌບກີ + ເນຌໄ ກັ ປຼຌບະ຋ຍິ າງຉໃ ຓບກີ ຌບກ຅າກຘໃ ຄິ ຋ໃແີ ຈຽໄ ທາ຺ໄ ຏໃ າຌຓາ຅າກຌຌັໄ ກເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຒໄ ັຄຽຑຄ ຌຌັໄ ຃ຌ຅ຌ຺ ນຓຈ຺ ຽຑຄຽຑໃ ບຽຎັຌ຋າຄເຌກາຌຒັຄຽຑຄຉບຌຉໃ ແຎເຌຆໃ ທ຺ ຿ຓຄນຌາໄ . - ບຸຎະກບຌຘາຖຍັ ກາຌຒັຄຌຌັໄ ຓ຃ີ ທາຓຘາ຃ຌັ ນາົ ງ຋ໃ ຘີ ຸຈຽຑາະທໃ າກາຌປບໄ ຄຽຑຄເນຒໄ ັຄ຾ຍຍ຋າ ຓະຈາ຅ະຍໃ ຘາຓາຈຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌ຋ໃ ຒີ ັຄຌຌັໄ ຓບີ າຖຓ຺ ຌາແຈ຾ໄ ຉໃ ກຽຎັຌຘໃ ທຌນຌໃ ຄຶ ຋ໃ ຘີ າ ຓາຈ຾຋ຌບຸຎະກບຌແຈໄ ຽຆໃ ຌັ ຾ຏໃ ຌຘຼຄ, ຽ຋ຍັ , ກະ຾ຆຈັ ຽຑຄຽຎັຌຉຌ຺ໄ ຘະຌຌັໄ ຃ຘູ ບຌ຅ໃ ຄຶ ຉບໄ ຄ຃າຌຄຶ ເຌຈາໄ ຌຉໃ າຄໂກໃ ຼທກຍັ ບຸຎະກບຌ ຘາຖຍັ ກາຌຒັຄຈໃ ຄັ ຌີໄ : + ຽ຃ໃ ບຄຘຼຄ຋ໃ ຅ີ ະຌາຓາເຆເໄ ນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄຉບໄ ຄຽຎັຌຽ຃ໃ ບຄ຋ໃ ຓີ ຃ີ ຸຌຌະຑາຍຈີ ຽຑໃ ບເນຓໄ ຃ີ ທາຓຆຈັ ຽ຅ຌເຌກາຌຒັຄ. ຘຼຄ ຽຑຄ຋ໃ ບີ ບກຓາ຅ະຉບໄ ຄຓ຃ີ ທາຓຖໃ າຽຖຄີ , ຓໃ ທຌຆໃ ຌ ຾ຖະ ໜາໄ ຒັຄ. 32

+ ຃ທາຓຽນຓາະຘຓ຺ ຂບຄຽຑຄຽຆໃ ຌັ ຃ທຌຽຎັຌຽຑຄ຋ໃ ຓີ ຿ີ ຃ຄຘາໄ ຄຂບຄຈຌ຺ ຉ຾ີ ຍຍຄໃາງໂຒັຄ຾ຖທໄ ຓີ ຃ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅຃ທຌຽຎັຌ ຽຑຄ຋ໃ ຍີ ໃ ງາທ ຾ຖະ ງາກຽກຌີ ແຎຘາຖຍັ ຌກັ ປຼຌ຾ຖະຏູຒໄ ັຄ.. ນຄົັ ຅າກຓກີ າຌຑຈັ ຋ະຌາ ກາຌຈາໄ ຌກາຌຒັຄຓາ຾ຖທໄ ຌບກ຅າກຌຌັໄ ຃ຘູ ບຌ຅ະຉບໄ ຄແຈ຃ໄ າຌຄຶ ຽຊຄິ ຅ຈຸ ຑຽິ ຘຈຈາໄ ຌບາງຸ , ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ ຂບຄຌກັ ປຼຌຽຎັຌນກົັ . + ຽຑຄ຋ໃ ເີ ຆຒໄ ັຄ຃ທຌຓນີ ົາງປູຍ຾ຍຍ ນາົ ງຎະຽຑຈ ຾ຖະ຃ທຌຓຖີ ກັ ຘະຌະຘຘີ ຌັ ຾ຉກຉໃ າຄກຌັ ຽຆໃ ຌັ : ຽຑຄຽຈກັ , ຽຑຄຎະກບຍຽກຓນຌົິໄ , ຽຑຄຎະກບຍກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ ຽຑຄຖາທຘະແນຓ, ຽຑຄຘາກຌ຺ , ຽຑຄຑຌໄ ຽຓບຄຖາທ ຾ຖະ ຽຑຄຘາກຌ຺ ຉໃ າຄໂຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌ຃ຸຌຽ຃ງີ ກຍັ ຘຼຄຽຑຄຽນໃ ົາ຺ ຌີ.ໄ 2 .ກາຌປບໄ ຄຽຑຄຽຎັຌ຋ກັ ຘະ຋ໃ ຾ີ ຉໃ ຖະ຃ຌ຺ ຓດີ ໃ ູເຌຉທ຺ ຽບຄ ຾ຖະ ຘາຓາຈຌາເຆຉໄ ຈິ ຉທ຺ ແຎ຋ຸກນຌ຺ ຋ຸກ ຾ນໃ ຄຉະນຖບຈ ຆທີ ຈິ . ດາກ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຋ີ ກັ ຘະເຌກາຌປບຄໄ ຽຑຄ຋ໃ ຈີ ີ ຃຃ູ ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌປບໄ ຄຊກຉາຓ ຅ຄັ ນທະ , ຋າຌບຄຽຑຄ ຾ຖະ຅ະຘາຓາຈຌາແຎເຆເໄ ຌຆທີ ຈິ ຎະ຅າທຌັ ແຈ.ໄ - ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌປບໄ ຄຽຑຄຘາຖຍັ ຌກັ ປຼຌຖະຈຍັ ຓຈັ ຋ະງຓ຺ ຘກຶ ຘາຌ຃ີໄ ທຌເຆນໄ າົ ງໂທ຋ິ ີ ຽຑໃ ບຆໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌ ຑຈັ ຋ະຌາກາຌ຃ທຍ຃ຸຓຖະຈຍັ ຘຼຄຂບຄຉຌ຺ ແຈໄ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ , ຅ໃ ຄິ ຂ຾ຌະຌາຈໃ ຄັ ຌີໄ : + ຃ທຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌຒັຄຌຌັໄ ນາົ ງໂ຃ຄັໄ ບາຈຽຎັຌກາຌຽຎີຈຽ຋ຍັ ເນແໄ ຈງໄ ຌິ ຘຼຄຽຑຄຌຌັໄ ຽຖບໄ ງໂ ຽຑໃ ບເນໄ ຌກັ ປຼຌ຋າ຃ທາຓຖຄຶໄ ຽ຃ງີ ກຍັ ຍຈ຺ ຽຑຄ ຾ຖະ ຘາຓາຈ຅າຖະຈຍັ ຘຼຄຽຑຄແ້ຈໄ ຈີ ຽທຖາຉໃ ຓາ. + ເນຌໄ ກັ ປຼຌ຿ຈງໄ ຌິ ຘຼຄຽຑຄຌຌັໄ ຅າກກາຌຍຌັ ຽຖຄຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉນີ ົາງໂຆະຌຈິ + ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຂາ຺ໄ ເ຅ຖະຈຍັ ຘຼຄຘໂ - ຉໃ າຂບຄຽຑຄ຋ໃ ປີ ບໄ ຄ຿ຈງເຆຓໄ ຽ຃ບຌຂຌຶໄ - ຖຄ຺ ຉາຓຖະຈຍັ ຘຼຄນົເຆທໄ ຋ິ ຂີ ຈີ ຽຎັຌຽຘຌັໄ ຾຋ຌຖະຈຍັ ຘຼຄຘູຄ - ຉາ. + ກຈິ ຅ະກາຉໃ າຄໂ຋ໃ ຅ີ ຈັ ເນກໄ ຍັ ຌກັ ປຼຌ຃ທຌຽຎັຌກຈິ ຅ະການຌາໄ ຘຌ຺ ເ຅ ຾ຖະ ຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຑະ ງາງາຓປບໄ ຄຽຑຄຌຌັໄ ເນຊໄ ກກຍັ ຖະຈຍັ ຘຼຄ. + ເນຌໄ ກັ ປຼຌປູຍໄ ຌັ ນາຂບຄຉຌ຺ ຽບຄເຌກາຌປບໄ ຄຽຑຄຽຑໃ ບ຅ະແຈ຾ໄ ກແໄ ຂຍຌັ ນາເນຊໄ ກຉບໄ ຄ + ເນຌໄ ກັ ປຼຌຘະ຾ຈຄ຋ໃ າ຋າຄ ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທເນຽໄ ນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຖະຈຍັ ຘຼຄ, ຅ຄັ ນທະ຋າຌບຄ ຂບຄຽຑຄ. +ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຂາ຺ໄ ເ຅ຽຌບໄ ປບໄ ຄຂບຄຽຑຄຽຑໃ ບເນຽໄ ກຈີ ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ ຾ຖະປບໄ ຄຽຑຄແຈຊໄ ກຉບໄ ຄຉາຓ ຃ທາຓນຓາງ ຾ຖະ ຘະ຾ຈຄບາຖຓ຺ ເຌຽທຖາປບໄ ຄຽຑຄແຈດໄ າຄຊກຉບຄ. ກາຌຘບຌປບໄ ຄຽຑຄຌີໄ ຃ູຉບໄ ຄຑະງາງາຓຘບຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຽກຈິ ຃ທາຓຓໃ ທຌຆໃ ຌ , ຽຂາ຺ໄ ເ຅຃ທາຓນຓາງຂບຄຽຑຄ, ຉບຄຑະງາງາຓຍໃ ເນຌໄ ກັ ປຼຌປບໄ ຄຏຈິ , ຾ຖະ ຃ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຽນຌັ ຃ທາຓຘາ຃ຌັ ຂບຄບາຖຓ຺ ຾ຖະ ຃ທາຓປູຘໄ ກຶ ຅າກ ຍຈ຺ ຽຑຄ຋ໃ ປີ ບໄ ຄ ຆໃ ຄຶ ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຑເ຅ນາົ ງຂຌຶໄ . ເຌກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຽຑຄ຃ູຍໃ ຃ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌປບໄ ຄຘຼຄຉໃ າ ນົ ຘູຄຽກຌີ ແຎຽຑາະ຅ະ ຓຏີ ຌ຺ ຘະ຋ບໄ ຌ ເນ຾ໄ ກໃ ນບົ ຈຘຼຄຂບຄຌກັ ປຼຌ ຘະຌຌັໄ ຃ູຘບຌ຃ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄຘຼຄຂບຄຉຌ຺ ຽບຄ ຾ຖະ ຅າ຾ຌກຘຼຄຂບຄຉຌ຺ ເຌກາຌ ປບໄ ຄ ຆໃ ຄຶ ກາຌປບໄ ຄຽຑຄ຅ະຑຈັ ຋ະຌາຘຼຄຂບຄຉຌ຺ ຂຌຶໄ ຽຖບໄ ງໂ. ຊາໄ ຌກັ ປຼຌແຈຑໄ ຈັ ຋ະຌາກາຌຈາໄ ຌກາຌປບໄ ຄນຖາງ ,ຓຌັ ກ 33

຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓຎີ ະຘຍ຺ ກາຌເຌກາຌປບໄ ຄຽຑຄແຈຈໄ ຽີ ຑຄ຋ໃ ຅ີ ະຐິກ ຾ບຍປບໄ ຄຌຌັໄ ບາຈ຅ະແຈ຅ໄ າກຽ຋ຍັ ນຖ຅າກກາຌ ຘບຌຂບຄ຃ູ຋ໃ ປີ ບໄ ຄດໃ າຄຊກຉບໄ ຄ ຘະຌຌັໄ ຖະຈຍັ ກາຌປຼຌ ເຌຓຈັ ຋ະງຓ຺ ຌຓີໄ ຃ີ ທາຓຘາ຃ຌັ ນົາງ ບາຈຽທາ຺ໄ ແຈທໄ ໃ າປຼຌ ຽຑໃ ບກາຌຑຈັ ຋ະຌາຍໃ ຾ຓໃ ຌກາຌປບຄນົຌິໄ . *຃າ຾ຌະຌາເຌກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາ + ຃ຘູ ບຌ຃ທຌ຾ຌະຌາເນຌໄ ກັ ປຼຌປູທໄ ຋ິ ກີ າຌຒັຄຽຑຄຽຑໃ ບເນຓໄ ຃ີ ທາຓປູຑໄ ຌໄ ຊາຌເຌກາຌຒັຄຽຑຄເຌ ຖະຈຍັ ຉໃ າຄໂ , ກາຌ຃ຌ຺ໄ ນາຘໃ ຄິ ຉໃ າຄໂ຅າກຍຈ຺ ຽຑຄ຋ໃ ຒີ ັຄ຋ໃ ຌີ ບກຽນຌບ຅າກຽຌບໄ ປບໄ ຄຽຆໃ ຌັ ບຄ຺ ຎະກບຍຂບຄຈຌ຺ ຉຽີ ຎັຌຉຌ຺ໄ . + ຆ຾ີໄ ຅ຄຽຊຄິ ທ຋ິ ກີ າຌປບໄ ຄ, ຋ຄັ ຽຌບໄ ປບໄ ຄ, ຋າຌບຄ, ນທົ ກັ ຉບຌຂບຄຽຑຄ + ບະ຋ຍິ າງຖກັ ຘະຌະຉໃ າຄໂຂບຄຽຑຄຽຆໃ ຌັ : ທກັ , ຉບຌ , ຅ຄັ ນທະ, ຖະຈຍັ ຘຼຄ ຉາຓຉທ຺ ຿ຌຈ. - ຽຑຄຌຘີໄ ຌັໄ ຃ທຌປບໄ ຄເນ຅ໄ ຍ຺ ຾ຉຊາໄ ຽຎັຌຽຑຄ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທາຓງາທ຃ທຌ຾ຍໃ ຄຽຌບໄ ປບໄ ຄບບກຽຎັຌ຋ໃ ບຌ ຉາຓ຃ທາຓຽນຓາະຘຓ຺ ເຌຽທຖາຐຶກປບໄ ຄຊາໄ ຌກັ ປຼຌປບໄ ຄຏຈິ ຃຃ູ ທຌຎໃ ບງເນຌໄ ກັ ປຼຌປບໄ ຄ຅ຍ຺ ຽຑຄກໃ ບຌ຾ຖທໄ ຅ໃ ຄິ ຈຈັ ຾ຎຄເນໄ ຍໃ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຅ະ ຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຍໃ ກາໄ ຘະ຾ຈຄບບກເຌ຃ຄັໄ ຉໃ ແຎ. - ຊາໄ ນາກຓຍີ ຌັ ນາຽກຈີ ຂຌຶໄ ເຌຖະນທໃ າຄກາຌຐຶກ຾ບຍປບຄຽຑຄ ຃ູ຃ທຌຆບກນາຆໃ ບຄ຋າຄຽຑໃ ບ຾ກແໄ ຂເນ຋ໄ ຌັ ຽທຖາ. - ເນຌໄ ກັ ປຼຌປບໄ ຄຽຑຄ຃ຌເນຓໃ ນົຄັ ຅າກ຾ກແໄ ຂຍຌັ ນາ຾ຖທໄ ນຄົັ ຅າກຌຌັໄ ຃ເູ ນຌໄ ກັ ປຼຌປບໄ ຄ຃ຌບກີ ຑບໄ ຓ຋ຄັ ຘະ຾ຈຄ຋ໃ າ ຋າຄບາຖຓ຺ ຾ຖະ຃ທາຓປູຘໄ ກຶ ແຎຑບໄ ຓໂກຍັ ກາຌປບໄ ຄຽຑຄເນຊໄ ກກຍັ ຖະຈຍັ ຘຼຄ, ຅ຄັ ນທະ ຽຌບໄ ປບໄ ຄ ຾ຖະບໃ ຌໂຽຑໃ ບ ຎະຽຓຌີ ຃ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ຂບຄຌກັ ປຼຌ. - ຃ູຽບາ຺ ກຈິ ຅ະກາບໃ ຌໂຽຂາ຺ໄ ຓາເຆເໄ ຌຽທຖາຘບຌປບໄ ຄຽຆໃ ຌັ : ບາຈ຅ະເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈນໄ ຌົີໄ ຽ຃ໃ ບຄ ຈຌ຺ ຉຎີ ະຽຑຈບໃ ຌໂຽຑໃ ບ ຎະກບຍຽຂາ຺ໄ ກຍັ ກາຌປບໄ ຄ. - ຽຓໃ ບຌກັ ປຼຌຘາຓາຈປບໄ ຄຽຑຄແຈດໄ ໃ າຄຊກຉບໄ ຄ຾ຖທໄ ຃ທຌຽຖໃ ຓີ ເນຓໄ ກີ າຌປບໄ ຄຎະຘາຌຘຼຄແຎ ຑບໄ ຓຆໃ ຄຶ ກາຌປບໄ ຄຽຑຄ ຎະຘາຌຌຉີໄ ບໄ ຄເຆຎໄ ະຘຍ຺ ກາຌ຿ຈງກາຌຒັຄຽຑຄ຋ໃ ຄີ ໃາງໂຽຘງກໃ ບຌ ຽຆໃ ຌັ ຽຑຄ຋ໃ ຘີ ຌັໄ ຾ຖະ ປບໄ ຄຄໃາງຽຑໃ ບຌກັ ປຼຌຘາຓາຈ ຾ງກຘຼຄແຈໄ ຾ຖະ ຅ະຽປຈັ ເນປໄ ບໄ ຄແຈຄໄ ໃາງຂຌຶໄ . ກາຌຽຖບກປບໄ ຄຽຑຄ ເຌກາຌຽຖບກຽຑຄປບໄ ຄ ຃ທຌ຾຋ຈຽນຓາະກຍັ ຘໃ າກຍັ ບາງຸ ຾ຖະ ຅າກຘະຑາຍຉທ຺ ຅ຄິ ຂບຄຌກັ ປຼຌ ແຖງະຘຼຄຂບຄຽຑຄ ຍໃ ຃ທຌຓແີ ຖງະນໃ າຄກຌັ ນາົ ງ ຽຑາະທໃ າ ຊາໄ ຿ຖງະຘຼຄງາທຽກຌີ ແຎ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌ ປບໄ ຄຽຑຄນຖຄ຺ ຘຼຄແຈ.ໄ ຍຈ຺ ຽຑຄ ຉບໄ ຄຽຎັຌຽຑຄ຋ໃ ປີ ຼຌຄໃາງ, ຓໃ ທຌ, ຅ໃ ຄໃາງຘໃ ທຌນາົ ງຉບໄ ຄຽຎັຌຽຑຄ຋ໃ ຂີ ຼຌເຌ ຅ຄັ ນທະ 2/4, 4/4 ຘໃ ທຌ 3/4 ຾ຓໃ ຌຓີ ນຌບໄ ງ. ຃ທຌຌາຽຑຄ຋ໃ ຓີ ກີ າຌຑທ຺ ຑຌັ ກຍັ ທຆິ າຉໃ າຄໂຓາຘບຌ຃ູຘບຌ ຉບໄ ຄຽຎັຌຏູຆໄ ບກປູ ໄ ຾ຖະ ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ຽຑຄຉໃ າຄໂ ຽຑໃ ບຌາຓາຘບຌເນ຾ໄ ກໃ ຌກັ ປຼຌນຍົ ຈ຺ ຽຑຄຌຌັໄ ບາຈ຅ະ຾ຓໃ ຌຽຑຄ຋ໃ ີ ຃ູ຃ທຌ຃ຌ຺ໄ ຃ຈິ ຎະຈຈິ ຾ຉໃ ຄຂຌຶໄ ຓາຽບຄ. ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຎະກບຍຽຑຄຘາຖຍັ ຌກັ ປຼຌເຌຖະຈຍັ ຓຈັ ຋ະງຓ຺ ຌຌີໄ ກັ ປຼຌ຅ະຓກັ ກຈິ ຅ະກາຌນີໄ າົ ງ ກທໃ າກຈິ ຅ະກ ປບໄ ຄຽຑຄ ຾ຖະ ນຌົີໄ ຈຌ຺ ຉີ ຿ຈງຘະຽຑາະກຈິ ຅ະກາກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຎະກບຍຽຑຄຘາຓາຈຆໃ ທງ ເນກໄ າຌປຼຌປູຈໄ ທໄ ງຈຌ຺ ຉີ 34

ຂບຄຌກັ ປຼຌແຈຈໄ ີ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຃ຘູ ບຌ຃ທຌຌາເຆກໄ ຈິ ຅ະກາເນນໄ າົ ງປູຍ຾ຍຍກາຌຘບຌ , ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ ຾ຖະ ກາຌຒບໄ ຌ ຉໃ າຄໂຽຆໃ ຌັ : ກາຌ຾ຖໃ ຌ, ກາຌຽຉຌັໄ , ງາ້ໃຄ, ຃າຌເນຽໄ ຂາ຺ໄ ກຍັ ຅ຄັ ນທະຽຑຄ, ຓກີ າຌນຌົີໄ ຽກຓຎະກບຍຽຑຄ ຾ຖະບໃ ຌໂ. - ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກໃ ຼທກຍັ ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຌກັ ປຼຌ຅ະຓ຃ີ ທາຓຘະນຌກຸ ຘະນຌາຌ. ຃ທາຓຽຑຈີ ຽຑຌີ ກຍັ ກາຌປຼຌ ຅ະຓ຃ີ ທາຓປູຘໄ ກຶ ທໃ າ ຈຌ຺ ຉຽີ ຎັຌທຆິ າ຋ໃ ຍີ ໃ ງາກ ຾ຖະຍໃ ຽຍໃ ບ ຃ບູ າຈຘຄັ ຽກຈຽນຌັ ແຈກໄ າຌຑຈັ ຋ະຌາກາຌຈາໄ ຌຈຌ຺ ຉຂີ ບຄ ຌກັ ປຼຌແຈນໄ ຌບໄ ງນົາງຘໃ າເຈ ຿ຈງຏໃ າຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ, ຾ຉໃ ຍາຄ຃ຄັໄ ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ຅ະຽຎັຌ ຑຼຄກຈິ ຅ະກາຎະກບຍ ຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ ຊາໄ ຓ຅ີ ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄກາຌປຼຌເຌຽຖໃ ບຄບໃ ຌ. - ເຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຌີໄ ຓດີ ໃ ູນົາງ຾ຍຍ຾ຉໃ ຃ຘູ ບຌ຃ທຌ຾ຌະຌາກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຑຼຄຽຖກັ ນຌບໄ ງຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ , ຽຑໃ ບເນໄ ຌກັ ປຼຌຽຎັຌຏູ຃ໄ ຌ຺ໄ ຃ຈິ ນາທ຋ິ ກີ າຌຽ຃ໃ ບຌແນທຂຌຶໄ ຓາຽບຄ.. ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຌີໄ ຍໃ ຾ຓໃ ຌເຆຽໄ ຎັຌຑຼຄທ຋ິ ກີ າຌບບກກາ ຖຄັ ກາງຑຼຄດໃ າຄຈຼທ ຾ຉໃ ຽຎັຌກາຌຐຶກກຖິ ງິ າຉບຍຘະນຌບຄຘຼຄຈຌ຺ ຉຂີ ບຄຌກັ ປຼຌບກີ ຈທງ. ຃າ຾ຌະຌາເຌກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທປໃ າຄກາງຎະກບຍຽຑຄ ຃ູຽຎີຈຽ຋ຍັ ນປົ ບໄ ຄຽຑຄເນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄ຾ຖທໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຘະ຾ຈຄ຋ໃ າ຋າຄກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຎະກບຍຽຑຄ ຉາຓ ຅ຌິ ຉະຌາກາຌ. ຅າກຌຌັໄ ຃ູ຅ໃ ຄຶ ຃ໃ ບງ຾ຌະຌາ ຾ຖະບະ຋ຍິ າງຑຌໄ ຊາຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຖກັ ຘະຌະຉໃ າຄໂ຋ໃ ີ ຽນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຍຈ຺ ຽຑຄເນຌໄ ກັ ປຼຌປູ຾ໄ ຖທໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽ຃ໃ ບຌແນທ຃ຌບກີ . - ຃ທຌຌາເຆກໄ ຈິ ຅ະກາກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ຋ໃ ຓີ ນີ ົາງປູຍ຾ຍຍ຿ຈງຽຌຌັໄ ນຌກັ ເຌຽຖໃ ບຄ຅ຄັ ນທະຽຑຄຽຎັຌ ຅ຈຸ ນຌກັ ຾ຉໃ ຖະ ຾ຍຍກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ຃ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຽໄ ຃ໃ ບຌແນທ຃ຌນາົ ງໂ຃ຄັໄ ຽຑໃ ບເນຽໄ ກຈີ ຋ກັ ຘະກາຌ ຽ຃ໃ ບຌແນທດໃ າຄຽນຓາະ ຘຓ຺ ຾ຖະຓຖີ ຖີ າເຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ຋ໃ ຈີ .ີ - ຌບກ຅າກຌ຃ີໄ ຃ູ ທຌ຾ຌະຌາເນຌໄ ກັ ປຼຌຓກີ າຌຽ຃ໃ ບຌແນທຽນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ບຄ຺ ຎະກບຍຉໃ າຄໂຂບຄ ຽຑຄຽຆໃ ຌັ : ຅ຄັ ນທະ , ຋າຌບຄ, ກາຌຎະຘາຌຘຼຄ ຾ຖະ ປູຍ຾ຍຍບໃ ຌໂ. - ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽ຃ໃ ບຌແນທຎະກບຍຽຑຄ຿ຈງເຆຑໄ າກຘໃ ທຌຉໃ າຄໂຂບຄປໃ າຄກາງຘະ຾ຈຄ຋ໃ າ຋າຄຎະ ກບຍຽຑຄເຌກາຌຈາ ຽຌຌີ ກຈິ ຅ະກາກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ ຃ູຍໃ ຃ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຽ຃ໃ ບຌແນທຈຌ຺ ນາົ ງຽກຌີ ແຎ. - ຾ຌະຌາເນຌໄ ກັ ປຼຌເຆຘໄ ທໃ ຌຉາ້ໃຄໂຂບຄປໃ າຄກາງ ຽປຈັ ຋ໃ າ຋າຄຎະກບຍ຿ຈງຽຌຌັໄ ເນຽໄ ຂາ຺ໄ ກຍັ ຈຌ຺ ຉີ ຾ຖະ຅ຄັ ນທະເນໄ ນົາງ຋ໃ ຘີ ຸຈ ຾ຖະຽຎັຌກາຌຽປຈັ ຋ໃ າ຋າຄແຎຉາຓ຅ຌິ ຉະຌາກາຌຂບຄຌກັ ປຼຌຽບຄ.. - ຃ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຽ຃ໃ ບຌແນທເຌ຋ໃ າ຋ໃ ຄີ ໃາງ ຾ຖະ ຾ຉກຉໃ າຄກຌັ ຽຆໃ ຌັ : ກາຌງໃ າຄບາຈ຅ະງໃ າຄຘຌັໄ ໂ ງາທໂ , ແຎນຌາໄ , ຊບງນຄົັ , ແຎຆາໄ ງ, ຾ຖະ ຂທານົບໃ ຌໂ ຋ຄັ ຌກີໄ ຽຑາະທໃ າຊາໄ ຌກັ ປຼຌແຈຽໄ ຃ໃ ບຌແນທ຋ໃ າ຋ໃ ງີ າກ ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓີ ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ກາຌຽປຈັ ຋ໃ າ຋າຄນາົ ງກທໃ າ຃ຈິ ຌຍຈ຺ ຽຑຄ. - ຃ທຌຌາຽບາ຺ ກາຌຽຉຌັໄ ນົກາຌຒບໄ ຌຑຌໄ ຽຓບຄຓາຌາເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌກຈິ ຅ະກາກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ. 2.2 ຈາຽຌຌີ ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ.ິ ກາຌ຅ຈັ ຾ຖະ ກາຌຈາຽຌຌີ ກຈິ ຅ະກາກາຌຘບຌຽຎັຌຘໃ ຄິ ຅າຽຎັຌ ຾ຖະ ຘາ຃ຌັ ເຌກາຌປຼຌ-ກາຌ ຘບຌຏຌ຺ ຂບຄກາຌ ປຼຌ-ກາຌຘບຌ຅ະຍຌັ ຖຸຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ນຍົ ໃ ຌຌັໄ ຾ຓໃ ຌຂຌຶໄ ກຍັ ກາຌ຅ຈັ ຾ຖະ ກາຌຈາຽຌຌີ ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌ ຘບຌຂບຄ຃ູ. 35

ກ. ກາຌ຃ຈັ ຽຖບກກຈິ ຅ະກາ ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ຾ຓໃ ຌຂຌຶໄ ດໃ ູກຍັ ຃ູທໃ າ ຅ະ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາ຾ຌທເຈ຅ໃ ຄິ ຅ະຽນຓາະ ຘຓ຺ ກຍັ ຽຌບໄ ເຌ ຽທຖາ ຾ຖະ ຽນຓາະກຍັ ຖະຈຍັ ຃ທາຓປຍັ ປູຂໄ ບຄຌກັ ປຼຌ ຽຑໃ ບຘາໄ ຄ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ເນ຾ໄ ກໃ ຌກັ ປຼຌ ເຌຽທຖາຈາຽຌຌີ ກຈິ ຅ະ ກາ, ຘະຌຌັໄ ຃ຉູ ບໄ ຄຎະຉຍິ ຈັ ຉາຓນົກັ ກາຌຍາຄດໃ າຄຈໃ ຄັ ຌີໄ : - ເນຓໄ ຏີ ຌ຺ ຋າຄຈາໄ ຌກາຌຑຈັ ຋ະຌາກາຌ຋ຸກໂຈາໄ ຌຍໃ ຃ທຌຽຌຌັໄ ເຘໃ ກາຌຑຈັ ຋ະຌາກາຌ຾ຉໃ ຑຼຄ ຈາໄ ຌຈຼທ. - ເນຓໄ ຃ີ ທາຓນຓາງກຍັ ຌກັ ປຼຌ, ຘາໄ ຄເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓຘຌ຺ ເ຅ ຾ຖະເນແໄ ຈຽໄ ຂາ຺ໄ ປໃ ທຓກາຌຽ຃ໃ ບຌ ແນທກຈິ ຅ະກາຉໃ າຄໂ຋ຸກໂ຃ຌ຺ . - ເນຽໄ ນຓາະກຍັ ຖະຈຍັ ຃ທາຓປຍັ ປູຂໄ ບຄຌກັ ປຼຌ຾ຉໃ ຖະຘໃ າບາງຸ ຾ຖະ ແຖງະຑຈັ ຋ະຌາກາຌຂບຄ ຌກັ ປຼຌ - ເນຘໄ ບຈ຃ໃ ບຄກຍັ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄທຆິ າເຌ຾ຉໃ ຖະຆຌັໄ ປຼຌ. - ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຐໄ ິກ຋ກັ ຘະຂຌັໄ ຑຌໄ ຊາຌ, ຽຎັຌຏູຌໄ າ, ຽຎັຌຏູຉໄ າຓ. - ກາຌ຅ຈັ , ກາຌຈາຽຌຌີ ກາຌຘບຌ຃ທຌ຃າຌຄຶ ຽຊຄິ ຃ທາຓງາກ ຄໃາງຉາຓ຃ທາຓຘາຓາຈຂບຄຌກັ ປຼຌຽຑໃ ບ຃ທາຓຘາຽຖຈັ ຂບຄຌກັ ປຼຌກ຃ຏຌ຺ ຘາຽຖຈັ ຂບຄ຃ູ. ຂ. ນກົັ ເຌກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາ ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາເຌຍຈ຺ ຘບຌ ຽຎັຌຽຌບໄ ເຌ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ນາົ ງ຋ໃ ຘີ ຸຈດໃ າຄນຌໃ ຄຶ ຂບຄກາຌຘບຌ ຽຑາະທໃ າເຌ ຽທຖາຘຈິ ຘບຌ ຉທ຺ ຅ຄິ ຘໃ ຄິ ຋ໃ ຽີ ກຈີ ຂຌຶໄ ເຌນບໄ ຄປຼຌ ຃ຂຌັໄ ຉບຌຉໃ າຄໂຂບຄກຈິ ຅ະກາ຋ໃ ແີ ຈຘໄ ະຽນຌແີ ທເໄ ຌຍຈ຺ ຘບຌ ຌຌັໄ ຽບຄ. ນົກັ ເຌກາຌ ຘະຽນຌກີ ຈິ ຅ະກາເຌ ຍຈ຺ ຘບຌ ( ຾ຏຌກາຌຘບຌ ) ຓຈີ ໃ ຄັ ຌີໄ : 1. ຂຌັໄ ຉບຌຂບຄກາຌຘະຽໜກີ ຈິ ຅ະກາ ຂຌັໄ ຉບຌຂບຄກາຌຘະຽນຌກີ ຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຎະກບຍຈທໄ ງ 3 ຂຌັໄ ຉບຌຈໃ ຄັ ຌີໄ : - ຂຌັໄ ຌາ: ເຌຂຌັໄ ຋າບຈິ ຂບຄກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຽຎັຌຂຌັໄ ກຼຌເນຌໄ ກັ ປຼຌກຼຓຑບໄ ຓ຋ໃ ຅ີ ະຎະ ຉຍິ ຈັ ກຈິ ຅ະກາ ນົ ປຼຌປູຘໄ າຖະຈຌ຺ ຉີ, ຃ທຌເຆຽໄ ທຖາເຌຂຌັໄ ຌຎີໄ ະຓາຌ 3 - 5 ຌາ຋ີ ຽທາ຺ໄ ດໃ າຄນຌໃ ຄຶ ຾ຓໃ ຌຂຌັໄ ຌາ ຽຂາ຺ໄ ຘໃ ູຍຈ຺ ປຼຌ, ກຈິ ຅ະກາ ເຌຂຌັໄ ຌີໄ ບາຈ຅ະຽຎັຌກາຌ຋ຍ຺ ຋ທຌຘໃ ຄິ ຉໃ າຄໂ ຋ໃ ຌີ ກັ ປຼຌແຈປໄ ຼຌຏໃ າຌຓາເຌຆໃ ທ຺ ຿ຓຄກໃ ບຌຌຌັໄ ບາຈ຅ະຽຎັຌ຋ກັ ຘະ ນົີ ຘາຖະບໃ ຌີ ໂຂບຄຈຌ຺ ຉ.ີ - ຂຌັໄ ຘບຌ : ແຈ຾ໄ ກໃ ຂຌັໄ ຉບຌກາຌຘະຽນຌນີ ທ຺ ຂໄ ຾ຖະ ຖາງຖະຼຈຂບຄກາຌຎະຉຍິ ຈັ ກຈິ ຅ະກາ຾ຉໃ ຖະຂຌັໄ ຋ໃ ຌີ ກັ ປຼຌ ຅ະປຼຌປູ.ໄ ເຌຂຌັໄ ຉບຌຌີໄ ບາຈເຆຽໄ ທຖາ຋ໃ ຓີ ດີ ໃ ູຽກບຍໝຈ຺ . ກຈິ ຅ະກາເຌຂຌັໄ ຌ຃ີໄ ທຌຓນີ າົ ງ ປູຍ຾ຍຍຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌຓີ ກາຌຎໃ ຼຌ຾ຎຄກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຉໃ າຄໂ ຾ຖະຽຑໃ ບຽປຈັ ເນກໄ ຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌ ຘບຌຍໃ ຽຎັຌຉານຌາໄ ຽຍໃ ບ ຾ຖະ ຽຎັຌ ນົກັ ຂບຄກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ.ີ 36

ເຌ຾ຉໃ ຖະຆໃ ທ຺ ຿ຓຄປຼຌຂບຄກາຌຎະຉຍິ ຈັ ກຈິ ຅ະກາ຋ກັ ຘະຈຌ຺ ຉ຃ີ ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຿ີ ບກາຈແຈຽໄ ຂາ຺ໄ ຓາຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ ເນນໄ າົ ງຽ຋ໃ າ຺ ຋ໃ ຅ີ ະນາົ ງແຈ.ໄ ເຌຌບີໄ າຈ຅ະຽຌຌັໄ ນຌກັ ຋ກັ ຘະເຈ຋ກັ ຘະນຌໃ ຄຶ ຿ຈງຘະຽຑາະກແຈ.ໄ ຽຑາະທໃ າເຌ຾ຉໃ ຖະ຃ຄັໄ ຂບຄກາຌປຼຌບາຈ຅ະຓຽີ ຌບໄ ເຌ຋ໃ ຅ີ ະປຼຌນົາງນທ຺ ຂຆໄ ໃ ຄຶ ກຈິ ຅ະກາເຌ຾ຉໃ ຖະນທ຺ ຂ຃ໄ ທຌ ຓ຃ີ ທາຓ຾ຉກຉໃ າຄກຌັ ຾ຖະ ຖະນທໃ າຄກາຌຘບຌຽຌບໄ ເຌ ຾ຉໃ ຖະນທ຺ ຂບໄ າຈຓກີ ຈິ ຅ະກາບໃ ຌ ຓາຘະນຖຍັ ຽຂາ຺ໄ ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຎໄ ໃ ຼຌບຖິ ງິ ະຍຈ຺ ນົ ແຈຑໄ ກັ ຏໃ ບຌຘະນຓບຄແຎຌາຽຆໃ ຌັ : ເນຌໄ ກັ ປຼຌປບໄ ຄຽຑຄຘຌັໄ ໂນນົ ຌົິໄ ຽກຓ ບໃ ຌໂ຋ໃ ຽີ ນຌັ ທໃ າຓ຃ີ ທາຓຘາຑຌັ ກຍັ ກຈິ ຅ະກາ ກາຌປຼຌກາຌຘບຌເຌນທ຺ ຂຌໄ ຌັໄ . ກຈິ ຅ະກາ຋ໃ ຃ີ ູຌາຓາຘະນຖຍັ ຽຂາ຺ໄ ຌຌັໄ ຃ທຌຓ຅ີ ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຽຑໃ ບຽຘຓີ ຘາໄ ຄເຌກາຌປຼຌປູ ໄ ນົຽຑໃ ບທາຄຑຌໄ ຊາຌຍາຄຘໃ ຄິ ຍາຄດໃ າຄ ຽຑໃ ບກາຌປຼຌປູຽໄ ຌບໄ ເຌເຌກາຌປຼຌ຃ຄັໄ ຉໃ ແຎຌາບກີ . ກຈິ ຅ະກາເຌຂຌັໄ ຉບຌຌບີໄ າຈ຅ະຎະຉຍິ ຈັ ຿ຈງເນຌໄ ກັ ປຼຌ ຎະຉຍິ ຈັ ຽຎັຌຍຸກ຃ຌ຺ , ຽຎັຌກໃ ຸຓ ນົ຋ີ ຄັ ນຓຈ຺ ເຌຆຌັໄ ປຼຌ, ຽຑໃ ບເນຓໄ ກີ ຈິ ຅ະການົາງປູຍ຾ຍຍ. - ຂຌັໄ ຘະນຖຸຍ: ແຈ຾ໄ ກໃ ກຈິ ຅ະກາເຌຂຌັໄ ຘຸຈ຋າໄ ງກໃ ບຌ຅ະໝຈ຺ ກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌເຌຆໃ ທ຺ ຿ຓຄ ຌຌັໄ ໂ. ບາຈ຅ະທຈັ ກຈິ ຅ະກາບບກຓາເຌປູຍຂບຄກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ກາຌປຼຌເຌຆໃ ທ຺ ຿ຓຄປຼຌຌຌັໄ ໂ ນົ຅ະຽຎັຌ ກຈິ ຅ະກາ຋ໃ ຘີ າຓາຈ ຖທຍປທຓ຾ຌທ຃ຈິ ຘາ຃ຌັ ຋ໃ ແີ ຈປໄ ຼຌປູແໄ ຎເຌຆໃ ທ຺ ຿ຓຄປຼຌຌຌັໄ ຆໃ ຄຶ ບາຈ຅ະຽຎັຌກາຌປບໄ ຄ ຽຑຄນກົ າຌຎະຉຍິ ຈັ ກຈິ ຅ະກາ ຽຂາ຺ໄ ຅ຄັ ນທະບຌັ ເຈບຌັ ນຌໃ ຄຶ ກແຈໄ ນົບາຈ຅ະຽຎັຌກາຌຘະນຖຸຍ຃ຌກໃ ຼທກຍັ ຍຌັ ນາຂບຄ ຽຌບໄ ເຌຍຈ຺ ປຼຌ຋ຄັ ນຓຈ຺ ຋ໃ ີ ປຼຌເຌຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຌຌັໄ ກໃແຈ.ໄ 2. ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌຘບຌ ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ຃ີ ທຌຎະຉຍິ ຈັ ຉາຓນກົັ ກາຌຈໃ ຄັ ຉໃ ແຎຌີໄ : - ກຈິ ຅ະກາ຋ໃ ຘີ ະຽໜຘີ ຼຄກໃ ບຌຘຌັ ງາຖກັ ຈຌ຺ ຉຽີ ຎັຌຘຌິ ຖະຎະກາຌຒັຄກໃ ຼທຂບໄ ຄ຿ຈງກຄ຺ ກຍັ ຘຼຄ. ຘຼຄຍໃ ຘາຓາຈຊໃ າງ ຋ບຈ, ຽກຍັ ແທເໄ ຌຖກັ ຘະຌະຂບຄຘໃ ຋າຄຈາໄ ຌຑາຘາແຈໄ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຅ໃ ຄິ ຅າຽຎັຌ຋ໃ ຅ີ ະຉບໄ ຄຊໃ າງ ຋ບຈຘຼຄຽຎັຌຘຌັ ງາຖກັ ຋ໃ ີ ຘາຓາຈຍຌັ ຋ກຶ ເຌຖກັ ຘະຌະຑາຘາ ຘະຌຌັໄ ເຌກາຌປຼຌຈຌ຺ ຉ຅ີ ໃ ຄິ ຃ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌ ແຈຒໄ ັຄ ຾ຖະ ປຍັ ປູກໄ ໃ ຼທກຍັ ຘຼຄ ຈຌ຺ ຉຽີ ຘງກໃ ບຌ຅ໃ ຄຶ ຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ຉທ຺ ຿ຌຈ. ກາຌປຼຌຈຌ຺ ຉເີ ຌຖກັ ຘະຌະຌຆີໄ ໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຓໄ ຾ີ ຌທ຃ຈິ ກໃ ຼທກຍັ ຘຼຄ ຆໃ ຄຶ ຽຎັຌນທ຺ ເ຅຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ຂບຄຈຌ຺ ຉແີ ຈໄ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ , ກາຌປຼຌຈຌ຺ ຉີ, ຿ຈງ ຽຖໃ ຓີ ຉຌ຺ໄ ຅າກກາຌປຼຌຘຌັ ງາຖກັ ຋າຄຈາໄ ຌຉທ຺ ຿ຌຈ ຈຌ຺ ຉກີ ໃ ບຌ຅ໃ ຄິ ຽຎັຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ຃ີ ຃ູ ທຌນົກີ ຽທຌັໄ . ຽຓໃ ບຌກັ ປຼຌຓີ ຾ຌທ຃ຈິ ກໃ ຼທກຍັ ຘຼຄ຾ຖະ຿ຌຈຈຌ຺ ຉ຾ີ ຖທໄ ຅ໃ ຄຶ ຃ໃ ບງຽຖໃ ຓີ ຘບຌ ຋ກັ ຘະກາຌບໃ າຌ຿ຌຈຆໃ ຄຶ ຊທໃ າຽຎັຌ຋ກັ ຘະ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ນົາງເຌຈຌ຺ ຉບີ ກີ ຍຌັ ນານຌໃ ຄຶ ຃ ກາຌປຼຌຈຌ຺ ຈ຃ີ ທຌເຆນໄ ົກັ ກາຌປຍັ ປູຈໄ າໄ ຌຑາຘາ. ຽປາ຺ ຅ະຽນຌັ ແຈທໄ ໃ າຽຈກັ ປຼຌປູຑໄ າຘາ຅າກກາຌຒັຄ຅ຌ຺ ຘາຓາຈຽທາ຺ໄ ແຈຆໄ ໃ ຄຶ ຎຼຍກຍັ ຈຌ຺ ຉ຃ີ ຒັຄຽຑຄ ຾ຖະປບໄ ຄ ແຈກໄ ໃ ບຌ຅ໃ ຄຶ ຐຶກ຾ບຍບໃ າຌ ຾ຖະ ຂຼຌ຿ຌຈເຌຽທຖາຉໃ ຓາ. + ຌບກ຅າກຌີໄ ກາຌປຼຌຘຌັ ງະຖກັ ຋າຄຈາໄ ຌຈຌ຺ ຉ຃ີ ທຌເຆຘໄ ຌັ ງາຖກັ ຋ໃ ຌີ ກັ ປຼຌ ຘາຓາຈຽຂາ຺ໄ ເ຅ ຄໃາງກໃ ບຌ ຅າກຌຌັໄ ຅ໃ ຄິ ຃ໃ ບງປຼຌປູຽໄ ຊຄິ ຉທ຺ ຿ຌຈເຌຽທຖາຉໃ ຓາກາຌປຼຌຽຎັຌຂຌັໄ ຉບຌຽຆໃ ຌັ ຌຆີໄ ໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌ ຓຑີ ຈັ ຋ະຌາກາຌກໃ ຼທກຍັ ຾ຌທ຃ຈິ ຃ທາຓຘາຑຌັ ຂບຄຘຼຄ຾ຖະຘຌັ ງາຖກັ ຄໃາງຂຌຶໄ ຘະຌຌັໄ ກາຌປຼຌຈຌ຺ ຉ຅ີ ໃ ຄິ ຓີ ຽ຋ກັ ຌກິ ທ຋ິ ຉີ ໃ າຄໂດໃ າຄນທົ ຄນົາງ ຋ໃ ຃ີ ູ຃ທຌຌາເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌກາຌຘຈິ ຘບຌຉທ຺ ຅ຄິ . - ຌກັ ປຼຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓເຌກຈິ ຅ະກກາ າຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາ຋ກັ ຘະ຋າຄຈຌ຺ ຉີ ຃ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຓຘີ ໃ ທຌ ປໃ ທຓເຌ ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທກຈິ ຅ະກາຉໃ າຄໂ ຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌ຿ຈຓໄ ຿ີ ບກາຈປຼຌປູ ໄ ຾ຖະ ຐຶກຐ຺ຌ຋ກັ ຘະຈາໄ ຌຈຌ຺ ຉ.ີ 37

+ ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາ຃ທຌຑະງາງາຓເນຌໄ ກັ ປຼຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ຾ຖະຽຎັຌຏູຎໄ ະຉຍິ ຈັ ກຈິ ຅ະກາຘທຌ຃ູ ຘບຌຽຎັຌຑຼຄ ຾ຉໃ ຏູ຾ໄ ຌະຌາ ນຖ ຘບຌ຋ຈິ ຘະຈຽີ ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ ຃ຍູ ໃ ຃ທຌຓຍີ ຈ຺ ຍາຈຽຎັຌຏູຈໄ າຽຌຌີ ກຈິ ຅ະກາ຾ຉໃ ຏູຈໄ ຼທ ຿ຈງເນຌໄ ກັ ປຼຌຑຼຄ ຾ຉໃ ຌໃ ຄັ ຒັຄກາຌຍຌັ ງາງຂບຄ຃ຽູ ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ . ຽຌບໄ ເຌ ຾ຖະ ຋ກັ ຘະຈຌ຺ ຉຉີ ໃ າຄໂ຃ທຌເນຓໄ ກີ າຌ ຌາຓາຈຈັ ຾ຎຄຽຎັຌປູຍ຾ຍຍ ກຈິ ຅ະກາ຋ໃ ນີ ຌາໄ ຘຌ຺ ເ຅ ຽຑໃ ບຎະ຿ນງຈເຌກາຌຌາຘະຽນຌຉີ ໃ ຌກັ ປຼຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຘຌ຺ ເ຅ ຾ຖະ ຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຎະຉຍິ ຈັ ກຈິ ຅ະກາຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄ ຆໃ ຄຶ ຆໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌປຼຌປູຽຌບໄ ເຌ ຾ຖະ ຋ຌັ ຘະຈຌ຺ ຉຽີ ນໃ າົ຺ ຌດີໄ ໃ າຄຓ຃ີ ທາຓນຓາງ. + ປູຍ຾ຍຍຂບຄກຈິ ຅ະກາ ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ຋ີ ໃ ນີ ຌາໄ ຘຌ຺ ເ຅຃ທຌຓນີ ົາງປູຍ຾ຍຍຘະນຖຍັ ກຌັ ແຎ ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌຓທຌຆໃ ຌ ກຍັ ກາຌປຼຌ ຾ຖະ ຍໃ ຽຍໃ ບນຌໃ າງຉໃ ກາຌປຼຌ ກຈິ ຅ະກາ຋າຄຈາໄ ຌຈຌ຺ ຉ຃ີ ທຌຎະກບຍແຎຈທໄ ງ ກາຌຒັຄ , ກາຌປບໄ ຄ, ກາຌນົຌິໄ ຈຌ຺ ຉີ, ກາຌຘາໄ ຄຘຌັ , ກາຌບໃ າຌ ຾ຖະ ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຆໃ ຄຶ ຽຎັຌ຋ກັ ຘະຑຌໄ ຊາຌ ຉໃ າຄໂ຋າຄຈາໄ ຌຈຌ຺ ຉ.ີ ຌບກ຅າກ ຌີໄ ບາຈ຅ະຓກີ າຌຌາເຆຌໄ ຋ິ າຌຎະກບຍຈຌ຺ ຉຽີ ຑໃ ບຈຄຶ ຈຈູ ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ຂບຄ ຌກັ ປຼຌ ຿ຈງຘະຽຑາະເຌຖະຈຍັ ຆຌັໄ ປຼຌຌີໄ ຆໃ ຄຶ ຽຎັຌ຋ໃ ຓີ ກັ ຒັຄຌ຋ິ າຌ. ຌ຋ິ າຌຆໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈປໄ ຍັ ຋ຄັ ຃ທາຓຘະນຌກຸ ຘະນຌາຌ ຾ຖະ ຃ທາຓປູ຋ໄ າຄຈາໄ ຌ຋ກັ ຘະ ຈຌ຺ ຉ຃ີ ທຍ຃ຸຓກຌັ ແຎ. - ຃ທາຓຽນຓາະຘຓ຺ ຂບຄກຈິ ຅ະກາຉໃ ຌກັ ປຼຌນົກັ ຘາ຃ຌັ ຎະກາຌນຌໃ ຄຶ ເຌກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາເນໄ ຽນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຖະຈຍັ ຂບຄຌກັ ປຼຌ ຌກັ ປຼຌເຌ຾ຉໃ ຖະຖະຈຍັ ກາຌປຼຌບາຈຓ຃ີ ທາຓ຾ຉກຉໃ າຄກຌັ ເຌຽຖໃ ບຄ ຂບຄກາຌຑຈັ ຋ະຌາກາຌປຍັ ປູ ໄ ຈາໄ ຌຉໃ າຄໂ .. ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ກາຌຌາເຆກໄ ຈິ ຅ະກາຽຎັຌກຈິ ຅ະກາ຾ຍຍເຈກຉາຓເຌ ກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ຃ີ ຃ູ ທຌ຃າຌຄຶ ຽຊຄິ ຃ທາຓຽນຓາະຘຓ຺ ຂບຄຖກັ ຘະຌະກຈິ ຅ະກາ ກຍັ ຌກັ ປຼຌຘະຽນຓີ ຽຑາະທໃ າກຈິ ຅ະກາເຌຖະຈຍັ ຌກັ ປຼຌຓຈັ ຋ະງຌ຺ ຃ທຌຓ຃ີ ທາຓງາກນົາງກທໃ າ ກຈິ ຅ະກາເຌຖະຈຍັ ຌກັ ປຼຌຆຌັໄ ຎະຊຓ຺ , ຽ຋ກັ ຌກິ ເຌກາຌ຅ຈັ ຾ຍຍກຈິ ຅ະກາກຽຎັຌ ຘໃ ທຌນຌໃ ຄຶ ຋ໃ ຽີ ປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽກຈີ ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ເຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ກຈິ ຅ະກາ . ຉທ຺ ດໃ າຄກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາຈຌ຺ ຉີ ຂຌັໄ ຌາຽຂາ຺ໄ ຘໃ ູຍຈ຺ ປຼຌ 1. ຌກັ ປຼຌກຼຓຉທ຺ ປບໄ ຄຽຑຄ຿ຈງກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຘໃ ທຌຉາຄໂຂບຄປໃ າຄກາງ 1.1 ນຓຌູ ຃ແຎປບຍໂ຋ຄັ ຋າຄຈາໄ ຌຆາໄ ງ ຾ຖະ ຈາໄ ຌຂທາ 1.2 ກຓ຺ໄ ນທ຺ ຖຄ຺ ຋າຄນຌາໄ ຾ຖະ ຾ບຌຉທ຺ ແຎຈາຌນົຄັ 1.3 ນຓຌູ ແນຖແຎປບຍໂ 1.4 ນາງເ຅ຽຂາ຺ໄ ເນເໄ ທ ຾ຖະນາງເ຅ບບກຆາໄ ໂ ( ຎະຉຍິ ຈັ 3 -4 ຃ຄັໄ ) 2. ເນຌໄ ກັ ປຼຌຐິກ຾ບຍບໃ າຌຖະຈຍັ ຿ຌຈຘຼຄຉາຓ຋ໃ ຃ີ ກູ າຌຈ຺ ເນໄ (຿ຈ, ຓີ ,ຆບຌ, ຖາ) ຘະຖຍັ ກຌັ ແຎຈທໄ ງທ຋ິ ກີ າຌ ປບໄ ຄຘຼຄບບກ “ຖາ” + ຂຌັໄ ຘບຌ . 3. ຃ູປບໄ ຄຽຑຄເນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄ 2 - 3 ຽ຋ໃ ບ຾ຖທໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌປບໄ ຄຉາຓ. 38

4. ເນຌໄ ກັ ປຼຌປບໄ ຄຽຑຄ ຾ຖທໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌ຾ບຍປບໄ ຄຉາຓຽ຋ໃ ບຖະທກັ , ຽ຋ໃ ບຖະຉບຌຎະຓາຌ 3 - 4 ຽ຋ໃ ບ຾ຉໃ ຉຌ຺ໄ ຅ຌ຺ ຘຸຈຎາງ . 5. ຃ູ ຾ຖະ ຌກັ ປຼຌປບໄ ຄຑບໄ ຓກຌັ ຎະຓາຌ 2 - 3 ຽ຋ໃ ບ . 6. ເນຌໄ ກັ ປຼຌປບໄ ຄຑບໄ ຓກຌັ ຎະຓາຌ 2 - 3 ຽ຋ໃ ບ. 7. ເນຌໄ ກັ ປຼຌປບໄ ຄຽຑຄຎະກບຍ຋ໃ າ຋າຄຉາຓ຅ຌີ ຉະຌາກາຌຽຆໃ ຌັ : ຉຍ຺ ຓ , ຽຉຌັໄ , ຽ຃ໃ ບຌແນທແຎ-ຌາ 8. ຾ຎຄຌກັ ປຼຌບບກຽຎັຌກໃ ຸຓຽຑໃ ບເນ຃ໄ ຌ຺ໄ ຃ຈິ ນາ຋ໃ າ຋າຄຎະກບຍຽຑຄ 9. ຌກັ ປຼຌ຾ຉໃ ຖະກໃ ຸຓຘະ຾ຈຄ຋ໃ າ຋າຄຎະກບຍຽຑຄ ຽ຋ໃ ບຖະກໃ ຸຓ ) 10. ຃ູ ຾ຖະ ຌກັ ປຼຌຘຄັ ຽກຈກາຌຎະກບຍ຋ໃ າ຋າຄ ຾ຖະ ຎະກບຍ຃າຽນຌັ ຆໃ ຄຶ ກຌັ ຾ຖະກຌັ ຘໃ ທຌ຃ູ ຽຎັຌຏູຉໄ ຈິ ຉາຓ ຾ຖະ ເນ຃ໄ າ຾ຌະຌາ. 11. ຌກັ ປຼຌຆໃ ທງກຌັ ຘະນຖຸຍ຅ຄັ ນທະ, ຋າຌບຄຈຌ຺ ຉຂີ ບຄຽຑຄ ຾ຖະ ບະ຋ຍິ າງຉທ຺ ຿ຌຈ຋ໃ ຓີ ດີ ໃ ູ 12. ເນຌໄ ກັ ປຼຌຑບໄ ຓກຌັ ປບໄ ຄຽຑຄຎະກບຍ຋ໃ າ຋າຄ຃ຌບກີ ຾ຖທໄ ຑບໄ ຓກຌັ ຘະນຖຸຍ 13. ຌກັ ປຼຌປບໄ ຄຽຑຄຑບໄ ຓກຌັ ບກີ ຽ຋ໃ ບນຌໃ ຄຶ ຋ຄັ ນຓຈ຺ ຌ຾ີໄ ຓໃ ຌ ຉທ຺ ດໃ າຄ: ກຈິ ຅ະກາຈຌ຺ ຉແີ ຈຘໄ ະ຾ຈຄ ເນຽນຌັ ທໃ າ ຌກັ ປຼຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓເຌກຈິ ຅ະກາແຈຎໄ ະຉຍິ ຈັ ຉາຓກຈິ ຅ະກາ຾ຉໃ ຉຌ຺ໄ ຉະຖບຈຎາງ. 3. ຍຈ຺ ຘບຌ຾ຖະກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ ກ. ຍຈ຺ ຘບຌ຾ຓໃ ຌຽບກະຘາຌ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ຾ຖະ ຘາໄ ຄຂຌຶໄ ຽຑໃ ບຽຎັຌ຋ຈິ ຋າຄເຌກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ຾ີ ຉໃ ຖະ ຃າຍ ຾ຉໃ ຖະຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຂບຄ ກາຌປຼຌຓຖີ າງຖະບຼຈ, ຓຂີ ຌັໄ ຉບຌເຌກາຌຘບຌແທດໄ ໃ າຄຖະບຼຈ ຅າກຍຈ຺ ຘບຌ ຘໃ ຄິ ຉໃ າຄໂ຋ໃ ທີ າຄແທແໄ ຈປໄ ຍັ ກາຌຊໃ າງ ຋ບຈເນຽໄ ຎັຌກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ຍຈ຺ ຘບຌ຾ຉໃ ຖະຍຈ຺ ຃ທຌຓີ ກາຌຉໃ ຽຌໃ ບຄກຌັ ຍໃ ທໃ າ຅ະຽຎັຌຍຈ຺ ຘບຌ຋ໃ ຏີ ໃ າຌ ຓາ຾ຖທໄ ກຉບໄ ຄຓກີ າຌຉໃ ຽຌໃ ບຄກຍັ ຍຈ຺ ຘບຌ຋ໃ ກີ າຖຄັ ຅ະຘບຌ຾ຖະ ຉໃ ໂແຎ , ຾ຉໃ ເຌຍຈ຺ ຘບຌ຃ທຌຓຂີ ຌັໄ ຉບຌກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌແທດໄ ໃ າຄຖະບຼຈ, ຾ຖະ຃ຍ຺ ຉາຓນທ຺ ຂຽໄ ຌບໄ ເຌຽຆໃ ຌັ : ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ , ຽຌບໄ ເຌ, ກຈິ ຅ະກາ, ຘໃ ກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ, ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຾ຖະ ນຓາງຽນຈ. ຽຊຄິ ຾ຌທເຈກໃ ຉາຌ ຖາງຖະບຼຈຂບຄຍຈ຺ ຘບຌບາຈ຅ະຓນີ ົາງ ນົນຌບໄ ງ຾ຓໃ ຌຂຌຶໄ ດໃ ູ ກຍັ ຎັຈເ຅ນາົ ງດໃ າຄ຃: 1. ຃ູຘບຌຉບໄ ຄຓຎີ ະຘຍ຺ ກາຌຘບຌຓາຌາຌ, ປູ຾ໄ ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ຋ໃ ຓີ ຖີ າງຖະບຼຈຑຘຓ຺ ຃ທຌ 2. ຊາໄ ຃ຘູ ບຌແຈຘໄ ບຌຽຖໃ ບຄເຈຽຖໃ ບນຌໃ ຄຶ ຽຖບໄ ງໂ ກາຌກຼຌຍຈ຺ ຘບຌຓກັ ຅ະຓຖີ າງຖະບຼຈນຌບໄ ງ຾ຉໃ ຊາໄ ຍາຄຽຖບໄ ຄ ຽຎັຌຽຖບໄ ຄເນຓໃ ຃ຘູ ບຌຓກັ ຅ະກຼຓຍຈ຺ ຘບຌ຋ໃ ຓີ ຖີ າງຖະບຼຈນາົ ງ. 3. ຃ທາຓຘະຖຍັ ຘຍັ ຆບໄ ຌຂບຄຽຌບໄ ເຌ ຽຌບໄ ເຌເຈ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທາຓຽຖກິ ຽຆໃ ຄິ ຘະນຖຍັ ຘຍັ ຆບໄ ຌ , ຃ູຘບຌຓກັ ຅ະທາຄຂຌັໄ ຉບຌ ກາຌຘບຌແທຖໄ ະບຼຈກທໃ າກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທາຓຘະຖຍັ ຘຍັ ຆບໄ ຌນຌບໄ ງ. ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຅ໃ ຄຶ ຽທາ຺ໄ ແຈທໄ ໃ າ ຏູ຋ໄ ໃ ຓີ ຎີ ະຘຍ຺ ກາຌນຌບໄ ງ຃ທຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌເນ຃ໄ ຍ຺ ຂຌັໄ ຉບຌ ຾ຖະ ຓຖີ າງຖະ ບຼຈຉໃ າຄໂແທເໄ ນໄ ຃ຍ຺ ຊທໄ ຌຽຑໃ ບຽຎັຌ຋ຈິ ຋າຄເຌກາຌຘບຌເນຓໄ ຎີ ະຘຈິ ຋ຑິ າຍ. 39

ຂ. ກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ: ເຌກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ຃ູ຃ທຌ຃າຌຄຶ ຽຊຄິ ຽຌບໄ ເຌ ຾ຖະ ປູຍ຾ຍຍຂບຄຍຈ຺ ຘບຌ ຆໃ ຄຶ ຓຖີ າງຖະບຼຈ ຈໃ ຄັ ຌີໄ : * ຽຌບໄ ເຌຂບຄຍຈ຺ ຘບຌ: ເຌກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ ກໃ ບຌບໃ ຌນຓຈ຺ ຃ຉູ ບໄ ຄ຃າຌຄຶ ຽຊຄິ ຘໃ ຄິ ຉໃ າຄໂ຋ໃ ຅ີ ະຎະ ກບຍຽຂາ຺ໄ ເຌຍຈ຺ ຘບຌ ຽຆໃ ຌັ : - ກາຌກາຌຈ຺ ນທ຺ ຍຈ຺ - ກາຌກາຌຈ຺ ຾ຌທ຃ຈິ ຂບຄ຃ູຘບຌ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄກາຌ຅ະຘບຌ - ກາຌກາຌຈ຺ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ - ກາຌກາຌຈ຺ ຽຌບໄ ເຌ - ກາຌກາຌຈ຺ ກຈິ ຅ະກາ - ກາຌກາຌຈ຺ ຘໃ ກາຌຘບຌ - ກາຌກາຌຈ຺ ກາຌທຈັ ຏຌ຺ . - ກາຌຍຌັ ຋ກຶ ນທ຺ ຂນໄ ຓາງຽນຈ ຘະຌຌັໄ ເຌກາຌກາຌຈ຺ ຽຎັຌນົກັ ບບກຓາ຾ຍຍຌີໄ ຽຑໃ ບຘະຈທກເຌກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌຉທ຺ ຅ຄິ ຽຑາະທໃ າ ຍຌັ ນາເນງໃ ຋ໃ ຃ີ ູ຅ະ ຉບໄ ຄຌາຽຂາ຺ໄ ຓາເຌຍຈ຺ ຘບຌແຈ຃ໄ ຍ຺ ຊທໄ ຌນຓຈ຺ ຾ຖທໄ .ຘະຌຌັໄ ເຌຽທຖາ຾ຉໃ ຄກໃ ຄິ ຄໃາງຂຌຶໄ . *ຖາງຖະບຼຈຂບຄຽຌບໄ ເຌກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ 1. ກາຌກາຌຈ຺ ນທ຺ ຍຈ຺ . ກາຌກາຌຈ຺ ນທ຺ ຍຈ຺ ເຌຍຈ຺ ຘບຌ ຾ຓໃ ຌບຄີ ເຘໃ ຽຌບໄ ເຌ຋ໃ ຓີ ເີ ຌ຿຃ຄກາຌຘບຌ ຽຆໃ ຌັ : ກາຌຒັຄ , ກາຌບໃ າຌ, ກາຌຂຼຌ ຾ຖະ ກາຌປບໄ ຄຽຎັຌຉຌ຺ໄ . 2. ກາຌກາຌຈ຺ ຾ຌທ຃ຈິ ຂບຄ຃ຘບຌ຋ໃ ຉີ ບຄກາຌ຅ະຘບຌ ເຌຍຈ຺ ຘບຌ຾ຉໃ ຖະຍຈ຺ ຃ທຌຓກີ າຌຘະຽນຌ຾ີ ຌທ຃ຈິ ຋ໃ ຃ີ ຘູ ບຌ ຉບໄ ຄກາຌເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈປໄ ຍັ ປູນໄ ຄົັ ຅າກ ກາຌປຼຌ- ກາຌຘບຌ ຋ຄັ ຌກີໄ ຽຑໃ ບເຆຽໄ ຎັຌ຋ຈິ ຋າຄເຌກາຌ຅ຈັ ຘະຽນຌຽີ ຌບໄ ເຌ ຾ຖະ ກຈິ ຅ະກາເນຓໄ ຃ີ ທາຓຘາ ຑຌັ ກຌັ ກຍັ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ທີ າຄແທ.ໄ ຉທ຺ ດໃ າຄ: ຾ຌທ຃ຈິ ກໃ ຼທກຍັ ກາຌຉ຅ີ ຄັ ນທະ຃ບູ າຈ຅ະ຅ຈັ ຌກັ ປຼຌຽຎັຌກໃ ຸຓ຅ຄັ ນທະ 2/3, ຅ຄັ ນທະ 3/4, ຅ຄັ ນທະ 4/4 ນົ ກໃ ຸຓ຅ຄັ ນທະບໃ ຌໂ ຆໃ ຄຶ ຽບຌີໄ ທໃ າບຈັ ຉາ຅ຄັ ນທະ. ຌບກ຅າກຌີໄ ເຌນທ຺ ຂ຾ໄ ຌທ຃ຈິ ຌ຃ີໄ ທຌຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ຋ຈັ ຘະຌະ຃ະຉຈິ ຌ຺ ຉີ ນົ ຏຌ຺ ຖທຓ຋ໃແີ ຈ຅ໄ າກກາຌປຼຌ ຈຌ຺ ຉຂີ ບຄ ຌກັ ປຼຌຽຌໃ ບຄ຅າກທໃ າຘໃ ຄິ ຽນໃ າົ຺ ຌຽີໄ ຎັຌ຃ທາຓຓໃ ຸຄນທຄັ ຂບຄນກົັ ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉ຾ີ ຉໃ ຽຎັຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ຍີ ໃ ບາຈ ຘບຌແຈ຿ໄ ຈງກຄ຺ ຾ຖະ ຍໃ ຘາຓາຈຂຼຌບບກຽຎັຌ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ຎີ ະຉຍິ ຈັ ແຈ.ໄ ຉທ຺ ດໃ າຄທໃ າ ຾ຌທ຃ຈິ ຋ຈັ ຘະຌະ຃ະຉິ ບາຈຽທາ຺ໄ ແຈທໄ ໃ າ : ຈຌ຺ ຉຽີ ຎັຌ ທຈັ ຋ະຌະ຋າ຋ໃ ຖີ າໄ ຃ໃ າດໃ າຄນຌໃ ຄຶ ຂບຄຓະຌຈຸ ຆາຈຍໃ ທໃ າຆາຈເຈໂກຖທໄ ຌ຾ຖທໄ ຾ຉໃ ຓີ ຈຌ຺ ຉຽີ ຎັຌຂບຄຉຌ຺ ຽບຄ. 40

3. ກາຌກາຌຈ຺ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ຆີ ໃ ທງເນກໄ າຌກາຌຈ຺ ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌເນຖໄ ະບຼຈ , ຆຈັ ຽ຅ຌ຃ທຌຽຎັຌ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ຘີ າຓາຈ ຘຄັ ຽກຈຽນຌັ ທໃ າ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຎະຉຍິ ຈັ ຘໃ ຄິ ຉໃ າຄໂ຋ໃ ຃ີ ູກາຌຈ຺ ແທແໄ ຈໄ ຆໃ ຄຶ ຽຎັຌຎະ຿ນງຈເຌກາຌ ຘບຌ຿ຈງກຄ຺ . ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ກາຌ ຘະຽນຌ຅ີ ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ຅ໃ ຄຶ ຃ທຌຽຎັຌ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ຘີ ະ຾ຈຄ ບບກຈທໄ ງຑຈຶ ຉກິ າ , ກາຌກາຌຈ຺ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ເຌຍຈ຺ ຘບຌຌີໄ ແຈຓໄ າ຅າກກາຌຘກຶ ຘາ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄນກົັ ຘູຈຎະ ກບຍກຍັ ຾ຌທ຃ຈິ ຂບຄ຃ູຘບຌ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄກາຌເນໄ ຌກັ ປຼຌແຈປໄ ຍັ , ຆໃ ຄຶ ຅ະຓຘີ ໃ ທຌຘາຑຌັ ກຍັ ຽຌບໄ ເຌ ຾ຖະ ກຈິ ຅ະກາ.ຉທ຺ ດໃ າຄ : ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ຘີ ະ຾ຈຄບບກຈທໄ ງຑຈຶ ຉກິ າ຃ ຌກັ ປຼຌຘາຓາຈຍບກແຈກໄ ໃ ຼທກຍັ ຖະຈຍັ ຘຼຄ ( ຘຼຄ ເຈຘູຄ ຘຼຄເຈຉາ ), ຌກັ ປຼຌຘາຓາຈ຅າ຾ຌກແຈຘໄ ຼຄຈຌ຺ ຉ຋ີ ໃແີ ຈໄ ງຌິ ຘຼຄຌຌັໄ ທໃ າ ຘຼຄເຈຽຎັຌຘຼຄຖະຌາຈ, ຘຼຄ ຃ບໄ ຄທຄ຺ , ຘຼຄຂໃ ູງ, ຅າກຽຑຄ຋ໃແີ ຈຒໄ ັຄ. 4. ກາຌກາຌຈ຺ ຽຌບໄ ເຌ ຽຌບໄ ເຌ຋ໃ ຍີ ຌັ ຅ແຸ ທເໄ ຌຍຈ຺ ຘບຌ຃ທຌຽຎັຌຽຌບໄ ເຌ຋ໃ ຓີ ຂີ ບຍຽຂຈ ຾ຖະ ຃ທາຓງາກ-ຄໃາງ ຽນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຖະຈຍັ ຆຌັໄ ຾ຖະ ຽທຖາເຌກາຌຘບຌ ຽຌບໄ ເຌ຃ທຌຓ຃ີ ທາຓຘາຑຌັ ກຍັ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ , ຾ຌທ຃ຈິ ຾ຖະ ກຈິ ຅ະກາຘະຽນຌຽີ ຌບໄ ເຌ ຃ທຌຂຼຌເນຖຼຄຉາຓຖາຈຍັ ຋ໃ ແີ ຈຽໄ ຌບໄ ເຌເ຅຃ທາຓ. ຌບກ຅າກຌຍີໄ ຈ຺ ຽຑຄ ຽຌບໄ ປບໄ ຄ ຾ຖະ ຑາ຋ໃ ເີ ຆຎໄ ະກບຍກຈິ ຅ະກາ ຃ທຌ຅ຈັ ແທກໄ ຍັ ຽຌບໄ ເຌຍຈ຺ ຘບຌຌຌັໄ ຈທໄ ງ. ຉທ຺ ດໃ າຄຽຌບໄ ເຌຂບຄຍຈ຺ ຘບຌ, ຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉຖີ າທຓດີ ໃ ູຈທໄ ງກຌັ ນົາງຆະຌຈິ ຽຆໃ ຌັ : ຾຃ຌ , ກະ຅ຍັ ຎີ, ຖະຌາຈ , ຆ ຾ຖະ ບໃ ຌໂ ເຌຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉ຋ີ ໃ ຽີ ທາ຺ໄ ຓາຌີໄ ຘາຓາຈ຅ຈັ ຎະຽຑຈຂບຄຽ຃ໃ ບຄຈຌ຺ ຉຈີ ໃ ຄັ ຌ:ີໄ 1. ຎະຽຑຈຽ຃ໃ ບຄຽຎໃ ຺າ : ຾຃ຌ 2. ຎະຽຑຈຽ຃ໃ ບຄຉີ : ຖະຌາຈ 3. ຎະຽຑຈຽ຃ໃ ບຄຘີ : ຆ 4. ຎະຽຑຈຽ຃ໃ ບຄຈຈີ : ກະ຅ຍັ ຎໃ ີ. 5. ກາຌກາຌຈ຺ ກຈິ ຅ະກາ ເຌກາຌກາຌຈ຺ ກຈິ ຅ະກາ຃ທຌ຅ະແຈ຃ໄ າຌຄຶ ຽຊຄິ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຾ຖະ຾ຌທ຃ຈິ ຽຎັຌຘາ຃ຌັ ຿ຈງເນຓໄ ຃ີ ທາຓ ຘາຑຌັ ກຍັ ຽຌບໄ ເຌຈທໄ ງ ຌບກ຅າກຌກີໄ າຌກາຌຈ຺ ກຈິ ຅ະກາ຃ທຌ຅ະ຃າຌຄຶ ຽຊຄິ ຋ກັ ຘະຈຌ຺ ຉບີ ກີ ຾ຖະ ກາຌຈ຺ ຽບາ຺ ຋ກັ ຘະຈຌ຺ ຉຽີ ຎັຌ ຑຌໄ ຊາຌ,຋ຄັ ຌກີໄ ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌຎະຉຍິ ຈັ ຋ກັ ຘະຈຌ຺ ຉແິ ຎຑບໄ ຓໂກຍັ ກາຌປຼຌຽຌບໄ ເຌ ຈຌ຺ ຉ.ີ ກຈິ ຅ະກາເຌ຾ຉໃ ຖະຆໃ ທ຺ ຿ຓຄປຼຌ຃ທຌເນຓໄ ຃ີ ທາຓ຾ຉກຉໃ າຄກຌັ ,ຽຑໃ ບຽປຈັ ເນກໄ າຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຓີ ຍຌັ ງາກາຈ ຾ຖະ ກຽຎັຌກາຌຎໃ ຼຌປູຍ຾ຍຍກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ. 6. ກາຌກາຌຈ຺ ຘໃ ກິ າຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ກາຌກາຌຈ຺ ຘໃ ກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ຃ທຌຓ຃ີ ທາຓຘາຑຌັ ກຍັ ກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ນາົ ງ຋ໃ ຘີ ຸຈ຿ຈງ ຎ຺ກກະຉຓິ ກັ ຓຘີ ໃ ກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຎະກບຍຘະຽນຓີ ຽຆໃ ຌັ : ກາຌປຼຌປບໄ ຄຽຑຄຘໃ ກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ຃: ຿ຌຈ ຾ຖະ ຽຌບໄ ຽຑຄ , ກາຌນົຌີໄ ຽ຃ໃ ບຄຎະກບຍ຅ຄັ ນທະຘໃ ກາຌປຼຌ຃ປູຍ຾ຍຍ຅ຄັ ນທະຉໃ າຄໂຽຎັຌຉຌ຺ໄ .ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ , ຊາໄ ຃ູຘບຌກາຌຈ຺ ກຈິ ຅ະກາເຈ ຂຌຶໄ ຓາ ຾ຖະຉບໄ ຄກາຌຘໃ ກາຌຘບຌ຃ູຘບຌກ຅ະຉບໄ ຄກະກຼຓຘໃ ກາຌປຼຌ-ກາຌ ຘບຌແທເໄ ຌຍຈ຺ ຘບຌຑາງເຉນໄ ທ຺ ຂຘໄ ໃ 41

ກາຌປຼຌ຅ະຓຖີ າງຖະບຼຈຘໃ ຄິ ຽນໃ າົ຺ ຌີໄ ແທຽໄ ຑໃ ບຽຉບຌເນ຃ໄ ູກຼຌຘໃ ຄິ ຉໃ າຄໂ ເນຑໄ ບໄ ຓກໃ ບຌ຋ໃ ຅ີ ະຈາຽຌຌີ ກາຌຘບຌຈຌ຺ ຉີ ຽຆໃ ຌັ : ຾ຏຌຑູຌຍຈ຺ ຽຑຄ, ຾ຏຌຑູຌ຅ຄັ ນທະ, ຽ຋ຍັ , ກະ຾ຆຈັ ຽຑຄ຋ໃ ເີ ຆໄ ຘບຌຽຎັຌຉຌ຺ໄ . 7. ກາຌກາຌຈ຺ ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຽຎັຌຘໃ ຄິ ຅າຽຎັຌເຌຂະຍທຌກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ຽຌໃ ບຄ຅າກຽຎັຌຉທ຺ ຆເີໄ ນຽໄ ນຌັ ທໃ າ ກາຌ ປຼຌ - ກາຌ ຘບຌຍຌັ ຖຸຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ນແົ ຈຏໄ ຌ຺ ຾ຌທເຈ. ກາຌກາຌຈ຺ ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຅ໃ ຄຶ ຓ຃ີ ທາຓຘາຑຌັ ຿ຈງກຄ຺ ກຍັ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຾ຖະ ກຈິ ຅ະກາ຋ໃ ຌີ ກັ ຕຼຌຎະຉຍິ ຈັ ຆໃ ຄຶ ຓຘີ ໃ ທຌຘາຑຌັ ແຎຽຊຄິ ຽຌບໄ ເຌບກີ ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຃ທຌ ກາຌຈ຺ ແ້ທໄ ເຌ຋ຸກຂຌັໄ ຉບຌຂບຄ ກຈິ ຅ະກາ ຆໃ ຄຶ ຿ຈງ຋ໃ ທ຺ ແຎຓກັ ເຆກໄ າຌຘຄັ ຽກຈຽຍໃ ຄິ ທໃ າຌກັ ປຼຌຘາຓາຈຎະກບຍ ກຈິ ຅ະກາຌຌັໄ ແຈນໄ ົຍໃ ຌບກ຅າກຌບີໄ າຈ ຅ະຓກີ າຌທຈັ ຏຌ຺ ເຌຉບຌ຋າໄ ງຂບຄກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌເຌ຾ຉໃ ຖະ ຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຘບຌຽຑໃ ບທຈັ ຏຌ຺ ຾ຖະ ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ກາຌ ປຼຌເຌ຾ຉໃ ຖະ຃ຄັໄ ຋ໃ ຘີ ບຌ ຆໃ ຄຶ ຽປຈັ ແ້ໄຈຈທໄ ງກາຌເນຌໄ ກັ ປຼຌ ຎະຉຍິ ຈັ ກຈິ ຅ະກາຉໃ າຄໂ ນຍົ ໃ ກເຆ຾ໄ ຍຍຉບຍ຃າຊາຓ ຈທໄ ງກາຌຂຼຌ. ຉທ຺ ດໃ າຄ: ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຾ຖະຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຈທໄ ງກາຌຘຄັ ຽກຈ ຘຄັ ຽກຈຽຍໃ ຄິ ທໃ າຌກັ ຕຼຌຘາຓາຈປບໄ ຄຽຑຄ ແຈຊໄ ກຉບໄ ຄນຍົ ໃ , ຌກັ ຕຼຌຉຍ຺ ຓ ຉາຓຏູຌໄ າແຈຊໄ ກຉບໄ ຄນົຍໃ ຽຎັຌຉຌ຺ໄ . 8. ກາຌຍຌັ ຋ກຶ ເຌນທ຺ ຂນໄ ຓາງຽນຈ: ເຌຍຈ຺ ຘບຌ຃ທຌ຅ະຓຘີ ທໃ ຌ຋ໃ ຽີ ຎັຌນຓາງຽນຈແທຽໄ ຑໃ ບເຆຍໄ ຌັ ຋ກຶ ຂຘໄ ຄັ ຽກຈ ຋ໃ ຘີ ໃ ຄີ ຉໃ າຄໂ຋ໃ ຽີ ກຈີ ຂຌຶໄ ເຌ ຂະຍທຌກາຌ ປຼຌ-ກາຌຘບຌ຋ໃ ຃ີ ູຘບຌ຃ຈິ ທາ ຃ທຌຍຌັ ຋ກຶ ແທຽຑໃ ບຽຎັຌຎະ຿ນງຈຉໃ ຂະຍທຌ ກາຌປຼຌ-ກາຌ ຘບຌ ນົກາຌກຼຌຍຈ຺ ຘບຌເຌ຃ຄັໄ ຉໃ ໂແຎ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ , ຑາງນຄົັ ກາຌຘບຌ຾ຉໃ ຖະ຃ຄັໄ ຃ູຘບຌ຃ທຌຖທຍຖທຓຘໃ ຄິ ຋ໃ ຃ີ ຈິ ທໃ າຽຎັຌຎະ຿ນງຈ ນົ ຂຘໄ ຄັ ຽກຈ ຉໃ າຄໂ຾ຖທໄ ຍຌັ ຋ກຶ ແທເໄ ຌຂນໄ ຓາງຽນຈ. 9. ປູຍ຾ຍຍຂບຄປໃ າຄຍຈ຺ ຘບຌ ກາຌ຅ຈັ ປູຍ຾ຍຍຂບຄຍຈ຺ ຘບຌຂຌຶໄ ດໃ ູກຍັ ຃ທາຓຽນຓາະຘຓ຺ ຾ຖະ ຃ທາຓຉບໄ ຄກາຌຂບຄ ຃ທຌຓ຅ີ ຈຸ ຎະ ຘຄ຺ ຾ຌທເຈ ຋ຈ຺ ຘບຌບາຈ຅ະຓປີ ູຍ຾ຍຍຽຎັຌຉາຉະຖາຄ ຆໃ ຄຶ ຾ຍໃ ຄຽຎັຌນບໄ ຄ຿ຈງຓນີ ທ຺ ຂຉໄ ໃ າຄໂດໃ ູ຾ຉໃ ຖະນບໄ ຄ ນົ ບາຈ຅ະຽຎັຌປູຍ຾ຍຍ ນທ຺ ຂໄ ຾ຖະ ຓຽີ ຌບໄ ຃ທາຌຖຼຄຖາຈຍັ . ຿຃ຄປໃ າຄກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ຾ຍຍຉາຉະຖາຄ - ທຆິ າຈຌ຺ ຉີ ຍຈ຺ ຋ີ ທຌັ ,ຽຈບຌ,ຎີ ຂຌໄ ນບໄ ຄຘບຌ - ຆຌັໄ ປຼຌນບໄ ຄ ຎະຊຓ຺ ນທ຺ ຍຈ຺ ບາ຅າຌຘບຌ - ຽທຖາ 100 ຌາ຋ີ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຽຌບໄ ເຌ ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌ ຘໃ ກາຌຘບຌ ກາຌທຈັ ຾ຖະ ຘບຌ ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ 42

ຍຈ຺ ຘບຌ຾ຍຍດໃ າຄ - ທຆິ າຈຌ຺ ຉີ ຍຈ຺ ຋ີ 1 - ນທ຺ ຍຈ຺ ກາຌປບໄ ຄຽຑຄກາຓຎະກບຍ຿ຌຈ຿ຆຌ຾ຒ - ຆຌັໄ ປຼຌນບໄ ຄ ຎະຊຓ຺ ທຌັ ,ຽຈບຌ,ຎີ - ຽທຖາ 100 ຌາ຋ີ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຽຌບໄ ເຌ ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌ ຘໃ ກາຌຘບຌ ກາຌທຈັ ຾ຖະ ຎະ ຘບຌ ຽຓຌີ ຏຌ຺ 1. ເນຌໄ ກັ ປຼຌ +຾ຏຌຑູຓຽຑຄກາຓ 1. ເນຌໄ ກັ ປຼຌປບໄ ຄຽຑຄກ -຾ຏຌຑູຓຽຑຄກາຓ -ຘຄັ ຽກຈຽຍໃ ຄີ ປບໄ ຄຽຑຄ ຾ຖະ -ກາຓຂຌໄ ຾ຖທໄ ຎີຌໂ ຓຑີ ບໄ ຓກຍັ ກາຌ ຽ຃ໃ ບຌ -຾ຏຌຑູຓ຿ຌຈຽຑຄ ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ ຎະກບຍ຋ໃ າ຋າຄ -ງກ຺ ຓຂຌໄ ຾ຖທໄ ແນທປໃ າຄ ກາງແຎຑບໄ ຓ ຉທ຺ ຅ຄິ ຂບຄ ຉາຓຍກ຺ ຽຑຄແຈ.ໄ ຾ກໃ ທຄແຎຓາ (ຎະກບຍ຋ໃ າ຋າຄເຘໃ ກຍັ ຌກັ ປຼຌ ຍຈ຺ ຽຑຄ ) 2.ເນຌໄ ກັ ປຼຌ -ທາ຾ຂຌບບກ຾ຖທໄ 1.1 ກາຓຂຌຶໄ ຾ຖທໄ ຎໃ ິຌ -ຘຄັ ຽກຈຽຍໃ ຄີ ຃ທາຓ ປບໄ ຄ຿ຌຈຽຑຄ ຖຄ຺ 1.2 ງກ຺ ຓຂຌຶໄ ຾ຖທໄ ຾ກທໃ ຄ ຘຌ຺ ເ຅຾ຖະ ກາຌ ຎະກບຍກຍັ ແຎຓາ ຐຶກ຾ບຍປບໄ ຄຽຑຄ ກາຌຽ຃າະ -ຑຍັ ຾ຂຌຓ຾ຉະຍໃ າ ຂບຄຌກັ ປຼຌ ຅ຄັ ນທະແຈໄ 1.3 ທາ຾ຂຌບບກ຾ຖທໄ ຽບາ຺ -ທາ຾ຂຌບບກ຾ຖທໄ ຖຄ຺ ຖຄ຺ -ງກ຺ ຂຌໄ ຆໃ ຎໃ ີຌ 1.4 ຑຍັ ຾ຂຌຓ຾ີ ຉະຍໃ າ ແຎບບຓໄ ຉທ຺ (ຆາໄ ) 1.5 ທາ຾ຂຌບບກ຾ຖທໄ ຖຄ຺ 1.6 ງກ຺ ຓຂຌຶໄ ຆໃ ຾ຖທໄ ຎໃ ິຌ ແຎ ປບຍຉທ຺ . 2. ຃ຽູ ບາ຺ ຾ຏຌຑູຓຉທ຺ ຿ຌຈ ຎະກບຍຽຑຄຉຈິ ຂຌຶໄ ເນໄ ຌກັ ປຼຌຽຍໃ ຄິ . 3. ຃ູປບໄ ຄຽຑຄຎະກບຍ ຿຅ຈເນໄ ຌກັ ປຼຌຒັຄ. 43

1-2 ຽ຋ໃ ບ 4. ຃ູ຾ຍໃ ຄຌກັ ປຼຌບບກ ຽຎັຌກໃ ຸຓ ຉາຓຉບໄ ຄກາຌ 5. ເນ຾ໄ ຉໃ ຖະກໃ ຸຓຐຶກ຾ບຍ ປບໄ ຄ຿ຌຈຎະກບຍຽຑຄ 6. ເນ຾ໄ ຉໃ ຖະກໃ ຸຓປບໄ ຄ 7. ຃ປູ ບໄ ຄ຃ຌເນຒໄ ັຄບກີ 1 ຽ຋ໃ ບ 8. ຃-ູ ຌກັ ປຼຌຑບໄ ຓກຌັ ປບໄ ຄ 9. ຃ປູ ບໄ ຄ຿ຌຈຽຑຄ ຎະກບຍກຍັ ກາຌຽ຃າະ ຅ຄັ ນທະເນຌໄ ກັ ປຼຌຒັຄ ກໃ ບຌ 1- 3 ຽ຋ໃ ບ 10. ຃ເູ ນຌໄ ກັ ປຼຌປບໄ ຄ ຿ຌຈຎະກບຍຽຑຄ 11. ຃ູຑາຌກັ ປຼຌຐຶກ຾ບຍ ຽ຃າະຍໃ ປບໄ ຄຽຑຄ 12. ຃ູຑາຌກັ ປຼຌປບໄ ຄ ຿ຌຈຽຑຄຎະກບຍກຍັ ກາຌ ຽ຃າະ຅ຄັ ນທະເນຊໄ ກ 13. ເນຌໄ ກັ ປຼຌຑບໄ ຓກຌັ ປບໄ ຄ຾ຖະຽ຃າະ຅ຄັ ນທະແຎ ຑບໄ ຓ 14. ເນຉໄ າຄນຌາໄ ຌກັ ປຼຌ ປບໄ ຄ຿ຌຈຽຑຄ຾ຖະ ຽ຃າະ ຅ຄັ ນທະແຎຑບໄ ຓ ຾ຖະ ຂຼຌ 15. ຃ູ-ຌກັ ປຼຌປບໄ ຄ຿ຌຈ ຽຑຄຎະກບຍກຍັ ກາຌ 44

ຽ຃າະ຅ຄັ ນທະ 16. ຃຾ູ ຌະຌາເນຌໄ ກັ ປຼຌ ປບໄ ຄນຓຈ຺ ນບໄ ຄປບໄ ຄ ຃ຌ ບກີ ຽ຋ໃ ບນຌໃ ຄຶ ຑບໄ ຓກຍັ ຽ຃າະ຅ຄັ ນທະແຎຑບໄ ຓ 17. ຃ູ-ຌກັ ປຼຌຑບໄ ຓກຌັ ຘະນຖຸຍຍຈ຺ ປຼຌ຃ຌ. ຿຃ຄປໃ າຄຍຈ຺ ຘບຌ຾ຍຍນທ຺ ຂໄ ທຆິ າ..................................ຍຈ຺ ຋.ີ ....................................ທຌັ ,ຽຈບຌ,ຎີ ຘບຌ................................. ຆຌັໄ ປຼຌ.............................ນທ຺ ຍຈ຺ ...................................ບາ຅າຌຘບຌ......................................... 1.຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ …………………………………………………………………………………………… 2.ຽຌບໄ ເຌ……………………………………………………………………………………………. 3.ກຈິ ຅ະກາ……………………………………………………………………………………......... 4.ຘໃ ກາຌຘບຌ………………………………………………………………………………………… 5.ກາຌທຈັ ຾ຖະ ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ……………………………………………………………………………. 6.ກາຌຉກັ ຽຉບຌ ຾ຖະ ຓບຍທຼກຍາໄ ຌ............................................................................................ ຃າຊາຓ: 1. ຾ຏຌກາຌຘບຌ຾ຓໃ ຌນງຄັ ? 2. ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາຓ຃ີ ທາຓຘາ຃ຌັ ຃຾ຌທເຈ? 3. ຍຈ຺ ຘບຌ຾ຓໃ ຌນງຄັ ? ຓ຅ີ ກັ ປູຍ຾ຍຍ? ຃ປູຍ຾ຍຍເຈ຾ຈໃ ? 45

ຑາກຘຖິ ະຎະກາຌຒບໄ ຌ ຍຈ຺ ຋7ີ ນທ຺ ຍຈ຺ : ຃ທາຓໝາງ ຾ຖະນກົັ ຘາ຃ຌັ ຂບຄກາຌຒບໄ ຌ 1. ຃ທາຓໝາງ ຃ທາຓຘາ຃ຌັ ຂບຄກາຌຒບໄ ຌ ກາຌຒບໄ ຌ຾ຓໃ ຌຘຖິ ະຎະ຋ໃ ຘີ ະ຾ຈຄຈທໄ ງກຌັ ຽຎັຌກໃ ຸຓ຾ຖະຍຸກ຃ຌ຺ ຽຆໃ ຄີ ຍໃ ຈາຽຌຌີ ແຎຉາຓຽຖບໄ ຄຖາທນງຄັ ໝຈ຺ ,ຘໃ ທຌ຋ໃ າກາຌຒບໄ ຌຌຌັໄ ຍາຄ຋ໃ າກໃ ຓ຃ີ ທາຓໝາງແຎຉາຓ຋ໃ າ຋າຄ຋຾ີ ຋ຌ຃າຽທາ຺ໄ ຋ຓີ ຃ີ ທາຓໝາງເກ຃ໄ ຼຄກຍັ ຋າຓະ ຆາຈຍາຄ຃ຄັໄ ກໃ ເກ຅າກຎະກຈ຺ ກາຌ຿ຈງ຾ຌໃ ເຘ ກາຌຎະຈຈິ ຘາໄ ຄເນຓໄ ຃ີ ທາຓຄຈ຺ ຄາຓນາົ ງກໃ ທາຽກໃ າ຺ ເຌກຖະຌຈີ ໃ ຄັ ກໃ າທ ຅ະຽປຈັ ເນຏໄ ູຽໄ ຍໃ ຄີ , ຏູຆໄ ຓ຺ , ຏູຒໄ ັຄຽຂາ຺ໄ ເ຅຃ທາຓໝາງ ຾ຖະ ຽຎັຌໜາໄ ຘຌ຺ ເ຅ ຾ຖະ ຽຍກີ ຍາຌຓໃ ທຌຆໃ ຌບາຖຓ຺ . ຘຖິ ະຎະຒບໄ ຌຓ຃ີ ທາຓຘາ຃ຌັ ດໃ າຄເນງໃ ນົທຄເນ຾ໄ ກໃ ຓະຌຸຈ ຾ຖະຉໃ ກຍັ ກາຌປຼຌ- ກາຌຘບຌເນຽໄ ຈກັ ກາງຽຎັຌ຃ຌ຺ ປູ ໄ ປບຍຈາໄ ຌຓຌັ ຘະ຾ຈຄບບກຘກຘາເນຽໄ ຈກັ ຓ຃ີ ທາຓຘະນຄທຌຓກັ ຋າຄຈາໄ ຌຘຖິ ະຎະເຌ຃ທາຓຘາຓາຈຂະນງາງຘະຉິ ຎັຌງາ, ຓຑີ ກີ ແນທ຃ໃ ບຄ຾຃ທໄ ທໃ ບຄແທ , ຓ຃ີ ຸຌຘຓ຺ ຍຈັ , ຓຖີ ະຍຼຍທເິ ຌ, ຓຌີ າໄ ເ຅ຖທຓໝໃ ູ ຾ຖະປູຽໄ ຘງຘະນົະ. ຌບກ຅າກຌຌັໄ ຘຖິ ະຎະຒບໄ ຌງຄັ ຎະກບຍຽຂາ຺ໄ ເຌຑ຋ິ ກີ າຉໃ າຄໂ ຽຆໃ ຌັ : ກາຌຖາໄ ງຖາຎະກບຍເຌຄາຌຍຸຌ , ຂຌໄ ຽປບຌເໝໃ , ຄາຌຈບຄ ຾ຖະຉບໄ ຌປຍັ ຾ຂກຍາໄ ຌ຾ຂກຽຓບຄ. ຋ຄັ ໝຈ຺ ຌຖີໄ ທໄ ຌ຾ຉໃ ຾ຓໃ ຌຘຖິ ະຎະທຈັ ຋ະຌາ຋າຖາທຽປາ຺ ຽປຈັ ເນຓໄ ຃ີ ທາຓ ຓໃ ທຌຆໃ ຌ ຾ຖະ ຽຎັຌກາຌບບກກາຖຄັ ກາງແຎເຌຉທ຺ . 2. ນົກັ ຘາ຃ຌັ ຂບຄກາຌຒບໄ ຌ ກ. ຌາຈຉະຘຍັ ກຖິ ະງາຘຍັ ຌາຈຉະຘຍັ ຾ຓໃ ຌຘຍັ ຘະຽຑາະ຋າຄຈາໄ ຌຌາຈຉະຘຌິ ຽຎັຌຆໃ ຖກັ ຘະຌະ຋ໃ າຒບໄ ຌຂບຄຖາທ, ຊາໄ ຾ງກຽຎັຌຖກັ ຘະຌະຂບຄກາຌ ເຆ຅ໄ ະ຾ຍໃ ຄບບກຽຎັຌ 3 ໝທຈ຃: ໝທຈຌາຈຉະຘຍັ , ກຖິ ງິ າຘຍັ ຾ຖະໝທຈຌາຓຘຍັ . 1. ໝທຈຌາຈຉະຘຍັ ຓ຃ີ : - ຓ຾ຍ : ຾ຍຉຄັໄ , ຾ຍນຄາງ, ຾ຍຂທາໄ , ຾ຍ຋ຍ຺ ຘູຄ, ຾ຍດຼຈ ຾ຖະ ຾ຍ຋ຍ຺ ຉໃ າ - ທຄ຺ : ທຄ຺ ຘູຄ, ທຄ຺ ກາຄ, ທຄ຺ ໜາໄ . ທຄ຺ ຉໃ າ ຾ຖະທຄ຺ ຑຽິ ຘຈ - ຅ຍີ : ຅ຍີ ນຄໃາງ, ຅ຍີ ຂທາໄ , ຅ຍີ ຋ຍ຺ ໜາໄ , ຅ຍີ ຋ຍ຺ ຂາໄ ຄ, ຅ຍີ ຖໃ ຸຓ ຾ຖະ຅ຍີ ຘໃ ຄ຺ ນຄົັ - ຋ໃ າຉຌີ : ຖທຓຉຌີ , ຽຖໃ ບຌຉຌີ , ງກ຺ ໜາໄ , ງກ຺ ຂາໄ ຄ,ກາໄ ທໜາໄ , ກາໄ ທຂາໄ ຄ,ກະຈກ຺ ນົຄັ ຾ຖະກະຈກ຺ ຂາໄ ຄ 2. ໝທຈກຖິ ງິ າຘຍັ ຓ຃ີ : - ຘໃ ທຌນທ຺ ຃ ແນໃ :ົ ບໃ ຼຄນທ຺ , ນກັ ຃, ກໃ ບຓໜາໄ , ກໃ ບຓແນໃ ົ ຾ຖະບໃ ຼຄແນໃ ົ - ຘໃ ທຌຓ ຾ຂຌ : ຓທໄ ຌຓ, ຓາງຓ, ຖທຓຓ ຾ຖະ ແຂທຓ - ຘໃ ທຌຖາຉທ຺ : ຆຄ຺ ຿ຉ, ຑກັ ໜາໄ , ງກ຺ ຿ຉ, ຿ງກໄ ຿ຉ - ຘໃ ທຌຂາ ຾ຖະຉຌີ : ດຶຈ, ດຸຍ, ກະ຋ຍ຺ , ຾ຉະຉຌີ , ຏຈັ ຉຌີ , ຽຉາະຉຌີ , ຉຍ຺ ຉຌີ ຾ຖະກະ຾຋ກຉຌີ 3. ໝທຈຌາຓຘຍັ ຓ຃ີ : ຽຆໃ ຌັ ຉທ຺ ຌາຄ, ຉທ຺ ຋າໄ ທນຌົ າຄຽບກ ຾ຖະບໃ ຌໂບຄີ ຉາຓຍຈ຺ .  ກາຌ຾ຌະຌາຌາຈຉະຘຍັ : 46

ກາຌຒບໄ ຌ ຾ຓໃ ຌຍຌັ ນາໜໃ ຄ຋ໃ ງີ າກຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຏູຘໄ ບຌຉບໄ ຄຓຑີ ບຌຘະນທຌັ ນົ຃ທາຓຓກັ ປກັ ຽຎັຌຑຌໄ ຊາຌ , ຉບໄ ຄ ປູ຅ໄ ກັ ຌາຈຉະຘຍັ ຾ຖະຑາຘາ຋ໃ າ ຽຘງກໃ ບຌ຅ໃ ຄີ ຽປຈັ ເນກໄ າຌຒບໄ ຌຊກຉບໄ ຄ ຾ຖະຘທງຄາຓແຈ.ໄ ຾ຌະຌາປູຍ຋(ີ ປູຍ 1 )ບະ຋ຍິ າງຌາຈຉະຘຍັ ຉາຓຖາຈຍັ ກຖິ ງິ າ ຋ໃ ຘີ ະ຾ຈຄຉຄັໄ ຾ຉໃ ຘໃ ທຌຽ຋ຄິ ຘຸຈຂບຄປໃ າຄກາງ຃ : ນທ຺ , ເຍໜາໄ ຾ຖະຖຄ຺ ແຎປບຈຉຌີ . ຘໃ ທຌນທ຺ , ເຍໜາໄ ຾ຖະ ແນໃ ົ ( ປູຍ 2 ) + ຄໃຼຄນທ຺ :ກາຌຄໃຼຄນທ຺ ຅ະຄໃຼຄຂາໄ ຄເຈໜໃ ຄຶ ກໃ ແຈ,ໄ ຂຌໄ ຉຌ຺ໄ ຉບໄ ຄຉຄັໄ ເຍໜາໄ ກຍັ ຖາ຃ຉບໄ ຄເນຆໄ ໃ ກໃ ບຌ, ຘາງຉາ຾ຌຓຆໃແຎ຋າຄໜາໄ ຾ຖທໄ ຃ໃ ບງໂຄໃຼຄນທ຺ ຖຄ຺ , ເນປໄ ູຘໄ ກຶ ທໃ ານູຄໃຼຄຖຄ຺ ຌາ ຾ຖະ ແນໃ ົກຈ຺ ຖຄ຺ ຉໃ , ກາຌຄໃຼຄນທ຺ ຃ທຌຽປຈັ ຑຎະຓາຌ, ຍໃ ຄໃຼຄນົາງຽກຌີ ແຎ຅ຌ຺ ຃ຑຍັ . + ຐຌ຃: ຽຎັຌກາຌ຃ຄ຃ ຽຍໃ ຄິ ຖກັ ຘະຌະ຃າໄ ງ຃ກຍັ ຄໃຼຄນທ຺ ຾ຉໃ ຅ະ ຉໃ າຄກຌັ ດໃ ູຍໃ ບຌທໃ ານທ຺ ກຍັ ແນໃ ຅ົ ະແຎ຃ຌ຺ ຖະ຋າຄຽຓໃ ບຄໃຼຄນທ຺ ຽຍບໄ ຄ ຂທາເນນໄ ກັ ແນໃ ົຆາໄ ງຖຄ຺ . + ຄໃຼຄແນໃ :ົ (ປູຍ 3) ກາຌຄໃຼຄແນໃ ຅ົ ະຉບໄ ຄຄໃຼຄຽ຋ໃ ບຖະແນໃ ົຊາໄ ຉບໄ ຄກາຌຄໃຼຄແນໃ ຂົ ທາ ກໃ ຄໃຼຄແນໃ ຂົ ທາຖຄ຺ ຄໃຼຄນທ຺ ແຎຑຄາຓກຈ຺ ກຼທຈາໄ ຌໜາໄ ຂບຄຽຍບໄ ຄຂທາ ຖຄ຺ ແຎຌາ (ກຼທໜາໄ ດໃ ູເຉປໄ າທຌຓ຺ ແຎຑະງາງາຓຎະ຃ບຄເຍໜາໄ ແທໄ ) ຊາໄ ຅ະຉບໄ ຄກາຌຄໃຼຄແຎຆາໄ ງກໃ ເນຎໄ ະຉຍິ ຈັ ກຄ຺ ກຌັ ຂາໄ ຓກຍັ ແນໃ ຂົ ທາ . 47

+ ຉແີ ນໃ ົ (ປູຍ 4) ຉແີ ນໃ ົ຅ະຉຂີ າໄ ຄເຈກໃ ບຌກໃ ແຈໄ , ຊາໄ ຅ະຉແີ ນໃ ົຂທາກໃ ບຌ ຾ຖທໄ ຃ໃ ບງໂກຈ຺ ແນໃ ົຖຄ຺ ຽຖກັ ຌບໄ ງຄໃຼຄນທ຺ ແຎ຋າຄຈາໄ ຌຆາໄ ງຑຄາຓໝຌູ ແນໃແົ ຎ຋າຄ ຈາໄ ຌນຄົັ ຋າຄນຄົັ ຖາຉທ຺ ຆາໄ ຄໂ ຾ຖທໄ ຄໃຼຄແນໃ ແົ ຎ຋າຄຆາງ , ຊາໄ ຅ະຉແີ ນໃ ົຆາໄ ງ ກໃ ຎະຉຍິ ຈັ ຽຆໃ ຌັ ຈຼທກຌັ , ເຌຖະນທໃ າຄຉແີ ນໃ ດົ ໃ ູຌຌັໄ ເຍໜາໄ ຾ຖະຘາງຉາ ຾ຌຓຆໃ ແຎ຋າຄໜາໄ + ກາຌຉແີ ນໃ ົ ຾ຖະກໃ ບຓແນໃ ົ (ປູຍ 5) ຌຌັໄ ຅ະ຾ຉກຉໃ າຄກຌັ ດໃ ູຍໃ ບຌທໃ າ: ຊາໄ ກໃ ບຓແນໃ ົ ຾ຓໃ ຌເນຽໄ ບາ຺ ແນໃ ົ຋ໃ ຄີ ໃຼຄຌຌັໄ ໝຌູ ແຎ຋າຄໜາໄ , ຊາໄ ຉແີ ນໃ ຾ົ ຓໃ ຌເນຽໄ ບາ຺ ແນໃ ົ຋ໃ ຄີ ໃຼຄຌຌັໄ ໝຌູ ແຎ຋າຄນຄົັ . ຘໃ ທຌ຾ຂຌ,ຓ: +ຓ຾ຍຉຄັໄ : (ນກັ ຂຓໄ ຂຌໄ ປູຍ 6) ກາຌ຾ຍຓຉຄັໄ ຽຎັຌກາຌຘາ຃ຌັ ນົາງເຌກາຌຒບໄ ຌຂບຄຖາທຽປາ຺ ຅ະ຾ຍຉຄັໄ ຓຆາໄ ງນຓົ ຂທາກໃ ບຌກແຈໄ, ຊາໄ ຉຄັໄ ຓຆາໄ ງເນງໄ ກ຺ ຓຆາໄ ງຂຌໄ ນຌັ ຐາຓແຎ຋າຄໜາໄ ຌທິໄ ຋ຄັ ຘໃ ຃ີ : ຆ,ີໄ ກາຄ, ຌາຄ຾ຖະກບໄ ງ ເນດໄ ຼຈ ຆໃ ຉຈິ ກຌັ ຌທິໄ ຋ຄັ ຘໃ ຉີ ບໄ ຄຈຌັ ເນ຾ໄ ບຌຈີ, ຘໃ ທຌຌທິໄ ຿ຎຓໄ ເນນໄ ກັ ຽຂາ຺ໄ ນາ ຐາຓຈຌັ ເນດໄ ໃ ູຆໃ ໂຍໃ ກໃ າຄນນົ ູົຍຽຂາ຺ໄ ເຌ ຽຈໃ ແຎ຋າຄຌາໄ ຓ຾ຖທໄ ຃ໃ ບງໂ ຈຌັ ຂຓໄ ຂຌໄ ຓານາ຾ຂຌ຅ຌ຺ ກທໃ າຽນຌັ ຂຓໄ ຓປີ ບງ຾ຈຄ. 48

+ ຓ຾ຍນຄາງ(ປູຍ 7) ຾ຓໃ ຌເນຎໄ ະຉຍິ ຈັ ຃ກຌັ ຉາຓນົກັ ຘະຌະຓ຾ໄ ຍຉຄັໄ ຾ຉໃ ເນຑໄ ກິ ຖາ຾ຂຌນົໜາໄ ຾ຂຌຂຌໄ ຽ຋ຄິ , ຎາງຓ຋ຄັ ຘໃ ກີ ໃ ຅ະຘກັ ຖຄ຺ ຖໃ ຸຓ຾ຖທໄ ຽຎັຌຓ຾ຍນຄາງ. + ຾ຍ຋ຍ຺ ຘູຄ (ປູຍ 8) ງກ຺ ຾ຂຌຂຌໄ ຖະຈຍັ ຘູຄ ຾ຉໃ ນຄາງ຋ບໄ ຄ຾ຂຌຂຌໄ ນຄາງຐາຓ, ຅ະ຾ຍ຋ຍ຺ ຘູຄຂາໄ ຄເຈຂບໄ ຄໜໃ ຄຶ ນ຋ົ ຄັ ຘບຄຂາໄ ຄກໃແຈໄ , ຾ຍ຋ຍ຺ ຌີໄ ຽບຌີໄ ບກີ ດໃ າຄໜໃ ຄຶ ທໃ າ (ທຄ຺ ຍທ຺ ຍາຌ) ຂ຃ໄ ທຌຖະທຄັ ເຌກາຌຉຄັໄ ຋ໃ າ ຌ຃ີໄ : ກາຌເຆຘໄ ໃ ທຌຂບຄຖະຈຍັ ຘູຄຂບຄທຄ຺ ເນ຾ໄ ຂຌ , ຘໃ ທຌຽ຋ຄິ ນໃ າຄ຅າກຍໃ າແນໃ ົຽຖກັ ຌບໄ ງຍໃ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຅ະຽປຈັ ເນ຋ໄ ໃ າຒບໄ ຌຍໃ ຄາຓ , ຘໃ ທຌຎາງຌທິໄ ຋າຄຂາໄ ຄຌທິໄ ຿ຎເໄ ນຉໄ ຄັໄ ຆໃ ເນຎໄ າງຌທິໄ ຽຈໃ ຂຌໄ ຽ຋ຄິ . + ຾ຍດຼຈ (ປູຍ 9) ງກ຺ ຾ຂຌຂຌໄ ຖະຈຍັ ທຄ຺ ຘູຄ ຾ຉໃ ນຄາງໜາໄ ຾ຂຌຂຌໄ ຐາຓ຾ຍນຄາງ ຋ຍ຺ ຘູຄຂາໄ ຄເຈຂາໄ ຄໜໃ ຄຶ ກແຈໄ(ທຄ຺ ຍທ຺ ຍາຌ) ຾ຖທໄ ດຼຈບບກຘະນຼົ ຄຂາໄ ຄ ດຼຈບບກຘຸຈ຾ຂຌ, ຂ຃ໄ ທຌຖະທຄັ ເຌກາຌຉຄັໄ ຋ໃ າຌ຃ີໄ : ກາຌເຆຘໄ ໃ ທຌ ຖາ຾ຂຌຖະຈຍັ ຘູຄຂບຄທຄ຺ ເນ຾ໄ ຂຌຘໃ ທຌຽ຋ຄິ ຖາກ຅າກແນໃ ຖົ ຄ຺ ຽຖກັ ຌບໄ ງ ຍໃ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຅ະຽຎັຌ຾ຂຌຉຄັໄ ຘາກນົ ຽຎັຌນໃ ຼົ ຓ ຽປຈັ ເນ຋ໄ ໃ າຒບໄ ຌຍໃ ຄາຓ ຘໃ ທຌຎາງຌທິໄ ຓ຋ຄັ ຘໃ ຘີ ກັ ຖຄ຺ ຑຌໄ ຌ຿ິໄ ຎຓໄ ນກັ ຂຽໄ ຂາ຺ໄ ຋າຓະຈາ. 49