ພາສາລາວ - ວັນນະຄະດີ2 (ປະຖົມລະບົບ12+4ປີ1)

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຊາໄ ຏູເໄ ຅຿ນຈປາໄ ງ, ຂຊີໄ ໃ ,ີ ຓກັ ຿ຖຍ...ຊາໄ ຆໃ ທງຊກື ກໃ ຸຓ຃ຌ຺ ຍໃ ໍຈຽີ ປາ຺ ບາຈ຅ະຊກື ຉກີ ຍັ ຾ຖະ ປຍັ ຿຋ຈ຾຋ຌຽຂາ຺ . ຆໃ ທງ ຊກື ຏູຂໄ ຊີໄ ໃ ຽີ ຂາ຺ ຽ຅າ຺ໄ ຅ະທໃ າ ຽປາ຺ ດາກແຈຏໄ ຌ຺ ຎະ຿ນງຈບຌັ ເຈ ບຌັ ໜໃ ຄຶ ຅າກຽຂາ຺ , ຊາໄ ດາກຆໃ ທງ຾຋ເໄ ນຑໄ ຅ິ າຖະຌາໍ ຊໃ ຊີ ທໄ ຌ ຽຘງກໃ ບຌຏຌ຺ ຈ຅ີ ໃ ຄິ ຅ະຽກຈີ ຓ.ີ ຾ຄໃຏຈິ ຾ຓໃ ຌ ຽຑໃ ຌິ ຍໃ ຽໍ ບຌີໄ . ຍໃ ໍທາຌ ຾ຉໃ ຽປາ຺ ຉບໄ ຄຽຍໃ ຄິ , ຉບໄ ຄຆໃ ທງຽຑໃ ຌິ ຽຑາະ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ຈາໍ ຖຄ຺ ຆທີ ຈິ ດໃ ູເຌຘຄັ ຃ຓ຺ ຉບໄ ຄຓກີ າຌຑທ຺ ຑຌັ ກຌັ , ຆໃ ທງຽນົບື ຽຑໃ ບື ຾ຏໃ ກຌັ ຽຆໃ ຌັ : ຽປາ຺ ຑຍ຺ ຽນຌັ ຏູຽໄ ຊາ຺ໄ , ຾ຓໃ ຓາຌ, ຽຈກັ ຌບໄ ງ ດໃ ູເຌຽນຈກາຌ຋ໃ ີ ຆໃ ທງຽນົບື ຉຌ຺ ຽບຄຍໃ ແໍ ຈໄ ຽຊິຄທໃ າຽຑໃ ຌິ ຍໃ ໍທາຌກໍ຅ໍາຽຎັຌຉບໄ ຄຆໃ ທງຽຑາະຓຌັ ຽຎັຌ຃ຸຌຌະ຋ໍາຎະ຅ໍາເ຅ ຾ຖະ ກໍ຾ຓໃ ຌ ຓາຖະງາຈ ຋ໃ ຈີ ຄີ າຓຂບຄ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ຏູໜໄ ໃ ຄຶ . ຍຈ຺ ທ຅ິ າຌຓ຋ີ ຄັ ຘຌັ ຌຊິ າຌ ຾ຖະ ຘຌ຺ ຋ະຌໍາ ຑທກຽປາ຺ ຘາຓາຈທ຅ິ າຌແຈ຋ໄ ຸກຍຌັ ນາກໃ ຼທກຍັ ຽຌບືໄ ເຌ຋ໃ ຓີ ີ ຖກັ ຘະຌະຈີ ນົື ປາໄ ງ, ຊກື ນົື ຏຈິ . ຂ. ທ຅ິ າຌຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈີ ທ຅ິ າຌຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈີ ຾ຓໃ ຌທ຅ິ າຌ຋າຄຈາໄ ຌ຿຃ຄຽຖໃ ບື ຄ, ຽຌບືໄ ເຌ, ປູຍກາຌຘຖິ ະຎະກາຌ຾ຉໃ ຄຂບຄ ຌກັ ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈເີ ຈໜໃ ຄຶ ຿ຈງງກ຺ ຽບາ຺ ຅ຈຸ ຈ,ີ ຅ຈຸ ບໃ ບຌ ຓາທ຅ິ າຌ. ກາຌຉໍາຌທິ ຅ິ າຌຉບໄ ຄຓນີ ົກັ ຊາຌ, ຓຽີ ນຈຏຌ຺ ຋າຄຈາໄ ຌ຋ຈິ ຘະຈີ ຾ຖະ ຉທ຺ ຅ຄິ ດໃ າຄ຃ຍ຺ ຊທໄ ຌ, ຓ຋ີ ຈັ ຘະຌະນົກັ ໝຌັໄ ກາຌຽຓບື ຄຘູຄ, ຓ຃ີ ທາຓປູ຋ໄ າຄຈາໄ ຌ ຋ຈິ ຘະຈທີ ຌັ ຌະ຃ະຈີ ຾ຖະ ຎະນທຈັ ທຌັ ຌະ຃ະຈບີ ກີ ຈທໄ ງ. 3. ຖກັ ຘະຌະ ຾ຖະ ທ຋ິ ຾ີ ຉໃ ຄຍຈ຺ ທ຅ິ າຌ 3.1 ຖກັ ຘະຌະຂບຄຍຈ຺ ທ຅ິ າຌ ກ. ທ຅ິ າຌຍຌັ ນາ຋ໃ ຊີ ກື ໝຈ຺ ຉທ຺ ດໃ າຄ ທ຅ິ າຌ຃າໍ ຽທາ຺ໄ ຂບຄ ຋ໃ າຌ ຽຖຌຌິ ຋ໃ ທີ ໃ າ: “ປຼຌ ປຼຌ຾ຖທໄ ປຼຌບກີ ປຼຌຽຖບືໄ ງໂແຎ”. ຃ໍາຽທາ຺ໄ ຌຊີໄ ກື ໝຈ຺ ຽຑາະ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ກາໍ ຽຌຈີ ບບກຓາ຅າກ຋ບໄ ຄ຾ຓໃ ຓຌື ຉາຓາຽນຌັ ຈຌິ , ຽນຌັ ຒາໄ ກໃ ຽໍ ຖໃ ຓີ ຉຌ຺ໄ ປຼຌ ຃ື ປຼຌຈຈູ ຌຓ຺ ຾ຓໃ , ປຼຌ຃າຌ, ປຼຌຽທາ຺ໄ , ປຼຌໜຄັ ຘ,ື ປຼຌທຆິ າຘະຽຑາະ຅ຌ຺ ຽຊຄິ ຽຊາ຺ໄ ຾ກໃ . ກາຌປຼຌຂບຄ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ຍໃ ໍ ຓທີ ຌັ ຘຌິໄ ຘຸຈ. ຂ. ທ຅ິ າຌຍຌັ ນາ຋ໃ ຓີ ຋ີ ຄັ ຊກື ຾ຖະ ຏຈິ ຉທ຺ ດໃ າຄ: ທ຅ິ າຌ຃າໍ ຘຸຑາຘຈິ ຋ໃ ທີ ໃ າ: “ຉກ຺ ໝໃ ຾ູ ປຄໄ ຽຎັຌ຾ປຄໄ ຉກ຺ ໝໃ ກູ າ ຽຎັຌກາ” ຃. ທ຅ິ າຌຍຌັ ນາ຋ໃ ຏີ ຈິ ໝຈ຺ ຉທ຺ ດໃ າຄ ທ຅ິ າຌຍຌັ ນາ຋ໃ ທີ ໃ າ: “຃ຌ຺ ຽປາ຺ ຅ະປໃ ຄັ ຓີ ນົື ຋ຸກງາກ຾ຓໃ ຌງບໄ ຌ຿ຆກຆະຉາກາໍ ”. ຃ໍາຽທາ຺ໄ ຌ຾ີໄ ຓໃ ຌຏຈິ ໝຈ຺ ຽຑາະທໃ າ ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ຅ະ຋ຸກ ນົື ປໃ ຄັ ຍໃ ແໍ ຈຂໄ ຌຶໄ ກຍັ ຿ຆກຆະຉາກໍາ, ຾ຉໃ ຓຌັ ຂຌຶໄ ກຍັ ນົາງ ຎັຈເ຅ ຽຆໃ ຌັ : ກາຖະ຿ບກາຈ, ຘະຑາງ຾ທຈຖບໄ ຓ, ຽ຃າ຺ໄ ກາໍ ຽຌຈີ ...ຘໃ ຄິ ຘໍາ຃ຌັ ຾ຓໃ ຌຽປາ຺ ຽບຄຉບໄ ຄຽຎັຌຏູຉໄ ຈັ ຘຌິ . ບກີ ຾ຄໃ ໜໃ ຄຶ ຃ໍາຽທາ຺ໄ ຌຽີໄ ປຈັ ເນ຃ໄ ຌ຺ ຽປາ຺ ບໃ ບຌ຾ບ, ຍໃ ໍກາໄ ຉໃ ໍຘູ,ໄ ນງ຋ໍໄ ໍ,ໄ ໝຈ຺ ກໍາຖຄັ ເ຅, ຍໃ ໍຓ຋ີ າຄບບກ ຾ຖະ ເຌ຋ໃ ຘີ ຸຈກກໍ າໄ ທແຎຽຊຄິ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 141

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຍໃ ບຌຄຓ຺ ຄທາງ. ຾ຉໃ ກຓໍ ຍີ າຄກຖໍ ະຌ຃ີ ຌ຺ ຽປາ຺ ປໃ ຄັ ຓງີ ບໄ ຌຊກື ນທງ (ຽຖກ) ຾ຉໃ ຘໃ ຄິ ຽນໃ າົ຺ ຌຌັໄ ຓຌັ ຾ຓໃ ຌກາຌຍຄັ ຽບຌີ ຾ຖະ ຓີ ຌບໄ ງ຋ໃ ຘີ ຸຈ, ຍໃ ໍຘາຓາຈຽຎັຌນົກັ ຊາຌ຋ໃ ຊີ ກື ຉບໄ ຄແຈ.ໄ 3.2 ທ຋ິ ຾ີ ຉໃ ຄຍຈ຺ ທ຅ິ າຌ ກ. ຑາກຘໃ ທຌຍຈ຺ ທ຅ິ າຌ ຍຈ຺ ທ຅ິ າຌກ຃ໍ ກື ຌັ ກຍັ ຍຈ຺ ຾ຉໃ ຄຎະຽຑຈບໃ ຌື ໂ ຽຆໃ ຄິ ຎະກບຍຈທໄ ງ 3 ຑາກຘໃ ທຌຉຌ຺ໄ ຉ຃ໍ :ື ຉຄັໄ ຍຌັ ນາ, ຾ກແໄ ຂ ຍຌັ ນາ ຾ຖະ ຘະນຸົຍຍຌັ ນາ.  ຉຄັໄ ຍຌັ ນາ ຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓ, ກາຖະຽ຋ຘະ ຾ຖະ ບໃ ຌື ໂ ຋ໃ ຓີ ກີ າຌຑທ຺ ຑຌັ ກຍັ ຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຽີ ປາ຺ ຅ະທ຅ິ າຌ.  ຾ກຍໄ ຌັ ນາ - ຘຄັ ຽກຈຽຍໃ ຄິ ຍຌັ ນາຌຌັໄ ຊກື ນົື ຏຈິ , ຊກື ໝຈ຺ ນົື ຏຈິ ໝຈ຺ ນົື ຊກື ຾ຉໃ ຍາຄຘໃ ທຌ, ຏຈິ ຾ຉໃ ຍາຄຘໃ ທຌ, ຏຈິ ດໃ ູ ຍໃ ບຌເຈ, ຏຈິ ເຌ຾ຄໃເຈ ຽຎັຌຉຌ຺ໄ . - ບາໄ ຄຽນຈຏຌ຺ ຽຑໃ ບື ດັຄໄ ດືຌ຾ຄໃຊກື ໝຈ຺ ຾ຖະ ຉາໍ ໜທິ ຅ິ າຌ຾ຄໃຏຈິ ໝຈ຺ ຑບໄ ຓ຋ຄັ ຘະ຾ຈຄ຋ໃ າ຋ຽີ ນຌັ ຈີ ນົື ຃ຈັ ຃າໄ ຌ - ຘະນຸຍົ ຍຌັ ນາ຋ໃ ງີ ກ຺ ຂຌຶໄ ຓາຽຎັຌນກົັ ຊາຌເຌ຾ຄໃທ຅ິ າຌ ຾ຖະ ຊບຈຊບຌຍຈ຺ ປຼຌຽຑໃ ບື ຌາໍ ເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌກາຌຈາໍ ຖຄ຺ ຆທີ ຈິ - ງກ຺ ຽບາ຺ ຍຌັ ນາ ນົື ກຖໍ ະຌຑີ ຽິ ຘຈ (ຊາໄ ຓ)ີ ບະ຋ຍິ າງ, ຅າໍ ຾ຌກ ຾ຖະ ຎ຺ກຎບໄ ຄ຋ຈິ ຘະຈຂີ ບຄຉຌ຺ .  ຘະນຸົຍ - ດັຄໄ ດືຌ຃ຌື ບກີ ຽ຋ໃ ບື ໜໃ ຄຶ ທໃ າ ຍຌັ ນາທ຅ິ າຌຉໃ າຄໂຌຌັໄ ຊກື ໝຈ຺ ນົື ຏຈິ ໝຈ຺ . - ຾ຌະຌາໍ ເນຏໄ ູບໄ ໃ າຌປູ຅ໄ ກັ ຋ຈິ ຋າຄຽຑໃ ບື ນກົີ ຽທຌັໄ ຃ທາຓຏຈິ ຑາຈ. - ຘຌັ ຖະຽຘຌີ ຘໃ ຄິ ຋ໃ ຊີ ກື ຉບໄ ຄ ຾ຖະ ຾ຌະຌາໍ ເນຏໄ ູບໄ ໃ າຌຽບາ຺ ຽຎັຌ຾ຍງດໃ າຄ. 4. ຿຃ຄປໃ າຄກາຌຂຼຌຍຈ຺ ທ຅ິ າຌ ຉທ຺ ດໃ າຄ 1: ຿຃ຄປໃ າຄຍຈ຺ ທ຅ິ າຌ຃ໍາຘຸຑາຘຈິ “ຉກ຺ ໝໃ ຾ູ ປຄໄ ຽຎັຌ຾ປຄໄ ຉກ຺ ໝກູ າຽຎັຌກາ”  ຉຄັໄ ຍຌັ ນາ ຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓຓຏີ ຌ຺ ຘະ຋ບໄ ຌຽຊຄິ ກາຌຈໍາຖຄ຺ ຆທີ ຈິ ຂບຄ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ດໃ າຄຽຖກິ ຽຆໃ ຄິ . ຘະຌຌັໄ , ຅ໃ ຄິ ຓ຃ີ ໍາຘຸຑາຘຈິ ຋ໃ ທີ ໃ າ: “ຉກ຺ ໝໃ ຾ູ ປຄໄ ຽຎັຌ຾ປຄໄ ຉກ຺ ໝກູ າຽຎັຌກາ”  ຾ກຍໄ ຌັ ນາ - ບະ຋ຍິ າງ຃ທາຓໝາງຂບຄ຃ໍາຘຸຑາຘຈິ ຿ຈງນງ.ໍໄ - ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ຈໍາຖຄ຺ ຆທີ ຈິ ດໃ ູເຌຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓເຈ, ດໃ ູເຌກໃ ຸຓ຃ຌ຺ ເຈ ຾ຌໃ ຌບຌຉບໄ ຄແຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຘະ຋ບໄ ຌບຌັ ຈີ ຾ຖະ ຍໃ ໍຈີ ຅າກຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓ ນົື ຅າກກໃ ຸຓ຃ຌ຺ ຌຌັໄ . + ດັຄໄ ດືຌຘໃ ທຌ຋ໃ ຊີ ກື ຾ຖະ ຉໍາໜຘິ ໃ ທຌ຋ໃ ຏີ ຈິ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 142

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓຂບຄຘຄັ ຃ຓ຺ , ກາຌຑທ຺ ຑຌັ ເຌຘຄັ ຃ຓ຺ ຓຏີ ຌ຺ ຘະ຋ບໄ ຌດໃ າຄ຾ຌໃ ຌບຌຽຊຄິ ຃ຌ຺ ຽປາ຺ (ບະ຋ຍິ າງ, ຑຘິ ູຈ) ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ບາຈ຅ະແຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຘະ຋ບໄ ຌບຌັ ຈ຅ີ າກຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓ ຾ຖະ ກຄ຺ ກຌັ ຂາໄ ຓ; ຊາໄ ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ນາກ຃ບຌ ຾຃ຌກບໍ າຈ຅ະແຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຘະ຋ບໄ ຌບຌັ ຍໃ ຈໍ ຽີ ຆໃ ຌັ ກຌັ . + ຉໍາໜຘິ ໃ ທຌ຋ໃ ຏີ ຈິ ຑາຈ - ຎັຈແ຅ຉໃ າຄໂຂບຄຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓ ຋ໃ ຘີ ະ຋ບໄ ຌຽຊຄິ ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ຍໃ ໍບາຈຉຈັ ຘຌິ ຆຂີໄ າຈດໃ າຄຂາຈຉທ຺ ແຈໄ ຽຑາະທໃ າ ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ຘາຓາຈຈຈັ ຾ຎຄຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓຂບຄຘຄັ ຃ຓ຺ ແຈໄ (ບະ຋ຍິ າງ ຾ຖະ ຑຘິ ູຈຉໃ ຓື ). - ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ຓຆີ ທີ ຈິ ດໃ ູເຌຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓ຋ໃ ຈີ ຾ີ ຖທໄ ກຍໍ ໃ ໍໝາງ຃ທາຓທໃ າ ຅ະຈແີ ຎໝຈ຺ , ຊາໄ ທໃ າຍໃ ໍປູ຅ໄ ກັ ປໃ ໍາປຼຌ ຾ຖະ ຈຈັ ຾ຎຄຉຌ຺ ຽບຄແຎຌາໍ ກຍໍ ໃ ໍຘາຓາຈ຅ະຈແີ ຎຌາໍ ຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓຌຌັໄ ແຈໄ (ບາໄ ຄນກົັ ຊາຌ). - ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ຓຆີ ທີ ຈິ ດໃ ູເຌຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓ຋ໃ ຍີ ໃ ໍຈ຾ີ ຖທໄ ກຍໍ ໃ ໍໝາງ຃ທາຓທໃ າ ຅ະຽຎັຌ຃ຌ຺ ຆໃ ທ຺ ແຎໝຈ຺ ຊາໄ ທໃ າຽປາ຺ ປູ຅ໄ ກັ ຈຈັ ຾ຎຄຘໃ ຄິ ຾ທຈຖບໄ ຓ ຾ຖະ ຎໃ ຼຌ຾ຎຄຉຌ຺ ຽບຄກ຅ໍ ະກາງຽຎັຌ຃ຌ຺ ຈແີ ຈຽໄ ໝບື ຌກຌັ . + ຉກຶ ຉບຄຑ຅ິ າຖະຌາ - ຃ໍາຘຸຑາຘຈິ ແຈຆໄ ຍີໄ ບກເນຽໄ ປາ຺ ຽນຌັ ທໃ າ ຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓຂບຄກາຌຈໍາຖຄ຺ ຆທີ ຈິ ຓຌັ ແຈຘໄ ໃ ຄ຺ ຏຌ຺ ຘະ຋ບໄ ຌຽຊຄິ ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ຌຌັໄ ຾ຓໃ ຌກຈ຺ ຽກຌກາຌຘໃ ຄ຺ ຏຌ຺ ຘະ຋ບໄ ຌຽຆໃ ຄິ ກຌັ ຾ຖະ ກຌັ . - ຽຑໃ ບື ດາກເນຉໄ ຌ຺ ຽບຄກາງຽຎັຌ຃ຌ຺ ຈເີ ຌກາຌຽປຈັ ທຼກຄາຌ, ກາຌຎະກບຍບາຆຍີ ຾ຖະ ບໃ ຌື ໂ ຉບໄ ຄຈຸໝໃ ຌັ ຘກຶ ຘາປໃ ໍາປຼຌຽຖບືໄ ງໂ, ຾ຉໃ ນາກດໃ ູເຌຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓ຋ໃ ນີ ງຸຄໄ ງາກຍໃ ໍຘະຈທກ ຽປາ຺ ກຍໍ ໃ ໍງບຓຌໃ ຄັ ກບຈຽຂໃ າ຺ ດໃ ູຖາໄ ໂ, ຍໃ ຎໍ ະຎໃ ບງເນຏໄ ຌ຺ ຘະ຋ບໄ ຌບຌັ ຆໃ ທ຺ ຆາໄ ຌຌັໄ ຈຄຶ ຈຈູ ຽບາ຺ ແຎ. ຘະຌຌັໄ , ຽປາ຺ ຉບໄ ຄຽຎັຌຽ຅າ຺ໄ ກາຌ ຉໃ ໍຘູຈໄ ຈັ ຾ຎຄຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓ຾ນໃ ຄຆທີ ຈິ ຈທໄ ງກາຌນໃ ນໍົ ບົ ຓ຾ຖະ ຎໃ ຼຌ຾ຎຄ ຾ຌທ຃ຈິ ຅ຈິ ເ຅ຂບຄຉຌ຺ ຽບຄ. + ບາໄ ຄນົກັ ຊາຌ ເຌກາຌປໃ ໍາປຼຌ ຾ຖະ ກາຌຑທ຺ ຑຌັ ກຍັ ໝໃ ູຽຑໃ ບື ຌ ຉບໄ ຄຉາໄ ຌກາຌຑທ຺ ຑຌັ ກຍັ ຃ຌ຺ ຋ໃ ຅ີ ະຑາຽປາ຺ ແຎ຋າຄຍໃ ໍຈ.ີ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ , ຅ະຉບໄ ຄຽຖບື ກຽບາ຺ ກາຌຑທ຺ ຑຌັ ຋ໃ ຊີ ກື ຉບໄ ຄ (ຓກີ າຌຘຄັ ຽກຈຑ຅ິ າຖະຌາໍ ຾ຖະ ຅າໍ ຾ຌກບຌັ ຈບີ ຌັ ປາໄ ງ). + ຘະນຸົຍ ຃ໍາຘຸຑາຘຈິ ຌແີໄ ຈຆໄ ຾ີໄ ຅ຄເນຑໄ ທກຽປາ຺ ຽນຌັ ກາຌຑທ຺ ຑຌັ , ກາຌກະ຋ຍ຺ ຽຆໃ ຄິ ກຌັ ຾ຖະ ກຌັ ຖະ ນທໃ າຄຘະຑາຍ ຾ທຈຖບໄ ຓກຍັ ຆທີ ຈິ ຂບຄ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ຓຌັ ຓ຋ີ ຄັ ຘໃ ທຌຊກື ຾ຖະ ຘໃ ທຌຏຈິ , ຾ຉໃ ຃ໍາຘຸຑາຘຈິ ຌີໄ ກໍຓຏີ ຌ຺ ຈເີ ນ຾ໄ ກໃ ຑທກຽປາ຺ , ຽຉບື ຌຑທກຽປາ຺ ເນຽໄ ບາ຺ ເ຅ເຘໃ ຈຈັ ຾ຎຄຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓ຋ໃ ຍີ ໃ ໍຈ,ີ ບຌັ ຆໃ ທ຺ ປາໄ ງ, ຘາໄ ຄຉຌ຺ ຽບຄ ຾ຖະ ໝໃ ຃ູ ໃ ູເນກໄ າໄ ທຂຌຶໄ ຽຖບືໄ ງໂ. ຉທ຺ ດໃ າຄ 2: ຍຈ຺ ທ຅ິ າຌກາຌຽຓບື ຄ “ຍາຈກາໄ ທເໝໃ ເຌຘາງຑທ຺ ຑຌັ ຖະນທໃ າຄຘະນະຖຈັ ບາຽຓຕກິ າ ຾ຖະ ນທຼຈຌາຓ”. ເຌທຌັ ບຄັ ຃າຌບາ຋ຈິ ຌ,ີໄ ຎະ຋າຌາ຋ຍິ ຈໍ ຍີ ຌິ ຃ຈິ ຉຌັ ຾ນໃ ຄຘະນະຖຈັ ບາຽຓຕກິ າແຈຎໄ ະກາຈກາຌຘະຊາຎະຌາໍ ຘາງຑທ຺ ຑຌັ ຋າຄຈາໄ ຌກາຌ຋ຈູ ດໃ າຄຽຉຓັ ປູຍ຾ຍຍ ກຍັ ຘາ຋າຖະຌະຖຈັ ຘຄັ ຃ຓ຺ ຌງິ ຓ຺ ນທຼຈຌາຓ. ຘໃ ຄິ ຈໃ ຄັ ກໃ າທ ກາງຽຎັຌ ຽນຈກາຌ ຾ຖະ ຍາຈກາໄ ທເໝ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທາຓໝາງ຋າຄຎະນທຈັ ຘາຈຂບຄກາຌຑທ຺ ຑຌັ ປໃ ທຓຓຖື ະນທໃ າຄຘະນະຖຈັ ບາ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 143

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຽຓຕິກາ ຾ຖະ ນທຼຈຌາຓ, ຋ຄັ ຽຎັຌກາຌຉຈັ ຘຌິ ເ຅຋ໃ ຘີ ບຈ຃ໃ ບຄກຍັ ຋ໃ າບໃ ຼຄຂບຄບາຆີ-ຎາຆຒີ ິກ ຾ຖະ ຿ຖກ, ຘບຈ຃ໃ ບຄກັຍຏ຺ຌຎະ຿ນງຈ ຾ຖະ ຃ທາຓຓໃ ຸ ຄຓາຈຎາຊະໜາຂບຄຎະຆາຆ຺ຌບາຽຓຖິກາ ຾ຖະ ຎະຆາຆ຺ຌ ນທຼຈຌາຓ. ຘບຄ຋ຈ຺ ຘະທຈັ ຾ນໃ ຄ຃ທາຓຽດັຌຆາເຌຘາງຑທ຺ ຑຌັ ຘະນະຖຈັ ບາຽຓຖກິ າ ຾ຖະ ນທຼຈຌາຓ ຋ໃ ຘີ ຍື ຽຌໃ ບື ຄຓາ ຅າກຌະ຿ງຍາງຉາໄ ຌນທຼຈຌາຓຂບຄຏູຌໄ ໍາຘະນະຖຈັ ເຌບະຈຈີ ຌຌັໄ ແຈຘໄ າໄ ຄຏຌ຺ ຽຘງນາງບຌັ ນົທຄນົາງຓາຘໃ ູຘບຄ ຎະຽ຋ຈ, ຽຎັຌກາຌກຈີ ກຌັໄ ຽປຈັ ເນກໄ າຌ຾ກແໄ ຂຍຌັ ນາ຋ໃ ຉີ ໃ າຄຐໃ າງຉໃ າຄຓ຃ີ ທາຓຘຌ຺ ເ຅ຆກັ ຆາໄ . ຌກັ ຋ຸຖະກຈິ ຘະນະຖຈັ ຘູຌຽຘງກາຖະ຿ບກາຈ ຾ຖະ ຽທຖາແຎດໃ າຄໜາໄ ຽຘງຈາງ. ດໃ າຄເຈກຉໍ າຓ ຓາເຌຘະແໝບໍາຌາຈກາຌຎ຺ກ຃ບຄ຋ໃ າຌ ຍຌິ ຃ຈິ ຉຌັ , ຋ໃ າຌແຈ຃ໄ ໃ ບງໂ ຽປຈັ ເນຘໄ າງຑທ຺ ຑຌັ ບຌັ ຽດັຌຆາຌຌັໄ ຓ຃ີ ທາຓບຍ຺ ບໃ ຸຌຂຌຶໄ ຓາຽຎັຌຂຌັໄ ຉບຌ, ຿ຈງກາຌ຅ຈັ ຘໃ ຄ຺ ຏູຉໄ າຄໜາໄ ຂບຄຉຌ຺ ແຎຎຶກຘານາຖທື ຼກຄາຌ ຾ຖະ ຾ຖກຎໃ ຼຌ຃ໍາ຃ຈິ ຃ໍາຽນຌັ ກຍັ ຐໃ າງນທຼຈຌາຓນົາງຂຌຶໄ . ເຌຽຈບື ຌ ກຸຓຑາຎີຏໃ າຌຓາ ກແໍ ຈຎໄ ະກາຈງກ຺ ຽຖກີ ກາຌຂທໍາໄ ຍາຈ຋າຄຈາໄ ຌຽຘຈຊະກຈິ ຉໃ ໍນທຼຈຌາຓ຋ໃ ຓີ ຓີ າຉຄັໄ 20 ຎີຌຌັໄ ບບກ ແຎ ຽຆໃ ຄິ ຽຎັຌ຿ບກາຈ ເນຌໄ ກັ ຖຄ຺ ຋ຌຶ ຅າກຘະນະຖຈັ ແຎຖຄ຺ ຋ຌຶ ເຌນທຼຈຌາຓ ແຖໃ ຓາຽຊຄິ ຈຼທຌກີໄ ໍຽຎັຌຓູຌ຃ໃ ານົາງ ປບໄ ງຖາໄ ຌ຿ຈຖາ຾ຖທໄ . ຓາເຌຉ຺ຌໄ ຎີຌີກໄ ໃ ແໍ ຈຎໄ ະກາຈຉັຄໄ ຘໍາຌກັ ຄາຌຏູຉໄ າຄໜາໄ ຂບຄຘະນະຖັຈບາຽຓຕິກາຎະ຅ໍາ ຌະ຃ບຌນົທຄປາ຿ຌງໄ ຾ຖະ ຓາເຌຉຌ຺ໄ ບາ຋ຈິ ຌີໄ ກໍຎະກາຈຘະຊາຎະຌາຘາງຑທ຺ ຑຌັ ຋າຄກາຌ຋ຈູ ດໃ າຄຽຎັຌ຋າຄກາຌ ກຍັ ຘ.ຘ ນທຼຈຌາຓ ຾ຖະ ເຌຖະນທໃ າຄທຌັ ຋ີ 5-6 ຘຄິ ນາໜາໄ ຌ.ີໄ ຋ໃ າຌ ທໍຽປຌ຃ຕິຘຉຍ຺ ຽຒີ ຖຈັ ຊະຓຌ຺ ຉີ ຉໃ າຄຎະຽ຋ຈ ຘະນະຖຈັ ບາຽຓກາ ກໍ຅ະຽຈຌີ ຋າຄແຎດໄຼຓດາຓນທຼຈຌາຓດໃ າຄຽຎັຌ຋າຄກາຌ ຽຑໃ ບື ຽຎິກຘານາຖຽື ຊຄິ ຘາງຑທ຺ ຑຌັ ຾ຖະ ກາຌປໃ ທຓຓ຋ື າຄຈາໄ ຌຽຘຈຊະກຈິ ຖະນທໃ າຄຘບຄຎະຽ຋ຈ ຽຆໃ ຄິ ຽຎັຌກາຌຽຎີຈຘຄັ ກາຈເໝໃ ເຌກາຌ ຑທ຺ ຑຌັ ຾ຖະ ກາຌປໃ ທຓຓນື ົາງຈາໄ ຌຖະນທໃ າຄຘບຄຎະຽ຋ຈ, ຽຎັຌກາຌຆໃ ທງ຅າໍ ກຈັ ຾ຖະ ຖຍຶ ຖາໄ ຄ຃ທາຓບາ຃າຈຍາຈ ໝາຄ ຑບໄ ຓກຌັ ຽຘຓີ ຘາໄ ຄ຃ທາຓແທທໄ າຄເ຅ ຽປຈັ ເນຘໄ ະຊຼຌຖະຑາຍເຌຂຄ຺ ຽຂຈຘຈ຺ ເຘ ຾ຖະ ໝຌັໄ ຃ຄ຺ ກທໃ າຽກໃ າ຺ . ຘ.ຎ.ຎ. ຖາທ ເຌຊາຌະຽຎັຌຍາໄ ຌເກຽໄ ປບື ຌ຃ຼຄກຍັ ຘ.ຘ ນທຼຈຌາຓ ຾ຖະ ຋ຄັ ຽຎັຌຎະຽ຋ຈ຋ໃ ຓີ ຘີ າງຑທ຺ ຑຌັ ກຍັ ຘະນະຖຈັ ບາຽຓຖກິ າຓາ຾ຉໃ ຈຌ຺ ຌໍາຌຌຌັໄ ງຌິ ຈີຽຎັຌດໃ າຄງໃ ຄິ ຉໃ ໍກາຌຘະຊາຎະຌໍາ຃ທາຓຘໍາຑຌັ ຈໃ ຄັ ກໃ າທ ຾ຖະ ຽຓໃ ບື ທຌັ ຋ີ 12 ກຖໍ ະກຈ຺ ຌີໄ ກະຆທຄກາຌຉໃ າຄຎະຽ຋ຈ຾ນໃ ຄ ຘ.ຎ.ຎ. ຖາທ ຿ຈງຉາຄໜາໄ ເນຖໄ ຈັ ຊະຍາຌຖາທກແໍ ຈໄ ບບກຊະ຾ນົຄກາຌ ຓຉີ ບຌໜໃ ຄຶ ຂຼຌທໃ າ “ຖຈັ ຊະຍາຌ ຾ຖະ ຎະຆາຆຌ຺ ຖາທ ຊກື າຌຉຈັ ຘຌິ ເ຅ຈຄັ ກໃ າທຽຎັຌກາຌຊກື ຉບໄ ຄ ຋ຄັ ຽຎັຌກາຌ ຉບຍຘະໜບຄ຃ທາຓປຼກປບໄ ຄຉບໄ ຄກາຌ ຂບຄຎະຆາຆຌ຺ ນທຼຈຌາຓ ຾ຖະ ບາຽຓຕິກາຽບຄກໍ຃ຎື ະຆາຆຌ຺ ບາຆີ ບາ຃ະຽຌ ຾ຖະ ຿ຖກ”. (຃ຈັ ຅າກໜຄັ ຘຑື ຓິ ທຼຄ຅ຌັ ເໝໃ ຘະຍຍັ ຋ີ 1658075 ຖຄ຺ ທຌັ ຋ີ 15/7/1995, ໜາໄ ຋ີ 8). ຉທ຺ ດໃ າຄ: ຿຃ຄປໃ າຄຍຈ຺ ທ຅ິ າຌກາຌຽຓບື ຄ. “ຍາຈກາໄ ທເໝໃ ເຌຘາງຑທ຺ ຑຌັ ຖະນທໃ າຄຘະນະຖຈັ ບາຽຓຕກິ າ ຾ຖະ ນທຼຈຌາຓ”. • ຉຄັໄ ຍຌັ ນາ ຽຖໃ ຓີ ຾ຉໃ ທຌັ ບຄັ ຃າຌບາ຋ຈິ ຌີໄ ຅ຌ຺ ຽຊຄິ ຃ທາຓຓໃ ຸຄຓາຈຎາຊະໜາຂບຄຎະຆາຆຌ຺ ບາຽຓຕກິ າ ຾ຖະ ຎະຆາຆຌ຺ ນທຼຈຌາຓ. ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 144

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ກໃ າທຽຊຄິ ຽນຈກາຌ, ຍາຈກາໄ ທເໝໃ ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທາຓໝາງຎະນທຈັ ຘາຈຂບຄກາຌຑທ຺ ຑຌັ ປໃ ທຓຓື ຖະນທໃ າຄ ຘະນະຖຈັ ບາຽຓຕກິ າ ຾ຖະ ນທຼຈຌາຓ, ຽຎັຌກາຌຉຈັ ຘຌີ ເ຅຋ໃ ຊີ ກື ຉບໄ ຄ, ຘບຈ຃ໃ ບຄ຋ໃ ຘີ ຸຈກຍັ ຋ໃ າບໃ ຼຄຖທຓຂບຄງຸກ ຘະແໝ. • ຾ກຍໄ ຌັ ນາ ຽຖໃ ຓີ ຾ຉໃ ຘບຄ຋ຈ຺ ຘະທຈັ ຾ນໃ ຄ຃ທາຓຽດັຌຆາ຅ຌ຺ ຽຊຄິ ຘຈ຺ ເຘ ຾ຖະ ໝຌັໄ ຃ຄ຺ ກທໃ າຽກໃ າ຺ ກາຌ຾ກແໄ ຂຍຌັ ນາຌຏີໄ ູ ໄ ຂຼຌແຈຽໄ ຖໃ າ຺ ຃ຌື ຽນຈກາຌເຌບະຈຈີ ຈໃ ຄັ ຌ:ີໄ + ຽທາ຺ໄ ຽຊິຄ຃ທາຓຽດັຌຆາເຌຘາງຑທ຺ ຑຌັ ຖະນທໃ າຄ ຘະນະຖຈັ ບາຽຓຕິກາ ກຍັ ນທຼຈຌາຓ ຽຆໃ ຄິ ຓຌັ ແຈຘໄ ໃ ຄ຺ ຏ຺ຌ ຘະ຋ບໄ ຌບຌັ ຍໃ ຈໍ ຉີ ໃ ໍ຋ຄັ ຘບຄຎະຽ຋ຈ. - ຽຎັຌກາຌກຈີ ກຌັໄ ຽປຈັ ເນກໄ າຌ຾ກແໄ ຂຍຌັ ນາ຋ໃ ຉີ ໃ າຄຐໃ າງຉໃ າຄຓ຃ີ ທາຓຘຌ຺ ເ຅ຆກັ ຆາໄ . - ຌກັ ຋ຸຖະກຈິ ຂບຄຘະນະຖຈັ ຘູຌຽຘງກາຖະ຿ບກາຈ຋ໃ ຅ີ ະຓາຖຄ຺ ຋ຌຶ ດໃ ູນທຼຈຌາຓ. + ເຌຘະແໝບາໍ ຌາຈກາຌຎ຺ກ຃ບຄຂບຄ຋ໃ າຌ ຍຌິ ຃ຌິ ຉຌັ ແຈຽໄ ປຈັ ເນຘໄ າງຑທ຺ ຑຌັ ຋ໃ ຽີ ດັຌຆາຌຌັໄ ຃ໃ ບງໂຓ຃ີ ທາຓບຍ຺ ບໃ ຸຌ ຂຌຶໄ ຓາ ຽຆໃ ຄິ ຓຌັ ແຈຘໄ ໃ ຄ຺ ຏຌ຺ ຘະ຋ບໄ ຌບຌັ ຈຉີ ໃ ຎໍ ະຆາຆຌ຺ ຋ຄັ ຘບຄຆາຈ. - ຎະກາຈຘະຊາຎະຌາຈາໄ ຌກາຌ຋ຈູ ດໃ າຄຽຎັຌ຋າຄກາຌ. - ຽຎີຈຘຄັ ກາຈເໝໃ ເຌກາຌປໃ ທຓຓຈື າໄ ຌຽຘຈຊະກຈິ . • ຘະນຸົຍ ກາຌຑທ຺ ຑຌັ ຃ຌື ເໝໃ ຖະນທໃ າຄຘະນະຖຈັ ບາຽຓຕກິ າກຍັ ນທຼຈຌາຓຽຎັຌກາຌ຅າໍ ກຈັ ຾ຖະ ຖຍ຺ ຖາໄ ຄ຃ທາຓບາ ຃າຈຍາຈໝາຄ ຑບໄ ຓ຋ຄັ ຽຘຓີ ຘາໄ ຄ຃ທາຓແທທໄ າຄເ຅ຽຆໃ ຄິ ກຌັ ຾ຖະ ກຌັ ຽປຈັ ເນຘໄ ະຊຼຌຖະຑາຍເຌຂຄ຺ ຽຂຈຌຘີໄ ຈ຺ ເຘ ໝຌັໄ ຃ຄ຺ ກທໃ າຽກໃ າ຺ . ຎະຆາຆຌ຺ ຖາທຓ຃ີ ທາຓຽນຌັ ຈ,ີ ຽນຌັ ຑບໄ ຓຉໃ ໍຽນຈກາຌບຌັ ງໃ ຄິ ເນງໃ ຾ຖະ ຓ຃ີ ທາຓໝາງຎະນທຈັ ຘາຈຌຌັໄ . ຉທ຺ ດໃ າຄ 3: ຍຈ຺ ທ຅ິ າຌຘຄັ ຃ຓ຺ ເຌຽຖໃ ບື ຄ “ດາກກຌິ ນົາງແຈກໄ ຌິ ຋ໃ ໍກບໄ ງ”. ຎໃ ູງໃ າຉາງາງຽປາ຺ ຽ຃ງີ ຘບຌທໃ າ: “ດາກຓນີ າົ ງ ຓຌັ ແປໄ ດາກແຈນໄ ົາງ ຓຌັ ຉາງ”. ຑທກຑະຌກັ ຄາຌ຋ຄັ ນົາງກໍຍໃ ໍຘຌ຺ ເ຅ຌາໍ ຽຖງີ ຽຑາະຽຂາ຺ ຃ຈິ ທໃ າ “ຖທງ຋າຄຖຈັ ” ຽຎັຌທ຋ິ ຈີ ຼທ ຽຑໃ ບື ກາຌຈໍາ ຖຄ຺ ຆຍີ ຅ຌ຺ ຓ຃ີ ໍາທໃ າ “ຏູ຋ໄ ຸກຆນືໄ ທງ ຏູຖໄ ທງຆຽີໄ ຍ”ີ ຾ຖະ ຓຌັ ກໍຓບີ ໍາຌາຈຈຄຶ ຈູຈເນ຃ໄ ຌ຺ ຆືໄ ດໃ າຄ຾ກະຍໃ ໍບບກ຿ຈງ ຘະຽຑາະ຾ຓໃ ຌງາຓບບກຽຖກນທງ຾ຉໃ ຖະ຃ຄັໄ ຍໃ ທໍ ໃ າ ຂບຄຖາທ ນົື ຂບຄແ຋, ຋ຄັ ຊກື ຉບໄ ຄ, ຋ຄັ ຽຊໃ ບື ຌ. ຃ທາຓ຅ຄິ ຾ຖທໄ ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ຘໃ ທຌນາົ ງກຓໍ ກັ ຆນືໄ ທງຑຈັ ຋ະຌາໍ ຽຑໃ ບື ຘໃ ຼຄ຿ຆກ, ຘຼຄຓໃ ທຌຑໍ ເນຽໄ ຍາ຺ ຘະໝບຄແຎ, ຾ຉໃ ຃ຌ຺ ຅ໍາຌທຌໜໃ ຄຶ ຑຈັ ນົຌິໄ ກາງຽຎັຌຆທີ ຈິ ຅ຈິ ເ຅ກາງຽຎັຌບາຆຍີ ຋ໃ ຍີ ໃ ໍຆບຍ຋ໍາ. ຏູຓໄ ຽີ ຄຌິ ໜບໄ ງກໍຆຉືໄ າຓ຾ຍຍຽຖກ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 145

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຍທກ, ຏູນໄ ົຌິໄ ຾຋ກໄ ໍ຾ຓໃ ຌຆ຾ືໄ ຍຍຽຖກ຃ູຌຂຌຶໄ ຽຖບືໄ ງໂ. ຅ຌ຺ ກະ຋ຄັໄ ຖຈັ ຊະກບຌເຌຍາຄຘໍາຌກັ ຄາຌກໍຑາງຊ຺ຄນທງ ຽຊໃ ບື ຌ ຾ຖະ ຂາງຽຎັຌຎະ຅າໍ . ເຌ຋ໃ ຘີ ຸຈກຑໍ າເນຽໄ ກຈີ ຘະຑາຍຂທໆາ຃ທ຺ ຽປບື ຌ, ຉກ຺ ຋ຸກແຈງໄ າກແຎ຾ຖທໄ ນົາງຖາງ. ຍາຄ຃ຌ຺ ປໃ ຄັ ຓຘີ ຘີ ຸກກໍຉກ຺ ຓາຽຎັຌ຃ຌ຺ ຋ຸກງາກ, ຍາຄ຃ຌ຺ ຽ຃ງີ ຽຎັຌຽ຅າ຺ໄ ໜກີໄ ກໍ າງຽຎັຌຖູກນຌຊີໄ ທໄ ຓນທ຺ , ຾ຉໃ ຎາກຈ຺ ທໃ າຽຂາ຺ ຽນໃ ົາ຺ ຌຌັໄ ກໍງຄັ ຍໃ ໍນົາຍຍໃ ໍ ຅ໃ .ື ຃ທາຓແຐໃ ຐັຌດາກປໃ ຄັ ດາກຓຂີ ຌຶໄ ເຌຑຍິ ຉາຈຼທຌີໄ ຾ຓໃ ຌ຾ກງໄ າກ຋ໃ ຘີ ຸຈ ຽຑາະທໃ າກໍຓ຃ີ ຌ຺ ຅າໍ ຌທຌຍໃ ໍໜບໄ ງຊກື ຾຋,ໄ ແຈ຾ໄ ຋ໄ ງບໄ ຌຆນືໄ ທງຖທງຽຍ,ີ ຏແູ ໄ ຈ຿ໄ ຋ຖະ຋ຈັ , ຉູຽໄ ດັຌ, ຏແູ ໄ ຈຖໄ ຈ຺ ຅ກັ , ຖຈ຺ ກະຍະ ກໍຓ.ີ ຅າກຌຌັໄ , ຍຌັ ນາຆຽືໄ ຖກ຅ໃ ຄິ ກາງຽຎັຌຍຌັ ນາ ເ຅ກາຄຂບຄກໃ ຸຓ຃ຌ຺ ຅າໍ ຌທຌໜໃ ຄຶ , ຽຂາ຺ ຑຍ຺ ຎະຘຌ຺ ຋ະຌໍາກຌັ ດໃ ູຑາຽຂາ຺ໄ ນົື ຘະຑາກາຽຒ, ຉາຓຊະໜຌ຺ ນຌ຺ ຋າຄ ນົື ດໃ ູເຌຘໍາຌກັ ຄາຌ ບຄ຺ ກາຌ ຾ຓໃ ຌ຾ຉໃ ກາຌຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ກາຌຆຽືໄ ຖກ ຆຽືໄ ຍີ ຉທ຺ ຽຈຈັ ຅ຈ຺ ຅ໃ ຋ໍ ໃ ຘີ ຸຈກໍ຾ຓໃ ຌປບຈຽທຖາຎະກາຈຏຌ຺ ຂບຄກາຌ ບບກຽຖກ, ຽຓໃ ບື ຽຖກຂບຄຉຌ຺ ຍໃ ໍຊກື ຍາຄ຃ຌ຺ ກໍແຈ຾ໄ ຉໃ ນຌັ ເ຅ງາທ, ຃ໍຽຉໃ ບື ງແຎຊທື ໃ າ຿ຆກຍໃ ໍ຋ຌັ ຓາຽຊຄິ ຾ຖທໄ ກໍ຃ຈິ ແຖໃ ຉທ຺ ຽຖກ຋ໃ ຅ີ ະຆເືໄ ຌຄທຈຉໃ ແໍ ຎ ຽຆໃ ຄິ ຽຎັຌປບຍທຼຌ຋ໃ ຍີ ໃ ໍຘຌິໄ ຘຸຈ຅ຌ຺ ຽຊ຺າໄ ຾ກໃ ກໍຍໃ ໍງບຓດຸຈຽຆາ຺ ຾ຖະ ຘໃ ທຌນົາງ຾ຓໃ ຌຏູຉໄ ຈິ ກາຌຑະຌຌັ ຾ຍຍຌີໄ ຓກັ ຅ະຘຌິໄ ຽຌບືໄ ຎະຈາຉທ຺ ຍໃ ໍຂຌຶໄ ຍໃ ໍຽກຌີ . ຋ໃ ກີ ໃ າທຓາຌຌັໄ ຽຎັຌຑຼຄຍາຄຽນຈກາຌກໃ ຼທກຍັ ຏູ຋ໄ ໃ ເີ ຐໃ ຐັຌດາກຉກ຺ ຂຸ ຓຽຄຌິ ຂຸ ຓ຃ໍາ ຿ຈງຍໃ ໍຉບໄ ຄບບກ຾ປຄຄາຌ ຽຆໃ ຄິ ຽຎັຌຎາກຈ຺ ກາຌນງ຋ໍໄ ໍບໄ ຌັ ໜໃ ຄຶ ຋ໃ ຾ີ ຏໃ ນົາງຘຓ຺ ຃ທຌເຌຘຄັ ຃ຓ຺ ຍາໄ ຌຽປາ຺ ຃ທຌ຋ໃ ຅ີ ະຑບໄ ຓກຌັ ຘກຶ ຘາບຍ຺ ປຓ຺ ຅າໍ ກຈັ ຑທກ຋ໃ ຘີ ະ຾ນທຄຆຂືໄ າງຽຖກຽຊໃ ບື ຌບຌັ ຽຎັຌຏຌ຺ ຽຘງນາງເນ຾ໄ ກໃ ຘໃ ທຌຉທ຺ ຂບຄຽຂາ຺ ຽ຅າ຺ໄ ຽບຄ. (຃ຈັ ຅າກໜຄັ ຘຑື ຓິ ຎະຆາຆຌ຺ ທຌັ ບາ຋ຈິ ຖາງຘຍັ ຎະຈາຘະຍຍັ 286 ຖຄ຺ ທຌັ ຋ີ 19/5/96, ໜາໄ 1) ຉທ຺ ດໃ າຄ 4: ທ຅ິ າຌທຌັ ຌະ຃ະຈີ • ທ຅ິ າຌທຌັ ຌະ຃ະຈ຃ີ າໍ ປບໄ ງກບຄ ນທ຺ ຽຖໃ ບື ຄ: “ບບຌຆບຌຎໃ າແຓ”ໄ ຆໍາໄ ນໃ າຌີໄ ຽຈຌີ ຈຄ຺ ຈຌັໄ ຎໃ າ ແຎໜາໄ ຎໃ າຽຂາ຺ ຑຌັ ຖະຌາຎໃ າແຓ ໄ ຓໝີ ໃ ຽູ ຖໃ າ຺ ຾ກຓບໍໄ ກຽໍ ຉງີ ຉຌ຺ໄ ຉໃ ໍາ ຉາທຉາຌຽຉງັໄ ຾ກຓແຓແໄ ຏໃ ຍຄ຺ ຖໍາ຿຃຿ຌ຿຃ຄໄ ຿ຌຄໄ ຍຄ຺ ຅ໃ ບຄ຾ກຓຆາຄ ຓ຋ີ ຄັ ຆາຄ຾ກຓຆາໄ ຄ ກຌິ ຆາຄຆາໄ ຄເນງໃ ປບງຓຌັ ຽຆາະຆບກເຆໄ ກຌິ ແຓແໄ ຏໃ ຍຄ຺ ໝໃ ກູ ທາຄຽຓງີ ຌໃ ຄັ ຓ຋ີ ຄັ ຑຄ຺ ແຑກທາໄ ຄ ໝາຑຈັ ແຖໃ ຃ຸຍໜູ ຽຓງີ ຓໃ ຄັ ຓາໄ ໝໃ ຽູ ຓງີ ຃ຸຓຓາໄ ໜບໄ ງໜໃ ຄຶ ໝ຃ີ ຸຓໝາ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 146

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຾ຖຽນຌັ ໝໝີ າຽຉຌັໄ ໝຽີ ຓງີ ຃ຸຓຓໃ ຄັ ນົຼທຽຍໃ ຄິ ຓຌັ ຾ຓຍຓາໄ ງ ໝາແໝແໄ ຖໃ ໜີ ຏແີ ຖໃ ຓາໄ ໝາແຖໃ ຃ຸຓໜູ ຑູຌຌັໄ ຽຎັຌຑູປກ຺ ຓຸຄຽຎັຌຊາໄ ຌ ຓຈື ຓຸຄຽຎັຌຓຸຄໄ ຓດີ ໃ ູ຾ຊຍຎາກຊໍາໄ ຽຎັຌຊຌັ ຾ຊທຊໃ ີ ຾ຊທຊຌັ ຊບໄ ຄ ຊກ຺ ຊຓິໄ ຍໃ ຄ຺ ຾ຊຌ ຓດີ ໃ ູ຾ຊຍຎາກຊໍາໄ ຎ຺ຌກຌັ ຾ຊທຊໃ ີ ຾ຊທຌຌັໄ ຊໃ ຊີ ຌັ . ຓ຋ີ ຄັ ຅ຌັ ແຈຑບໄ ຓ ຎ຺ຌກຌັ ກຍັ ຅ຌັ ຈໃ ບຌ ຾ຓຄຏໃ ູຆຓ຺ ຈບກຆບໄ ຌ ຍຌິ ຾ຘທໄ ຾ຘໃ ທຖະບບຄ ຿ຉກະງບຄງໃ ບຄຏາໄ ງ ກາງໝໃ ຽູ ຘບື ຘາຄ ຘຼຄຆະຌຓີ ຌັ ຃າຄ ດໃ ູຽ຋ຄິ ຎາງແຓ.ໄ 5. ຃ທາຓໝາງ຃ທາຓຘາໍ ຃ຌັ ຂບຄຍຈ຺ ທຽິ ຃າະ 5.1 ຃ທາຓໝາງຂບຄຍຈ຺ ທຽິ ຃າະ ຃ໍາທໃ າ: “ທຽິ ຃າະ” ຓາ຅າກຑາຘາຍາຖີ ທໃ າ “ທ຃ິ ະນະ” ຾ຖະ ຑາຘາຘຌັ ຘະກຈິ ທໃ າ “ທ຃ິ ະຕະນະ” ຾ຎທໃ າ ຾ງກບບກຓາຽຎັຌຘໃ ທຌໂ ຽຆໃ ຌັ : ທຽິ ຃າະຘຍັ , ຎະ຿ນງກ, ຂໃ າທຍຈ຺ ຃ທາຓ, ຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈີ ຾ຖະ ບໃ ຌື ໂ. ຍຈ຺ ທຽິ ຃າະ ຾ຓໃ ຌຍຈ຺ ຾ຉໃ ຄຎະຽຑຈໜໃ ຄຶ ຋ໃ ແີ ຅຾ໄ ງກບບກຽຎັຌຘໃ ທຌໂ ຽຑໃ ບື ຑ຅ິ າຖະຌາຍຌັ ນາເຈໜໃ ຄຶ , ຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈເີ ຈໜໃ ຄຶ , ຉທ຺ ຖະ຃ບຌເຈໜໃ ຄຶ ຿ຈງຓກີ າຌຉຖີ າ຃າຉາຓ຋ຈັ ຘະຌະ ຾ຖະ ຃ທາຓ຃ຈິ ຂບຄຏູທໄ ຽິ ຃າະ ດໃ າຄຖະບຼຈຊໃ ຊີ ທໄ ຌ຿ຈງເຆຽໄ ນຈຏຌ຺ ຋າຄ຋ຈິ ຘະຈີ ຾ຖະ ນກົັ ຊາຌ ຉທ຺ ຅ຄິ ຓາທຽິ ຃າະ. ຍຈ຺ ທຽິ ຃າະຖທຓຓີ ຍຈ຺ ທຽິ ຃າະກາຌຽຓບື ຄ-ຘຄັ ຃ຓ຺ , ຍຈ຺ ທຽິ ຃າະຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈີ ຾ຖະ ຍຈ຺ ທຽິ ຃າະຉທ຺ ຖະ຃ບຌ. ກ. ຍຈ຺ ທຽິ ຃າະກາຌຽຓບື ຄ-ຘຄັ ຃ຓ຺ ກາຌຽຓບື ຄ-ຘຄັ ຃ຓ຺ ຾ຓໃ ຌຍຌັ ນາໜໃ ຄຶ ຋ໃ ຽີ ກຈີ ຂຌຶໄ ເຌຆທີ ຈິ ຎະ຅ໍາທຌັ ຂບຄ຃ຌ຺ ຽປາ຺ . ກາຌທຽິ ຃າະກາຌຽຓບື ຄ ຘຄັ ຃ຓ຺ ຅ະຉບໄ ຄແຈແໄ ຅຾ໄ ງກເນຽໄ ນຌັ ຽນຈກາຌເຈຽນຈກາຌໜໃ ຄຶ , ຍຌັ ນາເຈ, ຍຌັ ນາໜໃ ຄຶ ຖທຓ຋ຄັ ຈາໄ ຌຈີ ຾ຖະ ຈາໄ ຌຍໃ ໍ ຈີ ຋ໃ ຽີ ກຈີ ຂຌຶໄ ເຌຘຄັ ຃ຓ຺ ກ຃ໍ ຎື ະຽ຋ຈຆາຈ, ກາຌທຽິ ຃າະ຃ທຌຓກີ າຌ ແ຅຾ໄ ງກຎະຽຈຌັ ຉໃ າຄໂຂບຄຽຖໃ ບື ຄ຿ຈງງກ຺ ເນຽໄ ນຌັ ຋ໃແີ ຎ ຾ຖະ ຋ໃ ຓີ າຂບຄຽຖໃ ບື ຄຽຑໃ ບື ເນປໄ ູຽໄ ນຈກາຌ ຋ໃ ຅ີ ະຽກຈີ ຂຌຶໄ ເຌບະຌາ຃ຈ຺ . ຑາຘາ຋ໃ ເີ ຆເໄ ຌກາຌຂຼຌຍຈ຺ ທຽິ ຃າະຉບໄ ຄ຾ຓໃ ຌຑາຘາ຋ໃ ຽີ ຎັຌ຋າຄກາຌ, ຆຈັ ຽ຅ຌ, ບໃ າຌ຾ຖທໄ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ຄໃາງ. ຂ. ທຽິ ຃າະຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈີ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 147

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ທຽິ ຃າະຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈີ ຾ຓໃ ຌກາຌ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ກາຌຑ຅ິ າຖະຌາໍ ຾ຌກຽຌບືໄ ເຌ຾ຌທ຃ຈິ , ປູຍກາຌຘຖິ ະຎະ ຾ຖະ ຉຖີ າ຃າ຃ຸຌ຃ໃ າຂບຄຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈເີ ຈໜໃ ຄຶ ຉາຓ຋ຈັ ຘະຌະນົກັ ໝຌັໄ , ຃ທາຓປູ,ໄ ຃ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ ຂບຄຏູ ໄ ທຽິ ຃າະ. ຃. ຍຈ຺ ທຽິ ຃າະຉທ຺ ຖະ຃ບຌ ຍຈ຺ ທຽິ ຃າະຉທ຺ ຖະ຃ບຌ ຾ຓໃ ຌຍຈ຺ ທຽິ ຃າະຎະຽຑຈໜໃ ຄຶ ຽຆໃ ຄິ ແ຅຾ໄ ງກຖຄ຺ ຽຖກິ ເນຽໄ ນຌັ ຅ຈຸ ຑຽິ ຘຈ ຈາໄ ຌຉໃ າຄໂ ຂບຄຉທ຺ ຖະ຃ບຌເຈໜໃ ຄຶ ເຌຽຖໃ ບື ຄ ຿ຈງບາແຘຂຎໍໄ ີກງໃ ບງຂບຄຽຖໃ ບື ຄຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄເນຽໄ ນຌັ ຅ຈຸ ຑຽິ ຘຈ຋າຄຈາໄ ຌ຾ຌທ຃ຈິ ຌຈິ ແຘເ຅຃ໍ ຑບໄ ຓ຋ຄັ ຉຖີ າ຃າຉທ຺ ຖະ຃ບຌຌຌັໄ ຉາຓ຋ຈັ ຘະຌະ ຾ຖະ ຃ທາຓ ຃ຈິ ຂບຄຏູ຾ໄ ຉໃ ຄ. 5.2 ຃ທາຓຘາໍ ຃ຌັ ຂບຄກາຌຘບຌຍຈ຺ ທຽິ ຃າະ ຍຈ຺ ທຽິ ຃າະຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈີ ຾ຓໃ ຌຽຑໃ ບື ຆໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌປຍັ ປູ ໄ ຾ຖະ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ ຃ຸຌ຃ໃ າ຋າຄຈາໄ ຌຽຌບືໄ ເຌ ຾ຖະ ຘຖິ ະຎະກາຌ຾ຉໃ ຄ, ຑບໄ ຓ຋ຄັ ຅າໍ ຾ຌກ຅ຈຸ ຈ,ີ ຅ຈຸ ບໃ ບຌຂບຄຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈຈີ ໃ ຄັ ກໃ າທ. ຌບກ຅າກຌຌັໄ , ງຄັ ຆໃ ທງເນຏໄ ູຂໄ ຼຌຍຈ຺ ທຽິ ຃າະປູ຅ໄ ກັ ກາຌ຾ກແໄ ຂ຅ຈຸ ຍກ຺ ຑໃ ບຄຂບຄຉຌ຺ ຽຑໃ ບື ຽປຈັ ເນກໄ າຌຎະຈຈິ ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈີ ຽຖໃ ບື ຄບໃ ຌື ໂຈຂີ ຌຶໄ . 6. ນກົັ ກາຌທຽິ ຃າະຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 6.1 ເຆນໄ ົກັ ກາຌຑ຅ິ າຖະຌາ ຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈ຾ີ ຉໃ ຖະຎະຽຑຈຽປາ຺ ຃ທຌຘກຶ ຘາ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ຽຍໃ ຄິ ຖກັ ຘະຌະ ຾ຖະ ທ຋ິ ກີ າຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ທຌັ ຌະ຃ະຈ຾ີ ຉໃ ຖະຎະຽຑຈ ຽຑໃ ບື ເນປໄ ູທໄ ໃ າຓຌັ ຓຖີ ກັ ຘະຌະຘະຽຑາະ຾ຌທເຈ, ກາຌທຽິ ຃າະຍຈ຺ ຎະຑຌັ ຾ຉໃ ຖະຽຖໃ ບື ຄ ຉບໄ ຄເນຘໄ ບຈ຃ໃ ບຄກຍັ ຖກັ ຘະຌະຘະຽຑາະ. ຘະຌຌັໄ , ຑທກຽປາ຺ ຍໃ ໍຘາຓາຈເຆນໄ ົກັ ກາຌບຌັ ຈຼທກຌັ ຘໍາຖຍັ ທຽິ ຃າະຍຈ຺ ທຌັ ຌະ຃ະຈ຋ີ ຸກໂຽຖໃ ບື ຄເຌ ຎະຽຑຈ຃ໍາປບໄ ງກບຄ ຾ຖະ ຎະຽຑຈ຃ໍາປບໄ ງ຾ກທໄ . 6.2 ເຆຽໄ ນຈຏຌ຺ ຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈເີ ຈໜໃ ຄຶ ຉບໄ ຄບຄີ ເຘໃ ຽນຈຏຌ຺ ຾ຖະ ຃ທາຓຊກື ຉບໄ ຄ ຍໃ ໍ຾ຓໃ ຌ຃ທາຓປູ ໄ ຘໃ ທຌຉທ຺ ຓາ ຉຈັ ຘຌິ ຃ຸຌ຃ໃ າຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈ.ີ 6.3 ເຆ຃ໄ ທາຓງຸຈຉ຋ິ ໍາ ທຽິ ຃າະຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ະ຃ະຈຍີ ໃ ໍ຃ທຌຽຍໃ ຄິ ຈາໄ ຌເຈຈາໄ ຌໜໃ ຄຶ ຃ທຌທຽິ ຃າະ຋ຄັ ຈາໄ ຌຈີ ຾ຖະ ຈາໄ ຌບໃ ບຌແຎຑບໄ ຓໂ ກຌັ . 7. ທ຋ິ ທີ ຽິ ຃າະຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 7.1 ຂຌັໄ ຉບຌຂບຄກາຌທຽິ ຃າະຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈີ ກາຌທຽິ ຃າະຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈີ ຾ຍໃ ຄບບກຽຎັຌ 2 ຂຌັໄ ຉບຌ຃:ື ຂຌັໄ ຉບຌກະກຼຓ ຾ຖະ ຂຌັໄ ຉບຌ ທຽິ ຃າະ. ກ. ຂຌັໄ ຉບຌກະກຼຓ • ແຖງະບໃ າຌ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 148

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ດາກທຽິ ຃າະແຈຈໄ ີ ກໃ ບຌບໃ ຌື ໝຈ຺ ຉບໄ ຄຽຂາ຺ໄ ເ຅ຽຌບືໄ ເຌຂບຄຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈຌີ ຌັໄ ຘາກໃ ບຌ, ດາກຽຂາ຺ໄ ເ຅ ຽຌບືໄ ເຌຂບຄຍຈ຺ ຎະຑຌັ ຌຌັໄ ຉບໄ ຄບໃ າຌນົາງໂຽ຋ໃ ບື , ທ຋ິ ບີ ໃ າຌ຋ໃ ຘີ ໍາ຃ຌັ ຃ທຌຘກຶ ຘາ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ບຄ຺ ຎະກບຍ຋ໃ ຘີ ໍາ຃ຌັ ຂບຄ ຎຶຓໄ ຃:ື ຃າໍ ຌາໍ , ຘາຖະຍາຌ, ຽຌບືໄ ຽຖໃ ບື ຄ, ຑາກຽຑໃ ຓີ ຉໃ ຓື , ຍຌັ ຌາໍ ຌຸກຓ຺ ຾ຖະ ບໃ ຌື ໂ. - ຃ໍາຌາໍ ຾ຓໃ ຌຍບກ຃ທາຓຓໃ ຸຄໝາງເຌກາຌ຾ຉໃ ຄຽຌບືໄ ເຌຘາໍ ຃ຌັ ຂບຄຽຖໃ ບື ຄ ຾ຖະ ຍາຄ຃ຄັໄ ຍບກທ຋ິ ເີ ຆຎໄ ຶຓໄ ແທໄ ບກີ ຈທໄ ງ. ກາຌບໃ າຌ຃ໍາຌາໍ ໍໍຽປຈັ ເນຏໄ ູບໄ ໃ າຌປູ຅ໄ ຈຸ ຎະຘຄ຺ ເຌກາຌ຾ຉໃ ຄ ຾ຖະ ທ຋ິ ີ ຘກຶ ຘາຽຖໃ ບື ຄເຌຎຶຓໄ . - ຘາຖະຍາຌ ຾ຓໃ ຌຍບກຂບຍຽຂຈຽຌບືໄ ເຌ຾ຉໃ ຖະຍຈ຺ , ຾ຉໃ ຖະຑາກຉາຓຖະຈຍັ ກໃ ບຌ - ນົຄັ ຉະນົບຈຽຊຄິ ຘໃ ທຌຉໃ າຄໂຂບຄຎຶຓໄ . - ຽຌບືໄ ຽຖໃ ບື ຄ ຾ຓໃ ຌຍບກຽຊຄິ ຽຌບືໄ ເຌຖະບຼຈ຋ຄັ ໝຈ຺ ຂບຄຎຶໄຓ ຊາໄ ຽປາ຺ ຉບໄ ຄກາຌ຅ຈຸ ເຈ຅ຈຸ ໜໃ ຄຶ ຃ທຌຽຍໃ ຄິ ຘາຖະຍາຌ຾ຖທໄ ກຽໍ ຎີຈຽບາ຺ ຽຖງີ . - ກາຌບໃ າຌຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈີ ຃ທຌບໃ າຌຘບຄ-ຘາຓຽ຋ໃ ບື ຅ຌ຺ ກທໃ າຽຂາ຺ໄ ເ຅ຽຌບືໄ ເຌຂບຄຽຖໃ ບື ຄ ຽຑໃ ບື ຑ຅ິ າຖະຌາທໃ າ ຽຖໃ ບື ຄຌຓີໄ ຽີ ຌບືໄ ເຌຘໍາ຃ຌັ ຉຌ຺ໄ ຉໍຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ນງຄັ , ຉທ຺ ຖະ຃ບຌຽບກ ຾ຓໃ ຌເຏ ? ຉທ຺ ຖະ຃ບຌຘໍາປບຄ຾ຓໃ ຌ ເຏ? ເຏຽຎັຌຏູ຾ໄ ຉໃ ຄ? ຘາໍ ຌກັ ຑຓິ ເຈ ຾ຖະ ຑຓິ ຎີເຈ ?... • ແຖງະຆບກນາຂຓໍໄ ຌູ ຍຌັ ຋ກຶ ຂໍຎໄ ີກງໃ ບງ ຾ຖະ ຖາງຖະບຼຈຉໃ າຄໂກໃ ຼທກຍັ ຉທ຺ ຖະ຃ບຌ, ຽນຈກາຌຽ຃ໃ ບື ຌແນທເຌຽຖໃ ບື ຄຽຆໃ ຄິ ຅ະ ດໃ ູເຌຉບຌຉໃ າຄໂຂບຄຍຈ຺ ຎະຑຌັ ຽຆໃ ຌັ : ກຖິ ງິ າ຋ໃ າ຋າຄ, ກາຌກະ຋ໍາ, ຃ທາຓຽທາ຺ໄ , ປູຍປໃ າຄ, ຃ທາຓ຃ຈິ , ຾ຍຍ຾ຏຌ ກາຌຈໍາຖຄ຺ ຆທີ ຈິ , ກາຌຌໃ ຸຄຊ,ື ກາຌກຌິ ດໃ ູ ຾ຖະ ບໃ ຌື ໂ. ຊາໄ ນາກຏູທໄ ຽິ ຃າະບໃ າຌ ຾ຖະ ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ຽຌບືໄ ເຌ, ຂບຍຽຂຈຍຈ຺ ຎະຑັຌງັຄຍໃ ໍ຋ັຌ຃຺ຍຊທໄ ຌ຃ທຌຆບກບໃ າຌຽບກະຘາຌບໃ ືຌໂ ຋ໃ ີຓີຘໃ ທຌຑ຺ທຑັຌກໃ ຼທຂບໄ ຄກັຍຍ຺ຈ ຽຆໃ ັຌ: ຎຶໄຓ ຎະນທຈັ ຘາຈ, ຎຶຓໄ ຎະນທຈັ ທຌັ ຌະ຃ະຈ,ີ ຋ຈິ ຘະຈທີ ຌັ ຌະ຃ະຈ,ີ ຎະນທຈັ ຌກັ ຾ຉໃ ຄ, ຎຶຓໄ ຽຖໃ ບື ຄ, ທາຖະຘາຌ, ໜຄັ ຘື ຑຓິ ຾ຖະ ບໃ ຌື ໂ. 8. ຿຃ຄປໃ າຄກາຌຂຼຌຍຈ຺ ທຽິ ຃າະ ນົຄັ ຅າກຽກຍັ ກາໍ ຂໍຓໄ ຌູ ແຈປໄ ຼຍປບໄ ງ຾ຖທໄ ກໃ ຘໍ າໄ ຄ຿຃ຄປໃ າຄ. (ບາຈ຅ະຘາໄ ຄ຿຃ຄປໃ າຄກໃ ບຌຆບກຂຓໍໄ ຌູ ກແໍ ຈ)ໄ ຾ຖທໄ ທຽິ ຃າະ຾ຉໃ ຖະຍຌັ ນາຉາຓ຿຃ຄປໃ າຄ. 8.1 ຿຃ຄປໃ າຄທຽິ ຃າະຍຈ຺ ຽຖໃ ບື ຄຽຎັຌ຃ໍາປບໄ ງ຾ກທໄ ກ. ຉຄັໄ ຍຌັ ນາ - ຘະຽໜ຃ີ ທາຓຽຎັຌຓາຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓ຋າຄຈາໄ ຌຎະນທຈັ ຘາຈ຋ໃ ຍີ ຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈກີ າໍ ຽຌຈີ . - ຘະຽໜີ ຆໃ ື ຾ຖະ ຎະນທຈັ ຏູ຾ໄ ຉໃ ຄ ນົື ຌາຓຎາກກາ. - ຘະຽໜຽີ ຌບືໄ ເຌຉຌ຺ໄ ຉໍຂບຄຽຖໃ ບື ຄ຿ຈງນງ.ໍໄ ຂ. ຾ກແໄ ຂຍຌັ ນາ ກາຌທຽິ ຃າະ຾ຉໃ ຖະຍຈ຺ ບາຈຍໃ ໍ຃ກື ຌັ ຿ຈງບຄີ ເຘໃ ຅ຈຸ ຑຽິ ຘຈຂບຄຍຈ຺ ຍາຄຍຈ຺ ຽປາ຺ ບາຈທຽິ ຃າະແຎຉາຓຽຌບືໄ ເຌ ຾ຖະ ຃ທາຓໝາງຂບຄ຾ຉໃ ຖະຉບຌ, ຍາຄຍຈ຺ ບາຈ຅ະທຽິ ຃າະແຎຉາຓ ຘາງຉທ຺ ຖະ຃ບຌ, ກາຌທຽິ ຃າະ຋າຄຈາໄ ຌຘຖິ ະ ຎະກາຌ຾ຉໃ ຄຌຌັໄ ຍຈ຺ ເຈກຉໍ ບໄ ຄຽປຈັ ເນຽໄ ຎັຌຖະຍຍ຺ ຅ະ຾຅ຄໄ ຾ຖະ ຓຽີ ນຈຏຌ຺ : ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 149

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 - ທຽິ ຃າະຽຌບືໄ ເຌ຃ທາຓໝາງຂບຄຉທ຺ ຖະ຃ບຌ. - ທຽິ ຃າະກາຌກະ຋ໍາຂບຄຉທ຺ ຖະ຃ບຌ. - ທຽິ ຃າະຍຌັ ນາບໃ ຌື ໂຉາຓ຋ໃ ຏີ ູທໄ ຽິ ຃າະຽນຌັ ທໃ າ ຅າໍ ຽຎັຌ. - ຅າໍ ຾ຌກຽຌບືໄ ເຌ ຾ຖະ ຘຖິ ະຎະ. - ທຽິ ຃າະຘຖິ ະຎະກາຌ຾ຉໃ ຄ. - ຉໍາໜທິ ຅ິ າຌກາຌ຾ຉໃ ຄ. ຃. ຘະນຸົຍ - ຉຖີ າ຃າຖທຓຏຌ຺ ຘະ຋ບໄ ຌ, ຃ຸຌຎະ຿ນງຈ ຾ຖະ ກາຌຌາໍ ເຆ.ໄ - ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະ຃ທາຓປູຘໄ ກຶ ຂບຄຉຌ຺ ຽບຄ. 8.2 ຿຃ຄປໃ າຄທຽິ ຃າະຍຈ຺ ທຌັ ຌະ຃ະຈ຃ີ າໍ ປບໄ ງກບຄ ນທ຺ ຍຈ຺ : ຽຓບື ຄຖາທຘທງຄາຓປໃ ຄັ ຓີ (຃ຈັ ຉບຌ) ຎຶຓໄ ຾ຍຍປຼຌຑາຘາຖາທ ຾ຖະ ທຌັ ຌະ຃ະຈີ ຆຌັໄ ຓຈັ ຋ະ ງຓ຺ ຎີ຋ຘີ າຓ ໜາໄ 91 - 95. <…> ຽຓບື ຄຖາທຽຎັຌຽຂຈຍາໄ ຌ ຘະຊາຌຊໃ ຌິ ຄາຓຉາ …………………… ………………… …………………… ………………… ນຌີ ຘຖີ າດໃ ູຌາໍໄ ຽຎັຌ຾ກທໄ ຃ໃ າ຾ຑຄ. ກ. ຉຄັໄ ຍຌັ ນາ - ຘະຽໜຽີ ຃າ຺ໄ ກາໍ ຽຌຈີ ຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓ຋າຄຈາໄ ຌຎະນທຈັ ຘາຈຂບຄຍຈ຺ ກບຌ. - ຘະຽໜຆີ ໃ ື ຾ຖະ ຎະນທຈັ ຏູ຾ໄ ຉໃ ຄ ນົື ຌາຓຎາກກາ. - ຘະຽໜຽີ ຌບືໄ ເຌຉຌ຺ໄ ຉໍຂບຄຍຈ຺ ກບຌ຃ຈັ ຉບຌ຿ຈງນງ.ໍໄ ຂ. ຾ກແໄ ຂຍຌັ ນາ - ຾ຍໃ ຄຉບຌ ຽຖໃ ຓີ ຾ຉໃ ຽຓບື ຄຖາທຽຎັຌຽຂຈຍາໄ ຌ ຘະຊາຌຊໃ ຌິ ຄາຓຉາປບຈກະ຅າງກທ຺ໄ ຋ໃ ທ຺ ຾ຈຌ. ຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ຽຓບື ຄຖາທ຋າຄຑາກຽໜບື ຽຉຓັ ຾ຉໃ ຑູຏາຎໃ າແຓ,ໄ ປບຈຖະຈູຍາຌເໜໃ ຈບກແຓຌໄ າໍ ໂຑຌັ ນົາກນົາງຘແີ ຈໄ ຍາຌຽຉຓັ ຎໃ າ ງາຓຽຓໃ ບື ຖຓ຺ ຿ຆງຑຈັ ກໃ ຌິ ນບຓຂບຄຈທຄຈບກແຓແໄ ຈກໄ ະ຅າງແຎ຋ໃ ທ຺ ຈຄ຺ ຈບຌ. - ຾ຉໃ ຌຍັ ຾ຉໃ ເຌຽຂຈ຾຃ທຌໄ ປບຈ຾຅຅ທີໄ ຘໃ ຄ຺ ຘຼຄ. ຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ເຌຎໃ າຓແີ ຓຓໄ ຃ີ ໃ າດໃ າຄນົທຄນົາງຘາຓາຈຽບາ຺ ແຎຂາງ ນົື ຾ຖກຽ຃ໃ ບື ຄເຆຂໄ ບຄຘບງ. ຅າກຌ,ີໄ ກໍງຄັ ຓີ ຘຈັ ຎໃ າຌາໍ ໂຆະຌຈິ ຓຘີ ຈັ ຘໃ ຉີ ຌີ , ຘບຄຉຌີ ຾ຖະ ຘຈັ ຎີກ ຽຆໃ ຄິ ແຈຘໄ ໃ ຄ຺ ຘຼຄປບໄ ຄແຎ຋ໃ ທ຺ ຈຄ຺ . - ຾ຉໃ ຒັຄຘຼຄ຋າຈໂຑຼໄ ຄປບຈຘະຽໝຎີ ັຌໄ ຎໃ ຼຄ຃າໍ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 150

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ດໃ ູເຌຎໃ າງຄັ ຓຌີ າໍໄ ຿ຉຌຉາຈແນົຖຄ຺ ຘໃ ູຘາງຌາໍໄ ຉໃ າຄໂ ຾ຖທໄ ແນຖົ ຄ຺ ແຎ຿ປຓດໃ ູຌາໍໄ ຂບຄ. ດໃ ູ຋າຄຈຌິ ຑຼຄກງໍ ຄັ ຓີ ຋ໃ ຄ຺ ຌາໍ ບຌັ ກທາໄ ຄແກຘຸຈຘາງຉາຽຉຓັ ແຎຈທໄ ງຎູຎາ ຾ຖະ ຾ຘຄຉາຽທຌັ ຘໃ ບຄເຌງາຓຽຆາ຺ໄ ຽຍໃ ຄິ ປທຄຽຂາ຺ໄ ຾ຖທໄ ຽຎັຌຘຽີ ນົບື ຄ຃ື ຈໃ ຄັ ຃ໍາ. - ຾ຉໃ ຌບກ຅າກຽຂາ຺ໄ ຾ຖະ ຌາໍໄ ປບຈຽຎັຌ຾ກທໄ ຃ໃ າ຾ຑຄ. ຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ຽຓບື ຄຖາທງຄັ ຓທີ ຈັ ຊຸຍູປາຌບຌັ ຖໍາໄ ຃ໃ າ ຽຆໃ ຌັ : ຑະຍາຄ ຾ຖະ ຋າຈຘໍາ຃ຌັ ຉໃ າຄໂ຃:ື ຋າຈຑູຘ,ີ ຋າຈນົທຄ ຉະນບົ ຈປບຈທຈັ ບາບາປາຓ; ດໃ ູທຼຄ຅ຌັ ຓີ ທຈັ ບຌິ ຾ຎຄ, ບຸຍຓຸຄ, ບຄ຺ ຉ,ືໄ ຆຼຄງຌື ຾ຖະ ທຈັ ຘຘີ ະຽກຈ. ດໃ ູຆຼຄຂທາຄ ຓ຋ີ ໃ ຄ຺ ແນນຌີ , ທຈັ ທາບາປາຓ, ຋າຄຘະນທຌັ ຌະຽຂຈຓີ ຋າຈບຄີ ປຄັ , ຾ຖະ ຋າຄຑາກເຉຓໄ ີ ທຈັ ຑູ຅າໍ ຎາຘກັ , ຽຓບື ຄຖາທ ງຄັ ຓຆີ ຍັ ເຌຈຌິ ຘຌິ ເຌຌາໍໄ ບຌັ ຓຓີ ຌູ ຃ໃ າຓະນາຘາຌ. 8.3 ທຽິ ຃າະຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈີ ຉທ຺ ດໃ າຄ ທຽິ ຃າະຍຈ຺ ຽຖໃ ບື ຄ “ຎໃ ູຽງ”ີ . 1) ຍຈ຺ ຽຖໃ ບື ຄ: “ຎໃ ູຽງ”ີ ງໃ າຽງຽີ ຖໃ າ຺ ຑຌືໄ ເນຖໄ ກູ ຂບຄຉຌ຺ ຒັຄຈທໄ ງ຃ທາຓ຿ຘກຽຘາ຺ໄ ຽຆໃ ຄິ ຽຎັຌຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຖີ ະ຋ຓ຺ ຂຓ຺ ຂໃ ຌື ຓານົາງ ຒາໄ ນົາງຎີ຾ຖທໄ ຋ໃ ຓີ ຌັ ບຈັ ບຌັໄ ເຌຆທຄບກ຺ ຂບຄຽຑໃ ຌິ . ຖກູ ຽບງີ ! ຌຍັ ຽຎັຌຽທຖາຽນຄິ ຌາໍ ຌຓາ຾ຖທໄ ຋ໃ ຾ີ ຓໃ ຃ບຄ຃ບງຊາໄ ຖູກຓຎີ ັຌງາຑໍ຅ະປຍັ ຒັຄຽຖໃ ບື ຄ ຾ຓໃ ຽຖໃ າ຺ , ຑໃ ໍຂບຄ ຽ຅າ຺ໄ ຓຆີ ໃ ທື ໃ າ ຎໃ ູຽງ,ີ ຘໃ ທຌ຾ຓໃ ຽບຄກໍຍໃ ໍ຾ຓໃ ຌຓະຌຸຈ຋າໍໍຓະຈາຈບກ, ຾ຉໃ ຽຈຓີ ຑໃ ໍ຾ຓໃ ຌີໄ ຾ຓໃ ຌ຾ຊຌຽຆໃ ຄິ ຊກື ຑະງາບຌິ ຑະງາຑຓ຺ ຘໃ ຄ຺ ຖຄ຺ ຓາງຄັ ຿ຖກຓະຌຸຈ ຽຑໃ ບື ຽຎັຌຽ຅າ຺ໄ ຅ບຓ຾ນໃ ຄຘຈັ ຘາທາ ຘໃ ຄິ ຋ຄັ ນົາງ. ຃າທກໃ ບຌ຿ຖກຌກີໄ ໃ ຓໍ ຓີ ະຌຸຈ຾ຖທໄ , ຾ຏໃ ຌຈຌິ ຌຽີໄ ດືບກຽດັຌ, ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ຈໍາຖຄ຺ ຆທີ ຈິ ຈທໄ ງ຃ທາຓ ຋ຸກງາກຖໍາຍາກ຋ໃ ີ ຘຸຈ ຖຓ຺ ຓຈີ ຉຈັ ຓຈີ ຾ຊຑຈັ ທໂີ ຑຈັ ຎາຌທໃ າ຅ະ຾ນກຽຌບືໄ ຾ນກໜຄັ ຓະຌຸຈຓຂີ ຌ຺ ຈກ຺ , ຽຎືບງຽຌບືໄ ຽຎືບງກາງຽປຈັ ນງຄັ ກໍຍໃ ໍຽຎັຌ ຌບຌຌໍາຈຌິ ກຌິ ຌໍານງາໄ ... ຑໍຉາຽທຌັ ຎາກຈ຺ ຂຌຶໄ ຾ຉໃ ຖະຽ຋ໃ ບື ຘໃ ບຄ຾ຘຄຖຄ຺ ຘໃ ູໜາໄ ຈຌິ ຓະຌຸຈຽປາ຺ ຅ໃ ຄິ ນຸົຈຏໃ ບຌ຃ທາຓໜາທ ຉຌ຺ໄ ແຓເໄ ຍນງາໄ ຘຈັ ຘາທາຘໃ ຄິ ຅ໃ ຄິ ຒືຌໄ ຆຍີ ຃ຌື ຓາ. ເຌ຾ຉໃ ຖະ຃ຄັໄ ຋ໃ ຉີ າຽທຌັ ຖຍັ ແຎ຾ຏໃ ຌຈຌິ ກຍັ ຽດືບກຽດັຌຖຄ຺ ຓະຌຸຈໜາທຘໃ ຌັ ຋ຈ຺ ໂ ກກ຺ ແຓ ໄ ເຍນງາໄ ປໃ ທຄ຿ປງ ງຸຍງບຍນໃ ຼທ຾ນຄໄ ຘຈັ ຘາທາຘໃ ຄິ ຂຈ຺ ຿ຂ຿ຄກະຈາໄ ຄ. ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ປຼກຆຸຓກຌັ ຽຎັຌກໃ ຸຓ ຽຎັຌກບໄ ຌຑາກຌັ ນຖໃ ຄັ ຋ໃ ຄັ ຽ຋ຓໃ ຸຄໜາໄ ແຎຘໃ ູຈທຄຉາຽທຌັ . ຓໃ ຸຄໜາໄ ແຎຽຖບືໄ ງໂ຅ຌ຺ ຋ຌ຺ ຃ທາຓ຋ທິ ຿ນງ ຍໃ ແໍ ຈກໄ ໍຉາງບຈຶ ຉາງນທິ ແຎ. ຽຂາ຺ ຽ຅າ຺ໄ ຉາງຂຸ ຉາງນົຌິໄ ຾ຉໃ ກໍຍໃ ແໍ ຎປບຈຍໃ ບຌຓຈີ ທຄຉາຽທຌັ , ຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຽນຌັ ຽຎັຌ຅ໃ ຄັ ຆຌັໄ , ງາຓເຈກໍບຸ ກບໃ ຄັ ຃ໃ ຄັ ຾຃ຌໄ ຆບກນາທ຋ິ ີ ເນຓໄ ະຌຸຈ ຍຌັ ຽ຋າ຺ ຃ທາຓ຋ຸກແປຽໄ ຂຌັ ເ຅, ຑໃ ຽໍ ຅າ຺ໄ ແຎປບຈຑູໜໃ ທງໜໃ ຄຶ ຽຆໃ ຄິ ຓຌັ ຿ຉຌຉາຈຉຸຓໄ ໂ, ບາງຌາໍໄ ຑໃ ຸຄຂຌຶໄ ຓຈື ກຸຓໄ ຈໃ ຄັ ຽຓກຎ຺ກ ຃ຸຓໜໃ ທງຑູ, ຃ທາຓຽດັຌຑໃ ຸຄບບກຈໃ ຄັ ຖູກຘບຌປບໄ ງຽນົຓັໄ ຑຌັ ຽນົຓັໄ ຘຼຍ຾຋ຄຽຌບືໄ ກາງ, ຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຽນຌັ ຍໃ ບຌຌຌັໄ ຓີ ໝ າກແຓຓໄ ະຌ຿ີ ຃ຈງບໄ ຌແຈກໄ ຌິ ໝາກແຓຌໄ ຌັໄ ຋ຌັ ເຈຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ກຽໍ ກຈີ ກໍາຖຄັ ຓະນາຘາຌ. ຉໃ ໍ຾ຉໃ ຌຌັໄ ຓາ ຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຋ໃ ຼທແຎ຋ຸກນຌ຺ ຋ຸກ຾ນໃ ຄ ຽຑໃ ບື ເຆຽໄ ນໃ ບື ຾ປຄຂບຄຉຌ຺ ຆໃ ທງຆູຓທຌຓະຌຸຈຉາໄ ຌ຋າຌ຃ທາຓໜາທ, ຉາໄ ຌ຋າຌງກັ ຓາຌ ຏຘີ າຄຌາຄປາໄ ງ ຾ຖະ ຘຈັ ປາໄ ງຉໃ າຄໂ. ຾ຉໃ ຽຊຄິ ຎາຌຌຌັໄ ຓະຌຸຈງຄັ ຎະຘຍ຺ ຃ທາຓ ຋ຸກງາກຖໍາຍາກດໃ ູ, ຽຓໃ ບື ຽນຌັ ຾ຌທຌຌັໄ ຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຅ໃ ຄິ ບຸກບໃ ຄັ , ຖາທ຅ໃ ຄິ ຉຄັໄ ເ຅ຽຈຈັ ຈໃ ຼທທໃ າ ຽປຈັ ຾ຌທເຈ ຅ະຆໃ ທງຓະຌຸຈຓ຃ີ ທາຓຘຸກ ຑໃ ຽໍ ຅າ຺ໄ ຅ໃ ຄິ ຿ຘຉາງ຋ະງາຌຽນາະຂຌຶໄ ແຎ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 151

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຍໃ ບຌຓຈີ ທຄຉາຽທຌັ ດໃ ູ. ເຌຍໃ ບຌຌຌັໄ ຓກີ ບຄແຒຓະແຖກຌັ ບຌັ ຓະນຓຶ າ ງາຓເຈແຒກໍຖຸກທໃ ໂີ ດໃ ູ຅ໃ ຄັ ຆຌັໄ ຘໃ ຄ຺ ຾ຘຄ຾຅ຄໄ ຘະນທໃ າຄຘະແນທດໃ ູ ຋ຸກຽທຖາ. ຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຅ໃ ຄິ ຖກັ ຽບາ຺ ແຒກບໄ ຌໜໃ ຄຶ ແຎງຈັ ເຘໃ ກາຄຂບຄໜໃ ທງ຿ຖກ. ແຒກບໄ ຌຌຌັໄ ຌຍັ ຓືໄ ຌຍັ ເນໃ ງ ຂຌຶໄ ຾ຖະ ແໝຖໄ າຓແຎ຋ໃ ທ຺ ຾ກຌຂບຄຈຌິ ຅ໃ ຄິ ຽປຈັ ເນຏໄ ຌື ຾ຏໃ ຌຈຌິ ຽກຈີ ຃ທາຓບຍ຺ ບໃ ຸຌ, ງບໄ ຌ຾ຌທຌຌັໄ ຘຈັ ຘາ ທາຘໃ ຄິ ຋ຄັ ຎທຄ຅ໃ ຄິ ຽກຈີ ຾ຓໃ ຾ຏໃ ຖກູ ດໃ າຄແທທາ, ຌຍັ ຾ຉໃ ຓແີ ຒຓາກາຌຈໍາຖຄ຺ ຆທີ ຈິ ຂບຄຓະຌຸຈກຓໍ ີ ກາຌຎໃ ຼຌ຾ຎຄ ຉໃ າຄຽກໃ າ຺ . ຓະຌຸຈ຋ໃ ດີ ໃ ູ຋ຸກນຌ຺ ຋ຸກ຾ນໃ ຄກໍປບໄ ຄຖໍາ຋ໍາຽຑຄັ ຽຑໃ ບື ຘຌັ ຖະຽຘຌີ ຃ຸຌຄາຓ຃ທາຓຈີ ຂບຄຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ . ຓໜືໄ ໃ ຄຶ ຑະບຌິ ດຼໄ ຓຏໃ າຌນຍົື ຽຓກຘໃ ບຄຖຄ຺ ຓາຽນຌັ ທໃ າ ຿ຖກຓະຌຸຈຓຽີ ປບື ຌຆາຌຍາໄ ຌຆໃ ບຄຽກຈີ ຂຌຶໄ ນົາງຈໃ ຄັ ເຍແຓເໄ ຌຎໃ າ, ຏູ຃ໄ ຌ຺ ນຸົຖໃ ຄັ ຋ໃ ຄັ ຽ຋ກຌັ ແຎບບກ຾ປຄຄາຌ຋ໍາຓານາກຌິ ຈໃ ຄັ ຐູຄຓຈ຺ ຐູຄຎທກ. ຑະບຌິ ຓ຃ີ ທາຓ຿ກຈຽ຃ບື ຄ຋ໃ ຘີ ຸຈຽຑາະປູທໄ ໃ າ ຑໃ ໍຂບຄຽ຅າ຺ໄ ແຈຌໄ າໍ ຽບາ຺ ແຒແຎຘໃ ູ຿ຖກຓະຌຸຈ, ຑະ ບຌິ ກໍປຼກຽບາ຺ ຑໃ ໍ ຂບຄຽ຅າ຺ໄ ແຎຖຄ຺ ຿຋ຈ ຾ຖະ ຘໃ ຄັ ເນຽໄ ບາ຺ ແຒງຈັ ເຘໃ ຋ບໄ ຄຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ , ແຒຽຏາ຺ ແໝຑໄ ໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຉາງ, ຆາກຘຍ຺ ຂບຄຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຽຖງີ ກາງຽຎັຌ ຑູຽຂາ຺ ແຒຓະແຖກຌັ ເຌເ຅ກາຄຆໃ ບຄຑູຌຌັໄ , ງາຓເຈແຒກຖໍ ຸກທູໂ ຽຏໃ າ຺ ຉຍັ ແຉແຘຑໄ ຸ ຄຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຉະນົບຈຽທຖາ, ຃ບຌໂແຒຑຈັ ຑໃ ຸຄຂຌຶໄ ໝຈ຺ ຓໝືໄ ຈ຺ ຃ຌື ຽຊຄິ ທໃ າຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຉາງແຎ ຾ຖທໄ ກໍຉາຓຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ງຄັ ຽຎັຌນໃ ທຄຽຎັຌແງຌາຓະຌຸຈດາໄ ຌຓະຌຸຈ຅ະ ຊກື ຈຍັ ຘູຌງບໄ ຌ຃ທາຓໜາທ. 2) ຍາຈກາໄ ທເຌກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ທຽິ ຃າະ ກ. ຍາຈກາໄ ທ຋ີ 1 ບໃ າຌຍຈ຺ ຽຖໃ ບື ຄ “ຎໃ ູຽງ”ີ . ຏໃ າຌກາຌບໃ າຌຽຖໃ ບື ຄ “ຎໃ ູຽງ”ີ ຑທກຽປາ຺ ຽນຌັ ທໃ າ “ຎໃ ູຽງ”ີ ຽຎັຌຏູ຿ໄ ຏຈຓະຌຸຈ ຽຆໃ ຄິ ຽຎັຌຘຌັ ງະ ຖກັ ຾ນໃ ຄ຃ທາຓ ຓໃ ຸຄຓາຈຎາຊະໜາ ຾ຖະ ຌໍາໄ ເ຅ຉໃ ໍຘູດໄ ໃ າຄຽຈຈັ ຈໃ ຼທຂບຄຓທຌຓະຌຸຈ ຉທ຺ ຖະ຃ບຌ “ຎໃ ູຽງ”ີ ຾ຓໃ ຌຉທ຺ ຖະ຃ບຌຽບກ ຂບຄຽຖໃ ບື ຄ. ຂ. ຍາຈກາໄ ທ຋ີ 2 ຅ຈຸ ຂໍຎໄ ີກງໃ ບງຉໃ າຄໂ - ຑໃ ຽໍ ຅າ຺ໄ ຽນຌັ ຅ໃ ຄັ ຆຌັໄ , ງາຓເຈກບໍ ຸກບໃ ຄັ ຃ໃ ຄັ ຾຃ຌໄ ຆບກນາທ຋ິ ເີ ນຓໄ ະຌຈຸ ຍຌັ ຽ຋າ຺ ຃ທາຓ຋ຸກແປຽໄ ຂຌັ ເ຅. - ຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຋ໃ ຼທແຎ຋ຸກນຌ຺ ຋ຸກ຾ນໃ ຄ ຽຑໃ ບື ເຆຽໄ ນໃ ບື ຾ປຄຂບຄຉຌ຺ ຆໃ ທງຆູຓະຌຈຸ . - ງບໄ ຌແຈກໄ ຌິ ໝາກແຓຓໄ ະຌ຿ີ ຃ຈ, ຋ຌັ ເຈຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ກໃ ຽໍ ກຈີ ຓກີ າໍ ຖຄັ ຾ປຄບຌັ ຓະນາຘາຌ. - ຽຓໃ ບື ຽຎັຌຓະຌຈຸ ຑຍ຺ ຃ທາຓ຋ຸກງາກຖາຍາກຑໃ ຽໍ ຅າ຺ໄ ງໃ ຄິ ບຸກບໃ ຄັ . - ຑໃ ຽໍ ຅າ຺ໄ ຅ໃ ຄິ ຿ຘຉາງ຋ະງາຌຽນາະຂຌຶໄ ຽບາ຺ ແຒແຎງຈັ ເຘໃ ກາຄຂບຄໜໃ ທງ຿ຖກ. - ຓະຌຈຸ ຋ໃ ດີ ໃ ູ຋ຸກນຌ຺ , ຋ຸກ຾ນໃ ຄຉໃ າຄກປໍ ບໄ ຄຖາໍ ຋າໍ ຽຑຄ ຽຑໃ ບື ຘຌັ ຖະຽຘຌີ ຃ຸຌຄາຓ຃ທາຓຈຂີ ບຄຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ . - ຆາກຘຍ຺ ຂບຄຑໃ ຽໍ ຅າ຺ໄ ຽຖງີ ກາງຽຎັຌຑແູ ຒຓະແຖກຌັ ຌຍັ ຾ຉໃ ຌຌັໄ ຓາ. - ຽຊຄິ ທໃ າຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຅ະຉາງແຎ຾ຖທໄ ກໍຉາຓ, ຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ກງໍ ຄັ ຽຎັຌນໃ ທຄຽຎັຌແງຌາຓະຌຸຈ ດາໄ ຌຓະຌຸຈ຅ະຊກື ຈຍັ ຘູຌ ງບໄ ຌ຃ທາຓໜາທ ຾ຖະ ບໃ ຌື ໂ. ຃. ຘະນຸົຍຂໍຎໄ ີກງໃ ບງ • ຌາໍໄ ເ຅ປກັ ນບຓຓະຌຈຸ ຾ຖະຌາໍໄ ເ຅ຽຘງຘະນົະບຌັ ຘູຄຘໃ ຄ຺ ຂບຄຎໃ ູຽງ຋ີ ໃ ຓີ ຉີ ໃ ໍຓະຌຸຈ. - ຃ທາຓຘາໍ ຌກຶ ຂບຄຎໃ ູຽງ.ີ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 152

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 - ຌາໍໄ ເ຅ຽຘງຘະນົະບຌັ ຘູຄຘໃ ຄ຺ ຂບຄຎໃ ູຽງ.ີ • ນົກັ ຊາຌບາໄ ຄບຄີ - ຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຽນຌັ ຅ໃ ຄັ ຆຌັໄ , ງາຓເຈກບໍ ຸກບໃ ຄັ ຃ໃ ຄັ ຾຃ຌໄ ຆບກນາທ຋ິ ີ ເນຓໄ ະຌຸຈຍຌັ ຽ຋າ຺ ຃ທາຓ຋ຸກແປຽໄ ຂຌັ ເ຅. - ຽຓໃ ບື ຽຎັຌຓະຌຈຸ ຑຍ຺ ຃ທາຓ຋ຸກງາກຖາໍ ຍາກຑໃ ໍຽ຅ຄ຺ໄ ງໃ ຄິ ບຸກບໃ ຄັ . - ຆາກຘຍ຺ ຂບຄຑໃ ຽໍ ຅າ຺ໄ ຽຖງີ ກາງຽຎັຌຑູຽຂາ຺ ແຒຓະແຖກຌັ . • ຌາໍໄ ເ຅ຉໃ ຘໍ ູກໄ ຍັ ແຑ຋ໍາຓະຆາຈ - ກາໍ ຖຄັ ຓະນາຘາຌຂບຄຎໃ ູຽດີຽຑໃ ບື ຽບາ຺ ຆະຌະກຍັ ຋ໍາຓະຆາຈ. - ຃ທາຓຉຄັໄ ເ຅ບຌັ ຽຈຈັ ຈໃ ຼທຂບຄຎໃ ູຽດີເຌກາຌຉໃ ໍຘູຉໄ າໄ ຌກຍັ ຋ໍາຓະຆາຈ ຽຑໃ ບື ງາຈຽບາ຺ ຆທີ ຈິ ຂບຄຓະຌຸຈ. • ນົກັ ຊາຌ - ຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຋ໃ ຼທແຎ຋ຸກນຌ຺ ຋ຸກ຾ນໃ ຄຽຑໃ ບື ເຆຽໄ ນໃ ບື ຾ປຄຂບຄຉຌ຺ ຆໃ ທງຆູຓະຌຈຸ - ຑໃ ຽໍ ຅າ຺ໄ ຅ໃ ຄິ ຖກັ ຽບາ຺ ແຒກບໄ ຌໜໃ ຄຶ ແຎງຈັ ເຘໃ ກາຄຂບຄໜໃ ທງ຿ຖກ ຾ຖະ ບໃ ຌື ໂ. 3) ຍຈ຺ ທຽິ ຃າະຉທ຺ ຅ຄິ ກ. ຉຄັໄ ຍຌັ ນາ ຽຖໃ ບື ຄ “ຎໃ ູຽງ”ີ ຾ຓໃ ຌຽ຋ຍຌງິ າງຑຌືໄ ຽຓບື ຄຂບຄຖາທເຌຘະແໝຍູປາຌ ຋ໃ ຘີ ໃ ບຄ຾ຘຄເນຽໄ ນຌັ ຌໍາໄ ເ຅ຽຘງຘະນົະ ບຌັ ຘູຄຘໃ ຄ຺ , ຌໍາໄ ເ຅ຉໃ ໍຘູບໄ ຌັ ຽຈຈັ ຈໃ ຼທ ຾ຖະ ຌໍາໄ ເ຅ປກັ ນບຓຓທຌຓະຌຸຈ ຽຑໃ ບື ຉາໄ ຌແຑ຋ໍາຓະຆາຈງາຈຽບາ຺ ຃ທາຓຘຸກ ຓາເນ຾ໄ ກໃ ຓທຌຓະຌຈຸ ຽຖບືໄ ຄຌ຾ີໄ ຓໃ ຌຎະຆາຆຌ຺ ຏູບໄ ບກ຾ປຄຄາຌຽຎັຌຏູ຾ໄ ຉໃ ຄ. ຂ. ຾ກແໄ ຂຍຌັ ນາ ຍຈ຺ ຽຖໃ ບື ຄ “ຎໃ ູຽງ”ີ ຾ຓໃ ຌຘະ຾ຈຄເນຽໄ ນຌັ ຉທ຺ ຖະ຃ບຌ຋ໃ ຓີ ຅ີ ຈິ ເ຅ຎະຽຘຈີ ຾ຖະ ຘູຄຘໃ ຄ຺ ນົາງ. ຽຑໃ ຌິ ຽຎັຌຏູ ໄ ປກັ ນບຓຓທຌຓະຌຸຈດໃ າຄ຾຋຅ໄ ຄິ , ຋ຸກໂຽທຖາຽຑໃ ຌິ ແຈ຾ໄ ຉໃ ຃ຈິ ຽຎັຌນທໃ ຄຽຎັຌແງ, ບຸກບໃ ຄັ ຃ໃ ຄັ ຾຃ຌໄ ຽຓໃ ບື ຽນຌັ ຓະຌຸຈ ຑຍ຺ ຃ທາຓຖາໍ ຍາກ ຈໃ ຄັ ຉບຌໜໃ ຄຶ ຂບຄຍຈ຺ ຽຖໃ ບື ຄຽທາ຺ໄ ທໃ າ “ຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຽນຌັ ຅ໃ ຄັ ຆຌັໄ , ງາຓເຈກໍບຸກບໃ ຄັ ຃ໃ ຄັ ຾຃ຌໄ ຆບກນາທ຋ິ ເີ ນໄ ຓະຌຸຈຍຌັ ຽ຋າ຺ ຃ທາຓ຋ຸກແປຽໄ ຂຌັ ເ຅...” ຃ທາຓຘໍາຌກຶ ຂບຄຎໃ ູຽດີ ຽທຖາເຈກໍດາກເນຓໄ ະຌຸຈນຸົຈຑຌ຺ໄ ບບກ຅າກ ຃ທາຓ຋ຸກງາກຖໍາຍາກ, ຽຓໃ ບື ຽນຌັ ຓະຌຸຈຖໍາຍາກ ຖຓ຺ໄ ນາງຉາງແຎກໍງໃ ຄິ ຽປຈັ ເນຎໄ ໃ ູຽງຓີ ຃ີ ທາຓບຸກບໃ ຄັ , ຈໃ ຄັ ຉບຌໜໃ ຄຶ ຂບຄຽຖໃ ບື ຄຽທາ຺ໄ ທໃ າ : “ຽຓໃ ບື ຽນຌັ ຓະຌຈຸ ຑຍ຺ ຃ທາຓ຋ຸກງາກຖາໍ ຍາກຑໃ ຽໍ ຅າ຺ໄ ງໃ ຄິ ບຸກບໃ ຄັ .” ຌຘີໄ ະ຾ຈຄທໃ າ ຎໃ ູຽງີ ແຈຓໄ ຅ີ ຈິ ເ຅ ປກັ ນບຓຓະຌຸຈ ຾ຖະ ຽຎັຌນໃ ທຄ, ຽຎັຌແງ ດໃ າຄ຾຋຅ໄ ຄິ . ຅າກ຃ທາຓຽຎັຌນໃ ທຄຽຎັຌແງບຌັ ຍໃ ຓໍ ຂີ ບຍຽຂຈຂບຄຎໃ ູຽງ຋ີ ໃ ຓີ ຉີ ໃ ຓໍ ະຌຸຈຌຌັໄ ແຈກໄ າງຽຎັຌຘໃ ຄິ ຆຸກງູເໄ ນຎໄ ໃ ູຽງຓີ ີ ຅ຈິ ເ຅ບຌັ ຎະຽຘຈີ ຾ຖະ ຘູຄຘໃ ຄ຺ ຃ື ຌໍາໄ ເ຅ຽຘງຘະນົະ. ຃ທາຓຽຘງຘະນົະຈໃ ຄັ ກໃ າທ ຌຌັໄ ຍໃ ໍຓຘີ ໃ ຄິ ເຈ຅ະຎຼຍ຋ຼຍແຈ.ໄ ຎໃ ູ ຽງີ ແຈຘໄ ຼຄຉໃ ໍ຃ທາຓຖໍາຍາກຌາໂຎະກາຌ ຽຑໃ ບື ແຎຆບກນາຍໃ ບຌ ຋ໃ ຓີ ຉີ າຽທຌັ ຾ຖທໄ ຌໍາຽບາ຺ ຃ທາຓບຍ຺ ບໃ ຸຌຓາເນ຾ໄ ກໃ ຓທຌຓະຌຈຸ , ຈໃ ຄັ ຉບຌໜໃ ຄຶ ຂບຄຍຈ຺ ຽຖໃ ບື ຄແຈກໄ ໃ າທທໃ າ “ຑໃ ຽໍ ຅າ຺ໄ ຅ໃ ຄິ ຿ຘຉາງ຋ະງາຌຽນາະຂຌຶໄ ແຎຘໃ ູຍໃ ບຌຉາຽທຌັ ດໃ ູ...” ຽຊຄິ ຅ະຓແີ ຑບຌັ ຉະຖາງປບໄ ງດໃ າຄຑຌັ ຾ຌທ, ຽຊຄິ ຉຌ຺ ຽບຄ຅ະຑຍ຺ ຃ທາຓ຋ຸກງາກ ຎໃ ູຽງີ ກງໍ ບຓຘະນົະຘໃ ຼຄຉໃ ໍ຃ທາຓຉາງ ຽຑໃ ບື ຆໃ ທງຽນບົື ຓະຌຈຸ ຈໃ ຄັ ຉບຌໜໃ ຄຶ ຂບຄຽຖໃ ບື ຄກໃ າທທໃ າ: “ຆາກຘຍ຺ ຂບຄຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຽຖງີ ກາງຽຎັຌຑູຽຂາ຺ ແຒຓະແຖກຌັ ...” ຎໃ ູ ຽງແີ ຈຉໄ າງແຎງບໄ ຌຊກື ຑະບຌິ ຖຄ຺ ຿຋ຈ ຾ຉໃ ຌໍາໄ ເ຅ຽຘງຘະນົະບຌັ ຘູຄຘໃ ຄ຺ ຌຌັໄ ງຄັ ຃ຄ຺ ດໃ ູເຌຈທຄເ຅ຂບຄຓະຌຸຈ຿ຈງຍໃ ໍຓີ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 153

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ທຌັ ຅ະນົຄ຺ ຖຓື ແຈ.ໄ ເຏໂກງໍ ບໄ ຄງໍຘຌັ ຖະຽຘຌີ ຃ຸຌຄາຓ຃ທາຓຈຂີ ບຄຎໃ ູຽງີ ຈຄັ ຉບຌໜໃ ຄຶ ຂບຄຽຖໃ ບື ຄກໃ າທທໃ າ: “ຓະຌຸຈ ຋ໃ ດີ ໃ ູ຋ຸກນຌ຺ ຋ຸກ຾ນໃ ຄຉໃ າຄກໍປບໄ ຄຖໍາ຋ໍາຽຑຄ ຽຑໃ ບື ຘຌັ ຖະຽຘຌີ ຃ຸຌຄາຓ ຃ທາຓຈຂີ ບຄຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ .” ງາຓເຈຽຑໃ ຌິ ກໃ ໍຽຎັຌນໃ ທຄ ຽຎັຌແງ ຾ຖະ ຌາໍໄ ເ຅ບຌັ ຎະຽຘຈີ ຂບຄຎໃ ູຽງຍີ ໃແໍ ຈຉໄ າງແຎຑບໄ ຓກຍັ ກາຌຉາງຂບຄຎໃ ູຽງ,ີ ຽຊຄິ ຽຑໃ ຌິ ແຈຉໄ າງແຎ ຾ຖທໄ ກຉໍ າຓ຾ຉໃ ງຄັ ຽຎັຌນໃ ທຄຽຎັຌແງຌາຓະຌຈຸ , ດາໄ ຌຓະຌຈຸ ຊກື ຈຍັ ຘູຌງບໄ ຌ຃ທາຓໜາທ. ຌບກ຅າກ ຌາໍໄ ເ຅ຽຘງຘະນະົ ຈໃ ຄັ ກໃ າທຌຌັໄ ຾ຖທໄ , ຎໃ ູຽງີ ງຄັ ຽຎັຌຌກັ ຉໃ ຘໍ ູບໄ ຌັ ຽຈຈັ ຈໃ ຼທໜຼທ຾ນຌຌໄ , ຽຎັຌທຖິ ະ ຍຸຖຸຈ຋ໃ ບີ ຄ຺ ບາຈກາໄ ຾ກໃ ຌ ຽຑໃ ບື ຽບາ຺ ຆະຌະກຍັ ຋ໍາຓະຆາຈ, ກາໍ ຖຄັ ທຄັ ຆາຂບຄຎໃ ູຽງຽີ ກຈີ ຂຌຶໄ ງບໄ ຌແຈກໄ ຌິ ໝາກແຓຓໄ ະຌີ ຿຃ຈ ຽຆໃ ຄິ ກາໍ ຖຄັ ຾ປຄຈໃ ຄັ ກໃ າທງໃ ຄິ ຽຑໃ ຓີ ເນຌໄ າໍໄ ເ຅ຉໃ ໍຘູຂໄ ບຄຎໃ ູຽງ຋ີ ະທ຃ີ ູຌຂຌຶໄ . ຎໃ ູຽງແີ ຈເໄ ຆກໄ າໍ ຖຄັ ຂບຄຉຌ຺ ຽຈຌີ ແຎ຋ຸກນຌ຺ ຋ຸກ຾ນໃ ຄຈທໄ ງ຃ທາຓຽຈຈັ ຈໃ ຼທ, ຈໃ ຄັ ຍຈ຺ ຽຖໃ ບື ຄຉບຌໜໃ ຄຶ ກໃ າທທໃ າ: “ຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຋ຼທແຎ຋ຸກນຌ຺ ຋ຸກ຾ນໃ ຄ ຽຑໃ ບື ເຆຽໄ ນໃ ບື ຾ປຄຂບຄຉຌ຺ ຆໃ ທງຓະຌຸຈ…” ກາຌຉໃ ໍຘູຂໄ ບຄຎໃ ູຽງຌີ ຌັໄ ຾ຓໃ ຌ ກາຌຉໃ ໍຘູ ໄ ຈທໄ ງຆທີ ຈິ , ຍໃ ໍນທໃ ຌັ ແນທດາໄ ຌກທ຺ ຉໃ ໍບຸຎະຘກັ ເຈໂ, ຽຊຄິ ຋ໍາຓະຆາຈ຅ະຌາຍຂໃ ູ ຾ຖະ ຓບີ ຌັ ຉະນົາງປບໄ ງດໃ າຄຑຌັ ຾ຌທ , ຈທໄ ງຌໍາໄ ເ຅ຉໃ ໍຘູຂໄ ບຄຎໃ ູຽງຌີ ຌັໄ ຍໃ ໍຓຘີ ໃ ຄິ ເຈ຅ະກຌັ ນາໄ ຓແຈ.ໄ ຎໃ ູຽງແີ ຈເໄ ຆໄ ກໍາຖຄັ ຾ປຄຂບຄຉຌ຺ ຋ໃ ຓີ ີ ຖກັ ຽບາ຺ ແຒແຎງຈັ ເຘໃ ເ຅ກາຄຂບຄໜໃ ທງ຿ຖກ ຽຑໃ ບື ເນຓໄ ະຌຸຈຽກຈີ ຃ທາຓບຍ຺ ບໃ ຸຌ ຈໃ ຄັ ຍຈ຺ ຽຖໃ ບື ຄແຈກໄ ໃ າທທໃ າ: “ຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຅ໃ ຄິ ຖກັ ຽບາ຺ ແຒກບໄ ຌ ໜໃ ຄຶ ແຎງຈັ ເຘໃ ເ຅ກາຄຂບຄໜໃ ທງ຿ຖກ…” ຃ທາຓຉຄັໄ ເ຅ບຌັ ຾ປຄກາໄ ຂບຄຎໃ ູຽງຌີ ຌັໄ ຽປຈັ ເນຎໄ ໃ ູຽງຘີ າຓາຈຽບາ຺ ຆະຌະກຍັ ບຸຎະຘກັ ຋ຸກຎະກາຌ ຾ຖະ ຘາຓາຈງາຈຽບາ຺ ຃ທາຓຘຸກຓາເນ຾ໄ ກໃ ຓທຌຓະຌຸຈ ຽຆໃ ຄິ ຓະຌຸຈ຋ຸກ຃ຌ຺ ຍໃ ໍບາຈ຅ະນົຄ຺ ຖຓື ແຈ.ໄ ຅າກ຃ທາຓຽຘງຘະນະົ ຾ຖະ ຌາໍໄ ເ຅ບຌັ ຘູຄຘໃ ຄ຺ ຈໃ ຄັ ກໃ າທ ຓຌັ ຘະ ຾ຈຄເນຽໄ ນຌັ ຅ຈິ ເ຅ຂບຄຓະຌຸຈຽປາ຺ ເຌຘະ ແ ໝກໃ ບຌ ຽຊຄິ ທໃ າຽຂາ຺ ຽ຅າ຺ໄ ຅ະ຋ຸກງາກຖໍາຍາກ຾ຉໃ ກຓໍ ຅ີ ຈິ ເ຅ຎະຽຘຈີ ຽບບືໄ ຽຒືບໄ ຽຑໃ ບື ຾ຏໃ ຆໃ ທງຽນົບື ຽຆໃ ຄິ ກຌັ ຾ຖະ ກຌັ ຽຎັຌ ດໃ າຄຈ,ີ ຓາປບຈຎັຈ຅ຍຸ ຌັ ຌ,ີໄ ຓະຌຸຈຽປາ຺ ແຈກໄ າໄ ທໜາໄ ນາົ ງ຾ຖທໄ ຾ຉໃ ຃ຸຌ຃ໃ າ຾ນໃ ຄ຅ຈິ ເ຅ ຾ຖະ ກາຌກະ຋ໍາຂບຄຎໃ ູຽງີ ງຄັ ຘາຓາຈຌາໍ ຽບາ຺ ຓາຽຎັຌຍຈ຺ ປຼຌບຌັ ຖາໍໄ ຃ໃ າຉໃ ໍ຃ຌ຺ ຽປາ຺ , ຽຎັຌ຾ທໃ ຌ຾ງຄບຌັ ເຘ຾຅ຄໄ ເຌກາຌຑທ຺ ຑຌັ ຾ຖະ ດໃ ູປໃ ທຓກຌັ ເນໄ ຓ຃ີ ທາຓຏາຘຸກ. ຃. ຘະນຸົຍ ຏໃ າຌກາຌທຽິ ຃າະຽຖໃ ບື ຄ “ຎໃ ູຽງ”ີ ຅ໃ ຄິ ຽນຌັ ທໃ າ ຾ຓໃ ຌຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຽີ ທາ຺ໄ ຽຊຄິ ຍຸກ຃ຌ຺ ຋ໃ ກີ າໄ ທໜາໄ , ງກ຺ ງບໄ ຄຘຌັ ຖະຽຘຌີ ຈາໄ ຌ຅ຈິ ເ຅ກໍ຃ກື າຌກະ຋ໍາຂບຄຉທ຺ ຖະ຃ບຌ “ຎໃ ູຽງ”ີ . ຑທກຽປາ຺ ຋ຸກ຃ຌ຺ ຅ໃ ຄິ ຘຓ຺ ຃ທຌ ຌໍາຽບາ຺ ແຎຽຎັຌຍຈ຺ ປຼຌເຌ ກາຌຈໍາຖຄ຺ ຆທີ ຈິ ຿ຈງຘະຽຑາະກາຌຓຌີ າໍໄ ເ຅ຉໃ ໍກຌັ , ປູປໄ ກັ ຾ຑຄກຌັ , ປູຆໄ ໃ ທງຽນົບື ຏູບໄ ໃ ຌື ເຌງາຓນງຸຄໄ ງາກ ຾ຖະ ປູ຅ໄ ກັ ຽຘງຘະນົະຆທີ ຈິ ຘໃ ທຌຉທ຺ ຽຑໃ ບື ຏຌ຺ ຎະ຿ນງຈຖທຓຂບຄຓະຌຈຸ ຈໃ ຄັ ຃າໍ ຘຸຑາຘຈິ ຍູປາຌກໃ າທທໃ າ “ຽຄຌິ ຃ໍາຂບຄນາແຈໄ ຌາໍໄ ເ຅ຂບຄນາງາກ” ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 154

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຃ໍາຊາຓ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ 1. ຃ທາຓໝາງ ຾ຖະ ຃ທາຓຘໍາ຃ຌັ ຂບຄຍຈ຺ ທຽິ ຃າະຓ຾ີ ຌທເຈ? 2. ນົກັ ກາຌທຽິ ຃າະຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈຓີ ຅ີ ກັ ນກົັ ກາຌ? ຃ນື ົກັ ກາຌເຈ຾ຈໃ ? 3. ຅ໃ ຄ຺ ຘາໄ ຄ຿຃ຄປໃ າຄທຽິ ຃າະຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈີ ຃ໍາປບໄ ງກບຄເຌ ຍຈ຺ ກບຌ “ບບຌຆບຌຎໃ າແຓ”ໄ ຆາໍໄ ນໃ າຌີໄ ຽຈຌີ ຈຄ຺ ຈຌັໄ ຎໃ າ ຑຌັ ຖະຌາໍ ຎໃ າແຓ ໄ ແຎໜາໄ ຎໃ າຽຂາ຺ ຓໝີ ໃ ຽູ ຖໃ າ຺ ຾ກຓບໍໄ ກຽໍ ຉງີ ຉຌ຺ໄ ຉໃ າໍ ຉາທຉາຌຽຉງັໄ ຾ກຓແຓແໄ ຏໃ ຍຄ຺ ຖໍາ຿຃຿ຌ຿຃ຄໄ ຿ຌຄໄ ຍຄ຺ ຅ໃ ບຄ຾ກຓຆາຄ ຓ຋ີ ຄັ ຆາຄ຾ກຓຆາໄ ຄ ກຌິ ຆາຄຆາໄ ຄເນງໃ ປບງຓຌັ ຽຆາະຆບກເຆໄ ກຌິ ແຓແໄ ຏໃ ຍຄ຺ ໝໃ ກູ ທາຄຽຓງີ ຌໃ ຄັ ຓ຋ີ ຄັ ຑຄ຺ ແຑກທາໄ ຄ ຽຓງີ ຓໃ ຄັ ຓາໄ ໝາຑຈັ ແຖໃ ຃ຸຍໜູ ໜບໄ ງໜໃ ຄຶ ໝ຃ີ ຸຓໝາ ຾ຖຽນຌັ ໝໝີ າຽຉຌັໄ ໝໃ ຽູ ຓງີ ຃ຸຓຓາໄ ນຼົ ທຽຍໃ ຄິ ຓຌັ ຾ຓຍຓາໄ ງ ໝຽີ ຓງີ ຃ຸຓຓໃ ຄັ ຏແີ ຖໃ ຓາໄ ໝາແໝແໄ ຖໃ ໜີ ຑູຌຌັໄ ຽຎັຌຑູປກ຺ ໝາແຖໃ ຃ຸຓໜູ ຓຸຄຽຎັຌຊາໄ ຌ ຓດີ ໃ ູ຾ຊຍຎາກຊໍາໄ ຓຈື ຓຸຄຽຎັຌຓຸຄໄ ຽຎັຌຊຌັ ຾ຊທຊໃ ີ ຾ຊທຊຌັ ຊບໄ ຄ ຊກ຺ ຊຓິໄ ຍໃ ຄ຺ ຾ຊຌ ຓດີ ໃ ູ຾ຊຍຎາກຊໍາໄ ຎ຺ຌກຌັ ຾ຊທຊໃ ີ ຾ຊທຌຌັໄ ຊໃ ຊີ ຌັ . ຓ຋ີ ຄັ ຅ຌັ ແຈຑບໄ ຓ ຎ຺ຌກຌັ ກຍັ ຅ຌັ ຈໃ ບຌ ຾ຓຄຏໃ ູຆຓ຺ ຈບກຆບໄ ຌ ຍຌິ ຾ຘທໄ ຾ຘໃ ທຖະບບຄ ຿ຉກະງບຄງໃ ບຄຏາໄ ງ ກາງໝໃ ຽູ ຘບື ຘາຄ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 155

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຘຼຄຆະຌຓີ ຌັ ຃າຄ ດໃ ູຽ຋ຄິ ຎາງແຓ.ໄ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 156

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຍຈ຺ ຋ີ 12 ກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະ 1. ຃ທາຓໝາງຂບຄກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະ ກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະ຾ຓໃ ຌກາຌຂຼຌຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຃ທາຓ຃ຈິ ຃ທາຓຽນຌັ ຂບຄ ຏູຂໄ ຼຌເຌ ຽຖໃ ບື ຄຉໃ າຄໂ ເນຏໄ ູບໄ ໃ າຌປຍັ ປູ ໄ ຾ຖະ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ຌາໍ ບາຈ຅ະຎະກບຍຈທໄ ງ຃ໍາ຾ຌະຌາໍ , ຂໍ຃ໄ ຈິ , ຂໍຽໄ ຉບື ຌເ຅ ນົື ຍຈ຺ ຎຸກເ຅ ເນ຾ໄ ກໃ ກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຃ທາຓ, ຍຈ຺ ທ຅ິ າຌ ຾ຖະ ກາຌຂຼຌຂໍ຃ໄ ທາຓ ນົື ຽຖໃ ບື ຄ ເຌປູຍ຾ຍຍຉໃ າຄໂ ຽຆໃ ຌັ : ກາຌຉບຍ຃ໍາ ຊາຓເຌຽຓໃ ບື ຊກື ຘບຍຊາຓ, ກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຍຌັ ຋ກຶ ຘະຽໜ຃ີ ທາຓ຃ຈິ ຽນຌັ ເຌໜໃ ທງຄາຌ, ຽຖໃ ບື ຄຘຌັໄ , ກາຉູຌ ຾ຖະ ບໃ ຌື ໂ. 2. ນກົັ ກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະ ກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະຓນີ ົກັ ກາຌຈໃ ຄັ ຌ:ີໄ - ຉບໄ ຄຓ຃ີ ຸຌຘຓ຺ ຍຈັ ຂບຄຌກັ ຂຼຌ. - ຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຌີ າໍ ຓາຂຼຌຉບໄ ຄຽຎັຌ຅ຄິ ຅ະ຾຅ຄໄ . - ກາໍ ຌຈ຺ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຾ຖະ ທາຄ຾ຏຌກາຌຂຼຌ. - ຖຄ຺ ຓຂື ຼຌຉາຓນກົັ ກາຌຂຼຌ຋ໃ ຈີ .ີ - ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຾ຖະ ຎັຍຎຸຄກາຌຂຼຌ. 2.1 ຉບໄ ຄຓ຃ີ ຸຌຘຓ຺ ຍຈັ ຂບຄຌກັ ຂຼຌ ເຌກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະຏູຂໄ ຼຌຉບໄ ຄຓ຃ີ ຸຌຘຓ຺ ຍຈັ ຈໃ ຄັ ຌ:ີໄ ກ. ຉບໄ ຄຈຸໜໃ ຌັ ຘະ຾ນທຄນາ຃ທາຓປູດໄ ໃ ູຘະຽໝີ ຘໍາຖຍັ ຌກັ ຂຼຌເໝໃ ຾ຖທໄ , ກາຌຘກຶ ຘາກາຌຂຼຌຂບຄຏູບໄ ໃ ຌື ຅ະຽຎັຌຉທ຺ ດໃ າຄ຋ໃ ຈີ ເີ ນ຾ໄ ກໃ ຉຌ຺ ຽບຄ, ຘທຌຏູ຋ໄ ໃ ີ ແຈຽໄ ຎັຌຌກັ ຂຼຌຓາກໃ ບຌ຾ຖທໄ ຌຌັໄ ງຄັ ຓ຃ີ ທາຓຉບໄ ຄກາຌ ຾ຖະ ຅າໍ ຽຎັຌ຋ໃ ຅ີ ະຉບໄ ຄຉຈິ ຉາຓ ຃ທາຓກາໄ ທໜາໄ ຋າຄ຾ຌທ ຃ທາຓ຃ຈິ ຂບຄ຃ຌ຺ ບໃ ຌື ໂດໃ ູຘະຽໝ,ີ ຍາຄ຃ຌ຺ ກຓໍ ຃ີ ທາຓ຃ຈິ ຋ໃ ຈີ ນີ ົາງດໃ າຄ຃ທຌ ຽບາ຺ ຓາຽຏງີ ຾ຏໃ ຽຑໃ ບື ເນຏໄ ູບໄ ໃ ຌື ປຍັ ປູ ໄ ຾ຖະ ປຼຌຽບາ຺ ຍຈ຺ ຾ຍຍດໃ າຄຌໍາ, ຾ຉໃ ກໍຍໃ ໍປູທໄ ໃ າ຅ະຘະ ຾ຈຄ຃ທາຓປູບໄ ບກຓາ຾ຌທເຈ. ເຌຽຓໃ ບື ແຈບໄ ໃ າຌຍຈ຺ ຃ທາຓ, ຍຈ຺ ທ຅ິ າຌຂບຄ຃ຌ຺ ບໃ ຌື ຾ຖທໄ ກ຃ໍ ຈິ ແຈ຋ໄ ຌັ ຋ທີ ໃ າ ຉຌ຺ ຅ະຽຖໃ ຓີ ຉຌ຺ໄ ຈທໄ ງທ຋ິ ກີ າຌເຈ, ຓຍີ າຄຽ຋ໃ ບື ກໍປູຘໄ ກຶ ທໃ າຖະບາງ ຍໃ ໍກາໄ ຘະ຾ຈຄ຃ທາຓ຃ຈິ ຂບຄຉຌ຺ ບບກຓາດາໄ ຌທໃ າຓຌັ ຅ະຍໃ ໍ຃ກັ ຑໍ຅ະຌາໍ ຓາຘະຽໜຘີ ໃ ູຘາງຉາຓະນາຆຌ຺ , ຾ຉໃ ເຌຽຓໃ ບື ແຈບໄ ໃ າຌ ຍຈ຺ ຃ທາຓ, ຍຈ຺ ທ຅ິ າຌ ຂບຄ຃ຌ຺ ບໃ ຌື ຾ຖທໄ ຽນຌັ ທໃ າ຋ຈັ ຘະຌະຂບຄຏູຌໄ ຌັໄ ກໍຍໃ ໍນຸົຈຖໃ ຌື ຾ຌທ຃ຈິ ຂບຄຉຌ຺ ຑໍຎາຌເຈ. ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ , ຅ໃ ຄິ ຽກຈີ ຓ຃ີ ທາຓກາໄ ນາຌ, ຓ຃ີ ທາຓໝຌັໄ ເ຅ຉໃ ໍຉຌ຺ ຽບຄງໃ ຄິ ຂຌຶໄ ຾ຖະ ກກໍ າໄ ຖຄ຺ ຓຂື ຼຌຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະຂບຄ ຉຌ຺ . ກາຌຘກຶ ຘານທ຺ ຂໍ຋ໄ ໃ ຅ີ ະຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະຂບຄຏູຆໄ ຄ຺ ຃ຸຌທຸຈ຋ຌິ ຌັໄ ຽຎັຌກາຌຘກຶ ຘາ຅າກຉທ຺ ຅ຄິ ຽຆໃ ຄິ ຓຏີ ຌ຺ ແຈປໄ ຍັ ຿ຈງກຄ຺ ຉໃ ໍກາຌຂຼຌ ນົື ບາຈຽຎັຌຂໍຓໄ ູຌຽຑໃ ບື ຘະຘຓ຺ ແທໄ ຽຑໃ ບື ຽຎັຌກາຌຂຼຌຉໃ ໍແຎ. ທ຋ິ ກີ າຌຂຼຌຂບຄ ຾ຉໃ ຖະ຃ຌ຺ ຾ຓໃ ຌຽຉກັ ຌກິ ຘະຽຑາະຉທ຺ ຂບຄເຏຓຌັ ຽຆໃ ຄິ ຽຎັຌກາຌ ງາກ຅ະຘກຶ ຘາ຅າກຉໍາຖາເຈໂ, ຅າໍ ຽຎັຌຉບໄ ຄຘກຶ ຘາ ຅າກຉທ຺ ດໃ າຄນົາງ຾ຍຍ, ຅າກຍຈ຺ ຂຼຌຂບຄຏູຆໄ ຄ຺ ຃ຸຌທຸ ຈ຋ິ ຽຆໃ ຄິ ຽຎັຌຏູ຋ໄ ໃ ຓີ ຎີ ະຘຍ຺ ກາຌຘູຄຓານົາງ຾ຖທໄ . ຌ຅ີໄ ະຽຎັຌ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 157

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຉທ຺ ດໃ າຄ຋ໃ ຈີ ີ ຽຆໃ ຄິ ຘບຌເນຽໄ ປາ຺ ຉາຓ຾ຍຍ຋ໃ ຽີ ບຌີໄ ທໃ າ “ບຸຎະຓາ ນົື ບຸຎະແຓ” ຃ຘື ະຽໜຉີ ທ຺ ດໃ າຄກໃ ບຌ ຾ຖທໄ ຅ໃ ຄິ ຘະນຸົຍຓາ ຽຎັຌນົກັ ກາຌຉາຓນົຄັ . ທ຋ິ ຌີ ຽີໄ ຎັຌທ຋ິ ກີ າຌເຆຽໄ ຎັຌກາຌຽຐິກນຈັ ກາຌຂຼຌແຈຽໄ ຎັຌດໃ າຄຈ.ີ ກາຌຘກຶ ຘາທຼກຄາຌຂບຄຏູບໄ ໃ ຌື ຅ະຆໃ ທງເນຽໄ ປາ຺ ຘຓ຺ ຓຸຈຊາຌແຈທໄ ໃ າ ຊາໄ ຽປາ຺ ຽຎັຌຏູຂໄ ຼຌຽບຄ ຏູບໄ ໃ ຌື ຅ະປູຘໄ ກຶ ຾ຌທເຈ, ຘໃ ຄິ ເຈ຋ໃ ຽີ ປາ຺ ບໃ າຌ຾ຖທໄ ຽກຈີ ຃ທາຓປູຘໄ ກຶ ເຌ຋າຄຖຍ຺ , ຘໃ ຄິ ຌຌັໄ ກຉໍ ບໄ ຄນກົີ ຖຼຄ ຽຓໃ ບື ຽປາ຺ ຽຎັຌຏູຂໄ ຼຌ. ຂ. ຽຎັຌຌກັ ຃ຌ຺ໄ ຃ຈິ ຋ໃ ຈີ ີ ກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະຽຎັຌກາຌຽຑໃ ຓີ ຃ທາຓ຃ຈິ ຿ຈງກຄ຺ ເນ຾ໄ ກໃ ຏູບໄ ໃ າຌ, ຏູ຋ໄ ໃ ຅ີ ະຽຎັຌຌກັ ຂຼຌ ຋ໃ ຈີ ີ ຅າໍ ຽຎັຌຉບໄ ຄຽຎັຌຌກັ ຃ຌ຺ໄ ຃ຈິ ຋ໃ ຈີ ຌີ າໍ ບກີ ຈທໄ ງ ຉາຓຎ຺ກກະຉ຃ິ ທາຓ຃ຈິ ຂບຄ຃ຌ຺ ຽປາ຺ ຌຌັໄ ຅ະຈໍາຽຌຌີ ແຎດໃ າຄທໃ ບຄແທ ຊາໄ ນາກຎະຎໃ ບງເນ຃ໄ ຈິ ດໃ າຄຎາຘະ຅າກ຅ຈຸ ໝາງ຾ຖທໄ ງາກ຋ໃ ຅ີ ະຌໍາ຃ທາຓ຃ຈິ ຓາປຼຍປຼຄຽຎັຌຉທ຺ ບກັ ຘບຌແຈ.ໄ ຘະຌຌັໄ , ເຌກາຌ຃ຌ຺ໄ ຃ຈິ ຃ທຌທາຄຽຎ຺າໄ ໝາງແທໄ ເນຆໄ ຈັ ຽ຅ຌທໃ າ຅ະ຃ຌ຺ໄ ຃ຈິ ເຌຽຖໃ ບື ຄເຈ, ນາກ຾ຌທ຃ຈິ ຃ຈິ ຍໃ ໍ຅ະ຾຅ຄໄ ກໍ ນາຘາຽນຈທໃ າ ຓຌັ ຽກຈີ ຓາ຅າກບຌັ ເຈ, ບາຈ຅ະຽຎັຌງບໄ ຌຽປາ຺ ຓ຃ີ ທາຓປູຘໄ ກຶ ກໃ ຼທກຍັ ຽຖໃ ບື ຄຌຌັໄ ງຄັ ຍໃ ໍ຋ຌັ ຑຼຄຑໍຽ຋ໃ ບື , ຽຓໃ ບື ຃ຈິ ຃ກັ ໂ ຅ໃ ຄິ ປູຘໄ ກຶ ທໃ າຉຌ຺ ຊກື ຋ໃ າປຍັ ເຌຽຖໃ ບື ຄຌ,ີໄ ຊາໄ ຽຎັຌຽຆໃ ຌັ :ຌຌັໄ ກໍຉບໄ ຄຘກຶ ຘານາ຃ທາຓປູ ໄ ນົື ຂໍຓໄ ູຌຽຑໃ ຓີ ຉໃ ຓື ຅ຌ຺ ກທໃ າ຃ທາຓ຃ຈິ ກະ຅ໃ າຄ຾຅ຄໄ ຾຅ໃ ຓເຘ, ຘາຓາຈຖຼຄຖໍາຈຍັ ຽຎັຌຂຌັໄ ຉບຌ, ຘາຓາຈຊໃ າງ຋ບຈ ຽຎັຌຉທ຺ ບກັ ຘບຌແຈ.ໄ ຍໃ ຃ໍ ທຌຖຄ຺ ຓຂື ຼຌເຌຽຓໃ ບື ຃ທາຓ຃ຈິ ງຄັ ຍໃ ຋ໍ ຌັ ຎບຈ຿ຎໃ ຄ ຽຑາະທໃ າຓຌັ ຅ະຽປຈັ ເນກໄ າຌຂຼຌຍໃ ໍຉໃ ໍຽຌໃ ບື ຄກຌັ ກາຌ຅ຈັ ຾ຌທ ຃ທາຓ຃ຈິ ຽຎັຌຏຌ຺ ຘະ຋ບໄ ຌ຿ຈງກຄ຺ ຉໃ ໍກາຌ຅ຈັ ຂໍ຃ໄ ທາຓເຌກາຌຂຼຌ, ຊາໄ ຃ທາຓ຃ຈິ ຘຍັ ຘຌ຺ ຂໍຂໄ ຼຌກໍ຅ະຘຍັ ຘຌ຺ ແຎ ຉາຓໂກຌັ ເຌກາຌ຃ຈິ ຌຌັໄ ຉບໄ ຄຎາຘະ຅າກ຃ທາຓຖໍາບຼຄ ນົື ບທຈຈ,ີ ຍໃ ໍ຃ຈິ ຽຂາ຺ໄ ຂາໄ ຄຉຌ຺ ຽບຄ຾ຉໃ ຑຼຄຏູຈໄ ຼທ, ຉບໄ ຄ຃ໍາ ຌຄຶ ຽຊຄິ ຏູບໄ ໃ າຌຽຎັຌຘໃ ທຌເນງໃ ຾ຖະ ຉຄັໄ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ແທດໄ ໃ າຄ຅ະ຾຅ຄໄ ທໃ າ: ຂຼຌຽຑໃ ບື ຃ທາຓຘາໄ ຄຘຌັ ຘໃ ຄິ ຋ໃ ຈີ ຄີ າຓເນ຾ໄ ກໃ ຘຄັ ຃ຓ຺ , ຍໃ ໍ຾ຓໃ ຌຂຼຌຽຑໃ ບື ຿຃ຌຖຓ຺ໄ ຿຅ຓຉຐີ ໃ າງເຈຐໃ າງໜໃ ຄຶ , ຽຑາະ຃ທາຓ຃ຈິ ຾ຍຍຌຌັໄ ຘໃ ໍາກຍັ ທໃ າ຋ໍາຖາງ ຉຌ຺ ຽບຄ ຉຄັໄ ຾ຉໃ ຓງືໄ ຄັ ຍໃ ຋ໍ ຌັ ຽຖໃ ຓີ ຂຼຌຑຸຌໄ . ຃. ຓາຖະງາຈເຌກາຌຂຼຌ ຓາຖະງາຈເຌກາຌຂຼຌຽຎັຌຘໃ ຄິ ຘໍາ຃ຌັ ງໃ ຄິ , ຏູຆໄ ຄ຺ ຃ຸຌທຸຈ຋ຍິ າຄ຋ໃ າຌ຋ໃ ຽີ ຎັຌໜາໄ ຌຍັ ຊເື ຌຘຄັ ຃ຓ຺ , ຍາຄຽ຋ໃ ບື ກໍ ຂຼຌຍຈ຺ ຃ທາຓ, ຍຈ຺ ທ຅ິ າຌ຿ຈງເຆບໄ າຖຓ຺ ປຸຌ຾ປຄ ຈທໄ ງ຃າໍ ຽທາ຺ໄ ບຌັ ຍໃ ຘໍ ຓ຺ ຃ທຌ, ຽປຈັ ເນຏໄ ູບໄ ໃ າຌຽຆໃ ບື ຓຘຈັ ຋າດໃ າຄໜາໄ ຽຘງຈາງ. ເຌກາຌຂຼຌ຿ຉ຾ໄ ງຄໄ ຏູຂໄ ຼຌຉບໄ ຄຓ຃ີ ທາຓຖະຓຈັ ຖະທຄັ ຽຎັຌຑຽິ ຘຈ, ຍໃ ໍຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຓຌັ ບາຈ຅ະກາງຽຎັຌຘໍາ ຌທຌທທິ າຈ ຾ຖະ ຽຎັຌ຃ທາຓນຓົ຺ໄ ຽນທົ ເຌກາຌຂຼຌ, ຈ຋ີ ໃ ຘີ ຸຈ຃ທຌຓຽີ ນຈຏຌ຺ ຾ຖະ ຂໍຓໄ ູຌຑຼຄຑໍເຌກາຌ຿ຉ຾ໄ ງໃ ຄ, ຍໃ ໍ ຾ຓໃ ຌຽບາ຺ ຃ທາຓປູຘໄ ກຶ ຘໃ ທຌຉທ຺ ຓາ ຽຎັຌຽກຓເຌກາຌຎະຽຓຌີ ຃ຸຌ຃ໃ າ຋ຈັ ຘະຌະຂບຄ຃ຌ຺ ບໃ ຌື . ຍໃ ໍ຃ທຌຂຼຌ຿ຉ຾ໄ ງໃ ຄຑຼຄ຃ທາຓປູຘໄ ກຶ ຋ໃ ທີ ໃ າ “ຍໃ ໍຓກັ ໜາໄ ” ຏູຂໄ ຼຌ຃ຌ຺ ຌຌັໄ ຾ຉໃ ຉບໄ ຄ຃ໍາຌຄຶ ດໃ ູຘະຽໝທີ ໃ າຽປາ຺ ຂຼຌ ເນຓໄ ະນາຆຌ຺ ຋ໃ ທ຺ ແຎບໃ າຌ, ຍໃ ໍ຾ຓໃ ຌຽຖໃ ບື ຄຘໃ ທຌຉທ຺ ຖະນທໃ າຄຏູຂໄ ຼຌຘບຄ຃ຌ຺ ຿ຈງບາແຘຘໃ ຓື ທຌ ຆຌ຺ ຽຎັຌຘະໜາຓ ຽຑໃ ບື ຋ຈ຺ ຖບຄຘຎີ າກ. ຽນຈກາຌຽຆໃ ຌັ :ຌຎີໄ າກຈ຺ ຓນີ າົ ງດໃ ູ ຾ຖະ ກໃ ຃ໍ ທາຓຖໍາ຃າຌເນ຾ໄ ກໃ ຏູບໄ ໃ າຌດໃ ູຘະຽໝ.ີ 2.2. ຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຌີ າໍ ຓາຂຼຌຉບໄ ຄຆຈັ ຽ຅ຌ ກໃ ບຌ຅ະຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະ ເຌຽຖໃ ບື ຄເຈ ຽຖໃ ບື ຄໜໃ ຄຶ , ຏູຂໄ ຼຌຉບໄ ຄກທຈຽຍໃ ຄິ ຃ທາຓຽຎັຌ຅ຄິ ຈໃ ຄັ ກໃ າທຘາກໃ ບຌ ຽຑໃ ບື ນາຂຓໍໄ ູຌ຋ໃ ຊີ ກື ຉບໄ ຄ຾຅ໃ ຓ຾຅ຄໄ ຍໃ ໍ຾ຓໃ ຌຂຼຌຂຌຶໄ ຈທໄ ງ຋ຈັ ຘະຌະຘໃ ທຌຉທ຺ ຿ຈງຎາຘະ຅າກນົກັ ຊາຌບາໄ ຄບຄີ ນົື ທໃ າຂຼຌຍໃ ໍ຅ະ຾຅ຄໄ ຘຸຈ຾ຖທໄ ຾ຉໃ ຏູບໄ ໃ າຌ຅ະຉ຃ີ ທາໝາງຽບາ຺ ຽບຄ. ຃ທາຓຽຎັຌ຅ຄິ ຋ໃ ຌີ ໍາໍໍຓາຂຼຌ ບາຈ ຅ະຽຎັຌທຆິ າກາຌ, ຽນຈກາຌຉໃ າຄໂເຌຍາໄ ຌຽຓບື ຄ ຽຆໃ ຄິ ຽຎັຌຽຖໃ ບື ຄ ຘໍາ຃ຌັ ຅ະຉບໄ ຄຖະຓຈັ ຖະທຄັ ຽຎັຌຑຽິ ຘຈ, ຏູຂໄ ຼຌ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 158

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ບາຈ຾ຓໃ ຌຏູ຋ໄ ໃ ຓີ ຃ີ ທາຓປູເໄ ຌຈາໄ ຌຌຌັໄ ດໃ ູ຾ຖທໄ ຾ຉໃ ຍໃ ໍ ຃ທຌຎະໝາຈ, ຂຼຌ຾ຉໃ ຿ຈງບາແຘ “຃ູຓຽື ກໃ າ຺ ” ຾ຉໃ ດໃ າຄຈຼທ, ຉບໄ ຄ຃າໍ ຌຄຶ ດໃ ູຘະຽໝທີ ໃ າ ເຌກາຌຂຼຌ ຾ຉໃ ຖະຽ຋ໃ ບື ຅າໍ ຽຎັຌຉບໄ ຄແຈຽໄ ປຈັ ເນ຃ໄ ທາຓຽຎັຌ຅ຄິ ຋ໃ ຅ີ ະຌາຓາຂຼຌຌຌັໄ ເນ຅ໄ ະ຾຅ຄໄ ຾ຖະ ຘະຽໜຂີ ຓໍໄ ູຌ ຉະນບົ ຈ຅ຌ຺ ຽຊຄິ ຋ຈັ ຘະຌະເໝໃ ເຌ຋າຄຘາໄ ຄຘຌັ ບກີ ຈທໄ ງ. 2.3 ກາໍ ຌຈ຺ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຾ຖະ ທາຄ຾ຏຌກາຌຂຼຌ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ເຌກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະ຾ຍໃ ຄບບກຽຎັຌ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ທ຺ ແຎ ຾ຖະ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຘະຽຑາະຈໃ ຄັ ຌ:ີໄ ກ. ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ທ຺ ແຎ • ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ທ຺ ແຎຓດີ ໃ ູ 3 ຎະກາຌ຃:ື - ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະ຋ໃ ທ຺ ແຎ ກາຌຘະຽໜ຋ີ ຈັ ຘະຌະ຋ໃ ທ຺ ແຎຌີໄ ຍໃ ໍ຾ຓໃ ຌ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຽຑໃ ບື ຘະໜຍັ ຘະໜຌູ ນົື ຃ຈັ ຃າໄ ຌ຃ທາຓ຃ຈິ ຂບຄຏູເໄ ຈຏູໜໄ ໃ ຄຶ , ຑຼຄ຾ຉໃ ຘະ ຽໜຎີ ະຽຈຌັ ເນຏໄ ູບໄ ໃ າຌ ຽກຈີ ຃ທາຓ຃ຈິ ຋ໃ ຅ີ ະບະ຋ຍິ າງຉໃແໍ ຎ. - ຽຑໃ ບື ຘະໜຍັ ຘະໜຌູ ຋ຈັ ຘະຌະຂບຄຏູບໄ ໃ ຌື ຋ໃ ຏີ ູຂໄ ຼຌແຈບໄ ໃ າຌ ນົື ແຈງໄ ຌິ , ແຈຒໄ ັຄຓາ຾ຖທໄ ຾ຖະ ຓ຃ີ ທາຓ຃ຈິ ຖບງຉາຓເຌ຾ຍຍຈຼທກຌັ ນທົື ໃ າຽຑໃ ບື ຽຑໃ ຓີ ຉໃ ຓື ຋ຈັ ຘະຌະຂບຄຏູບໄ ໃ ຌື ເນກໄ ທາໄ ຄຂທາຄງໃ ຄິ ຂຌຶໄ . - ຽຑໃ ບື ຿ຉ຾ໄ ງຄໄ ຋ຈັ ຘະຌະຂບຄຏູບໄ ໃ ຌື ຋ໃ ຏີ ູຂໄ ຼຌແຈບໄ ໃ າຌ, ແຈງໄ ຌິ ນົື ແຈຒໄ ັຄ ຾ຉໃ ຓ຃ີ ທາຓ຃ຈິ ຃ທາຓຽນຌັ ຽຎັຌ ຾ຌທບໃ ຌື , ຏູຂໄ ຼຌ຅ໃ ຄຶ ແຈຂໄ ຼຌ຿ຉ຾ໄ ງໃ ຄ, ຘະຽໜຽີ ນຈຏຌ຺ ຾ຖະ ຂໍຓໄ ູຌ຋ໃ ຅ີ ະ ເນໄ ຏູບໄ ໃ າຌຎໃ ຼຌເ຅຅າກ຃ທາຓ຃ຈິ ຽຈຓີ ຾ຖທໄ ນຌັ ຓາຉາຓ຋ຈັ ຘະຌະຂບຄຏູ຿ໄ ຉ຾ໄ ງໃ ຄ. ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄກາຌຂຼຌ ບາຈ຅ະຓຑີ ຼຄ຾ຉໃ ຂໍເໄ ຈໜໃ ຄຶ ນົື ນົາງຂໍກໄ ແໍ ຈ,ໄ ບາຈຘະໜຍັ ຘະໜຌູ ຾ຌທ຃ຈິ ຍາຄ ຈາໄ ຌ ຾ຖະ ຃ຈັ ຃າໄ ຌ ເຌຍາຄຈາໄ ຌ, ຾ຖທໄ ຘະຽໜ຃ີ ທາຓ຃ຈິ ເໝໃ ຋ໃ ຽີ ຎັຌ຃ທາຓ຃ຈິ ຂບຄຉຌ຺ ຽບຄ. ຂ. ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຘະຽຑາະ • ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຘະຽຑາະ ເຌກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະຓຈີ ໃ ຄັ ຉໃ ແໍ ຎຌ:ີໄ - ຽຑໃ ບື ຎະຽຓຌີ ຃ຸຌ຃ໃ າ. - ຽຑໃ ບື ຾ຌະຌາໍ . - ຽຑໃ ບື ເນຂໄ ຘໍໄ ຄັ ຽກຈ. - ຽຑໃ ບື ເນຉໄ ຈັ ຘຌິ ເ຅. - ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄບາຖຓ຺ . 2.4 ຽຖໃ ຓີ ຖຄ຺ ຓຂື ຼຌຉາຓນົກັ ກາຌຂຼຌ຋ໃ ຈີ ີ • ນົກັ ກາຌຂຼຌ຋ໃ ຈີ ຃ີ ທຌຓຖີ ກັ ຘະຌະຈໃ ຄັ ຌ:ີໄ - ຓ຃ີ ທາຓຽຎັຌຽບກະຑາຍ (຋າຄຈາໄ ຌຽຌບືໄ ເຌ ຾ຖະ ປູຍກາຌ). - ຓຘີ ໍາຑຌັ ຋ະຑາຍ (ຓ຃ີ ທາຓຉໃ ໍຽຌໃ ບື ຄ, ກໃ ຼທຂບໄ ຄກຌັ ). - ຓຘີ າຖຈັ ຊະຑາຍ (ຓຽີ ຌບືໄ ເຌ຾ກໃ ຌຘາຌຈ)ີ . - ຓ຃ີ ທາຓຖຽິ ຖໃ ຓີ ຘາໄ ຄຘຌັ . ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 159

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 - ຂຼຌແຈຓໄ ໃ ທຌໜາໄ ຘຌ຺ ເ຅. 2.5 ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຾ຖະ ຎັຍຎຸຄກາຌຂຼຌ ກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະ ຽຎັຌຽຖໃ ບື ຄຽປຈັ ເນຏໄ ູບໄ ໃ າຌ ທຑິ າກທ຅ິ າຌກຌັ ນົາງ, ຏູຂໄ ຼຌ຅ໃ ຄິ ຃ທຌຒັຄ ຃ທາຓ຃ຈິ ຃ທາຓຽນັຌຂບຄຏູບໄ ໃ າຌ ຽຑໃ ບື ປູຽໄ ຊິຄຂໍຂໄ າຈຉກ຺ ຍກ຺ ຑໃ ບຄຂບຄຉຌ຺ ຾ຖະ ຽຑໃ ບື ເນແໄ ຈ຃ໄ ທາຓ຃ຈິ ຽນັຌ຋ໃ ີ ກທາໄ ຄຂທາຄງໃ ຄິ ຂຌຶໄ , ຃ທາຓ຃ຈິ ຃ທາຓຽນຌັ ຂບຄຏູຂໄ ຼຌບາຈຍໃ ໍກທາໄ ຄຂທາຄຽ຋ໃ າ຺ ກຍັ ຃ທາຓ຃ຈິ ຽນຌັ ຂບຄຏູບໄ ໃ າຌ຅າໍ ຌທຌ ນົທຄນົາງ, ຏູຂໄ ຼຌ຃ທຌຽຎີຈເ຅ງບຓປຍັ ຃ທາຓຽຎັຌ຅ຄິ ຘະຽໝີ ຾ຖະ ຉບໄ ຄຓຓີ າຌະບຈ຺ ຋ຌ຺ ຉໃ ໍນາຄຘຼຄທຑິ າກທ຅ິ າຌ ຂບຄຏູບໄ ໃ າຌກຈິ ຅ະກາໍ ຌາໍ ຓາຎັຍຎຸຄກາຌຂຼຌຂບຄຉຌ຺ ເນຈໄ ຂີ ຌຶໄ ເຌຂຌັໄ ຉໃ ໂໍ ແຎ. 3. ຎະຽຑຈຂບຄກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະ • ກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະ ບາຈ຾ຍໃ ຄບບກຽຎັຌ 4 ທ຋ິ ຃ີ :ື - ຾ຍໃ ຄຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ . - ຾ຍໃ ຄຉາຓຽຌບືໄ ເຌ. - ຾ຍໃ ຄຉາຓຎະຽຑຈຂບຄຏູຘໄ ໃ ຄ຺ ຘາຌ. - ຾ຍໃ ຄຉາຓປູຍ຾ຍຍ. 3.1 ຾ຍໃ ຄຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຈໃ ຄັ ຋ໃແີ ຈກໄ ໃ າທຓາກໃ ບຌ຾ຖທໄ ທໃ າຽຎ຺າໄ ໝາງເຌກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະຓີ 5 ດໃ າຄ ຃ື ຽຑໃ ບື ຎະຽຓຌີ ຃ໃ າ, ຽຑໃ ບື ຾ຌະຌໍາ, ຽຑໃ ບື ເນຂໄ ໍຘໄ ຄັ ຽກຈ, ຽຑໃ ບື ຉຈັ ຘຌິ ເ຅ ຾ຖະ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄບາຖຓ຺ ຾ຌທເຈ຾ຌທໜໃ ຄຶ ນົື ບາຈຓຽີ ຎ຺າໄ ໝາງນົາງດໃ າຄດໃ ູເຌຽຖໃ ບື ຄຈຼທກຌັ ຽຆໃ ຌັ ທໃ າ: ຍຈ຺ ຽຖໃ ບື ຄຂບຄ ຅າໍ ຎາ຾ຈຄ (1979) ຋ໃ ເີ ຘໃ ນທ຺ ຽຖໃ ບື ຄທໃ າ “ແຒຎະຉທິ ຈັ ຽຎັຌ຾ຎທ” ແຒດໃ ູເຌ຋ໃ ຌີ ຍີໄ ໃ ໍແຈໝໄ າງຽຊຄິ ຃ທາຓປບໄ ຌຘະຽໝແີ ຎ ຓຌັ ຂຌຶໄ ດໃ ູກຍັ ຽປາ຺ ຽບຄ ນົື ຋ຈັ ຘະຌະຂບຄຽປາ຺ ຽບຄ ຊາໄ ຽປາ຺ ນາກຽທາ຺ໄ ຽຊິຄແຒເຌຖກັ ຘະຌະ຋ໃ ີ຋ໍາຖາງຓຌັ ຅ະຽຎັຌຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ປີ ບໄ ຌປຌ຺ , ຾ຉໃ ຊາໄ ຽທາ຺ໄ ຽຊິຄເຌຖກັ ຘະຌະ຋ໃ ີຈີ ກໃ ເໍ ນຽໄ ກຈີ ຃ທາຓຈ,ີ ຃ທາຓຘາໄ ຄຘຌັ ຓຌັ ກຽໍ ຎັຌແຎ຾ຌທເໝໃ ແຈ.ໄ ຾ຎທແຒເຌ຋ໃ ຌີ ຾ີໄ ຓໃ ຌຽທາ຺ໄ ຾ຍຍທຌັ ຌະ຃ະຈ,ີ ໝາງ ຽຊຄິ ຃ທາຓ຾ຂຄ຾ກໃ ຌຂບຄກາໍ ຖຄັ ຾ປຄຂບຄກາຌຎະຉທິ ຈັ ຖາທ. 3.2 ຾ຍໃ ຄຉາຓຽຌບືໄ ເຌ ຎະຽຑຈຂບຄກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະຌີໄ ບາຈ຾ຍໃ ຄແຈຉໄ າຓຽຌບືໄ ເຌຂບຄຽຖໃ ບື ຄ ຽຆໃ ຌັ : ກ. ໜຄັ ຘທື ຋ິ ະງາຘາຈຉໃ າຄໂ ຽຎັຌຽຖໃ ບື ຄທຆິ າກາຌ຿ຈງກຄ຺ ຽຆໃ ຌັ : ບກັ ຘບຌຘາຈ, ທ຋ິ ະງາຘາຈ, ຘຄັ ຃ຓ຺ ຘາຈຽຎັຌຉຌ຺ໄ . ກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະ຋າຄທຆິ າກາຌຌີໄ ຉບໄ ຄຓນີ ົກັ ທຆິ າກາຌບາໄ ຄບຄີ ດໃ າຄຆຈັ ຽ຅ຌ, ຊກື ຉບໄ ຄຉາຓ຃ທາຓຽຎັຌ຅ຄິ ຏູຂໄ ຼຌ ຉບໄ ຄ຃າໍ ຌຄຶ ທໃ າຓ຋ີ ໃ າຌຏູປໄ ູດໄ ໃ ູ຾ຖທໄ ຽຊຄິ ທໃ າ຋ໃ າຌຍໃແໍ ຈຂໄ ຼຌຽຖໃ ບື ຄຌແີໄ ທໄ ຾ຉໃ ກບໍ າຈ຅ະແຈບໄ ໃ າຌຂຂໍໄ ຼຌຂບຄຉຌ຺ , ບຌັ ເຈ຋ໃ ງີ ຄັ ຍໃ ໍ ຋ຌັ ຾ຌໃ ເ຅ ນົື ທໃ ານາຂໍຓໄ ູຌຓາດັຄໄ ດືຌຍໃ ໍ຋ຌັ ແຈກໄ ໍຍບກແທເໄ ນ຅ໄ ະ຾຅ຄໄ ທໃ າຍໃ ໍ຾ຌໃ ເ຅, ຍໃ ໍຉບໄ ຄດາໄ ຌທໃ າຉຌ຺ ຽບຄ຅ະກາງຽຎັຌ ຏູ຋ໄ ໃ ຓີ ຃ີ ທາຓປູໜໄ ບໄ ງ. ກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະ຋າຄທຆິ າກາຌຌີໄ ຌບກ຅າກ຅ະຎາກຈ຺ ເຌທາຖະຘາຌ ຋າຄທຆິ າກາຌ ຾ຖທໄ ງຄັ ຎາກຈ຺ ນາົ ງເຌກາຌຘບຍຽຘຄັ ,຿ຈງຘະຽຑາະ຾ຓໃ ຌເຌກາຌຉບຍຂຘໍໄ ບຍ຾ຍຍບຈັ ຉະ຿ຌ. ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 160

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຂ. ຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ທ຺ ແຎ ຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ທ຺ ແຎຌບີໄ າຈ຅ະບາໄ ຄບຄີ ນົກັ ທຆິ າ ນົື ຍໃ ໍບຄີ ກໃແໍ ຈໄ ຽຆໃ ຌັ : ຽຖໃ ບື ຄຽຘຈຊະກຈິ , ກາຌຽຓບື ຄ, ທຈັ ຋ະຌະ຋າໍ , ຘຄັ ຃ຓ຺ ຽຎັຌຉຌ຺ໄ . ຘໃ ຄິ ຽນໃ າົ຺ ຌຽີໄ ຎັຌຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຆີ ບກບໃ າຌແຈຄໄ ໃາງ຅າກໜຄັ ຘຑື ຓິ ຾ຖະ ທາຖະຘາຌ຋ໃ ທ຺ ແຎ. ກາຌຂຼຌຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະເຌຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ທ຺ ແຎຌຏີໄ ູຂໄ ຼຌຓບີ ຈິ ຘະນະົ ເຌກາຌຘະ຾ຈຄ ຃ທາຓ຃ຈິ ຃ທາຓຽນຌັ ຂບຄຉຌ຺ ຽບຄດໃ າຄ ຽຉຓັ ຋ໃ ເີ ຌຂຄ຺ ຽຂຈຂບຄຓາຖະງາຈ ຾ຖະ ນກົັ ກາຌຂຼຌ຋ໃ ຈີ .ີ 3.3 ຾ຍໃ ຄຉາຓຎະຽຑຈຂບຄຏູຘໄ ໃ ຄ຺ ຘາຌ ຏູຘໄ ໃ ຄ຺ ຘາຌ ນົື ຏູຂໄ ຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະຓນີ ົາງຎະຽຑຈ຃:ື ກ. ຍຌັ ຌາ຋ກິ າຌ ນົື ກບຄຍຌັ ຌາ຋ກິ າຌ ຍຈ຺ ຃ທາຓເຌໜຄັ ຘຑື ຓິ ຋ໃ ຂີ ຼຌ຿ຈງຍຌັ ຌາ຋ກິ າຌ ນົື ກບຄຍຌັ ຌາ຋ກິ າຌ ກໃ ຽໍ ຎັຌ຃ທາຓ຃ຈິ ຃ທາຓຽນຌັ ຂບຄ ໜຄັ ຘຑື ຓິ ນົື ທາຖະຘາຌຘະຍຍັ ຌຌັໄ . ຂ. ຎະຆາຆຌ຺ ຋ໃ ທ຺ ແຎ ຾ຓໃ ຌຍຈ຺ ຃ທາຓ, ຍຈ຺ ທ຅ິ າຌ ຽຆໃ ຄິ ຎະຆາຆຌ຺ ຋ໃ ທ຺ ແຎຂຼຌຖຄ຺ ຉາຓໜຄັ ຘຑື ຓິ ຉໃ າຄໂ. ຃. ຏູຘໄ ບຍຽຘຄັ ເຌກາຌຘບຍຽຘຄັ ຂບຄ຿ປຄປຼຌ, ຘະຊາຍຌັ ກາຌຘກຶ ຘາ ນົື ທໃ າກາຌຽຘຄັ ຃ຈັ ຽຖບື ກຽບາ຺ ຍຸກ຃ຌ຺ ຽຂາ຺ໄ ຽປຈັ ກາຌ ຉາຓໜໃ ທງຄາຌຉໃ າຄໂ, ຏູຘໄ ບຍຽຘຄັ ຾ຓໃ ຌຏູຘໄ ໃ ຄ຺ ຘາຌຎະຽຑຈ ຂຼຌຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະ ເຌຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຂີ ໍຘໄ ບຍແຈກໄ າໍ ຌຈ຺ ແທ.ໄ ຄ. ຏູຽໄ ປຈັ ທຼກເຌໜໃ ທງຄາຌ ໜໃ ທງຄາຌຌີໄ ຌຍັ ຋ຄັ ໜໃ ທງຄາຌທຆິ າກາຌ, ຖຈັ ທຘິ ານະກຈິ ນົື ຍໍຖຘິ ຈັ ນາໄ ຄປາໄ ຌ ຽຎັຌຏູຘໄ ໃ ຄ຺ ຘາຌ຋ໃ ຓີ ີ ຋ຈັ ຘະຌະເຌປູຍ຾ຍຍຍຌັ ຋ກຶ , ຿຃ຄກາຌ, ຖາງຄາຌຉະນົບຈ຅ຌ຺ ຽຖໃ ບື ຄຎີກງໃ ບງເຌໜໃ ທງຄາຌຌຌັໄ ນົື ຖະນທໃ າຄ ໜໃ ທງຄາຌຈທໄ ງກຌັ . ດໃ ູເຌຘໃ ຌື ບກ຅າກຘໃ ຘື ໃ ຄິ ຑຓິ ຾ຖທໄ ງຄັ ຓຘີ ໃ ບື ໃ ຌື ໂບກີ ຽຆໃ ຌັ : ຘໃ ທື ຋ິ ະງຸກະ຅າງຘຼຄ, ຿຋ຖະຑາຍ, ຽ຋ຍັ , ທຈີ ຿ີ ບ, ຆຈີ ,ີ ປູຍຽຄາ຺ ຽນໃ ົາ຺ ຌີໄ ຘໃ ທຌນົາງຉບໄ ຄຓຍີ ຈ຺ ຋ໃ ຂີ ຼຌຽຑໃ ບື ບໃ າຌ ນົື ຽຑໃ ບື ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະ ຽຆໃ ຌັ : ກາຌທຽິ ຃າະຂໃ າທ ຉໃ າຄຎະຽ຋ຈ, ກາຌຘະ຾ຈຄຖະ຃ບຌຽຎັຌຉຌ຺ໄ . ຅. ຏູຘໄ ໃ ຄ຺ ຘາຌຎະຽຑຈບໃ ຌື ໂ ຏູຘໄ ໃ ຄ຺ ຘາຌຎະຽຑຈຌຍີໄ ໃ ໍແຈ຅ໄ ຈັ ດໃ ູເຌຎະຽຑຈຂາໄ ຄຽ຋ຄິ ຌຌັໄ ຽຆໃ ຌັ ທໃ າ: ຏູ຋ໄ ໃ ຓີ ຃ີ ທາຓຘໍາຑຌັ ຉໃ ໍກຌັ ເຌຊາຌະຑໃ ໍ຾ຓໃ ກຍັ ຖູກ, ຽຑໃ ບື ຌກຍັ ຽຑໃ ບື ຌ, ຏທ຺ ກຍັ ຽຓງ ນົື ຃ຌ຺ ປກັ ກຍັ ຃ຌ຺ ປກັ , ຅ຈ຺ ໝາງ ນົື ຂໍ຃ໄ ທາຓ຋ໃ ຘີ ໃ ຽື ຊຄິ ກຌັ ຓກັ ຘະ຾ຈຄ ຋ຈັ ຘະຌະຉໃ າຄໂ ຽຆໃ ຌັ : ຃ໍາຉກັ ຽຉບື ຌຘໃ ຄັ ຘບຌເນຽໄ ປຈັ ຾ຉໃ ຃ທາຓຈີ ຈທໄ ງ຃າໍ ຘະ຾ຈຄບາຖຓ຺ ຃ທາຓປູຘໄ ກຶ ຋ໃ ຓີ ຉີ ໃ ໍກຌັ . 3.4 ຾ຍໃ ຄຉາຓປູຍ຾ຍຍ. ກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະຌີໄ ບາຈ຾ຍໃ ຄບບກຽຎັຌຎະຽຑຈແຈຉໄ າຓປູຍ຾ຍຍຂບຄກາຌຂຼຌ ຽຆໃ ຌັ : ຍຈ຺ ຃ທາຓ, ທ຅ິ າຌ, ຍຌັ ຋ກຶ , ຃ໍາຊາຓ ຃າໍ ຉບຍ, ກາຉູຌ, ຽຖໃ ບື ຄຘຌັໄ , ຌະທະຌງິ າງ, ກາຍກບຌ ຾ຖະ ບໃ ຌື ໂ. ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 161

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຃ໍາຊາຓ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ 1. ກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະ຾ຓໃ ຌ຾ຌທເຈ? 2. ນົກັ ກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະຓ຾ີ ຌທເຈ? 3. ຅ໃ ຄ຺ ບະ຋ຍິ າງກາຌຂຼຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະເຌ຾ຉໃ ຖະຎະຽຑຈ? 4. ຅ໃ ຄ຺ ຂຼຌຍຈ຺ ຘະ຾ຈຄ຋ຈັ ຘະຌະຂບຄຉຌ຺ ຉໃ ໍກຍັ ຃າໍ ຽທາ຺ໄ ຋ໃ ທີ ໃ າ: “຃ູ຾ຓໃ ຌເຏ?” 5. 6. ຍຈ຺ ຋ີ 13 ກາຌຂຼຌນງຽໍໄ ຖໃ ບື ຄ 1. ຃ທາຓໝາງຂບຄກາຌຂຼຌນງຽໍໄ ຖໃ ບື ຄ ກາຌນງໍຽໄ ຖໃ ບື ຄ ຾ຓໃ ຌກາຌ຅ຈັ ຽບາ຺ ຾ຉໃ ຽຌບືໄ ເຌ຋ໃ ຘີ ໍາ຃ຌັ ຾ຖທໄ ຓາປຼຍປຼຄ຃ຌື ເໝໃ ຽຑໃ ບື ຽປຈັ ເນຽໄ ຌບືໄ ເຌຂບຄ ຽຖໃ ບື ຄຌຌັໄ ຘຌັໄ , ກະ຋ຈັ ປຈັ ກທໃ າຽກໃ າ຺ ຘໃ ທຌ຃ໍາຘຍັ ນົື ຎະ຿ນງກເຈຍໃ ໍ຅ໍາຽຎັຌກຉໍ ຈັ ບບກ຾ຉໃ ງຄັ ປກັ ຘາຽຌບືໄ ເຌ຃ທາຓ ໝາງຂບຄຽຖໃ ບື ຄຌຌັໄ ແທ຃ໄ ຽື ກໃ າ຺ . ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 162

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 1.1 ຂະໜາຈຂບຄກາຌຂຼຌນງ຃ໍໄ ທາຓໝາງຽຖໃ ບື ຄ ເຌກາຌນງໍ຃ໄ ທາຓໝາງຽຖໃ ບື ຄຌີໄ ຾ຓໃ ຌຍໃ ໍຓກີ ຈ຺ ຽກຌຉາງຉທ຺ ດໃ າຄ຾ຌໃ ຌບຌທໃ າ ຽຖໃ ບື ຄຂະໜາຈເຈ຃ທຌນງໍເໄ ນໄ ຘຌັໄ ຽ຋ໃ າ຺ ເຈ຅ໃ ຄິ ຑໍຈ.ີ ຾ຉໃ ກາຌນງໍ຾ໄ ຓໃ ຌຂຌຶໄ ກຍັ ຽຌບືໄ ເຌ ຾ຖະ ຃ທາຓງາທຂບຄຽຖໃ ບື ຄຌຌັໄ ໂ ຊາໄ ຽຖໃ ບື ຄຓຽີ ຌບືໄ ເຌນົາງ ຽຖໃ ບື ຄຌຌັໄ ຅ະຘຌັໄ ຎະຓາຌຽ຃ໃ ຄິ ໜໃ ຄຶ ຂບຄຽຌບືໄ ເຌຽຈຓີ , ຊາໄ ຽຖໃ ບື ຄນາກຓຽີ ຌບືໄ ເຌໜບໄ ງຽຖໃ ບື ຄຌຌັໄ ຅ະຘຌັໄ ຎະຓາຌໜໃ ຄຶ ຘໃ ທຌ ຘາຓ ນົື ໜໃ ຄຶ ຘໃ ທຌຘໃ ີ ຂບຄຽຖໃ ບື ຄຽກໃ າ຺ ກແໍ ຈ.ໄ ກາຌຂຼຌນງໍ຃ໄ ທາຓໝາງຽຖໃ ບື ຄຘາຓາຈນງແໍໄ ຈ຅ໄ າກ ກາຌຒັຄ ຾ຖະ ກາຌບໃ າຌ, ກາຌຂຼຌນງໍຽໄ ຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຈີ ຌີ ຌັໄ ຉບໄ ຄບາແຘ຋ກັ ຘະຂບຄ ກາຌຒັຄ, ບໃ າຌ ຾ຖະ ຂຼຌ ຅ໃ ຄິ ຅ະຘາຓາຈ຅ຍັ ຎະຽຈຌັ ຘໍາ຃ຌັ ຂບຄຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຋ີ ໃ າຌຒັຄຌຌັໄ ແຈໄ ຊກື ຉບໄ ຄ຾ຌໃ ຌບຌ ດາກຽປຈັ ແຈ຾ໄ ຌທຌຌັໄ ຉບໄ ຄບາແຘ ຃ທາຓຘາຓາຈຂບຄກາຌປຍັ ປູ,ໄ ຃ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ ຂບຄຏູ຋ໄ ໃ ຂີ ຼຌ ກໃ ຼທກຍັ ຽຖໃ ບື ຄຌຌັໄ ດໃ າຄຊກື ຉບໄ ຄ ຾ຖະ ຃ຍ຺ ຊທໄ ຌ. 1.2 ຆະຌຈິ ຂບຄກາຌຂຼຌນງ຃ໍໄ ທາຓໝາງຽຖໃ ບື ຄ ກາຌຂຼຌນງ຃ໍໄ ທາຓໝາງຽຖໃ ບື ຄ຾ຍໃ ຄບບກຽຎັຌ 3 ຆະຌຈິ ຃:ື - ນງ຅ໍໄ າກຍຈ຺ ຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຂີ ຼຌຽຎັຌ຃າໍ ປບໄ ງ຾ກທໄ ຽຆໃ ຌັ : ຍຈ຺ ຃ທາຓ, ຽຖໃ ບື ຄຘຌັໄ , ຌ຋ິ າຌ, ຃ໍາບະຑຎິ າງ, ຾຅ຄໄ ກາຌ຋າຄຖຈັ ຊະກາຌ, ຅ຈ຺ ໝາງໂຖໂ. - ນງ຅ໍໄ າກຍຈ຺ ຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຂີ ຼຌຽຎັຌ຃ໍາປບໄ ງກບຄ ຽຆໃ ຌັ : ກາຍກບຌ, ຿຃ຄ, ປໃ າງ ຾ຖະ ບໃ ຌື ໂ. (ກາຌນງ຾ໍໄ ຓໃ ຌຂຼຌຽຎັຌ຃ໍາປບໄ ງ຾ກທໄ ຋ໍາຓະຈາ). - ນງ຅ໍໄ າກຽຖໃ ບື ຄຖາທຉໃ າຄໂ຋ໃ ແີ ຈຒໄ ັຄຓາ ຽຆໃ ຌັ : ຃ໍາຘາໍ ຑາຈ, ກາຌຎາແຘ຋າຄທ຋ິ ະງຸ ນົື ຿຋ຖະຑາຍຽຎັຌຉຌ຺ໄ . 2. ນກົັ ກາຌຂຼຌນງ຃ໍໄ ທາຓໝາງຽຖໃ ບື ຄ ນກົັ ກາຌນງ຃ໍໄ ທາຓໝາງຽຖໃ ບື ຄຉບໄ ຄຎະຉຍິ ຈັ ຈໃ ຄັ ຖໃ ຸຓຌ:ີໄ 1. ກໃ ບຌບໃ ຌື ຉບໄ ຄຑ຅ິ າຖະຌາຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ນີ ງຌໍໄ ຌັໄ ກໃ ບຌທໃ າຽຎັຌຽຖໃ ບື ຄຎະຽຑຈເຈ ຽຆໃ ຌັ : ຍຈ຺ ຃ທາຓ, ຍຈ຺ ຽຖໃ ບື ຄ, ຌິ ຋າຌ, ກາຍກບຌ, ຅ຈ຺ ໝາງ ນົື ຽຎັຌໜຄັ ຘ຋ື າຄຖຈັ ຊະກາຌ. ຊາໄ ຽຎັຌຍຈ຺ ປບໄ ງກບຄຽທຖາຂຼຌນງໍເໄ ນຎໄ ໃ ຼຌຽຎັຌ຃ໍາ ປບໄ ງ຾ກທໄ . 2. ບໃ າຌຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຅ີ ະຂຼຌນງຌໍໄ ຌັໄ ເນຖໄ ະບຼຈ ຾ຖະ ກາໍ ຽຌບືໄ ເຌຖທຓຂບຄຽຖໃ ບື ຄເນແໄ ຈ.ໄ 3. ຾ງກຂໍ຃ໄ ທາຓບບກຽຎັຌຉບຌ, ຑະງາງາຓບໃ າຌຽຑໃ ບື ເນຽໄ ຂາ຺ໄ ເ຅ ຾ຖະ ກາໍ ຽຌບືໄ ເຌເ຅຃ທາຓຘໍາ຃ຌັ ຂບຄ຾ຉໃ ຖະຉບຌທໃ າຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ນງຄັ ? 4. ຌາໍ ຽບາ຺ ຽຌບືໄ ເຌຘໍາ຃ຌັ ຋ຄັ ໝຈ຺ ຋ໃ ຽີ ກຍັ ກາໍ ແຈຓໄ າປຼຍປຼຄ຃ຌື ເໝໃ ຿ຈງບຄີ ຉາຓນກົັ ກາຌຈໃ ຄັ ຌ:ີໄ ກ ຖາໍ ຈຍັ ຂບຄຽຖໃ ບື ຄ ກາຌ຅ຈັ ຖາໍ ຈຍັ ຂບຄຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ນີ ງຌໍໄ ຌັໄ ຍໃ ໍ຅ຽຎັຌຖຼຄຉາຓຖໍາຈຍັ ຂບຄຽຖໃ ບື ຄຽຈຓີ ກໃ ແໍ ຈຽໄ ປາ຺ ບາຈ຅ະຘຍັ ຎໃ ຼຌແຈໄ ຉາຓ຃ທາຓຽໝາະຘຓ຺ ຽຑໃ ບື ເນຏໄ ູບໄ ໃ າຌຽຂາ຺ໄ ເ຅ຄໃາງ ຾ຖະ ແຈຈໄ ຋ີ ໃ ຘີ ຸຈ. ຂ. ຂ຃ໍໄ ທາຓ຋ໃ ນີ ງໍໄ - ຊາໄ ຓຽີ ຌບືໄ ເຌຆໍາໄ ກຌັ ນົາງຍໃ ບຌຽຓໃ ບື ຂຼຌນງເໍໄ ນຽໄ ທາ຺ໄ ຑຼຄຽ຋ໃ ບື ຈຼທ. - ຖາງຖະບຼຈຎີກງໃ ບງຉໃ າຄໂຽຆໃ ຌັ ທໃ າ: ຊບໄ ງ຃ໍາເຈໜໃ ຄຶ ຋ໃ ຓີ ຖີ ກັ ຘະຌະຒູຓຽຒືບງ ນົື ຃ໍາຘຍັ ຋ໃ ຽີ ປຈັ ເນຍໄ ຈ຺ ຌຌັໄ ງາທຽກຌີ ແຎ຃ທຌຉຈັ ບບກ. ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 163

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຃. ຅າໍ ຌທຌກາຌເຆ຃ໄ າໍ ຾ຖະ ຽຆໃ ບື ຓຎະ຿ນງກ • ຍໃ ຃ໍ ທຌຽປຈັ ຾ຍຍຘໍາຌທຌຽຈຓີ ດໃ າຄຉາງຉທ຺ , ຽທຌັໄ ຽຘງ຾ຉໃ ກໍຖະຌຘີ ໍາຌທຌຽຈຓີ ນາກກະ຋ຈັ ປຈັ ດໃ ູ຾ຖທໄ ຽຆໃ ຄິ ຏູ ໄ ຂຼຌນງຍໍໄ ໃ ໍຘາຓາຈນາຽບາ຺ ຘຍັ ບໃ ຌື , ຎະ຿ນງກບໃ ຌື ຋ໃ ຈີ ກີ ທໃ າຓາ຾຋ຌແຈ.ໄ • ຊາໄ ຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ນີ ງໍຽໄ ຎັຌຽຖໃ ບື ຄຽຖໃ າ຺ , ນາໄ ຓເຆ຃ໄ ໍາ຾຋ຌ຃ໍາຌາຓຍູຖຸຈ ຋ີ 1 ຾ຖະ ຋ີ 2 ເຌຂໍ຃ໄ ທາຓ຋ໃ ນີ ງ຾ໍໄ ຖທໄ ເຆໄ ແຈ຾ໄ ຉໃ ຍຸຖຸຈ຋ີ 3. ຊາໄ ຅າໍ ຽຎັຌຉບໄ ຄຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ຉທ຺ ຏູກໄ ໃ ຼທຂບໄ ຄເຌຽຖໃ ບື ຄຌຌັໄ ເນເໄ ຆຆໄ ໃ ື ຿ຈງກຄ຺ . • ຊາໄ ຅າໍ ຽຎັຌນງໍ຃ໄ ໍາ຋ໃ ງີ າກ ຾ຖະ ງາທ ເຌຽຖໃ ບື ຄຽຈຓີ ຃ທຌຎໃ ຼຌຓາ ເຆ຃ໄ ໍາ຋ໍາຓະຈາ຋ໃ ຋ີ ຸກ຃ຌ຺ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ແຈໄ ຄໃ າງ. • ຍໃ ໍ຃ທຌເຆຉໄ ທ຺ ບກັ ຘບຌນງໍ,ໄ ຽທຌັໄ ແທ຾ໄ ຉໃ ຃ໍາຽຈຓີ ນາກງາທຽກຌີ ແຎ ຾ຖະ ຍບກ຃ໍາຽຉຓັ ແທເໄ ຌຉບຌຉຌ຺ໄ ຾ຖະ ຋ຄັ ແຈຂໄ ຼຌ຃ໍານງແໍໄ ທເໄ ຌທຄ຺ ຽຖຍັ ຽຆໃ ຌັ : - ຘາ຋າຖະຌະຖຈັ ຎະຆາ຋ຎິ ະແຉຎະຆາຆຌ຺ ຖາທ (ຘ.ຎ.ຎ. ຖາທ) - ຘະຊາຍຌັ ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ທ຋ິ ະງາຘາຈກາຌຘກຶ ຘາ (ຘ.ທ.ຘ) - ຘູຌຑຈັ ຋ະຌາ຃ູ ຾ຖະ ຏູຍໄ ຖໍ ນິ າຌກາຌຘກຶ ຘາ (ຘ.ຑ.຃.ຏ) • ຽຓໃ ບື ຂຼຌຂ຃ໍໄ ທາຓຌເີໄ ຌຂຌັໄ ຉໃ ໍແຎຽປາ຺ ຘາຓາຈເຆບໄ ກັ ຘບຌນງໍແໄ ຈໄ ນົື ທໃ າເຆຉໄ ທ຺ ບກັ ຘບຌນງແໍໄ ຈເໄ ຌກຖໍ ະຌ຋ີ ໃ ີ ຋າຄຖຈັ ຊະກາຌປຍັ ປູບໄ ກັ ຘບຌຌຌັໄ ຾ຖທໄ ນົື ທໃ າຉທ຺ ບກັ ຘບຌນງຌໍໄ ຌັໄ ຃ຌ຺ ຋ໃ ທ຺ ແຎນາກປູ຋ໄ ໃ ທ຺ ຽຊຄິ ກຌັ ດໃ າຄ຾ຏໃ ນົາງ຾ຖທໄ ຽຆໃ ຌັ : ກໃ ບຌ ຃.ຘ, ຎີ ຑ.ຘ, ບຄ຺ ກາຌ ຘ.ຎ.ຆ • ຊາໄ ຓ຃ີ ໍາຖາຆາຘຍັ , ຽຓໃ ບື ຂຼຌນງຉໍໄ ບໄ ຄແຈເໄ ຆຖໄ າຆາຘຍັ ແທ຃ໄ ຽື ກໃ າ຺ . • ຃ທຌເຆຎໄ ະ຿ນງກຘຌັໄ ໂ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທາຓໝາງຊກື ຉບໄ ຄຆຈັ ຽ຅ຌຉາຓນົກັ ແທງາກບຌຖາທ, ຎະ຿ນງກ຋ຸກ ຎະ຿ນງກ຅ະຉບໄ ຄຓ຃ີ ທາຓຉໃ ບຄ຿ຘກໄ ຌັ ຃຿ື ຈງເຆ຃ໄ ໍາຉໃ ໍ ຾ຖະ ຃ໃ ໍາຽຆໃ ບື ຓ. 5. ຽຓໃ ບື ຂຼຌນງຽໍໄ ຖໃ ບື ຄຘໍາຽຖຈັ ຾ຖທໄ ຃ທຌປຼຍປຼຄ຃ຌື ບກີ , ຽຑໃ ບື ກທຈຽຍໃ ຄິ ທໃ າ ຓຌັ ຓກີ າຌຉໃ ໍຽຌໃ ບື ຄກຌັ ນົື ຍໃ ໍ? ງຄັ ຓຂີ ຃ໍໄ ທາຓຉບຌເຈຍໃ ຋ໍ ຌັ ຑຼຄຑໍ, ຂ຃ໍໄ ທາຓເຈຓກີ າຌຏຈິ ຑາຈແຎ຅າກຽຖໃ ບື ຄຽຈຓີ ກຉໍ ໃ ຓື ຾ຖະ ຾ຎຄເນຊໄ ກື ຉບໄ ຄ. 6. ຽຌບືໄ ເຌຍຈ຺ ຋ໃ ຂີ ຼຌ຾ຖທໄ ຃ທຌເນຽໄ ຎັຌຍຈ຺ ຉໃ ຽໍ ຌໃ ບື ຄກຌັ ຾ຖະ ຽຎັຌຖະຍຍ຺ . 7. ກາຌຂຼຌນງຽໍໄ ຖໃ ບື ຄຎະກບຍຓີ 2 ຑາກຘໃ ທຌ຃:ື - ຘໃ ທຌໜໃ ຄຶ ຾ຓໃ ຌ຃ໍາຌາໍ ໜາໄ ນົື ປຼກທໃ າ຃ໍາຂຌຶໄ ຉຌ຺ໄ ຽຆໃ ຄິ ເຌຑາກຘໃ ທຌຌີໄ ຓ຅ີ ຈຸ ຎະຘຄ຺ ເນຏໄ ູບໄ ໃ າຌປູແໄ ຈ຋ໄ ໃ ຓີ າຂບຄ ຽຖໃ ບື ຄ ນາກຏູເໄ ຈຓ຃ີ ທາຓຘຌ຺ ເ຅ດາກຘກຶ ຘາ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ຽຑໃ ຓີ ຽຉຓີ ກແໍ ຎບໃ າຌຉຌ຺ໄ ຘະຍຍັ ແຈ.ໄ - ຘໃ ທຌ຋ຘີ ບຄ຾ຓໃ ຌຽຌບືໄ ເຌຂບຄຍຈ຺ ນງຽໍໄ ຖໃ ບື ຄ. 3. ຾ຍຍຂບຄກາຌຂຼຌນງຽໍໄ ຖໃ ບື ຄ/ຌ຋ິ າຌ 1. ຖ້ າຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຂີ ຼຌນງໍຽໄ ຎັຌຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈ຃ີ ໍາປບໄ ງກບຄ ຽຆໃ ຌັ : ກາຍ, ກບຌ, ຿຃ຄ, ຘາຌ, ປໃ າງ ຉບໄ ຄແຈໄ ຍບກຎະຽຑຈທຌັ ຌະ຃ະຈຌີ ຌັໄ , ນທ຺ ຂຍໍໄ ຈ຺ , ຏູ຾ໄ ຉໃ ຄ, ຋ໃ ຓີ າຂບຄຍຈ຺ ຌຌັໄ ທໃ າຓຌັ ຓາ຅າກຎຶຓໄ ຽຖໃ ບື ຄເຈ, ໜາໄ ຋ໃ ຽີ ຋ໃ າ຺ ເຈ, ຓີ ຃ທາຓໝາງທໃ າ຾ຌທເຈ? ປໃ າຄກາຌຂຼຌນງໍໄ ຂຼຌນງ຅ໍໄ າກຍຈ຺ ຎະຑຌັ ທຌັ ຌະ຃ະຈຎີ ະຽຑຈ.................................................................. ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 164

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຽຖໃ ບື ຄ:...............................................................ຍຈ຺ ຂບຄ................................... ຉບຌ຋.ີ ....................................................຅າກຎຶຓໄ ...........................................ໜາໄ ຋ີ ....................................ຓ຃ີ ທາຓໝາງທໃ າ:.............................................................. ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................ 2. ຊາໄ ຽຖໃ ບື ຄນງໍຽໄ ຎັຌຎະຽຑຈທຌັ ຌະ຃ະຈ຃ີ ໍາປບໄ ງ຾ກທໄ ນົື ຃ໍາຽທາ຺ໄ ຋ໍາຓະຈາ ຽຆໃ ຌັ : ຌ຋ິ າຌ, ຍຈ຺ ຃ທາຓ, ຽຖໃ ບື ຄຘຌັໄ ຉໃ າຄໂ ຉບໄ ຄແຈຍໄ ບກທໃ າຽຖໃ ບື ຄນງຄັ , ເຏ຾ຉໃ ຄ, ຅າກຎຶຓໄ ຽຖໃ ບື ຄເຈ? ໜາໄ ຋ໃ ຽີ ຋ໃ າ຺ ເຈ, ຓ຃ີ ທາຓໝາງຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ນງຄັ ? ປໃ າຄກາຌຂຼຌນງໍໄ ກາຌຂຼຌນງຽໍໄ ຌບືໄ ເຌຽຖໃ ບື ຄ.......................................ຂບຄ......................................... ຅າກ.....................................ໜາໄ ຋.ີ ................................ຓ຃ີ ທາຓໝາງທໃ າ.............. ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................ 3. ຊາໄ ຽຖໃ ບື ຄຽຎັຌ຅ຈ຺ ໝາງ ຅ະຂຌຶໄ ຉຌ຺ໄ ຈທໄ ງ຅ຈ຺ ໝາງຂບຄເຏ? ຽຖໃ ບື ຄນງຄັ , ຖຄ຺ ທຌັ ຋ີ ຽຈບື ຌ ຎີເຈ, ຽຌບືໄ ເຌຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ນງຄັ ? ປໃ າຄກາຌຂຼຌນງໍໄ ນງ຅ໍໄ ຈ຺ ໝາງ...................................ຽຊຄິ ............................................................. ຽຖໃ ບື ຄ...................................................ຖຄ຺ ທຌັ ຋.ີ ............................................... ຃ທາຓໝາງຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ............................................................................................. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ 4. ຾ຍຍກາຌຂຼຌນງ຋ໍໄ ໃ ຽີ ຎັຌໜຄັ ຘ຋ື າຄຖຈັ ຊະກາຌ ກາຌຂຼຌນງໜໍໄ ຄັ ຘ຋ື າຄຖຈັ ຊະກາຌຂບຄ....................................................................... ຽຊຄິ ...........................................................ຽຖໃ ບື ຄ....................................................... ຽຖກ຋.ີ .......................................ຓ຃ີ ທາຓໝາງທໃ າ........................................................... ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 165

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 5. ຊາໄ ຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຂີ ຼຌນງຽໍໄ ຎັຌຍຈ຺ ຿ບຖໄ ຓ຺ , ຃າໍ ຿ບທາຈ, ຃າໍ ຎາແຘ, ຍຈ຺ ຘູຌ຋ບຌຑຈ຺ , ຃ໍາບທງຑບຌ ຓ຾ີ ຍຍນງໍໄ ຈໃ ຄັ ຌ:ີໄ ຂຼຌນງ຃ໍໄ າໍ ................................ຂບຄ.................................ເນ຾ໄ ກໃ ........................ ຽຖໃ ບື ຄ..................................................ຽຌໃ ບື ຄເຌ຿ບກາຈ.................................................. ຋ໃ .ີ ..........................................ຽຓໃ ບື ທຌັ ຋ີ ຽຈບື ຌ ຎີ......................................................... ຓ຃ີ ທາຓໝາງທໃ າ.......................................................................................................... ........................................................................................................................................ ................................................................................................................ ............................................................................................................................ ຉທ຺ ດໃ າຄ 1: ກາຌນງຍໍໄ ຈ຺ ກບຌ ຾ຂໃ ຄຂຌັ ກຌັ ຽຌາະ ຿ຈງ ຑ.຅ຌັ ຋ະຖຄັ ຘີ ຉບໄ ຄຽຖກິ ຽຆໃ ຄິ ຽຊຄິ ຊບຄ ຃າໍ ທໃ າ ປຼຌປໃ າໍ ຌີໄ ຓຘືໄ ບຍຓາ຅ໃ ຄິ ປຼຌປູ ໄ ຉຌ຺ ຽບຄກໃ ຆໍ ບກຉໃ ຓື ດໃ າ຃ບຄ຃ບງຽທຖາ ຽທຖາຓຘືໄ ບຍຽຘຄັ ທໃ າຌາ ປຼຌຌາໍ ຃ູແຎຑບໄ ຓ ຽຊຄິ ຾ກໃ ຌຑູຓຎັຌງາ ຽຑໃ ບື ກຌັ ຖຓື ຍໃ ບຌຍຌັໄ ຾ຂໃ ຄຂຌັ ຘກຶ ຘາ຃ຌ຺ໄ ຽປປາຒາໄ ຖໃ ຌັ ຃ຌັ ທໃ າ ດາກປໃ າໍ ປຼຌເນແໄ ຈໄ ຃ທາຓປູກໄ ປໍ ໃ ຄັ ຓຆີ ບຍ຾ຖທໄ . ຽ຅າ຺ໄ ຽຌບືໄ ຃ໃ ບຄຘະໝບຄແທ ຽປາ຺ ຓາຘຌັ ງາກຌັ ຑໃ ໍາ຾ຂໃ ຄຂຌັ ກຍັ ຌບໄ ຄ ດໃ າແຈທໄ ຌ຺ ຌາໍ ນົຌິໄ ຾ຂໃ ຄຂຌັ ກຌັ ຎະ຿ນງຈກທາໄ ຄ ຾ຂໃ ຄກຌັ ຽຌາະຌາຈຌບໄ ຄ ຂບໍ າແຘປຼຌຌາໍ ຊາໄ ທໃ າເຏ຃າຂບໄ ຄ ຍຌັ ນາເຈກເໍ ນຆໄ ໃ ທງກຌັ ຾ຖທໄ ດໃ າເນຓໄ ຸຈຓບຈຓບໄ ງ ຃ະ຾ຌຌຌບໄ ງຽຑໃ ຌິ ຆນິ ງຌັ ຑໃ ຾ີ ຖທໄ ຃ຌັ ທໃ າ຾ຂໃ ຄ຾ຍຍຌີໄ ແຆຆະຌະຽຎັຌຂບຄຽປາ຺ ຅ຄິ ຾ຖທໄ ເຏກຓໍ ຃ີ ະ຾ຌຌຘູຄ ຖໃ ຌື ຽຂາ຺ ຋ຄັ ຃າໄ ງ ກາງຽຎັຌ຃ຌ຺ ຈຄັ ງບໄ ຌ ຅ໃ ຄິ ຂຼຌກບຌຎະກາຈກໃ າທ ຘາທເຈຘະໝກັ ເ຅ເນດໄ ໃ ືຌຌທີໄ ຓາຂຌັ ຘູປໄ ໃ ທຓຑໃ ຆີ າງຌບໄ ຄຽບງີ . ກາຌນງຽໍໄ ຖໃ ບື ຄ ກາຌຂຼຌນງໍທໄ ຌັ ຌະ຃ະຈຎີ ະຽຑຈ຃ໍາກບຌຍຈ຺ ຾ຂໃ ຄຂຌັ ກຌັ ຽຌາະ ຂບຄ ຑ. ຅ຌັ ຋ະຖຄັ ຘີ ຅າກທາຖະຘາຌ ທຌັ ຌະຘຌິ ຘະຍຍັ ຽຈບື ຌ ຋ຌັ ທາ 1998 ໜາໄ ຋ີ 33 ຓ຃ີ ທາຓໝາງທໃ າ ດາກປໃ ໍາປຼຌເນແໄ ຈຈໄ ີ ຾ຖະ ຽຖກິ ຽຆໃ ຄິ ຉບໄ ຄ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 166

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ຾ຉໃ ນທ຺ ຋,ີ ຍໃ ໍ຃ທຌຽຍໃ ຄິ ຾ຉໃ ຓ຅ືໄ ະຘບຍຽຘຄັ ຽປາ຺ ຃ທຌ຅ະຆໃ ທງຽນົບື ຾ຖະ ຾ຂໃ ຄຂຌັ ກຌັ ເຌກາຌປໃ ໍາປຼຌດໃ າຄ ນາໄ ທນຌັ , ຽຑໃ ບື ຏຌ຺ ກາຌຘບຍຽຘຄັ ຽຖໃ ບື ຌນບໄ ຄ ນົື ຅ຍ຺ ຆຌັໄ ເນແໄ ຈຏໄ ຌ຺ ຈ.ີ ຉທ຺ ດໃ າຄ 2: ກາຌຂຼຌນງຌໍໄ ຋ິ າຌ ຌ຋ິ າຌຽຖໃ ບື ຄ: “ຘໃ ຼທປກັ ຘໃ ຼທ຾຋”ໄ ປູຍ຋ີ 10: ຘບຄຘໃ ຼທກາໍ ຖຄັ ຽຂາ຺ໄ ຎໃ າ ຾ຉໃ ກໃ ບຌງຄັ ຓຘີ ບຄຘໃ ຼທປກັ ຾ຑຄກຌັ ຓາຉຄັໄ ຾ຉໃ ງຄັ ຽຎັຌຽຈກັ ຌບໄ ງໂ ຃ຌ຺ ຋ຄັ ນົາງກໍ຾ຎກເ຅ ຍໃ ໍຽນຌັ ຽຂາ຺ ຏຈິ ຊຼຄຽທາ຺ໄ ທໃ າກຌັ ຅ກັ ຽ຋ໃ ບື ຽຂາ຺ ຆໃ າຄຽຎັຌ຃ຌ຺ ຃ໍາປູ຋ໄ ຄັ ຘບຄບໃ ນີ ົີ ຽທຖາຽຂາ຺ ເນງໃ ຑຘໍ າໄ ຄ ຃ບຍ຃ທ຺ ຽຂາ຺ ກໃ ຘໍ າໄ ຄ຃ບຍ຃ທ຺ ເຌຽຈບື ຌ ຈຼທກຌັ , ຎີຈຼທກຌັ , ຏູໜໄ ໃ ຄຶ ຽບາ຺ ດໃ ູ຃ຸຓໄ ເຉໄ ຾ຖະ ບກີ ຏູໜໄ ໃ ຄຶ ຽບາ຺ ດໃ ູ຃ຸຓໄ ຽໜບື ຾ຉໃ ຘາງຘໍາຑຌັ ຂບຄຽຂາ຺ ງຄັ ຃ຽື ກໃ າ຺ ຽທຖາ ບບກຽປບື ຌຉໃ າຄຘາໄ ຄຽປບື ຌ຾ຎຄຆາຌຽຂາ຺ ກຆໍ ໃ ທງຽນບົື ຽຆໃ ຄິ ກຌັ ຾ຖະ ກຌັ , ຎຸກຽປບື ຌນົຄັ ເນງໃ ຌບໄ ງກໍຽ຋ໃ າ຺ ກຌັ . ກາຌແຎ ຓານາຖຼໄ ຄ຃ບຍ຃ທ຺ ກຑໍ ໍ ກຸຓໄ ດໃ ູກຸຓໄ ກຌິ ຆາທຍາໄ ຌຽທາ຺ໄ ທໃ າຑທກຆາງ ໜໃ ຸຓງຄິ ຘາທ ຃ທຌຽບາ຺ ຘບຄຘໃ ຼທຌຽີໄ ຎັຌ ຾ຍຍດໃ າຄ ຾ຖະ ແຈປໄ ຍັ ກາຌງບໄ ຄງຘໍ ຌັ ຖະຽຘຌີ ຅າກ຃ຌ຺ ໝຈ຺ ເຌຍາໄ ຌ. ຉໃ ໍຓາເຌຖະຈູ຾ຖຄໄ ກາຄ ຽຈບື ຌ 4, ຌໍາໄ ເຌ ຍທກໜບຄນທໄ ງປໃ ບຄກໍ຃ໃ ບງຍກ຺ ຾ນຄໄ ເຌ຾ຉໃ ຖະທຌັ . ຓຓີ ໜືໄ ໃ ຄຶ ຘໃ ຼທດໃ ູ຃ຸຓໄ ຽໜບື ແຎຆບກ຃ທາງຓາ຾ນໃ ົຄຉາຽທຌັ ຅ະຉ຺ກຈຌິ , ຍຄັ ຽບຌີ ຽນຌັ ໝໃ ກູ ທາຄຖຄ຺ ກຌິ ຌໍາໄ ງາຓ຃ໃ ໍາ, ໝໍກໍຒາໄ ທຌໃ ຄັ ຖຄ຺ , ຃າຌຽຂາ຺ໄ ແຎງຄິ ເຘໃ ກທາຄ຿ຈງຍໃ ແໍ ຈຽໄ ຖຄັ ຃ກັ ຾ຌໃ ຎາຌເຈຽນຌັ ໝໃ ກູ ທາຄ ຾ຉກຂຌຶໄ ຅ກັ ຿ຉຌບໄ ງ຿ຉເນງໃ ຘຼຄ຾ຖໃ ຌ຅ຌ຺ ຾ຏໃ ຌຈຌິ ຽຒືບຌ. ຓຈິ ຘຼຄກທາຄ຾ຖໃ ຌ຾ຌຓແຎຽນຌັ ກທາຄ຿ຉໜໃ ຄຶ ກຄິໄ ຽກບື ກແຎຓາໝໍ ຒາໄ ທຊບຈຑາໄ ບບກ຅າກຐັກ຾ຖໃ ຌແຎຽຊຄິ ກທາຄ, ທໃ າ຅ະຉຈັ ຃ໍຉຈັ ຂາຂບຄຓຌັ ຉຌີ ໜໃ ຄຶ ນງຼຍກທາຄຓຂື ທາກໃ ໍຑາໄ ຽຖຄັ ເຘໃ ຃ໍກທາຄ຾ຉໃ ຽຍໃ ຄິ ຃ກັ ໂ຾ຓໃ ຌຓຌັ ຉາງ຾ຖທໄ , ຽຆໃ ຄິ ເຌຓຌືໄ ຌັໄ ຾ຓໃ ຌຓ຾ືໄ ປຓ1຃ໃ ໍາ, ຖາທກທຈຽຍໃ ຄິ ທໃ າຉາງ຃ກັ ຅ໃ ຄິ ແຎຉຈັ ຽບາ຺ ຒ຺ຈແຓຓໄ າຎ຺ກແທ຾ໄ ຖທໄ ກໍ ຽຓໃ ບື ຍາໄ ຌດໃ າຄແທທາ, ຍໃ ໍທໃ າຏູເໄ ຈກຉໍ າຓ຃ຌັ ທໃ າຽຎັຌ຃ຌ຺ ຎະຘຍ຺ ຑຍ຺ ຑໍ຃຾ື ຌທຌ຾ີໄ ຓໃ ຌຒາໄ ທຽຓບື ນາຖູກນາຽຓງ, ນາຑໃ ໍ຾ຓໃ ຑໃ ຌີ ບໄ ຄ ຒາໄ ທ ກຍັ ແຎຎາຈຓາເຘໃ ຾ຖຄ຿ຖຈ. ຘໃ ທຌໝໍຌຆີໄ າໍໄ ຍໃ ໍຽຎັຌ຃຃ື ທາຓ຃ຈິ ຂບຄ຃ຌ຺ ຋ຄັ ນາົ ງ ຑກໍ ຍັ ປບຈຽປບື ຌ຾ຖທໄ ຑຈັ ຊາຓຽຓງທໃ າ: ຾ຓໃ ຾ບ ຽ຅າ຺ໄ ຏູກ ຃ທາງ຾ຖທໄ ຍໍ? ຽຓງຉບຍທໃ າ ຏູກ຾ຖທໄ , ຏທ຺ ຽຈໃ ຎືຌຂຌຶໄ ຆາຌຍບກຽຓງຽບາ຺ ແຎແທຍໄ ໃ ບຌຽກໃ າ຺ ຂບໄ ງຆແິ ຎຽປບື ຌຘໃ ຼທ ກໃ ບຌ. ຽທາ຺ໄ ຘຸຈ຃ທາຓກໍນາງທຍັ ແຎຽຓງດາກຊາຓນງຄັ ກໍຍໃ ໍ຋ຌັ . ໝໍແຎນາຖູຄຏູຽໄ ຎັຌບາໄ ງຂບຄ຾ຓໃ ຽທຖາຌຌັໄ ຑໃ ໍຖຸຄກໍາ ຖຄັ ແຑນງາໄ ໝຉໍ ຄັໄ ໜາໄ ງໃ າຄຽຂາ຺ໄ ແຎນາຖຸຄ຃ໃ ບງໂ຾ຖທໄ ຽທາ຺ໄ ທໃ າ “ຓຌືໄ ນີໄ າົ ຌຊກື ຿຋ຈ຾ຖທໄ ” “ຓຄຶ ຽທາ຺ໄ ນງຄັ ກໍຽທາ຺ໄ ຾ປຄໂກທໃ າ ຌ຾ີໄ ຓໆ” ໝໍ຃ໃ ບງນງຍັ ຽຂາ຺ໄ ເກໂໄ ຆຍັ ເຘໃ ນູຖຸຄທໃ າ “ທໃ າຄເກ຅ໄ ະ຃ໃ ໍາຌນີໄ ົາຌງຄິ ກທາຄຍຄັ ຽບຌີ ແຎຊກື ຾ຓໃ ຓາຌຉາງຖຸຄຆໃ ທງ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 167

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ນາົ ຌ຾ຈໃ ຋ບໄ ຌ” ຖຸຄ ຒັຄ຃ກັ ຾ຖທໄ ຖຸກຂຌຶໄ ດໃ າຄ຾ປຄແຎ຅ຍັ ຾ຂຌນົາຌ຾ຖທໄ ຽທາ຺ໄ ທໃ າ “ເນນໄ ົາຌແຎຎຶກຘາບາທນົາໄ , ຎຶກຘາ ກຍັ ຌາໄ ຍໃ າທຓຄຶ ຽຍໃ ຄິ ຈທູ ໃ າຽຂາ຺ ຅ະຓທີ ຋ິ ກີ າຌ຾ຌທເຈ ຾ຖທໄ ຾ຉໃ ຑທກຘູດໃ າຓານາກບູ ກີ ” ແຈງໄ ຌິ ຾ຌທຌຌັໄ ໝໍກໃ ຒໍ າໄ ທແຎນາ ບາທ຋ຈິ ນາົ ໄ ນາຍໃ າທກກິ ໃ ຍໍ ໃ ຓໍ ເີ ຏຆໃ ທງແຈໄ ໝໍຒາໄ ທແຎນາຘໃ ຼທ ຾ຖະ ຽບຌີໄ ຘໃ ຼທຓານາ. ຘຼຄຽບຌີໄ ຘຉີ ໃ າຄໂ, ຘໃ ຼທກໍຖຄ຺ ຓາ ນາ຾ຖທໄ ຽທາ຺ໄ ທໃ າ “຅ກັ ທໃ າຓຄຶ ຓຽີ ຖໃ ບື ຄນງຄັ ” ໝໍ຃ໃ ບງຆຍັ ເຘໃ ນູຘໃ ຼທ ຃ກື ຍັ ຉບຌໝໍຽທາ຺ໄ ກຍັ ຖຸຄ. ຘໃ ຼທຊາຓ຃ຌື ທໃ າ “຿ບໄ ຽຎັຌ຾ຌທເຈແຎນາຖຸຄ, ບາທ຋ຈິ ນົາໄ , ຍໃ າທກຑິ ທກ ຽຑໃ ຌິ ທໃ າ຾ຌທເຈ” ໝໍ຋ຄັ ຽທາ຺ໄ ຾ຖະ ຽບາ຺ ຓຽື ຆຈັ ຌໍາໄ ຉາຘໃ ຼທຎບຍເ຅ “ຽຆາ຺ ໂຘໃ ຼທຽປາ຺ ຅ະຆໃ ທງ຿ຉ ຉາງກຉໍ າງຌາໍ ກຌັ ຽຎັຌ຾ຌທເຈກຽໍ ຎັຌກຌັ ” ຽທາ຺ໄ ຾ຖທໄ ຘໃ ຼທຍາໄ ຌເຉກໄ ແໍ ຎ຅ຍັ ຽບາ຺ ຅ກ຺ ຂຌຶໄ ຍໃ າຽບຌີໄ ເຘໃ ຽຓງ “ຂບໄ ງຽຓບື ຍາໄ ຌຽໜບື ກໃ ບຌຽຈ”ີ ຽຓໃ ບື ແຎປບຈຽປບື ຌຘໃ ຼທ຃ຸຓໄ ຽໜບື ກໍຂຌຶໄ ແຎ຅ຍັ ຽບາ຺ ກະຉໃ າ, ຽບາ຺ ຉຍິ ຽຂາ຺ໄ ຽບາ຺ ຽ຃ໃ ບື ຄກຌິ ຾ຖທໄ ຍບກກຍັ ຽຓງທໃ າ “ແຎຽປບື ຌຑໃ ໍຘໃ ຼທ຃ຸຓໄ ເຉຑໄ ຸຌໄ ກໃ ບຌຽຈ”ີ ຽທາ຺ໄ ຾ຖທໄ ກໍຑບໄ ຓ ກຌັ ຖຄ຺ ຽປບື ຌ ຌຍັ ຾ທຍ຾ຌຓຌາໍ ກຌ຺ໄ ຍໃ ໍ຋ຌັ ຅ກັ ຆຓິ ຽີ ຖໃ ບື ຄນງຄັ ຾ຈໃ . ຘບຄຘໃ ຼທຓໃ ຸຄໜາໄ ແຎປບຈຍໃ ບຌຽຎ຺າໄ ໝາງ຾ຖທໄ ຘໃ ຼທຍາໄ ຌຽໜບື ຅ໃ ຄິ ຆຓີໄ ແື ຎເຘໃ ຍໃ ບຌຌຌັໄ “ກຽູ ບາ຺ ຒ຺ຈແຓຎໄ ຺ກ ແທ”ໄ ຘໃ ຼທ຃ຸຓໄ ເຉຽໄ ຎັຌ຃ຌ຺ ຍໃ ໍປູດໄ າໄ ຌນງຄັ ຅ໃ ຄິ ຖາກຒ຺ຈບບກຽຍໃ ຄິ ຃ກັ ໂ຅ໃ ຄິ ຽທາ຺ໄ ທໃ າ: “຅ໃ ຄັ ຾ຓໃ ຌ ຓຄຶ ຉທ຺ ະກ”ູ ຃ທາຓຈເີ ຅຅ຌ຺ ນຄົ຺ ງກ຺ ຓຒື ບໄ ຌບບໄ ຓກທາຄຘາຓປບຍ “ຓຄຶ ຃ຈິ ຾ຌທເຈ ຅ໃ ຄິ ຍໃ ໍຍບກຑໃ ໍຖຸຄ, ບາທ,ບາຌາໄ ຍໃ າທ຃຅ື ໃ ຄັ ຆ”ີໄ ຘໃ ຼທຍາໄ ຌຽໜບື ຽທາ຺ໄ ທໃ າ “ດາກ຋ຈ຺ ຖບຄຌໍາໄ ເ຅ຂບຄຓຄຶ ກຍັ ຑໃ ໍ຾ຓໃ ຎາໄ ຖຸຄ ຌາໄ ຍໃ າທບາທບາກູຖບຄຽຍໃ ຄິ ຆຌັໄ ຌາ” ຑທກຽຂາ຺ ຋ຄັ ຘບຄນາຒືຌຓາ ຈຄັ ຽຎັຌກບຄເນງໃ . ໝໍຘໃ ຼທຍາໄ ຌເຉຽໄ ທາ຺ໄ ຉໃ ຓື ບກີ ທໃ າ “຃ທາຓຍູປາຌຽຑໃ ຌິ ທໃ າຌບຌຍໃ ໍນົຍັ ເນແໄ ຎ຋ໃ ຼທຓຘີ ໃ ຼທເນແໄ ຎດາຓ ຽ຋ໃ າ຺ ຋ຸກທຌັ ຌ”ີໄ ຍຈ຺ ນງຽໍໄ ຖໃ ບື ຄ ກາຌນງຌໍໄ ຋ິ າຌຽຖໃ ບື ຄ “ຘໃ ຼທປກັ ຘໃ ຼທ຾຋”ໄ ຽຆໃ ຄິ ຃ຈັ ຓາ຅າກທາຖະຘາຌທຌັ ຌະຘຌິ ຘະຍຍັ ຽຈບື ຌ຋ີ 12/98, ໜາໄ 45 - 46 ຓຽີ ຌບືໄ ເຌທໃ າ: ກາຌຽຎັຌຘໃ ຼທ຋ໃ ຈີ ຉີ ໃ ໍກຌັ ຉບໄ ຄ຅ຄິ ເ຅ຆໃ ທງຽນົບື ກຌັ ຽຊຄິ ຐໃ າງ ເຈໜໃ ຄຶ ຅ະຉກ຺ ຋ຸກແຈງໄ າກ ກໍປໃ ທຓ຾ປຄປໃ ທຓເ຅ເນ຃ໄ ທາຓປກັ ຾ຑຄຽຍໃ ຄິ ຾ງຄຽຆໃ ຄິ ກຌັ ຾ຖະ ກຌັ ຓຌັ ຅ໃ ຄິ ຽຎັຌຘໃ ຼທປກັ ຘໃ ຼທ຾຋຃ໄ ຃ື ໍາຍູປາຌຽຑໃ ຌິ ກໃ າທແທທໄ ໃ າ: “ຌບຌຍໃ ນໍ ົຍັ ເນແໄ ຎ຋ໃ ຼທຓຘີ ໃ ຼທເນແໄ ຎດາຓ” ເຌຌ຋ິ າຌແຈຽໄ ທາ຺ໄ ຽຊຄິ ຘບຄຘໃ ຼທ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທາຓປກັ ຾ຑຄກຌັ ຓາ ຾ຉໃ ຌບໄ ງໂ ຍໃ ໍຊຓິໄ ຍໃ ໍຎະກຌັ ຓ຃ີ ທາຓຽຈບື ຈປບໄ ຌຘຌັ ເຈກເໍ ນກໄ າຌຆໃ ທງຽນົບື ປກັ ຾ຑຄກຌັ ຾ຖະ ຽຎັຌຽຑໃ ບື ຌ຋ໃ ຈີ ຉີ ໃ ໍກຌັ ຊແື ຈທໄ ໃ າຽຎັຌຽຑໃ ບື ຌຉາງຌາໍ ກຌັ ແຈ.ໄ ຉທ຺ ດໃ າຄ3: ກາຌຂຼຌນງຽໍໄ ຖໃ ບື ຄງາທ ຍຈ຺ ຽຖໃ ບື ຄ “຾ປຄກະຉຌັ ງູ” ຾ຘຄຑະບາ຋ຈິ ງາຓປໃ ຸ ຄບາຖຸຌ ແຈຘໄ ໃ ບຄຽຂາ຺ໄ ຓາຉາຓນທໃ າຄແຓເໄ ຍນງາໄ - ຌາໍໄ ຃າໄ ຄຘະ຋ບໄ ຌກຍັ ຾ຘຄຉາຽທຌັ ແຈຘໄ ໃ ຄ຺ ຎະກາງ຾ທທທຍັ ຃ຽື ຓຈັ ຽຑຈັ ແໝ຃ໍາ, ເຍຑາໄ ທຉຄີ ຌທງຌາໍ ງຖໃ ຌັ ຂບຍຽຂຍ ຽຓໃ ບື ຘາງຖຓ຺ ຑຈັ ຏໃ າຌ ຽປບື ຌຍູປາຌ ນົຄັ ຘູຄນາກໍຉໃ ຌື ຅າກ຃ທາຓນົຍັ ແນົ ຂບຄຖາຉກີ າຌ ຋ໃ ໜີ າທຘະ຋ບໄ ຌ ເຌ຋ບໄ ຄຽຈບື ຌຉຸຖາ, ຽ຅າ຺ໄ ຂບຄຽປບື ຌ ຽ຋າ຺ໄ ຾ຂຌ ຘບກເຘໃ ຎໃ ບຄດຼໄ ຓຎໃ ບຌໜາໄ ຾ຌຓຽຍໃ ຄິ ຋ບໄ ຄ຋ໃ ຄ຺ ຌາ, ຋ບໄ ຄຒາໄ ຾ຖະ ກບໄ ຌຽຓກຘຂີ າທ຋ໃ ຑີ ທຓແນຽົ ຖບື ຌຖາຄ. “ຘະຍາງຈຎີ າໄ ຃!ູ ” ຃ຌ຺ ກາງ຋າຄ຋ກັ ຋າງ຾ຍຍ຃ຌ຺ ຋ໃ ປີ ູ຅ໄ ກັ ປກັ ຾ກໃ ຌ “ຽບີ ຘະຍາງຈີ ຆແິ ຎເຘ຾ຉໃ ຽຆາ຺ໄ ຾຋ຖໄ ະຍກັ ກ”ິ “ຆແິ ຎຉະນາົ ຈ ຆຈືໄ ບກແຓບໄ ທງຑບຌ຃ູ” ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 168

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຎາໄ ຃ູ ຆທຈຉໃ ຌື ທໃ າຉຌ຺ ຽບຄງຄັ ຓນີ ົາງບຌັ ຋ໃ ຅ີ ະຉບໄ ຄຽປຈັ ເຌຓຌືໄ ີໄ ຾ຖະ ຃ຌື ຌຉີໄ ຌ຺ ຽບຄກໍຌບຌຍໃ ໍ຃ໃ ບງນົຍັ ງບໄ ຌ ຽຖໃ ບື ຄ຃ູຌ຾ີໄ ນົະ ຍຌັ ນາໜໃ ຄຶ ກໍ຾ຓໃ ຌຍຈ຺ ຃ໍາຽນຌັ ຋ໃ ຅ີ ະຂຌຶໄ ກໃ າທດໃ ູຉໃ ໍໜາໄ ຆຸຓຆຌ຺ ຽຆໃ ຄິ ຓ຋ີ ຄັ ຃ູ - ບາ຅າຌ, ຌກັ ປຼຌ, ຑໃ ໍ ຾ຓໃ ຌກັ ປຼຌ ຾ຖະ ຾ຂກ຋ໃ ຊີ ກື ຽຆຌີ ຅າກຑາກຘໃ ທຌຉໃ າຄໂ ດໃ າຄນົທຄນົາງຍໃ ໍປູທໄ ໃ າ຅ະກໃ າທ຾ຌທເຈ຅ໃ ຄິ ຅ະຽໝາະຘຓ຺ ກຍັ ທຌັ ຘາໍ ຃ຌັ ຃຾ື ຌທຌຌັໄ , ເຌຊາຌະຽຎັຌຏູບໄ ໍາຌທງກາຌ ຿ປຄປຼຌຎະຊຓ຺ ຘຓ຺ ຍູຌ ຾ຌໃ ຌບຌກໃ ຅ໍ ະຉບໄ ຄແຈຎໄ ະຽຆຌີ ໜາໄ ກຍັ ນົາງບຌັ ນົາງ຾ຌທ຿ຈງ ຘະຽຑາະ຾ຓໃ ຌ຾ຂກ຃ຌ຺ ຋ໃ ຽີ ຎັຌຑໃ ໍ຾ຓໃ ຂບຄຌກັ ປຼຌ ຾ຖະ ຌກັ ປຼຌ຋ຄັ ຽກໃ າ຺ ຾ຖະ ເໝໃ ຋ໃ ຅ີ ະ ຓາບທງຑບຌ຃.ູ ຖຈ຺ ຊຍີ ຃ຌັ ຽກໃ າ຺ ຋ໃ ຎີ າໄ ຃ູເຆຓໄ າກໃ ບຌກທໃ າ 20 ຎີ ງຄັ ປກັ ຘາຘຘີ ຌັ ຾ຖະ ຃ທາຓ຋ຌ຺ ຋າຌຂບຄຓຌັ ແຈໄ ກໃ ງໍ ບໄ ຌ ທໃ າຽຈກັ ຌບໄ ງດໃ ູເຌຽປບື ຌ ຍໃ ໍກາໄ ຽບາ຺ ແຎຂໃ ນີ ົຌິໄ ຽຑາະເຏໂກໃ ໍປູທໄ ໃ າ ຎໄາ຃ູປກັ ຓຌັ ນົາງກທໃ າຘໃ ຄິ ບໃ ຌື ເຈ. ຖຈ຺ ຃ຌັ ຌຍີໄ ໃ ໍຑຼຄ຾ຉໃ ຆໃ ທງເນຎໄ ໄາ຃ແູ ຎ຿ປຄປຼຌ຋ຌັ ຽທຖາ ຾ຉໃ ງຄັ ຽປຈັ ເນຎໄ ໄາແຈປໄ ຍັ ຃ທາຓຘະຈທກ ເຌກາຌແຎຓາຌບກີ . ຖຈ຺ ຊີຍ຃ຌັ ຈໃ ຄັ ກໃ າທແຈຆໄ ໃ ທງເນໄ ຎາໄ ຃ູຓາປບຈ຿ປຄປຼຌ ຾ຉໃ ຽຆາ຺ໄ ຽຑໃ ບື ກທຈກາຽຍໃ ຄິ ຃ທາຓຑບໄ ຓຘໍາຖຍັ ກາຌ ຘະຽນົຓີ ຘະນຖບຄ ທຌັ ຃ູ຾ນໃ ຄຆາຈ 7 ຉຸຖາ. ທຌັ ຃ູຏໃ າຌຓາ ຎາໄ ຍໃ ໍແຈປໄ ຍັ ຏຈິ ຆບຍຑຼຄຽ຋ໃ າ຺ ເຈ຾ຉໃ ຎີຌີໄ ຋າຄຂຌັໄ ຽ຋ຄິ ແຈກໄ າໍ ຌຈ຺ ເນໄ ຽຎັຌ຃ຄັໄ ຘໍາ຃ຌັ ງບໄ ຌທໃ າ຾ຓໃ ຌທຌັ ຃ູ຃ຍ຺ ປບຍ 5 ຎີ. ຊາໄ ຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ກາຌກະກຼຓ ຾ຖທໄ ຑໃ ໍ຾ຓໃ ຌກັ ປຼຌ, ຃ູ ຾ຖະ ຌກັ ປຼຌ ກແໍ ຈໄ ຑບໄ ຓຑຼຄປຼຄໜາໄ ກຌັ ຽຎັຌຑຽິ ຘຈ. ຆໃ ຄຶ ຉໃ າຄ຃ຌ຺ ກຉໍ ໃ າຄ຅ຈ຺ ຅ໃ ຖໍ ໍ຃ບງ ຽຑໃ ບື ເນຽໄ ທຖາຌຌັໄ ຓາຽຊຄິ , ຑ຋ິ ຍີ ໃ ໍ຋ຌັ ຽຖໃ ຓີ ຉຌ຺ໄ ຾ຂກ ຃ຌ຺ ກໍຓາຑບໄ ຓໜາໄ ຑບໄ ຓຉາກຌັ ດໃ ູເຌຘະ຿ຓຘບຌຂບຄ຿ປຄປຼຌໝຈ຺ ຾ຖທໄ , ຃ູ຾ຉໃ ຖະ຃ຌ຺ ຽຆຌີ ເນຂໄ ຌຶໄ ຌໃ ຄັ ດໃ ູຽ຋ຄິ ຽທ຋ີ ດໃ າຄຘຓ຺ ກຼຈ ຌກັ ປຼຌກຓໍ ຃ີ ທາຓກະຉຖື ຖື ຌ຺ໄ , ຆໃ ໍຈບກແຓ ໄ ຾ຉໃ ຖະຆໃ ໍຂບຄຂທຌັ ຾ຉໃ ຖະນໃ ໍ຃າໄ ງ຃ທື ໃ າ຾ຉໃ ຖະ຃ຌ຺ ແຈກໄ ຼຓ ຓາຽຑໃ ບື ຏູຽໄ ຎັຌ຃ູຂບຄຉຌ຺ ຽບຄ. ຽຓໃ ບື ຑ຋ິ ຋ີ າຄກາຌແຂຂຌຶໄ , ຎາໄ ຃ູ ກກໍ າໄ ທຂຌຶໄ ຘໃ ູຽທ຋ຎີ າແຘ ຈທໄ ງຘຼຄຉຍ຺ ຓດື ໃ າຄຘະໜໃ ຌັ ນທໃ ຌັ ແນທ ຉບຌໜໃ ຄຶ ຎາໄ ຽທາ຺ໄ ທໃ າ “຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ເຌກາຌ຅ຈັ ຉຄັໄ ເນຓໄ ທີ ຌັ ຃ູ ກໍຽຑໃ ບື ເນຑໄ ຌ຺ ຖະຽຓບື ຄຖາທ຋ຸກຽຏໃ າ຺ , ຋ຸກ ຆຌັໄ ຃ຌ຺ ເຌທຄ຺ ຘາ຃ະຌໍາງາຈ ຾ນໃ ຄຆາຈຖາທ ແຈຓໄ ຿ີ ບກາຈ຋ຍ຺ ຋ທຌ຃ຌື ຽຊຄິ ທທິ ຈັ ຋ະຌາໍ ກາຌ຾ນໃ ຄຆທີ ຈິ ຂບຄຉຌ຺ ເຌ຾ຉໃ ຖະແຖງະ ຿ຈງຽຖໃ ຓີ ຅າກ ຆທີ ຈິ ເຌງາຓຽງາ຺ ແທ຋ໃ ແີ ຈຽໄ ຖໃ ຓີ ຽຂາ຺ໄ ປຼຌຆຌັໄ ຎະຊຓ຺ , ຆຌັໄ ຓຈັ ຋ະງຓ຺ ຾ຖະ ປຼຌຆຌັໄ ຘູຄຂຌຶໄ ແຎກທໃ າຌຌັໄ ຅ຌ຺ ຓາ ຽຊຄິ ຎັຈ຅ຍຸ ຌັ ທໃ າຉຌ຺ ແຈປໄ ຍັ ນງຄັ ຾ຈໃ ຅າກ ຃ູ - ບາ຅າຌ ຋ໃແີ ຈຊໄ ໃ າງ຋ບຈທຆິ າ຃ທາຓປູເໄ ນ຅ໄ ຌ຺ ກາງຽຎັຌຏູຓໄ ທີ ຆິ າຆຍີ , ຓຘີ ະຉຎິ ັຌງາ, ຓ຃ີ ທາຓປູ ໄ ຃ທາຓຘາຓາຈ” ຎາໄ ຃ຽູ ທາ຺ໄ ຓາປບຈຌກີໄ ງໍ ກ຺ ຅ບກຌຂຌຶໄ ຈໃ ຓື , ຋ໃ ຎີ ະຆຸຓຓຈິ ຄຼຍ຃ທື ໃ າຍໃ ໍຓ຃ີ ຌ຺ , ຋ຸກ຃ຌ຺ ຉຄັໄ ເ຅຅ຈ຺ ຅າໍ ຒັຄ຃ທາຓຽທາ຺ໄ ຽນໃ ົາ຺ ຌຌັໄ , ຾ຖທໄ ຎາໄ ຃ູກຽໍ ທາ຺ໄ ຉໃ ໍ “ຽຑໃ ບື ຘະ຾ຈຄບບກຽຊຄິ ຃ທາຓກະຉຌັ ງູກະຉະຽທ຋ີ ຆໃ ຄຶ ຉຌ຺ ຓຉີ ໃ ໍ຃ູຌຌັໄ ຏໃ າຌຓາຑທກຽປາ຺ ແຈຽໄ ປຈັ ນງຄັ ຾ຈໃ ...” ຃ໍາຊາຓຌຌັໄ ຍໃ ໍຓ຃ີ ໍາຉບຍຌບກ຅າກນຌທງຉາຈໍາ ຂບຄຌກັ ປຼຌ, ຃ູ - ບາ຅າຌ ຾ຖະ ຑໃ ໍ຾ຓໃ ຎະຆາຆຌ຺ ເຌຌະ຋ຌີ ຌັໄ ຅ບໄ ຄ຾ຌຓຓາເຘໃ ຏູຎໄ າແຘດໃ ູຽ຋ຄິ ຽທ຋ີ ຃ຌ຺ ຈຼທ. “ຑທກຌບໄ ຄຌໃ ຸຄ ຖູກນົາຌ ເຌ຋ໃ ຌີ ປີໄ ູທໄ ໃ າ ຎາໄ ຃ູ ຽຎັຌ຃ູຓາ຾ຖທໄ ຽກບື ຍ 35 ຎີ, ຎາໄ ຽ຃ງີ ຽຎັຌຌກັ ປຼຌ ຽ຃ງີ ຓ຃ີ ູ ຾ຖະ ຃ທາຓກະຉຌັ ງູຉໃ ໍ຃ູຌຌັໄ ຎາໄ ຅ໃ ຄິ ຉຈັ ຘຌິ ເ຅ຽປຈັ ໜາໄ ຋ໃ ຃ີ ູ ຈທໄ ງ຃ທາຓຍໍຖຘິ ຸ ຈເ຅ຓາ຅ຌ຺ ຓາຽຊຄິ ຽ຋ໃ າ຺ ຋ຸກທຌັ ຌີໄ ຾ຖະ ຎາໄ ກໍຎະຉງິ າຌທໃ າ ຎາໄ ຅ະຽຎັຌ຃ູຉະນົບຈແຎ຅ຌ຺ ປບຈ ບາງຸ ກະຘຼຌຖຈັ ຊະກາຌ” ຽທາ຺ໄ ຓາປບຈຌຎີໄ າໄ ກຌື ຌາໍໄ ຖາງຖຄ຺ ຃ໍ ຽນົບື ກຘາງຉາແຎ຋ໃ ທ຺ ໂ຾ຖທໄ ຽທາ຺ໄ ທໃ າ: “ຖູກຘຈິ ຂບຄຎາໄ ຓຽີ ຉຓັ ຍາໄ ຌຽຉຓັ ຽຓບື ຄ ຓ຋ີ ຄັ ຑະຌກັ ຄາຌ, ຋ະນາຌ, ຉໍານົທຈ, ຓຑີ ໃ ໍ຃າໄ ຆາທຂາງ, ຓກີ າໍ ຓະກບຌຉະນົບຈປບຈຆາທ ແປໃ ຌາ, ຓາປບຈຓຌືໄ ຎີໄ າໄ ຅ໃ ຄິ ຽທາ຺ໄ ທໃ າ “ບາຆຍີ ຃ູຘຸຈ຋ໃ ຓີ ກີ ຼຈ” ຘຼຄຉຍ຺ ຓື ຈຄັ ຂຌຶໄ ຘະໜໃ ຌັ ນທໃ ຌັ ແນທ, ຋ຸກ຃ຌ຺ ເຌຌາຓ຋ໃ ີ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 169

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຌຌັໄ ຖຸກຂຌຶໄ ຌາໍ ຽບາ຺ ຆໃ ໍຈບກແຓ ໄ ຾ຖະ ນໃ ໍຂບຄຂທຌັ ຓາ ຓບຍເນໄ ຎາໄ ຃ູ຅ຌ຺ ຍໃ ໍປູທໄ ໃ າເຏຽຎັຌເຏ ຎາໄ ກໃ າທຂບຍເ຅ ຾ຖະ ງຓີໄ ຉບຍປຍັ ຾ຉໃ ເຌປບງງຓີໄ ຌຌັໄ ຎໄາ ຑທຓຘະບຌືໄ ແນກໄ ຍັ ຃ທາຓຈເີ ຅. “ນົາຌຂໍບທງຑບຌ຾ຈໃ ຎໄາ຃ູ຅ໃ ຄ຺ ຓຘີ ຸ ຂະຑາຍ ຽຂຓັໄ ຾ຂຄ ຓ຃ີ ທາຓຘຸກ ຃ທາຓຓໃ ທຌ ຆໃ ຌື ”. ຃ູ຾ຉໃ ຖະ຃ຌ຺ ກແໍ ຈປໄ ຍັ ກາຌບທງຑບຌ ເຌຽທຖາຈຼທກຌັ ບຌັ ຽປຈັ ເນຍໄ ຌັ ງາກາຈເຌຽທຖາຌຌັໄ ຘຸຈ຋ໃ ຓີ ີ ຃ທາຓ ໝາງຘາໍ ຖຍັ ຃ູ຾ນໃ ຄຆາຈ 7 ຉຸຖາ ຆໃ ຄຶ ຾ຓໃ ຌທຌັ ຍຸຌຂບຄ຃ູຖາທ ຾ຖະ ຎະຆາຆຌ຺ ຖາທ ຍຌັ ຈາຽຏໃ າ຺ ຽຑໃ ບື ຑບໄ ຓກຌັ ຖະຌກຶ ຽຊຄິ ຍຸຌ຃ຸຌຂບຄ຃ູ. ເຌຘະຊາຌ຋ໃ ນີ ບໄ ຄຎະຆຸຓຘຼຄຽຑຄ “ຍຸຌ຃ຸຌຂບຄ຃ູ” ຋ໃ ີ ຃ູກະຽຘຓີ ຘຓີ ຖີ ະແຓ ຽຎັຌຏູຎໄ ະຈຈິ ຃ຈິ ຾ຉໃ ຄຂຌຶໄ ຌຌັໄ ແຈຈໄ ຄັ ກບໄ ຄກຄັ ທາຌຽຂາ຺ໄ ເຌຘໃ ທຌຽຖກິ ຂບຄນທ຺ ເ຅຾ຉໃ ຖະ຃ຌ຺ ຾ຖະ ຋ຸກໂ຃ຌ຺ ກໍປບໄ ຄແຎຌໍາຽຑຄຌຌັໄ ທໃ າ “ຍຸຌ຃ຸຌ຃ູຘູຄຘໃ ຄ຺ ຽໜບື ຌເຈໂ຾ຓໃ ຌເຏໂ ກໍຓ຃ີ ູຘໃ ຄັ ຘບຌຓາ ຿ຖກຂາຈ຃ູ຅ະດໃ ູຈທໄ ງບຌັ ເຈ ຃ູງໃ ຄິ ເນງໃ ຓາກບຄັ ຾ກໃ ຌ ຾ຖະ ຽຖຌຌິ ...ຍຸຌ຃ຸຌ຃ູຘູຄຘໃ ຄ຺ ຽໜບື ຌເຈໂ ເຏໂກໍຓ຃ີ ູຘຄັ ຘບຌຓາ. ຘຼຄປບຈຽຑຄຌຌັໄ ຍໃ ໍ຋ຌັ ຅ຍ຺ ຾ຉໃ ຎໄາ຃ູກໍຑກິ ຉທ຺ ບບກຓາ ຾ຖະ ຃ຈິ ທໃ າ຅ະກຍັ ຍາໄ ຌງບໄ ຌບາງຸຘຄັ ຂາຌ ຅ໃ ຄຶ ຋ຌ຺ ຉໃ ໍຍຌັ ງາກາຈຂບຄ຃ທາຓບກຶ ກະ຋ກຶ ຉໃ ຌື ຉຌັ ເ຅ ຌຌັໄ ຍໃ ໍ ແນທ, ຎາໄ ບູຓໄ ຈບກແຓ຅ໄ ຄູ ຖຈ຺ ຊຍີ ບບກ຅າກຎະຉູປທ຺ໄ ຿ປຄປຼຌ ຾ຖະ ເຌຽທຖາຌຌັໄ ກຓໍ ຖີ ຈ຺ ຽກຄ຃ຌັ ໜໃ ຄຶ ຅ບຈຖໍດໃ ູກໃ ບຌ ຾ຖທໄ , ຏູຽໄ ຎັຌຽ຅າ຺ໄ ຂບຄຖຈ຺ ຌາໍ ຆໃ ໍຈບກແຓ ໄ ຾ຖະ ນໃ ໍຂບຄຂທຌັ ງໃ າຄກຄ຺ ຽຂາ຺ໄ ຓານາຎາໄ ຃ູ ຾ຖທໄ ຽທາ຺ໄ ຂຌຶໄ ທໃ າ: ຘະຍາງຈງີ າ ຽບບືໄ ງ ! “ຎາໄ ຃ູ ຄທາກ຃ຌື ຓາຉາຓຘຼຄ ຋ກັ ຋າງ຾ຖທໄ ຾ຌຓ ຽຍໃ ຄິ ໜາໄ ຆາງໜໃ ຸຓຈທໄ ງ຃ທາຓ຾ຎກເ຅” ຘະຍາງຈບີ າທ ບາທ຾ຓໃ ຌ...” ຂາໄ ຌບໄ ງ ຾ຓໃ ຌ຋າໄ ທ ຘຘີ ະຽນທງີ ຌກັ ປຼຌນບໄ ຄ຋ຘີ ບຄ ຌບໄ ຄຂບຄງາຽບບືໄ ງຽຓໃ ບື 25 ຎີກໃ ບຌ” ຎາໄ ຃ູ ຋ຍ຺ ຋ທຌ຃ຌື ນາ຃ທາຓນົຄັ ຽຓໃ ບື ນົາງຎີຏໃ າຌຓາ, ຾ຉໃ ຾ຌທເຈກໍ຃ຈິ ຍໃ ໍຑໍທໄ ໃ າ ຏູຆໄ າງ຃ຌ຺ ຌ຾ີໄ ຓໃ ຌເຏ, “຋າໄ ທ ຘຘີ ະຽນທງີ ຽບີ ຋າໄ ທ ຘຘີ ະຽນທງີ ເຈຽຈ ຎາໄ ຽຊາ຺ໄ ຾ຖທໄ ຃ທາຓ຅ໃ ຅ື າໍ ຍໃ ຃ໍ ໃ ບງ຅ະຈຎີ າຌເຈ” “຃ູ຃ຌ຺ ຈຼທຖູກຘຈິ ຽຎັຌປບໄ ງຽຎັຌຑຌັ ຅ໃ ຍື ໃ ໍແຈກໄ ໍຽຎັຌ຋ໍາຓະຈາ ຾ຉໃ ຌກັ ປຼຌ຃ຌ຺ ໜໃ ຄຶ ກໃ ບຌ຅ະຓຓີ ຌືໄ ີໄ ແຈກໄ ໍ ງບໄ ຌຓ຃ີ ູຽຎັຌຏູບໄ ຍ຺ ປຓ຺ ຘໃ ຄັ ຘບຌ ຾ຖະ ຃ຌ຺ ໂຌຌັໄ ກຍໍ ໃ ໍຽ຃ງີ ຖຓື ຅ຌ຺ ຉະນົບຈຆທີ ຈິ ” ຃ໍາຽທາ຺ໄ ຂບຄຏູຆໄ າງ຃ຌ຺ ຌຌັໄ ຽປຈັ ເນໄ ຎາໄ ຃ູຆາຍຆຄຶໄ ຉຄຶ ເ຅ ຾ຉໃ ກຑໍ ະງາງາຓ຋ຍ຺ ຋ທຌ຃ທາຓນຄົັ ຾ຉໃ ຎາໄ ຃ູກງໍ ຄັ ຃ຈິ ຍໃ ບໍ ບກ. ເຌຽທຖາ຋ໃ ຎີ າໄ ຑທຓ຅ະຽທາ຺ໄ ຘໃ ຄິ ເຈ ໜໃ ຄຶ ບບກຓາຽຂາ຺ ຃ຌ຺ ຌຌັໄ ກໍແຈຓໄ ບຍຆໃ ໍຈບກແຓ ໄ ຾ຖະ ນໃ ໍຂບຄຂທຌັ ເນ຾ໄ ກໃ ຎໄາ຃ູຈທໄ ງ຃ທາຓຌບຍຌບໄ ຓຊໃ ບຓຉຌ຺ . “ຽຌໃ ບື ຄເຌທຌັ ຃ູ຾ນໃ ຄຆາຈຂາໄ ຌບໄ ງ ຂໍບທງຑບຌ຾ຈໃ ຃ູ຅ໃ ຄ຺ ຓ຾ີ ຉໃ ຃ທາຓຘຸກຘຓ຺ ນທຄັ ເຌຆທີ ຈິ ” “ຂບຍເ຅ຂບຍເ຅ບາທ ນົາງໂ” ຎາໄ ຃ູ ຎາງຓຂື ຌຶໄ ຽປຈັ ຌໍາໄ ຉາເຌ຃າຍງຓີໄ ຂບຄ຃ຌ຺ ຘະຖາ ຾ຉໃ ເຌຽທຖາ຋ໃ ກີ ະຉຸຌໄ ເ຅ຌຌັໄ ຆາງໜໃ ຸຓ ຃ຌ຺ ຌຌັໄ ກໍຂຌຶໄ ຖຈ຺ ຅າກແຎບຌັ ຎະຎໃ ບງແທ຾ໄ ຉໃ ຑາຍຑຈ຺ ຂບຄ຃ທາຓກະຉຌັ ງູກະຉະຽທ຋,ີ ຎາໄ ຃ູ ດືຌ຾ຌຓຌໍານົຄັ ຅ຌ຺ ຖຈ຺ ຃ຌັ ຌຌັໄ ນາງ ຅າກແຎ. ຾ຉໃ ເຌຽທຖາຈຼທກຌັ ຌຌັໄ ກໍຓຏີ ູຆໄ າງ຃ຌ຺ ໜໃ ຄຶ ເຘໃ ຘຄ຺ໄ ຂາຘຌັ , ຽຘບືໄ ງບໄ ຓຌາໍໄ ຃າຓ຾ກໃ ກາໄ ທຂາຖຄ຺ ຅າກຘາຓຖໍໄ ຃ຌັ ຽກໃ າ຺ ຑບໄ ຓຈທໄ ງຆໃ ໍຈບກແຓຘໄ ຈ຺ ງໃ າຄຓານາຎໄາ຃ູ ດືຌກຄ຺ ຎ຺ຈໝທກບບກດໃ າຄຌບຍຌບໄ ຓ ຾ຖທໄ ກຓ຺ໄ ນທ຺ ຂໃ ໍາຌຍັ . “ຘະຍາງຈງີ າຽບບືໄ ງ!” ຎາໄ ຃຾ູ ຌຓຽຍໃ ຄິ ຃ຌ຺ ໂຌຌັໄ ຄຌູ ຄຄ຺ ຃ຌ຺ໄ ຃ຈິ . “ຘະຍາງຈບີ າທ.... ບາທ຾ຓໃ ຌ຾ຓໃ ຌ.....” ຎາໄ ຃ູ ຋ກັ ຋ທໄ ຄ຾ຉໃ ຽຂາ຺ ຃ຌ຺ ຌຌັໄ ກງໍ າຈຉບຍກໃ ບຌທໃ າ: “ຂາໄ ຌບໄ ງ຾ຓໃ ຌ຋າໄ ທ຃າໍ ຌກັ ປຼຌນບໄ ຄ຋ຘີ ບຄ ຌບໄ ຄຂບຄງາຽບບືໄ ງ ຽຓໃ ບື 20 ຎີກໃ ບຌໂ. ຎາໄ ຃ູ ຍໃ ໍຓຽີ ທຖາ຋ຍ຺ ຋ທຌນາຽນຈກາຌຉໃ າຄໂຂບຄ຃ທາຓນົຄັ ຾ຉໃ ກໍຆາຍຆຄຶໄ ຉໃ ໍ຃ທາຓກະຉຌັ ງູ ຂບຄຆາງ຃ຌ຺ ຌຌັໄ . “ທຌັ ຃ູ຾ນໃ ຄຆາຈ 7 ຉຸຖາ຾ຓໃ ຌທຌັ ຋ໃ ຂີ າໄ ຌບໄ ງ຃ບຄ຃ບງ ຽຑໃ ບື ທໃ າຉຌ຺ ຽບຄ຅ະແຈຓໄ ຿ີ ບກາຈຽປຈັ ບຌັ ເຈ ບຌັ ໜໃ ຄຶ ຽຑໃ ບື ຃”ູ ຾ຖະ ຽຎັຌກາຌຘຈ຺ ຽຆງີ ເນ຾ໄ ກໃ ຽຖໃ ບື ຄຉໃ າຄໂ຋ໃ ຏີ ໃ າຌຓາເຌຽທຖາ ຋ໃ ຂີ າໄ ຌບໄ ງງຄັ ຽຎັຌຌກັ ປຼຌ ຽທາ຺ໄ ຾ຖທໄ ຆາງ຃ຌ຺ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 170

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຌຌັໄ ກໍຓບຍຆໃ ໍຈບກແຓເໄ ນຎໄ າໄ ຃ູ. “ຂາໄ ຌບໄ ງຂໍບທງຑບຌ຾ຈໃ ຃ູ ຅ໃ ຄ຺ ຓ຾ີ ຉໃ ຃ທາຓຘຸກ ຃ທາຓ຅ະຽຖຌີ ຾ຖະ ຓບີ າງຸງຌື ງາທຈທໄ ງຽ຋ຌີໄ ” ຎາໄ ຃ູ ຾ຌຓຽຍໃ ຄິ ຽຂາ຺ ຈທໄ ງ຃ທາຓບໃ ຈີ ູປກັ ຾ຑຄ ຾ຖະ ຎໃ ຼຓຖຌ຺ໄ ແຎຈທໄ ງ຃ທາຓຘຸກ ຽຓໃ ບື ຽນຌັ ຏູຆໄ າງ຃ຌ຺ ຌຓີໄ ີ ຃ທາຓຘຸກ຋າຄເ຅ ຽຑາະຉຌ຺ ຽບຄແຈຽໄ ປຈັ ເຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ຉີ ຌ຺ ຖໍ຃ບງ “ຂບຍເ຅ນາົ ງໂບາທ຋ໃ ີ ຽ຅າ຺ໄ ຽຎັຌ຃ຌ຺ ກະຉຌັ ງູ” “຃ູຽບງີ ! ຓາປບຈຘໃ ູຓຌືໄ ຌີໄ ບໄ ຄ຅ໃ ຄຶ ປູ຃ໄ ຸຌ຃ໃ າຂບຄ຃ູ ປູ຃ໄ ຸຌ຃ໃ າຂບຄກາຌຘກຶ ຘາປໃ ໍາປຼຌ ຾ຉໃ ຋ຸກດໃ າຄຓຌັ ກຘໍ າງຽກຌີ ແຎ຾ຖທໄ ” ຋າໄ ທ຃ໍາ ຋າໄ ທ຃ໍາຂບຄ຃.ູ ..ຎາໄ ຽທາ຺ໄ ຂຌຶໄ ຾ຖທໄ ຽບາ຺ ຓື ທາຄເຘໃ ຍໃ າຂບຄຆາງ຃ຌ຺ ຌຌັໄ . ຆາງໜໃ ຸຓຽຆໃ ບື ຄໜາໄ ຎາໄ ງຓຂື ຌຶໄ ຽຘຈັ ຌາໍໄ ຉາ ຾ຉໃ ຎາໄ ຃ກູ ປໍ ູທໄ ໃ າ ຌຌັໄ ຓຌັ ຾ຓໃ ຌຌາໍໄ ຉາຂບຄ຃ທາຓ ກຌິ ຾ໜຄ຾຃ຄເ຅ຉໃ ໍ ຆທີ ຈິ ງາຓຽງາ຺ ແທ ຋ໃ ຎີ ໃ ບງເນກໄ າຌຽທຖາ຋ໃ ຓີ ຃ີ ໃ າຏໃ າຌແຎ຾ຍຍຽຎໃ ຺າຈາງ, ຋າໄ ທ຃ໍາ ກຓ຺ໄ ນທ຺ ບໍາຖາຎາໄ ຃ູ ຾ຖທໄ ດໃ ທຄຂາຂຌຶໄ ຖຈ຺ ຘາຓຖໍ຅ໄ າກແຎ ຾ຉໃ ຎາໄ ຃ູງຄັ ດືຌ຃ຈິ ຃ຈິ ຽຊຄິ ຑາຍຽກໃ າ຺ ໂກໃ ຼທກຍັ ຉທ຺ ຂບຄຆາງໜໃ ຸຓ຃ຌ຺ ຌ຾ີໄ ຉໃ ເຌ຋ໃ ຘີ ຸຈ ຎາໄ ຃ູ ກໍ຃ຈິ ຽນຌັ ຑາຍຉບຌໜໃ ຄຶ ທໃ າ ຋າໄ ທ຃ໍາຂຈີໄ ຍືໄ ໃ ໍຓກັ ປຼຌໜຄັ ຘ,ື ຖຈັ ຉໝີ ໃ ດູ ໃ ູຽຖບືໄ ງໂດາໄ ຌ຃ທາຓຏຈິ ກໍບບກ຿ປຄປຼຌແຎ ຾ຖະ ຉຄັໄ ຾ຉໃ ຌຌັໄ ຓາຂໃ າທ຃າທຂບຄ ຋າໄ ທ຃ໍາ ກໍຍໃ ໍຓເີ ຏປູບໄ ກີ ຅ຌ຺ ຓາຽຊຄິ ຓຌືໄ ີໄ ຓ຋ືໄ າໄ ທ຃ໍາປູ຃ໄ ໃ າຂບຄກາຌຘກຶ ຘາ, ປູຽໄ ຘງຈາງຉໃ ໍ ກາຌຽທຖາ ຾ຉໃ ຋ຸກດໃ າຄ ຍໃ ໍຘາຓາຈ຅ະນທຌ຃ຌື ຓາແຈບໄ ີກ຾ຖທໄ . ຎໄາ຃ູ ຊບຌນາງເ຅ງາທໂ ຾ກໃ ທຄນທ຺ ຾ຖທໄ ຅ໃ ຓ຺ ຑຓຶ ຑໃ າໍ ບບກຓາ຃ໃ ບງໂທໃ າ ຃າໍ ຽບງີ ຋າຄຘາງຌ຾ີໄ ຓໃ ຌ ຌບໄ ຄຽຖບື ກຽບຄ, ຈ຾ີ ຉໃ ຌບໄ ຄງຄັ ຽຎັຌ຃ຌ຺ ກະຉຌັ ງູ... ຾ຉໃ ຎາໄ ຃ກູ ງໍ ຄັ ຍໃ ຋ໍ ຌັ ປູຆໄ ໍາໄ ທໃ າ ຖູກຆາງຂບຄ຋າໄ ທ຃ໍາ 2 ຃ຌ຺ ກ຾ໍ ຓໃ ງຌກັ ປຼຌດໃ ູຍໃ ບຌຌີໄ ຾ຖະ ຓຌືໄ ຽີໄ ຂາ຺ ຽ຅າ຺ໄ ກຑໍ ທຓ ບທງຑບຌ຃ູດໃ ູຂາໄ ຄເຌ. ຍຈ຺ ນງຽໍໄ ຖໃ ບື ຄ: “຾ປຄກະຉຌັ ງູ” ຾ປຄກະຉຌັ ງູ ຂບຄຍຸຌຽຘຌີ ຾ຘຄຓະຌີ ຅າກ຿ປຓຽຖໃ ບື ຄຘຌັໄ “ເຍແຓໃ ເຍຘຸຈ຋າໄ ງ” ໜາໄ ຋ີ 132 – 135 ຓີ ຽຌບືໄ ຃ທາຓທໃ າ ຖູກຘຈິ ຋ຸກ຃ຌ຺ ຃ທຌປູຍໄ ຸ ຌ຃ຸຌ຃ູ - ບາ຅າຌ ຏູ຋ໄ ໃ ແີ ຈຘໄ ຈິ ຘບຌຘໃ ຄ຺ ຃ທາຓປູ,ໄ ຋ຸກຂະ຾ໜຄກາຌ, ຋ຸກ ທຆິ າຖທໄ ຌ຾ຉໃ ແຈປໄ ຍັ ກາຌບຍ຺ ປຓ຺ ຍໃ ຓ຺ ຘບຌ຅າກ຃຋ູ ຄັ ຌຌັໄ . ຉທ຺ ດໃ າຄ 4: ກາຌຂຼຌນງຘໍໄ າຖະ຃ະຈີ ຍຈ຺ ຂໃ າທ ຽນຈກາຌ ຽຖໃ ບື ຄ: “຅າໍ ຎາຘກັ ຃ທຍ຃ຸຓຘຌິ ຃າໄ ເຌ຋ບໄ ຄຉະນົາຈ” ຋ໃ າຌ ຘາງ຋ບຄ ແຆງະທຄ຺ ຃ະຌະຑະ຾ຌກກາຌ຃າໄ ຾ຂທຄ຅າໍ ຎາຘກັ ຆ຾ີໄ ຅ຄກໃ ຼທກຍັ ຘະ ຑາຍກາຌ຃ຸຓໄ ຃ບຄ ຖາ຃າຘຈັ ຎີກເຌຉະນົາຈທໃ າ ຎັຈ຅ຍຸ ຌັ ຖາ຃າຘຌິ ຃າໄ ຎະຽຑຈຉໃ າຄໂ຾ຓໃ ຌຖບງຉທ຺ ຉາຓກຌ຺ ແກຉະນາົ ຈ ຾ຉໃ ດໃ ູຑາງເຉໄ ກາຌ຃ຸຓໄ ຃ບຄຂບຄຖຈັ ໝາງທໃ າຊາໄ ຑໃ ໍ຃າໄ ຆາທຂາງ ຅ະຂຌຶໄ ຖາ຃າຘຌິ ຃າໄ ຾ຉໃ ຖະຎະຽຑຈຉບໄ ຄຓຽີ ນຈຏຌ຺ ຑຼຄຑໍ ຑທກ ຽປາ຺ ຅ໃ ຄິ ຅ະປຍັ ຽບາ຺ ຊາໄ ນາກຍຸກ຃ຌ຺ ເຈຂຌຶໄ ຖາ຃າຘຌິ ຃າໄ ຉາຓຖໍາຑຄັ ເ຅ ຾ຖະ ຍໃ ໍຓຽີ ນຈຏຌ຺ ຑທກຽປາ຺ ກໍ຅ະເນຂໄ າງດໃ ູເຌ ຖະຈຍັ ຽກໃ າ຺ ຾ຌທເຈກຉໍ າຓ ງບໄ ຌຓກີ າຌຖະຍາຈຂບຄຑະງາຈແຂນໄ ທຈັ ຘຈັ ຎີກບກີ ຃ຄັໄ ເໝໃ ເຌຎະຽ຋ຈເກ຃ໄ ຼຄ, ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຅ໃ ຄິ ຓ຃ີ ໍາຘໃ ຄັ ນາໄ ຓຽຈຈັ ຂາຈ ຍໃ ໍເນຌໄ ໍາຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ຘຌິ ຃າໄ ຽຆໃ ຌັ : ແກໃ ຾ຖະ ແຂໃ ຅າກຉໃ າຄຎະຽ຋ຈ຋ໃ ີຍໃ ໍແຈປໄ ຍັ ກາຌ ກທຈກາຽຂາ຺ໄ ຎະຽ຋ຈ. ກາຌຘໃ ຄັ ນາໄ ຓຌໍາຽຂາ຺ໄ ຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ຈໃ ຄັ ກໃ າທຌຌັໄ ຓຌັ ແຈຘໄ ໃ ຄ຺ ຏຌ຺ ກະ຋ຍ຺ ຍໃ ໍນົາງກໍໜບໄ ງ ຉໃ ໍກຍັ ຖາ຃າຘຌິ ຃າໄ ຎະຽຑຈບໃ ຌື ຽຆໃ ຌັ : ຆຌີໄ ຄທ຺ , ຆຌີໄ ຃ທາງ, ຆຌີໄ ໝູ ຾ຉໃ ທໃ າຖາ຃າຘຌິ ຃າໄ ຎະຽຑຈຉໃ າຄໂຌ຾ີໄ ຓໃ ຌຓກີ າຌຽກຍັ ກໍາ ຾ຉໃ ຖະທຌັ ຾ຖະ ຖຈັ ເນຂໄ າງເຌຖາ຃າ຋ໃ ຘີ ຓ຺ ຽນຈຘຓ຺ ຏຌ຺ ຑເໍ ຅ ຖະນທໃ າຄ຾ຓໃ ຃າໄ ຆາທຂາງຉໃ າຄໂ. ຍຈ຺ ນງຂໍໄ ໃ າທ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 171

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ນງໍຂໄ ໃ າທ “຅າໍ ຎາຘກັ ຃ທຍ຃ຸຓຘຌິ ຃າໄ ເຌ຋ບໄ ຄຉະນົາຈ” ຅າກໜຄັ ຘຑື ຓິ ຎະຽ຋ຈຖາທຘະຍຍັ ຋ີ 918 ຖຄ຺ ທຌັ ຋ີ 27/7/2004 ຓຽີ ຌບືໄ ຃ທາຓທໃ າ: ກາຌ຃ທຍ຃ຸຓຘຌິ ຃າໄ ຾ຓໃ ຌໜາໄ ຋ໃ ຂີ ບຄຑະ຾ຌກກາຌ຃າໄ ຾ຂທຄ ຘຌິ ຃າໄ ຾ຉໃ ຖະ ຎະຽຑຈ຅ະຂຌຶໄ ນົື ຖຄ຺ ຉາຓເ຅ຑໃ ຃ໍ າໄ , ຾ຓໃ ຃າໄ ຍໃແໍ ຈຽໄ ຈຈັ ຂາຈກາຌ ຌາໍ ຽຂາ຺ໄ ຘຌິ ຃າໄ ຅າກຉໃ າຄຎະຽ຋ຈ ກຉໍ ບໄ ຄຓກີ າຌ ກທຈກາ຃ກັ ຾ຌໃ ຽຑາະຓຌັ ຅ະຽຎັຌຏຌ຺ ຘະ຋ບໄ ຌ ຾ຖະ ກະ຋ຍ຺ ຉໃ ຘໍ ຌິ ຃າໄ ຑາງເຌຎະຽ຋ຈ. ຃າໍ ຊາຓ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ 1. ກາຌນງຽໍໄ ຖໃ ບື ຄ຾ຓໃ ຌນງຄັ ? 2. ກາຌນງຽໍໄ ຖໃ ບື ຄຓຂີ ະໜາຈງາທຽ຋ໃ າ຺ ເຈ? 3. ກາຌນງຽໍໄ ຖໃ ບື ຄຓ຅ີ ກັ ຆະຌຈິ ? ຃ຆື ະຌຈິ ເຈ຾ຈໃ ? 4. ດາກຂຼຌນງ຃ໍໄ ທາຓໝາງຽຖໃ ບື ຄແຈຈໄ ຉີ ບໄ ຄບຄີ ເຘໃ ນກົັ ກາຌເຈ຾ຈໃ ? 5. ຅ໃ ຄ຺ ຂຼຌນງຽໍໄ ຌບືໄ ເຌຂບຄຍຈ຺ ກບຌຖໃ ຸຓຌ:ີໄ ຽທາ຺ໄ ຾຋຋ໄ າໍ ຅ຄິ * ນົາງ຃ຌ຺ ຈ຾ີ ຉໃ ຽທາ຺ໄ ຿ຈງ ແຆຆະຌະ ຍໃໃ ຓໍ ຾ີ ຌທຆຄິ ຽຘຄັ ຃ທາຓຽກໃ າ຺ ນາົ ງ຋ີ ຽກໃ ຄັ ຑຼຄ຾ຉໃ ຃ທາຓຽທາ຺ໄ ຽຖງີ ຽຖໃ າ຺ ຖຓ຺ ຖາງຖາໄ ຋ຈິ ຘະຈຌີ າໍໄ ຽຉາ຺ໄ ຽຎໃ ຺າ ຾ຌທຆ຅ິ າໍໄ ຍໃ ໍຓີ ຃ທາຓຽກໃ າ຺ ຽທາ຺ໄ ຍໃ ໍ຾ຖທໄ * ປຼຓຌຑີໄ າຌຑຍ຺ ຾ຖທໄ ຾ຌທ຃ຌ຺ ບທຈ຃ຸງຘະນາທ ຘຼຄກໃ າທ຿ທໂນາຌ ຈໃ ຄັ ຿຃ຘກ຺ ຽ຋ຄິ ປາໄ ຌ ທາ຅າຂາຌແຂຂໍ ໄ ຍໃ ໍຖາໍ ຒັຄ຃ຌ຺ ບໃ ຌື ຽທາ຺ໄ ຅ຌ຺ ຎາກຎຼກ຅ຌືໄ ດືຌຂຌຶໄ ເນຖໄ ໃ ຌື ຑຌ຺ * ຾ຉໃ ຊາໄ ຽຎັຌທຼກຍາໄ ຌ ກາຌຄາຌເນງໃ ຘາໍ ຃ຌັ ຎັຌເນຓໄ ຃ີ ໍາຽນຌັ ຎະກບຍຽຎັຌຍຌັ ນາ຾຅ຄໄ ຽຑໃ ຌິ ຍໃ ໍຉຄິ ຿ຉຽຉບືໄ ຄ ຽຏງີ ທາ຅າທກັ ຽຖໃ ບື ຄ ຌໃ ຄັ ຃ຈິ ຽ຃ໃ ບື ຄຽ຃າ຺ໄ ຽຓາ຺ໄ ຍໃ ໍ຅າຽທາ຺ໄ ຘໃ ຄິ ເຈ * ຍູປາຌຽຑໃ ຌິ ຽທາ຺ໄ ແທໄ ແຂກໃ າທຽຎັຌ຃ໍາຘບຌ ຍາຄຉບຌຽຎັຌ຃ະຉິ ເນປໄ ໃ າໍ ປບຌຽນຌັ ຊທໄ ຌ ຍໃ ໍ຃ທຌ຋ໃ ຿ໍ ຉເນໄ ຽຑາະ຅ະຑາເນຽໄ ຅າ຺ໄ ນາຌຽປບື ຌດາໄ ຌຎໃ າ ບຍັ ຽຘາ຺ໄ ຍໃ ໍ຅ະຽຖຌີ ຽ຅າ຺ໄ ຾ຖທໄ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 172

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 * ດາກເນ຃ໄ ຍ຺ ຊທໄ ຌ຾຋ໄ ຃ກັ ຾ຌໃ ຽຊຄິ ຊບຄ ຉບໄ ຄປໃ ທຓກຌັ ຋ຄັ ຘບຄ ຋ຈິ ຘະຈຉີ ທ຺ ຅ຄິ ຑບໄ ຓ ຓຌັ ຘໍາ຃ຌັ ນົາງ຾຋ໄ ຑໍຎາຌກຌັ ຋ຄັ ຃ໃ ູ ຽທາ຺ໄ ຽປຈັ ຈຸຽຈໃ ຌັ ແຈໄ ຌາໍ ເຆປໄ ໃ ທຓຎະຘາຌ ຾຋຾ໄ ຖທໄ . (຅າກທາຖະຘາຌທຌັ ຌະຘຌິ 12/98) ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 173

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຍຈ຺ ຋ີ 13 ຖະ຃ບຌ 1. ຃ທາຓໝາງຂບຄຖະ຃ບຌ ຖະ຃ບຌ຾ຓໃ ຌປູຍກາຌຘະ຾ຈຄຎະຽຑຈໜໃ ຄຶ ຋ໃ ຘີ ໃ ບຄ຾ຘຄຽຊຄິ ຆທີ ຈິ ຉທ຺ ຅ຄິ ຂບຄຘຄັ ຃ຓ຺ ຾ຉໃ ຖະງຸກ຾ຉໃ ຖະຘະ ແໝ ຋ໃ ຎີ ະກບຍຈທໄ ງ ຾ຘຄ, ຘ,ີ ຘຼຄ, ຘາກ, ບຸຎະກບຌ, ຍຈ຺ ຎະຑຌັ , ກາຌກໍາກຍັ , ຏູຘໄ ະ຾ຈຄ ຾ຖະ ຏູຆໄ ຓ຺ ຽຆໃ ຄິ ຏູ ໄ ຎະຑຌັ ແຈ຃ໄ ຈັ ຅ບໄ ຌ຅າກກາຌຽ຃ໃ ບື ຌແນທຂບຄ຃ຌ຺ ເຌຘຄັ ຃ຓ຺ ຿ຈງຓີ ຂຂໍໄ ຈັ ຾ງໃ ຄເຌຖະຈຍັ ຋ໃ ຾ີ ຉກຉໃ າຄກຌັ . 2. ຘະຑາຍຑາເນກໄ າໍ ຽຌຈີ ຓຖີ ະ຃ບຌຖາທ ຽຓໃ ບື ຘຄ຺ ຃າຓ຿ຖກ຃ຄັໄ ຋ີ 2 ແຈຽໄ ກຈີ ຂຌຶໄ ຑທກຖໃ າຽຓບື ຄຂຌຶໄ ງໃ ຄິ ຽຑໃ ຓີ ຋ະທກີ າຌ຿຃ຘະຌາຌະ຿ງຍາງກາຌຽຓບື ຄ ຂບຄຑທກຽຂາ຺ ຿ຈງກຄ຺ , ກໃ ບຌບໃ ຌື ໝຈ຺ ຾ຓໃ ຌຑທກຽຂາ຺ ດາກຘາໄ ຄເນ຃ໄ ຌ຺ ຖາທ຋ຄັ ນົາງປກັ ຾ຑຄ ຾ຖະ ຌຍັ ຊື ຎະຽ຋ຈຐຕໃ ຄັ ຃ຎື ະຽ຋ຈ຾ຓໃ ຂບຄຉຌ຺ ຿ຈງແຈເໄ ຆນໄ ົາງປູຍກາຌ຃ື ບບກໜຄັ ຘຑື ຓິ (ໜຄັ ຘຑື ຓິ ຖາທເນງໃ ) ຾ຖະ ຽ຃ໃ ບື ຌ ແນທຘຖິ ະຎະບໃ ຌື ໂຂຌຶໄ . ຊາໄ ຽຍໃ ຄິ ປູຍຌບກ຾ຖທໄ ຃຅ື ໃ ຄັ ທໃ າ ຑທກຽຂາ຺ ຅ະຘາໄ ຄ຃ທາຓ຅ະຽຖຌີ ປໃຸ ຄຽປບື ຄເນ຾ໄ ກໃ ຎະຽ຋ຈຖາທ ຃ກື ຍັ ຎະຽ຋ຈຑທກຽຂາ຺ ຽຌບືໄ ຾຋ຓໄ ຌັ ຾ຓໃ ຌທ຋ິ ຂີ ບຄຑທກຖໃ າຽຓບື ຄຂຌຶໄ ຾ຌເຘໃ ຽປຈັ ເນ຃ໄ ຌ຺ ຖາທດໃ ູຑາງເຉໄ ກາຌຎ຺ກ຃ບຄ ຂບຄຑທກຽຂາ຺ ຽຎັຌ຃ຌ຺ ຍບກແຈເໄ ຆຒໄ ັຄ ງບຓຎະຖະ຾ຌທ຃ຈິ ຉໃ ໍຉາໄ ຌ຃ຌື ກຍັ ຑທກຽຂາ຺ . ງບໄ ຌ຾ຌທຌຌັໄ , ຓາຽຊຄິ ຉຌ຺ໄ ຆຸຓຎີ 40 ຑທກຖໃ າຽຓບື ຄຂຌຶໄ ຅ໃ ຄຶ ຓກີ າຌ຅ຈັ ຉຄັໄ ຃ະຌະຖະ຃ບຌ “ຖາທເນງໃ ” ຂຌຶໄ , ຎຸກຘາໄ ຄ຿ປຄຖະ຃ບຌຂຌຶໄ ຾ຖະ ຓີ ກາຌຽ຃ໃ ບື ຌແນທຘະ຾ຈຄຖະ຃ບຌເຌຉທ຺ ຅ຄິ ຂຌຶໄ ຓາ ຽຑໃ ບື ຎະຉຍິ ຈັ ຌະ຿ງຍາງ ຅າໄ ຄຽບາ຺ ຃ຌ຺ ຆຌັໄ ຘູຄດໃ ູເຌຆຌ຺ ຆຌັໄ ຘກັ ຈຌີ າ ຾ຖະ ຌາງ຋ຌຶ . ຎຸກຎັຌໄ ເນຓໄ ກີ ະ຾ຘຒບຄປກັ ຆາຈບຌັ ຎບຓ຾ຎຄຉາຓຌະ຿ງຍາງຖໃ າຽຓບື ຄຂຌຶໄ ຂບຄຑທກຽຂາ຺ . ເຌຂະຍທຌກາຌຽ຃ໃ ບື ຌແນທຂບຄ “ຖາທເນງໃ ” ຽຊຄິ ທໃ າຍໃ ໍ຋ຌັ ຓກີ າຌຽ຃ໃ ບື ຌແນທດໃ າຄກທາໄ ຄຂທາຄຑໍຎາຌເຈກໍ ຉາຓ ຾ຉໃ ຈທໄ ງກາຌຽ຃ໃ ບື ຌແນທເຌນົາງຈາໄ ຌ, ຓນີ ົາງກາຌ຅ຈັ ຉຄັໄ ຈທໄ ງກຌັ ຽຆໃ ຌັ : “຃ະຌະບກັ ຘບຌຘາຈ”, “຃ະຌະ ຖະ຃ບຌ”, “຃ະຌະຽຘຍ”, “຃ະຌະໜໃ ຸຓຖາທ”, “຃ະຌະຏູງໄ ຄິ ຖາທ” ຾ຖະ ບໃ ຌື ໂ. ຽຆໃ ຄິ ຽຎັຌຍໃ ບຌຽຉາ຺ໄ ຿ປຓຍຌັ ຈາຆຌັໄ ຃ຌ຺ ຌກັ ປຼຌປູຎໄ ັຌງາຆຌ຺ ຾ຖະ ຆາທໜໃ ຸຓຖາທຏູຓໄ ຌີ ໍາໄ ເ຅ປກັ ຆາຈ ຽຂາ຺ໄ ຓາຽ຃ໃ ບື ຌແນທເຌຂະຍທຌຈໃ ຄັ ກໃ າທ, ເຌ ຂະຍທຌກາຌ຋ໃ ກີ ໃ າທຓາຌີໄ ຃ະຌະຖະ຃ບຌຖາທແຈປໄ ຍັ ກາຌຘໃ ຄ຺ ຽຘຓີ ຆຸ ກງູ ໄ ເນຓໄ ກີ າຌຽ຃ໃ ບື ຌແນທດໃ າຄຉຄັໄ ໜາໄ ຾ຖະ ຽກຈີ ໝາກຏຌ຺ ຂຌຶໄ ຓາ ຿ຈງຘະຽຑາະ຃ຌ຺ ຖາທ຅ໍາຌທຌ຋ໃ ຓີ ຌີ ໍາໄ ເ຅ປກັ ຆາຈ, ຓຌີ ໍາໄ ເ຅ຆາຈຌງິ ຓ຺ ຋ໃ ຽີ ຃ໃ ບື ຌແນທເຌ “຃ະຌະຖະ຃ບຌ” ຽປຈັ ຽຎ຺າໄ ໝາງຂບຄ “຃ະຌະຖະ຃ບຌຖາທເນງໃ ” ຘະ຾ຈຄບບກເຌ຋ໃ າບໃ ຼຄປກັ ຆາຈ, ຃ຼຈຆຄັ ຉໃ ໍ ຋ຈັ ຘະຌະ຾ຍຍ຾ຏຌ ກາຌຈໍາຖ຺ຄຆທີ ິຈບັຌນົາໄ ນົັຄຉໃ ໍາຆາໄ ຖາຓກ຺ ຾ຖະ ຽນຌັ ຾ກໃ ຉທ຺ ຂບຄຑທກ ຽ຅າ຺ໄ ຂຸ ຌຓູຌຌາງ ຘກັ ຈຌິ າ. ແຎຑບໄ ຓໂກຍັ ກາຌ຅ຈັ ຉຄັໄ “຃ະຌະຖະ຃ບຌຖາທ” ຂຌຶໄ , ຑທກຖໃ າຽຓບື ຄຂຌຶໄ ແຈຓໄ ກີ າຌຎຸກຘາໄ ຄ຿ປຄຘະ຾ຈຄ ຖະ຃ບຌຂຌຶໄ ຃:ື ຿ປຄຖະ຃ບຌຖາທທຼຄ຅ຌັ ຽຑໃ ບື ກຼຓເນ຾ໄ ກໃ ກາຌຘະ຾ຈຄຖະ຃ບຌ ຂບຄ “຃ະຌະຖະ຃ບຌຖາທ” ຾ຖະ ເນໄ “຃ະຌະຖະ຃ບຌຖາທ” ບບກຘໃ ູຘາງຉາຏູຆໄ ຓ຺ ຆາທຌະ຃ບຌ ນົທຄທຼຄ຅ຌັ . ຑທກຖໃ າຽຓບື ຄຂຌຶໄ ງຄັ ແຈ຅ໄ ຈັ ຉຄັໄ ເນຓໄ ກີ າຌຘະ຾ຈຄ຋ຈ຺ ຖບຄ ຘບຄຘາຓ຃ຄັໄ ຂຌຶໄ ຋ໃ ຌີ ະ຃ບຌນົທຄທຼຄ຅ຌັ , ເຌທຌັ ຋ີ 28 ຑະ຅ກິ ຎີ 1941 ແຈຽໄ ຎີຈ ກາຌຘະ຾ຈຄຽຎັຌ຃ຄັໄ ຋ໍາບຈິ ຽຑໃ ບື ຘະນບົ ຄ຿ປຄຖະ຃ບຌຖາທທຼຄ຅ຌັ , ທຌັ ຈໃ ຄັ ກໃ າທແຈກໄ າງຽຎັຌຂຈີ ໝາງ ຾ນໃ ຄກາຌ ກໍາ ຽຌຈີ ຂບຄຖະ຃ບຌຖາທຘະແໝເໝໃ ຽຆໃ ຄິ ຎັຈ຅ຍຸ ຌັ ຌກີໄ ຓໍ ກີ ບຄຖະ຃ບຌຽທາ຺ໄ ຘູຌກາຄ, ຖະ຃ບຌຘະໝກັ ນຌົິໄ ຉາຓກຓ຺ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 174

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ກບຄ ຾ຖະ ຿ປຄປຼຌຉໃ າຄໂດໃ າຄນົທຄນາົ ງ ຾ຌເຘໃ ຽຏງີ ຾ຏໃ ຾ຌທ຋າຄຌະ຿ງຍາງຂບຄ ຑກັ -ຖຈັ , ຉາໄ ຌຘໃ ຄິ ນງ຋ໍໄ ຉໍໄ ໃ າຄໂ ເຌຘຄັ ຃ຓ຺ . “ຖະ຃ບຌຖາທເນງໃ ” ແຈຽໄ ກຈີ ຂຌຶໄ ເຌຘະຑາຍກາຌຂບຄຘຄ຺ ຃າຓ຿ຖກ຃ຄັໄ ຋ີ 2 ຾ຖະ ຓກີ າຌ ຽ຃ໃ ບື ຌແນທຽຎັຌ ຑຼຄ຾ຉໃ ແຖງະຽທຖາບຌັ ຘຌັໄ ໂ (1941 - 1943) ຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓຂບຄກາຌ຾ຉໃ ຄ, ຏູ຾ໄ ຉໃ ຄ ຾ຖະ ຘະຊາຌ຋ໃ ຾ີ ຉໃ ຄ ຾ຓໃ ຌຍໃ ໍ຋ຌັ ແຈຍໄ ໃ ຄ຺ ຍບກ, ຍຌັ ຋ກຶ ແທຖໄ ະບຼຈ຅ະ຾຅ຄໄ , ດໃ າຄເຈກໍຉາຓ ກຈິ ຅ະກໍາ ຏຌ຺ ຄາຌກາຌຖຽິ ຖໃ ຓີ ຂຌຶໄ ຓາຂບຄ ຖະ຃ບຌ “ຖາທເນງໃ ” ຾ຓໃ ຌຍໃ ຓໍ ເີ ຏ຅ະຘາຓາຈຎະຉຽິ ຘຈແຈ.ໄ 3. ຽຌບືໄ ເຌຖະ຃ບຌຖາທເນງໃ ຽຌບືໄ ເຌຉຌ຺ໄ ຉໍຂບຄຖະ຃ບຌ “ຖາທເນງໃ ” ຾ຓໃ ຌຘະ຾ຈຄຽຊຄິ ຋ໃ າບໃ ຼຄປກັ ຆາຈ, ຋ໃ າບໃ ຼຄ຃ຼຈຆຄັ ຉໃ ໍ຋ຈັ ຘະຌະ ຾ຍຍ຾ຏຌກາຌຈໍາຖຄ຺ ຆທີ ຈິ ບຌັ ນົາໄ ນົຄັ ຽນຌັ ຾ກໃ ຉຌ຺ ຽບຄຂບຄຑທກຽ຅າ຺ໄ ຂຸ ຌຓຸຌຌາງຘກັ ຈຌິ າ. ຏໃ າຌຘຼຄນທ຺ ຉະນົກ຺ , ຏູ ໄ ຾ຉໃ ຄແຈເໄ ຆຘໄ ຼຄນທ຺ ຌຌັໄ ຽຎັຌກາຌຘະ຾ຈຄ຋ໃ າ຋ໃ ກີ ໃ າທຎະຌາຓຉໃ ຃ໍ ທາຓຍໃ ໍງຸຈຉ຋ິ ໍາເຌຘຄັ ຃ຓ຺ ຘກັ ຈຌິ າຽ຃ໃ ຄິ ຽຓບື ຄຂຌຶໄ , ກໃ າທ ຎະຌາຓຑທກຘກັ ຈຌິ າ, ຑທກບາຈງາຏູຓໄ ບີ າໍ ຌາຈທາຈຘະໜານາ຋າຄ຋ໍາກາຌກຈ຺ ຂໃ ຂີ ໃ ຓ຺ ຽນຄັ ຎະຆາຆຌ຺ ຏູບໄ ບກ຾ປຄຄາຌ ຽຑໃ ບື ຘາໄ ຄບໍາຌາຈຍາຈເນງໃ , ຘາໄ ຄ຃ທາຓປໃ ຄັ ຓີ ຾ຖະ ຘາໄ ຄຍຈ຺ ຍາຈເນ຾ໄ ກໃ ຉ຺ຌຽບຄ. ຑທກຽຂາ຺ ຍໃ ໍແຈ຃ໄ ໍາຌຄຶ ຽຊິຄ ຘຈິ ຏຌ຺ ຎະ຿ນງຈຂບຄຎະຆາຆຌ຺ ຈໃ ຄັ ຘະ຾ຈຄບບກເຌຉທ຺ ຖະ຃ບຌຑະງາຘໍາຓະຖຈິ (ຖະ຃ບຌຍາໄ ງຈ຺ ), ບາຈ ນົທຄຘີ (ຖະ຃ບຌຍາຍແຖໃ ຽທຌ຋ຌັ ). ຽຌບືໄ ເຌຖະ຃ບຌງຄັ ແຈງໄ ກ຺ ງບໄ ຄ, ຘຌັ ຖະຽຘຌີ ຃ຌ຺ ຈ,ີ ຓ຃ີ ທາຓງຸຈຉ຋ິ ໍາ, ຓ຃ີ ທາຓຆໃ ຘື ຈັ ຍໍຖຘິ ຸຈຉໃ ໍກຍັ ຎະຆາຆຌ຺ , ຘຌັ ຖະຽຘຌີ ຉໃ ໍ຃ທາຓຘະນົຼທຘະນົາຈຂບຄຓະນາຆຌ຺ ຏູບໄ ບກ຾ປຄຄາຌ. ຏໃ າຌກາຌຘຌັ ຖະຽຘຌີ ຉໃ ໍຏູຈໄ ,ີ ຓີ ຃ທາຓງຸຈຉ຋ິ ໍາເຌຘຄັ ຃ຓ຺ , ຏູ຾ໄ ຉໃ ຄດາກດືຌດັຌຘໃ ຄິ ຘຈັ ຅ະ຋ໍາ຃຃ື ທາຓຍໃ ໍງຸຈຉ຋ິ ໍາຂບຄ຃ຌ຺ ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທາຓ຿ຖຍຓາກ຿ຖຑາ, ຽນຌັ ຾ກໃ ຉທ຺ , ຽຓາ຺ ຓທ຺ ຌ຾ຉໃ ງຈ຺ ຊາຍຌັ ຈາຘກັ , ຽຎັຌ຃ຌ຺ ແປຓໄ ະຌຸຈຘະ຋ໍາເຌ຋ໃ ຘີ ຸຈກນໍ ົກີ ຍໃ ໍຓຓ຺ໄ ກາຌຖຄ຺ ຿຋ຈດໃ າຄຘະ ຘຓ຺ . ຎະຆາຆຌ຺ ຋ໃ ຽີ ຎັຌກາໍ ຖຄັ ຅າໍ ຌທຌນົທຄນົາງເຌຘຄັ ຃ຓ຺ ຅ະຉບໄ ຄແຈປໄ ຍັ ແຆຆະຌະດໃ າຄ຾ຌໃ ຌບຌ. ຃ຌ຺ ຏູຈໄ ຓີ ຅ີ ຈິ ເ຅ຏໃ ບຄ ເຘ, ດຶຈນຓຌັໄ ເຌຘກັ ຘີ ຃ທາຓຽຎັຌ຋ໍາຌຌັໄ ຽຂາ຺ ຽ຅າ຺ໄ ຽຊຄິ ຅ະຉກ຺ ດໃ ູຍໃ ບຌເຈ, ເຌຘະຑາຍ຾ທຈຖບໄ ຓ຃຾ື ຌທເຈກຉໍ າຓ ຽຂາ຺ ຽ຅າ຺ໄ ຽຎັຌ຃ຌ຺ ຈ຾ີ ຖທໄ ກ຃ໍ ຄ຺ ຽຎັຌ຃ຌ຺ ຈຉີ ະນົບຈແຎ. ຽຌບືໄ ເຌ຋ໃ ກີ ໃ າທຓາຌຌັໄ ແຈຘໄ ະ຋ບໄ ຌຽຊຄິ ຋ຈັ ຘະຌະ຋ໃ ກີ າໄ ທໜາໄ ຊກື ຉບໄ ຄຂບຄຏູ຾ໄ ຉໃ ຄ ຋ໃ ຓີ ຋ີ ໃ າ຋຃ີ ຼຈ຾຃ຌໄ ດໃ າຄ ຽຖກິ ຽຆໃ ຄິ ຂບຄຏູ຾ໄ ຉໃ ຄ ຉໃ ໍຘູຆໄ ຌ຺ ຆຌັໄ ກຈ຺ ຂໃ ີຂູຈປຈີ ເຌຖະຍບຍຘກັ ຈຌິ າຽ຃ໃ ຄິ ຽຓບື ຄຂຌຶໄ ດໃ ູຎະຽ຋ຈຽປາ຺ ເຌຖະນທໃ າຄຉຌ຺ໄ ຘະຉະທຈັ ຋ີ xx. ຽຌບືໄ ເຌ “ຖະ຃ບຌຖາທເນງໃ ” ງຄັ ຓຂີ ໍ຅ໄ ໍາກຈັ ຽຆໃ ຄິ ຘະ຾ຈຄບບກເຌກາຌຘໃ ບຄ຾ຘຄຉທ຺ ຅ຄິ ຂບຄຘຄັ ຃ຓ຺ ຖາທ ຽຎັຌຉຌ຺ໄ ຾ຓໃ ຌຍໃ ໍ຋ຌັ ຘໃ ບຄ຾ຘຄຉທ຺ ຅ຄິ ຽຊຄິ ກາຌຈໍາຖຄ຺ ຆທີ ຈິ ບຌັ ຋ຸກງາກຖາຍາກຂບຄຎະຆາຆຌ຺ ຖາທຽປາ຺ ເຌຖະຍບຍ ຘກັ ຈຌິ າ ຾ຖະ ຽ຃ໃ ຄິ ຽຓບື ຄຂຌຶໄ ເນຽໄ ນຌັ ດໃ າຄ຅ະ຾຅ຄໄ . ງໃ ຄິ ແຎກທໃ າຌຌັໄ , ຽຌບືໄ ເຌຂບຄຖະ຃ບຌ “ຖາທເນງໃ ” ຍໃ ໍ຋ຌັ ຘໃ ບຄ ຾ຘຄເນຖໄ ະບຼຈຽຊຄິ ຿຋ຈກໍາຂບຄຑທກຖໃ າຽຓບື ຄຂຌຶໄ ຋ໃແີ ຈກໄ ໃ ຂໍ ຌຶໄ ຉໃ ໍຎະຆາຆຌ຺ ຖາທຽປາ຺ , ງຄັ ຍໃ ໍ຋ຌັ ຆ຾ີໄ ຅ຄເນຎໄ ະຆາຆຌ຺ ຽປາ຺ ຽນຌັ ຾຅ຄໄ ທໃ າເຏຽຎັຌຘຈັ ຉູ, ເຏຽຎັຌຉຌ຺ໄ ຎາງຘາຽນຈ຋ໃ ຑີ າເນຎໄ ະຆາຆຌ຺ ຖາທຉບໄ ຄຉກ຺ ດໃ ູເຌ຃ທາຓບຈຶ ດາກຎາກ ໝ ບຄ. ຋າຄຈາໄ ຌກາຌຎະຈຈິ ຾ຉໃ ຄຂບຄຖະ຃ບຌ “ຖາທເນງໃ ” ຾ຓໃ ຌຓຘີ ຖິ ະຎະກາຌ຾ຉໃ ຄຈຑີ ໍຘຓ຺ ຃ທຌ ຽຎັຌຉຌ຺ໄ ຾ຓໃ ຌ ກາຌຘາໄ ຄຉທ຺ ຖະ຃ບຌຉໃ າຄໂ ຽຆໃ ຄິ ເຌ຾ຉໃ ຖະຉທ຺ ຌຌັໄ ກຓໍ ຃ີ ທາຓໝາງ, ຍໃ ໍຓຉີ ທ຺ ຖະ຃ບຌຽນົບື ຾ຖະ ຘາຓາຈຽ຃ໃ ບື ຌແນທ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 175

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ແຈຽໄ ຉຓັ ຘໃ ທຌ, ຃ຼຄ຃ໃ ກູ ຌັ ຌຌັໄ , ຈາໄ ຌຘຖິ ະຎະກາຌ຾ຉໃ ຄຂບຄຖະ຃ບຌ “ຖາທເນງໃ ” ກງໍ ຄັ ຅າໍ ກຈັ ຃ກື າຌທາຈຑາຍຑຌັ ຖະ ຌາກຍໍ ໃ ໍ຋ຌັ ຅ະ຾຅ຄໄ (ຉໃ ໍຉທ຺ ຖະ຃ບຌ, ຽນຈກາຌ, ຑາຍຑຈ຺ ຉໃ າຄໂ) ຍໃ ໍ຋ຌັ ຖະບຼຈຖະບໍ຃ກັ ຾ຌໃ ເຌກາຌຽຖໃ າ຺ ຽຖໃ ບື ຄຘໃ ທຌ ນົາງ ຾ຓໃ ຌຽຎັຌກາຌຽຖໃ າ຺ ຽຖໃ ບື ຄຉາຓຖໍາຈຍັ ຂບຄຽນຈກາຌ຋ໃ ຽີ ກຈີ ຂຌຶໄ ຾ຖະ ຂະນງາງຉທ຺ ຂບຄຓຌັ ຽຆໃ ຄິ ຍໃ ໍ຋ຌັ ຘາໄ ຄຂໍຂໄ ຈັ ຾ງໃ ຄເນຂໄ ຌຶໄ ຘໃ ູຖະຈຍັ ຘູຄ ຾ຖະ ຘຌິໄ ຘຸຈຖຄ຺ ຈທໄ ງກາຌ຾ກແໄ ຂຂຂໍໄ ຈັ ຾ງໃ ຄກາຌ຾ກຂໄ ບຈຎະ຋ະກຌັ ກ຾ໍ ຍຍຄໃາງຈາງ. ຍຈ຺ ຖະ຃ບຌ “ຖາທເນງໃ ” ຉໃ າຄໂ ຾ຓໃ ຌຓຎີ ະຖຓິ າຌໜບໄ ງ ຽຆໃ ຄິ ຽນົບື ຃າໄ ຄຓາຽຊຄິ ຎັຈ຅ຍຸ ຌັ ກຽໍ ຎັຌຖະ຃ບຌ ຾ຌທຉະນົກ຺ ຽຎັຌຉ຺ຌໄ ຖະ຃ບຌຍາໄ ງຈ຺ ຾ຖະ ຖະ຃ບຌຍາຍແຖໃ ຽທຌ຋ັຌ ຽຌບືໄ ເຌງັຄຍໃ ໍ຋ຌັ ຘໃ ບຄ຾ຘຄຘັຄ຃ຓ຺ ແຈໄ ກທາໄ ຄຂທາຄຽ຋ໃ າ຺ ຋ໃ ຃ີ ທຌ. 4. ຍາຄຍຈ຺ ຖະ຃ບຌຖາທເນງໃ ຋ໃ ຽີ ຈໃ ຌັ ຖະ຃ບຌ “ຍາໄ ງຈ຺ ” ຖະ຃ບຌ “ຍາໄ ງຈ຺ ” ຽຎັຌຍຈ຺ ໜໃ ຄຶ ຋ໃ ຃ີ ະຌະຖະ຃ບຌ “ຖາທເນງໃ ” ແຈຌໄ ໍາຓາຘະ຾ຈຄເຌ຃ຄັໄ ຋ໍາບຈິ ຾ຖະ ຋ຄັ ຽຎັຌ຃ຄັໄ ຘະ຾ຈຄຽຑໃ ບື ຘະນົບຄ຿ປຄຖະ຃ບຌຖາທທຼຄ຅ຌັ ຽຆໃ ຄິ ຅ຈັ ຂຌຶໄ ເຌ຃ຄັໄ ທຌັ ຋ີ 28 ຑະ຅ກິ ຎີ 1941, ຖະ຃ບຌຍຈ຺ ຌີໄ ຾ຓໃ ຌຽຎັຌຍຈ຺ ຖະ຃ບຌໜໃ ຄຶ ຋ໃ ຽີ ຈໃ ຌັ ດໃ ູເຌ຅າໍ ຌທຌ “ຖະ຃ບຌຖາທເນງໃ ”. ຍຈ຺ ຖະ຃ບຌ “ຍາໄ ງຈ຺ ” ຌ຋ີໄ າຄ຃ະຌະຖະ຃ບຌ “ຖາທເນງໃ ” ແຈຎໄ ະຈຈິ ຾ຉໃ ຄຂຌຶໄ ຓາ ເຌ຃ະຌະ຋ໃ ຂີ ະຍທຌ “ຖາທເນງໃ ” ຽ຃ໃ ບື ຌແນທດໃ ູທຼຄ຅ຌັ ຑທຓຒ຺ຈຒືຌໄ , ເຌຌຌັໄ “຾ຌທ຃ຈິ ຒືຌໄ ຒູຆາຈຖາທ” ຑທຓຑໃ ຸຄຂຌຶໄ . ຃ະຌະຖະ຃ບຌ “ຖາທເນງໃ ”. ແຈຉໄ ຍ຺ ຾ຉໃ ຄ ຾ຖະ ຅ຈັ ກາຌຘະ຾ຈຄຖະ຃ບຌຌຂີໄ ຌຶໄ ຾ຓໃ ຌ຾ຌເຘໃ ຽຑໃ ບື ກະຉຸກຆຸກງູ຅ໄ ຈິ ເ຅ຆາຈຌງິ ຓ຺ ຂບຄ ຃ຌ຺ ຖາທ ຽຑາະທໃ າຎະຆາຆຌ຺ ຖາທເຌຽທຖາຌຌັໄ ແຈຊໄ ກື ຑທກຖໃ າຽຓບື ຄຂຌຶໄ ຎິຈນູຍຄັ ຉາ ຑາເນຑໄ ທກຽຂາ຺ ຽ຅າ຺ໄ ຉກ຺ ດໃ ູເຌ ຃ທາຓນາົ ໄ ນົຄັ ຾ຖະ ຊກື ກາໍ ຅ຈັ ປຈັ ຾຃ຍ ຋າຄຈາໄ ຌຆທີ ຈິ ກາຌຽຎັຌດໃ ູ, ຖະ຃ບຌ “ຍາໄ ງຈ຺ ” ແຈຎໄ າກຈ຺ ຂຌຶໄ ຓາເຌຽຄໃບື ຌແຂ ຾ຖະ ຅ຈຸ ຑຽິ ຘຈຈໃ ຄັ ກໃ າທ. ຉທ຺ ຖະ຃ບຌ ຑະງາຘາໍ ຓະຖຈິ ຋າໄ ທຏູງ ຌາຄ ຽຑງ ຌາຄຘາທ ຘຸຑາຖກັ ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຌາຄຘາທ ຑູຌ ຘະທຈັ ຅າຌ ກາ຋ບຄ ຋າໄ ທ ກະຉໃ າງ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຋າໄ ທຽກໃ ບື ຄ ຑຓ຺ ຑກັ ຈີ ຋າໄ ທ ຽຑຄັ ຋ຈິ ຾ປຈ ຋າໄ ທຍຸຌຓີ ຘາກ຋ໜີ ໃ ຄຶ ເຌນບໄ ຄປຍັ ຾ຂກຂບຄຑະງາຘາໍ ຓະຖຈິ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 176

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຆຸຈ຋ີ 1 (ຌາຄຽຑງຌໃ ຄັ ນງຍິ ດໃ ູ) ປູຍ຋1ີ 1: ຉທ຺ ຖະ຃ບຌຑະງາຘາຓະຖຈິ ຾ຖະ ຌາຄຽຑງເຌຖະ຃ບຌ “ຍາໄ ງຈ຺ ” ຑະງາຘາໍ ຓະຖຈິ (ງໃ າຄຽຂາ຺ໄ ຓາ) ຌາຄ ຽຑງຽບງີ ຅ໃ ຄັ ຾ຓໃ ຌບບຌຆບຌເ຅ຓຌືໄ ີໄ ຽຑາະຂບໄ ງ຃ຈິ ຽນຌັ ຋ໃ າຓໃ ທຌ ຋ໃ າຆໃ ຌື ບກີ ຾ຖທໄ . ຍະຽກຌີ ທໃ າ຃ຈຶ ບບຌຆບຌຘະຓຌືໄ ີໄ ! ຌາຄຽຑງ ບບຌຆບຌຘຄັ ຌຂໍ າໄ ຌບໄ ງ? ຑະງາ ບບຌຆບຌຖະຍໍ ຽຂາ຺ ຓາ຅ໃ າທຂາງຈຌິ ຉບຌໜໃ ຄຶ ກທາໄ ຄຘຍິ ຽປກັ ຉາ ຖາ຃າ຾ຉໃ ຑຌັ ນາໄ ປບໄ ງຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ . ຌາຄຽຑງ ຖາ຃າຑຌັ ນາໄ ປບໄ ງກຍີ ນທະ? ງາຑໃ ໍ຅ະຆຓືໄ າຽປຈັ ນງຄັ ? ຑະງາ ຂບໄ ງ຅ະຆຓືໄ າຎຸກ຃ບກຓາໄ ຓາຽປຈັ ຽຈໃ ຌີ ຆໃ ທຄຓາໄ . ຌາຄຽຑງ ຽບາ຺ ຾ຖທໄ ຊກື ຃ທາຓງທ຺ ະຽງາ຺ໄ ຂບຄ຅າຌກາ຋ບຄບກີ ຾ຖທໄ ! ຿ຈງ ! ຅ະຎຸກແທຽໄ ປຈັ ນງຄັ ? ຓາໄ ກງໍ ຄັ ຍໃ ໍ຋ຌັ ຓ຅ີ ກັ ຿ຉ. ຑະງາ ຓາໄ ຍໃ ຓໍ ກີ ຆໍ ຽືໄ ບາ຺ ຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ ຉບິ ຈຶ ດາກນງຄັ ຓາໄ ນຌັໄ . ຿ຉຖະຽ຅ຈັ ຘຍິ ຾ຎຈຘຍິ ກຍີ ຓຊີ ຓ຺ ແຎ. ຌາຄຽຑງ ຅ະຆຓືໄ າແທຽໄ ປຈັ ນງຄັ ? ຂ຋ໍ າຌຌາ຋ບໄ ຌ. ຑະງາ ຽ຅າ຺ໄ ດໃ າຘູຓາຽທາ຺ໄ , ຽ຅າ຺ໄ ຍໃ ໍປູ຅ໄ ກັ ຍໃ ໍທໃ າຂບໄ ງ຾ຓໃ ຌເຏ? ຌາຄຽຑງ ກໍປູ຅ໄ ກັ ນຌັໄ ຾ຖທໄ ທໃ າ຾ຓໃ ຌງານົທຄຑະງາຘໍາຓະຖຈິ . ຾ຉໃ ຃ຌັ ຑໍຽທາ຺ໄ ກຂໍ ໍ຋າຌຽທາ຺ໄ ຾ຈໃ ຽຑາະງາຑໃ ໍຉຄັໄ ຉໃ ໍ ຾ຉໃ ຆນິ າ຾ຌທຽປຈັ ບຌັ ຽຎັຌຎະ຿ນງຈເຘໃ ຽປບື ຌເຘໃ ຆາຌກຍໍ ໃ ໍຓ.ີ ຆຽືໄ ປບື ຌຽຎີງຽດັຌ ນົື ຆືໄ ກບໄ ຄຆກັ ປູຍ ຆຖືໄ ຈ຺ ຿ບ຿ຉ ? ຆຌັໄ ຈບກທຼກຂບຄງາຑໃ ໍນຌັໄ . ຍາຈຌຆີໄ ຑຈັ ຆຓິ ທ຺ ຽຓາ຺ ຌາໍ ຽຈໃ ຌີ ຓາໄ ຽຈໃ ຌີ ຖທ຺ ບກີ . (ຽທາ຺ໄ ຏູຈໄ ຼທ) ຿ບງກູກໍຓາໜໃ າງຽຈ ຓາແຈຏໄ ທ຺ ຍາໄ ງຈ຺ ຅ໃ ຄັ ຆີໄ ຍໃ ໍ຾ຓໃ ຌເຏຖະຉຄັໄ ຾ຓໃ ຌ຅າຌກາ຋ບຄນຌັໄ ຖະ ຓຌັ ຋ຼທຓາງທ຺ ະຓາຽງາ຺ໄ ເນຏໄ ທ຺ ກູຆບກນາ຾ຉໃ ຋າຄຈຍັ ທາງ຅ຍິ ນາງ຅ໃ ຄັ ຆີໄ ! ຓຌັ ຃າຈ ຓານົຄ຺ ກຌັ ຑະງາ ຾ຉໃ ຆາຈ຾ຖທໄ ຑຸຌໄ ຉ.ິ ດໃ າຓາຽທາ຺ໄ ຾ຍ໅ຍໂ ຌດີໄ ໃ ູເຈ ! ບຌັ ຽ຅າ຺ໄ ນຌັໄ ຆປິ ູ຅ໄ ກັ ຽປຈັ ຽບາ຺ ໜາໄ ຽບາ຺ ຉາຽຎັຌຍໃ ໍ ! ຽ຅າ຺ໄ ຖຓື ຾ຖທໄ ຍໃ ໍທໃ າຂບໄ ງ ຾ຓໃ ຌເຏ? ຽ຅າ຺ໄ ດໃ າຽທາ຺ໄ ຉໃແໍ ຎບກີ . ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 177

ຌາຄຽຑງ ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຑະງາ ຌາຄຽຑງ ຽທາ຺ໄ ຖະຉິ ຽຄຌິ ຃ໍາຓຽີ ຋ໃ າ຺ ເຈບາຈງາກຽໍ ບາ຺ ແຎ຅ໃ າງ຾ຉໃ ຾ຌທຍໃ ຽໍ ຎັຌຉາແຘ຾ໄ ຉກ ຈຼທຌຖີໄ ກູ ຘາທກເໍ ນງໃ ຑະງາ ຽຉຓັ ຃ຄີ ຅ຌ຺ ຏູຍໄ ໃ າທຓາຂໍ຾ຖທໄ ຍາຈຑໍຖຈ຺ ງຄັ ຽຓາ຺ ຓທ຺ ຾ຉໃ ຍາໄ ງຈ຺ ດໃ ູຍໃ ໍ ! ບາງຍາໄ ຌຽຓບື ຄຽຑໃ ຌິ ຍໃ ຽໍ ປາ຺ ? ຌາຄຽຑງ ຾ຓໃ ຌຏູເໄ ຈຓາຂໍຖູກຘາທຽປາ຺ ກ?ໍ ກະ຾ຓໃ ຌ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ນຌັ ຖະຍ.ໍ ຑະງາ ໜ຅ູ ຌັ ເຈ? ຌາຄຽຑງ ໜ຅ູ ຌັ ຍາໄ ຌຽນຌບື ຌ.ີໄ ຓຌັ ກໍຽຎັຌຑໃ ໍແປໃ ຑໃ ໍຌາຆໃ ໂື ຌ຾ີໄ ຖທໄ ຾ຉໃ ນາກ຾ຓໃ ຌຖູກກຍັ ຍາໄ ຌ ນົາຌກຍັ ຽຓບື ຄ ຿ບງໄ ! ຽ຅າ຺ໄ ຖຓື ຽຂາ຺ ຾ຖທໄ ນທະ? ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ກ຾ໍ ຓໃ ຌຖູກບາໄ ງ຋ຈິ ຾ບຍາໄ ຌຽນຌບື ຌຉີໄ ທໆາ຾ຉໃ ງາຑໃ ໍງຄັ ຑະງາ ໜໃ ຸຓ ກໍງຄັ ຽຎັຌຽຑໃ ບື ຌນົຌິໄ ຌໍາກຌັ ກຍັ ຖາທກໍ, ດໃ າຒາຄ຾ຉໃ ຍາໄ ງຈ຺ ນົາງ຿ຖຈຖຓື ຖູກນົາຌຍາໄ ຌຽຓບື ຄ ໝຈ຺ . ຅າຌກາ຋ບຄ ຃ຌ຺ ໜາໄ ຅ໃ ຄັ ຆຌັໄ ນທະ ຅ະຓາຽຎັຌຖກູ ຽຂງີ ຂບໄ ງ ! (຃ຈິ ຆໃ ຄຶ ດໃ ູ຃າທໜໃ ຄຶ ) ຽຂາ຺ໄ ຘຄັ ຓາຈູໝໃ ຌິ ຈູ຾຃ຌກ຾ູ ຋.ໄ ຑະງາ ຈໝູ ໃ ຌິ ຈູ຾຃ຌ຅ໃ ຄັ ເຈ? ຽຂາ຺ ຓກັ , ຽຂາ຺ ດາກແຈຽໄ ຂາ຺ ກປໍ ບໄ ຄກໍຂໍຽບາ຺ ຓຌັ ກຽໍ ຎັຌ຋ໍາຓະຈາຉທໃ າ. ເນຽໄ ຂາ຺ ຅າຌກາ຋ບຄ ຽປຈັ ຓຍັ ຏູຓໄ ຍັ ຾ຓຍ຾ຉໃ ຑໍຽຂາ຺ ຅ໃ ຄັ ຆຌັໄ ຍໍ ຅ໃ ຄຶ ຅ະທໃ າຈີ ? ກດໍ ໃ າຆ຿ູ ຑຈນົາງຽ຋າະງາຑໃ ໍຽບງີ ! ຃ຌັ ຖຓື ຃ຄີ ຑະງາ ກຉໍ າງ!. ຅າຌກາ຋ບຄ ຌາຄຽຑງ ຿ຑຈ຅ໃ ຄັ ເຈ ຂບໄ ງຽຎັຌບາຈງານທົ ຄ ຖູກຽຂງີ ຂບໄ ງກໃ ຉໍ ບໄ ຄ຾ຓໃ ຌຽ຅າ຺ໄ ຽຓບື ຄ ນົື ບຸຎະປາຈ ຍາຽຆຖີ ີ ຅າຌກາ຋ບຄ ດບກ ຍາຽຆຖີ ຽີ ດຑຸ ຌໄ ຉິ ! ນົຽື ຎັຌຂຸ ຌ ຽຎັຌກທຌຏູເໄ ນງໃ ກໍງຄັ ແ຃຾ຈໃ , ຿ຘຍໃ ໍ ແຈ຾ໄ ຋ໂໄ ຽຆກີ າຽຖີ ຾ຉ ຌາຄຽຑງ ຾ຎຖຄັ ຆຎີ ບກ ຾ຎຖຄັ ຆຎີ ບກ຾ຎຖຄັ ຆຎີ າຌ ກງໍ ຄັ ຅ະຘຓ຺ ໜາໄ ຘຓ຺ ຉາ຾ຈໃ ຉີ ! ຆຸຈ຋ີ 2 (ຽຂາ຺ໄ ຓາ ຾ຖທໄ ງກ຺ ຓແື ນທ)ໄ ຘະຍາງຈບີ າຈງານົທຄຂາໄ ຌບໄ ງ ຘະຍາງຈບີ າຈງາ ຾ຓໃ ຂາໄ ຌບໄ ງ. ຅າຌກາ຋ບຄ ຓາຌ຾ີໄ ຓ ກາໍ ຖຄັ ຃ຈິ ຽນຌັ ໜາໄ ກຽໍ ນຌັ ຆບຈຓາ຿ຖຈ. ຘະຍາງຈ຅ີ າຌ. ຽຆຌີ ຌໃ ຄັ . ຃ໃ ບງດໃ ູຈບກຂາໄ ຌບໄ ງ, ຂາໄ ຌບໄ ງຓານາບາຈງານົທຄດາກເນງໄ ານົທຄຉກ຺ ຖຄ຺ ຘະເຌຽຖໃ ບື ຄຆຈືໄ ຌິ ຉບຌ ຌຌັໄ . ກ຅ໍ ໃ ຄິ ທໃ ານຌັໄ ຉ.ິ ຂບໄ ງກ຅ໍ ໃ າຓ຅ະແຎນາຽ຅າ຺ໄ ດໃ ູ຾ຉໃ ຏູງໄ ຄິ ຽຂາ຺ ນາກຓ຃ີ ທາຓຽທາ຺ໄ ດໃ ູ. ຿ບງໄ ! ກະງຄັ ທໃ າຏູງໄ ຄິ ຂາໄ ຌບໄ ງ. ຓ຾ີ ຉໃ ຋ໃ າ຅ະງຄິ ດໃ ູຆຌັໄ ຾ຖທໄ . ຊກື ກງໍ ຄິ ຍໃ ໍຊກື ຍໍງຄິ . ຾ຉໃ ຅ະຒັຄ຃ທາຓ ຽຂາ຺ ຍໃ ໍຘຸຈຍໃ ຘໍ ຼໄ ຄ຅ກັ ຽ຋ໃ ບື ຾ຖທໄ ຂາໄ ຌບໄ ງ... ຍະຽ຅າ຺ໄ ກະດໃ າຆ຿ູ ຑຈນົາງ຋າໄ ທ຅າຌກາ຋ບຄ! ຅ກັ ຆ຿ິ ຑຈບໃ ຘີ ຄັ ບາຈງາ຾ຓໃ ຂາໄ ຌບໄ ງ (ຽທາ຺ໄ ຌາໍ ຑະງາຘໍາຓະຖຈິ ຉໃ ໍແຎ) ຘຌັ ເຈ຅ະຘຓ຺ ໜາໄ ຘຓ຺ ຉາ, ຅ະ ຘຓ຺ ງຈ຺ ຘຓ຺ ຘກັ ຽຆີຌບາຈງານົທຄຉກ຺ ຖຄ຺ ຿ຖຈ ຂາໄ ຌບໄ ງດໃ າຘໃ ແູ ຎຽຎິກຘານາຖື ຌໍາຏູງໄ ຄິ ຅ກັ ຽ຋ໃ ບື ຂາໄ ຌບໄ ງ. ຿ບງ! ຽຖໃ ບື ຄຆຈືໄ ຌິ ຽປຈັ ຃ບກຓາໄ ຽປຈັ ຽຈໃ ຌີ ຆໃ ທຄຓາໄ ຌີໄ ຂາໄ ຌບໄ ງດາກຂໍນາໄ ຓກໃ ບຌ ຽຑາະຓຌັ ຅ະນາ ຎະ຿ນງຈເຘໃ ຽປບື ຌເຘໃ ຆາຌຍໃ ຓໍ ຅ີ ກັ ດໃ າຄ. ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 178

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຑະງາ ຽ຅າ຺ໄ ດໃ າຎາກ ຾ຓໃ ທຌັ ຋ບຄ! ຽ຅າ຺ໄ ຍໃ ປໍ ູ຅ໄ ກັ ຍໃ ໍທໃ າຂບໄ ງ຾ຓໃ ຌເຏ? ຌາຄຽຑງ ກະປູ຅ໄ ກັ ທໃ າ຾ຓໃ ຌງານົທຄນຌັໄ ຾ຖທໄ ຾ຉໃ ຂໍຽທາ຺ໄ ຾ຈໃ ຽຑາະດາກ຾ຑຄຽຄຌິ ແທ຅ໄ ໃ າງຖຍັ ທຼກກາຌບຌັ ຘໍາ ຅າຌກາ຋ບຄ ຃ຌັ ກທາຌຌັໄ . ຑະງາ ບຌັ ເຈຽຈ ຋ໃ ຅ີ ະທໃ າຍໃ ໍຘໍາ຃ຌັ ແຈຘໄ ໍາຖຍັ ຽ຅າ຺ໄ ຌາງຏູເໄ ນງໃ ຽໝບື ຌຈໃ ຄັ ບາຈງາຑໃ ນໍ ົທຄຽປາ຺ ຌ.ີໄ (ຄທກໜາໄ ເຘໃ ຅າຌກາ຋ບຄ) ຒັຄຽຍໃ ຄິ ຈູໝໃ ຒູ ັຄແຈຍໄ ໃ ໍຽຓງຽປາ຺ ຽທາ຺ໄ ? ຓຌັ ຉຄັໄ ຍໃ ໍປູຽໄ ຓໃ ບື ຃ຄີ ທໃ າຽປາ຺ ຓງີ ຈ຺ ຅າຌກາ຋ບຄ ຘກັ ຑຼຄເຈ. ຽບາ຺ ຾ຉໃ ບາຈງາຑໃ ໍ຅ະຽທາ຺ໄ ຾ຖທໄ ຂາໄ ຌບໄ ງເຌຽຖໃ ບື ຄຆຈືໄ ຌິ ຌ.ີໄ ຊາໄ ງາຑໃ ໍຍໃ ຆໍ ືໄ ຽຂາ຺ ກ຅ໍ ະຂາງເນຏໄ ູເໄ ໝໃ ຾ຉໃ ຑະງາ ຌາຄຽຑງ ຂາໄ ຌບໄ ງ຃ຈິ ທໃ າ ຅ໃ ຄັ ເຈບາຈງາຑໃ ໍກ຃ໍ ຄ຺ ຅ະ຃ຈິ ກຌິ ຾ໜຄ ຉາຓຑາງນົຄັ ຾຋຾ໄ ຖທໄ . ຅ະແຎນາຈຌິ ຋າຄ ຑະງາ ເຈກທາໄ ຄ຃ຈື ຌິ ຉບຌຌຖີໄ າ຃າກຊໍ ກື ໂ. ບກີ ຎະກາຌ ໜໃ ຄຶ ຊາໄ ງາຑໃ ໍຍໃ ໍຆຽືໄ ຂາ຺ ກໍ຅ະທໃ າງາຑໃ ໍຍໃ ໍຓຽີ ຄຌິ ຅ະຍໃ ໍ ຅າຌກາ຋ບຄ ຽຘງຎຼຍຽຂາ຺ ຍໍ ບາຈງາຑໃ ໍນທົ ຄ ຂາໄ ຌບໄ ງ? ຌາຄຽຑງ ຌຌັໄ ຉ!ິ (ຖຸກຂຌຶໄ ) ບຌັ ທໃ າຌາໍ ຽຓງຌຓີໄ ຌັ ຿ຖຈຍໃ ໍປູຽໄ ຓໃ ບື ຽຑໃ ບື ຐັຌນງຄັ ຿ຖຈຍໃ ໍປູປໄ ບຈຆຽິ ປຈັ ຽບາ຺ ໜາໄ ຽບາ຺ ຉາ຅ໃ ຄັ ທໃ າ ຓຌັ ຍໃ ປໍ ູທໄ ໃ າກຌູ ຽີໄ ຎັຌບາຈງານທົ ຄຍໃ ໍ? (ຽທາ຺ໄ ຏູຈໄ ຼທ) ຽຎັຌຌາໍ ຍກັ ຉາງຈຍັ ຌນີໄ ົະ ຓຌັ ຓາງທ຺ ະຓາຽງງີໄ , ຏທ຺ ຿ຉຆຍາໄ ງຈ຺ ຾ຈໃ ຃ຌັ ຽຂາ຺ ຽທາ຺ໄ ຽຖໃ ບື ຄ ຽຑໃ ຌິ ຅ະ຅ຍິ ນາງຌຌັໄ ຓຌັ ຅ໃ ຄັ ຾ຓໃ ຌແຎຌາໍ ຽຂາ຺ ແທ. (ຽທາ຺ໄ ເນ຅ໄ າຌກາ຋ບຄ)ແຎຽ຋າະຽປາ຺ ຽທາ຺ໄ ແຎນົາງຽຘງຽທຖາ. ຃ຌັ ຑໍ຋ຌັ ຽປຈັ ນຌຄັ ຘຆື ຂືໄ າງກ຅ໍ ະຽປຈັ ເນ຾ໄ ຖທໄ ແຎຘະ. (ຖຸກຂຌຶໄ ) ຾ຓໃ ຌ຾ຖທໄ ຂາໄ ຌບໄ ງ. ບາຈງາ຾ຓໃ ຂາໄ ຌບໄ ງຂໍຖາແຎກໃ ບຌ. ຍໃ ຎໍ າກຽປຈັ ໜາໄ ປາໄ ງນຍົັ ຉາຆຄັ ). ຆຸຈ຋ີ 3 ຌາຄຽຑງ ຿ບງໄ ! ກກູ ໍຓາໜໃ າງ຃ຌ຺ ຽຎັຌຍາໄ ງຈ຺ ຽຈ! ຉຄັໄ ຾ຉໃ ກ຾ີໄ ຉໃ ກໃ ບຌກໍງຄັ ຍໃ ໍຽຎັຌ຅ໃ ຄັ ຆ.ີໄ ຍາຈແຈຂໄ ຌຶໄ ງຈ຺ ຂຌຶໄ ຘກັ ຽຎັຌຽ຅າ຺ໄ ຍາໄ ຌຘະຑາຌຽຓບື ຄຓາຌຽີໄ ຖງີ ຖຓື ຃ຄີ ແຎຓຌັ ຽຎັຌຌໍາ ຅າຌກາ຋ບຄຌຖີໄ ະ, ບຌັ ຽຑໃ ຌິ ນຌັໄ ກະຈາງຊກື ຽຂາ຺ ງທ຺ ະຽຂາ຺ ຽດີງໄ ຽ຋ໃ າ຺ ເຈ຾ປຄຓຌຶ ຾ປຄຓຌັ ຂຌຶໄ . ຽກຌີ ກບູ ຸກເ຅ຽຈ! ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ (ຽຂາ຺ໄ ຓາ) ງາ຾ຓໃ ຽຎັຌນງຄັ ຘຄັ ຓາຽປຈັ ໜາໄ ຽຘາ຺ໄ ຾຋ຓໄ ຌືໄ ?ີໄ . ຌາຄ ຽຑງ ໜາໄ ຽຘາ຺ໄ ຖະຉິ ບຸກຌໍາຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ຍາໄ ງຈ຺ , ຆໍາໄ ຑຈັ ຊກື ຃ທາຓງທ຺ ະຽງາ຺ໄ ຍກັ ຅າຌກາ຋ບຄບກີ ຾ຖທໄ . ຆໃ ທຄຓາໄ ຖູກຍໃ ປໍ ູຽໄ ຓໃ ບື ນທະຽຑໃ ຌິ ຑາກຌັ ແຎຆຈືໄ ຌິ ຓາຽປຈັ ຃ບກຓາໄ , ຓາຽປຈັ ຽຈໃ ຌີ ຆໃ ທຄຓາຑຸຌໄ ຽຌ.ໄ ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ (ຌໃ ຄັ ຖຄ຺ ) ຾ຓໃ ກນໍ າໄ ຓຽຑໃ ຌິ ຾ຈໃ ຽຈ.ໄ ຽຑໃ ຌິ ຆຆິ ຓືໄ າຽປຈັ ນງຄັ ? ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 179

ຌາຄ ຽຑງ ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ນາໄ ຓຍໃ ໍນາໄ ຓກ຅ໍ ຌ຺ ທໃ າຏຈິ ກຌັ ຾ຖທໄ ກ຅ໍ ໃ ຄຶ ຖຄ຺ ຽປບື ຌແຎນຌັໄ ຾ຖທໄ , ຽຑໃ ຌິ ຍໃ ຓໍ ຒີ ັຄ຃ທາຓ ຽປາ຺ ຅ກັ ດໃ າຄ ຊາໄ ຽທາ຺ໄ ຃ທາຓກ຅ໍ ະກທາໄ ຄຽຓບື ໜາໄ ບາໄ ຽຓບື ເຌຌຌັໄ ຌະ. ຉຄັໄ ຾ຉໃ ຾ຓໃ ຾ງຓໄ ບບກຽຖໃ ບື ຄ ຅ະ຃ຈິ ຾ຉໃ ຄ຾ຎຄ ເນຖໄ ກູ ຽຎັຌດາໄ ທຽຎັຌຽປບື ຌຌຌັໄ ຽຑໃ ຌິ ກຍໍ ໃ ໍຽບາ຺ ນທ຺ ກຍັ ຌຍັ ຆາ຾ຓໃ , ຆໍາໄ ຍໃ ໜໍ ໍາງຄັ ກາໄ ທງຄັ ຿ກຈຍໃ ໍຘຓ຺ ໜາໄ ຘຓ຺ ຉາຍໃ ຘໍ ຓ຺ ງຈ຺ ຘຓ຺ ຘກັ ຽຑໃ ຌິ ຍກັ ຅າຌກາ຋ບຄ ຓຌັ ຅ະ຃ຈິ ຖາໄ ຄ຃ຈິ ຏາຌ຿ຉດໃ ູກງໍ ຄັ ຍໃ ປໍ ູຽໄ ຓໃ ບື ຃ຄີ . (ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ຋ໍາ຋ໃ າ຿ຘກຽຘາ຺ໄ ຾ຖທໄ ຽຄງີ ໜາໄ ຂຌຶໄ ດາກຖຓ຺ ຌາໍ ຾ຓໃ ຾ຉໃ ຽນຌັ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຽຂາ຺ໄ ຓາກໃ ບຌ). ຆຸຈ຋ີ 4 ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ງາ຾ຓໃ ຃ໃ ບງ຅ະຽຖຌີ ຈດີ ໃ ູຉ?ິ ຂາໄ ຌບໄ ງ. ຌາຄ ຽຑງ ງຄັ ຃ໃ ບງຘະຍາງຈຈີ ບກ, ຽຆຌີ ຌໃ ຄັ ຋າໄ ທ ໜ຅ູ ຌັ , ຽ຅າ຺ໄ ແຎເຘ຅ໃ ຄຶ ຍໃ ໍຽນຌັ ຓານົຌິໄ ຑ຾ີໄ ຉໃ ກໃ ບຌຽ຃ງີ ຓາດໃ ູຘໃ ູ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຓ.ືໄ ຌາຄ ຽຑງ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ທາຌຌີໄ ຂາໄ ຌບໄ ງບບກແຎຽຍໃ ຄິ ຌາ. ຽ຅າ຺ໄ ແຎຌານທະ? ຽຎັຌ຅ໃ ຄັ ເຈຽຂາ຺ໄ ຌາຄາຓ຾ຈໃ ຍໍ? ຽຎັຌຉາຆແິ ຈດໄ ໃ ແູ ຈກໄ ຌິ ຍໍ?ເກຆໄ ກິ ໃ ຼທ຾ຖທໄ ນທາ? ຄາຓຑຘໍ ຓ຺ ຃ທຌຈບກງາ຾ຓໃ ຽຉຓັ ຋ຐີ ຺ຌຉກ຺ ນາົໄ ຃ຆື ແິ ຈຖໄ ຸງຌາໍໄ ກໃ ຼທຽຉຓັ ຋ໃ ຾ີ ຖທໄ . ຌາຄ ຽຑງ ຉາຓຖກູ ກະທໃ າ຅ະແຈນໄ າົ ງຎາຌເຈ? ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຽຎັຌ຾ຉໃ ຍຸຌຈບກຆແິ ຈ຾ໄ ຉໃ ຘຓ຺ ຃ທຌ຅ກັ ຑຌັ ໜໃ ຄຶ ຑຌັ ຎາງຌ຃ີໄ ຅ື ະຍໃ ໍຏຈິ . ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຿຋!ໄ ຃ຌັ ບາໄ ງແຈຽໄ ຂາ຺ໄ ນົາງຎາຌຌຎີໄ ັຌຌບໄ ຄກຌິ ຅ກັ ກທຼຌ຾ຈໃ ຽຌ.ີໄ ຎີຌຌີໄ ບໄ ຄຓາດໃ ູເໝໃ ຌາກໍຍໃ ໍ຋ຌັ ແຈໄ ຽປຈັ . ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຊາໄ ຉບໄ ຄກາຌກແໍ ຈ຿ໄ ຖຈ຾ຖທໄ , ຍໃ ໍທໃ າ຾ຉໃ ກທຼຌຈຼທຈບກ຅ະຽບາ຺ ໝຈ຺ ກໍຆເິ ນ.ໄ ຾ຉໃ ທໃ າຽຂາ຺ໄ ຌຊທໄ ຓ ຓຌັ ຾ຂຄເຈ. ຌາຄ ຽຑງ ຑຸຌໄ ຌະ! ດາໄ ຌ຾ຉໃ ຾ກຓນົາງ຿ຖຈຽທາ຺ໄ ຖຈັ ແທກໄ ໃ ບຌຍໍ? ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຍໃ ໍ຾ຓໃ ຌ຅ໃ ຄັ ຆຌັໄ ຈບກຂາໄ ຌບໄ ງ. ຂາໄ ຌບໄ ງຽທາ຺ໄ ຉາຓ຃ທາຓຽຎັຌ຅ຄິ . ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຖາທນາກດາໄ ຌ຾ຉໃ ຾ກຓຖາທນຌັໄ ຾ຖທໄ ບາໄ ງໜ຅ູ ຌັ ຌ.ີໄ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຽກຌີ ຆໃ າຄຽທາ຺ໄ ຍາຍຂາໄ ຌບໄ ງຌງໍໄ າ຾ຓໃ (ຓຈິ ດໃ ູ຃າທໜໃ ຄຶ ) ບາຈງາຑໃ ໍແຎເຘ຃ຍື ໃ ໍແຈງໄ ຌິ ຘຼຄຎາກຽຑໃ ຌິ ? ຌາຄຽຑງ ຽຑໃ ຌິ ຍໃ ໍດໃ ູຽຑໃ ຌິ ແຎຆຈືໄ ຌິ ຑຸຌໄ ຽຌ.ໄ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຆຈືໄ ຌິ ! ຈຌິ ບຌັ ເຈຂາໄ ຌບໄ ງ? ຌາຄຽຑງ ຆຈືໄ ຌິ ຽປຈັ ຃ບກຓາໄ , ຽປຈັ ຽຈໃ ຌີ ຆໃ ທຄຓາໄ ຽຑໃ ຌິ ຉິ ຅າຌກາ຋ບຄຉທໆາຑາແຎ. ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຿຋!ໄ ຍໃ ຾ໍ ຓໃ ຌເນ຅ໄ າຌກາ຋ບຄຉຓ຺ໄ ບກີ ຾ຖທໄ ຍໃ ໍບາຈງາຑໃ ໍຌ?ີໄ ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຃ຆື ຾ິ ຓໃ ຌ຾ຖທໄ , ງາຓເຈຖາທກໃ ຓໍ າຘາບຘິ ໍາບບງຽຑໃ ຌິ ຽຖບືໄ ງໂຌະ ຅ກັ ທໃ າຖາທຽຎັຌບໃ ນີ ງຄັ ຍຸ? ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 180

ຌາຄ ຽຑງ ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຖູກງຄັ ຍໃ ໍ຋ຌັ ປູກໄ ຌ຺ ບຸ ຍາງຓຌັ ຽ຋ໃ ບື ນທາ? ຾ຓໃ ຌຓຌັ ຉຄັໄ ຾ກຄໄ ຓາງທ຺ ະຓາຽງງີໄ ຽຑໃ ຌິ ເນຉໄ ໃ ຌື ງຈ຺ ຉໃ ຌື ຘກັ ະຍໍ! ຽປຈັ ຅ໃ ຄັ ເຈ຅ໃ ຄິ ຆ຾ິ ງກຍກັ ຅າຌກາ຋ບຄຌບີໄ ບກ຅າກຽຑໃ ຌິ ແຈ?ໄ ໜ຅ູ ຌັ ຃ຈິ ຆໃ ທງ຾ຓໃ ຾຾ຈໃ ຾ຓ.ໄ ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຾ຓໃ ຌ຾ຖທໄ ຽຑໃ ຄິ ບາໄ ງ ໜ຅ູ ຌັ ຃ຈຶ ຆໃ ທງ຾ຈໃ ຋ບໄ ຌ. ຍຸຌ຃ຸຌບາໄ ງຌຌັໄ ຍໃ ໍຖຓື ຈບກ. ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ (ຉບຍຌາຄ ຽຑງ) ຿ຈງຂາໄ ຌບໄ ງ຅ະຑ຅ິ າຖະຌາແທໂຌ຾ີໄ ຖທໄ . ຌາຄ ຽຑງ ຂເໍ ນຽໄ ບາ຺ ເ຅ເຘໃ ນາົ ງໂ຋ບໄ ຌ! ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ (຾ຖຽນຌັ ງາຑໃ ໍ ຾ຖະ ຅າຌກາ຋ບຄກໍາຖຄັ ຅ະຂຌຶໄ ຽປບື ຌຓາ) ບາຈງາຑໃ ໍຓາ຾ຖທໄ ຂາໄ ຌບໄ ງຂໍຖາກໃ ບຌ (ງກ຺ ຓແື ນທໄ ຌາຄ ຽຑງ). ຌາຄ ຽຑງ ຽຆຌີ ຽຓບື ຈຽີ ຋າະ. ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ບາໄ ງຖາແຎກໃ ບຌຽຈ.ີ ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ບາໄ ງ຅ໃ ຄ຺ ແຎຈ຋ີ ບໄ ຌ (຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ບບກແຎ) ຌາຄ ຽຑງ ຘຸທຌັ ຋ບຄຽບງີໄ ! ຘທາງ຾ຖທໄ ເນຖໄ ູກແຎຓໃ າຽຂາ຺ໄ ຓໃ າຌາໍໄ ຽປຈັ ຾ຖຄຽປຈັ ຄາງຆາຉຖີ ກູ . ຑະງາ ຆຸຈ຋ີ 5 ຅າຌກາ຋ບຄ ຑະງາຘາໍ ຓະຖຈິ ຾ຖະ ຅າຌກາ຋ບຄຉາຓນຄົັ ກຌັ ຽຂາ຺ໄ ຓາ ຑະງາ ຈເີ ຅຾ຖທໄ ຍາຈຌ.ີໄ ແຈຘໄ ຓ຺ ຓກັ ຘຓ຺ ນທຄັ ຾ຖທໄ . ຈຌິ ຋ໃ ຽີ ປາ຺ ຆຌືໄ ຅ີໄ ໃ ຄັ ຾ຓໃ ຌແຈຊໄ ກື , ຂບໄ ງ ຃ຈິ ດາກຉໃ ໍຽຂາ຺ ຾ຉໃ ຂບໄ ງຍໃ ໍຉໃ ຑໍ ຌັ ນາໄ ຂບໄ ງກຆໍ ຿ືໄ ຖຈ ຽຑາະດາໄ ຌຽຂາ຺ ຈຊູ ູກທໃ າຽປາ຺ ຽຎັຌ຃ຌ຺ ຅ຌ຺ ຅ະຽຘງກຼຈຉງິ ຈ຺ . ຾ຓໃ ຌ຾ຖທໄ ຂບຄຽຖກັ ໂຌບໄ ງໂ ຍໃ ໍ຃ທຌ຅ະຉໃ ໍ຅ະ຿ບຓ ຃ຌັ ຆຌັໄ ຓຌັ ຅ະຘຓ຺ ໜາໄ ຘຓ຺ ຉາຍໍ? ຓຌັ ຅ະ ຽຘງງຈ຺ ຽຘງຘກັ ບາຈງານທົ ຄຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ ຾ຖທໄ . (ນທ຺ ) ຂບໄ ງກ຃ໍ ຈິ ທໃ າ຅ໃ ຄັ ຆຌັໄ ຾ຖທໄ ຅ໃ ຄຶ ຍໃ ໍຉໃ ໍ຿ບຓ (ດໃ າຄຎໃ ິຌນົຄັ ເຘໃ ຎະຉູຽຂາ຺ໄ ຑຓ຺ ຑກັ ຈຽີ ຂາ຺ໄ ຓາກຍັ ຋ຈິ ຾ປຈຑາກຌັ ຌໃ ຄັ ຖຄ຺ ແນທໄ ) ຑຓ຺ ຑກັ ຈີ ງຄັ ຃ໃ ບງ຅ະຽຖຌີ ຈງີ ານາົ ຌ. ຑະງາ ຾ຓໃ ຌ຾ຖທໄ ຂບໄ ງຽຎັຌງານທົ ຄດໃ ູຽຓບື ຄຌແີໄ ຈຽໄ ຈບື ຌຎາງ຾ຖທໄ ຽ຅າ຺ໄ ຍໃ ໍປູຍໄ ໍ? ຑຓ຺ ຑກັ ຈີ ກໃແໍ ຈງໄ ຌິ ຾ຉໃ ຽຈກັ ຌບໄ ງຽທາ຺ໄ ກະໝບຄກະ຾ໝຄຖຸຄຍໃ ໍ຃ກັ ຽຑາະທໃ າຉຄັໄ ຾ຉໃ ນົາຌ຅າກຍາໄ ຌຽປາ຺ ແຎປໃ ໍາປຼຌ ຅ຌ຺ ແຈຽໄ ປຈັ ຖາໄ ຽປຈັ ກາຌ຅ຌ຺ ຓຖີ ູກຘາທເນງໃ ຑໍຽບາ຺ ຏທ຺ ຾ຖທໄ ຅ໃ ຄິ ຃ຌື ຓາຍາໄ ຌຽປາ຺ . ຖຸຄກໍ຅ໃ ຍື ໃ ໍ຃ກັ . ຿ບ!ໄ ຑະງາ ຽ຅າ຺ໄ ຌຓີໄ ຌັ ຾ຓໃ ຌຖູກບາໄ ງ຋ຈິ ຃າໍ ຓຏີ ທ຺ ຘາທ ຋ບຄຘີ ຍາໄ ຌຽນຌບື ຌຉີໄ ທາ ຉຄັໄ ຾ຉໃ ຖຸຄງຄັ ຽຎັຌກຸຓຓາຌ ຖຸຄ ຋ຈິ ຾ປຈ ກຍັ ຑໃ ໍຽ຅າ຺ໄ ກໃ ຽໍ ຃ງີ ແຈແໄ ຎ ຋າໍ ຓາ຃າໄ ຂາງປໃ ທຓໜາໄ ປໃ ທຓຉາກຌັ ດໃ ູ ຌຍັ ທໃ າຽຎັຌຘະນາງ ນົື ຽຎັຌຘໃ ຼທກຌັ ດໃ ູກທໍ ໃ າແຈ຿ໄ ບ!ໄ ຑໃ ໍຽກຌີ ຈບີ ກ຺ ຈເີ ຅ນາົ ຌຽບງີໄ ! ນາົ ຌແຈຽໄ ຎັຌຈຓີ ໜີ າໄ ຽຍໃ ຄິ ຾ງຄ຾ຓໃ ຎາໄ ຌາໄ ຘາທ຾ຈໃ ຽຌ.ີໄ ດໃ າຆູຽທາ຺ໄ ງາທນາົ ງຑໃ ໍຽຊາ຺ໄ ! ຾ຓໃ ຌຑທກຽ຅າ຺ໄ ຓາຓກີ າຌນງຄັ ຾຋ໂໄ ກ?ໍ (ກຓ຺ໄ ກາຍຖຄ຺ ) ຽຑໃ ຌິ ຑາຂາໄ ຌບໄ ງຌຓີໄ າຂາຍນທົ ຄບາຈງາຑໃ ໍ. ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 181

ຑຓ຺ ຑກັ ຈີ ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຋ຈິ ຾ປຈ ຑຓ຺ ຑກັ ຈີ ຖຸຄຑາຍກັ ຋ຈິ ຾ປຈຌຓີໄ າຂາຍຓານບົ ຄນົາຌຈທໄ ງ຃ະຈກີ ໃ ຼທຂບໄ ຄຽຖກັ ຌບໄ ງ (ຄທາກເຘໃ ຋ຈິ ຾ປຈ) ຓີ ຋ຈິ ຾ປຈ ຃ທາຓນບົ ຄຽຑໃ ຌິ ຾ຌທເຈກນໍ ົບຄຽຑໃ ຌິ ຘາຖູກຽບງີໄ ! ຑຓ຺ ຑກັ ຈີ (຋າໍ ຋ໃ າດາໄ ຌ ຾ຖະ ຽທາ຺ໄ ຍໃ ໍບບກຘຼຄ) ຂາໄ ... ຌບໄ ງ... ຓາ.. ຓາຂາຍນົທຄ ບາຈ...ບາຈງາຑໃ ໍ... ຓາຑໃ ຆໍ ຽິ ທາ຺ໄ ຉາຄຆະ. ຑະງາ (ຽທາ຺ໄ ກະຽຓກີ ະຓາ) ຂໍເນຑໄ ໃ ໍຽຊາ຺ໄ ຽທາ຺ໄ ຉາຄ຾ຈໃ ... ຃ທາຓຆນິ ົບຄຽຑໃ ຌິ ນຌັໄ ປຼຌແຈກໄ ຍັ ຎາກຓາ຾ຖທໄ ... ຋ຈິ ຾ປຈ ຓາປບຈຑຖີໄ ຓື ໝຈ຺ ຅ກັ ທໃ ານາງແຎ຋າຄເຈ... ຑຓ຺ ຑກັ ຈ:ີ ຍກັ ຋ຈິ ຾ປຈຌຓີໄ ຌັ ຓຈີ ຌິ ກກ຺ ຌາດໃ ູຍໃ ບຌໜໃ ຄຶ ຽຆໃ ຄິ ຓຌັ ແຈປໄ ກັ ຘາ຃ຸຓໄ ຃ບຄ຾ຉໃ ຽຆໃ ຌັ ຑໃ ໍ ຽຆຌັ ຾ຓໃ ຑຸ ຌໄ ຋ຄັ ຑະງາ ຽຎັຌຍໃ ບຌນໍຏຓີ ະຽນຘກັ ນົກັ ຌາຂບຄຓຌັ . ຃ຌັ ຓາປບຈຎີຌ຋ີໄ ຈິ ຅າໍ ຎີ ຍາໄ ຌເຉຽໄ ຖງີ ແຎໝາງຽບາ຺ ຈຌິ ຋ຈິ ຾ປຈ ຌຌັໄ ຘະຓາໄ ຄຽຑນຏໍ ຋ີ ຄັ ຅ຈູ ຽຖໃ າ຺ ຽຏາ຺ ນງາໄ ໝຈ຺ . ຾ຖທໄ ຍກັ ຋ຈິ ຾ປຈຌຓີໄ ຌັ ຓຌື ຉາຍໃ ໍຽນຌັ ຑໃ ຉີ ໃ ຉີ າຍໃ ໍຽນຌັ ຿ຉ ຑະງາ ... ຿ບໄ ນົຄ຺ ຃ທາຓ.... ຓຌື ຉາຍໃ ໍຽນຌັ ຑໃ ຉີ ໃ ຉີ າຍໃ ໍຽນຌັ ຌບໄ ຄຆຌັໄ ຈບກ຃ຈິ ຽນຌັ ຾ຉໃ ນົາຌຌ຾ີໄ ຖທໄ ຆຽິ ທາ຺ໄ ຆທິ ໃ າ ຑຓ຺ ຑກັ ຈີ ຋ຈິ ຾ປຈ ເນ.ໄ ຾ຖທໄ ຽ຅າ຺ໄ ຆເິ ນຂໄ ບໄ ງຽປຈັ ຅ໃ ຄັ ເຈເນ?ໄ ຃ຌັ ຍໃ ຈໍ ເີ ຅ກເໍ ນແໄ ຎຒບໄ ຄຉໃ ຘໍ າຌຑຸຌໄ ຉ.ິ ຑະງາ (ຽທາ຺ໄ ຘຼຄຘໃ ຌັ ) ຂາໄ ຌບໄ ງຍໃ ໍຓຽີ ຄຌິ ຅ະແຎຒບໄ ຄ ບຈຶ ດາກງາກ຾຃ຌໄ ຅ໃ ຄຶ ດາກຂເໍ ນງໄ າຑໃ ໍຽທາ຺ໄ ເນ.ໄ ຑຓ຺ ຑກັ ຈີ ຓຌັ ຍໃ ໍຒບໄ ຄ ຓຌັ ດາກເນຖໄ ູກປບໄ ຄ຋ຈິ ຅າໍ ຎີຓາຽທາ຺ໄ ຓາຘໃ ຄັ ຘບຌ຿ບຍຖຓ຺ ເນຘໄ ໃ ຄ຺ ຈຌິ ຃ຌື ຾ຖທໄ ກ຾ໍ ຖທໄ ແຎ. ຋ຈິ ຾ປຈ ຋ຈິ ຅າໍ ຎີ຾ຓໃ ຌເຏ? ຋ຈິ ຅າໍ ຎີ຾ຓໃ ຌ຾ນົຄໄ ຽບາ຺ ນງາໄ ຓາໄ ຂບຄ຋ໃ າຌ຋ະນາຌດໃ ູເຌຽຓບື ຄຌ຾ີໄ ຖທໄ . ຅ຘຌກາ຋ບຄ (ຉໃ ຌື ເ຅) ຂບໄ ງຍໃ ຆໍ ໃ າຄຆຽິ ທາ຺ໄ ຾ຖທໄ ຽຊາ຺ໄ ຽບງີໄ . ຓຌືໄ ຂີໄ ບໄ ງຓກີ າຌນົາງເນຽໄ ຅າ຺ໄ ຽຓບື ຘາກໃ ບຌ, ຓບືໄ ໃ ຌື ຅ໃ ຄຶ ຓານາຂບໄ ງເໝໃ . ຿ຈງ! ຽບາ຺ ຾ຉໃ ຖກູ ຾ຉໃ ນາົ ຌຆ຿ິ ຏຈ຾ຖທໄ . ຂໍເນງໄ າຑໃ ໍຽທາ຺ໄ ເນຽໄ ຎັຌກາຌຽຖກີ ຾ຖທໄ ແຎ຋ບໄ ຌ, ຈຌ຺ ນົາງດາໄ ຌຽຑໃ ຌິ ຅ະຓາຓາໄ ຄຽບາ຺ ປບຈຊຼຄແປໃ ຊຼຄຌາຂາໄ ຌບໄ ງບກີ . ຈຍີ ຈໍ ດີ າໄ ຌຓຌັ ຓາງາຈຽບາ຺ ປບຈຽຓງຂາໄ ຌບໄ ງ ຽບກີໄ ຆູ ຽິ ທາ຺ໄ ເນຈໄ ບກຓບືໄ ໃ ຌື ກໃ ບຌ. ຃ຌັ ຽຎັຌຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຖຸຄຆຖິ າຽຓບື ກໃ ບຌ, ຓບືໄ ໃ ຌື ຖຸຄ຅ະຓານາບກີ . ຖກູ ນົາຌແຈຽໄ ຎັຌຽ຅າ຺ໄ ຽຎັຌເນງໃ ຖຸຄກໍ ຈເີ ຅ນາົ ງ຾ຖທໄ , ຉຸຓໄ ຾ຓໃ ຎາໄ ຌາໄ ຘາທນົາຌຽບງີໄ (ຽທາ຺ໄ ເນ຋ໄ ຈິ ຾ປຈ) ຖາຽຑໃ ຌິ ຽ຋າະ. (ຎບໄ ຄ) ຿ບ!ໄ ຍກັ ຋ຈິ ຃ໍາຓຍີ ກັ ຘໃ ຼທຽບງີໄ ! ຓຄຶ ຉາງແຎກໃ ບຌຍໃ ຋ໍ ຌັ ຽນຌັ ຖູກຽນຌັ ຽຉາ຺ໄ ແຈງໄ ຈ຺ ແຈຘໄ ກັ ຽຎັຌຏູຈໄ ຓີ ໜີ າໄ . ຂາໄ ຌບໄ ງຂໍຖາງາຑໃ ໍແຎກໃ ບຌ. ຽຓບື ຈຽີ ຋າະ. (ຑຓ຺ ຑກັ ຈີ ຾ຖະ ຋ຈິ ຾ປຈຑາກຌັ ບບກແຎ ຾ຉໃ ຽຓໃ ບື ຽທຖາຑະງາ ຖຓ຺ ກຍັ ຑຓ຺ ຑກັ ຈີ ຾ຖະ ຋ຈິ ຾ປຈ ຌຌັໄ ຅າຌກາ຋ບຄ ງໃ າຄແຎຓາດໃ ູ຾຅ນບໄ ຄຽຍບືໄ ຄ ໜໃ ຄຶ ຋ຄັ ຾ຘຄຉາກຖິ ງິ າຈູຊູກຑທກຑຓ຺ ຑກັ ຈີ ຾ຖະ ຋ຈິ ຾ປຈຈທໄ ງ) ຽທາ຺ໄ ຌໍາແ຋ຌບກແ຋ຌາ ຓຌັ ຉຄັໄ ຍໃ ໍປູ຅ໄ ກັ ຊບໄ ງ຅ກັ ຃ທາຓບໃ ນີ ງຄັ ຾຋ຖໄ ະ຾ຓ! ຽຊາ຺ໄ ນທ຺ ຄບກນທ຺ ຂາທກໍ ງຄັ ຍໃ ໍປູຽໄ ທາ຺ໄ ຌຽ຅າ຺ໄ ຌາໍ ຌາງນງຄັ ! ບາຈງານົທຄ຾຋ໂໄ ຓຌັ ກໍງຄັ ປບໄ ຄທໃ ານົາຌ ຾ຖະ ຖູກຘໃ ຼທ ຾ຖະ ດໃ າຄ ຌຌັໄ ດໃ າຄຌປີໄ !ື ຃ຌັ ຾ຓໃ ຌຎາຄຍູປາຌຽຂາ຺ ຿ຖຈຽບາ຺ ແຎຉຈັ ຃ໍຊຓິໄ ຾ຉໃ ທໃ າ ງາຑໃ ໍຌເີໄ ຅ຈຽີ ນົບື ຽກຌີ ຘຓ຺ ຓຍີ ຸຌ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 182

ຑະງາ ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຅າຌກາ຋ບຄ ກຸຘຌ຺ ຽຎັຌບາຈງານົທຄ຾຋ໂໄ ຖະຽຌາະ (ຑະງາຈເີ ຅ນທ຺ ) ຓຌືໄ ຓີໄ ຍີ ຸຌດໃ ູຍາໄ ຌຘແີ ຃ຂາໄ ຌບໄ ງ. ຽປາ຺ ຑາກຌັ ຑະງາ ແຎຽ຋າະ ບາຈງາຑໃ .ໍ ຅າຌກາ຋ບຄ ແຎກແໍ ຎຉ.ິ ຓຌືໄ ຂີໄ ບໄ ງຆໃ ຌື ບກ຺ ຆໃ ຌື ເ຅຃ຑື ຍ຺ ຂບຄຆບຍເ຅຿ຖຈຈບກ. ຃ຌັ ບາຈງາຑໃແໍ ຎ຋າຄເຈຓຌັ ນາກຖທງ຿ຖຈ຾ຖທໄ ຃ຌັ ຏູຘໄ າທປບໄ ຄ຿ຖຈທໃ າ “ບາຈງາຑໃ ໍ! ບາຈງາຑໃ ໍ” ຍາຈບາຈງາຑໃ ຿ໍ ຖຈຍໃ ໍຽນຌັ ທໃ າຽຂາ຺ ຾ຓໃ ຌຖູກງາຑໃ ໍຓ຾ີ ຉໃ “ນົາໄ ໂ! ຃າໍໍໂ!” ຍະຽກຌີ ຿ຑຈຘະ຾ຖທໄ ບາຈງາຑໃ ຌໍ ຏີໄ ູເໄ ຈກຆໍ ຽິ ບາ຺ ຽຎັຌຽຓງໝຈ຺ ຘາຍໍ? (ນທ຺ ) ຅ໃ ຄັ ຆຌັໄ ຾ຖທໄ ຽ຅າ຺ໄ ຖຓື ຾ຖທໄ ຍໃ ໍທໃ າຂບໄ ງຽຎັຌບາຈງານທົ ຄ? ຆຖິ ຓື ຅ຄັ ເຈກງໍ ຄັ ທໃ າບາຈງານົທຄ, ບາຈງານທົ ຄດໃ ູຌຽີໄ ຈໄ (ຑະງາ຅ຍັ ຽບາ຺ ນຓທກ ຾ຖະ ແຓ຃ໄ ບໄ ຌ) ແຎ ຽ຋າະຂາໄ ຌບໄ ງຓຌັ ຆ຃ິ ໍາ.(຾ຖທໄ ກຽໍ ຖງີ ຑາກຌັ ບບກແຎ) ຆຸຈ຋ີ 6 ຌາຄຘຸທຌັ ຋ບຄ (ຽຂາ຺ໄ ຓາ຅ຍັ ດໃ ູຎັຈຽປບື ຌຓຼໄ ຌຽ຃ໃ ບື ຄ) ຽຓາ຺ ຓທ຺ ຾ຉໃ ຽປຈັ ດໃ ູຽປຈັ ກຌິ ນົາງຽປບື ຌກໍຍໃ ໍ຋ຌັ ແຈຎໄ ັຈແຈໄ ກທາຈ. ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ (ຽຂາ຺ໄ ຓາຘໃ ບຄຑຸ ຌໄ , ຘໃ ບຄຑ຾ີໄ ຖທໄ ຽທາ຺ໄ ) ຘຸທຌັ ຋ບຄ ບາໄ ງຖຓື ກບກດາຌະແຎປບຈເກຍໄ າໄ ຌ຾ຖທໄ ຅ໃ ຄຶ ປູຽໄ ຓໃ ບື . ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ບາໄ ງຽບາ຺ ແທເໄ ຘ? (ຆບກຑຸຌໄ , ຆບກຂ)ີໄ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ (ຽປຈັ ຉຉິ າຄຆບກ) ຿ບງໄ ! ຍໃ ຽໍ ນຌັ ກດໍ ໃ າຽ຋າະ (ຉຍ຺ ຊຄ຺ ຽຘບືໄ ) ປທາໄ ງ! ດໃ ູເຌຊຄ຺ ຽຘບືໄ ຑຽີໄ ຌ ຄຄ຺ ! ນົຄ຺ !.... ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຌບໄ ຄຉກ຺ ເ຅ໝຈ຺ ທໃ າກຍັ ກບກດາບາໄ ງຆຽິ ຘງ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ (຋າໍ ຋ໃ າ຅ະບບກແຎ຾ຖທໄ ກຍັ ຃ຌື ຓາ) ຌຘີໄ ຸທຌັ ຋ບຄ ຍໃ ໍ຾ຓໃ ຌບາໄ ງຖຓື ບໃ ນີ ງຄັ ຈບກ. ບາໄ ງຉຄັໄ ຃ຌື ຓານາ ຌບໄ ຄຆໃ ໂື ຌຖີໄ ະບາໄ ງດາກຽທາ຺ໄ ຌາໍ ຌບໄ ຄ຅ກັ ຃ທາຓໜໃ ຄຶ . ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ບາໄ ງຓ຃ີ ທາຓນງຄັ ກຽໍ ຆຌີ ຽທາ຺ໄ ຓາ຾ຓ,ໄ ຌບໄ ຄຈເີ ຅ຒັຄບາໄ ງດໃ ູຘະຽໝ.ີ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຌຌີໄ ະ, ຃ທາຓຓກັ , ຃ທາຓປກັ ຋ໃ ບີ າໄ ງຓຉີ ໃ ໍຌບໄ ຄຌ຾ີໄ ຓໃ ຌຘຸຈເ຅຾ຖທໄ ຍໃ ໍຓຽີ ທຖາ຅ກັ ຽ຋ໃ ບື . ຌບຌກໍ຃ຈິ ນາຌບໄ ຄຌໃ ຄັ ກຖໍ ະຽຓຽີ ຊຄິ ຌບໄ ຄ. ຃ຌັ ບາໄ ງຍໃ ແໍ ຈຌໄ ບໄ ຄຓາຽຎັຌ຃ໃ ູຆທີ ຈິ ບາໄ ງ຃຅ື ະຽຎັຌຍາໄ ແຎຘະຈບກ. ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຌບໄ ຄກ຃ໍ ກື ຌັ ນຌັໄ ຾ຖທໄ , ຾ຉໃ ຊາໄ ທໃ າບາໄ ງປກັ ຌບໄ ຄ, ຌບໄ ຄປກັ ບາໄ ງ ຽ຋ທະຈາກໃ ຅ໍ ະກະຖຸຌາຑທກຽປາ຺ ຾ຈໃ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຉທໃ າ. ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ກຈໍ າງ຾ຖທໄ ,ບາໄ ງດາໄ ຌບາຈງາຑໃ ຌໍ ບໄ ຄນຌັໄ ຉ,ິ ດາໄ ຌຽຑໃ ຌິ ຍໃ ໍຽຉຓັ ເ຅ກຍັ ບາໄ ງ,ຽຑາະບາໄ ງຍໃ ໍຽຎັຌຽ຅າ຺ໄ ຽຎັຌ ຌາງຍໃ ຓໍ ງີ ຈ຺ , ຍໃ ຓໍ ຘີ ກັ ຃ຽື ຑໃ ຌິ ຽຎັຌ຾ຉໃ ຑໃແໍ ປໃ ຑໃ ຌໍ າຖາໄ ໂຽຑໃ ຌິ ຆິ ຽບາ຺ ຍໃ ໍ? ຑໃແໍ ປໃ ຑໃ ໍຌາກຉໍ າຓ຾ຖທໄ , ກາຌຏທ຺ ຽຓງຽຄຌິ ຋ບຄຽຂາ຺ໄ ຂບຄ ນົື ງຈ຺ ຊາຍຌັ ຈາຘະເຈຽຈ຅ໄ ະຈຽີ ຋ໃ າ຺ ຃ທາຓ ປກັ ຃ທາຓ຾ຑຄກຌັ . ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 183

຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ກໍປູທໄ ໃ າ຾ຖທໄ “ຌບໄ ຄຖະ຾ຓໃ ຌຽຆບືໄ ແກໃ ຾ກທໄ ຎະຘຄ຺ ຉໃ ໍ຾ຉໃ ຃ຌື ຃ໍາ ບຌັ ຾ຓໃ ຌ຾ຌທ຋ທາງຉໃ ໍຽບາ຺ ຍໃ ໍຓແີ ຈໄ ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄຽປງີໄ ” ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ . “ຌບໄ ຄຍໃແໍ ຈນໄ ງໍໄ ຌບໄ ງໜໃ ໍຘະກຸຌຘູຄ ຑດໍ າກງ຋ໍ ຌູ ນທ຺ ຍໃ ບໍ າຈຎ຺ຄຖຄ຺ ແຈງໄ ງໍ ກ຺ ຂຌຶໄ ຑຼຄຉາງຄັ ທໃ າຉໃ ໍາງໍ ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ງກ຺ ຂຌຶໄ ຑຼຄຖທີໄ ແທຖໄ ໃ ຾ໍ ງຄ”. ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ກປໍ ູທໄ ໃ າ຾ຖທໄ ບາຈງາຑໃ ຽໍ ຑໃ ຌິ ຍໃ ໍທໃ າ຅ໃ ຄັ ຆຌັໄ ຉ.ິ ຽຑໃ ຌິ ຊກື ຃ທາຓງທ຺ ະ ຃ທາຓຽຆາ຺ໄ ຂບຄ຅າຌກາ຋ບຄ ຽຑໃ ຌິ ຿ຖຈຓຓື ຌີ ຂຌຶໄ ຋ຸກຓ.ືໄ ຽຑໃ ຌິ ຆນິ ົຼທຽນຌັ ຽ຋ໃ າ຺ ຿ຉຓຈ຺ ຍໃ ໍຍຸຌ຃ບື າໄ ງຌ!ີໄ ຌບໄ ຄກໍບຸກຌໍາ຅າຌກາ຋ບຄຌ຾ີໄ ຖທໄ ຽປຈັ ຅ໃ ຄັ ເຈບາຈງາຑໃ ໍ຅ໃ ຄິ ຅ະປູຽໄ ຓໃ ບື ຃ຄີ ທໃ າ ຓຌັ ຉຄັໄ ຾ກຄໄ ງທ຺ ະຽງາ຺ໄ ຽຑໃ ຌິ ເນຽໄ ຑໃ ຌິ ຉໃ ຌື ງຈ຺ ຉໃ ຌື ຉທ຺ ນຌັໄ ຌາ? ຊາໄ ຌບໄ ຄນາກຉກ຺ ຖຄ຺ ຌາໍ ບາໄ ງບໃ ນີ ົີ ບາໄ ງ຅ະທຽິ ຃າະຆບກນາຆໃ ບຄ຋າຄເນຽໄ ຑໃ ຌິ ຽຆໃ ບື ທໃ າ ຅າຌກາ຋ບຄຉຄັໄ ຾ກຄໄ ຽປຈັ ເນຽໄ ຑໃ ຌິ ຉໃ ຌື ງຈ຺ ຉໃ ຌື ຘກັ ຆໃ ໂື . ຌບໄ ຄຆຽິ ນຌັ ຈຌີ າໍ ບາໄ ງຍໃ ໍ? ກາງທໃ າ຾ຖທໄ ! ຃ຌັ ຽຎັຌຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຅ໃ ຄັ ເຈຽປາ຺ ກ຃ໍ ຄ຺ ຅ະແຈກໄ ຌັ ຽຎັຌ຾ຌໃ . ຆຌັໄ ຽປາ຺ ກໃ ຓໍ າຘາຍາຌຉໃ ໍກຌັ ຘະ (຾ຖທໄ ຽຖງີ ດືຌປຼຄກຌັ ປບໄ ຄ). ຽຑຄ “຾ຂກນຌຄັ ” \"ຽປາ຺ ຋ຄັ ຘບຄ ໝາງ຅ໃ ບຄຽຎັຌ຃ໃ ູນຓຌັໄ ຅ະປກັ ກຌັ ຽ຋ໃ າ຺ ເຈຍໃ ໍໜໃ າງ຾ໜຄ ຂໍຽ຋ທາບາຖກັ ຽ ຎັຌນກົັ ຊາຌ ຾ຖະ ຍຌັ ຈາຌ ເນແໄ ຈກໄ ຌັ ຘຓ຺ ນຓຌັໄ ໝາງ” ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຽຖໃ ບ຺ ຄບາຈງາຑໃ ໍຌຌັໄ ບາໄ ງ຅ະຽບາ຺ ເ຅ເຘໃ ຅ຌ຺ ແຈໄ (ຽທາ຺ໄ ຋ຄັ ຊບຈ຾ນທຌເນຑໄ ບໄ ຓ)ບາໄ ງຂໍ ຐາກ຃ທາຓ ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ປກັ ຃ທາຓ຾ຑຄຌແີໄ ທກໄ ຍັ ຌບໄ ຄ. (ປຍັ ຽບາ຺ ຾ນທຌ) ຈເີ ຅຾ຖທໄ ບາໄ ງຽບງີໄ ຂໍບາໄ ງ຅ໃ ຄ຺ ຃ຈິ ຑ຅ິ າຖະຌາ຋ບໄ ຌ, ຘໃ ທຌ຾ນທຌຌຌີໄ ບໄ ຄ຅ະ ກບຈແທ຋ໄ ຸກຽຆາ຺ໄ ຾ຖຄ. ຖາຽຓບື ກໃ ບຌຽຌຌີໄ ບໄ ຄ. ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຽຆຌີ ແຎຈ຋ີ ບໄ ຌ຾ຖທໄ ຃ຈິ ປບຈຌບໄ ຄ຾ຈໃ ຽຌີ (຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຈເີ ຅ຖໍາບບກແຎ) ຖາໍ ຃ບຌຘະນທຌັ ຍຈັ ຌຑີໄ ໃ ີຆງິ ກ຺ ງໃ າຄງາໄ ງ ຉາຓ຋ໃ ີຊະຌຌ຺ ນົທຄຖຼຍຖໍາ຾ຖ຾຃ຓຂບຄ ຽຎໃ ຺າ຾ຎຌຘະຽ຋ີຌກທາໄ ຄປຼຓຍໃ ໍຽນຌັ ຘາງຘບໄ ງຘາງ຿ງຌງຄັ ຂະຓໃ ທຌຽນຌັ ຾ຉໃ ຑູຽຓກຂຌັໄ ຂທາຄຒາໄ ຘໃ ບຄຍໃ ໍຽນຌັ ຌບໄ ຄຽປງີ . ນທົ ຄ຋າຄຑະຌາຄຌບໄ ຄ ຽນຌັ ຾ຉໃ ຃ທຌັ ກຸຓໄ ດໃ ູ ຽນຌັ ຾ຉໃ ຒາໄ ກໃ ຸຓກທໄ ຓຑະຌາຄ ຌບໄ ຄຽຖໃ າ຺ ຍໃ ໍຽນຌັ ຃ຈິ ດາກຐາກ ຈບກແຓ ໄ ຌາໍ ບາກາຈກາຄນາທ ຂບຄຍໃ ໍຓທີ ຌິ ງາຌ ຍໃ ບໍ າຈຽຈຌີ ແຎແຈຆໄ ູຑໄ ໃ ຽີ ປງີ ຘຸທຌັ ຋ບຄຽປງີ . (ຽຓໃ ບື ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຖາໍ ຖຄ຺ ຽປບື ຌແຎຌຌັໄ ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ງໃ າຄຓາ຅ບຍຒັຄດໃ ູຎະຉູ຅ໃ ບຄ຃ຆໍ ໃ ບຄຽຍໃ ຄິ ຃າທໜໃ ຄຶ ກຽໍ ຖງີ ຎິຈຘາກ) ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 184

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 IIIII ຘາກ຋ຘີ ບຄ ເຌນບໄ ຄປຍັ ຾ຂກຂບຄຑະງາຘາໍ ຓະຖຈິ ຈໃ ຄັ ຽກໃ າ຺ 7 ນາ 8 ທຌັ ຖຸຌຓາ ຆຸຈ຋ີ 1 (ຌາຄຽຑງ ກຍັ ຖກູ ຘາທຌໃ ຄັ ຽປຈັ ທຼກ ຾ຖະ ຖຓ຺ ກຌັ ດໃ ູ). ຌາຄ ຽຑງ ຘຸທຌັ ຋ບຄຽບງີ ! ຾ຓໃ ຘຄັ ຓາບຸກຓກ຺ ບຸກເ຅຾຋!ໄ ຈຌ຺ ແຎຽ຋ໃ າ຺ ເຈ຾ນໃ ຄບຸກ຾ນໃ ຄບໃ ຄັ , ນທ຺ ເ຅຾ຓໃ ຅ະຍໃ ໍ ຾ຉກຽຎັຌຍຌັໄ ຽຎັຌຎໃ ຼຄຘະຍໍ! ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ບຸກບໃ ຄັ ນງຄັ ງາ຾ຓໃ ? ຌາຄ ຽຑງ ບຸກບໃ ຄັ ນງຄັ ? ກບໍ ຸກບໃ ຄັ ຌບາຈງາຑໃ ຽໍ ຅າ຺ໄ ຽຓາ຺ ງຈ຺ ຽຓາ຺ ຘກັ ນຌັໄ ຖະຍໍ! ຖູກ຃ຈິ ຽຍໃ ຄິ ຈຉູ ຄັໄ ຾ຉໃ 15 ຓຓືໄ າຌີໄ ຽຑໃ ຌິ ຊກື ຖ຅ໍໄ າກ຅າຌກາ຋ບຄນງຄັ ຾ຈໃ ຾ຖທໄ ຓຌັ ຽງາະຽຑໃ ຌິ ຆຈືໄ ຌິ ຖາໄ ໂ 1500 ກຍີ ຆປືໄ ູຍບຌັ ນບໄ ງແທຐໄ ານຌັໄ 250 ກຍີ ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ປູຍຌຌັໄ ນທະ 250 ກຍີ ? ຿຋! ຂາໄ ຌບໄ ງ຃ຈິ ທໃ າຽຂາ຺ ຽບາ຺ ເນຽໄ ຑໃ ຌິ ຖາໄ ໂຌະ! ຌາຄ ຽຑງ ຖາໄ ໂນທະ! ແນບບຓຌຽີໄ ຌ ໄ 150 ກຍີ , ຃ຌັ ນໃ ຓ຺ , ຃ຌັ ຅ບໄ ຄຌບີໄ ກີ ກໍ 300 ກຍີ ... ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຿຋ໃ ! ຽຎັຌນງຄັ ບາຈງາຑໃ ໍ຃ຓື າຆ຾ືໄ ຑຄ຾຋!ໄ ຌາຄ ຽຑງ ກໃ ຾ໍ ຑຄຖະຍໍ ຽຑໃ ຌິ ທໃ າຽຎັຌຂບຄຍູປາຌ຾ຉໃ ຎາຄຽ຅າ຺ໄ ບາຌທຸ ຄ຺ ຽຎັຌຂບຄນາງາກທໃ າຆຌັໄ ຽຌ. ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຍູປາຌນງຄັ ຂບຄ຅ໃ ຄັ ຆ!ີໄ ຌາຄ ຽຑງ ຍໃ ໍຑຼຄ຾ຉໃ ຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ ຌາຖູກຽບງີ . ກໍ຃ຖື ູກຽນຌັ ຌຌັໄ ຾ຖທໄ ຽຑໃ ຌິ ງຄັ ຆຓືໄ າໄ ຓາແທ຃ໄ ບກ຋ຄັ 7-8 ຿ຉນຌັໄ ຽຌ. ດໃ ແູ ຎດໃ ູຓາຆຊຓິໄ ຓາໄ ແຎຆຎືໄ ືຌຓາແທໄ 2 ຍບກ 3 ຍບກ ຈຼທຌຆີໄ ໍາໄ ຽຎັຌຍາໄ ຽຓາ຺ ຓທ຺ ຌໍາແຎ຿ນໃ ແຎງຄິ . ຿ບໃ ງ! ຎາຌເຈ຅ະຘຸຈ຅ະຘຼໄ ຄ຃ທາຓຓທ຺ ຽຓາ຺ ຍາໄ ງຈ຺ ຂບຄຽຑໃ ຌິ ຌຌັໄ ຌາ? ຌາຄຘຸທຌັ ຋ບຄ ບາຈງາຑໃ ໍຌຉີໄ ຄັໄ ຾ຓໃ ຌ຿ຑຈບໃ ນີ ົ຾ີ ຖທໄ . ຓຌັ ຽຎັຌຌາໍ ຍກັ ຉາງຈຍັ , ຉາງທາງ຅າຌກາ຋ບຄນຌັໄ ຌາ. ຓຌັ ຋ໃ ຼທຓາງທ຺ ະຽງງີໄ ຽຑໃ ຌິ .ຎາຊະໜາດາກເນຽໄ ປາ຺ ຅ຍິ ນາງທາງທບຈ຾຋຾ໄ ຖທໄ . ຌາຄ ຽຑງ ຍໃ ຾ໍ ຓໃ ຌ຾ຉໃ ຅າຌກາ຋ບຄເຈ ຋າໄ ທ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ກ຾ໍ ຆກ຾ຆຄ ຽຂາ຺ ຓາງທ຺ ະຓາຽງງີ ຌາກຌັ ບກີ . ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຾ຓໃ ຃ຈິ ຏຈິ ຈບກຉໆ ?ີ ບາໄ ງໜ຅ູ ຌັ ຖາທ຅ະ຃ຈິ ບຈິ ຘາຍຄັ ຍຼຈຽປາ຺ ແຈ຾ໄ ຌທເຈ? ຌາຄ ຽຑງ ຍໃ ໍ຃ຈິ ຍຄັ ຍຼຈ຅ໃ ຄັ ເຈ? ງາຓເຈກຍໍ ໃ ໍບບກ຅າກຂາໄ ຄຽຑໃ ຌິ ຅ກັ ຽ຋ໃ ບື . ຒັຄຘຼຄຓຌັ ທໃ າ “ບາຈງາຑໃ ໍ!” “ບາຈງາຑໃ ໍນທົ ຄ!” ຑໃ ຽໍ ຅າ຺ໄ ຑຈັ ຿ຖຈຉໃ ຌື ຿ຉຂຌຶໄ ຋ຸກຓ.ືໄ ຓາຑຸຌໄ ຽຌຽຍໃ ຄິ ຈຽູ ຅າັໄ . ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຆຸຈ຋ີ 2 ຌາຄ ຽຑງ (ຌໃ ຸຄຽ຃ໃ ບື ຄຌາງຑາຌຽຂາ຺ໄ ຓາ ຾ຖທໄ ງໍຓຌື ຍ຺ ) ບາຈງາ຾ຓໃ ຽບງີ ຂາໄ ຌບໄ ງຽກບື ຍແຈແໄ ກໃ ຂທາຓາຉບໄ ຌ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ບາຈງາ຾ຓໃ ຽຓໃ ບື ກຌີໄ .ີໄ ຉບໄ ຌຍໃ ຉໍ ບໄ ຌຉາງກດໍ ໃ າຽ຋າະ ຂບໄ ງຍໃ ໍຓງີ ຌິ ຈງີ ຌິ ບບຌຌາໍ ຘູຽ຅າ຺ໄ . ປທາໄ ງ ບນີ ົຉີ ທາງາ຾ຓໃ ຂາໄ ຌບໄ ງຽກບື ຍແຈຓໄ າຉບໄ ຌງາ຾ຓໃ ບໃ ນີ ຌົີ າ ຾ຉໃ ຍໃ ຽໍ ຎັຌ຅ໃ ຄັ ຍຸຌຂາໄ ຌບໄ ງງຄິ ຍໃ ໍ ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 185

ຌາຄ ຽຑງ ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຊກື ຆໍາໄ , ຅ໃ ຄັ ຾ຓໃ ຌຽຘງຈາງ! ຽ຅າ຺ໄ ດໃ າຆູຓາຽທາ຺ໄ ຌາໍ ຂບໄ ງຽຖໃ ບື ຄຽຌບືໄ ຽຖໃ ບື ຄຑາຌຌາ, ຽກຌີ ຾ຉໃ ຽ຅າ຺ໄ ຆໃ ທ຺ ຌໍາກຌັ ໝຈ຺ ຘໃ ູ຃ຌ຺ ຘະ! ຽ຅າ຺ໄ ຌຽີໄ ຎັຌ ຃ຌ຺ ຘບຄນທ຺ ຃຅ື າຌກາ຋ບຄຌຌັໄ ຾ຖທໄ . ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ບາຈງາ຾ຓໃ ຘຄັ ຓາຆໃ າຄຽທາ຺ໄ ເນຂໄ າໄ ຌບໄ ງ຾຋.ໄ ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ງາ຾ຓໃ ດໃ າຘໃ ູຆໃ າຄຽທາ຺ໄ ເນຖໄ າທນົາງ. ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ (ນທ຺ ) ບາຈງາ຾ຓໃ ງຄັ ຍໃ ຋ໍ ຌັ ປູກໄ ຌ຺ ບຸຍາງຂບຄຂາໄ ຌບໄ ງຽ຋ໃ ບື ຍໍ? ຌາຄ ຽຑງ ກຌ຺ ບຸຍາງນງຄັ ນ?ຶ ຃ທາຓງທ຺ ະຽງງີໄ ຂບຄຽ຅າ຺ໄ ຓຌັ ຍໃ ໍ຾ຓໃ ຌຽກໃ ຄັ ກທໃ າ຅າຌກາ຋ບຄຑຸ ຌໄ ຍໍ? ຂບໄ ງຍໃ ໍ ດາກຽທາ຺ໄ ຌາໍ ຃ຌ຺ ຆໃ ທ຺ ຃຅ື ໃ ຄັ ຆຌັໄ . ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ງາ຾ຓໃ ຃ຈິ ຏຈິ ຉໃ ຂີ າໄ ຌບໄ ງຒັຄແຎຽຍໃ ຄິ ກໃ ບຌດາກປາໄ ງ຅ໃ ຄຶ ປາໄ ງແຎຉາຓນຄົັ . ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຂບໍ າຈງາ຾ຓໃ ຅ໃ ຄ຺ ຒັຄແຎກໃ ບຌ, ຍໃ ໍຒັຄແຎຈຌ຺ ຈບກ຅ກັ 2 ຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ , ງຄັ 2 ຿ຓຄຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ ງາ຾ຓໃ ຃ຄ຺ ຅ະປູ຅ໄ ກັ ກຌ຺ ບຸຍາງຂບຄຂາໄ ຌບໄ ງຈບກ. ຌາຄ ຽຑງ ຽປຽີ ປງີ ! ດາກນທ຺ ຽຈຍໃ ດໍ າກແຈງໄ ຌິ ຌາ, ດາຆໃ ູຓາຽທາ຺ໄ ດໃ ູຌຽີໄ ຋າະ. ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ບາຈງາ຾ຓໃ ດໃ າຒາໄ ທປາໄ ງຂາໄ ຌບໄ ງ ຅ກັ ໜບໄ ງຌບີໄ າຈງາຑໃ ໍ ຾ຖະ ຅າຌກາ຋ບຄກໍ຅ະກຍັ ຓາ຾ຉໃ ຿ນໃ ຽຌບືໄ . ຈຼທຌ຅ີໄ າຌກາ຋ບຄຽຓາ຺ ຽນົາ຺ໄ ຾ຈໃ ຾ຖທໄ , ຽຓໃ ບື ຽທຖາຓຌັ ຓາ ປບຈຉບໄ ຄຽບາ຺ ຽນົາ຺ໄ ເນຓໄ ຌັ ກຌິ ນົາງໂ ນົາງຽ຋ໃ າ຺ ເຈ຾ນໃ ຄຈ.ີ ຂາໄ ຌບໄ ງ຅ະຽຎັຌຏູຊໄ ບກເນຓໄ ຌັ ກຌິ ຈບກ ຂໍ຾ຉໃ ເນຌໄ າຄ ຘຸ ທຌັ ຋ບຄ ຽບາ຺ ຽນາົ຺ໄ ຓາແທເໄ ນຂໄ າໄ ຌບໄ ງນາົ ງໂ ຂທຈຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ ຾ຖທໄ (ຄທາກເຘໃ ຌາຄຘຸທຌັ ຋ບຄ) ຽຌີ ຘຸທຌັ ຋ບຄຽຌ.ີ ເນຌໄ ບໄ ຄນາຽນົາ຺ໄ ແທໄ 2 - 3 ຂທຈຽຌບີ າໄ ງຓຂີ ທຈໜໃ ຄຶ ຾ຖທໄ ຌ຾ີໄ ຉໃ ດາໄ ຌຍໃ ໍຑໍ. ຌາຄ ຽຑງ ຽບາ຺ ຽນາົ຺ໄ ເນຽໄ ຂາ຺ ກຌິ ກຈໍ ເີ ຅ຽຂາ຺ ຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ ຾ຖທໄ . ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຖບຄຒັຄແຎກໃ ບຌງາ຾ຓໃ ຽບງີ ນົື ຅ະຽຎັຌ຃຃ື ທາຓຖາທທໃ າກໃ ຍໍ ໃ ປໍ ູ.ໄ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ນຌັໄ ຽຌບາຈງາຑໃ ຓໍ າປບຈ຾ຖທໄ ຽຈ. ຆຸຈ຋ີ 3 (ຌາຄ ຽຑງຍໃ ຈໍ ເີ ຅ ຑໍນົຼທຽນຌັ ກບໍ ບກແຎ, ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ກຽໍ ຖງີ ບບກແຎຌາໍ ຾ຓໃ ຑະງາຘາໍ ຓະຖຈິ ຾ຖະ ຅າຌກາ ຋ບຄ ຌໃ ຄຸ ຽ຃ໃ ບື ຄຌາງຑາຌຉາຓນົຄັ ກຌັ ຽຂາ຺ໄ ຓາ) ຑະງາ ຍະ ຓຌືໄ ຅ີໄ ໃ ຄັ ຾ຓໃ ຌ຿ຆກຍໃ ໍຓ,ີ ງຄິ ນງຄັ ກຍໍ ໃ ໍຊກື ຉບໄ ຄຈໃ ຓື ຽນົາ຺ໄ ຾ກ ໄ ຾ຓໃ ຆທງຽຘງກໃ ບຌ (ປບໄ ຄເຘໃ ຌາຄ ຽຑງ) ຌາຄ ຽຑງຽບງີ ! ຆບກຂບຄຓາ຾ກຓໄ ຽນົາ຺ໄ ຾ຈໃ . ຌາຄຽຑງ (ຉບຍດໃ ູເຌ) ຿ຈງ! (ຽຂາ຺ໄ ຓາ) ຽຍໃ ຄິ ຆຄ຺ ຏູເໄ ຈກ຃ໍ ຽື ກໃ າ຺ ຾ຉໃ ຘໃ ູບາໄ ງ຾ຖທໄ ງຄັ ຆຈິ ໃ ຓື ຉໃແໍ ຎດໃ ູຍໃ !ໍ ຘໍິ ທຸ ຌັ ຋ບຄ ຽບໃ ງີ ! ຅ຈັ ຾຅ຄຽນາົ຺ໄ ຾ຖະ ຂບຄ຾ກຓໄ ບບກຓາຘໃ ູໝໃ ຽູ ຑໃ ຌິ ຈູ ຖກູ ຽບໃ ງີ !(ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຽບາ຺ ຽນາົ຺ໄ ຾ຖະ ຽ຃ໃ ບື ຄ຾ກຓໄ ບບກຓາ). ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 186

຅າຌກາ຋ບຄ ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຍະ ຓຌືໄ ງີໄ ຄິ ຽຌບືໄ ຍໃແໍ ຈ຅ໄ ກັ ຿ຉ ງຄັ ຅ະແຈກໄ ຌິ ຽນົາ຺ໄ , ກຌິ ຾຃ດໃ າຄຘະໜຸກຘະໜາຌ,ແຈກໄ ຍໍ ໃ ໍປບໄ ຌ, ຍໃ ແໍ ຈກໄ ໍ ຑະງາ ຍໃ ປໍ ບໄ ຌ ບຌັ ຽຑໃ ຌິ ທໃ າຽຎັຌຽ຅າ຺ໄ ຽຎັຌຌາງຌີໄ ຉຄັໄ ຾ຓໃ ຌຓຌັ ຘະໜຸກຘະໜາຌ຾຋ໂໄ ຃ທາຓຍູປາຌກໍງຄັ ທໃ າ ຅າຌກາ຋ບຄ ກໍ ຃ຌັ ຽຎັຌຂບໄ ງເນຽໄ ຎັຌຂບໄ ງບາຈງາ, ຃ຌັ ຽຎັຌໝາເນຽໄ ຎັຌໝາທຈັ \" (ຑະງານທ຺ ຈຄັ ). ຽປາ຺ ຉຄັໄ ຍໃ ໍຓີ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຿ຆກຌໍ ບາຈງາຑໃ ໍ. ຂາໄ ຌບໄ ງຉຄັໄ ຄຈຶ ຄບໍໄ ຈັ ຘະ຅ຌັ ! ຉຄັໄ ຍໃ ໍ຃າຈແຈໝໄ ູຓາຽປຈັ ຖາຍຆຸ ຓກຌັ , ຖູກຎືຌ ຅າຌກາ຋ບຄ ບາຈງາຑໃ ໍຉຄັໄ ທໃ າແຎ຃ກັ ຾ຌໃ ຾຋ໂໄ ບາຈງາຑໃ ໍຖໃ ຌັ ແຎຒັຄຘຼຄຈຄັ “ຽຎໃ ັຄ” ຂາໄ ຌບໄ ງ຃ຈິ ທໃ າ “ຽບາ຺ ຖະຽຌ”ີ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຍາຈຌຆີໄ ແິ ຈນໄ າຓໝ຾ູ ຖທໄ ຽຌ!ີ ຓຌັ ຽຎັຌ຅ໃ ຄັ ເຈ຅ໃ ຄຶ ຍໃ ຊໍ ກື ຘະ! ຿ບງ!຅ໃ ຄັ ຾ຓໃ ຌຽຘງຈາງ. ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຽຎັຌນງຄັ ຅ໃ ຄຶ ທໃ າຍໃ ໍຊືກ, ຊືກຌະ ຾ຉໃ ຓຌັ ຍໃ ໍດໃ ູຽຑາະຽຑໃ ຌິ ເຘໃ ຖູກໜບໄ ງ຿ຑຈ ຽຑໃ ຌິ ເຘໃ ຖູກນທໃ າຌ, ຑະງາ ຃ຌັ ທໃ າເຘໃ ຖູກ຿ຈຈ ປທາໄ ງ! ເນທໄ ໃ າແຈນໄ າຓໝຆູ ໃ ຄັ ຆະຆໃ ຄັ ຆະ຿ຖຈຖະ຾ຓ. ຅າຌກາ຋ບຄ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ . ຂບໄ ງກໍທໃ າ຾ຌ຾຋ໂໄ ຾ຉໃ ຍໃ ໍຽຎັຌຈໃ ຄັ ຿ຆກ, ດໃ າຽ຋າະ ຽ຋ໃ ບື ໜາໄ ຅ໃ ຄຶ ຽບາ຺ ຓຌັ . ຽຂາ຺ ທໃ າຎືຌຂບຄຂບໄ ງຓຌັ ໝາຌ຾຋ໂໄ ເຈ. (ຽນຌັ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຊບກຽນາົ຺ໄ ເນ)ໄ ຿ບໃ ! ຽຆາ຺ ໂ. (ນທ຺ ) ຾ຌ຅າຌຌຽີໄ ຑໃ ຌິ ນາກຽປຈັ ຉໃ າຄຉຽິ ຎັຌແຈ ຾ຉໃ ຃ທາຓ຅ຄິ ຾຋ຽໄ ບາ຺ ເນຽໄ ຑໃ ຌິ ຽ຋ໃ າ຺ ເຈກຍໍ ໃ ຑໍ ຈໍ ບກ (ນທ຺ ) ຆໃ າຄຽທາ຺ໄ ຆໃ າຄຽດີງໄ ຽທງີ ! ຊບກຽບາ຺ ຽ຅າ຺ໄ ຾ຈໃ ຉ.ີໄ ແຎຌໍາກຌັ ຓາຌໍາກຌັ ກຌິ ຈທໄ ງກຌັ ຉບໄ ຄຈໃ ຓື ຈທໄ ງ ກຌັ . ຍໃ ໍ຅ໃ ຃ື ທາຓປບໄ ຄຖໍາຂບຄ຋ໃ າຌ ໝໍ຋ບຄຈີ “ຆາທຖາທຉບໄ ຄປໃ ທຓເ຅ກຌັ (ຽຑຄ ຖາທປໃ ທຓຘໍາ ຑຌັ )” ຾ຓໃ ຌ຾ຖທໄ ຽທງີ ! ຽບາ຺ ໂ! ຽປາ຺ ຽບາ຺ ! ປບໄ ຄຖໍາ຅ກັ ຍຈ຺ ຽ຋າະຽທງີ . (ງຓໍ ເື ຘໃ ບາຈງາຑໃ ໍ) ບາຈງາຑໍຑທກຂາໄ ຌບໄ ງຂ຿ໍ ບກາຈຘະຽໜຓີ ຌືໄ .ີໄ ຆໃ ຌື ບກ຺ ຆໃ ຌື ເ຅຾຋ໂໄ ! ແຎ຿ຖຈຍໃ ແໍ ຈຽໄ ຌບືໄ ຅ກັ ຿ຉກໍ ຓໃ ທຌ, ຿ບໃ ງ! ຓໃ ທຌນົາງ຾຋ໂໄ ! (ຽທາ຺ໄ ເນ຅ໄ າຌກາ຋ບຄ) ຽບາ຺ ປບໄ ຄ!(ຽຖງີ ຑາກຌັ ປບໄ ຄຏຈິ ໂ ຊກື ໂ ຉາຓຑາຘາ຃ຌ຺ ຽຓາ຺ ຽນົາ຺ໄ ) “ ຆາທຖາທຉບໄ ຄຈໃ ຓື ຈທໄ ງກຌັ ຘາຓກັ ຘາຓຌັ ຘໍາຑຌັ ຋ະແຓຉ.ີ ..” (຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຊບກຽນົາ຺ໄ ເນ຅ໄ າຌກາ຋ບຄ) ຊບກເນໄ ຿ຉຽບຄ຾ຈໃ , ຽບາ຺ ! ຈໃ ຓື ຽນົາ຺ໄ ຈໃ ຓື ! ຽດີກ! (ຽຓາ຺ ຅ຌ຺ ຽຆ ຆຈັ ) ຍະບາຈງາຑໃ ນໍ ົທຄເນງໃ ຌຽີໄ ປຈັ ຽຎັຌ຋ໃ າຽຎັຌ຋າຄຑຖິ ກຶ ຾຋ໂໄ ຽທງີໄ (ຉຍ຺ ນົຄັ ຑະງາ) ຅ໃ ຄັ ຆ຾ີໄ ໜ຅ໃ ຄຶ ຘຓ຺ ຽຎັຌຽ຅າ຺ໄ ຽຎັຌຌາງຏູເໄ ນງໃ !. ຆຌັໄ ຾ຖທໄ ຃ຌັ ຍໃ ໍຽຎັຌ຅ໃ ຄັ ຆຌັໄ ຆຽິ ທາ຺ໄ ທໃ າ຾ຓໃ ຌບາຈງາຑໃ ນໍ ົທຄຍໍ? (ນທ຺ ) ຽນົາ຺ໄ ຽຂາ຺ໄ ຎາກ຃ທາຓງາກຍໃ ໍຓຌີ ຆໍ ູຽ຅າ຺ໄ ຌີໄ ບາຈງາຑໃ ໍ! ບາຈງາຑໃ ໍນົທຄ! ຽຆຌີ ຈໃ ຓື ຌໍາຑທກຂາໄ ຌບໄ ງ຅ກັ ໜບໄ ງງ຾ຈໃ (ຊບກຽນົາ຺ໄ ເນຑໄ ະງາ຾ຖທໄ ຽຆຌີ ຽຑໃ ຌິ ຈໃ ຓື ) ຽບາ຺ ! ຽຆຌີ ! ບາຈງາຑໃ ນໍ ທົ ຄຽດີກ! ຅າຌໂ ຽບາ຺ ບກີ ຅ກັ ໜບໄ ງຽ຋າະຽທງີໄ ! ຍະ ຽຘງຈາງຉຄັໄ ຾ຉໃ ກໃ ບຌຍໃແໍ ຈຑໄ ຍ຺ ກຌັ ກະ຅າຌ! ຿ບໃ ງ! ຅ຌ຺ ຈຌ຺ ຌາຌຎາຌຌ຅ີໄ ໃ ຄຶ ແຈຑໄ ຍ຺ ກຌັ , ປກັ ຾ຑຄຽບາ຺ ກຌັ ຾ຈໃ ຽຌ຅ີ າຌຽບງີ ! (ເຌຽທຖາ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຽງາະເນ຅ໄ າຌກາ຋ບຄຈໃ ຓື ຽນົາ຺ໄ ຾ຖະ ແຂ຃ທາຓ຅ຄິ ເນຒໄ ັຄ ຅າຌກາ຋ບຄຌຌັໄ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ກ຋ໍ ໍາ຋ໃ າຽຓາ຺ ນົາງ຅ຌ຺ ຽຆຆຈັ ດໃ ູຘະຽໝ)ີ . ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 187

ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ (ຽຓາ຺ ) ດໃ າຽທາ຺ໄ ຅າຌຖາໄ ໂ຾ໝ... ເນທໄ ໃ າຘໃ ຼທທໃ າຆຌັໄ ຾ໝ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຅າຌກາ຋ບຄ (ນທ຺ ) ຿ບ! ຾ຓໃ ຌ຾ຖທໄ ຽທງີໄ ຘໃ ຼທ! ຉຍ຺ ນຄົັ ຅າຌກາ຋ບຄ) ຑະງາ ບາຈງາຑໃ ໍຽຆໃ ຌັ ຽຐິກບກີ ຽ຋າະ! (ຑະງາຽຘງີ ດໃ ູ) ຍະ ບາຈງາຑໃ ໍຌີໄ ຽຍໃ ຄິ ຆຄ຺ ຃ຍື ໃ ຓໍ ໃ ທຌ ຎາຌເຈ, ຾ຓໃ ຌ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຽຑໃ ຌິ ຃ຈິ ຌາ຾ຉໃ ຃ບກຓາໄ ຽຑໃ ຌິ ນົື ຌາໍ ຽບຌີໄ ຆໃ ທຄຓາໄ ຑຸຌໄ ຍ?ໍ ຽບາ຺ ! ຽຐິກ! (ຈໃ ຓື ) ຘະນົບຄ ຃ບກຓາໄ ຽຐິກ ຅າຌກາ຋ບຄ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ບກີ ! ຘະນົບຄຽບຌີໄ ຆໃ ທຄຓາໄ ຽຐິກບກີ ຍາຈໜໃ ຄຶ ! ຘະຽນຓົີ ຃ຌັ ຌບໄ ຄຂບຄຽ຅າ຺ໄ ບາຌຸຽຐິກ ບກີ ! ຅າຌກາ຋ບຄ (ກຌິ ຾ຈໃ ຾ຉໃ ຍໃ ໍຽຓາ຺ ນາົ ງ) ຽດີກນາົ ງຽ຋ໃ ບື ນາົ ງຓຌັ ຅ະດໃ ູກຍັ ໝບໄ ຄເຈ຿ຉຌ.ີໄ ຿ບ! ຆຸຓກຌັ ຊາໄ ຍຈຶ ໜໃ ຄຶ ຽຌີ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຅ະຽຂາ຺ໄ ແຎນບໄ ຄເຌຍຈຶ ໜໃ ຄຶ ກໃ ບຌ (ຑະງາບບກແຎ). ຅າຌກາ຋ບຄ (ຉຍ຺ ນົຄັ ຅າຌກາ຋ບຄ) ຿ບໃ ! ຅າຌຽບງີ ... ຿ບໃ ໂ! ນົຄ຺ !... ຘໃ ຼທຽບໃ ງີ ທໃ າຆຌັໄ ຈບກ ຿ຉຌີໄ ຅ໃ ຄັ ຾ຓໃ ຌ ຑະງາ ຎັຌງາແທຽທງີໄ ! ຿ຉຽກໃ ຄັ ຾຋ໂໄ ! ຽກໃ ຄັ ຈທໄ ງ຿ຉງທ຺ ະຽງາ຺ໄ ເນບໄ າຈງາຑໃ ນໍ ົທຄນົຄ຺ ຽຆໃ ບື ບກ຺ ຽຆໃ ບື ເ຅຅ຌ຺ ຖຓື ຅າຌກາ຋ບຄ ຽຌບືໄ ຖຓື ຃ຄີ . ຽປາ຺ ປູ຅ໄ ກັ ຾ຖທໄ ຘໃ ຼທຽບງີ ! ກຌ຺ ບຸຍາງຂບຄ຿ຉຌຌັໄ . ຑະງາ (ນທ຺ ) ດໃ າຽທາ຺ໄ ຾ປຄນົາງ ຽຑໃ ຌິ ຆແິ ຈງໄ ຌິ (ຑະງາບບກຓາ) ຃ຈິ ຽຍໃ ຄິ ຈຌິ ຖາໄ ໂ ຘໃ ຼທງຄັ ງທ຺ ະຽຑໃ ຌິ ຆແືໄ ຈປໄ ບຈ 1500 ກຍີ . (ຑະງາຎະນົາຈເ຅ກຽໍ ຖງີ ດືຌຒັຄດໃ ູຓໃ ໂໍ ຎະຉູ ຍໃ ໍຽຂາ຺ໄ ຓາຌໃ ຄັ ) ແນບບຓ ຽຂາ຺ ຽປຈັ ດໃ ູ຿ຑຌຑເິ ຘຌຖີໄ າ຃າ 15 ບຈັ , ຘໃ ຼທກໍຉທ຺ ະຽຑໃ ຌິ ທໃ າຽຎັຌແນ ຍູປາຌ ເນຽໄ ຑໃ ຌິ ຆຽືໄ ຊຄິ 200 - 250 ກຍີ . ຃ຌັ ປໃ ຓ຺ ຽ຅ງໄ ຂາຈຽຂາ຺ ຊຓິໄ ຾ຖທໄ ຘໃ ຼທກໃ ໍຽທາ຺ໄ ທໃ າ຾ຓໃ ຌ ຘຍັ ຎະ຋ຌ຺ ຂບຄຽ຅າ຺ໄ ບາຌຸທຄ຺ , ຍະ ຎັຌງາ຿ຉຽກໃ ຄັ ຾຋ໂໄ ! ຿ຉແຎປຼຌຓາ຾ຉໃ ເຘ? (ນທ຺ ) ຃ຌັ ຆຌັໄ ຿ຉຖຓື ຾ຖທໄ ນທາທໃ າຽປາ຺ ຽຎັຌ຅າຌ? ຅າຌ ... ຅າຌ, ຍໃ ໍ຾ຓໃ ຌ຅າຌຽຂາ຺ໄ ເຘໃ ຌໍາໄ ເຈຉຄັໄ ຾ຓໃ ຌຽຑໃ ຌິ ນທ຺ ຘຄ຺ ເຘ຅ຌ຺ ແຈນໄ ົາງຽຄຌິ ນົາງ຃ໍາຑຸຌໄ ເຈ! ກ຅ໍ ໃ ຄຶ ທໃ າຽກໃ ຄັ ນຌັໄ ຾ຖທໄ ! (ຑຓ຺ ຑກັ ຈກີ ຍັ ຋ຈິ ຾ປຈຽຂາ຺ໄ ຓາ ກຑໍ າກຌັ ຌໃ ຄັ ຖຄ຺ ງໍ ຓແື ນທ຾ໄ ຉໃ ຍໃ ໍຓຏີ ູເໄ ຈຽນຌັ ) ຍໃ ໍ຾ຓໃ ຌ຾ຉໃ ຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ ແຈຘໃ ຼທ ຽປາ຺ ງຄັ ງທ຺ ະຽຑໃ ຌິ ຆປືໄ ູຍບກີ , ຽນຌັ ຍໃ ໍປູຍບຌັ ຾ຂທຌແທນໄ ຌັໄ ? ຾ຓໃ ຌປູຍ ຽຈກັ ຌບໄ ງ຾ຉຓໄ ນົຌິໄ ຖາໄ ໂ ຽປາ຺ ກໍງທ຺ ະຽຑໃ ຌິ ຆປືໄ ບຈຘບຄປບໄ ງຎາງ ຽຑໃ ຌິ ຌຓີໄ ກັ ງບໄ ຄຈບກຽປາ຺ ງບໄ ຄງໍ ຽຑໃ ຌິ ຽ຋ໃ າ຺ ເຈຽຑໃ ຌິ ຾ປຄຓ຾ື ປຄຓຌື ຂຌຶໄ . (ຽປຈັ ໜາໄ ຃ຼຈງໃ າຄຽຂາ຺ໄ ຓາຉ຿ິ ຉະ)ຍະ຾ຓໃ ຌໝໃ ຽູ ຅າ຺ໄ ຽທາ຺ໄ ນງຄັ ນທະ! ຃ຈິ ທໃ າຂບໄ ງຍໃແໍ ຈງໄ ຌິ ຃ທາຓຘູ ຽ຅າ຺ໄ ຽທາ຺ໄ ກຌັ ຌຌັໄ ຌາ? (ຖຸກຂຌຶໄ ແຎຉຍ຺ ຍໃ າຑະງາ) ດໃ າ຿ກຈດໃ າປາໄ ງຌາຎໃ ູຽບງີ ຿ຉຉກ຺ ຿ຄໃເນຽໄ ປາ຺ ບໃ ນີ ນົີ ຌັໄ ຾ຖທໄ . ຾ຉໃ ທໃ າ຿ຉຍໃ ໍ ຽຎັຌ຃ຌ຺ ຆໃ ທ຺ ຈບກ. ຈຼທຌຍີໄ າໄ ຌຽຓບື ຄຽຂາ຺ ຈູຊູກນທ຺ ຂທຌັ ຿ຉ ກໍຽຎັຌຈທໄ ງກາຌງທ຺ ະຽງາ຺ໄ ຽປາ຺ ຆໃ ໂື ຈບກ. ຑາງເຌ຾຋ໂໄ ຿ຉຉຄັໄ ຽຎັຌ຃ຌ຺ ເ຅ຈຘີ ຓ຺ ແຈຽໄ ຎັຌ ບາຈງານທົ ຄ຅ໃ ຄຶ ແຈຽໄ ຎັຌຖະ຾ຓໆ. ຓຄຶ ດໃ າຓາຽທາ຺ໄ ດໃ ູຌບີໄ ກີ ! ກບູ ໃ ຓີ ຑໍ຾ຖທໄ ຃ທາຓຽງງີໄ ຂບຄຓຄຶ ! ຓຄຶ ຆໜິ ຖີ ະປຍີ ໜ!ີ ຊາໄ ຈຌ຺ ແຎກຆູ ຽິ ບາ຺ ຓຄຶ ຉກ຺ ຂຌັໄ ແຈເຈ? ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 188

຅າຌກາ຋ບຄ ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຑະງາ ຅າຌກາ຋ບຄ ດໃ າປາໄ ງຌໃ າຽຑໃ ບື ຌ, ຿ຉຽຎັຌຽ຅າ຺ໄ ຽຓບື ຄ, ຽຎັຌງານທົ ຄ ຿ຉນາກຉກ຺ ນຓຽໍໄ ຂາ຺ໄ ຾ຖທໄ ກໍ ງບຓ຿ຄໃຘາຉ.ີໄ ຑະງາ ຅າຌກາ຋ບຄ ຆປິ າໄ ງຆ຿ິ ກຈຽປຈັ ນງຄັ ? ຍກັ ຅ບຄນບຄຌກີໄ ຍູ ໃ ຽໍ ຃ງີ ຽນຌັ ຃ຌ຺ ຆໃ ທ຺ ຎາຌຌ຅ີໄ ກັ ຽ຋ໃ ບື ! ຑະງາ ຑະງາ ງາຓເຈ຿ຉກທໍ ໃ າຽປາ຺ ຽຎັຌ຃ຌ຺ ຿ຄໃຽຎັຌ຃ຌ຺ ຆໃ ທ຺ ຾ຉໃ ຍໃ ຾ໍ ຓໃ ຌຽປາ຺ ຿ຄໃ຾ຓໃ ຌ຿ຉຽບຄນຌັໄ ຿ຄໃ ຊາໄ ຍໃ ໍຽຎັຌຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຿ຉ ຅ະຒັຄ຃ທາຓຽງງີໄ ຂບຄຽປາ຺ ຍໍ? ຌາຄຽຑງ ຓຄຶ ດໃ າຓາຽທາ຺ໄ ດໃ ູຌ,ີໄ ຅ະໜແີ ຎເຘປຍີ ໜແີ ຎແທໂ. ຑະງາ ຅ກັ ຿ຉ຿ຄໃ ນົື ຍໃ ຿ໍ ຄໃ ກໍຎາຌຌຌັໄ ຖະ ຃ຈິ ຽຍໃ ຄິ ຾ຉໃ ຿ຉກຍັ ຽປາ຺ ຽຓໃ ບື ຽຎັຌກຸຓຓາຌດໃ ູຌຆາກຌັ ຌຌັໄ ຌາ ຿ຉ ຋ຈິ ຾ປຈ ປຼຌນງຄັ ກຍໍ ໃ ໍແຈ,ໄ ບຌັ ເຈກໍກໃ າງຌໍາຽປາ຺ ໝຈ຺ ຍາຈຌຽີໄ ນຌັ ຿ຉແຈຽໄ ຎັຌບາຈງານົທຄ຾ຖທໄ ຿ຉຆ຿ິ ຄໃຆິ ຑຓ຺ ຑກັ ຈີ ຾ຄຌໄ ທໃ າ຿ຉຘະນາົ ຈຘະນຼົ ທກທໃ າຽປາ຺ ຓຌັ ຅ະ຾ຓໃ ຌ ຍໍ? ຃ຈິ ຽຍໃ ຄິ ຃ກັ ໂຈຸ. ຑະງາ ຓຄຶ ດໃ າຽທາ຺ໄ ດໃ ູຌບີໄ ກີ ! ຽດັຈ຾ຓຓຄຶ ! (ຆຸກບບກແຎ) ຋ຈິ ຾ປຈ ຑະງາ ຆຸຈ຋ີ 4 (ງໃ າຄແຎງໃ າຄຓາ) ຽກຈີ ຽຎັຌ຃ຌ຺ ຓາກຍູ ໃ ຽໍ ຃ງີ ຊກື ນບົ ກຖ຃ໍໄ ຌ຺ ຎາຌຌ຅ີໄ ກັ ຽ຋ໃ ບື ...ຽຈໃ ຌີ ຆໃ ທຄຓາໄ ກຽູ ຈ! ຃ບກຓາໄ ກຽູ ຈ ... ກ຅ູ ະຂາງເນຏໄ ູເໄ ຈຽຂາ຺ ຅ໃ ຄຶ ຆຽິ ບາ຺ .. (ຌາຄ ຽຑງ ຾ຖະ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ດືຌຽຍໃ ຄິ ດໃ ູ) ຑະງາ ຃ຈິ ແຎ຃ຈິ ຓານົຼທຽນຌັ ຃ຌັ ປໃ ຓ຺ , ຽນຌັ ແນບບຓ, ຽນຌັ ປູຍ຾ຂທຌດໃ ູຐາກຽໍ ຖງີ ຃ທາໄ ຽບາ຺ ຓານກັ ຓາຽຉະ ຒາຈຊິຓໄ ຋ຈິ ໜູ຅ຌັ ດໄາຌກໍ ຽຖງີ ບບກແຎ. ຽຎັຌຌໍາຂບຄໝໃ ູຌຖີໄ ະ ຓຌັ ຓາຑາເນກໄ ູ ນົຄ຺ ຃ີຄແຎ ... (຃າທໜໃ ຄຶ ຽນຌັ ຑຓ຺ ຑກັ ຈີ ຾ຖະ ຋ຈິ ຾ປຈຌໃ ຄັ ຓບຍດໃ ູ຾຅ຽປບື ຌ຋ຄັ ດາໄ ຌ຋ຄັ ຘໃ ຌັ ) ບາໄ ທ! ຑໃ ໍຽຊາ຺ໄ ຽ຅າ຺ໄ ຓາ ດໃ ູນຌັໄ ຾ຉໃ ຎາຄເຈ? (ຽທາ຺ໄ ຾ຖທໄ ຌໃ ຄັ ຖຄ຺ ) ນງຍັ ຓາຑຈີໄ ູ ... ຽຎັຌ຅ໃ ຄັ ເຈຽຖໃ ບື ຄຖາທຂບຄ ຽ຅າ຺ໄ ນຌັໄ ຌະ? (ຑຓ຺ ຑກັ ຈີ ຾ຖະ ຋ຈິ ຾ປຈ ຃າຌຽຂາ຺ໄ ຓາ຋ຄັ ຘໃ ຌັ ຋ຄັ ຘາງ) ຽຂາ຺ໄ ຓາ! ຽຂາ຺ໄ ຓາ! ຑໃ ໍຽຊາ຺ໄ ຽຂາ຺ໄ ຓາດໃ າຘໃ ູດາໄ ຌ. ຽຂາ຺ໄ ແຎເກໂໄ ຽຑໃ ຌິ ຑຸຌໄ ຉີໄ (ຑຓ຺ ຑກັ ຈີ ຾ຖະ ຋ຈິ ຾ຘຈງຄັ ຋າໍ ຋ໃ າດາໄ ຌ ຾ຖະ ຘໃ ຌັ ຘາງດໃ ູ) ຽທາ຺ໄ ເນຂໄ ບໄ ງຒັຄຈູ, ຉຌ຺ໄ ຎາງຘາຽນຈຓຌັ ຽຎັຌ຾ຌທເຈ? ຓຌັ ກຽໍ ຎັຌ຅ໃ ຄັ ຑໃ ໍຽຊາ຺ໄ ຑຓ຺ ຑກັ ຈແີ ຈນໄ ົບຄຘໃ ູບາຈງາຑໃ ຒໍ ັຄຓຌືໄ ຌັໄ ຾ຖທໄ . ຃ທາຓກຓໍ ຾ີ ຉໃ ຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ ນຌັໄ ຾ຖທໄ . ຽບ຃ີ ຌັ ຽຎັຌ຅ໃ ຄັ ຆຌັໄ ກຈໍ ຾ີ ຖທໄ ກໍ຾ຓໃ ຌຽຂາ຺ ຉຄັໄ ຾ກຄໄ ຂໃ ຓ຺ ຽນຄັ ຑທກຽ຅າ຺ໄ ຾ຖທໄ . ຽບໃ ີ ຂບໄ ງ຅ະ ປຼກຓຌັ ຓາ ຋ໍາ຿຋ຈເນ.ໄ ຂາໄ ຌບໄ ງຂໍຍໃ ໍເນຎໄ ັຍແໝເຘໃ ຿຋ຈຓຌັ ຑໍ຾ຉໃ ເນຘໄ ໃ ຄ຺ ຈຌິ ຾ຖທໄ ກແໍ ຎ. ຃ຌ຺ ຃ກື ຌັ ຍໃ ໍດາກ ເນຽໄ ຂາ຺ ແຈປໄ ຍັ ຃ທາຓ຋ຸກງາກຖາໍ ຍາກເ຅. ດໃ າປບໄ ຌເ຅ຽ຋າະ ຂບໄ ງ຅ະຑ຅ິ າຖະຌາເນແໄ ຈຈໄ ໃ ຄັ ຃ທາຓຓກັ ຂບຄຑທກຽ຅າ຺ໄ ຈບກ. ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 189

ຑຓ຺ ຑກັ ຈິ ຑາຘາຖາທ - ທຌັ ຌະ຃ະຈີ 2 ຑະງາ (ຄທາກເຘໃ ຋ຈິ ຾ປຈ) ຽຑໃ ຌິ ຽທາ຺ໄ ຈຌີ ຅ໃ ຄັ ຆກີໄ ໍງຄັ ແ຃຾ຈໃ (ຽທາ຺ໄ ຉໃ ໍຑະງາ) ຃ຌັ ຽຎັຌ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ກໍຈບີ ກ຺ ຈເີ ຅ ຾ຖທໄ . ຿ບໃ ! ຖູກນົາຌແຈຽໄ ຎັຌຽ຅າ຺ໄ ຽຎັຌຌາງຏູເໄ ນງໃ ຉຸ ຓໄ ຾ຓໃ ຎໄາຌາໄ ຘາທຈໃ ຄັ ຌຽີໄ ກຌີ ທໃ າຖຸຄຈເີ ຅ນົາງ ຌາຄຽຑງ ຾ຖທໄ . ຑະງາ (ປບໄ ຄເຘໃ ຖກູ ຘາທ) ຘຸທຌັ ຋ບຄຽບງີໄ ! ປໃ າງຌາໍໄ ຓາກຌິ ຾ຈໃ (ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຽບາ຺ ຽຉາ຺ໄ ຌາໍໄ ຾ຖະ ຌາຄຽຑງ ຑະງາ ຅ບກ຾ກທໄ ຽຂາ຺ໄ ຓາຽນງຌັໄ ເນຑໄ ໃ )ໍ . ຍາຈຌບີໄ າຈງາຑໃ ໍ຃ຆື ປິ ູຽໄ ຓໃ ບື ຃ຄີ ຾ຖທໄ ຌທໍ ໃ າຉກ຺ ຖໍ຅ໄ າຌກາ຋ບຄຌະ? ຾ຓໃ ຌກຌ຺ ບຸຍາງ ຂບຄ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຈບກແຈຑໄ າເນບໄ າຈງາຑໃ ປໍ ູຽໄ ຓໃ ບື ຃ຄີ ຌ.ີໄ (ນທ຺ ຘບີ າງໂ຾ຈໃ ) ຆຌັໄ ຍໍ? ຓຌັ ແຎເຘ຾ຖທໄ ? ຓຌັ ຽນຌັ ບາຈງາຑໃ ໍປາໄ ງນົາງຓຌັ ດາໄ ຌ ຓຌັ ຽຖງີ ຽຂາ຺ໄ ແຎຖດີໄ ໃ ູເຌຽປບື ຌ຃ທ຺ ຑຸຌໄ ຽຌ. ຽບຌີໄ ຓຌັ ບບກຓາຈຸ. ຌາຄຽຑງ (ປບໄ ຄເຘໃ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ) ໜ຅ູ ຌັ ຽປງີ ! ບບກຓານາ຾ຓໃ ຾ຈໃ ຈູ! ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຑະງາ (ຂາຌຉບຍ) ຿ຈງ! ( ຾ຖທໄ ຽຂາ຺ໄ ຓາ). (ຉຍ຺ ຍໃ າ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ) ໜ຅ູ ຌັ ຽບໃ ງີ ຑໃ ໍຂບຍເ຅ນົາງໂ ຾ຖທໄ ເຌກາຌ຋ໃ ຽີ ຅າ຺ໄ ຽປຈັ ກຌ຺ ບຸ ຍາງເນຑໄ ໃ ໍປູຽໄ ຓໃ ບື ຃ຄີ ຌຌັໄ . ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຌບໄ ຄກຂໍ ຂໍ ບຍບກ຺ ຂບຍເ຅ຌບາໄ ງນາົ ງໂ. ຌາຄ ຽຑງ ໜ຅ູ ຌັ ຽບງີ ! ຾ຓໃ ຂໍບະແຑຌຖູກ຾ຈໃ ຽຌີ ຾ຓໃ ແຈ຿ໄ ກຈເນຖໄ ູກຌໍາ! ຾ຉໃ ຌຉີໄ ໃ ໍແຎ຾ຓໃ ຂໍຏູກປກັ ຏູກ຾ຑຄກຍັ ຖູກ. ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຖູກກຂໍ ໍງຓໍ ຌື ຍ຺ ຾ຖທໄ , ຑະງາ ໜ຅ູ ຌັ ຽບໃ ງີ ຍາຈຌໝີໄ ຈ຺ ຽ຃າະໝຈ຺ ຽຂຌັ ຂບຄຑໃ ໍ຾ຖທໄ . ກາຌ຋ໃ ຖີ ູກແຈຽໄ ປຈັ ເນຑໄ ໃ ໍປູຽໄ ຓໃ ບື ຃ຄີ ຈໃ ຄັ ຌີໄ ກໍ ຾ຓໃ ຌຖູກຽປຈັ ຃ຸຌ຃ທາຓຈເີ ນຑໄ ໃ ໍ ຾ຖະ ຃ບຍ຃ທ຺ ຂບຄຑໃ ໍ, ຍໃ ໍຓບີ ຌັ ຎຼຍແຈ຾ໄ ຖທໄ ຽຑໃ ບື ຉບຍຍຸຌຉບຍ ຃ຸຌຖູກຌຌັໄ ຑໃ ໍຆຎິ ູກຍໃ ຄ຺ ເນຖໄ ູກຽບາ຺ ກຌັ ກຍັ ຘຸທຌັ ຋ບຄຘະຖກູ ຆຈິ ເີ ຅ຍໃ ໍ?. ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຊາໄ ບາຈງາຈຑໃ ຿ໍ ຏຈຎະ຋າຌດໃ າຄຌຌັໄ ຂາໄ ຌບໄ ງກຘໍ ຸຈບກ຺ ຘຸຈເ຅຾ຖທໄ . ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຈຼທຌຑີໄ ໃ ຽໍ ນຌັ ຈ຅ີ ະຏູກ຾ຂຌຓຈັ ຓເື ນຖໄ ກູ ຽບາ຺ ກຍັ ຋ຈິ ໜ຅ູ ຌັ ຅ະຽບາ຺ ຍໍ? ຌາຄ ຘຸທຌັ ຋ບຄ ຖກູ ກຍໍ ໃ ໍຽນົບື ຃ທາຓຑໃ ໍ຃ທາຓ຾ຓໃ ຾ຖທໄ . ຌາຄຽຑງ (ຽທາ຺ໄ ກຍັ ຑຓ຺ ຑກັ ຈ,ີ ຖຸຄດໃ ູກ຃ໍ ບໄ ຓຑໍ຾ຓໃ ຌ ຂໍເນຖໄ ຸຄຽຎັຌຽ຅າ຺ໄ ຽຎັຌ຾ກໃ ຏູກປກັ ຏູກ຾ຑຄເນຖໄ ກູ ເນນໄ ົາຌ ຾ຈໃ . ຑຓ຺ ຑກັ ຈີ ຿ຈງຽຎັຌ຿ບກາຈຈ຾ີ ຖທໄ , ຂາໄ ຌບໄ ງ. ຏູປໄ ຼຍປຼຄ: ຎ຋ ຌາຄ ຆທຄຌ຋ບຄ ຽຖບື ຄ຃າໍ ຓາ2019-2020 190