การจัดการความรู้มะพร้าวกะทิ-1

มะพราวกะทเิ ปนทน่ี ิยมบริโภคเปนของหวาน มเี นือ้ หนาฟู ออนนุม และหวานมัน อรอย และมีราคาแพง สําหรับประเทศไทยผลผลิตยังไมพอเพียงที่จะบริโภคภายในประเทศ จึงยังไมมี การสงออกทั้ง ๆ ที่ตลาดตางประเทศยังมีความตองการ มะพราวกะทิไมไดจัดเปนมะพราวพันธุ0 หนึ่ง ในธรรมชาติไมมีตนมะพราวกะทิพันธุ0แท แตผลมะพราวกะทิจะเกิดรวมกับผลปกติใน มะพราวธรรมดาท่ัวไปบางตนเทาน้ัน และไมไดเกิดจากทุกผลในตนนั้น มะพราวกะทิถูกควบคุม โดยยีนเพียงคูเดียว และลักษณะกะทิเปนลักษณะดอย (recessive) สวนลักษณะธรรมดาเปน ลักษณะขม (dominance) ตนมะพราวลกู ผสมกะทิ ถาปลูกในท่ีปลอดจากมะพราวพันธุ0ธรรมดา ผลผลติ ท่ีไดจะเปนไปตามกฎของเมนเดล จะไดผลมะพราวเปนกะทิ 25 % แตในสภาพโดยท่ัวไป ทพี่ บตนมะพราวลูกผสมกะทจิ ะขน้ึ ปะปนกับมะพราวธรรมดา จึงทําใหผลผลิตจะเปนกะทิ ในบาง ทลายและปริมาณผลท่เี ปนกะทิจะไดไมถงึ 25 % จากการศึกษาคนควาการปรับปรุงพันธ0ุมะพราวกะทิของกรมวิชาการเกษตร จึงทําให ประเทศไทยเปนประเทศแรกและประเทศเดียวในโลก ท่ีศึกษาเรื่องการปรับปรุงพันธ0ุมะพราว กะทิ จนกระท่ังไดพันธ0ุมะพราวกะทิลูกผสม 84 - 1 และ 84 - 2 สงเสริมใหเกษตรกรปลูกเปน การคาเพ่ือเพิ่มรายไดในการทําสวนมะพราว ซ่ึงจะไดรายไดสูงกวาการทําสวนมะพราวธรรมดา 3 - 4 เทา นอกจากนั้นยงั ไดพนั ธ0มุ ะพราวกะทพิ นั ธ0ุแทมีความหลากหลายไดแก มะพราวกะทิพันธุ0 ตนสงู กึง่ สูง และตนเตี้ย ซ่งึ มีสตี าง ๆ ไดแก เขยี ว เหลอื ง น้ําตาล และแดง สามารถสรางเปนสวน แมพันธุ0ผลติ พนั ธ0มุ ะพราวกะทพิ ันธแุ0 ทเปนพันธ0ุการคา ตลอดจนนักวิจัยท่ีเปนองค0ความรูหลักคือ นายสมชาย วัฒนโยธิน นักปรับปรุงพันธุ0มะพราวจะเกษียณอายุในปM 2555 ดังน้ัน สถาบันวิจัย พืชสวน จึงไดเลือกการจัดการความรูเรื่อง มะพราวกะทิ ในการถายทอดความรูดานการ ปรับปรุงพันธุ0 และขยายผลใหกบั บคุ ลากรในกรมวิชาการเกษตรไดนําไปใชประโยชน0ในการพัฒนา เกษตรกร และเสรมิ สรางความเขมแข็ง และมูลคาผลิตภัณฑ0มวลรวมเพ่ิมข้ึน หวังเปนอยางย่ิงวา เอกสารเลมนจ้ี ะเปนประโยชน0ตอเจาหนาท่ีท่ีเกี่ยวของ และเกษตรกรผูปลูกมะพราวกะทิ ซ่ึงจะ สงผลใหเกษตรกรไดรบั ผลผลิตจากการทําสวนมะพราวกะทิ และมะพราวผลธรรมดาเพมิ่ ขนึ้ ชวย ใหเกษตรกรมรี ายไดและอาชีพทยี่ ่ังยนื และยงั เสรมิ สรางสภาพแวดลอมใหนาอยตู ลอดไป (นายสวุ ทิ ย0 ชัยเกยี รตยิ ศ) ผูอํานวยการสถาบนั วิจยั พืชสวน 1 สงิ หาคม 2555

คาํ นาํ 1 สารบัญ 4 9 บทนํา 12 พนั ธุมะพราวกะทิ 19 ขน้ั ตอนการผลิตมะพราวกะทิลูกผสม 21 เทคโนโลยีการเพาะเลี้ยงเอม็ บริโอมะพราวกะทิ 30 การผลิตมะพราวกะทิ 35 วธิ ีการปลูกมะพราวกะทิ 40 โรคและแมลง 41 คณุ คา& ทางโภชนาการมะพราวกะทิ ผลิตภัณฑจากมะพราวกะทิ 65 ผลตอบแทนปลูกมะพราวกะทิทางเศรษฐกจิ เอกสารอางองิ

ก? มะพราวกะทิ คือมะพราวที่ผลมีเนื้อหนากวาปกติ มีลักษณะน่ิม ออนนุม ฟู ปานกลาง และฟูเต็มกะลา นํ้ามะพราวภายในมีลักษณะขนเล็กนอย ขนปานกลาง และขนเหนียว เน้อื มะพราวนิ่มและฟู หนาประมาณ 2 - 3 เซนติเมตร ผิวหนาขรุขระ คลายผวิ มะกรูด ออนนมุ ชมุ น้าํ หรอื เหลวเป.นครีม มีรสชาติหวานมัน กก ? มีพบนอยมากในประชากรของมะพราวใหญ ผลมะพราวกะทิ เกิดมาจากตน มะพราวที่ออกผลเป.นมะพราวธรรมดาเป.นสวนใหญ แตนาน ๆ คร้ัง ก็เกิดเป.น มะพราวกะทิ โดยไมทราบสาเหตุ บางคนบอกวา เกิดบนทะลายทางทิศตะวันออก แตบางคนก็วา เกิดบนทะลายทางทิศตะวันตก ในทะลายหน่ึง ๆ มีมะพราวกะทิ 1 - 3 ผล เนื่องจากผลมะพราวกะทิ เม่ือนําไปเพาะแลวไมงอก ชาวสวนจึงนําผล ธรรมดา จากตนที่เคยออกผลเป.นกะทิไปเพาะ ซ่ึงบางคร้ัง ก็ออกผลเป.นกะทิ แต บางคร้ังกไ็ มได กก ก ก ก : มะพราวกะทิเกิดในมะพราวบางตนในอัตราตํ่ามาก และเกิดใน บางผลในทะลาย ไมรสู าเหตุแนนอน บางคนก็วาเกดิ จากเชอื้ โรค หรือความวิปริตของ สิ่งแวดลอม เมือ่ นําผลธรรมดาที่เกิดจากตนที่เกิดมะพราวกะทิไปปลูก บางคร้ังก็ออก ผล เปน. มะพราวกะทิ บางครั้งกไ็ มเกิด ตนท่ใี หผลเปน. กะทิ เป.นเฮตเตอโรไซโกต ก : ไดมีการควบคุมการผสมเกสรของตนมะพราวท่ีออกผลเป.น มะพราวกะทิ พบวาผลท่ีเกิดขึ้นจากการผสมตัวเอง ไดผลมะพราวธรรมดา 3 สวน และมะพราวกะทิ 1 สวน สรุปไดวา เป.นเรื่องของพันธุศาสตร; กลาวคือ ลักษณะ มะพราวกะทิ ควบคุมโดยยีนเพียงคูเดียว ลักษณะกะทิเป.นลักษณะดอย (recessive - k) ลักษณะธรรมดาเป.นลักษณะขม (dominance - K) ตนที่ใหผลกะทิ ตองเปน. heterozygote (Kk) 1









































ดินดาน ดินท่ีมีช้ันหินแข็งหรือหินดานอยูลึกจากผิวดินนอยกวา 1 เมตร ไมควรใชปลกู มะพราว เพราะจะไมคอยไดรับผลดี ถาจะไดผลดีกต็ องลงทนุ สงู ดินดี ไม,ดี หมายถึง ดินท่ีความอุดมสมบูรณ;มากนอยเพียงใด สังเกตได จากตนไม หรอื ตนมะพราวที่ขึ้นอยูในบริเวณใกลเคียง ถาตนไมเหลาน้ันมีใบเขียวเขม ออกดอกออกผลงามก็แสดงวาดินดี แตถาตนมะพราวหรือตนไมอ่ืนท่ีอยูใกลเคียงน้ัน ไมเจรญิ งอกงาม ควรจะสอบดใู หแนชัดโดยการเก็บตวั อยางดินสงไปวเิ คราะห; ก \" ) \"&. ก+ ที่ดินซ่ึงจะใชปลูกมะพราว ควรทําใหเตียนและถอนตอออกใหหมด สวนท่ีลุม หรือที่นา้ํ ทวมถงึ ตองยกรองปลกู โดยใหคันรองอยูสูงกวางระดับนํ้าทวมสูงสุดไมนอย กวา 60 เซนตเิ มตร การปลูกมะพราวบนเขาหรือที่ชันมาก ๆ ควรทําขั้นบันไดแลวปลูกพืชกันดิน พังทลาย หลังจากถางป|าแลวควรไถดินและปรับระดับดิน อยาใหมีน้ําขังในแปลงปลูก แลวจึงวางผงั ปลกู มะพราว ระยะปลกู มะพราว การปลูกมะพราวควรปลูกแบบสามเหลี่ยมดานเทา เพราะจะ ไดจํานวนตนมากกวาการปลูกแบบสี่เหล่ียมจัตุรัสประมาณ 15 % ถาปลูกมะพราวชนิด ตนสูงควรปลูกหางกนั 8.50 - 9.00 เมตร ถาปลูกมะพราวตนเต้ียหรือหมูสี ใชระยะปลูก หางกัน 6.5 เมตร ระยะหางระหวางแถวในการปลกู แบบสามเหล่ียมดานเทา มีดังนี้ ระยะระหวางตน 9.00 เมตร ระยะระหวางแถว 7.80 เมตรจํานวน 22 ตนตอไร ระยะระหวางตน 8.50 เมตรระยะระหวางแถว 7.36 เมตรจาํ นวน 25 ตนตอไร ระยะระหวางตน 6.50 เมตรระยะระหวางแถว 5.63 เมตรจํานวน 43 ตนตอไร (มะพราวเตยี้ ) 22

ก \" 3 & +ก การปลูกมะพราวบนท่ีดอนและดินมีความอุดม สมบูรณ;ตํ่า เชน ดินทราย ดินลูกรัง ควรขุดหลุมกวาง 1 เมตร ยาว 1 เมตร และ ลึก 1 เมตร สวนในที่ลุมหรือท่ีท่ีดินอุดมสมบูรณ;อาจขุดหลุมใหเล็กกวานี้ได การเตรียม หลมุ ปลูกท่ีดีจะชวยใหหนอมะพราวเจรญิ เตบิ โตเร็ว ก # 3 ใหขุดเอาดินผิวไวดานหน่ึง และดินชั้นลางไวอีกทางหน่ึง และ ควรขุดในฤดูแลง หลังจากขุดหลุมแลวใหตากดิน 7 วัน หากสามารถหาไมมาเผาใน กนหลมุ จะชวยปuองกันปลวก ควรรองกนหลุมดวยกาบมะพราว 2 ชั้น แลวเอาดินชั้น บนใสลงไปประมาณคร่ึงหลุม จากน้ันใสดินผสมกับปoุยคอก หรือผสมปoุยกับดิน และ กาบมะพราวสลับกันไปเป.นชั้น ๆ ปoุยคอกใสหลุมละ 1 ปlบ หรือ ร็อคฟอสเฟตคร่ึง กโิ ลกรัมตอหลุม ใสดินและปยoุ ทผ่ี สมกันแลวจนเต็มหลมุ และทง้ิ ไวจนถึงฤดปู ลกู Q +& +ก ฤดูปลูกที่เหมาะสมสําหรับปลูกมะพราว ควรเริ่มปลูกในฤดูฝน หลงั จากที่ฝนตกใหญแลว 2 ครง้ั ก & +ก ควรปลูกตํ่ากวาปากหลุม 15 เซนติเมตร แตในท่ีบางแหงซ่ึงเป.นท่ี ลมุ ระดับนํ้าใตดินสูง ควรปลกู ใหเสมอกับปากหลมุ หรอื สงู กวาปากหลุมเล็กนอย \"& +ก นําหนอมะพราววางลงในหลุม เอาดินกลบและเหยียบดินขาง ๆ ให แนน การกลบดิน อยาใหสูงมากนัก เพราะดินจะทับคอหนอมะพราว ทําให เจริญเติบโตชา หลังจากปลูกแลวเกลี่ยดินปากหลุมใหเรียบรอย และเอาไมปYกผูกตน ไวกบั หลักเพื่อกนั ลมโยก . / ก ก 4 36 ./ ก ก 43 - 6 4- ก 6 - ก - 6 4- 73 ก 6 - ก 23













































พนั ธมุ ะพราวลกู ผสมกะทิ ทงุ เคล็ด X กะทิ ตนมะพราวกะทิ พันธุทงุ เคลด็ X กะทิ ผลมะพราวกะทิ พนั ธุ ทุงเคล็ด X กะทิ   46

พนั ธมุ ะพรา วลูกผสมกะทิ เวสทอฟั รกิ นั ตน สูง X กะทิ ตน มะพรา วกะทิ พนั ธเุ วสทอฟั ริกันตน สูง X กะทิ ผลมะพรา วกะท ิ พันธเุ วสทอฟั รกิ ันตนสงู X กะทิ    47