หน่วยที่ 10 ไบสเตเบิลมัลติไวเบรเตอร์ Qr

หน่วยท่ี 10ไบสเตเบลิ มลั ตไิ วเบรเตอร์จัดทาโดย ครูปราณทิพย์ ชนวรี จ์ ารุณฐั

วิชา วงจรพัลส์ และ สวติ ชงิ 2105-2006 หนว่ ยที่ 10 ไบสเตเบลิ มลั ติไวเบรเตอร์สาระการเรยี นรู้ 1. วงจรไบสเตเบลิ มลั ตไิ วเบรเตอร์ 2. วงจรไบสเตเบลิ มลั ตไิ วเบรเตอร์ท่ีใช้ทรานซสิ เตอร์ 3. การจุดชนวนวงจรไบสเตเบลิ มลั ติไวเบรเตอร์จุดประสงค์การเรียนรู้ จดุ ประสงคท์ ั่วไป 1. เพอ่ื ให้นกั เรียนมีความรู้ และเขา้ ใจเก่ียวกับวงจรไบสเตเบลิ มลั ติไวเบรเตอร์ 2. เพอ่ื ใหม้ กี จิ นสิ ัยในการพัฒนาคณุ ธรรม จรยิ ธรรมหนว่ ยท่ี 10 ไบสเตเบลิ มลั ตไิ วเบรเตอร์ 1-9

วิชา วงจรพัลส์ และ สวติ ชิง 2105-2006จดุ ประสงค์เชงิ พฤติกรรม1. บอกความหมายของวงจรไบสเตเบลิ มัลติไวเบรเตอรไ์ ด้2. อธบิ ายการทางานของวงจรไบสเตเบิลมัลติไวเบรเตอร์ท่ีใชท้ รานซิสเตอร์ได้3. อธบิ ายวธิ กี ารจดุ ชนวนวงจรไบสเตเบิลมัลติไวเบรเตอร์ได้4. มกี ารพัฒนาคุณธรรม จรยิ ธรรม และคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ท่ีผสู้ อน สามารถสงั เกตเหน็ ไดใ้ นด้านมนุษยสัมพันธ์ มวี ินยั ใชว้ ัสดุอปุ กรณ์ ความ รบั ผดิ ชอบ ตรงตอ่ เวลาละเอียดรอบคอบ มีความกระตอื รือร้นในการทางาน เช่อื มัน่ ในตนเอง ซอื่ สัตยส์ จุ ริต สนใจใฝร่ ู้ รักสามัคคีหน่วยที่ 10 ไบสเตเบิลมัลตไิ วเบรเตอร์ 2-9

วชิ า วงจรพลั ส์ และ สวิตชงิ 2105-20061. วงจรไบสเตมลั ตไิ วเบรเตอร์ วงจรไบสเตเบลิ มลั ตไิ วเบรเตอร์ (Bistable Multivibrator) เป็นวงจรมัลติไวเบรเตอร์ที่มีสภาวะคงท่ี 2 สภาวะ วงจรจะมี 2 ส่วน ส่วนหนึ่งทางานตลอดเวลาอกี ส่วนหนึ่งจะหยดุ ทางานตลอดเวลา Vin V01 V01 tVin OFF ON OFF t t V02 V02 OFF ON ON รปู วงจรไบสเตเบลิ มลั ตไิ วเบรเตอร์ 123หน่วยที่ 10 ไบสเตเบลิ มัลตไิ วเบรเตอร์ 3-9

วชิ า วงจรพลั ส์ และ สวิตชงิ 2105-2006 2. วงจรไบสเตมลั ตไิ วเบรเตอร์ท่ใี ช้ทรานซิสเตอร์ วงจรไบสเตเบิลมัลติไวเบรเตอร์ที่ใช้ทรานซิสเตอร์ ประกอบด้วยทรานซิสเตอร์ 2 ตัว ต่อใช้งานแบบคอลเลกเตอร์คัปปลิ้ง ทาเป็นวงจรสวิตช์ทรานซิสเตอร์ 2 วงจรหน่วยที่ 10 ไบสเตเบลิ มัลตไิ วเบรเตอร์ 4-9

วิชา วงจรพัลส์ และ สวิตชิง 2105-2006 +VCC RL RL V01 t R1 R1 t V02 Q1 Q2 t1 t2V01 R2 R2 V02 สญั ญาณรปู คลืน่ Vin1 Vin2 -VBBรปู วงจรไบสเตเบลิ มลั ตไิ วเบรเตอร์ทใ่ี ช้ทรานซสิ เตอร์ วงจรไบสเตเบิลมลั ตไิ วเบรเตอรท์ ี่ใช้ทรานซิสเตอร์ ประกอบด้วยทรานซสิ เตอร์2 ตวั คอื Q1 และ Q2หนว่ ยที่ 10 ไบสเตเบิลมลั ตไิ วเบรเตอร์ 5-9

วิชา วงจรพลั ส์ และ สวิตชิง 2105-2006 อธบิ ายการทางานของวงจร +VCC แสดงการทางานขณะ Q1อยใู่ นสภาวะหยุดทางาน “OFF” และ RL VR1 Q2 อยใู่ นสภาวะทางาน “ON”VC = +VCC R1 +VCC VR1 RLVCC Q1 VBE2 Q2 VCE(sat) VC = 0 V ON OFF RLขา B และE ของ Q1 ได้รบั ไบแอสกลบั VCC Q1 VBE1 R1 VCE(sat) Q2จึงยงั คงอยู่ในสภาวะ หยดุ ทางาน“OFF” อยเู่ ชน่ เดมิ ขณะตวั Q1 หยดุ ทางาน“OFF” และตัว Q2 ทางาน “ON”หนว่ ยที่ 10 ไบสเตเบลิ มัลตไิ วเบรเตอร์ 6-9

วิชา วงจรพัลส์ และ สวติ ชงิ 2105-2006 3. การจดุ ชนวนวงจรไบสเตเบิลมัลติไวเบรเตอร์ การจุดชนวนวงจรไบสเตเบิลมัลติไวเบรเตอร์ (Bistable MultivibratorTriggering Circuit) เพื่อให้การทางานของวงจรเปล่ียนแปลงกลับเป็นสภาวะตรงกันข้าม สามารถทาได้ดังน้ี คือการจุดชนวนโดยใช้สัญญาณพัลส์และการจุดชนวนโดยการทาให้ขาเบสต่อลงกราวด์ชว่ั ขณะ การจดุ ชนวนโดยใช้สัญญาณพัลส์ ทาได้ 2 วธิ ีคือ  การใชพ้ ลั ส์บวก  การใชพ้ ลั ส์ลบ ทั้ง 2 วิธีน้ี สามารถต่อวงจรจุดชนวนได้หลายแบบ เช่น วงจรจุดชนวนท่ีคอลเลคเตอร์ (Collector Triggering)และวงจรจุดชนวนทีเ่ บส (Base Triggering)หนว่ ยท่ี 10 ไบสเตเบิลมัลตไิ วเบรเตอร์ 7-9

วชิ า วงจรพลั ส์ และ สวติ ชงิ 2105-2006 +VCC เมื่อขาเบส (B) ของ Q2 ถกู ตอ่ ลงกราวด์ RL R1 IB= 0VCE(sat) Q1 Q2 VCC ON OFF การนาวงจรไบสเตเบลิ มลั ติไวเบรเตอรม์ าต่อร่วมกบั วงจรจุดชนวน สามารถนาไปประยุกตใ์ ชเ้ ป็นวงจรตา่ ง ๆ เชน่ วงจรหารความถ่ี วงจรนบั เลขหนว่ ยท่ี 10 ไบสเตเบลิ มัลตไิ วเบรเตอร์ 8-9

วิชา วงจรพัลส์ และ สวิตชิง 2105-2006 สรุป ไบสเตเบิลมัลติไวเบรเตอร์ เป็นวงจรมัลติไวเบรเตอร์ท่ีมีสภาวะคงท่ี 2 สภาวะการเปล่ียนแปลงสภาวะการทางานจาก สภาวะหนึ่งไปอีกสภาวะหน่ึงต้องมีสัญญาณอนิ พตุ มาควบคุมการทางาน วงจรจะมี 2 ส่วน ส่วนหน่งึ ทางานตลอดเวลา อีกส่วนหน่ึงจะหยุดทางานตลอดเวลา วงจรแต่ละส่วนจะอยู่ในสภาวะน้ี จนกว่าจะมีสญั ญาณอินพตุ มากระตนุ้ วงจร สภาวะการทางานของวงจรกจ็ ะเกดิ การเปล่ียนแปลงโดยส่วนท่ีทางานอยู่จะหยุดทางาน และส่วนท่ีหยุดทางานจะทางานแทน และจะคงสภาวะเช่นน้ีไปจนกว่าจะมีสัญญาณอินพุตมากระตุ้นอีกคร้ัง สภาวะการทางานก็จะกลบั ไปสูส่ ภาวะเดมิ เหมอื นคร้งั แรก จงึ เรยี กอกี ชื่อหนง่ึ ว่า ฟลิปฟลอบ (Flip Flop) นาวงจรไบสเตเบิลมัลติไวเบรเตอร์ไปประยุกต์ใช้ในงานทางอิเล็กทรอนิกส์คือเป็นวงจรหน่วยความจาที่ใช้ในคอมพิวเตอร์ เป็นวงจรหารความถ่ี วงจรนับเลขไบนารีหน่วยท่ี 10 ไบสเตเบิลมลั ตไิ วเบรเตอร์ 9-9