รายงานกรณีหมอกควันและฝุ่นละอองขนาดเล็ก

สถานการณแ์ ละผลการดาํ เนินงาน ดา้ นการแพทยแ์ ละสาธารณสุข กรณี หมอกควนั และฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

ISBN : 978-616-11-4790-7 พมิ พค ร้งั ที่ 1 : ป 2564 จำนวน : 2,000 เลม จัดทำโดย : กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสขุ 88/22 ถนนตวิ านนท ตำบลตลาดขวญั อำเภอเมอื ง จังหวดั นนทบรุ ี โทรศัพท 0-2590-4053 ออกแบบและผลติ : บรษิ ัท มินนี่ กรปุ จำกัด 189 หมู 2 ตำบลลำไทร อำเภอลำลูกกา จังหวัดปทมุ ธานี โทรศพั ท 097-289-6649

คาํ นํา ฝุนละอองขนาดเล็กและผลกระทบตอสุขภาพเปนประเด็นที่สำคัญ กระทรวงสาธารณสุขไดบูรณาการรวมกับ หนวยงานในทุกระดับอยางตอเนื่องในทุกพื้นที่ ภายใตหลักการ สงเสริมสุขภาพ ปองกันโรคและสรางความรอบรู ดานสุขภาพ โดยใน ป 2564 ไดกำหนดมาตรการหลักในการดำเนินงาน 6 มาตรการ เพื่อปองกันและลดผลกระทบ ตอสุขภาพของประชาชน รายงานสถานการณและผลการดำเนินงานดานการแพทยและสาธารณสุข กรณี หมอกควันและฝุนละออง ขนาดเล็ก ป 2564 ฉบับนี้ คณะทำงานไดรวบรวมผลการดำเนินงานจากรายงานสถานการณและการดำเนินงานของ หนวยงาน ขอมูลจากการประชุมสรุปผลการดำเนินงานดานการแพทยและสาธารณสุข กรณี หมอกควันและฝุนละออง ขนาดเล็ก และรายงานสรุปผลการดำเนินงานที่สำคัญในป 2564 จากหนวยงานสาธารณสุขระดับจังหวัด ระดับเขต ระดบั กรมตา ง ๆ รวมถงึ กรงุ เทพมหานคร เพอ่ื สรปุ สถานการณฝ นุ ละอองขนาดไมเ กนิ 2.5 ไมครอน สถานการณผ ลกระทบ ตอ สขุ ภาพ ผลการดำเนินงานท่สี ำคญั และขอ เสนอตอ การพฒั นางาน คณะทำงานขอขอบคณุ ผบู รหิ ารและหนว ยงานทกุ ระดบั ทร่ี ว มดำเนนิ การเพอ่ื ดแู ล คมุ ครองสขุ ภาพของประชาชน ในพื้นที่เสี่ยง ทั้งการสื่อสาร แจงเตือน การดูแล รักษาสุขภาพประชาชน อันนำไปสูการลดการเจ็บปวยจากมลพิษทาง อากาศตามเปาหมายของวาระแหงชาติ ตามแผนปฏิบัติการแกไขปญหาฝุนละอองขนาดเล็ก และเปาหมายการพัฒนาที่ ยั่งยืน สุดทายนี้ คณะทำงานขอขอบคุณทุกทานที่ใหขอมูล ทำใหรายงานฉบับนี้มีความสมบูรณและมีประโยชนอยางยิ่ง ตอการขบั เคลอื่ นในการดำเนนิ งานตอ ไป คณะทำงาน 2564 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข ก กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

สารบญั ก คำนำ ข สารบัญ ค สารบัญตาราง ง สารบญั รปู ภาพ 1 บทสรุปผบู ริหาร 7 บทนำ 9 สว นท่ี 1 สถานการณฝ นุ ละอองขนาดไมเกนิ 2.5 ไมครอน (PM2.5) และผลกระทบตอ สุขภาพ 10 1.1 สถานการณฝุนละอองขนาดไมเ กิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) ของประเทศไทย 14 1.2 สถานการณผลกระทบตอสุขภาพ 21 สว นท่ี 2 ผลการดำเนินงานท่ีสำคัญ 23 2.1 การบริหารจดั การ 29 2.2 การดำเนินงานและผลการดำเนนิ งานท่ีสำคัญ 29 2.2.1 พัฒนาฐานขอมลู เฝาระวังและแจง เตอื นความเสีย่ งตอ สขุ ภาพ 35 2.2.2 เฝา ระวังผลกระทบตอสขุ ภาพ และสอบสวนโรคอยางทันทวงที 38 2.2.3 ยกระดับความรอบรูแ ละตอบโตความเสีย่ งตอสขุ ภาพ 44 2.2.4 ดแู ลสุขภาพประชาชนในพนื้ ทีเ่ สี่ยง 52 2.2.5 มาตรการทางกฎหมาย สนับสนนุ การปองกนั และลดการเกิดมลพษิ ทตี่ น ทาง 57 2.2.6 การสง เสรมิ ตนแบบองคก รลดมลพิษทางอากาศและพนื้ ทส่ี ีเขยี ว 61 2.3 การบรู ณาการเพ่ือดูแลสขุ ภาพประชาชนในระดบั ประเทศและระดบั พ้ืนที่ 71 สวนท่ี 3 ปจจยั ความสำเร็จ ปญ หา อปุ สรรค และขอ เสนอแนะตอการดำเนินงาน 72 3.1 ปจ จยั ความสำเรจ็ 75 3.2 ปญหา อุปสรรค และขอเสนอแนะ 81 เอกสารอา งอิง 83 ภาคผนวก 84 รายนามทปี่ รึกษา 85 คำสง่ั เรื่อง แตงตงั้ คณะทำงานจดั ทำรายงานสถานการณแ ละผลการดำเนินงาน ดา นการแพทยและสาธารณสุข กรณี หมอกควนั และฝุนละอองขนาดเล็ก ป 2564 ข สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

สารบญั ตาราง 11 ตารางท่ี 1 สถานการณฝ ุน ละอองขนาดเล็ก PM2.5 ของประเทศไทย ป 2564 ระหวา งวนั ท่ี 1 กันยายน 2563 – 31 พฤษภาคม 2564 13 ตารางที่ 2 จำนวนจดุ ความรอ นสะสม ระหวา ง 1 มกราคม – 31 พฤษภาคม ในพืน้ ที่ 9 จังหวดั ภาคเหนอื 24 ตารางที่ 3 กลไกและเกณฑการเปดศนู ยป ฏิบตั ิการฉุกเฉินดา นการแพทยแ ละสาธารณสุข (Public Health Emergency Operation Center : PHEOC) กรณี หมอกควนั และฝุนละอองขนาดเลก็ 50 ตารางที่ 4 รายการสนบั สนนุ ทรัพยากรดานการแพทยแ ละสาธารณสขุ สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข ค กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

สารบญั รูปภาพ 12 รูปท่ี 1 เปรียบเทียบแนวโนม สถานการณ PM2.5 พื้นทเี่ ส่ยี งสำคญั ของประเทศไทย 14 รปู ที่ 2 กราฟแสดงจำนวนผูปว ยที่ไดร บั รายงานจำแนกตามรายโรค ในพื้นท่ีกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ระหวา งวันท่ี 1 ตลุ าคม 2563 - 31 พฤษภาคม 2564 15 รปู ที่ 3 จำนวนผูปวยแยกตามกลมุ อายทุ ีม่ ารบั การรกั ษาดวยกลมุ โรค ASTHMA, COPD, ACS และโรคทางเดนิ หายใจอน่ื ๆ ในโรงพยาบาลเครอื ขา ยพ้ืนที่กรงุ เทพมหานครและปรมิ ณฑล ระหวางวันท่ี 1 ตลุ าคม 2563 - 31 พฤษภาคม 2564 15 รปู ท่ี 4 กราฟแสดงแนวโนม ระหวางจำนวนผปู วย (Asthma, COPD, ACS, โรคทางเดินหายใจอ่ืน ๆ) และคาเฉลีย่ รายวนั ระดบั ฝนุ ละอองขนาดไมเ กนิ 2.5 ไมครอน (PM2.5) ระหวา งเดือนสิงหาคม 2562 - พฤษภาคม 2564 16 รูปท่ี 5 อัตราปว ยดวยโรคที่เกย่ี วของกบั มลพิษทางอากาศ เปรียบเทยี บคาเฉล่ีย PM2.5 รายเดือน ในพืน้ ท่เี ขตสขุ ภาพท่ี 1 - 13 ระหวางเดอื นมกราคม 2563 - พฤษภาคม 2564 17 รปู ที่ 6 จำนวนผูปวยดวยโรคทอ่ี าจมคี วามเกย่ี วขอ งกบั มลพิษทางอากาศ จำแนกตามกลมุ อายุและเพศ ในพน้ื ที่เขตสุขภาพที่ 1 ป 2563 – 2564 17 รปู ที่ 7 อตั ราปว ยดวยโรคทเ่ี กี่ยวของกบั มลพษิ ทางอากาศ เปรียบเทียบคา เฉลี่ย PM2.5 รายเดือน ในพน้ื ท่ีเขตสขุ ภาพที่ 1 ระหวางเดอื นมกราคม 2563 – พฤษภาคม 2564 18 รูปท่ี 8 จำนวนผปู วยดว ยโรคทอ่ี าจมีความเกี่ยวของกบั มลพษิ ทางอากาศ จำแนกตามกลุม อายุและเพศ ในพนื้ ทีเ่ ขตสขุ ภาพท่ี 7 ป 2563 – 2564 18 รูปท่ี 9 อัตราปวยดวยโรคทเ่ี ก่ยี วขอ งกับมลพิษทางอากาศ เปรียบเทียบคา เฉลย่ี PM2.5 รายเดอื น ในพน้ื ที่เขตสขุ ภาพที่ 7 ระหวางเดือนมกราคม 2563 – พฤษภาคม 2564 19 รูปท่ี 10 รอ ยละของอาการจากการรับสมั ผัส PM2.5 จำแนกรายอาการ 19 รูปท่ี 11 รอ ยละของอาการจากการรบั สมั ผสั PM2.5 เปรยี บเทียบรายเดือน 22 รูปท่ี 12 มาตรการดา นสาธารณสขุ กรณี หมอกควันและฝนุ ละอองขนาดเลก็ 23 รปู ท่ี 13 กลไกการตอบโตภ าวะฉกุ เฉินการดานการแพทยแ ละสาธารณสขุ (Public Health Emergency Operation Center : PHEOC) กรณี หมอกควนั และฝนุ ละอองขนาดเลก็ 25 รูปที่ 14 ขอ สง่ั การเตรยี มความพรอ มดา นการแพทยแ ละสาธารณสขุ กรณี หมอกควนั และฝนุ ละอองขนาดเลก็ 26 รูปท่ี 15 ขอส่ังการศนู ยปฏิบตั กิ ารฉุกเฉนิ ดา นการแพทยแ ละสาธารณสขุ กรณี หมอกควนั และฝนุ ละอองขนาดเล็ก ครง้ั ท่ี 1/2564 43 รูปที่ 16 พฤติกรรมการปองกันตนเองจากฝุนละอองขนาดเลก็ PM2.5 46 รูปที่ 17 รายช่ือคลินิกมลพษิ ในประเทศไทย 47 รปู ที่ 18 สรปุ จำนวนผปู ว ยทง้ั หมดในระบบคลนิ กิ มลพษิ ออนไลน และรอ ยละกลมุ อาการผดิ ปกติ จำแนกรายป ง สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

WHO ประมาณการว่ามีประชากรท่ีตอ้ ง “เสียชีวิตก่อนเวลาอนั ควร” จากมลพิษทางอากาศ ทง้ั Indoor Air Pollution และ Outdoor Air Pollution ท่วั โลก ประมาณ 7 ลา้ นคนต่อปี ป 2016 พบวา เสยี ชวี ติ จาก Outdoor Air Pollution ประมาณ 4.2 ลา นคนตอ ป ดว ยโรคหลอดเลอื ดสมองและโรคหวั ใจขาดเลอื ด 58% โรคปอดอดุ กน้ั เรอื้ รงั 18% โรคตดิ เชื้อเฉยี บพลันของระบบหายใจสว นลาง (COPD) 18% และโรคมะเร็งปอด 6% เสยี ชวี ติ จาก Indoor Air Pollution ประมาณ 3.8 ลานคนตอป ดวยโรคปอดอักเสบ 27% โรคหัวใจขาดเลือด 27% โรคปอดอดุ ก้ันเรื้อรัง (COPD) 20% โรคหลอดเลือดสมอง 18% และโรคมะเรง็ ปอด 8% ที่มา : WHO

บทสรุปผูบ้ ริหาร สถานการณฝุนละอองขนาดไมเกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) เปนปญหาที่สำคัญของประเทศไทย ที่ยังพบเกินคามาตรฐานของประเทศโดยเฉพาะในชวงตนป ทั้งในพื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล พื้นที่หมอกควัน ภาคเหนือ และพื้นที่อื่น ๆ ซึ่งมาจากหลายสาเหตุทั้งไฟปาและการเผาในที่โลง การเผาเศษวัชพืชและเศษวัสดุ ทางการเกษตร การจราจร อุตสาหกรรม หมอกควันขามแดน รวมทั้งภูมิประเทศและภาวะความกดอากาศสูงทำใหเกิด สภาวะอากาศปด จงึ ทำใหค วามรนุ แรงของปญ หาเพม่ิ ขน้ึ ซง่ึ อาจกอ ใหเ กดิ ผลกระทบตอ สขุ ภาพแกป ระชาชน โดยเฉพาะ ประชาชนกลมุ เสย่ี ง ทง้ั เดก็ หญงิ ตง้ั ครรภ ผสู งู อายุ และผทู ม่ี โี รคประจำตวั เชน โรคระบบทางเดนิ หายใจ หอบหดื เปน ตน จากรายงานสถานการณคุณภาพอากาศของกรมควบคุมมลพิษ ป 2564 พบวา ในภาพรวมสถานการณ มลพิษทางอากาศมีแนวโนมดีขึ้นจากป 2563 อยางไรก็ดี PM2.5 ยังเปนประเด็นที่สำคัญ โดยป 2564 พบคา PM2.5 เกินคามาตรฐาน 49 จังหวัด มีคา PM2.5 สูงสุด เทากับ 402 มคก./ลบ.ม. และมีจำนวนวันที่เกินคามาตรฐานสูงสุดถึง 67 วัน นอกจากนี้ ยังพบพื้นที่ที่มีคา PM2.5 อยูในระดับที่มีผลกระทบตอสุขภาพ (≥91 มคก./ลบ.ม.) ถึง 25 จังหวัด กระจายอยูในภูมิภาคตาง ๆ ของประเทศไทย ในสวนของจุดความรอนสะสมในประเทศมีแนวโนมลดลงจากป 2563 โดยสวนใหญพบในพื้นที่ปาอนุรักษในพื้นที่ภาคเหนือตอนบน นอกจากนี้ ยังพบปญหาหมอกควันขามแดนจากประเทศ เพื่อนบาน ซึ่งลวนแตสงผลกระทบตอสุขภาพของประชาชนในพื้นที่ดังกลาว โดยเฉพาะกลุมเสี่ยง ทั้งเด็กเล็ก ผูสูงอายุ ผทู ่มี โี รคประจำตวั และหญงิ ตั้งครรภ ทง้ั น้ี จากรายงานการเฝา ระวงั ผลกระทบตอ สขุ ภาพจาก PM2.5 ป 2564 ในระบบบรกิ ารสาธารณสขุ พบอตั ราปว ย ดวยกลุมโรคทางเดินหายใจมากที่สุด รองลงมา คือ กลุมผิวหนังอักเสบ กลุมโรคตาอักเสบและกลุมโรคหัวใจหลอดเลือด และสมองอดุ ตนั ขาดเลอื ด ตามลำดบั และพบอตั ราปว ยในกลมุ ผสู งู อายุ 60 ปข น้ึ ไปมากทส่ี ดุ นอกจากน้ี จากการเฝา ระวงั อาการที่เกี่ยวของกับการรับสัมผัสฝุนละอองขนาดเล็ก PM2.5 ดวยประชาชนผานอนามัยโพล พบมากถึงรอยละ 40.15 ทม่ี อี าการทเ่ี กย่ี วขอ งกบั การรบั สมั ผสั PM2.5 โดยพบอาการคดั จมกู /มนี ำ้ มกู มากทส่ี ดุ รองลงมาคอื แสบจมกู และ แสบตา/คันตา ซึ่งเปนลักษณะอาการเฉียบพลันที่เกิดขึ้นเมื่อไดรับสัมผัส PM2.5 โดยเฉพาะชวงเดือนมกราคม – มีนาคม ซ่ึงสอดคลองกับสถานการณ PM2.5 ทีม่ แี นวโนมสงู เกนิ มาตรฐานในชว งเวลาดงั กลา ว 1 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

เพื่อปองกันและลดผลกระทบตอสุขภาพของประชาชน จากสถานการณขางตน กระทรวงสาธารณสุข โดยทุกหนวยงานที่เกี่ยวของไดรวมกับภาคีเครือขายกำหนดยุทธศาสตรการดำเนินงาน ภายใตหลักการ “สงเสริม สุขภาพปองกันโรค และสรางความรอบรูดานสุขภาพ” เพื่อใหประชาชนในพื้นที่เสี่ยงไดรับการคุมครองสุขภาพ มีภูมิคุมกันและจัดการสุขภาพตนเองได พรอมจัดทำแผนเผชิญเหตุตามระดับความรุนแรงที่สอดรับกับแผนปฏิบัติ การขบั เคลอ่ื นวาระแหง ชาติ “การแกไ ขปญ หามลพษิ ดา นฝนุ ละออง” โดยใหห นว ยงานสาธารณสขุ ในทกุ ระดบั ดำเนนิ งาน ตามแนวทางดา นการแพทยแ ละสาธารณสขุ กรณี ฝนุ ละอองขนาดไมเ กนิ 2.5 ไมครอน (PM2.5) ป 2564 ใน 6 มาตรการหลกั และจดั ตง้ั กลไกการบรหิ ารจดั การดา นการแพทยส าธารณสขุ เพอ่ื รบั มอื กบั สถานการณไ ดอ ยา งทนั ทว งที และมปี ระสทิ ธภิ าพ โดยมีผลการดำเนนิ งานทีส่ ำคญั ดังนี้ พัฒนาระบบขอ มลู เฝา ระวังและ จัดทำฐานขอมูลสิ่งแวดลอม ขอมูลผลกระทบตอสุขภาพ แจง เตอื นความเสย่ี งตอสขุ ภาพ และขอมูลกลุมเสี่ยงจำแนกรายกลุมอายุ โรคประจำตัว และหญิงตั้งครรภ และวิเคราะหขอมูล ไดแก คาดการณ สถานการณ PM2.5 และความเสี่ยงตอสุขภาพ และคำแนะนำ ในการปฏิบัติตนสำหรับประชาชน เพื่อสื่อสาร เตือนภัย พรอมใหคำแนะนำในการปฏิบัติตนสำหรับประชาชนทุกวัน ผา นชอ งทางตา ง ๆ เชน เพจ “คนรกั อนามยั ใสใ จอากาศ PM2.5” เว็บไซต กลุมไลน Application อสม. และ “H4U” ปายประชาสัมพันธในพื้นที่ รายการโทรทัศน YouTube วิทยุ เสยี งตามสายหอกระจายขา ว และธงสเี ตือนภัย เปนตน เฝา ระวังผลกระทบตอสขุ ภาพ เฝาระวังผลกระทบตอสุขภาพจาก PM2.5 ในกลุมโรคที่ และสอบสวนโรคอยา งทันทวงที เกย่ี วขอ ง ไดแ ก 1) กลมุ โรคระบบทางเดนิ หายใจ 2) กลมุ โรคหวั ใจ หลอดเลือดและสมองอุดตันขาดเลือด 3) กลุมโรคตาอักเสบ 4) กลุมโรคผิวหนังอักเสบ 5) ผลกระทบในระยะยาว เชน โรคมะเร็งปอด ในพื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล และ เขตสุขภาพที่ 1-13 โดยจากรายงานเฝาระวังฯ พบวา ตั้งแต มกราคม-พฤษภาคม 2564 พบผูปวยมาเขารับบริการดวย โรคระบบทางเดินหายใจมากที่สุด โดยเฉพาะในกลุมอายุ 60 ปขึ้นไป นอกจากนี้ ยังมีการเฝาระวังโดยใหประชาชน เฝา ระวงั อาการทเ่ี กย่ี วขอ งจากการรบั สมั ผสั PM2.5 ดว ยตนเอง ผา นทางอนามยั โพล ซง่ึ พบวา รอ ยละ 40.15 มอี าการเกย่ี วขอ ง กบั การรบั สมั ผสั PM2.5 โดยสว นใหญเ ปน อาการทางเดนิ หายใจ สวนตน สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 2 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

ยกระดบั ความรอบรู จัดทำชุดความรูและสื่อสารขอมูลผลกระทบตอสุขภาพ และความเสยี่ งตอสขุ ภาพ และการปองกันตนเองแกประชาชนผานชองทางตาง ๆ เชน เสียงตามสาย วิทยุ Line Facebook โทรทัศน YouTube และสื่อบุคคลทั้ง อสม./อสส. ทีมปฏิบัติการ PM2.5 เจาหนาที่ สาธารณสุข ลงพื้นที่เชิงรุก รณรงค ประชาสัมพันธใหความรู ประชาชนถึงผลกระทบและการปองกันตนเอง และพัฒนา ตนแบบชุมชนจัดการความเสี่ยงตอสุขภาพจาก PM2.5 เพื่อ สงเสริมการมีสวนรวมแกประชาชนในการลดกิจกรรมที่ทำให เกิดฝุนในชุมชน นอกจากนี้ ไดจัดตั้งศูนยแกไขปญหามลพิษ ทางอากาศ ดา นผลกระทบตอ สขุ ภาพ (ศกพ.ส.) พรอ มจดั แถลง สถานการณและใหคำแนะนำในการปฏิบัติตนที่เหมาะสม แกประชาชนทุกสัปดาห รวมทั้ง ตอบโตขอมูลขาวสาร ดานสุขภาพ รวมทั้ง มีสายดวน “1422” เพื่อใหประชาชน รเู ทา ทนั สถานการณแ ละปอ งกนั ตนเองไดอ ยา งถกู ตอ ง พรอ มทง้ั สำรวจความรูแ ละพฤตกิ รรมของประชาชนในพน้ื ที่เสีย่ ง ดแู ลสขุ ภาพประชาชนทุกกลุมวยั จัดระบบบริการสุขภาพ ไดแก การใหบริการคลินิกมลพิษ ออนไลน และเปด คลนิ กิ มลพษิ ในโรงพยาบาลสงั กดั กรมการแพทย กรุงเทพมหานครและในพื้นที่เสี่ยงทั่วประเทศ เพื่อเปนคลินิก เฉพาะทางสำหรบั ประชาชนทไ่ี ดร บั ผลกระทบจาก PM2.5 และ ตอบขอสงสัย ใหคำแนะนำแกประชาชน ซึ่งปจจุบันมีคลินิก มลพษิ ในโรงพยาบาล จำนวน 60 แหง ศนู ยบ รกิ ารสาธารณสขุ ในกรงุ เทพมหานคร จำนวน 68 แหง การจดั เตรยี มหอ งปลอดฝนุ ในพื้นที่เสี่ยงในสถานบริการสาธารณสุข สถานที่ที่มีกลุมเสี่ยง เชน โรงเรียน ศูนยเด็กเล็ก สถานที่ดูแลผูสูงอายุ ในพื้นที่เสี่ยง จำนวน 2,760 แหง เจาหนาที่สาธารณสุขและอาสาสมัคร สาธารณสุขประจำหมูบาน (อสม.) ลงพื้นที่เยี่ยมบาน แนะนำ วิธีการปฏิบัติในการดูแลและปองกันสุขภาพ และเตรียม ความพรอมรวมกับชุมชน ประชาคมหมูบาน และผูเกี่ยวของ รวมถงึ ออกหนว ยแพทยเ คลอ่ื นทแ่ี ละสนบั สนนุ อปุ กรณป อ งกนั สว นบุคคล เชน หนา กากอนามัย/N95 เปนตน 3 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

สนับสนุนการใชกฎหมาย สนับสนุนการลดฝุนละอองขนาดเล็กจากแหลงกำเนิดและ การจดั การเหตรุ ำคาญ รวมถงึ การประกาศพน้ื ทค่ี วบคมุ เหตรุ ำคาญ จากฝนุ ละออง ภายใตพ ระราชบญั ญตั กิ ารสาธารณสขุ พ.ศ. 2535 และทแ่ี กไ ขเพม่ิ เตมิ โดยไดจ ดั สง คมู อื คำแนะนำ ชแ้ี จงแนวทาง และแลกเปลย่ี นเรยี นรแู นวทางการปฏบิ ตั ติ ามกฎหมายวา ดว ย การสาธารณสุขและกฎหมายอื่นที่เกี่ยวของแบบบูรณาการ แกส ำนกั งานสาธารณสขุ จงั หวดั และองคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ (อปท.) รวมทง้ั ใหค ำปรกึ ษาผา นกลไกคณะกรรมการสาธารณสขุ จงั หวดั และ Call Center 0 2590 4219 นอกจากน้ี ไดข บั เคลอ่ื น การเฝา ระวงั สถานการณ PM2.5 ผา นคณะกรรมการควบคมุ โรค จากการประกอบอาชพี และโรคจากสง่ิ แวดลอ มจงั หวดั ภายใต พระราชบญั ญตั คิ วบคมุ โรคจากการประกอบอาชพี และโรคจาก สง่ิ แวดลอม พ.ศ. 2562 ขบั เคล่อื นองคกรลดฝุน ละออง จัดกิจกรรมองคกรลดฝุนในสำนักงานและสถานบริการ ในหนว ยงานสาธารณสขุ สาธารณสุขในทุกระดับ ไดแก ปลูกตนไมเพิ่มพื้นที่สีเขียว และลดกจิ กรรมทก่ี อ ใหเ กดิ ฝนุ ละอองขนาดเลก็ เชน การบำรงุ รักษาเครื่องยนตของหนวยงานอยางสม่ำเสมอตามมาตรฐาน มลพษิ ไมตดิ เครื่องยนตขณะจอดรถ ลดการใชร ถยนตส วนตัว หรือ Work from Home หากคาฝุนอยูในระดับที่เริ่มมี อันตรายตอสุขภาพ (> 75 มคก./ลบ.ม.) รวมทั้ง จัดเตรียม หองปลอดฝุน ในองคกร สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 4 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

นอกจากนี้ ไดเปดศูนยปฏิบัติการตอบโตภาวะฉุกเฉินดานการแพทยและสาธารณสุข กรณีหมอกควัน และฝนุ ละอองขนาดเลก็ ในระดบั จงั หวดั เขตสขุ ภาพ กรม และกระทรวง ตามระดบั ความรนุ แรงของฝนุ ละอองขนาดเลก็ ในพื้นที่ และมีการรายงานและประชุมติดตามการดำเนินงานกับสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเปนระยะ ทั้งนี้ ไดทำงาน รว มกบั หนว ยงานภาคเี ครอื ขา ย ไดแ ก กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ ม กระทรวงการอดุ มศกึ ษา วทิ ยาศาสตร วิจัยและนวัตกรรม กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการทองเที่ยวและกีฬา ภาควิชาการ สมาคม และภาคประชาสังคม เพ่อื ดแู ลสุขภาพประชาชนทง้ั ระดับประเทศและระดับพนื้ ทอี่ ยางเขมแข็ง จากการดำเนินงานที่ผานมา พบวา นโยบาย การใหความสำคัญของผูบริหารในทุกระดับ รวมทั้งการ บรู ณาการขบั เคลอ่ื นการแกไ ขปญ หา PM2.5 ในภาพรวมตง้ั แตต น นำ้ กลางนำ้ ปลายนำ้ รวมทง้ั ความสนใจ การมสี ว นรว ม ของประชาชน และภาคประชาสังคมเปนปจจัยสำคัญที่สงผลใหการดำเนินงานขับเคลื่อนใหการดูแล ปองกันสุขภาพ ประชาชนจาก PM2.5 มปี ระสทิ ธภิ าพ แตอ ยา งไรกด็ ี ยงั ตอ งมกี ารพฒั นาตวั ชว้ี ดั ดา นสขุ ภาพและการเฝา ระวงั การเจบ็ ปว ย ทบ่ี ง ชถ้ี งึ ผลกระทบตอ สขุ ภาพจาก PM2.5 เพม่ิ ชอ งทางการสอ่ื สารทร่ี วดเรว็ และเขา ถงึ ประชาชน พฒั นาวจิ ยั และนวตั กรรม ในการปองกันผลกระทบตอสุขภาพ รวมถึง กำกับ ติดตาม และเขมงวดการลดฝุนละอองจากแหลงกำเนิดอยางตอเนื่อง และจรงิ จัง เพื่อใหประชาชนไดอยูใ นสง่ิ แวดลอมทด่ี ี อนั นำไปสกู ารมคี ณุ ภาพชวี ิตทีด่ ตี อไป

ฝ่ ุนละอองขนาดไม่เกิน 2.5 ไมครอน หรือ PM2.5 ยงั เป็ นปัญหามลพิษทางอากาศ ท่ีสาํ คญั ของประเทศไทย ซ่งึ ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ ของประชาชนทง้ั ระยะสน้ั และระยะยาว

บทนํา

บทนํา ฝนุ ละอองขนาดไมเ กนิ 2.5 ไมครอน หรอื PM2.5 ยงั เปน ปญ หามลพษิ ทางอากาศทส่ี ำคญั ของประเทศไทย ซึ่งสงผลกระทบตอสุขภาพของประชาชนทั้งระยะสั้นและระยะยาว โดยในปที่ผานมายังพบคา PM2.5 เกินคามาตรฐาน กระจายในทุกภาค ทั้งในพื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคใต โดย สาเหตุมาจากทั้งไฟปาและการเผาในที่โลง การเผาเศษวัชพืชและเศษวัสดุทางการเกษตร การจราจร อุตสาหกรรม หมอกควนั ขา มแดน รวมทง้ั สภาพภมู ปิ ระเทศและภาวะความกดอากาศสงู ทำใหเ กดิ สภาวะอากาศปด ทำใหค วามรนุ แรง สถานการณเพิ่มขึ้น รัฐบาลไดกำหนดใหปญหาฝุนละอองเปนวาระแหงชาติ และจัดทำแผนปฏิบัติการขับเคลื่อนวาระ แหงชาติ “การแกไขปญหามลพิษดานฝุนละออง” โดยบูรณาการการทำงานของทุกภาคสวน เพื่อเปาหมายที่สำคัญ คือ ลดจำนวนวนั ท่คี า ฝนุ ละอองเกนิ มาตรฐานและลดการเจบ็ ปวยดวยโรคท่เี กยี่ วของกบั การรับสมั ผสั ฝนุ ละออง เพื่อขับเคลื่อนการดำเนินงานใหบรรลุเปาหมายที่กำหนด กระทรวงสาธารณสุข ไดกำหนดยุทธศาสตรภายใต หลักการ “สงเสริมสุขภาพ ปองกันโรค และสรางความรอบรูดานสุขภาพ” เพื่อใหประชาชนในพื้นที่เสี่ยงไดรับการ คมุ ครองสขุ ภาพ มภี มู คิ มุ กนั และจดั การสขุ ภาพตนเองได พรอ มจดั ทำแผนเผชญิ เหตตุ ามระดบั ความรนุ แรงของสถานการณ โดยไดส ง่ั การใหห นว ยงานสาธารณสขุ ในทกุ ระดับดำเนินการตามแนวทางการดำเนินงานดา นการแพทยและสาธารณสขุ กรณีฝุนละอองขนาดไมเกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) ป 2564 ใน 6 มาตรการหลัก คือ 1) พัฒนาฐานขอมูล เฝาระวังและ แจง เตอื นความเสย่ี งตอ สขุ ภาพ 2) เฝา ระวงั ผลกระทบตอ สขุ ภาพ และสอบสวนโรคอยา งทนั ทว งที 3) ยกระดบั ความรอบรู และตอบโตค วามเสย่ี งตอ สขุ ภาพ 4) ดแู ลสขุ ภาพประชาชนทกุ กลมุ วยั ในพน้ื ทเ่ี สย่ี ง 5) มาตรการทางกฎหมาย สนบั สนนุ การปองกันและลดการเกิดมลพิษที่ตนทาง และ 6) การสงเสริมตนแบบองคกรลดมลพิษทางอากาศและพื้นที่สีเขียว รวมทง้ั จดั ตง้ั ศนู ยป ฏบิ ตั กิ ารตอบโตภ าวะฉกุ เฉนิ ดา นการแพทยแ ละสาธารณสขุ กรณี หมอกควนั และฝนุ ละอองขนาดเลก็ เพือ่ ใหก ารบริหารจัดการตอบสนองตอ สถานการณไดอยา งทนั ทวงทแี ละมปี ระสิทธภิ าพ คณะทำงานจัดทำรายงานสถานการณและผลการดำเนินงานดานการแพทยและสาธารณสุข กรณี หมอกควัน และฝนุ ละอองขนาดเลก็ ป 2564 ไดร วบรวมขอ มลู และจดั ทำรายงานสรปุ สถานการณแ ละการดำเนนิ งานดา นการแพทย และสาธารณสุข กรณี หมอกควนั และฝุน ละอองขนาดเลก็ ป 2564 เพือ่ สรปุ สถานการณแ ละผลการดำเนนิ งานทีส่ ำคญั ดานการแพทยและสาธารณสุข กรณี หมอกควันและฝุนละอองขนาดเล็ก ป 2564 ของหนวยงานสาธารณสุข รวมทั้ง สรุปปญหา อุปสรรคตอการดำเนินงาน และขอเสนอแนะตอการดำเนินงานดานการแพทยและสาธารณสุข กรณี หมอกควันและฝนุ ละอองขนาดเล็กตอ ไป สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 8 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

ส่วนท่ี 1 สถานการณฝ์ ่ ุนละออง ขนาดไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) และผลกระทบต่อสุขภาพ

ส่วนที่ 1 สถานการณฝ์ ่ ุนละออง ขนาดไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) และผลกระทบต่อสุขภาพ 1.1 สถานการณฝ นุ ละอองขนาดไมเ กนิ 2.5 ไมครอน (PM2.5) ของประเทศไทย ในภาพรวม พบวา สถานการณ PM2.5 ระหวา ง ภาคตะวนั ออก มคี า อยรู ะหวา ง 1-128 มคก./ลบ.ม. สงู สดุ วันที่ 1 กันยายน 2563 – 31 พฤษภาคม 2564 ณ เวลา พบที่ ต.วังเย็น อ.แปลงยาว จ.ฉะเชิงเทรา ภาคกลางและ 09.00 น. ใน 56 จังหวัด 141 สถานี มีคา PM2.5 ระหวาง ภาคตะวันตก มีคาอยูระหวาง 3-98 มคก./ลบ.ม. สูงสุด 1- 402 ไมโครกรัมตอลูกบาศกเมตร (มคก./ลบ.ม.) โดยมี พบทเ่ี ขตควบคมุ มลพษิ ต.หนา พระลาน อ.เฉลมิ พระเกยี รติ พื้นที่ที่มีคาฝุนละอองเกินมาตรฐาน (PM2.5 ไมเกิน 50 จ.สระบุรี และภาคใต มีคาอยูระหวาง 2-58 มคก./ลบ.ม. มคก./ลบ.ม.) จำนวน 49 จงั หวดั จำนวนวนั ทค่ี า ฝนุ ละออง สูงสุดพบที่ ต.ตลาดใหญ อ.เมือง จ.ภูเก็ต ดังแสดงใน เกินมาตรฐานมากที่สุด จำนวน 67 วัน และพื้นที่ที่มีคา ตารางที่ 1 ฝนุ ละอองสงู อยใู นระดบั ทม่ี ผี ลกระทบตอ สขุ ภาพ (PM2.5 ≥ เมื่อพิจารณความรุนแรงของสถานการณในพื้นที่ 91 มคก./ลบ.ม.) จำนวน 25 จังหวัด (กรมควบคุมมลพิษ) ดังตารางที่ 1 ทม่ี คี า PM2.5 ≥ 91 มคก./ลบ.ม. ซง่ึ เปน ระดบั ทม่ี ผี ลกระทบ ตอ สขุ ภาพ พบวา มถี งึ 25 จงั หวดั สว นใหญอ ยใู นภาคเหนอื เมื่อจำแนกรายภาค พบวา สถานการณ PM2.5 กรุงเทพมหานครและปริมณฑล ภาคกลาง ภาคตะวันออก ในพน้ื ทก่ี รงุ เทพมหานคร มคี า อยรู ะหวา ง 2-121 มคก./ลบ.ม. และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยเฉพาะจังหวัดเชียงราย สงู สดุ พบทร่ี มิ ถนนคลองทววี ฒั นา เขตทววี ฒั นา พน้ื ทป่ี รมิ ณฑล แมฮ อ งสอน ลำพนู ตาก สโุ ขทยั พษิ ณโุ ลก อตุ รดติ ถ พจิ ติ ร มคี า อยรู ะหวา ง 3-113 มคก./ลบ.ม. สงู สดุ พบท่ี ต.ปากนำ้ ฉะเชิงเทรา กรุงเทพมหานคร สมุทรปราการ สมุทรสาคร อ.เมอื ง จ.สมทุ รปราการ ภาคเหนอื มคี า อยรู ะหวา ง 2 – 402 อุบลราชธานี สกลนคร นครพนม ขอนแกน ที่ปนี้คา มคก./ลบ.ม. สงู สดุ พบท่ี ต.เวยี งพางคำ อ.แมส าย จ.เชยี งราย ฝนุ ละอองมีแนวโนมสงู ขน้ึ กวาปท่ีผา นมา ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื มคี า อยรู ะหวา ง 2-160 มคก./ลบ.ม. สูงสดุ พบที่ ต.ในเมอื ง อ.เมอื ง จ.อุบลราชธานี สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 10 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

ตารางท่ี 1 สถานการณฝ นุ ละอองขนาดเลก็ PM2.5 ของประเทศไทย ป 2564 ระหวา งวนั ท่ี 1 กนั ยายน 2563 – 31 พฤษภาคม 2564 (มคกP.M/ล2.บ5 .ม.) พื้นทท่ี ่มี ี PM2.5 เกนิ คา มาตรฐาน พ้นื ท่ี พน้ื ทที่ ี่มี >พ50ื้นทมท่ี ค่ีมกี./PลMบ2..ม5 . ≥พ9น้ื1ทม่ที ค่ีมกี .P/ลMบ2..5ม. จาํPแMน2ก.5รสางูยสภุดาค จาํ นวน 49 จงั หวัด จํานวน 25 จงั หวดั กรุงเทพมหานคร 2-121 รมิ ถนนคลองทววี ฒั นา กรุงเทพมหานคร กรุงเทพมหานคร เขตทวีวฒั นา (23 ม.ค.64) ปรมิ ณฑล 3-113 ต.ปากน้าํ อ.เมอื ง สมทุ รปราการ สมุทรปราการ จ.สมุทรปราการ สมุทรสาคร ปทุมธานี สมทุ รสาคร (23 ม.ค.64) นครปฐม นนทบุรี ภาคเหนือ 2-402 ต.เวยี งพางคาํ เชียงราย เชียงใหม เชยี งราย เชียงใหม อ.แมส าย จ.เชยี งราย แมฮอ งสอน ลาํ ปาง แมฮ อ งสอน ลาํ ปาง ภาคตะวันออก (31 มี.ค. 64) ตาก นา น พะเยา ตาก นา น พะเยา เฉยี งเหนอื สุโขทัย พิษณโุ ลก สุโขทยั พิษณโุ ลก ภาคตะวันออก อุตรดติ ถ กําแพงเพชร อตุ รดิตถ กาํ แพงเพชร ภาคกลางและ ลาํ พนู แพร พจิ ติ ร ลําพูน แพร พจิ ติ ร ภาคตะวันตก เพชรบูรณ อทุ ยั ธานี ภาคใต 2-160 ต.ในเมือง อ.เมอื ง อุบลราชธานี หนองคาย อบุ ลราชธานี หนองคาย จ.อุบลราชธานี สกลนคร นครพนม สกลนคร นครพนม (19 ม.ี ค.64) ขอนแกน รอ ยเอ็ด ขอนแกน มุกดาหาร กาฬสินธุ ชัยภูมิ นครราชสีมา บุรรี ัมย 1-128 ต.วงั เย็น อ.แปลงยาว ฉะเชงิ เทรา ระยอง ฉะเชิงเทรา ระยอง จ.ฉะเชงิ เทรา ตราด ชลบุรี ปราจีนบุรี (23 ม.ค.64) สระแกว 3-98 ต.หนาพระลาน สระบุรี ลพบรุ ี ราชบุรี สระบรุ ี อ.เฉลมิ พระเกียรติ สพุ รรณบุรี (เขตควบคุมมลพิษ จ. สระบรุ ี (22 ม.ค.64) พระนครศรีอยุธยา ต.หนา พระลาน) กาญจนบรุ ี สมทุ รสงคราม นครสวรรค 2-58 ต.ตลาดใหญ อ.เมือง ภเู กต็ - จ.ภูเก็ต (1 ม.ี ค.64) ทม่ี า : (กรมควบคุมมลพษิ , 2564) ขอมูล ณ เวลา 09.00 น. 11 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

ทง้ั น้ี เมอ่ื เปรยี บเทยี บปรมิ าณคา PM2.5 เฉลย่ี 24 ชว่ั โมงสงู สดุ ระหวา งป 2563 และ 2564 พบวา คา เฉลย่ี สงู สดุ มีแนวโนมสูงขึ้นกวาปที่ผานมาเกือบทุกพื้นที่ ยกเวน ภาคกลางและภาคตะวันตก สำหรับจำนวนวันที่คา PM2.5 เกิน มาตรฐาน มีแนวโนมลดลงจากปที่ผานมาในพื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล ภาคเหนือ ภาคตะวันออก ยกเวน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือทมี่ แี นวโนมเพิ่มข้นึ ดังรูปท่ี 1 500 เปรยี บเทยี บสถาน(รกะาหรวณา  งPMป22.55พ6้ืน3ทแเ่ี ลสะย่ี ง2ส5าํ 6ค4ัญ) ของประเทศไทย 300 450 250 200 จาํ นวนวนั เกินมาตรฐาน (วนั ) ป ิรมาณ ุฝน (มคก./ลบ.ม.) 400 402 150 350 366 100 50 300 0 250 200 85 67 98 106 160 150 58 22 128 65 42 0 127 150 ภาคเหนอื ภาคกลางและ 46 61 100 109 124 ภาคตะวันตก ภาคตะวันออก ภาคใต 32 30 50 75 76 ภาคตะวันออก เฉียงเหนือ 0 กรงุ เทพมหานคร และปรมิ ณฑล จาํ นวนวนั เกินมาตรฐานสูงสุด 2563 คาสงู สดุ 2563 ณ เวลา 09.00 น. จํานวนวนั เกนิ มาตรฐานสูงสุด 2564 คาสงู สุด 2564 ณ เวลา 09.00 น. ท่มี า : (กรมควบคมุ มลพษิ , 2564) รูปท่ี 1 เปรยี บเทียบแนวโนม สถานการณ PM2.5 พ้ืนทเี่ ส่ยี งสำคัญของประเทศไทย เมื่อพิจารณาจุดความรอน (Hotspot) ระหวาง 1 มกราคม – 31 พฤษภาคม 2564 จากขอมูลของสำนักงาน พัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องคการมหาชน) หรือ GISTDA พบวา ประเทศไทยมีจุดความรอนสะสม ในประเทศจำนวน 102,177 จุด โดยเกิดจุดความรอนสูงสุดในพื้นที่ปาอนุรักษ จำนวน 33,120 จุด รองลงมาคือ พื้นที่ ปา สงวนแหง ชาติ จำนวน 28,740 จดุ พน้ื ทเ่ี กษตร จำนวน 20,769 จดุ พน้ื ทเ่ี ขตปฏริ ปู ทด่ี นิ เพอ่ื การเกษตรกรรม (สปก.) จำนวน 10,494 จุด พื้นที่ชุมชนและอื่น ๆ จำนวน 8,156 จุด พื้นที่ริมทางหลวง จำนวน 898 จุด ตามลำดับ โดยพื้นที่ ภาคเหนอื ตอนบนพบจุดความรอนมากท่ีสดุ สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 12 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

เมื่อเปรียบเทียบจำนวนจุดความรอนสะสมระหวางป 2563-2564 ในพื้นที่ 9 จังหวัดภาคเหนือ พบวา จงั หวดั แมฮ อ งสอนมจี ดุ ความรอ นสะสมสงู สดุ รองลงมาคอื เชยี งใหม ตาก ลำปาง ลำพนู แพร พะเยา นา น และเชยี งราย ตามลำดับ ซึ่งมีแนวโนมลดลงจากป 2563 ในทุกจังหวัด ดังแสดงในตารางที่ 2 แตอยางไรก็ดี ประเทศไทยยังคงประสบ ปญหาหมอกควันขามแดนจากประเทศเพื่อนบาน ไดแก เมียนมาร กัมพูชา ลาว เวียดนาม และมาเลเชีย ที่สงผลตอ ปริมาณ PM2.5 ในประเทศดว ยเชนกัน ถึงแมวา แนวโนม จุดความรอนสะสมลดลงจาก ป 2563 ตารางที่ 2 จำนวนจุดความรอนสะสม ระหวา ง 1 มกราคม – 31 พฤษภาคม ในพืน้ ท่ี 9 จงั หวดั ภาคเหนอื จังหวดั จํานวนจดุ ความรอ นสะสม (จดุ ) จํานวนจุดความรอน (+/-) (จุด) เชียงราย ป 2563 ป 2564 -5,867 เชียงใหม -13,577 ลาํ ปาง 7,391 1,524 -2,723 ลําพูน -332 แมฮองสอน 21,658 8,081 -4,906 นา น -5,821 แพร 8,556 5,833 -2,380 พะเยา -2,147 ตาก 3,180 2,848 -7,457 รวมทง้ั หมด -45,210 16,607 11,701 7,523 1,702 5,169 2,789 3,929 1,782 14,842 7,385 88,855 43,645 หมายเหตุ : (+) จำนวนจุดความรอนเพมิ่ ข้ึนจากปทีผ่ า นมา, (-) จำนวนจดุ ความรอ นลดลงจากปทผี่ านมา ทม่ี า: (สำนกั งานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภมู สิ ารสนเทศ (องคก ารมหาชน) หรอื GISTDA , 2564) 13 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

1.2 สถานการณผลกระทบตอสุขภาพ สถานการณผลกระทบตอ สขุ ภาพจากฝนุ ละอองขนาดไมเกนิ 2.5 ไมครอน (PM2.5) ประกอบดว ย 2 สว น ไดแ ก 1.2.1 ขอ มลู ผลกระทบตอ สขุ ภาพจากฝนุ ละอองขนาดไมเ กนิ 2.5 ไมครอน (PM2.5) จากระบบบรกิ ารสาธารณสขุ สถานการณผลกระทบตอสุขภาพจากฝุนละอองขนาดไมเกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) ในพื้นที่ กรุงเทพมหานคร และปริมณฑล จากการเฝาระวังสถานการณผลกระทบตอสุขภาพจากฝุนละอองขนาดไมเกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) ในพน้ื ทก่ี รงุ เทพมหานครและปรมิ ณฑล ระหวา งวนั ท่ี 1 ตลุ าคม 2563 - 31 พฤษภาคม 2564 มผี ปู ว ยสะสมทร่ี ายงานจาก ระบบเฝาระวังผลกระทบตอสุขภาพจากฝุนละอองขนาดไมเกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) ในพื้นที่กรุงเทพมหานครและ ปริมณฑลของกองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค จำนวน 1,580 ราย จำแนกตามรายโรค ดังนี้ โรคทางเดินหายใจอื่น ๆ 611 ราย (รอยละ 38.67) โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) 523 ราย (รอยละ 33.10) โรคหอบหืด (Asthma) 427 ราย (รอ ยละ 27.03) และโรคหวั ใจขาดเลอื ดเฉยี บพลนั (ACS) 19 ราย (รอ ยละ 1.20) ดงั รปู ท่ี 2 เมอ่ื จำแนกผปู ว ยตามแผนก การรบั บรกิ าร พบวา เปน ผปู ว ยจากแผนกผปู ว ยนอก (OPD) จำนวน 646 ราย (รอ ยละ 40.89) แผนกฉกุ เฉนิ (ER) จำนวน 934 ราย (รอยละ 59.11) 800 ํจานวน ูผ ปวย (ราย) 600 400 200 รูปท่ี 2 กราฟแสดงจำนวนผูปวยที่ไดร บั รายงานจำแนกตามรายโรค ในพนื้ ที่ 0 กรุงเทพมหานครและปรมิ ณฑล ระหวา งวันที่ 1 ตุลาคม 2563 โรคทีเ่ ฝา ระวัง - 31 พฤษภาคม 2564 โรคทางเดนิ หายใจอ่ืนๆ โรคหอบหืด (Asthma) โรคปอดอดุ กน้ั เร้ือรัง (COPD) โ(รAคcหuวัteใจcขoาrดoเnลอืarดyเฉsียyบmพdลrนัome) ผูปวยที่เขารับบริการเปนเพศหญิงจำนวน 670 ราย เพศชายจำนวน 910 ราย อัตราสวน เพศหญิง : ชาย เทากับ 1 : 1.36 จำนวนผูปวยสูงสุดในกลุมอายุ 60-69 ป จำนวน 302 ราย (รอยละ 19.11) รองลงมา คือ กลุมอายุ 50 – 59 ป 232 ราย (รอ ยละ 14.68) และกลมุ อายุ 0 – 9 ป 222 ราย (รอ ยละ 14.05) จำแนกผปู วยท่มี ารบั การรกั ษา ในโรงพยาบาลเครือขายพื้นที่กรุงเทพมหานคร จำนวน 1,105 ราย (รอยละ 69.94) พื้นที่ปริมณฑล จำนวน 475 ราย (รอยละ 30.06) ดังรปู ท่ี 3 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 14 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

ชาย หญิง ํจานวน ูผ ปวย (ราย)250 200 150 10-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80-89 90+ 100 50 กลุมอายุ (ป) 0 0-9 รปู ท่ี 3 จำนวนผปู ว ยแยกตามกลมุ อายทุ ม่ี ารับการรกั ษาดวยกลุมโรค ASTHMA, COPD, ACS และโรคทางเดินหายใจอืน่ ๆ ในโรงพยาบาลเครอื ขา ยพ้นื ท่ีกรงุ เทพมหานครและปรมิ ณฑล ระหวา งวนั ที่ 1 ตุลาคม 2563 - 31 พฤษภาคม 2564 นอกจากน้ี พบวา จำนวนผปู ว ยและคา ระดบั ฝนุ ละอองขนาดไมเ กนิ 2.5 ไมครอน (PM2.5) ระหวา งเดอื นสงิ หาคม 2562 - พฤษภาคม 2564 มีแนวโนมไปในทิศทางเดียวกัน เนื่องจากพบจำนวนผูปวยโรคทางเดินหายใจ โรคหัวใจและ หลอดเลอื ดมแี นวโนม เพม่ิ ขน้ึ ในชว งเดอื นมกราคมถงึ มนี าคม ซง่ึ สอดคลอ งกบั ปรมิ าณ PM2.5 ทเ่ี พม่ิ ขน้ึ ในชว งเวลาดงั กลา ว ดงั รปู ท่ี 4 จาํ นวนผูป วย คาเฉลี่ย PM2.5 คามาตรฐานคณุ ภาพอากาศ คาเฉ ี่ลย PM2.5 คามาตรฐาน ุคณภาพอากาศ 25 100 20 2562 2563 2564 80 ํจานวน ูผ ปวย15 60 10 40 5 20 00 2019 2222000011119999 222000222000 22002200 22002200 22002200 2222222000000022222220000000 22002200 22002200 2222222000000022222220010000 22002211 22002211 22002211 2222000022221111 311212121212121221312122112112620374859159171973558294006602671204481573เเเเเกกกกีีสมตธกสมีธพกตพมพีพตมธมมธมมพมมมิิมกกพพมมมพพพ..........................................ยยยพคคพคคคคคคพคคคคคคพคคคยยยคยยคยคคคยยยคยยค.......................................... รปู ท่ี 4 กราฟแสดงแนวโนม ระหวา งจำนวนผปู ว ย (Asthma, COPD, ACS, โรคทางเดินหายใจอนื่ ๆ) และคา เฉลีย่ รายวนั ระดับฝนุ ละอองขนาดไมเกนิ 2.5 ไมครอน (PM2.5) ระหวา งเดือนสงิ หาคม 2562 - พฤษภาคม 2564 15 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

สถานการณการเฝาระวังผลกระทบตอสุขภาพจากฝุนละอองขนาดไมเกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) ในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 1-13 จากการเฝา ระวงั สถานการณก ารเฝา ระวงั ผลกระทบตอ สขุ ภาพจาก PM2.5 ในพน้ื ทเ่ี ขตสขุ ภาพท่ี 1-13 โดยขอมูลจากคลังขอมูลสุขภาพ (Health Data Center ; HDC) กระทรวงสาธารณสุข ระหวางเดือนมกราคม 2563 ถึง พฤษภาคม 2564 ในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 1-13 พบอัตราการปวยดวยโรคระบบทางเดินหายใจมากที่สุด รองลงมาคือ กลุมโรคผิวหนังอักเสบ กลุมโรคตาอักเสบ และกลุมโรคหัวใจหลอดเลือดและสมองอุดตันขาดเลือด ตามลำดับ ซึ่งอัตราปวยมีแนวโนมสูงขึ้น ตั้งแตเดือนพฤศจิกายน 2563 และสูงที่สุดในเดือนมีนาคม 2564 ทั้งนี้ ปริมาณ PM2.5 มแี นวโนมสงู ข้นึ ในชวงเวลาดังกลา วเชน เดยี วกัน ซึ่งอาจมคี วามสมั พันธก บั อตั ราปว ยทีส่ ูงขนึ้ ดงั รูปท่ี 5 1400 500 ัอตรา ปวย ตอแสนประชากร1200 คาเฉ ่ีลย ุฝน PM2.5 (มคก./ลบ.ม.)1000400 800 300 600 200 400 200 100 00 มค. กพ. มคี . เมย. พค. มยิ . กค. สค. กย. ตค. พย. ธค. มค. กพ. มีค. เมย. พค. 2563 2564 กลมุ โรคทางเดินหายใจ กลมุ โรคหวั ใจหลอดเลือดและสมองอดุ ตนั ขาดเลือด กลมุ โรคตาอักเสบ กลุมโรคผิวหนังอักเสบ คา สงู สดุ PM2.5 (รายเดอื น) คาเฉลี่ย PM2.5 (รายเดือน) รปู ที่ 5 อตั ราปว ยดว ยโรคทเี่ กยี่ วขอ งกับมลพษิ ทางอากาศ เปรียบเทียบคา เฉลี่ย PM2.5 รายเดือน ในพื้นที่เขตสขุ ภาพท่ี 1 - 13 ระหวา งเดือนมกราคม 2563 - พฤษภาคม 2564 จากการเฝาระวังสถานการณ PM2.5 ขางตน พบวา ปญหา PM2.5 ยังคงเปนปญหาสำคัญของภาคเหนือและ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จึงไดมีการเฝาระวังสถานการณผลกระทบตอสุขภาพจากมลพิษทางอากาศ กรณี PM2.5 ในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 1 (เชียงใหม เชียงราย ลำพูน ลำปาง แพร นาน พะเยา แมฮองสอน) และ เขตสุขภาพที่ 7 (กาฬสนิ ธุ ขอนแกน มหาสารคาม รอ ยเอ็ด) ดงั นี้ สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 16 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

เขตสุขภาพท่ี 1 จากการเฝาระวังสถานการณผลกระทบตอสุขภาพจากฝุนละอองขนาดไมเกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) ในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 1 ระหวางวันที่ 1 มกราคม 2563 ถึง 31 พฤษภาคม 2564 มีผูปวยสะสมที่รายงานจากระบบ เฝา ระวงั จำนวน 374,131 ราย จำแนกเปน เพศชาย จำนวน 172,093 ราย เพศหญงิ จำนวน 202,038 ราย อตั ราสว น เพศชาย : หญิง เทากับ 1 : 1.74 เมื่อพิจารณาตามกลุมอายุ พบผูปวยสูงสุดในกลุมอายุ 60 ปขึ้นไป (รอยละ 22.10) รองลงมา คือ กลุมอายุ 55-59 ป (รอยละ 16.60) และกลุมอายุ 50-54 ป (รอยละ 12.10) ดังรูปที่ 6 เมื่อเปรียบเทียบ อัตราปวยรายเดือนในชวงเดือนเดียวกัน พบวา ป 2564 อัตราปวยรายเดือนมีแนวโนมสูงกวา ป 2563 นอกจากนี้ หากพิจารณาอัตราปวยและปริมาณ PM2.5 ในป 2564 อัตราปวยที่สูงมีแนวโนมเชนเดียวกับปริมาณ PM2.5 ที่สูงขึ้น ในชว งเดียวกัน ดังรปู ที่ 7 ํจานวน ูผ ปวย (ราย) 45,000 ชาย หญิง 40,000 35,000 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60 30,000 25,000 กลุมอายุ (ป) 20,000 15,000 10,000 5,000 0 รปู ท่ี 6 จำนวนผปู ว ยดว ยโรคทอี่ าจมีความเก่ยี วของกับมลพิษทางอากาศ จำแนกตามกลุมอายุและเพศ ในพื้นทีเ่ ขตสขุ ภาพที่ 1 ป 2563 – 2564 ัอตรา ปวย ตอแสนประชากร 1800 450 คาเฉ ี่ลย ุฝน PM2.5 (มคก./ลบ.ม.) 1600 400 1400 350 1200 300 1000 250 800 200 600 150 400 100 200 50 00 มค. กพ. มีค. เมย. พค. มิย. กค. สค. กย. ตค. พย. ธค. มค. กพ. มีค. เมย. พค. 2563 2564 กลมุ โรคทางเดนิ หายใจ กลมุ โรคหัวใจหลอดเลอื ดและสมองอุดตนั ขาดเลอื ด กลมุ โรคตาอกั เสบ กลมุ โรคผิวหนังอกั เสบ คาสงู สดุ PM2.5 (รายเดือน) คา เฉล่ีย PM2.5 (รายเดอื น) รูปท่ี 7 อัตราปว ยดวยโรคทเี่ ก่ยี วของกบั มลพิษทางอากาศ เปรียบเทียบคา เฉล่ีย PM2.5 รายเดือน ในพนื้ ทเ่ี ขตสุขภาพท่ี 1 ระหวา งเดือนมกราคม 2563 – พฤษภาคม 2564 17 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

เขตสขุ ภาพท่ี 7 จากการเฝาระวังสถานการณผลกระทบตอสุขภาพจากฝุนละอองขนาดไมเกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) ในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 7 ระหวางวันที่ 1 มกราคม 2563 ถึง 31 พฤษภาคม 2564 มีผูปวยสะสมที่รายงานจากระบบ เฝาระวัง จำนวน 276,471 ราย จำแนกเปน เพศชายจำนวน 128,149 ราย เพศหญิงจำนวน 148,322 ราย อัตราสวน เพศชาย : หญิง เทากับ 1 : 1.16 เมื่อพิจารณาตามกลุมอายุ พบผูปวยสูงสุดในกลุมอายุ 60 ปขึ้นไป (รอยละ 16.1) รองลงมา คือ กลุมอายุ 55-59 ป (รอยละ 13.90) และกลุมอายุ 50-54 ป (รอยละ 13.10) ดังรูปที่ 8 เชนเดียวกับ สถานการณของเขตสุขภาพที่ 1 โดยสถานการณของเขตสุขภาพที่ 7 เมื่อเปรียบเทียบอัตราปวยรายเดือนในชวงเดือน เดยี วกนั พบวา ป 2564 อตั ราปว ยรายเดอื น มแี นวโนม สงู กวา ป 2563 นอกจากน้ี หากพจิ ารณาอตั ราปว ยและคา ปรมิ าณ PM2.5 ในป 2564 พบ อัตราปว ยทีส่ ูงมแี นวโนม เชน เดียวกบั ปริมาณ PM2.5 ทีส่ ูงข้นึ ในชว งเดียวกัน ดังรูปที่ 9 30,000 ชาย หญิง 25,000 ํจานวน ูผ ปวย (ราย) 20,000 15,000 10,000 5,000 0 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60 0-4 กลุมอายุ (ป) รูปท่ี 8 จำนวนผูปว ยดวยโรคที่อาจมคี วามเกยี่ วขอ งกบั มลพิษทางอากาศ จำแนกตามกลุมอายแุ ละเพศ ในพ้นื ที่เขตสขุ ภาพท่ี 7 ป 2563 – 2564 ัอตรา ปวย ตอแสนประชากร 1800 450 คาเฉ ่ีลย ุฝน PM2.5 (มคก./ลบ.ม.) 1600 400 1400 350 1200 300 1000 250 800 200 600 150 400 100 200 50 00 มค. กพ. มีค. เมย. พค. มยิ . กค. สค. กย. ตค. พย. ธค. มค. กพ. มคี . เมย. พค. 2563 2564 กลมุ โรคทางเดนิ หายใจ กลุม โรคหัวใจหลอดเลอื ดและสมองอดุ ตนั ขาดเลอื ด กลมุ โรคตาอกั เสบ กลุมโรคผวิ หนงั อกั เสบ คา สงู สุด PM2.5 (รายเดอื น) คาเฉล่ีย PM2.5 (รายเดอื น) รูปท่ี 9 อตั ราปว ยดวยโรคทเ่ี กีย่ วขอ งกับมลพษิ ทางอากาศ เปรยี บเทยี บคา เฉลีย่ PM2.5 รายเดือน 18 ในพื้นทีเ่ ขตสขุ ภาพที่ 7 ระหวางเดอื นมกราคม 2563 – พฤษภาคม 2564 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

1.2.2 ขอ มลู การเฝา ระวงั ผลกระทบตอ สขุ ภาพจากการรบั สมั ผสั ฝนุ ละอองขนาดไมเ กนิ 2.5 ไมครอน (PM2.5) ดว ยตนเอง สถานการณการเฝาระวังผลกระทบตอสุขภาพไดรับผลกระทบจาก PM2.5 ดวยตนเองของประชาชน ผานอนามัยโพล ระหวางวันที่ 1 มกราคม - 26 เมษายน 2564 จำนวน 12,837 ราย พบวา ในภาพรวมประชาชน มีอาการที่เกี่ยวของกับการรับสัมผัส PM2.5 รอยละ 40.15 โดยอาการที่พบมากสุดเปนอาการคัดจมูก/มีน้ำมูก รอยละ 19.65 แสบจมูก รอยละ 15.34 และแสบตา/คันตา รอยละ 14.28 ตามลำดับ ดังรูปที่ 10 ซึ่งเปนอาการเฉียบพลัน ที่เกิดขึ้นเมื่อไดรับสัมผัส PM2.5 โดยพบวาพื้นที่เขตสุขภาพที่ 13 (กรุงเทพมหานคร) พื้นที่เขตสุขภาพที่ 4 (ปริมณฑล และภาคกลาง) และพื้นที่เขตสุขภาพที่ 1 (ภาคเหนือ) ประชาชนมีอาการจากการรับสัมผัสฝุนละอองขนาดเล็ก PM2.5 สงู กวา พน้ื ทอ่ี น่ื (รอ ยละ 76.26 รอ ยละ 55.02 และรอ ยละ 52.55 ตามลำดบั ) ซง่ึ หากพจิ ารณาจำนวนผทู ม่ี อี าการ พบวา มีแนวโนมเพิ่มสูงขึ้น สอดคลองกับแนวโนมของปริมาณ PM2.5 ในพื้นที่ โดยเฉพาะในเดือนมกราคมที่ประชาชนมีอาการ จากการรบั สมั ผสั PM2.5 มากทส่ี ดุ ดงั รูปท่ี 11 50 รอยละของอาการจากการรับสมั ผัส PM2.5 จําแนกรายอาการ 45 40 35 รอยละ 30 25 20 15 10 5 0 ัคดจ ูมก/ ีม ้ํนา ูมก เ ืลอด ํกแาเสดบาไจหูมกล ไอไ ม ีมแเสสบมคหอะ ัคน/แ ีมส ัห ื่ผเบวนหใตหแจาา่ืนเ/ดยอ ตใัคงหยนจาตนงเไายีมาต็รเใอมายวีสจ/รีมิผิผเยํลาตดดงสางาปปหมกบแกาีกวาหด ิยติงกะตด รูปท่ี 10 รอยละของอาการจากการรบั สมั ผัส PM2.5 จำแนกรายอาการ 40 รอ ยละของอาการจากการรบั สัมผัส PM2.5 เปรียบเทยี บรายเดือน 38 รอยละ 36 34 32 กุมภาพันธ มีนาคม มกราคม รปู ที่ 11 รอยละของอาการจากการรบั สัมผสั PM2.5 เปรยี บเทยี บรายเดือน 19 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

โดยสรุป พบวา สถานการณ PM2.5 และจุดความรอน ป 2564 ในภาพรวมมีแนวโนมดีขึ้นจากปที่ผานมา แตยังพบหลายพื้นที่มีคา PM2.5 สูงเกินคามาตรฐาน และมากกวา 25 จังหวัดมีคา PM2.5 อยูในระดับที่มีผลกระทบตอ สุขภาพ ทั้งในพื้นที่ภาคเหนือ กรุงเทพมหานครและปริมณฑล ภาคกลาง ภาคตะวันออก และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งสถานการณดังกลาวสงผลกระทบตอสุขภาพประชาชน โดยเฉพาะโรคระบบทางเดินหายใจ ซึ่งมีอัตราปวยมากที่สุด และสว นใหญเ ปน กลมุ ผทู ม่ี อี ายุ 60 ป ขน้ึ ไป และกลมุ เดก็ 0- 9 ป ซง่ึ เปน กลมุ เสย่ี งสำคญั ทจ่ี ะไดร บั ผลกระทบจากการรบั สมั ผสั PM2.5 ทง้ั ระยะสน้ั และระยะยาว ดงั นน้ั จงึ จำเปน ตอ งมมี าตรการในการปอ งกนั ดแู ลสขุ ภาพประชาชนอยา งตอ เนอ่ื ง และสงเสริมการบูรณาการอยางมีสวนรวม ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชนในการลดแหลงกำเนิด PM2.5 ในพน้ื ทีเ่ สยี่ งอยา งตอ เนอื่ ง

ส่วนท่ี 2 ผลการดาํ เนินงาน ท่ีสาํ คญั

ส่วนที่ 2 ผลการดาํ เนินงาน ที่สําคญั กระทรวงสาธารณสุข ไดกำหนดยุทธศาสตร การดำเนินงาน ประกอบดวย 6 มาตรการสำคัญ การดำเนินงานดานการแพทยและสาธารณสุข กรณี ไดแก 1) พัฒนาฐานขอมูล การเฝาระวังและแจงเตือน ฝุนละอองขนาดเล็ก จัดทำแผนเผชิญเหตุตามระดับ ความเสี่ยงตอสุขภาพ 2) เฝาระวังผลกระทบตอสุขภาพ ความรุนแรงของสถานการณ และจัดตั้งศูนยตอบโตภาวะ และสอบสวนโรคอยางทันทวงที 3) ยกระดับความรอบรู ฉุกเฉินดานการแพทยและสาธารณสุข กรณี หมอกควัน และตอบโตค วามเสย่ี งตอ สขุ ภาพ 4) ดแู ลสขุ ภาพประชาชน และฝุนละอองขนาดเล็ก (Public Health Emergency ทุกกลุมวัยในพื้นที่เสี่ยง 5) มาตรการทางกฎหมาย Operation Center; PHEOC) ในทุกระดับ เพื่อเปนกลไก สนับสนุนการปองกันและลดการเกิดมลพิษที่ตนทาง และ การบรหิ ารจดั การใหม ปี ระสทิ ธภิ าพ ตอบสนองตอ สถานการณ 6) การสงเสริมตนแบบองคกรลดมลพิษทางอากาศและ ไดอ ยา งทนั ทว งที โดยมเี ปา หมายสำคญั คอื เพอ่ื ใหป ระชาชน พื้นที่สีเขียว ดังรูปที่ 12 ในพน้ื ทเ่ี ปา หมายมคี วามรอบรดู า นสขุ ภาพ สามารถจดั การ ในป 2564 หนว ยงานดา นสาธารณสขุ ในทกุ ระดบั ปอ งกนั สขุ ภาพตนเองได และไดร บั การบรกิ ารดา นการแพทย ไดขับเคลื่อนการดำเนินงานดังกลาว มีผลการดำเนินงาน และสาธารณสุขอยางรวดเร็ว และครอบคลุม อันนำไปสู ที่สำคัญ ดังน้ี การลดการเจบ็ ปว ยทเ่ี กยี่ วของกับมลพิษทางอากาศ มาตรการดา นสาธารณสขุ กรณี หมอกควนั และฝนุ ละอองขนาดเล็ก เปา หมาย : ลดและปอ งกันการเจ็บปวยดว ยโรคทีเ่ กีย่ วขอ งกับมลพษิ ทางอากาศ เฝา ระวังและแจง เตือน เฝาระวงั ยกระดับความรอบรู ความเส่ียงตอสุขภาพ ผลกระทบตอสขุ ภาพ และตอบโต (ทาํ เนยี บกลมุ เสยี่ ง /H4U Facebook/Line/เวบ็ ไซต) และสอบสวนโรค ความเสี่ยงตอสขุ ภาพ อยา งทนั ทว งที (สือ่ สาร/ลงปฏิบัตกิ าร) (HDC สธ. / Anamai Poll) การดูแลสุขภาพ มาตรการทางกฎหมาย สง เสรมิ ตนแบบ แกประชาชนทุกกลมุ วัย • พรบ. สาธารณสุข 2535 องคก รลดมลพิษทางอากาศ (3 หมอ /คลินิกมลพษิ / • พรบ. ควบคุมโรคจาก หอ งปลอดฝนุ /อปุ กรณปองกัน) การประกอบอาชพี ฯ 2562 และสรา งพ้ืนท่ีสเี ขยี ว รูปที่ 12 มาตรการดา นสาธารณสุข กรณี หมอกควันและฝนุ ละอองขนาดเล็ก สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 22 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

2.1 การบรหิ ารจัดการ กระทรวงสาธารณสขุ ไดม คี ำสง่ั กระทรวงสาธารณสขุ ท่ี 1329/2563 ลงวนั ท่ี 30 พฤศจกิ ายน 2563 เรอ่ื ง จดั ตง้ั ศนู ยป ฏบิ ตั กิ ารฉกุ เฉนิ ดา นการแพทยแ ละสาธารณสขุ (Public Health Emergency Operation Center : PHEOC) กรณี หมอกควนั และฝนุ ละอองขนาดเลก็ โดยมปี ลดั กระทรวงสาธารณสขุ เปน ผบู ญั ชาการเหตกุ ารณ รองปลดั กระทรวงสาธารณสขุ เปน รองผบู ญั ชาการเหตกุ ารณ และมอี งคป ระกอบของคณะทำงาน 8 คณะ ดงั รปู ท่ี 13 เพอ่ื ใหก ารบรหิ ารจดั การการเตรยี ม ความพรอมและตอบโตภาวะฉุกเฉินดานการแพทยและสาธารณสุข และใหการดำเนินการชวยเหลือทางดานการแพทย และการสาธารณสุขในพ้นื ทีไ่ ดร ับผลกระทบจากสถานการณหมอกควนั และฝุนละอองขนาดเล็กใหมีประสิทธภิ าพสูงสดุ โครงสรางของระบบบัญชาการเหตกุ ารณ กรณี หมอกควันและฝุน ละอองขนาดเล็ก ผังบญั ชาการเหตุการณ ศูนยป ฏิบตั กิ ารฉุกเฉินดา นการแพทยแ ละสาธารณสขุ (Public Health Emergency Operation Center : PHEOC) กรณี หมอกควันและฝนุ ละอองขนาดเลก็ IC นพ. เกยี รติภมู ผิ วบู งญั ศรชจาติกาปรลเหดั ตกุกราะรทณรว งสาธารณสขุ รองปลัดฯ นพ. ธงชยั กรี ติหตั ถยากร รองผบู ญั ชาการฯ ลําดบั ท่ี 1 รองปลดั ฯ นพ. ยงยศ ธรรมวฒุ ิ รองผูบญั ชาการฯ ลําดับที่ 2 อธบิ ดกี รมอนามยั รองผูบญั ชาการฯ ลําดบั ท่ี 3 อธิบดกี รมควบคุมโรค รองผูบัญชาการฯ ลําดบั ท่ี 4 อธบิ ดกี รมการแพทย รองผบู ญั ชาการฯ ลําดับที่ 5 ทมี ตระหนกั รสู ถานการณ (SAT) ทมี ยทุ ธศาสตรแ ละวชิ าการ (Intelligence Unit) HF : รองปลดั ฯ นพ.ยงยศ ธรรมวุฒิ HF : นพ.สุวรรณชัย วัฒนาย่ิงเจริญชัย อธิบดีกรมอนามยั 1. รองอธิบดกี รมอนามัยท่ีไดรบั มอบหมาย (รองประธาน) 1. รองอธิบดีกรมอนามัยทีไ่ ดรับมอบหมาย (รองประธาน) 2. นางนภพรรณ นนั ทพงษ ผอ.กองประเมินผลกระทบตอสขุ ภาพ 2. นายดํารง ธาํ รงเลาหะพนั ธุ ผอ.กองแผนงาน กรมอนามัย (เลขานกุ าร) 3. นพ.สุภโชค เวชภณั ฑเภสชั ผอ.กองยทุ ธศาสตรแ ละแผนงาน สป. กรมอนามัย (เลขานุการ) 3. นพ.วฑิ ูรย อนันกลุ ผอ.กองสาธารณสขุ ฉกุ เฉนิ สป. (ผช.เลขานุการ) (เลขาฯรวม) ทีมกฎหมาย (LAW SUPPORT & ENFORCEMENT) ทีมสือ่ สารความเสี่ยงและประชาสัมพนั ธ (PIO/RC) HF : รองปลัดฯ นพ. ธงชัย กรี ติหตั ถยากร HF : รองปลัดฯ นพ.ณรงค สายวงศ 1. นพ.รงุ เรอื ง กจิ ผาติ (รองประธาน) 1. รองอธบิ ดกี รมอนามยั ที่ไดร บั มอบหมาย (รองประธาน) 2. นางสาวอําพร บศุ รังษี ผอ.ศูนยบรหิ ารกฎหมายสาธารณสขุ กรมอนามัย 2. น.ส.ศริ ิมา ธรี ะศักด์ิ ผอ.สาํ นักสารนิเทศ สป. (เลขานุการ) 3. นายวินัย รอดไทร ผอ.ศูนยส่อื สารสาธารณะ กรมอนามยั (เลขาฯรวม) (เลขานกุ าร) 3. นายปย ะวัฒน ศิลปรัศมี ผอ.กองกฎหมาย สป. (เลขาฯรว ม) ทมี ปฏบิ ัติการ (OPERATION) HF : รองปลดั ฯ นพ. ธงชยั กีรตหิ ัตถยากร 1. รองอธิบดกี รมอนามัยท่ไี ดรบั มอบหมาย (รองประธาน) 2. รองอธบิ ดีอธิบดีกรมการแพทยไดรับมอบหมาย (รองประธาน) 3. รองอธิบดีอธิบดกี รมควบคุมโรคไดร ับมอบหมาย (รองประธาน) 4. นายสมชาย ตูแกว ผอ.สํานกั อนามัยสง่ิ แวดลอ ม กรมอนามัย (เลขานุการ) 5. นพ.วฑิ รู ย อนันกุล ผอ.กองสาธารณสขุ ฉุกเฉนิ สป. (ผช.เลขานุการ) ทมี ทรัพย(าLกOรGแIลSะTสICงSก)ําลงั บาํ รงุ ทมี การเงนิ แล(ะFกINาAรบNรCหิ Eา)รงบประมาณ ทีมประส(าLนIAงาISนO/Nเล)ขานุการ HF : นพ.ไพศาล ดน่ั คมุ เลขาธกิ าร อย. HF : รองปลดั ฯ นพ. ธงชยั กีรติหัตถยากร HF : รองปลดั ฯ นพ. ธงชัย กีรตหิ ัตถยากร 1. รองเลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา 1. นพ.รุง เรอื ง กิจผาติ ท่ีปรึกษาระดบั กระทรวง 1. รองอธิบดีกรมอนามยั ไดร บั มอบหมาย ที่ไดร ับมอบหมาย (รองประธาน) (รองประธาน) (รองประธาน) 2. นพ.วิฑูรย ดา นวิบูลย ผอ.องคการเภสชั ฯ 2. นางอมรรัตน พีระพล ผอ.กองบรหิ ารการคลงั สป. 2. นพ.วิฑรู ย อนนั กุล ผอ.กองสาธารณสขุ ฉุกเฉนิ สป. (รองประธาน) (เลขานุการ) (เลขานุการ) 3. นพ.สนิ ชัย ตนั ติรตั นานนท ผอ.กองบรหิ าร 3. นางเกษร ศุภกลุ ธาดาสริ ิ ผอ.กองบริหารการคลัง 3. นางนภพรรณ นันทพงษ ผอ.กองประเมิน การสาธารณสขุ สป. (เลขานกุ าร) กรมอนามยั (เลขาฯรวม) ผลกระทบตอสุขภาพ กรมอนามยั (เลขาฯรว ม) 4. นพ.วฑิ รู ย อนันกุล ผอ.กองสาธารณสขุ ฉุกเฉนิ สป. (เลขาฯรวม) รูปท่ี 13 กลไกการตอบโตภ าวะฉุกเฉนิ การดา นการแพทยและสาธารณสุข (Public Health Emergency Operation Center : PHEOC) กรณี หมอกควนั และฝุน ละอองขนาดเลก็ 23 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

และมีกลไกและเกณฑการเปดศูนยปฏิบัติการฉุกเฉินดานการแพทยและสาธารณสุข (Public Health Emergency Operation Center : PHEOC) กรณี หมอกควันและฝุนละอองขนาดเล็ก ในแตละระดับ ดังตารางที่ 3 ตารางที่ 3 กลไกและเกณฑการเปดศูนยปฏิบัติการฉุกเฉินดานการแพทยและสาธารณสุข (Public Health Emergency Operation Center : PHEOC) กรณี หมอกควนั และฝนุ ละอองขนาดเล็ก ระดบั หลักเกณฑการเปด/ปด PHEOC หนวยงานรบั ผิดชอบ ผูบัญชาการเหตุการณ จังหวัด เขตสุขภาพ ตเปิดดตอ: กเมันือ่ 3PวMัน2.5 ≥ 76 มคก./ลบ.ม. สํานักงานสาธารณสุข - นายแพทยส าธารณสุขจงั หวัด กรม จังหวัด เปน ผบู ัญชาการเหตุการณ ปด : เมือ่ 6PMวนั 2.5 < 76 มคก./ลบ.ม. - หัวหนา กลุมอนามยั ส่ิงแวดลอม กระทรวง ติดตอ กนั 1.สํานกั งานเขตสุขภาพ หรือระบาดวทิ ยาเปนผปู ระสานงาน 2.สํานักงานปองกนั และรายงานขอ มูลระดับจงั หวดั เปด : เมือ่ จังหวัดเปด ศนู ยป ฏบิ ัตกิ าร และควบคุมโรค ฉกุ เฉนิ ดา นการแพทยแ ละสาธารณสขุ (PHEOC) 3.ศนู ยอ นามยั - ผูตรวจราชการกระทรวงสาธารณสุข กรณี หมอกควนั และฝนุ ละอองขนาดเลก็ เปนผูบัญชาการเหตุการณ มากกวา 1 จงั หวดั - ผูอ ํานวยการสาํ นกั ปองกนั ควบคุมโรค ปด : เม่อื จังหวัดในเขตปด PHEOC เปน ผูประสานงาน และรายงานขอ มลู ระดบั เขตสขุ ภาพ เปด : เมื่อเขตสุขภาพเปดศนู ยปฏบิ ัตกิ าร ฉกุ เฉนิ ดานการแพทยและสาธารณสขุ (PHEOC) 1.กรมอนามยั - อธิบดีหรอื ผไู ดรบั มอบหมายเปน กรณี หมอกควันและฝุนละอองขนาดเลก็ 2.กรมควบคมุ โรค ผูบ ัญชาการเหตกุ ารณ ตง้ั แต 2 เขตสุขภาพขน้ึ ไป 3.กรมการแพทย - ผูอํานวยการหนวยงานเปน ปด : เมื่อเขตสุขภาพปด PHEOC 4.กรมสนบั สนนุ บริการ ผูประสานงานและรายงานขอ มูล สุขภาพ ระดบั กรม เปด : เมื่อเขตสขุ ภาพเปดศนู ยปฏิบัติการ กองสาธารณสขุ ฉุกเฉิน - ปลดั กระทรวงสาธารณสขุ หรือ ฉกุ เฉนิ ดา นการแพทยแ ละสาธารณสขุ (PHEOC) ผูไดร ับมอบหมายเปน ผบู ญั ชาการ กรณี หมอกควันและฝุนละอองขนาดเลก็ เหตุการณ ต้งั แต 3 เขตสุขภาพข้นึ ไป หรือ (ข้นึ อยกู ับ - ผูอ ํานวยการกองสาธารณสุขฉกุ เฉิน ความเรง ดวน/นโยบายผูบริหาร) เปน ผูประสานงานและรายงาน ปด : เม่ือเขตสุขภาพปด PHEOC ผลระดับกระทรวง สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 24 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

การดำเนินงาน กระทรวงสาธารณสุข มีการเตรียมความพรอมของหนวยงานสาธารณสุขและประชุมรวมกับ หนว ยงานสาธารณสุขในพื้นที่ เพอ่ื สนับสนนุ การดำเนินงานและตดิ ตามการดำเนนิ งานในระยะตา ง ๆ ดงั นี้ 2.1.1 ชวงเตรียมการ จัดสงคูมือการดำเนินงานดานการแพทย และสาธารณสขุ กรณฝี นุ ละอองขนาดเลก็ ป 2564 ชดุ ความรู ทเ่ี ก่ียวขอ งเพอ่ื สนบั สนุนการดำเนินงานของพืน้ ท่ี ประชุมทางไกล (Video Conference) การเตรียมความพรอมดานการแพทยและสาธารณสุข กรณี หมอกควนั และฝนุ ละอองขนาดเลก็ เมอ่ื วนั ท่ี 4 ธนั วาคม 2563 โดยมนี ายแพทยเ กยี รตภิ มู ิ วงศร จติ ปลดั กระทรวงสาธารณสขุ เปนประธาน เพื่อสั่งการใหหนวยงานในพื้นที่ที่ประสบปญหา หมอกควันและฝุนละอองขนาดเล็ก เตรียมความพรอมดาน การแพทยแ ละสาธารณสขุ เพอ่ื ดแู ลสขุ ภาพประชาชนในพน้ื ท่ี กอ นเขา สสู ถานการณห มอกควันและฝนุ ละอองขนาดเล็ก ทง้ั น้ี มขี อ สง่ั การถงึ สำนกั งานเขตสขุ ภาพท่ี 1 – 12 สำนกั งานสาธารณสขุ จงั หวดั โรงพยาบาลศนู ย โรงพยาบาล ทว่ั ไปและหนวยบริการในสังกดั กระทรวงสาธารณสุขทกุ แหง ดงั รูปท่ี 14 รปู ที่ 14 ขอ สั่งการเตรยี มความพรอมดานการแพทยแ ละสาธารณสขุ กรณี หมอกควนั และฝุนละอองขนาดเล็ก ครั้งท่ี 7/2563 เปดศูนยเฝาระวังและประสานงานดานการแพทยและสาธารณสุข (Operation Center : OC) กรณี หมอกควนั และฝนุ ละอองขนาดเลก็ ในทกุ ระดบั เพอ่ื เฝา ระวงั ตดิ ตาม วเิ คราะหแ นวโนม สถานการณ PM2.5 และความเสย่ี ง ตอ สขุ ภาพ เพื่อแจงเตอื นประชาชน และแจงหนว ยงานใหเตรยี มรบั มือกับสถานการณ 25 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

2.1.2 ระยะวิกฤต ประชุมทางไกล (Video Conference) ศูนยปฏิบัติการฉุกเฉินดานการแพทยและสาธารณสุข กรณีหมอกควันและฝุนละอองขนาดเล็ก ครั้งที่ 1/2564 เมื่อวันที่ 9 มีนาคม 2564 โดยมีนายแพทยสุวรรณชัย วฒั นายง่ิ เจรญิ ชยั อธบิ ดกี รมอนามยั ในฐานะรองผบู ญั ชาการ เหตุการณ เปนประธาน เพื่อสั่งการใหหนวยงานในพื้นที่ ทป่ี ระสบปญ หาหมอกควนั และฝนุ ละอองขนาดเลก็ ในระยะ วิกฤต ยกระดับมาตรการและเปดศูนยปฏิบัติการฉุกเฉิน ดานการแพทยและสาธารณสุข กรณีหมอกควันและ ฝนุ ละอองขนาดเลก็ ในระดบั พน้ื ท่ี พรอ มใหก ารดแู ลสขุ ภาพ ประชาชน และประสานการดำเนินงานกับหนวยงานใน ระดับพ้ืนท่ีอยางใกลชิด มีขอสั่งการยกระดับการปฏิบัติการและ ศูนยปฏิบัติการฉุกเฉินดานการแพทยและสาธารณสุข กรณีหมอกควัน และฝุนละอองขนาดเล็ก ระดับกระทรวง เมอ่ื วนั ที่ 9 มีนาคม 2564 โดยมีขอสั่งการถึงผูตรวจราชการกระทรวงสาธารณสุข สำนักงานเขตสุขภาพและสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด ดงั รูปที่ 15 รปู ที่ 15 ขอสั่งการศูนยปฏบิ ัติการฉุกเฉนิ ดานการแพทยแ ละสาธารณสุข กรณี หมอกควนั และฝนุ ละอองขนาดเลก็ ครั้งที่ 1/2564 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 26 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

สำหรับกลไกการบริหารจัดการในระดับเขตสุขภาพและระดับจังหวัด มีการแตงตั้งคณะกรรมการตอบโต ภาวะฉุกเฉินดานการแพทยและการสาธารณสุข กรณีฝุนละอองขนาดไมเกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) และมีการเปด ศูนยปฏิบัติการฉุกเฉินดานการแพทยและสาธารณสุข (PHEOC) กรณี หมอกควันและฝุนละอองขนาดเล็กตามระดับ ความรนุ แรงของสถานการณ PM2.5 ในพน้ื ทต่ี ามแผนเผชญิ เหตทุ ก่ี ำหนด และบรู ณาการการดำเนนิ งานกบั คณะกรรมการ ในระดับจังหวัดที่มีผูวาราชการจังหวัดเปนผูบัญชาการเหตุการณ ทั้งนี้ ในป 2564 มีหนวยงานที่เปด PHEOC ไดแก จงั หวดั เชยี งใหม จงั หวดั เชยี งราย จงั หวดั ลำปาง จงั หวดั นา น จงั หวดั พะเยา จงั หวดั แพร จงั หวดั ลำปาง จงั หวดั แมฮ อ งสอน จงั หวดั นครสวรรค จงั หวดั สโุ ขทยั จงั หวดั ขอนแกน จงั หวดั มกุ ดาหาร จงั หวดั ชยั ภมู ิ จงั หวดั นครราชสมี า เขตสขุ ภาพท่ี 1 และเขตสุขภาพที่ 7 27 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

รวมทั้งไดขับเคลื่อนการดำเนินงานดานสาธารณสุขในระดับพื้นที่รวมกับกลไกตาง ๆ เชน คณะกรรมการระดับ จังหวัดและเขตสุขภาพ คณะกรรมการกองอำนวยการแกไขปญหาไฟปา หมอกควัน และฝุนละอองขนาดเล็ก (PM2.5) คณะกรรมการแกไขปญหาผลกระทบสุขภาพจากฝุนละอองขนาดเล็กไมเกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) คณะทำงานเฝาระวัง ลดผลกระทบจากฝนุ ละอองขนาดเลก็ PM2.5 คณะกรรมการบรหิ ารสาธารณสขุ คณะกรรมการสาธารณสขุ จงั หวดั (คสจ.) ศนู ยบ ญั ชาการเหตกุ ารณป อ งกนั และแกไ ขปญ หาไฟปา หมอกควนั และฝนุ ละอองขนาดเลก็ (PM2.5) และกองอำนวยการ ปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัด โดยไดมีการประชุมประเมินสถานการณและแกไขปญหาผลกระทบที่เกิดขึ้น และตดิ ตามการดำเนินงานอยา งตอ เนื่องเปนประจำ สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 28 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

2.2 การดำเนินงานและผลการดำเนนิ งานทีส่ ำคญั 2.2.1 พัฒนาฐานขอมูล เฝาระวังและแจงเตือน ความเสี่ยงตอ สุขภาพ 1) จัดทำฐานขอมูลสิ่งแวดลอมและสุขภาพ โดยไดรวบรวมขอมลู ที่เก่ียวขอ ง ประกอบดวย (1) ขอมูลดานสิ่งแวดลอม ไดแก ขอมูล สถานการณ PM2.5 จากกรมควบคุมมลพิษ กรุงเทพมหานคร และเครื่องตรวจวัดคุณภาพอากาศอยางงาย (Dustboy) และ ขอ มลู สภาพอากาศ จากกรมอุตุนิยมวทิ ยา (2) ขอมูลดานสุขภาพ จากระบบเฝาระวัง ผลกระทบตอสุขภาพของกระทรวงสาธารณสุข ทั้งจากระบบ บริการและการเฝาระวังผลกระทบตอสุขภาพดวยตนเอง และคลนิ กิ มลพษิ (3) ขอมูลจำนวนกลุมเสี่ยงในพื้นที่ ไดแก กลุมเด็ก ผูสูงอายุ หญิงตั้งครรภ ผูมีโรคประจำตัว โดยขอมูล เหลานี้ ไดนำมาวิเคราะหเชื่อมโยงเพื่อนำไปสูการแจงเตือน และการบริหารจัดการในการดูแล และสนับสนุนอุปกรณ และเวชภัณฑในการปองกันสุขภาพ และการติดตามเฝาระวัง อาการในชว งวกิ ฤต 7,000,000ํจานวน (ราย) 6,000,000 5,000,000 หญงิ ตงั้ ครรภ 4,000,000 3,000,000 2,000,000 1,000,000 0-4 ป 5-9 ป 60+ ป ผูมีโรคประจาํ ตวั ทีม่ า : https://hdcservice.moph.go.th/ วนั ที่ประมวลผล : 2 ธันวาคม 2563 29 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

2) สอ่ื สารและแจง เตอื นความเสย่ี งตอ สขุ ภาพ ไดแ ก สถานการณ PM2.5 ขอ มลู คาดการณส ถานการณ PM2.5 กลมุ เสย่ี งทไ่ี ดร บั ผลกระทบ และคำแนะนำในการปฏบิ ตั ติ น สำหรบั ประชาชน สอ่ื สาร เตอื นภยั พรอ มคำแนะนำในการ ปฏิบัตติ นสำหรบั ประชาชนทุกวนั ผานชอ งทางตา ง ๆ เชน (1) ออนไลน : Facebook แฟนเพจ “คนรกั อนามยั ใสใ จอากาศ PM2.5” เวบ็ ไซต TV YouTube (2) Application อสม. Application “H4U” กลุมไลนเขตสุขภาพตา งๆ (3) ปายประชาสัมพันธ Billboard ใน พื้นที่ตาง ๆ วิทยุ เสียงตามสาย หอกระจายขาว สายดวน ธงสีเตือนภัย เปนตน สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 30 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

3) พัฒนาชุมชนตนแบบจัดการความเสี่ยงตอสุขภาพจาก PM2.5 เพื่อเฝาระวัง และสื่อสารความเสี่ยงใน พน้ื ทเ่ี สย่ี งมลพษิ ทางอากาศ สรา งเครอื ขา ยเฝา ระวงั และสรา งความเขม แขง็ ใหแ กอ งคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ และประชาชน เพื่อสามารถเฝาระวังและลดผลกระทบตอสุขภาพในพื้นที่ไดอยางมีประสิทธิภาพและยั่งยืน เชน เขตสุขภาพที่ 1 ดำเนนิ งานโครงการตน แบบ “ระบบเฝา ระวงั สอ่ื สารความเสย่ี งเพอ่ื ปอ งกนั และลดผลกระทบจากฝนุ ควนั ” จำนวน 21 ตำบล กระจายในพน้ื ท่ี 8 จงั หวดั ภาคเหนอื ตอนบน ตง้ั แตป  2561 ถงึ ปจ จบุ นั ซง่ึ จะเปน แหลง เรยี นรแู ละขยายผลการดำเนนิ งาน ในป 2565 ในอำเภอรอบนอกใหค รบทกุ อำเภอและทกุ ตำบลตอ ไป นอกจากน้ี สำนกั งานสาธารณสขุ จงั หวดั นครราชสมี า ไดมีการพัฒนาตนแบบชุมชนจัดการความเสี่ยงตอสุขภาพจาก PM2.5 ใน 2 พื้นที่ ไดแก อำเภอคงและอำเภอดานขุนทด ซึ่งทำใหป ระชาชนมีความรู และสามารถปองกนั ตนเองจาก PM2.5 ไดอยางถูกตอง 31 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

กรณศี กึ ษา : “ระบบเฝา ระวงั และสื่อสารความเส่ยี งฝนุ ควัน ศนู ยอนามัยท่ี 1 เชยี งใหม” เขตสุขภาพที่ 1 ไดพัฒนากลไกการพัฒนาและขับเคลื่อน “ระบบเฝาระวังและสื่อสารความเสี่ยงฝุนควัน ศูนยอนามัยที่ 1 เชยี งใหม” อยางตอเนื่อง โดยบูรณาการความรว มมือจากหลายภาคสวน โดยมกี ารดำเนนิ งานดังน้ี 1) พฒั นาฐานขอ มลู เฝา ระวงั และแจง เตอื น 3) ศูนยขอมูลการเปลี่ยนแปลงสภาพ ความเสี่ยงตอสุขภาพ รวมกับเครือขายพัฒนา platform ภมู อิ ากาศมหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม (CCDC CMU) วางระบบ กลาง เชื่อมโยงขอมูล และจัดตั้ง “ศูนยขอมูลฝุนควัน ฐานขอมูลฝุนละอองขนาดเล็ก PM2.5 จากเครื่องวัดฝุน เขตสขุ ภาพท่ี 1” โดยลงนามความรว มมอื (MOU) เมอ่ื วนั ท่ี DustBoy พัฒนาระบบรายงานขอมูลและสรางระบบ 22 กุมภาพันธ 2564 เพื่อบูรณาการระบบฐานขอมูล คาดการณลวงหนา 3 วัน ผานระบบเว็บไซต https:// สถานการณ PM2.5 และการคาดการณล ว งหนา 3 วนั รวมทง้ั www.cmuccdc.org/hpc1 และระบบแจง เตือนอตั โนมัติ ระบบเฝาระวงั ฝุน ควันในพน้ื ทไี่ หมปี ระสทิ ธภิ าพและยง่ั ยืน ผานไลนกลุมผูรับผิดชอบแตละตำบล รวมทั้งสรางระบบ 2) ศูนยอนามัยที่ 1 เชียงใหม สำนักงาน ขอมูลสนับสนุน ไดแก ระบบลงทะเบียนหองปลอดฝุน รายงานสถานการณฝุนควันระดับเขตสุขภาพจังหวัด และ เขตสุขภาพที่ 1 และสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดคัดเลือก ตำบล รวมทั้งการเชื่อมโยงฐานขอมูลฝุนทุกระบบ เทศบาล/อบต.ที่มีปญหาวิกฤติฝุนควันและจุดความรอน (Hotspot) สงู ตอ เนอ่ื ง จงั หวดั ละ 1-3 แหง รวม 21 ตำบล การรวบรวมระบบฐานขอมูล โดยใชพื้นที่ที่จัดเก็บขอมูล โดยศูนยอนามัยที่ 1 เชียงใหมจัดอบรม “ทีมปฏิบัติการ ทั้งระบบ (Data server) ของสำนักเทคโนโลยีสารสนเทศ ระดบั ตำบล” เพอ่ื สรา งความตระหนกั ผลกระทบตอ สขุ ภาพ มหาวิทยาลยั เชยี งใหม (ITSC CMU) พัฒนาศักยภาพในการสื่อสารความเสี่ยง การปฏิบัติการ 4) ศนู ยเ ฝา ระวงั สขุ ภาพหนง่ึ เดยี ว (PODD) ดา นการแพทยแ ละสาธารณสขุ เพอ่ื ปอ งกนั และลดผลกระทบ ดำเนินการออกแบบระบบเฝาระวังและการปฏิบัติการ ตอสุขภาพ และระดับตำบลอบรมขยายผลแกนนำหมูบาน ดานการแพทยและสาธารณสุข และแจงเตือนอัตโนมัติ 50 คน โดยกำหนดบทบาทหนา ทใ่ี นการดำเนนิ การเฝา ระวงั โดยนำเขา ขอ มลู จาก CCDC CMU ไดแ ก สถานการณ PM2.5 สื่อสารความเสี่ยง และใหความรูคำแนะนำใหความรูแก จาก DustBoy และเครื่องวัดฝุนอื่น ๆ ที่มีการเชื่อมโยง ประชาชนในตำบล ศนู ยอ นามยั ท่ี 1 เชยี งใหมแ ละคณะทำงาน ระบบ (API) โดยพัฒนาระบบเฝาระวังและแจงเตือน พฒั นาระบบตดิ ตามเยย่ี มเสรมิ พลงั จดั เวทแี ลกเปลย่ี นเรยี นรู อัตโนมัติ 3 ระบบ คอื และพัฒนารูปแบบการดำเนินงานใหสอดคลองเหมาะสม กบั แตล ะพ้ืนที่ ปจ จัยความสำเร็จ ตองอาศยั เครือขา ยอื่น ๆ ชว ยกนั เนอ่ื งจากงานทท่ี ำเราไมสามารถทำคนเดยี วแลว จะประสบความสำเรจ็ สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 32 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

(1) ระบบเฝาระวังและแจง เตอื นอตั โนมัติสำหรับกลมุ เส่ยี งและประชาชน (Smoke alert) พฒั นาขึ้น โดยศูนยความเปนเลิศดานชีววิทยาศาสตร (TCELS) คณะแพทยศาสตร มหาวิทยาลัยเชียงใหม โดยเชื่อมโยงขอมูล สถานการณฝ นุ ควนั และขอ มลู หอ งปลอดฝนุ จาก CCDC CMU และ PODD กลมุ เสย่ี งและประชาชนทว่ั ไป รวมทง้ั อสม. ที่ดูแลกลุมเสี่ยงสามารถลงทะเบียนเพื่อใหระบบแจงเตือนอัตโนมัติสถานการณฝุนควันและแนวทางปฏิบัติตัว วันละ 2 ครั้ง เวลา 07.30 น. และ 18.00 น. รวมทั้งแสดงหองปลอดฝุนใกลเคียงภายในรัศมี 10 และ 20 กิโลเมตร สามารถ คน หาเสนทางและประสานผดู แู ลหอ งปลอดฝุนเพื่อขอรบั บรกิ าร (2) ระบบเฝา ระวงั และแจง เตอื นอตั โนมตั ฝิ นุ ควนั สำหรบั ศนู ยพ ฒั นาเดก็ ปฐมวยั โรงเรยี น สถานศกึ ษา ศนู ยผ สู งู อายุ ไดพ ฒั นาและออกแบบสำหรบั แจง เตอื นสถานศกึ ษาเพอ่ื เฝา ระวงั งดกจิ กรรมนอกหอ งเรยี น และการปอ งกนั สวนบุคคลของนกั เรยี น โดยแจงเตือนวันละ 3 ครั้ง: 07.00 น. 10.00 น. และ 15.00 น. 33 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

(3) ระบบเฝาระวังและแจงเตือนอัตโนมัติ สำหรับศูนยปฏิบัติการดานการแพทยและสาธารณสุข (PHEOC) เจาหนา ทสี่ าธารณสขุ องคก รปกครองสว นทอ งถ่ินและทีมปฏบิ ัตกิ ารระดบั ตำบล โดยระบบจะวิเคราะหความ รุนแรงสถานการณฝุนและแจงเตือนแนวปฏิบัติการดานการแพทยและสาธารณสุขระดับ 1- ระดับ 4 ใหกับบุคคล และ หนว ยงานทเ่ี กย่ี วขอ งในแตล ะพน้ื ท่ี กรณคี วามรนุ แรงระดบั 3 และระดบั 4 ระบบจะแจง ไปยงั หนว ยงานทเ่ี กย่ี วขอ งระดบั อำเภอ จงั หวดั และเขตสขุ ภาพตามลำดบั โดยแจง เตอื น วนั ละ 4 ครง้ั คอื 06.00 น. 12.00 น.15.00 น. และ 18.00 น. 5) สำนักงานหลักประกันสุขภาพ เขตที่ 1 เชียงใหม สนับสนุนการดำเนินงานโดยเปนผูตรวจสอบและ ใหค ำแนะนำการจดั ทำโครงการระดบั หมบู า น แกนนำ เพอ่ื ขอรบั สนบั สนนุ งบประมาณจากกองทนุ สขุ ภาพตำบลไดอ ยา ง ถูกตอง เชน โครงการการปองกันและแกไขปญหาไฟปาและฝุนควัน การใหความรูกลุมเสี่ยงและประชาชน การจัดซื้อ และสนับสนุนหนากาก N95 แกกลุมเสี่ยง การจัดเตรียมและสาธิตหองปลอดฝุนในองคกรปกครองสวนทองถิ่น (อปท.) โรงพยาบาลสงเสริมสขุ ภาพตำบล (รพ.สต.) โรงเรยี น หรือศนู ยพัฒนา เด็กเลก็ เปนตน 6) ทีมปฏิบัติการระดับตำบล ไดแก องคกรปกครองสวนทองถิ่น แกนนำชุมชน ประชาชน รพ.สต. โรงเรยี นภาคใี นพน้ื ทด่ี ำเนนิ การปอ งกนั และแกไ ขปญ หาฝนุ ควนั ในชมุ ชน ภายหลงั การดำเนนิ งานแตล ะตำบล ถอดบทเรยี น ปญ หาอปุ สรรคเพอ่ื พฒั นาระบบเฝา ระวงั สอ่ื สารความเสย่ี งฝนุ ควนั และเปน แหลง เรยี นรแู ละขยายผลการดำเนนิ งานตอ ไป สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 34 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

2.2.2 เฝาระวังผลกระทบตอ สุขภาพ และสอบสวนโรคอยา งทันทว งที การเฝา ระวงั ผลกระทบสขุ ภาพจากมลพษิ ทางอากาศและฝนุ ละอองขนาดไมเ กนิ 2.5 ไมครอน (PM2.5) ในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล กำหนดโรคที่เฝาระวังผลกระทบดานสุขภาพ ไดแก โรคหอบหืด (Asthma) โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (Chronic obstructive pulmonary disease) โรคหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน (Acute Coronary Syndrome) และโรคทางเดนิ หายใจอน่ื ๆ โดยรายงานผปู ว ยดว ยโรคทเ่ี ฝา ระวงั ทม่ี ารบั การรกั ษาในโรงพยาบาลเครอื ขา ย 22 แหง ในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ไปยังกองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรคทุกวัน ดวยระบบออนไลน (online report) ผานระบบ google form ประมวลผลผานระบบ Data Studio และแสดงผลผาน Dashboard โดยสามารถเขา ถงึ ขอ มลู ไดท ่ี https://bit.ly/3hY1CHX ซง่ึ กองระบาดวทิ ยา กรมควบคมุ โรคจะดำเนนิ การจดั ทำรายงาน สถานการณเสนอผูบริหารและผูเกี่ยวของ เพื่อเปนแนวทางกำหนดมาตรการดานสุขภาพและสนับสนุนนโยบาย การควบคมุ มลพิษทางอากาศในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑลตอไป 35 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

การเฝา ระวงั ผลกระทบตอ สขุ ภาพจากมลพษิ ทางอากาศและฝนุ ละอองขนาดไมเ กนิ 2.5 ไมครอน (PM2.5) ในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 1-13 โดยใชขอมูลจากคลังขอมูลสุขภาพ (Health Data Center ; HDC) กระทรวงสาธารณสุข รวบรวมขอมูลการเจ็บปวยในกลุมโรคที่ใชในการเฝาระวังผลกระทบตอสุขภาพ ประกอบดวย กลุมโรคทางเดินหายใจ กลมุ โรคหวั ใจและหลอดเลอื ดสมอง กลมุ โรคตาอกั เสบ (รวม) และกลมุ โรคผวิ หนงั อกั เสบ (รวม) จากสถานบรกิ ารสาธารณสขุ ทกุ สงั กดั ทว่ั ประเทศทส่ี ามารถสง ขอ มลู ไดต ามมาตรฐาน 43 แฟม ทไ่ี ดร บั การวนิ จิ ฉยั วา ปว ยดว ยโรคตาม ICD-10 ทก่ี ำหนด ซึ่งระยะเวลาในการเฝาระวังแบงออกเปน ระยะเฝาระวังเขมขน (เดือนธันวาคม – เมษายน) และระยะเฝาระวังปกติ (เดือนพฤษภาคม – พฤศจิกายน) ในกรณีเกิดเหตุนอกเหนือระยะเวลาที่กำหนด และมีปจจัยการเกิดฝุนละอองมากขึ้น ซึ่งสถานพยาบาลจะสงขอมูลผานระบบ Health Data Center (HDC) และจะมีการประมวลผลขอมูล ซึ่งดำเนินการ โดยศูนยสารสนเทศและการสื่อสาร สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข และแสดงผลผาน HDC service ซึ่งสามารถ เขา ถึงขอมูลไดท่ี https://hdcservice.moph.go.th/hdc/main/index.php การเฝาระวังผลกระทบตอสุขภาพ โดยใหประชาชนเฝาระวังอาการที่เกี่ยวของจากการรับสัมผัส ฝุนละอองขนาดไมเกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) ดวยตนเองผานทางอนามัยโพล โดยกรมอนามัย ประมวลผลผานระบบ Data Studio และแสดงผลผา น Dashboard โดยสามารถเขาถงึ ขอ มลู ได : https://shorturl.asia/NwaFK สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 36 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

ผลอนามยั โพลพบว่า ประชาชนมีความวิตกกงั วลเก่ียวกบั ผลกระทบต่อสุขภาพจากฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก PM2.5 23% กังวลมาก 32% กังวลปานกลาง 24% กงั วลนอย 21% ไมก งั วล

2.2.3 ยกระดบั ความรอบรูแ ละตอบโตความเสย่ี งตอสขุ ภาพ จัดทำชุดความรู เรื่องผลกระทบตอสุขภาพ และการปองกันตนเองจาก PM2.5 สำหรับหนวยงาน เครอื ขา ยสาธารณสขุ อาสาสมคั รสาธารณสขุ ประจำหมบู า น สอ่ื มวลชน ประชาชนทว่ั ไป และกลมุ เสย่ี ง (เดก็ หญงิ ตง้ั ครรภ ผูสูงอายุ ผูปวยที่มีโรคประจำตัว) ในรูปแบบตาง ๆ ไดแก คูมือ แผนพับ อินโฟกราฟก โปสเตอร โรลอัพ คลิปวิดิโอ เสยี งตามสาย เปน ตน รวมทง้ั รวบรวมคำถามทพ่ี บบอ ยจากประชาชน และจดั ทำคำตอบ เพอ่ื ตอบขอ สงสยั แกป ระชาชน ในประเดน็ ที่เก่ยี วของกับฝนุ ละอองขนาดเลก็ สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 38 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

การสื่อสารและยกระดบั ความรอบรูดานสุขภาพ 1) สอ่ื สาร ใหค วามรู สรา งความตระหนกั ใหก บั ประชาชนในการปอ งกนั ผลกระทบตอ สขุ ภาพจาก PM2.5 ในรปู แบบตาง ๆ ไดแ ก กลุมไลน เฟซบกุ หนว ยงาน และเว็บไซตห นวยงาน สถานีโทรทัศน สถานีวิทยุ และเสียงตามสายในประเด็นตาง ๆ ที่เปนที่สนใจของประชาชน เชน การรายงานสถานการณฝุนละอองและคำแนะนำการปฏิบัติตน การดูแลสุขภาพและการปองกันตนเองจาก ฝุนละอองขนาดเล็ก ประชาชนทั่วไปและกลุมเสี่ยง การเลือกและการใชหนากากที่ถูกตอง คลินิกมลพิษ หองปลอดฝุน การจัดสภาพแวดลอ มเพอ่ื ปองกัน PM2.5 วธิ กี ารลดฝุน PM2.5 และมาตรการลดผลกระทบจากฝุน PM2.5 เปนตน 39 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

2) อสม./อสส. ทมี ปฏบิ ตั กิ าร PM2.5 เจา หนา ทส่ี าธารณสขุ ลงพน้ื ทป่ี ฏบิ ตั กิ ารเชงิ รกุ ใหค วามรปู ระชาสมั พนั ธ รณรงค สรางกระแสใหประชาชนตระหนักถึงผลกระทบของฝุนละออง รวมทั้งสงเสริมการมีสวนรวมในการแกไขปญหา และลดกิจกรรมที่ทำใหการเกิดฝุนในหมูบาน วัด โรงเรียน สถานพัฒนาเด็กปฐมวัย สถานที่หนวยงานราชการ หา งสรรพสินคา และสถานท่ีทอ งเท่ียว เปน ตน 3) อบรมการสรางความรอบรูดานสุขภาพ (Health literacy) ใหกับหนวยงานเครือขายสาธารณสุข แกนนำ ประชาชนทั่วไป กลุมเสี่ยง นักเรียน อาสา และกำลังพลที่ปฏิบัติหนาที่ปองกันและแกไขปญหาไฟปาและ หมอกควัน และกลุมเสี่ยงที่ไดรับผลกระทบจากปญหาหมอกควันและฝุนละอองขนาดเล็ก PM2.5 เปนตน เพื่อ การเฝา ระวังปอ งกนั และแกไขปญหา PM2.5 และการสอื่ สารความเสี่ยงดานสขุ ภาพ สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 40 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

4) ประชาสัมพันธใหความรูเรื่องฝุนละออง PM2.5 การใสหนากากอนามัย และการปองกันตนเองแก ผูมารับบรกิ ารในโรงพยาบาลหรอื สถานบริการสาธารณสขุ 5) แถลงขอ มลู สถานการณแ ละใหค ำแนะนำในการปฏบิ ตั ติ นทเ่ี หมาะสมแกป ระชาชนผา นศนู ยแ กไ ขปญ หา มลพิษทางอากาศ ดานผลกระทบตอสุขภาพ (ศกพ.ส.) ในประเด็นตาง ๆ ไดแก คำแนะนำในการใชหนากากปองกัน PM2.5 หอ งปลอดฝนุ และการจดั สภาพแวดลอ มเพอ่ื ปอ งกนั PM2.5 การลด และปอ งกนั ผลกระทบตอ สขุ ภาพจากฝนุ ละออง ขนาดเล็กสำหรับเด็ก มาตรการเพื่อลดและปองกันผลกระทบตอสุขภาพจากฝุนละอองขนาดเล็ก สำหรับสถานศึกษา รวมท้ังการลดและปอ งกันผลกระทบตอสขุ ภาพในเทศกาลสำคญั เชน เทศกาลตรษุ จีน เปน ตน 41 สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564

การเฝา ระวงั และตอบโตข อ มลู ขา วสารดา นสขุ ภาพ เรอ่ื ง มลพษิ อากาศและสขุ ภาพ เชน การเฝา ระวงั / วเิ คราะหข า ว จดั ทำขอ มลู และตอบโตข อ มลู ขา วสารภายใน 24 ชว่ั โมง และสอ่ื สารความเสย่ี งประเดน็ ฝนุ ละอองขนาดเลก็ PM2.5 กับประชาชน ผานสายดวนกรมควบคุมโรค “1422” (วันที่ 3 มกราคม - 11 มิถุนายน 2564) จำนวน 14 เรื่อง RRHL และสาสุขชัวร (9 ธนั วาคม 2563 – 8 เมษายน 2564) จำนวน 49 เร่ือง มปี ระเดน็ ขาวเส่ยี งท่ีสำคัญ เชน - PM2.5 กบั ผลกระทบทางผิวหนังและสัญญาณอนั ตรายของมะเร็งผวิ หนงั - หมอเตอื นคน กทม. สบู บุหร่ี แถมรบั ฝุน PM2.5 อนั ตรายทุกวนั - PM2.5 ผลของมลพิษทางอากาศในเขตเมือง - หนา กากอนามัยท่คี ุณสวมใสอ ยูตอ งปอ งกนั ฝนุ ควนั PM2.5 ไดจริงไหม - “รถยนต” วายรายตวั จรงิ หรือ จำเลยสังคม ในวกิ ฤต PM2.5 รถยนตไฟฟา และ EURO 5 ใชทางออกจริงหรอื ไม เปนตน การประเมินความรอบรูในการปองกันตนเองของประชาชน โดยการสำรวจความวิตกกังวลเกี่ยวกับ ผลกระทบตอสุขภาพและพฤติกรรมการปองกันตนเองของประชาชนในพื้นที่เสี่ยง พบวาประชาชนมีความวิตกกังวล เกี่ยวกับผลกระทบตอสุขภาพจากฝุนละอองขนาดเล็ก PM2.5 โดยสวนใหญมีความวิตกกังวลปานกลาง รอยละ 32 ซึ่งพบวาประชาชนในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 13 (กรุงเทพมหานคร) มีความวิตกกังวลสูงสุด ถึงรอยละ 35.48 รองลงมา คอื เขตสขุ ภาพท่ี 1 (ภาคเหนอื ) รอ ยละ 28.87 ซึ่งเปนพน้ื ทท่ี ม่ี สี ถานการณ PM2.5 สูง สถานการณ์และผลการดําเนินงาน ด้านการแพทย์และสาธารณสุ ข 42 กรณี หมอกควันและฝ่ ุนละอองขนาดเล็ก ปี 2564