(2o Μέρος) - Απομαγνητοφωνημένες Ομιλίες - Αρχιμ. π.Σάββα Αγιορείτου

τίς ἁμαρτίες μας, γιά τίς ὁποῖες ἔχουμε μετανοήσει, τίς ἔχουμε μισήσει καί πλέονἀποφασισμένοι προχωρᾶμε μπροστά.– Ἐρ.: Νά ρωτήσω κάτι. Ἴσως συμβαίνει περισσότερο σέ μᾶς τούς ἄνδρες γιατίἔχουμε καί πρόσβαση στό Ἅγιο Ὄρος. Μπορεῖ νά ἔχουμε τόν Πνευματικό μας ἔξωκαί ἔτσι ἀκριβῶς ὅπως εἴπατε, εἴτε ἀπό πολύ προσκόλληση νά ὑπάρχει κάποιαντροπή, εἴτε ἀκόμα καί στό Ἅγιο Ὄρος πηγαίνοντας κάποιοι Ἁγιορεῖτες, ἄν καίἔχουμε τόν Πνευματικό μας ἔξω, ἐπιμένουν ‘νά σᾶς ἐξομολογήσουμε’ καί μᾶςβάζουν κάτω ἀπό τό πετραχήλι. Ἐκεῖ μπορεῖ νά λέμε καί ἁμαρτίες πού δέν τίς ἔχουμεπεῖ στόν Πνευματικό μας. Ἴσως ἐπειδή εἶναι τό Ἅγιο Ὄρος ἤ γιά κάποιο λόγο.. Αὐτήἡ ἐξομολόγηση ἔχει ἀξία σάν ἐξομολόγηση;– Ἀπ.: Ἔχεις ἕνα νόσημα καί ἔχεις ἕναν γιατρό καί τοῦ τό λές. Ἔχεις ὅμως κι ἄλλοἕνα καί δέν τοῦ τό λές. Θά πάρεις σωστή θεραπεία; Δέν θά πάρεις, γιατί δέν ἔχειὁλοκληρωμένη εἰκόνα γιά σένα. Δηλαδή θά πρέπει νά ἔχουμε ἕναν γιατρό, πού νά τάξέρει ὅλα τά τῆς ψυχῆς μας. Ἄν δέν τοῦ ἔχεις ἐμπιστοσύνη, κάτι τρέχει. Μπορεῖ νάεἶναι ὁ ἴδιος ἀναξιόπιστος. Θά ἀναζητήσεις ἕναν ἄλλον ἀξιόπιστο. Γιατί ὄντωςὑπάρχει κι αὐτό τό ἐνδεχόμενο.Προσέξτε ἡ ἐξομολόγηση εἶναι ἀπόρρητη ἀμφίδρομα. Δηλαδή καί ὁ Πνευματικόςδέν ἐπιτρέπεται νά πεῖ τίποτα ἀπό αὐτά πού θά τοῦ πεῖτε, ἀλλά καί ἐσεῖς δένἐπιτρέπεται νά πεῖτε κάτι πού σᾶς εἶπε ὁ Πνευματικός γιατί αὐτό καταλύει τόἀπόρρητο τῆς ἐξομολόγησης. Ἡ ἐξομολόγηση εἶναι ἀπόρρητη καί ἀπό ἐσᾶς. Ὅ,τιλέει ὁ Πνευματικός, τό λέει προσωπικά σέ σᾶς. Δέν θά πεῖτε: «Ξέρεις μοῦ εἶπε ὁΠνευματικός νά κοινωνάω κάνοντας αὐτή τή νηστεία». Αὐτό εἶναι γιά σένα. Ὁπότετό ἀπόρρητο ἰσχύει ἀμφίδρομα.Ἄν εἶναι ἀναξιόπιστος ὁ Πνευματικός τόν ἀλλάζουμε, ἐννοεῖται αὐτό. Θά βρεῖςκάποιον θεραπευτή πού θά τά λές ὅμως ὅλα. Δέν μπορεῖ νά λές μισά στόν ἕναν, μισάστόν ἄλλον. Ἄς εἶναι καί στό Ἅγιον Ὄρος! Ἤ θά ἔχεις ἕναν στό Ἅγιο Ὄρος νά τάξέρει ὅλα καί ἐκεῖνος μετά μπορεῖ νά σοῦ δώσει εὐλογία -πού εἶναι καί σωστό- νάἔχεις κι ἕναν Πνευματικό στόν κόσμο. Γιατί, ἄν ὁ γιατρός σου εἶναι στήν Κρήτη καίἐσύ στήν Κατερίνη, ὅταν θά πάθεις ἀτύχημα μέχρι νά φτάσεις στήν Κρήτη, θά ἔχειςπεθάνει ἐνδεχομένως ἀπό τήν αἱμορραγία.Ἑπομένως, θά πρέπει νά ἔχεις κι ἕναν Πνευματικό ἔξω, γιατί τά ἁμαρτήματα δένπρέπει νά τά ἀφήνουμε νά χρονίζουν μέσα μας. Ἔπεσες, τρέξε ἀμέσως, τό λέει ὁἅγιος Παΐσιος. Μήν ἀναβάλλεις. Γιατί πᾶς καί τό λές μετά ἀπό ἕναν μήνα; Στόν ἕναμήνα πού τό ἀφήνεις, θά κάνεις ἄλλα δέκα παρόμοια μέ αὐτό. Δυστυχῶς ἔτσι εἶναι.Ὁ διάβολος δέν θά σέ ἀφήσει. Σαπίζει μετά ἡ πληγή. Ἀμέσως, λέει ὁ ἅγιος Παΐσιος,νά δένεις τό τραῦμα. Ἔπεσες ἐντάξει, μπορεῖ νά εἶναι καί μεγάλη ἡ πληγή, τρέξεἀμέσως. Σήμερα πού ἔχουμε ἕνα σωρό μέσα ἐπικοινωνίας, εἴμαστε ἀδικαιολόγητοι.Ἀλλα δυστυχῶς ὑπάρχει καί ἡ δική μας πονηρία. Λέει κανείς ‘ἀφοῦ ἔπεσα, ἄς τόκάνω ἀκόμα μερικές φορές, ἀφοῦ μετά θά πάω νά ἐξομολογηθῶ’. Φοβερό πράγμααὐτό. Προσέξτε αὐτό εἶναι φοβερό. Αὐτό εἶναι πονηρία μπροστά στόν Θεό.Οὐσιαστικά σημαίνει ἀμετανοησία. Δέν ἔχει συναίσθηση ἁμαρτωλότητος καί51

ἁμαρτίας αὐτός ὁ λογισμός. Μάλιστα αὐτοί οἱ ἄνθρωποι πού σκέφτονται ἔτσι -εἶναιφοβερό αὐτό πού θά σᾶς πῶ, ἀλλά ἰσχύει- πεθαίνουν ξαφνικά. Δέν προλαβαίνουν νάἐξομολογηθοῦν.Ὑπάρχει μιά ἱστορία παρεμφερής μέ κάποιον νέο πού πήγαινε νά ἐξομολογηθεῖ καίστό δρόμο μπῆκε σέ ἕνα πορνεῖο καί λέει ‘ἀφοῦ θά ἐξομολογηθῶ τώρα, ἄς πάω νάκάνω ἀκόμα μιά φορά τήν ἁμαρτία καί μετά μία καί καλή θά ἐξομολογηθῶ’. Ἔμεινεμέσα στό πορνεῖο. Δέν πρόλαβε νά ἐξομολογηθεῖ. Εἶναι σάν νά λές: «Ἔσπασα τόχέρι μου, ἄς σπάσω καί τό πόδι μου τώρα, ἀφοῦ θά πάω στό νοσοκομεῖο, νά ἔχει πιόπολύ δουλειά ὁ γιατρός». Εἶναι λογική αὐτή; Κι ὅμως ἔτσι λειτουργοῦμε πνευματικά.Εἶναι φοβερό.Μιά μέρα, ἄν θέλει ὁ Θεός, νά ποῦμε ὅλες αὐτές τίς παγίδες, δέν μποροῦμε νά τάποῦμε ὅλα σέ μιά ὁμιλία. Πολλές παγίδες ὑπάρχουν καί πολύ μᾶς πλανάει ὁ διάβολοςσ’ αὐτό τό θέμα. Πολλά λάθη κάνουμε στήν ἐξομολόγηση. Καί πρίν καί μετά καίκατά τή διάρκεια τῆς ἐξομολόγησης, γι’ αὐτό καί δέν θεραπευόμαστε.– Ἐρ. : …………….…….– Ἀπ.:Εἶναι τό ἰδανικό αὐτό, νά ἔχει τό ζευγάρι τόν ἴδιο Πνευματικό. Γιατί ὅπωςἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος, εἶναι σάν τήν πόρτα μέ τήν κάσα. Ἄν τήν κάσα τήν φτιάξειςστήν Ἀριδαία καί τήν πόρτα τήν φτιάξεις στήν Κατερίνη, θά ταιριάξει ποτέ; Πολύδύσκολα.. Πρέπει ὁ ἴδιος μαραγκός νά φτιάξει καί τήν κάσα καί τήν πόρτα. Ἔτσιεἶναι καί τό ἀνδρόγυνο.Νά ἔχουν τόν ἴδιο Πνευματικό εἶναι τό καλύτερο καί μέσα σ’ αὐτόν τόν Πνευματικόνά μποῦν καί τά παιδιά, τά ὁποῖα πρέπει νά ἐξομολογοῦνται, σημειῶστε το, ἀπότεσσάρων ἐτῶν. Ἔχουμε κατέβει πάρα πολύ ἡλικιακά στήν πονηρία καί στήν κακίακαί τά παιδάκια μέσω τῶν κινητῶν καί τοῦ ἴντερνετ ξέρουν τά πάντα. Δυστυχῶς τάβλέπουν καί τά κάνουν. Τά κάνουν καί μεταξύ τους, γι’ αὐτό νά μήν εἶστε τελείωςἀπονήρευτοι. Εἶναι κάποιοι πού λένε –Τά παιδάκια μου ἀκόμα καλά εἶναι. Καί τάπαιδάκια κάνουν ἕνα σωρό ἁμαρτίες.– Ἐρ. : Γιατί οἱ Πνευματικοί ὅταν βρίσκουν τόνἐξομολογούμενο, πού βρίσκεται στόΜυστήριο τῆς ταπείνωσης, τῆς μετάνοιας καί ἀναγνωρίζει ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁΥἱόςτοῦΘεοῦ, δέν τόν στέλνει κατευθείαν στή δικαίωση, στήν Ἀνάσταση, νά πάρειτή Θεία Κοινωνία καί χρησιμοποιεῖται ἀπό πολλούς Πνευματικούς ὁ αὐστηρόςκανόνας; Ἐπειδή ὁ κόσμος τώρα λόγω οἰκονομικῶν, λόγω προβλημάτων θέλουνἄμεση λύση, μετοχή στή Θεία Κοινωνία καί μετά νά ἀκολουθήσουν τήν ἐν Χριστῶζωή.– Ἀπ.: Εἴμαστε στόν αἰῶνα τῆς ταχύτητας! Ὅλα τά θέλουμε γρήγορα, ἐδῶ καί τώρα.Λοιπόν, κοιτᾶξτε. Ἡ ψυχή μας, ὅπως καί τό σῶμα μας γιά νά θεραπευθεῖ θέλει τόνχρόνο της. Οἱ ἅγιοι Πατέρες τά κανόνισαν αὐτά. Δέν τά κανονίζει ὁ Πνευματικός.Εἶναι τά λεγόμενα ἐπιτίμια. Τί σημαίνει ἐπιτίμιο τώρα; Δέν εἶναι ἐκδίκηση, οὔτετιμωρία. Δέν μᾶς τιμωρεῖ ὁ Πνευματικός ὅταν μᾶς λέει: θά κάνεις μισό χρόνο ἤ ἕναχρόνο γιά νά κοινωνήσεις. Εἶναι ὁ χρόνος πού χρειάζεται ἡ ψυχή μας, γιά νά52

μπορέσει νά ἀντέξει αὐτό τό μεγάλο φάρμακο πού λέγεται Θεία Κοινωνία.Θά σᾶς τό πῶ μ’ ἕνα ἰατρικό παράδειγμα. Παθαίνεις γαστρορραγία. Πᾶς στόνοσοκομεῖο καί ὁ γιατρός σοῦ λέει «Δέν θά φᾶς κρέας». Αὐτό εἶναι τιμωρία; Ὄχι, τόστομάχι σου δέν μπορεῖ νά φάει κρέας, νά τό χωνέψει τό κρέας γιά κάποιο χρονικόδιάστημα. Ἄν πᾶς σ’ ἕνα γιατρό καί σοῦ πεῖ «Δέν πειράζει, νά τρῶς ἀπ’ ὅλα». Αὐτόςεἶναι καλός γιατρός; Ὄχι, εἶναι φονιάς γιατί, ἄν φᾶς κρέας, θά συνεχιστεῖ ἡγαστρορραγία καί θά πεθάνεις.Ἔτσι εἶναι καί στά πνευματικά. Ὅταν κάνεις, γιά παράδειγμα, πορνεία. Τί λένει οἱκανόνες ξέρετε; Αὐτά πού κάνουν οἱ νέοι σήμερα, εἶναι πορνεῖες, οἱ προγαμιαῖεςσχέσεις. Ἑφτά χρόνια νά μήν κοινωνήσεις. Τί σημαίνει αὐτό; Εἶναι τιμωρία; Ὄχι.Εἶναι ὁ χρόνος πού χρειάζεται ἡ ψυχή γιά νά ἐπανέλθει λίγο στό φυσιολογικό της, νάμπορέσει ὁ ἄνθρωπος νά μετανοήσει. Βέβαια, ὄχι ἑφτά χρόνια συνεχίζοντας τίςπρογαμιαῖες σχέσεις. Νά σταματήσει τήν προγαμιαία σχέση καί ἀπό τή στιγμή πούθά σταματήσει σέ ἑφτά χρόνια νά κοινωνήσει. Εἶναι ὁ χρόνος πού χρειάζεται ἡ ψυχήγιά νά βρεῖ λίγο τόν ἑαυτό της καί νά μπορέσει νά ἀντέξει αὐτό τό μεγάλο φάρμακοπού λέγεται Θεία Κοινωνία.Ὅπως ἕνας πού παθαίνει ἕνα φοβερό αὐτοκινητιστικό ἀτύχημα, σπάζει χέρια, πόδια,κεφάλι, σπονδυλική στήλη καί πάει στήν ἐντατική. Μποροῦμε αὐτόν τόν ἄνθρωποτήν ἄλλη μέρα, νά τοῦ κάνουμε ἐνέσεις, νά τοῦ κάνουμε ὁρμόνες, βιταμίνες καί νάτόν σηκώσουμε νά τρέξει κατοστάρι; Θά τόν διαλύσουμε. Μπορεῖ ἕνας τρελόςγιατρός νά τό κάνει. Νά τοῦ κάνει ὁρμόνες, κορτιζόνες κ.λ.π. καί νά τόν σηκώσει. Τίθά γίνει; Τίποτα δέν θά γίνει. Θά τόν σκοτώσει τόν ἄνθρωπο. Ἔτσι εἶναι καί στήνψυχή.Ἡ ψυχή πρέπει νά ἔλθει σέ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητας. Πολλοί πού ἔχουν κάνειτέτοια ἁμαρτήματα, οὔτε κἄν διανοοῦνται νά τά ἐξομολογηθοῦν. Ξέρετε πόσοι νέοιἔρχονται καί δέν μοῦ τό λένε καθόλου; Καί τούς ρωτάω, γιατί ἔχω γίνει καί ἐγώπανεπιστήμιο κακίας ἀπό αὐτά πού ἔχω ἀκούσει τόσα χρόνια. Τούς λέω –Ξέρειςκαμιά κοπέλα… Ἔχεις ἐσύ καμιά κοπέλα; Καί λέει: -Ναί πάτερ, φυσικά! Ἔχωσχέση. Δέν τό εἶπε αὐτό. Ἄν δέν τόν ρωτοῦσα δηλαδή, θά διέφευγε αὐτό καί θάἔφευγε ὁ νέος ἀθεράπευτος. Τοῦ λέω –Παιδί μου τό ξέρεις ὅτι αὐτό..; -Ναί, λέει, τόξέρω πάτερ. Δέν τοῦ δίνει σημασία ἤ μερικοί οὔτε τό ὑποψιάζονται.Νά τοῦ πεῖς: παιδάκι μου δέν ξέρεις τί σοῦ γίνεται, φύγε; Ὄχι, θά τό βοηθήσεις. Θάτοῦ δώσεις νά καταλάβει ὅτι αὐτό πού κάνει εἶναι ἀντίθετο στίς προδιαγραφές του.Εἴπαμε προηγουμένως γιά τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, ὅτι εἶναι προδιαγραφές ζωῆς. Μιάπροδιαγραφή ζωῆς εἶναι αὐτό πού λέει ἡ Γραφή: «τό σῶμα οὐ τῇ πορνείᾳ» (Α΄Κορ.6,13). Δέν ἐπιτρέπεται νά βάζεις τό σῶμα στήν πορνεία, τό καταστρέφεις.Μά θά πεῖ κανείς: «Πέντε λεπτά πρίν τόν γάμο εἶναι πορνεία καί πέντε λεπτά μετάδέν εἶναι»; Ναί, ἀκριβῶς ἔτσι εἶναι. Πέντε λεπτά μετά δέν εἶναι γιατί κάνεις ὑπακοή.Εἶσαι πλέον στήν ὑπακοή καί ἔχει κάνει ὁ Χριστός τήν σαρκική ἕνωση. Ξέρετε ποιάεἶναι ἡ σαρκική ἕνωση τοῦ ἄνδρα καί τῆς γυναῖκας; Ὅταν παίρνει τό χέρι τοῦγαμπροῦ καί τῆς νύφης ὁ ἱερέας, στό Μυστήριο τοῦ Γάμου καί τά ἑνώνει. Τό ἔχετε53

δεῖ αὐτό στό Μυστήριο τοῦ Γάμου; Τότε εἶναι ἡ πρώτη σαρκική ἐπαφή τοῦ ἄνδρακαί τῆς γυναῖκας καί γίνεται ἀπό τόν ἱερέα, δηλαδή ἀπό τόν Χριστό.Ἄν κάποιος πεῖ: –Τί λές τώρα, τί φανατικά, τί αὐστηρά πράγματα, ποιός Χριστός,ἐγώ θά τό κάνω μόνος μου. Δέν μπορῶ; Μπορεῖς. Βέβαια μπορεῖς, ἀλλά μετάκαταστρέφεσαι, γιατί δέν κάνεις ὑπακοή. Ἄν χάσαμε τόν Παράδεισο, ἀπό τήνπαρακοή μας τόν χάσαμε. Βγαίνεις ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία, βγαίνεις ἔξω ἀπό τόνΧριστό, βγαίνεις ἔξω ἀπό τήν ζωή.Νά γιατί σήμερα οἱ νέοι εἶναι ὅλοι κατεστραμμένοι μέ τά ναρκωτικά, μέ τήνἀνασφάλεια, μέ τίς φοβίες, μέ τίς καταθλίψεις καί καταλήγουν στήν αὐτοκτονία.Ξέρετε πόσες χιλιάδες ἐκτρώσεις ἔχουμε ἀπό κορίτσια κάτω τῶν δεκαέξι ἐτῶν κάθεχρόνο στήν Ἑλλάδα; Αὐτός εἶναι ὁ καρπός τῶν προγαμιαίων σχέσεων, στίς ὁποῖεςὠθοῦνται τά παιδιά ἀπ’ τίς ἴδιες τίς μητέρες καί τούς πατέρες. Μή μοῦ πεῖτε, ὄχι. Ἡἴδια ἡ μητέρα ἀφήνει τό κορίτσι της νά βγαίνει ἔξω μέχρι μία τό βράδυ δώδεκα καίδεκατρία χρονῶν καί λένε ‘Τί πειράζει; Ὅλα τά παιδιά ἔτσι κάνουν σήμερα. Μήνεἶσαι καί φανατικός’. Μετά ὅμως θά ἔχεις καί τούς καρπούς καί τίς καταθλίψεις καίθά τρέχεις στούς Πνευματικούς ἀργότερα ‘Πάτερ, κάνε προσευχή τό παιδί μουτρελάθηκε, ἔχει κατάθλιψη…’. Θά κάνουμε προσευχή, ἀλλά πρέπει καί ἐσύ νάλάβεις τά μέτρα σου.Τά ἐπιτίμια λοιπόν δέν εἶναι τιμωρία. Τά ἐπιτίμια εἶναι θεραπεία. Ὁπότε ὁ καλόςγιατρός θά σέ βοηθήσει νά συναισθανθεῖς τήν ἁμαρτία σου. Αὐτό πού σᾶς εἶπα γιάτήν πορνεία ὅτι ἔχει κανόνα ἑφτά χρόνια, οἱ Πατέρες τό ἔβαλαν γιά νά καταλάβουμετί σοβαρό σφάλμα κάνουμε, τί μεγάλη ζημιά κάνουμε στήν ὕπαρξή μας. Ἄν κάνειςμοιχεία, ξέρετε ποιό εἶναι τό ἐπιτίμιο, πού μερικοί τό θεωροῦν ψύλλου πήδημα; Εἶναιδιπλάσιο, δεκατέσσερα χρόνια τό ἐπιτίμιο. Γιά νά καταλάβεις τί ζημιά κάνεις, ὅτανπέφτεις στό ἁμάρτημα τῆς μοιχείας. Διασπᾶς τήν οἰκογένεια, δηλαδή τήν Ἐκκλησία.Γιατί ἡ οἰκογένεια εἶναι κατ‘ οἶκον Ἐκκλησία καί προσβάλλεις ὄχι μόνο τό σῶμασου, ἀλλά ὅλη τήν Ἐκκλησία.Σήμερα ἀνεξέλεγκτα ἀφήνουν οἱ γονεῖς τά παιδιά νά πορνεύουν, νά συζοῦν, νάκάνουν πολιτικούς γάμους, νά πηγαίνουν στούς πολιτικούς γάμους τους, νά τούςλένε καί μπράβο καί συγχαρητήρια καί δέν τό θεωροῦν σπουδαῖο. Μετά νάλεγόμαστε καί χριστιανοί. Νά πηγαίνουμε στόν Πνευματικό καί νά θέλουμε νάκοινωνήσουμε κιόλας. Ἐμεῖς οἱ ἴδιοι ἐγκρίνουμε τίς ἁμαρτίες καί μετά λυπόμαστε μέτά ἀποτελέσματα. «Ὅλοι ἔτσι κάνουν σήμερα, γιατί νά μή μέ ἀφήσει ὁ Πνευματικόςνά κοινωνήσω, θά πάω σέ κανέναν ἄλλον». Πήγαινε. Δέν θέλεις νά θεραπευτεῖς.Ἁπλούστατα ψάχνεις κάποιον νά σοῦ χαϊδέψει τά πάθη σου, ὄχι νά σέ θεραπεύσει.Ἑπομένως, νά ἔχουμε εἰλικρίνεια πρῶτα μέ τόν ἑαυτό μας. Νά μποῦμε στήνθεραπευτική τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτά πού ἔχουμε στήν Ἐκκλησία, δέν τά βγάζουμεἐμεῖς οἱ Πνευματικοί, τά βρήκαμε ἀπό τούς ἁγίους μας, ἀπό τόν Χριστό δηλαδή καί ὁΧριστός εἶναι ὁ γιατρός τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων καί ὅλα αὐτά πού ἔχουμε ὡςἐπιτίμια εἶναι οἱ θεραπευτικές ὁδηγίες, πού μᾶς δίνει.Δέν εἶναι μόνο ἡ ἀποχή ἀπό τήν Θεία Κοινωνία. Ἐπιτίμιο εἶναι καί οἱ γονυκλισίες.54

Ἐπιτίμιο εἶναι καί ἡ νηστεία. Οἱ Κανόνες ὁρίζουν: ἄν κάνεις νηστεία, ἄν κάνειςγονυκλισίες, μειώνεται ὁ χρόνος ἀποχῆς ἀπό τήν Θεία Κοινωνία, ἀνάλογα μέ τήνἀγωνιστικότητά σου. Ἄν σέ δεῖ ὁ Πνευματικός νά ἔχεις ἀγωνιστικότητα τά ἑφτάχρόνια θά στά κάνει ἕναν χρόνο.Ἀλλά δέν μπορεῖ νά σοῦ πεῖ, ὅπως λένε κάποιοι Πνευματικοί -χωρίς Ἅγιο Πνεῦμα-‘Δέν πειράζει παιδάκι μου, ἀφοῦ θά παντρευτεῖτε συνεχίστε τίς σχέσεις ἤ κάντε τρεῖςμέρες ἀποχή καί κοινωνῆστε’. Αὐτό εἶναι σκότωμα. Σκότωμα ψυχῆς. Αὐτό εἶναιδολοφονία. Αὐτοί δέν εἶναι Πνευματικοί. Αὐτοί εἶναι ἐγκληματίες. Γι’ αὐτό σᾶς λέωπρέπει νά προσέξετε σέ ποιούς θά πηγαίνετε καί σέ ποιούς θά στέλνετε τά παιδιάσας. Εὐχαριστῶ γιά τό ἐρώτημα. Εἶναι πολύ καίριο κι αὐτό.– Ἐρ. : …………….…….– Ἀπ.: Τήν ἄφεση τήν παίρνουμε. Ἀλλά ἡ θεραπεία θέλει χρόνο. Σᾶς εἶπαδικαιώνεται καί σώζεται, ἀλλά γιά νά πάρει τή Θεία Κοινωνία, εἶναι ὅπως ἕνας πούἔχει πάθει γαστρορραγία. Πῆγε στό νοσοκομεῖο, πῆρε τή σωστή θεραπεία, ἀλλά δένμπορεῖ νά φάει ἀμέσως κρέας. Τό νά φάει κρέας δέν εἶναι ἡ δικαίωση, εἶναι ἡὁλοκλήρωση τῆς θεραπείας. Ὅταν παίρνεις τή συγχώρεση ἀπό τόν Πνευματικό,παίρνεις καί τή δικαίωση, εἶσαι ἐντάξει. Ἐγώ πολλές φορές λέω στούς ἀνθρώπους«Μπορεῖ νά ἔχεις ἐπιτίμιο ἀκοινωνησίας καί νά πεθάνεις. Θά πᾶς στόν Παράδεισογιατί ἔχει ἀναλάβει τήν ψυχή σου ὁ Θεός».Δέν εἶναι βραβεῖο ἡ Θεία Κοινωνία, οὔτε δικαίωση. Δικαίωση παίρνεις ἀπό τήστιγμή πού λαμβάνεις τήν ἄφεση, εἶσαι ἐντάξει μπροστά στόν Θεό. Ἐξαρτᾶται ὅμωςἀπό τή συνέπεια τῆς μετάνοιας πού θά ἔχεις ἔτσι ὥστε νά μήν ξαναπέσεις.Ἕνας πούπολύ εὔκολα θά κοινωνήσει, θά ξαναπέσει καί πολύ εὔκολα γιατί δέν εἶναιθεραπευμένος. Δέν μπορεῖ νά κρατήσει τή Χάρη. Παίρνουμε τήν ἄφεση, ἀλλά γιά νάφυλάξουμε τή Χάρη καί μάλιστα τῆς Θείας Κοινωνίας χρειάζεται καί ὁ χρόνος πούἔχουν ὁρίσει οἱ Πατέρες γιά νά ἔρθουμε σέ μετάνοια καί νά κάνουμε κόπουςἀναλόγους μέ τήν ἁμαρτία. Θά πρέπει ἡ μετάνοιά μας καί ἡ συντριβή τῆς καρδιᾶςμας καί ἡ λύπη νά εἶναι κατ’ ἀναλογία τοῦ σφάλματος, λένε οἱ Πατέρες, ἔτσι ὥστε νάμήν ξαναπέσουμε. Τό ζητούμενο δέν εἶναι νά κοινωνήσουμε καί νά ξαναπέσουμεἀμέσως μετά. Αὐτό δέν εἶναι ἐπιτυχία. Μᾶλλον κάναμε ἀκόμα μιά ἁμαρτία. Τό θέμαεἶναι νά κοινωνήσουμε καί νά μήν ξαναπέσουμε. Νά θεραπευτοῦμε. Αὐτό εἶναιἀληθινή μετάνοια.– Ἐρ. : ……………………………– Ἀπ. : Ὑπάρχει καί τό ἐνδεχόμενο νά μή μᾶς ἕχει δώσει σωστές ὁδηγίες, γι’ αὐτόσᾶς εἶπα νά προσέξετε στήν ἐπιλογή τοῦ Πνευματικοῦ, ἀλλά ὑπάρχει καί ἡπιθανότητα πού εἴπατε νά μήν ἀκολουθήσαμε τίς σωστές ὁδηγίες, γιατί δέν πᾶμε μέτό σωστό πνεῦμα. Γιά νά μήν ξαναπέσουμε στίς ἁμαρτίες μας, χρειάζεται νά κάνουμεκαί νηστεία, νά κάνουμε καί ἀγρυπνία, νά κάνουμε καί ἁγιοπατερική μελέτη, νάκάνουμε καί ἀδιάλειπτη προσευχή. Ἄν αὐτά ὡς τώρα δέν τά ἔκανες, μέ τό νάἐπιτρέψει ὁ Πνευματικός νά κοινωνήσεις, δέν σέ βοηθάει γιατί ἐσύ οὔτε μετά τήΘεία Κοινωνία θά ἀλλάξεις.55

Ἐνῶ, ἄν σοῦ πεῖ «Παιδί μου, ἕνα διάστημα θά κάνεις πνευματική μελέτη, θά κάνειςπροσευχή, θά κάνεις μετάνοιες, θά κάνεις νηστεία», σέ βάζει μέσα στή θεραπευτικήἀγωγή τῆς Ἐκκλησίας καί σέ βάζει στό δρόμο τῆς θεραπείας. Μήν τά θέλουμεμαγικά. Αὐτό εἶναι, ἔχουμε μάθει σέ μιά σωτηρία μαγικῶ τῶ τρόπω. Δέ γίνεται ἔτσι ἡσωτηρία μας.Ὅπως καί στό σῶμα, μέ τό πού μπαίνεις στό νοσοκομεῖο καί σοῦ βάζει ὁ γιατρός τήδιάγνωση, θεραπεύτηκες κιόλας; Ἄν δέν πάρεις τά φάρμακα, δέν κάνεις ὑπομονήμέρες ἤ καί μῆνες θά θεραπευτεῖς ποτέ; Ὄχι. Ἄν σηκωθεῖς νά φύγεις, γιατί νομίζειςὅτι ἕγινες καλά, θά γίνεις καλά; Μέ τό πού μπῆκες στό νοσοκομεῖο καί βγῆκες; Ὄχι,βέβαια. Εἶναι ἀπαραίτητο νά πάρουμε καί τά φάρμακα.– Ἐρ. : Ἡ συνεργασία Πνευματικοῦ καί ψυχολόγου ἐνδείκνυται; Καθ’ ὅτι ἡἘκκλησία μας δέν καταργεῖ τήν ἐπιστήμη.– Ἀπ.: Σᾶς εἶπα πού βασίζεται ἡ σύγχρονη ψυχιατρική καί ψυχολογία. Κατά κύριολόγο βασίζεται στόν Φρόυντ καί στόν Γιούνγκ, οἱ ὁποῖοι ἦταν ἀποκρυφιστές.Προσέξτε το αὐτό. Εἶναι δεδομένα σύγχρονα αὐτά πού σᾶς λέω, ἀλλά μᾶς ἔχουνπείσει ὅτι εἶναι ἐπιστήμη. Τό ἴδιο μέ τήν θεωρία τοῦ Δαρβίνου, ἐνῶ δέν εἶναιἐπιστήμη. Εἶναι μιά ἁπλή θεωρία ἀναπόδεικτη. Ὡστόσο ἔχουμε πολλές ἀποδείξειςγιά τό ἀντίθετο τῆς θεωρίας τοῦ Δαρβίνου. Ἀλλά τά διδάσκουν τεχνηέντως οἱ ἄθεοιστά παιδιά μας ὡς ἐπιστημονικές γνώσεις, ἐνῶ δέν εἶναι.Ὅπως εἴπαμε, σέ μία μόνο περίπτωση μπορεῖ νά βοηθήσει ὁ ψυχίατρος, ὅταν ἔχειπάθει βλάβη τό νευρικό σύστημα καί ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀποδιοργανωθεῖ νευρολογικά.Οὐσιαστικά οἱ ψυχίατροι εἶναι γιατροί τοῦ νευρικοῦ συστήματος, πρέπει νά τόκαταλάβουμε εἶναι παραπλανητικός ὁ ὅρος. Εἶναι νευρολόγοι. Εἶναι ἄνθρωποι πούἀσχολοῦνται μέ τό νευρικό σύστημα. Ἤδη στά ξένα κράτη ἔχουν ἀρχίσει νά τόἀλλάζουν, δέν τούς λένε πλέον ψυχιάτρους. Ψυχίατρος καί νά μήν πιστεύεις ὅτιὑπάρχει ψυχή εἶναι ἀντίφαση ἐν τοῖς ὅροις. Ὁ ψυχίατρος ὅπως λειτουργεῖ σήμεραεἶναι νευρολόγος, εἶναι γιατρός τοῦ νευρικοῦ συστήματος. Ὅταν ἔχει βλαφτεῖ λοιπόντό νευρικό σύστημα, ναί, θά πάρει κάποια χάπια.Ἄν θέλει ὅμως νά θεραπευτεῖ, θά πρέπει νά πολεμήσει τήν ὑπερηφάνεια, τόν ἐγωισμόκαί τήν κακή σχέση μέ τόν Θεό. Ἀπό ἐκεῖ ξεκινᾶνε ὅλα. Ἄν δέν ἀποκαταστήσουμετή σχέση μέ τόν Θεό, ἔλεγε ὁ ἅγιος Πορφύριος, τόν θεῖο ἔρωτα, δέν θεραπεύεται ὁἄνθρωπος. Πάντα θά εἴμαστε μέσα στήν κατάθλιψη, μέσα στήν μελαγχολία, γιατί ἡψυχή μας εἶναι φτιαγμένη γιά τόν Θεό. Ἄν δέν βροῦμε τόν Θεό, ζοῦμε τή μιζέρια, τήμελαγχολία, ζοῦμε ὅλα αὐτά τά ψυχολογικά, τά ὁποῖα αὐξάνουν. Τό 2030 ὁΠαγκόσμιος Ὀργανισμός Ὑγείας ἀνακοίνωσε ὅτι θά εἶναι ἡ πρώτη αἰτία θανάτου καίἀναπηρίας τά ψυχολογικά. Κι ὅμως μυαλό δέν βάζουμε…– Ἐρ. : Ἤθελα νά ρωτήσω γιά τόν πατέρα πού εἶχε τό χάρισμα καί ἔβλεπε τούςμοναχούς μέ τό φωτεινό ἤ σκοτεινό πρόσωπο. Δέν ξέρω τί ἰσχύει, ὁ μοναχός ἐκεῖνοςμέ τό σκοτεινό πρόσωπο δέν εἶχε τήν ἀνάγκη τῆς ἐξομολόγησης στόν Πνευματικό;– Ἀπ. : Αὐτός πού ἔκανε ὑπόσχεση στόν Θεό μπροστά, ἀμέσως γεύθηκε τή56

μεταμόρφωση. Δηλαδή κοιτᾶξτε ὁ Θεός δέ λειτουργεῖ νομικιστικά.Ὑπάρχει ἕνα ἄλλο ὡραιότατο περιστατικό πάλι στό Γεροντικό μέ μιά γυναίκα, ἡὁποία ἔπεσε στήν πορνεία. Ἦταν γνωστή στούς Πατέρες καί στείλανε κάποιονμοναχό νά τῆς μιλήσει. Αὐτός τῆς λέει «Παιδί μου, τί σοῦ φταίει ὁ Χριστός καί τόνἀρνήθηκες; Καί τοῦ λέει ἐκείνη ἡ καημένη «Ἔνι μετάνοια, ἀββᾶ;», ὑπάρχει μετάνοιακαί γιά μένα;Αὐτό πού σᾶς εἶπα, ὁ διάβολος προσπαθεῖ νά μᾶς ἀπελπίσει. Τήν εἶχε ἀπελπίσεισχεδόν αὐτή τήν κακομοίρα καί λέει «γιά μένα ὑπάρχει σωτηρία;». Εἶχε συνείδηση,ἤξερε τί ἔκανε. «Ἔνι», τῆς λέει, «ὑπάρχει, ὑπάρχει μετάνοια, σήκω νά φύγουμε».Ἔτσι ξιπόλητη, ὅπως ἦταν καί ἀκάλυπτη, -μήν κοιτᾶτε σήμερα οἱ γυναῖκες πού δένκαλύπτονται, τότε σκεπάζαν τό κεφάλι τους, φοροῦσαν μαντήλι-βγῆκε μαζί του. Τήνπῆρε καί πηγαίνανε πρός τό Μοναστήρι, στήν ἔρημο. Αὐτή ἡ κακομοίρα, ὅπως ἦτανξιπόλητη μέσα στά ἀγκάθια, πληγώθηκε. Τέλος πάντων, νύχτωσαν, τῆς ἔβαλε ἕναλιθάρι γιά προσκεφάλι, τῆς λέει κοιμήσου ἐσύ ἐδῶ, αὐτός πῆγε καμιά τριανταριάμέτρα πιό πέρα καί κοιμήθηκε.Τό πρωί πλησίασε νά τῆς μιλήσει γιά νά συνεχίσουν τόν δρόμο γιά τό Μοναστήρι.Τῆς φωνάζει, τίποτα αὐτή. Πάει κοντά, τή χτυπάει λίγο στό πόδι, δέν κουνιόταν. Τίἔγινε; Πέθανε. Εἶχε πεθάνει.Τώρα; Σώθηκε ἤ δέν σώθηκε; Τό εἶπε στούς Πατέρες στή Σκήτη καί τί ἀποκάλυψε ὁΘεός; Ὅτι αὐτή μέ τή μετάνοια καί τήν ἀποφασιστικότητα πού ἔδειξε, ὅπως ἦταν,πού ἄφησε καί τούς ἐραστές καί τά πάντα, οὔτε σκεπάστηκε, οὔτε φόρεσεπαπούτσια, εὐαρέστησε στόν Θεό. Καί τό ὅτι καταπληγώθηκε, ὅλη αὐτή ἡ πορείαλειτούργησε καί ὁ Θεός δέχθηκε τή μετάνοιά της.Εἶχε ἐξομολογηθεῖ αὐτή; Ὄχι. Εἶχε! Εἶχε πάρει τήν ἀπόφαση. Γι’ αὐτό, μετάνοιαεἶναι ἡ ἀπόφαση, δέν εἶναι νά πᾶμε νά τά ποῦμε, τό ἔχουμε κάνει θέμα νομικιστικό.Νά πᾶμε νά ποῦμε τίς ἁμαρτίες μας. Καί πού τίς εἴπαμε, ἀλλάξαμε; Πόσοιἐξομολογοῦνται καί μετά ἀλλάζουν ζωή; Οἱ πιό πολλοί ἁπλῶς ἐξομολογοῦνται, ἀλλάσυνεχίζουν τά ἴδια. Ὁ Θεός νά μᾶς ἐλεήσει ὅλους. Τό θέμα δέν εἶναι ἁπλῶς νάἐξομολογηθοῦμε, εἶναι νά γίνει σταθμός ζωῆς. Νά λές χίλιες φορές νά πεθάνω, παράνά ξανακάνω τά ἴδια.Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης.57

Ἡ μετάνοια, ἡ ἐξομολόγηση καί τά σύγχρονα προβλήματα«Μετανοεῖτε· ἤγγικε γάρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. 3,2). Ξέρουμε ὅλοι ὅτιαὐτό ἦταν τό κήρυγμα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ καί τό ἴδιο ἦταν καί τόκήρυγμα τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου. Ἔτσι, σκέφτηκα σήμερα, μέ τήν Χάρητοῦ Θεοῦ, τήν εὐχή τοῦ π. Κωνσταντίνου καί τήν εὐλογία τοῦ Σεβασμιωτάτου μαςκ.κ. Ἰωήλ, νά ποῦμε δυό λόγια γιά τήν μετάνοια καί τήν ἐξομολόγηση, ἐνόψειβεβαίως καί τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς πού εἶναι κατεξοχήν στάδιο μετανοίας.Λίγο – πολύ ὅλοι γνωρίζετε τί θά πεῖ μετάνοια καί τί θά πεῖ ἐξομολόγηση, ἐφόσονμάλιστα ἔχετε πολύ καλούς πατέρες καί πνευματικούς. Δέν νοεῖται βέβαιαχριστιανός, ὀρθόδοξος, βαφτισμένος, πού νά θέλει νά πάει στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ,στόν Παράδεισο καί νά μήν ἔχει πνευματικό ὁδηγό. Ὅπως κανείς, ἄν θέλει νάπεράσει μιά ζούγκλα, θά πρέπει νά πάρει ἕναν ὁδηγό πού νά γνωρίζει τά μονοπάτια,ἀλλιῶς θά χαθεῖ καί θά τόν φᾶνε τά ἄγρια θηρία, ἔτσι καί κάποιος πού θέλει νάπεράσει μέσα ἀπό τήν ‘ζούγκλα’ αὐτή τοῦ σύγχρονου κόσμου καί προπάντων μέσαἀπό τίς δαιμονικές παγίδες καί νά μήν πιαστεῖ ἀπό καμιά, χρειάζεται ἕνανπνευματικό ὁδηγό, ὁ ὁποῖος θά τόν πάρει ἀπό τό χέρι καί θά τόν περάσει μέἀσφάλεια μέσα ἀπό ὅλα αὐτά τά θηρία καί τίς παγίδες.– Τί ὅμως ἄραγε εἶναι μετάνοια καί τί ἐξομολόγηση;Μερικοί λένε ὅτι δέν χρειάζεταινά πᾶνε σέ ἱερέα διότι τά λένε στίς εἰκόνες. Θά τό ἔχετε ἀκούσει μᾶλλον… Ὁ Θεόςδέν εἶπε νά ἐνεργοῦμε ἔτσι, ἀλλά ἔδωσε ἐξουσία στούς Ἁγίους Ἀποστόλους καίστούς διαδόχους τους, πού εἶναι οἱ ἅγιοι ἀρχιερεῖς καί οἱ ἱερεῖς-πνευματικοί νάτελοῦν αὐτό τό μυστήριο. Δηλαδή, ὁ Χριστός μας ἔδωσε τήν Χάρη του στούςἈποστόλους Του καί αὐτοί στή συνέχεια στούς ἀρχιερεῖς πού χειροτόνησαν, ἐκεῖνοιστούς ἑπόμενους καί ἔτσι ἔφτασε μέχρι τούς σημερινούς ἱερεῖς μας-πνευματικούς καίθά συνεχιστεῖ αὐτή ἡ μετάδοση τῆς Χάρης μέχρι τήν Δευτέρα Παρουσία τοῦΧριστοῦ μας.– Πῶς ἔγινε αὐτή ἡ μετάδοση τῆς Χάρης καί τῆς ἐξουσίας ἀπό τόν Κύριο στούςἉγίους Ἀποστόλους;Λέει τό ἱερό Εὐαγγέλιο ὅτι ὁ Κύριος μετά τήν Ἀνάσταση, σέ μία ἀπό τίς ἐμφανίσειςΤου στούς Ἀποστόλους, τούς φύσησε στό πρόσωπο καί τούς ἔδωσε τό Ἅγιο Πνεῦμαλέγοντάς τους: «λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον· ἄν τινων ἀφῆτε τάς ἁμαρτίας, ἀφίενταιαὐτοῖς, ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται» (Ἰω. 20,22-23). Δηλαδή, λέει ὁ Κύριοςστούς Ἀποστόλους, σέ ὅποιους συγχωρέσετε τίς ἁμαρτίες, τούς συγχωροῦνται αὐτέςκαί ἀπό τόν Θεό, σέ ὅποιους τίς κρατεῖτε ἀσυγχώρητες, θά μείνουν γιά πάντακρατημένες.– Ποιές ἁμαρτίες κρατοῦνται ἀσυγχώρητες;58

Αὐτές πού ὁ ἄνθρωπος δέν ἐξομολογεῖται. Πρέπει βέβαια νά διευκρινίσουμε τό ἑξῆς,ὅτι ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά πεῖ ὅλες του τίς ἁμαρτίες. Γιατί, μερικοί, λόγω ντροπῆς,λένε κάποιες ἁμαρτίες καί κάποιες ἄλλες δέν τίς λένε. Θά σᾶς πῶ πάνω σ’ αὐτό μιάἱστορία, πού εἶναι πολύ διδακτική. Ἕνας ἅγιος, διορατικός -ἔβλεπε δηλαδή τί γίνεταιστόν πνευματικό κόσμο- κάποτε παρακολουθοῦσε ἀπό μακριά κάποιον πούἐξομολογεῖτο σέ ἕναν πνευματικό. Δέν ἄκουγε, μόνο ἔβλεπε. Ἔβλεπε λοιπόν, κάθεφορά πού ὁ ἐξομολογούμενος ἔλεγε μία ἁμαρτία του, ἕνα φίδι νά βγαίνει ἀπό τόστόμα του καί νά φεύγει. Στήν ἑπόμενη ἁμαρτία ἄλλο ἕνα φιδάκι ἔβγαινε κ.λπ.Βγῆκαν ἀρκετά φιδάκια, ἀλλά ἔβλεπε αὐτός ὁ ἅγιος καί ἕνα φίδι μέ μεγάλο κεφάλι,τό ὁποῖο δέν ἔβγαινε. Ἦρθε ἡ ὥρα νά τοῦ διαβάσει τήν συγχωρητική εὐχή ὁπνευματικός, σηκώθηκε ὁ ἐξομολογούμενος, ἀλλά τό μεγάλο φίδι δέν εἶχε βγεῖ, ἦτανμέσα του. Τί ἦταν αὐτό τό μεγάλο φίδι; Προφανέστατα ἦταν μία πολύ μεγάληἁμαρτία, γιά τήν ὁποία ὅμως ντρεπόταν καί δέν τήν ἐξομολογήθηκε. Ὁπότε, ὅτανσηκώθηκε, τί συνέβη; Καί τά ἄλλα φίδια πού εἶχαν βγεῖ, ξαναμπῆκαν ὅλα μέσα του.Δηλαδή ὄχι μόνο δέν ἐλευθερώθηκε ὁ ἄνθρωπος, ἀλλά καί αὐτά τά φίδια πού εἶχεδιώξει μέ τήν μερική ἐξομολόγηση ξαναγύρισαν, γιατί οἱ ἁμαρτίες δένσυγχωρήθηκαν. Αὐτό τό περιστατικό τό ἀποκάλυψε σκόπιμα ὁ Θεός. Τίποτα δένκάνει ὁ Θεός ἄσκοπα. Θέλει λοιπόν νά μᾶς διδάξει ὅτι δέν ἐπιτρέπεται νά πηγαίνουμεμέ πονηρία στόν Θεό καί νά ντρεπόμαστε νά ἐξομολογηθοῦμε τίς ἁμαρτίες ἤ νάἀρκούμαστε νά ποῦμε μερικές ἀπό αὐτές.Ἔρχονται κάποιοι ἄνθρωποι μεγάλης ἡλικίας καί γιαγιάδες καί παπποῦδες πού λένε:«πάτερ, ἔχω μιά ἁμαρτία πολλά χρόνια πού ντρέπομαι νά τήν πῶ» καί ἀποφάσισε νάτήν πεῖ μετά ἀπό τόσο καιρό! Καί σκέφτομαι, τί κρίμα μιά ζωή νά περάσει ἔτσι, νάεἶσαι ἀσυγχώρητος. Γιατί, εἴπαμε ὅτι μπαίνουν ὅλες οἱ ἁμαρτίες μέσα, ἄν δέν κάνειςεἰλικρινή ἐξομολόγηση. Καί βέβαια, ὅταν μένεις ἀμετανόητος, στερεῖσαι τήν χαράτοῦ Θεοῦ, στερεῖσαι τήν χαρά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Μπορεῖ νά νομίζεις ὅτι ἔχειςπνευματικό, νά νομίζεις ὅτι ἐξομολογεῖσαι, νά νομίζεις ὅτι ἔχεις τήν Χάρη. Ἀλλά δέντήν ἔχεις. Δέν μπορεῖς νά κοροϊδεύεις τόν Θεό.– Ὁ Θεός δέν γνωρίζει ὅλες μας τίς ἁμαρτίες; Λοιπόν γιατί ντρέπεσαι;Λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος: ὁ διάβολος κάνει τό ἑξῆς: ὅταν κάνουμε τήν ἁμαρτία,μᾶς λέει «δέν πειράζει κάντο, δέν εἶναι τίποτα» καί μᾶς παίρνει τήν ντροπή. Καί μᾶςτήν ξαναφέρνει τήν ντροπή, ὅταν ἀρχίζουμε νά μετανοοῦμε καί θέλουμε νάἐξομολογηθοῦμε, γιά νά μήν μᾶς ἀφήσει νά ἐξομολογηθοῦμε. Καταλάβατε ποιά εἶναιἡ σατανική τέχνη; Ἐνῶ κανονικά πρέπει κανείς νά ντρέπεται, ὅταν κάνει τό κακό,τήν ἁμαρτία, ντρέπεται ὅταν πάει στόν πνευματικό γιατρό, τό ὁποῖο εἶναι σατανικό,γιά νά μήν ἀποκαλύψουμε τό τραῦμα μας καί νά μήν δέσει ὁ γιατρός τό τραῦμα μαςμέ τούς ἐπιδέσμους τούς πνευματικούς καί τά φάρμακα πού ἔχει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία, τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τά Ἅγια Μυστήρια. Σ’ αὐτόντόν ἄνθρωπο ἴσως πεῖ ὁ πνευματικός νά κοινωνήσει κιόλας. Μέ ἀνεξομολόγητεςὅμως ἁμαρτίες δέν θά πάρει εὐλογία, ἀλλά κρίμα καί κατάκριμα. Λέει ὁ ἈπόστολοςΠαῦλος στούς Κορίνθιους: «γι’ αὐτό πολλοί ἀπό σᾶς ἀρρωσταίνουν καί κοιμῶνταιἱκανοί» (Α΄Κορ. 11,30). Δηλαδή ἀσθενοῦν καί κάποιοι πεθαίνουν, γιατί κοινωνοῦν59

ἀπροετοίμαστοι, χωρίς τίς σωστές προϋποθέσεις, χωρίς πραγματική μετάνοια. Γι’αὐτό, ἀδελφοί μου, πρέπει νά τό προσέξουμε αὐτό. Συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες, ὅτανἐξομολογούμαστε καί εἰλικρινά ἔχουμε μετανοήσει. Ἕνας πού ντρέπεται καί φοβᾶταινά πεῖ μιά ἁμαρτία σημαίνει ὅτι δέν ἔχει μετανοήσει πραγματικά καί δέν ἔχει μισήσειτήν ἁμαρτία. Αὐτός πού τήν ἔχει μισήσει, θά μποροῦσε νά τήν πεῖ καί δημόσιαἀκόμα.Ἀναφέρεται ἕνα τέτοιο περιστατικό στήν Κλίμακα, στό πνευματικό αὐτό βιβλίο πούδιαβάζουμε κατά τήν Μεγάλη Σαρακοστή, συνήθως στά μοναστήρια πού τηροῦνἀκριβῶς τό τυπικό. Λέγεται ‘Κλίμαξ’, δηλαδή Σκάλα, γιατί ἔχει τριάντα σκαλοπάτια,τά ὁποῖα μᾶς ἀνεβάζουν ἀπό τό πρῶτο σκαλοπάτι τῆς πνευματικῆς ζωῆς καί μᾶςφτάνουν στό τελευταῖο, τό πιό ψηλό πού εἶναι ἠ ἀγάπη. Σᾶς συνιστῶ, ἄν θέλετε, νάτό διαβάσετε, γιατί θά ὠφεληθεῖτε πάρα πολύ. Λέει, λοιπόν, ἐκεῖ γιά κάποιον πούεἶχε κάνει ὅλες τίς ἁμαρτίες, ὅ,τι χειρότερο, καί ἀφοῦ μετανόησε, πῆγε σ’ ἕναμοναστήρι γιά νά γίνει μοναχός. Ὁ γέροντας, ὅταν ἄκουσε τήν ἐξομολόγηση, γιά νάτόν δοκιμάσει, ἄν ἔχει ἀληθινή μετάνοια καί γιά νά τόν ταπεινώσει, τόν ἔβαλε αὐτάπού τοῦ εἶπε στήν ἐξομολόγηση νά τά πεῖ μπροστά σέ ὅλη τήν ἀδελφότητα, πούμπορεῖ νά ἦταν καί διακόσιοι μοναχοί. Χτύπησε τό σήμαντρο, τούς κάλεσε ὅλους καίτοῦ εἶπε νά ἀρχίσει νά λέει. Τότε αὐτός χωρίς καμία ντροπή εἶπε ὅλα αὐτά τά φρικτάπράγματα μπροστά σέ ὅλους. Ἀφοῦ τά εἶπε ὅλα μέ μετάνοια, μέ συντριβή, μέ δάκρυακαί μέ θάρρος, τοῦ λέει ὁ γέροντας «ἀμέσως τώρα θά σέ κάνω μοναχό». Ἐνῶκανονικά, γιά νά γίνει κανείς μοναχός, πρέπει νά περάσουν τουλάχιστον τρία χρόνιακαί ἕξι χρόνια μερικές φορές. Ἀλλά ἐπειδή αὐτός εἶχε τόσο μεγάλη μετάνοια, τόσομεγάλη εἰλικρίνεια καί ἀποφασιστικότητα, ὁ διορατικός αὐτός γέροντας τόν ἔκανεἀμέσως μοναχό.Κατ’ ἀρχάς λοιπόν δέν πρέπει νά ἀκοῦμε τόν διάβολο πού μᾶς βάζει ντροπή.Δεύτερον δέν πρέπει νά πηγαίνουμε μέ τήν κακή αὐτή πονηρία, ἡ ὁποία λέει: «ἀφοῦθά ἐξομολογηθῶ, δέν κάνω ἀκόμα μερικές ἁμαρτίες;». Δυστυχῶς, ὑπάρχουν κάποιοιπού τό σκέφτονται αὐτό. Γιά παράδειγμα, ἔχει κάποιος ἕνα πάθος. Πέφτει σ’ αὐτό τόπάθος καί μετά ἀποφασίζει νά ἐξομολογηθεῖ. Δέν τό ἔχει ὅμως μισήσει τό πάθος, δένἔχει μετανοήσει τελείως καί ὁλοκληρωτικά καί λέει: «ἄς κάνω μερικές φορές ἀκόμααὐτό τό πάθος καί μετά νά πάω». Ἀναβάλλει τήν ἐξομολόγηση. Τήν καθυστερεῖ γιάνά κάνει περισσότερο τό πάθος του. Εἶναι σωστό αὐτό; Ὄχι, βέβαια. Εἶναι σάν νάἔχει σπάσει κάποιος τό χέρι του καί νά πρέπει νά πάει στό νοσοκομεῖο καί νά λέει:«ἔ, ἀφοῦ θά πάω στόν γιατρό, στό νοσοκομεῖο, δέν σπάζω καί τό ἄλλο χέρι;». Ἀφοῦθά πάω στό νοσοκομεῖο, θά μέ φτιάξουν ἐκεῖ. Εἶναι λογική αὐτή; Δέν εἶναι λογική.Κάθε ἁμαρτία πού κάνει κανείς, εἶναι ἕνα μεγάλο τραῦμα στήν ψυχή. Ὅταν λοιπόντήν ἴδια ἁμαρτία τήν κάνεις πολλές-πολλές φορές, κάνεις τήν ψυχή σου λιῶμα. Δένεἶναι τό ἴδιο νά σπάσεις μία φορά τό χέρι σου καί νά τό σπάσεις καί πενήντα. Τότεδέν θά μείνει τίποτα ἀπό τό χέρι.Ὑπάρχει καί μία πραγματική σχετική ἱστορία. Ἕνας νέος κάποτε πῆγε νάἐξομολογηθεῖ. Στό δρόμο του περνοῦσε ἀπό ἕνα ἐργαστήριο τῆς ἀνομίας καί λέει«ἀφοῦ πηγαίνω νά ἐξομολογηθῶ, δέν πάω νά κάνω μία φορά ἀκόμα τήν ἁμαρτία σ’60

αὐτό τό κακόφημο σπίτι καί μετά θά ἐξομολογηθῶ καί θά εἶμαι ἐντάξει». Μπῆκελοιπόν μέσα σ’ αὐτό τό σπίτι, ἀλλά δέν βγῆκε… Ἔπαθε ἀνακοπή καί πέθανε ἐκεῖμέσα στόν οἶκο τῆς ἀνομίας. Μᾶς δείχνει δηλαδή ὁ Θεός ὅτι ὁ ἄνθρωπος πού πάει μέτέτοια πονηρή σκέψη στόν Θεό πολλές φορές πεθαίνει μέ αἰφνίδιο θάνατο, πού δένεἶναι καλό πράγμα. Διότι δέν μπορεῖς νά κοροϊδεύεις τόν Θεό.– Δέν γνωρίζει ὁ Θεός τί ἔχεις στήν καρδιά σου; Ἤ μήπως ὁ Θεός ἔχει μία νομικήσχέση μαζί μας καί κοιτάει τά τυπικά;Ὁ Θεός κοιτάει ἄν ἔχουμε μετανοήσει κι ἄν ἔχουμε ἀλλάξει τρόπο ζωῆς καί ὄχι μόνοἄν ἐξομολογηθήκαμε γιά νά πάρουμε ἄφεση.Ἕνα τρίτο, πού ἀκυρώνει τήν ἐξομολόγησή μας, εἶναι ὅταν κανείς κρατάει στήνκαρδιά του ἔχθρα καί μίσος. Μπορεῖ νά πεῖς ὅλες τίς ἁμαρτίες, ἀκόμα καί σελίδεςγραμμένες, ὅμως ἄν ἔστω μέ ἕναν ἄνθρωπο δέν θέλεις νά πεῖς καλημέρα, νάσυνδιαλλαγεῖς, δέν θέλεις νά ταπεινωθεῖς, νά πεῖς συγγνώμη ἤ νά δεχτεῖς τήνσυγγνώμη τοῦ ἄλλου, τότε συμβαίνει αὐτό πού λέει ὁ Χριστός μας στήν παραβολήτοῦ χρεώστου τῶν μυρίων ταλάντων. Ἦταν κάποιος πού χρωστοῦσε στόν ἄρχονταἕνα τεράστιο ποσό καί πῆγε νά ζητήσει λίγη κατανόηση, ὅπως λένε συνήθως αὐτοίπού ἔχουν δάνεια «θά στά φέρω». Ὁ ἄρχοντας, πού ἦταν σπλαχνικός, ἐνῶ ἔπρεπε νάτούς βάλει ὅλους φυλακή, αὐτόν καί τήν οἰκογένειά του, τούς χάρισε τό μεγάλοχρέος. Μέ τό πού ἔφυγε αὐτός παίρνοντας διαγραφή τοῦ δανείου του, συνάντησε ἔξωἕναν ταλαίπωρο στόν ὁποῖο εἶχε κάποτε δανείσει ἕνα εὐτελέστατο ποσό, θά λέγαμεσήμερα ἕνα εὐρώ, τίποτα! Αὐτός λοιπόν πού πρίν λίγο χρωστοῦσε τά μύρια τάλαντακαί τώρα τίποτε, ἔπιασε τόν ἄλλον ἀπό τόν λαιμό καί ἀπαιτοῦσε τά χρωστούμενα.Ἐκεῖνος ὁ φουκαράς λέει: – Κάνε λίγο ὑπομονή, δεῖξε λίγη κατανόηση, θά στάδώσω», ὅ,τι εἶχε πεῖ προηγουμένως κι αὐτός στόν ἄρχοντα. Δέν φέρθηκε ὅμως ὅπωςὁ ἄρχοντας καί τόν ἔβαλε στήν φυλακή γιά αὐτό τό ἐλαχιστότατο ποσό. Τότε, ὅταντό ἔμαθαν οἱ ἄλλοι, λένε στόν ἄρχοντα: – Κύριε, ξέρεις τί ἔκανε αὐτός πού τοῦχάρισες τά μύρια τάλαντα; Γιά ἕνα εὐτελέστατο ποσό ἔβαλε ἕναν φουκαρά μέσαστήν φυλακή. – Ἀλήθεια; λέει, φωνάξτε τον. Δέν σοῦ χαρίζω τίποτα, τοῦ λέει. Τοῦ τάζήτησε πίσω ὅλα αὐτά πού τοῦ εἶχε χαρίσει! Λέει ὁ Χριστός: «ἄν δέν συγχωρήσετεαὐτούς πού σᾶς βλάπτουν καί σᾶς ἀδικοῦν, οὔτε καί Ἐγώ θά σᾶς συγχωρήσω»(Ματθ. 18,35).Μά θά πεῖ κανείς: – Ἐγώ ἐξομολογήθηκα. Ἄς ἐξομολογήθηκες. Ἄν δέν συγχωρέσεις,δέν συγχωρεῖσαι. Κρατᾶνε μερικοί ἔχθρα μέ τόν γείτονα ἤ μέ κληρονομικά κ.λ.π.Μοῦ ἔλεγαν γιά κάποιον γέρο, ἡλικιωμένο, νομίζω στά Γιαννιτσά ἔμενε καί πέθανεπρίν λίγο καιρό, πού τοῦ ἔλεγε ὁ ἱερέας «παππού, νά φωνάξουμε τόν ἀδελφό σου νάσυμφιλιωθεῖτε», γιατί δέν μιλοῦσαν γιά χρόνια καί ἐνῶ πέθαινε, δέν δεχόταν μέτίποτα. Ἔλεγε: «ὅ,τι ἄλλο θέλεις, παπά, πές μου, αὐτό ἀποκλείεται!» καί πέθανεἀσυγχώρητος. Αὐτό κι ἄν δέν εἶναι σατανικό πράγμα! Φοβερό! Νά μήν θέλουμε νάσυγχωρήσουμε καί νά ἀγαπηθοῦμε μέ ἕναν ἄνθρωπο.– Ἄν δέν ἀγαπᾶς ἔστω καί ἕναν ἄνθρωπο στήν γῆ καί δέν τόν συγχωρεῖς, πῶς θά πεῖςμετά ὅτι ἀγαπᾶς τόν Θεό;61

Δέν ἀγαπᾶς οὔτε τόν Θεό. Κι ἄν δέν ἀγαπᾶς τόν Θεό, πῶς θά πᾶς στόν Παράδεισο;Δέν μπορεῖς νά πᾶς στόν Παράδεισο. Ὁ Παράδεισος εἶναι ὁ Χριστός. Χωρίς ἀγάπηστόν Χριστό, δέν θά βρεῖς καί Παράδεισο. Ὁ Χριστός μας λοιπόν μᾶς δίδαξε τήνἀληθινή μετάνοια, ὅπου ὁ ἄνθρωπος ἀποστρέφεται τό κακό καί κάνει τό καλό. Αὐτήἡ μετάνοια ὁδηγεῖ στήν σωστή ἐξομολόγηση, γιατί πολλοί ἐξομολογοῦνται ἀλλάλίγοι μετανοοῦν, ὅπως ἔλεγε ἕνας μεγάλος πνευματικός. Γι’ αὐτό νά προσέχουμε νάμήν κάνουμε μιά τυπική ἐξομολόγηση ἀλλά νά γίνεται ἡ ἐξομολόγηση σταθμός ζωῆςκαί νά λέμε: ἀπό δῶ καί ἐμπρός αὐτό πού ἔκανα δέν θά τό ξανακάνω ποτέ, καλύτερανά πεθάνω παρά νά ξαναπέσω στίς ἴδιες ἁμαρτίες πού ἐξομολογήθηκα ἀλλά καί σέκαμιά ἄλλη, πού ἐνδεχομένως ὡς τώρα δέν ἔχω κάνει. Αὐτό εἶναι πού ἀρέσει στόνΘεό.Ἄν κανείς δέν προσέρχεται σ’ αὐτό τό Μυστήριο, δέν ἐξομολογεῖται, βεβαίως δένμπορεῖ νά ἔχει καί σωτηρία. Λέει ὁ Κύριος: «ἐάν μή μετανοῆτε, πάντες ὡσαύτωςἀπολεῖσθε» (Λουκ. 13,3). Στήν ἐποχή τοῦ Κυρίου ὑπῆρχαν κάποιοι σ’ ἕναν πύργοκαί ἔπεσε ὁ πύργος καί πέθαναν. Καί τούς ρωτάει ὁ Χριστός μας: «Τί νομίζετε ὅτιἐκεῖνοι πού τούς πλάκωσε ὁ πύργος τοῦ Σιλωάμ ἦταν πιό ἁμαρτωλοί ἀπό ἐσᾶς;»(Λουκ. 13,4). Ὄχι, λέει. Ἁπλῶς αὐτοί ἦταν τό μέσο γιά νά σᾶς πεῖ ὁ Θεός ὅτι καίἐσεῖς, ἄν δέν μετανοήσετε, θά πάθετε τά ἴδια, δηλαδή θά ἐξαφανιστεῖτε, θά πεθάνετεξαφνικά. Κι αὐτό μᾶς τό λέει ὁ Θεός, ὄχι γιά νά μᾶς ἐξαφανίσει, οὔτε γιά νά μᾶςτρομοκρατήσει, ἀλλά γιά νά μᾶς ὁδηγήσει στήν μετάνοια.Τήν Κυριακή τῆς Κρίσεως ἀκούσαμε ὅτι: «ἀπελεύσονται οἱ ἁμαρτωλοί εἰς κόλασιναἰώνιον, οἱ δέ δίκαιοι εἰς ζωήν αἰώνιον» (Ματθ. 25,46), δηλαδή καί ἡ κόλαση εἶναιαἰώνιος, ὄχι μόνο ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Δέν ἰσχύει μιά θεωρία πού λέει ὅτι ἡ κόλασηκάποτε θά πάψει νά ὑπάρχει καί ὅλοι θά πᾶνε στόν Παράδεισο. Βέβαια ἡ κόλαση δένἑτοιμάστηκε γιά τούς ἀνθρώπους ἀλλά γιά τόν διάβολο. Θά πᾶνε ὅμως ἐκεῖ καίκάποιοι ἄνθρωποι διότι ἀγάπησαν τόν διάβολο καί τά ἔργα τοῦ διαβόλου. Καί αὐτόδέν ἀλλάζει μετά θάνατον. «Ἐν τῷ Ἅδη οὐκ ἔστι μετάνοια». Ἐδῶ πρέπει νάμετανοήσουμε, νά ἀλλάξουμε καί νά πάρουμε ἐδῶ, σ’ αὐτή τήν ζωή, μιά πρώτηγεύση τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.Αὐτή ἡ πρόγευση γίνεται μέ τήν μετάνοια. Ὅταν κανείς μετανοεῖ, ἐπισκιάζεται ἀπότό Ἅγιο Πνεῦμα. Πολλές φορές οἱ πνευματικοί τό βλέπουν αὐτό στήν ἐξομολόγηση.Ἔρχονται οἱ ἄνθρωποι καταθλιμμένοι, σκοτεινιασμένοι, ἀγέλαστοι, μέ μαῦρο σχεδόνπρόσωπο καί ὅταν ἐξομολογηθοῦν μέ εἰλικρίνεια, μέ συντριβή, μέ ταπείνωση, μέδάκρυα καί τούς διαβάζεται ἡ συγχωρητική εὐχή, ἀλλάζει τό πρόσωπό τους,φωτίζεται, χαίρονται καί σ’ εὐχαριστοῦν. Ὁ Θεός βέβαια εἶναι ἡ αἰτία. Αὐτή εἶναιμία πρόγευση τῆς Βασιλείας, εἶναι ἕνα πρῶτο ἄκτιστο φῶς. Τό πρῶτο ἄκτιστο φῶςπού βλέπει ὁ ἄνθρωπος εἶναι τό φῶς τῆς μετάνοιας. Αὐτό τό φῶς πρέπει ὅλοι νά τόδοῦμε, ἄν θέλουμε νά σωθοῦμε, γιατί ἡ ἐλάχιστη ἀπαίτηση τῆς σωτηρίας εἶναι ἡμετάνοια. Δέν μπορεῖ νά εἶσαι ἀμετανόητος καί νά θέλεις νά πᾶς στόν Παράδεισο.Δέν θά ἀντέξεις.– Ξέρετε τί εἶναι ὁ Παράδεισος;62

Εἶναι μία συνεχής Θεία Λειτουργία, μιά διαρκής ἀγρυπνία. Σκεφτεῖτε μία ΘείαΛειτουργία πού κρατάει μία-δύο ὧρες νά κρατάει αἰώνια! Ἕνας ἄνθρωπος πού δένἀγαπάει τόν Θεό, θά ἀντέξει; Βλέπετε οἱ ἄνθρωποι πού δέν ἀγαποῦν τόν Θεό, οὔτεπέντε λεπτά δέν ἀντέχουν μέσα στήν Λειτουργία, βγαίνουν ἔξω, τούς βγάζει ὁδιάβολος δηλαδή. Τούς πειράζει τό λιβάνι… χίλιες δυό δικαιολογίες λένε, ἀλλά στόβάθος εἶναι ὅτι ὑπάρχει ἡ ἁμαρτία, ὑπάρχει τό πονηρό πνεῦμα καί δέν τούς ἀφήνει νάζήσουν τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ μέσα στήν Θεία Λειτουργία. Γιατί ἡ Θεία Λειτουργίαεἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.– Πῶς ἀρχίζουμε τήν Θεία Λειτουργία;«Εὐλογημένη ἡ βασιλεία τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος».Πρέπει νά ζοῦμε δηλαδή τόν Παράδεισο μέσα στήν Θεία Λειτουργία. Τόν ζοῦμε;Ἅμα τόν ζοῦμε ἔχουμε κάποιες βάσιμες ἐλπίδες νά πᾶμε στόν Παράδεισο, στήνΒασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά γιά νά ἔχουμε αὐτή τήν πρόγευση, νά «περνᾶμε καλά»μέσα στήν Θεία Λειτουργία, χρειάζεται μετάνοια, χρειάζεται ἀποστροφή τοῦ κακοῦ.Ἀλλιῶς ὁ διάβολος δέν ἀφήνει τόν ἄνθρωπο. Ὁ διάβολος, ὅσο ἁμαρτάνουμε,ἀποκτάει δικαιώματα καί ἐπηρεάζει τόν ἄνθρωπο. Ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος ὅτισήμερα οἱ ἄνθρωποι χρειάζονται πάνω ἀπ’ ὅλα ἕναν πνευματικό. Τό πιό ἀπαραίτητοεἶναι νά βροῦν ἕναν πνευματικό, νά τοῦ ἔχουν ἐμπιστοσύνη, νά ἐξομολογοῦνται καίνά τόν συμβουλεύονται. Ἄν ἔχουν πνευματικό καί βάλουν ἕνα πρόγραμμα μέπροσευχή καί λίγη μελέτη, ἐκκλησιάζονται, κοινωνοῦν, τότε δέν ἔχουν τίποτα νάφοβηθοῦν, οὔτε κρίσεις, οὔτε ΕΝΦΙΑ, οὔτε ΔΝΤ, οὔτε τρόικες, οὔτε ὅποιον μᾶςκαταδυναστεύει… οὔτε λαθρομετανάστες…Ὅλα αὐτά πού μᾶς τά παρουσιάζουν ὡς ἀπειλές, δέν εἶναι ἀπειλές στήνπραγματικότητα. Ἡ μόνη ἀληθινή ἀπειλή εἶναι ἡ αἰώνια κόλαση πού ἔρχεται σ’αὐτούς πού εἶναι ἀμετανόητοι. Δηλαδή ἡ ἁμαρτία εἶναι τό κακό. Τό μόνο πού πρέπεινά φοβόμαστε καί νά προσέχουμε εἶναι τό νά μήν προσκρούσουμε στόν Θεό, νά μήνκάνουμε κάτι πού δέν Τοῦ ἀρέσει. Λέει ὁ Χριστός: «μήν φοβᾶστε αὐτούς πού ἔχουνἐξουσία νά σᾶς σκοτώσουν» (Λουκ. 12,5), νά σᾶς ἀφαιρέσουν τήν βιολογική ζωή.Ὅλοι κάποια στιγμή θά πεθάνουμε μέ τόν ἕνα ἤ τόν ἄλλο τρόπο. Κανένας δέν θάζήσει ἐδῶ αἰώνια. Ἤρθαμε νά προετοιμαστοῦμε γιά νά πᾶμε ἐκεῖ πού πρέπει, στήνΒασιλεία τοῦ Θεοῦ. «Νά φοβᾶστε», λέει ὁ Χριστός, «Αὐτόν πού ἔχει ἐξουσία νά σᾶςβάλει στόν παράδεισο ἤ στήν κόλαση». Καί αὐτός εἶναι μόνο ὁ Θεός. Κανέναν ἄλλονλοιπόν δέν πρέπει νά φοβόμαστε.Ἀφοῦ μιλᾶμε γιά πλάνες καί λάθη στήν ἐξομολόγηση, νά ποῦμε κι ἕνα ἄλλο βασικόλάθος πού γίνεται σήμερα. Ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος: τό ἔργο τοῦ πνευματικοῦ σήμεραστόν πολύ κόσμο τό κάνουν οἱ ψυχολόγοι καί οἱ ψυχίατροι. Εἶναι αὐτή ἡ νέα μόδαπού μᾶς ἦρθε ἀπ’ ἔξω. Στήν Ἀμερική ὁ καθένας ἔχει καί τόν ψυχολόγο ἤ τόνψυχίατρό του. Ὅλοι παίρνουν ψυχοφάρμακα. Κατά τά ἄλλα εἶναι προοδευμένοκράτος…. καί εἶναι ὅλοι ἄρρωστοι! Καί μάλιστα πρόσφατα -ἐξ ἰδίας ἀντιλήψεως σᾶςτό λέω αὐτό- μοῦ εἶπε μητέρα πού ζεῖ ἐκεῖ ὅτι σέ ὅλα τά παιδάκια τοῦ δημοτικοῦσχολείου δίνουν ψυχοφάρμακα, ἠρεμιστικά… Γιά ποιόν λόγο; Γιά νά κάθονταιἥσυχα! Ὑποχρεωτικά, ὄχι προαιρετικά. Σ’ αὐτό τό σημεῖο ἔχουν φτάσει αὐτοί οἱ63

«προοδευμένοι» μέ τά πολλά χρήματα καί τίς πολλές ἀνέσεις. Ἔχουν ἀρρωστήσεικαί ἀρρωσταίνουν καί τά παιδιά. Γιά σκεφτεῖτε ἕνα παιδάκι δημοτικοῦ νά παίρνειἠρεμιστικά! Μέ νόμο κιόλας… γιά νά κάθεται ἥσυχα.Αὐτή ἡ μόδα δυστυχῶς φτάνει καί ἐδῶ. Καί ἔχουμε ἀκόμα καί ἱερεῖς πούὑποστηρίζουν ὅτι ἄλλα εἶναι τά ψυχολογικά καί ἄλλα τά πνευματικά, «γιά τάπνευματικά θά πᾶς στόν πνευματικό, γιά τά ψυχολογικά θά πᾶς στόν ψυχολόγο».Δηλαδή ὁ Χριστός δέν μπορεῖ νά σοῦ θεραπεύσει πλήρως τήν ψυχή, χρειάζεται καίτήν βοήθεια τοῦ ψυχιάτρου ἤ τοῦ ψυχολόγου. Ἄν εἶναι δυνατόν! Κι ὅμως ὑπάρχειαὐτή ἡ ἀντίληψη σέ κάποιους, ἡ ὁποία εἶναι φοβερή πλάνη. Φοβερό λάθος.. Γι’ αὐτό,ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος, τήν μεγαλύτερη ζημιά στήν Ἐκκλησία τήν κάνουν τέτοιοιἱερεῖς, πού σπούδασαν ψυχολογία καί περνᾶνε τέτοια μηνύματα στούς ἀνθρώπους. ὉἍγιος Παΐσιος, ὁ Ἅγιος Πορφύριος καί ὅλοι οἱ σύγχρονοι Ἅγιοι, ἦταν ἐναντίον ὄχιτῶν ψυχιάτρων καί τῶν ψυχολόγων, γιατί ὡς ἀνθρώπους τούς ἀγαποῦσαν, ἀλλάἐναντίον τῆς ψυχιατρικῆς καί τῆς ψυχολογίας. Σᾶς τά λέω, γιατί μᾶς τά προβάλλουνὡς ἐπιστήμη καί ὅταν ἀκοῦμε τήν λέξη ἐπιστήμη καί ἐπιστήμονας, στεκόμαστεπροσοχή.Δέν πρέπει ὅμως νά στεκόμαστε προσοχή, γιατί δέν εἶναι ὅλα αὐτά ἐπιστῆμες. Εἶναιθεωρίες πού δέν μποροῦν νά σταθοῦν πουθενά ἤ εἶναι καί δαιμονικές διδασκαλίες,γιατί ὅσο ἐρευνοῦν τούς θεμελιωτές τῆς ψυχιατρικῆς, τόν Φρόυντ καί τόν Γιούνγκ,βρίσκουν ὅτι εἶχαν σχέση μέ ἀποκρυφισμό καί μέ μαγεία, μέ δαιμόνια δηλαδή.Συμβουλευόντουσαν μέντιουμ καί αὐτά πού τούς ἔλεγε ὁ διάβολος μέσω τῶνμέντιουμ τά ἔφτιαξαν θεωρίες καί ἔκαναν ἕνα ἀντι-εὐαγγέλιο. Αὐτά πού λένε εἶναιἀντίθετα μέ αὐτά πού λέει τό Εὐαγγέλιο. Νά ποῦμε ἕνα παράδειγμα. Τί λένε ὁΦρόυντ κι αὐτοί ὅλοι; «Νά προσέχεις τά ὄνειρα πού βλέπεις. Εἶδες αὐτό τό ὄνειρο;Ἄ, ἔχεις αὐτή τήν ψύχωση, αὐτή τήν ἐξάρτηση, κ.λ.π.». Τί λέει ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία; Καμία προσοχή, ποτέ, σέ κανένα ὄνειρο! Δέν πρέπει νά προσέχουμε ποτέσέ κανένα ὄνειρο, γιατί τά ὄνειρα κατά βάση εἶναι προϊόντα εἴτε τῆς φύσεως, εἴτετῶν δαιμόνων. Ὁ διάβολος μᾶς ἐξαπατᾶ μέ τά ὄνειρα καί πολλοί-πολλές πλανήθηκανμέ τά ὄνειρα.Λένε, ἐπίσης, οἰ ψυχολόγοι: γιά νά ἀγαπήσεις τούς ἄλλους, πρέπει πρῶτα ν’ἀγαπήσεις τόν ἑαυτό σου. Τί λέει τό Εὐαγγέλιο; «Νά μισήσεις τόν ἑαυτό σου». Λέειὁ Χριστός: «Ὅποιος θέλει νά μέ ἀκολουθήσει, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόνσταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθείτω μοι» (Μαρκ. 8,34). Αὐτοί λένε «ὄχι, νά ἀγαπήσειςτόν ἑαυτό σου, νά ἀγαπήσεις τά πάθη σου, νά μάθεις νά ζεῖς μέ τό ἄγχος».– Εἶναι θεραπεία αὐτό; Νά μάθεις νά ζεῖς μέ τόν καρκίνο; Νά μάθεις νά ζεῖς μέ τήνκόλαση καί μέ τόν διάβολο;Ἡ θεραπεία εἶναι νά διώξεις τό ἄγχος. Νοεῖται χριστιανός νά ἔχει ἄγχος; Δέν εἶναι τόἄγχος δαιμονική ἐνέργεια; Φυσικά εἶναι. Δέν εἶναι καθόλου φυσιολογικό νά ἔχειςἄγχος. Κι ὅμως αὐτοί λένε θά σοῦ διδάξουμε τόν τρόπο νά μάθεις νά ζεῖς μ’ αὐτό. Γι’αὐτούς δηλαδή δέν ὑπάρχει θεραπεία, ἀλλά ἕνας συμβιβασμός μέ τήν ἁμαρτία καί μέτόν διάβολο.64

Λέει ὁ Στάρετς Σέργιος, ἕνας σπουδαῖος καί φωτισμένος Γέροντας: «Στή βάση τῶνψυχικῶν ἀσθενειῶν βρίσκεται ἡ ὑπερηφάνεια». Ὄχι ἡ σεξουαλικότητα, ὅπως ἔλεγε ὁΦρόυντ καί νά ἀφήσουν οἱ ἄνθρωποι τά ἔνστικτά τους ἐλεύθερα. Τέτοια πράγματασυμβουλεύουν καί οἱ ψυχολόγοι σήμερα, γι’ αὐτό ἔχουμε αὐτήν τήν ἔξαρση στίςπρογαμιαῖες σχέσεις, δηλαδή στήν πορνεία. Τάχατες ἔτσι ὁ νέος δέν καταπιέζεται,ἐλευθερώνεται, ἀλλά στήν οὐσία σκλαβώνεται, στήν χειρότερη σκλαβιά πού εἶναι ἡσάρκα καί τά πάθη τῆς σάρκας. Ὁπότε ἡ αἰτία ὅλων τῶν ψυχικῶν ἀσθενειῶν δένεἶναι ἡ καταπίεση τῆς σάρκας καί τοῦ σεξουαλικοῦ συναισθήματος ἀλλά εἶναι ἡὑπερηφάνεια, ὁ ἐγωισμός. Καί ὁ Ἅγιος Πορφύριος καί ὁ Ἅγιος Παΐσιος ἔλεγανἀκριβῶς τό ἴδιο, ὅτι αἰτία τῆς κατάθλιψης καί ὅλων τῶν ψυχολογικῶν εἶναι ὁἐγωισμός. Ὁ μεγάλος ἐγωισμός!Πάρα πολλοί ἄνθρωποι σήμερα ἔχουν κατάθλιψη καί ψυχολογικά. Ἑρμηνεύεται αὐτήἡ κατάσταση, γιατί δέν πᾶνε νά ἐξομολογηθοῦν στόν παπά, ἀλλά καταφεύγουν στόνψυχίατρο καί στόν ψυχολόγο, μέ ἀποτέλεσμα ἀντί νά τούς φύγει ἡ κατάθλιψη,βουλιάζουν ἀκόμα περισσότερο σ’ αὐτή.«Θεμέλιο τῶν ψυχικῶν ἀσθενειῶν εἶναι ἡ θεώρηση τοῦ ἑαυτοῦ μας ὡς κέντρου τῶνπραγμάτων», λέει ὁ Στάρετς Σέργιος. Ἔχουμε κάνει κέντρο τοῦ σύμπαντος τόν ἑαυτόμας. Ἔχουμε βάλει δηλαδή στήν θέση τοῦ Θεοῦ τόν ἑαυτό μας, ἔχουμε αὐτοθεωθεῖ.«Ὅλοι οἱ ψυχικά ἀσθενεῖς ἔχουν ὡς κέντρο τόν ἑαυτό τους». Ὁ μεγάλος ἐγωισμός,ἔλεγε καί ὁ Γέροντας Πορφύριος, αὐτός ἀρρωσταίνει τόν ἄνθρωπο.– Πῶς θά ἐλευθερωθεῖ κανείς ἀπό τόν ἐγωισμό;Μέ τήν μετάνοια, μέ τήν ἐξομολόγηση, μέσα στήν Ἐκκλησία, μέ τήν προσευχή τήνἀδιάλειπτη καί μέ τήν μετοχή στά Μυστήρια κατόπιν βέβαια εὐλογίας τοῦπνευματικοῦ μας.Ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος: οἱ ψυχίατροι ἔχουν ἀλλάξει τήν ὁρολογία καί ἀντί νά μᾶςμιλήσουν γιά δαίμονες καί γιά δαιμονικές ἐνέργειες, ἐπειδή δέν πιστεύουν ὅτιὑπάρχει διάβολος, λένε ἔχεις ἀνασφάλεια, ἔχεις φοβίες, ἔχεις στρές, ἀντί νά ποῦνε ὅτισέ ἐπηρεάζει ὁ δαίμονας τῆς ἀκηδίας.– Ξέρετε ὅτι ὑπάρχει δαίμονας πού φέρνει στόν ἄνθρωπο ἀκηδία;Τί θά πεῖ ἀκηδία; Μία κατάσταση βαρεμάρας καί ἀπραξίας. Ὁ ἄνθρωπος βουλιάζειμέσα σέ μία ἀκινησία ψυχική καί σωματική, ἀχρηστεύεται. Ὑπάρχει ὁ δαίμονας τῆςλύπης.– Ξέρετε ὅτι ἡ λύπη εἶναι ἁμαρτία;Καί μεγάλη ἁμαρτία μάλιστα! Καί ἀπό πίσω κρύβεται ἕνας δαίμονας. Αὐτά δέν τάλένε οἱ ψυχίατροι, γιατί δέν πιστεύουν στούς δαίμονες καί δίνουν χαπάκια.– Τί θά κάνει τό χαπάκι; Θά διώξει τόν διάβολο;Δέν καταλαβαίνει ὁ διάβολος ἀπό χαπάκια…– Ἡ μήπως θά σοῦ θεραπεύσει τήν ψυχή μέ τά χάπια;65

Ἡ ψυχή δέν θεραπεύεται μέ χάπια. Τό πολύ-πολύ τό χάπι νά σέ ναρκώσει λίγο, ἔλεγεὁ Γέροντας Πορφύριος. Καί βλέπουμε πολλούς ναρκωμένους γύρω μας… καί λίγοεὐτραφεῖς, γιατί τά χάπια αὐτά ἀνοίγουν καί τήν ὄρεξη καί οἱ ἄνθρωποι γίνονταιπαχύσαρκοι. Θεραπεία ὅμως δέν ὑπάρχει μέ αὐτά.Βέβαια, ὅταν σέ κάποιον ἔχει βλαφτεῖ τό νευρικό του σύστημα, χρειάζεται νά πάειστόν ψυχίατρο. Δέν μιλᾶμε γιά αὐτήν τήν περίπτωση. Μιλᾶμε γιά κάποιους πούνομίζουν ὅτι θά βροῦν τήν θεραπεία τῆς ψυχῆς τους στόν ψυχίατρο. Αὐτό δένγίνεται. Κακῶς τούς λέμε ψυχιάτρους. Εἶναι παραπλανητική ἡ ὁρολογία. Οὐσιαστικάεἶναι γιατροί τοῦ νευρικοῦ συστήματος καί βοηθᾶνε κάπως γιά νά ἠρεμήσει λίγο ὁἄνθρωπος καί νά μήν πηδήσει ἀπό κανένα μπαλκόνι, ὅταν ἔχει νοσήσει βαριά στήνψυχή καί ἐξαιτίας αὐτοῦ ἔχει νοσήσει καί τό νευρικό του σύστημα. Ἀλλά, ἄν δένμετανοήσει καί δέν πάει νά ἐξομολογηθεῖ, δέν θεραπεύεται, δέν φεύγει ἡ αἰτία τῆςἁμαρτίας καί τῆς ψυχοπάθειας.«Ἡ ψυχή», λέει ὁ Ἅγιος Παΐσιος, «πρέπει νά παρακολουθεῖται ἀπό τόν πνευματικό,γιά νά μήν λαθέψει τόν δρόμο της». Λέει ὁ Χριστός μας: «Ἐγώ εἶμαι ἡ ὁδός» (Ἰω.14,6). Λέει «Ἐγώ εἶμαι ὁ δρόμος». Δέν λέει εἶμαι ἁπλῶς ἕνας δρόμος, ὅπως λένε οἱΟἰκουμενιστές, ὅτι «ὅλοι οἱ δρόμοι, ὅλες οἱ θρησκεῖες τό ἴδιο εἶναι». Δέν εἶναι τόἴδιο! Μερικοί λένε: «καί μέ τόν Πάπα δέν ἔχουμε διαφορές». Σέ ὅλα διαφέρουμε μέτόν Πάπα! Καί μέ τούς Προτεστάντες! Τεράστιες διαφορές… Ἄσπρο-μαῦρο. Ἐδῶεἶναι τό φῶς καί ἐκεῖ εἶναι τό σκοτάδι. Ἔρχονται ὅμως οἱ Οἰκουμενιστές καί λένε κιἐκεῖνοι στόν Χριστό πιστεύουν. Δέν πιστεύουν στόν Χριστό τόν ἀληθινό. Πιστεύουνσ’ ἕναν Χριστό δικῆς τους κατασκευῆς, οὐσιαστικά στόν Ἀντίχριστο.Λέει ὁ Χριστός: «Ἐγώ εἶμαι ἡ ὁδος. Ἐγώ εἶμαι ὁ δρόμος». Ποῦ πάει αὐτός ὁ δρόμος;Στόν Θεό-Πατέρα. Ἄν δέν βρεῖς αὐτόν τόν δρόμο καί δέν τόν περπατήσεις, ποτέ δένθά φτάσεις στόν προορισμό σου. Ὁπότε, ὅπως ἕνας ὁδηγός δέν μπορεῖ νά κάθεται,ὅπου θέλει ἀλλά στήν θέση τοῦ ὁδηγοῦ, ὥστε νά στρίψει τό τιμόνι μόλις ἀλλάξεικατεύθυνση τό αὐτοκίνητο, νά προσαρμόσει τό ὄχημά του στόν δρόμο, ἔτσι πρέπεικαί ὁ χριστιανός νά προσαρμόζεται γιά νά μένει πάντα στόν δρόμο, πού εἶναι ὁΧριστός. Ἄν δέν κάνει συνέχεια αὐτές τίς διορθωτικές κινήσεις, θά φύγει ἀπό τόνδρόμο, ὅπως καί ἕνα αὐτοκίνητο θά πάει στά χωράφια, ἄν δέν στρίβει κατάλληλακάθε φορά τό τιμόνι ὁ ὁδηγός καί ἐνδεχομένως νά τραυματιστεῖ ἤ νά σκοτωθεῖ καί ὁἴδιος. Αὐτό κάνει καί ὁ καπετάνιος στό πιλοτήριο τοῦ καραβιοῦ πού ἔχει μπροστάτου μιά ρόδα μεγάλη, τό τιμόνι, τό πηδάλιο καί κάνει μερικές ἀνεπαίσθητες κινήσεις,μία πάνω, μία κάτω. Ἄν δέν κάνει αὐτές τίς διορθωτικές κινήσεις τό καράβι θά πάει ἤστά βράχια ἤ θά χαθεῖ μέσα στό πέλαγος, γιατί, ὅπως προχωράει, ἔρχονται τά κύματακαί ὁ ἀέρας καί τό σπρώχνουν, μέ ἀποτέλεσμα νά φεύγει ἀπό τήν πορεία. Ἔτσι εἶναικαί ἡ ζωή μας. Ἔρχονται οἱ πειρασμοί, ἔρχεται ὁ δαίμονας καί συνεχῶς μᾶςσπρώχνει νά μᾶς βγάλει ἀπό τόν δρόμο, τόν Χριστό. Γι’ αὐτό πρέπει διαρκῶς νάδιορθωνόμαστε, νά μετανοοῦμε.– Τί σημαίνει μετάνοια;Μετά καί νοῦς: ἀλλάζω νοῦ. Ἀλλάζω μυαλά, νά τό ποῦμε ἁπλά. Ἀλλάζω τρόπο66

θέασης τῶν πραγμάτων, τῶν προσώπων, τῆς ζωῆς μου. Ἀλλάζω προοπτική, ἀλλάζωπροσδοκίες, ἀλλάζω θελήματα προπάντων καί ἔχω μόνο ἕνα θέλημα, τό θέλημα τοῦΧριστοῦ.– Γιατί εἴμαστε δυστυχισμένοι, γιατί θυμώνουμε, γιατί στενοχωριόμαστε;Γιατί, δέν ἔχουμε τό θέλημα τοῦ Χριστοῦ, ἔχουμε δικά μας θελήματα καίτρομάζουμε μή τυχόν καί δέν μᾶς ἱκανοποιήσει ὁ Θεός τά θελήματά μας. Καλά κάνεικαί δέν μᾶς τά ἱκανοποιεῖ, γιατί τά θελήματά μας εἶναι σχεδόν ὅλααὐτοκαταστροφικά, μᾶς πᾶνε στόν γκρεμό. Καί ὁ Θεός ἐπειδή εἶναι Πατέρας δέν μᾶςτά ἱκανοποιεῖ. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος εἶναι ταπεινός, τό βλέπει καί λέει: «ἐπειδή εἶμαιἐγωιστής καί ἁμαρτωλός, μοῦ ἔδωσε ὁ Θεός αὐτό τό ἀτύχημα καί κάθομαι ἕξι μῆνεςστό κρεβάτι». Ἔρχεται δηλαδή μέ αὐτό τόν τρόπο σέ συναίσθηση καί καταλαβαίνειὅτι εἶχε πάρει λάθος πορεία καί πήγαινε γιά τήν κόλαση. Ὁ ὑπερήφανος ὅμως τάβάζει μέ τόν Θεό καί λέει: «γιατί Θεέ μου, τί Σοῦ ἔκανα;». λόγω τοῦ πολύ ἐγωισμοῦκαί τῆς ὑπερηφάνειας πού ἔχει, δέν ὠφελεῖται ἀπό τήν διόρθωση πού τοῦ κάνει ὁΘεός.Γι’ αὐτό, ἀδελφοί μου, νά κόβουμε τό θέλημά μας καί νά λέμε, ὅπως στό Πάτερἡμῶν: Γεννηθήτω τό θέλημά Σου. Τό λέμε κάθε μέρα, ἀλλά στήν πράξη θέλουμε νάγίνει τό θέλημά μας, γι’ αὐτό καί βασανιζόμαστε καί ὑποφέρουμε. Ἐνῶ, ἄν λέγαμε«Θέε μου, Σοῦ δίνω μιά κόλλα χαρτί ἄδεια καί ἀπό ἐμένα ὐπογεγραμμένη καί γράψεὅ,τι θέλεις». Ἡ κόλλα τό χαρτί εἶναι ἡ ζωή μας. Ἀντίθετα ἐμεῖς παίρνουμε τήν κόλλαγράφουμε, τήν γεμίζουμε μέ τά θελήματά μας καί τήν πετᾶμε στόν Θεό μέ τήνἀπαίτηση νά τήν ὑπογράψει. Ὁ Θεός, ὅμως, πού μᾶς ἀγαπάει, δέν ὑπογράφει, γιατίαὐτά πού Τοῦ ζητᾶμε εἶναι ἡ καταδίκη μας, καί ἐμεῖς δυστυχοῦμε.Ἑπομένως, κόβουμε τό θέλημά μας, μετανοοῦμε καί ταυτίζουμε τό θέλημά μας μέ τόθέλημα τοῦ Θεοῦ, ὁπότε μετά ἔρχεται τό Ἅγιο Πνεῦμα. Καί τό Ἅγιο Πνεῦμα φέρνειμαζί καί τόν καρπό. Ὁ καρπός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἶναι«ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη..» (Γαλ. 5,22). Αὐτά δέν ψάχνουμε; Τήν χαρά δέν ψάχνουμεὅλοι; Εὐτυχία τό λέμε. Τό ἴδιο εἶναι. Τήν εἰρήνη δέν ψάχνουμε; Λένε: «θέλω νάἠρεμήσω, νά εἰρηνεύσω». Πῶς θά ἠρεμήσεις; Θά ἀνοίξεις τό χαζοκούτι καί θά δεῖςὅλη αὐτή τήν βρωμιά πού ἐκπέμπει; Ἤ μέ τό νά διασκεδάσεις, μέ τό νάδιασκορπιστεῖς, νά σκορπίσεις δηλαδή τήν ψυχή σου ἐδῶ κι ἐκεῖ, ὅπως ὁ ἄσωτος;Ὄχι, θά ἠρεμήσεις μόνο ἄν ἔχεις αὐτόν τόν καρπό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Πουθενάἀλλοῦ δέν πρόκειται νά βροῦμε χαρά, μόνο στό Ἅγιο Πνεῦμα. Ἀλλά, γιά νά ἔρθει τόἍγιο Πνεῦμα, πρέπει νά καθαρίσουμε τήν καρδιά μας. Γιατί, τό Ἅγιο Πνεῦμαἀναπαύεται στήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου. Πρέπει, ὅμως, νά εἶναι καθαρή γιά νά ἔρθει.Ἄν ὑπάρχει ἔστω καί ἡ ἐλάχιστη βρωμιά, εἶναι ἀμετανόητος ὁ ἄνθρωπος, δέν ἔρχεταικαί μαζί μ’ Αὐτό δέν ἔρχεται καί ἡ χαρά καί ἡ εἰρήνη καί ὁ ἄνθρωπος γεμίζει μέἄγχος. Ἀκριβῶς, ὅπως εἶναι σήμερα οἱ ἄνθρωποι, γεμάτοι ἄγχος, ἀνασφάλειες,φοβίες, ἀπελπισία καί κενό, ἰδίως οἱ νέοι ἄνθρωποι πού δέν ἔχουν νόημα ζωῆς. Οἱσημερινοί φιλόσοφοι αὐτό λένε ὅτι εἶναι τό μεγαλύτερο πρόβλημα τοῦ σύγχρονουἀνθρώπου, ὅτι δέν βρίσκει νόημα στήν ζωή του.67

– Γιατί δέν ἔχει νόημα στή ζωή του ὁ ἄνθρωπος;Διότι τό νόημα τῆς ζωῆς εἶναι τό καθ’ ὁμοίωσιν, τό νά γίνεις ὅμοιος μέ τόν Θεό. Μᾶςτό ἔχει βάλει μέσα μας ὁ Θεός τό νόημα, τόν προορισμό μας δηλαδή. Ἀλλά, ἄν δένπιστεύεις στόν Θεό, αὐτά πού λέει ἡ Ἁγία Γραφή, αὐτά πού μᾶς δίδαξε ὁ Χριστόςμας, φυσικά μετά δέν θά βρεῖς νόημα. Καί θά ψάχνεις νά βρεῖς νόημα στάναρκωτικά, στά βιβλία, στό ἐπάγγελμα… Καί ἔρχεται ὁ ψυχολόγος καί σοῦ λέει: νάἀγαπᾶς αὐτό πού κάνεις καί θά βρεῖς τήν εὐτυχία. Ἀποκλείεται! Καμία εὐτυχία δένπρόκειται νά βρεῖς, ἄν ἀγαπήσεις λ.χ. τήν δουλειά σου. Μόνο ἄν ἀγαπήσεις τόν Θεόκαί τόν πλησίον σου, θά βρεῖς νόημα καί χαρά. Μόνο τότε.– Βλέπετε πῶς ὅλοι αὐτοί διδάσκουν ἕνα ἀντι-εὐαγγέλιο;Ὁπότε στό ἐρώτημα: ψυχολόγος ἤ πνευματικός, ἡ ἀπάντηση εἶναι πνευματικός. Οὔτεψυχολόγος, οὔτε ψυχίατρος. Σήμερα, ὅμως, οἱ ἄνθρωποι ἔμαθαν νά πιστεύουν στήνλεγόμενη «ἐπιστήμη» καί ὄχι στόν Χριστό, γι’ αὐτό καί ταλαιπωροῦνται καίβασανίζονται. Νομίζουν ὅτι ἡ ἐπιστήμη ἔχει τήν λύση γιά ὅλα. Οὐσιαστικά καμίαλύση δέν ἔχει ἡ ἐπιστήμη. Ἡ ἐπιστήμη ἀναζητάει τήν λύση καί θά τήν ἀναζητάειμέχρι τέλους. Ὁ Θεός μᾶς ἔχει δώσει ἕτοιμη τήν λύση καί εἶναι Αὐτός ὁ ἴδιος.ΕΡΩΤΗΣΕΙΣἘρ. : ………………Ἀπ. : Ὑπάρχει περίπτωση νά μήν εἶναι πάντα κακός ὁ αἰφνίδιος θάνατος. Ἀλλά τόνἀπευχόμαστε, ὥστε νά μπορέσουμε νά κάνουμε κάποια προετοιμασία, γιατί ὁαἰφνίδιος θάνατος δέν σοῦ δίνει χρόνο νά προετοιμαστεῖς. Γι’ αὐτό τό λέμε καί στίςεὐχές τῆς Ἐκκλησίας. Ἐνῶ, ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος, λέμε γιά τόν καρκίνο, ἐπάρατοςνόσος, ἀντί νά λέμε εὐλογημένη νόσος. Γιατί εἶναι εὐλογημένη; Γιατί προετοιμάζειτόν ἄνθρωπο. Σιγά-σιγά, μπορεῖ καί σέ διάστημα ἐτῶν, τό συνειδητοποιεῖ,καθαρίζεται, μαλακώνει, ἐξομολογεῖται, κοινωνεῖ… αὐτός, ἀλλά καί οἱ δικοί του.Ἔχω ὑπόψιν μου ἕνα περιστατικό ἑνός μοναχοῦ μέ καρκίνο στόν ἐγκέφαλο γιά 2,5χρόνια. Εἶναι πνευματικά ἕτοιμος νά φύγει αὐτός, ἀλλά καί ὅλο τό περιβάλλον τουὠφελήθηκε, ἡ μητέρα του, ἡ ἀδελφή του, καί ἐκεῖ πού ἦταν χλιαροί ἤ καί μακριά ἀπότόν Χριστό, τώρα ἔγιναν θερμοί χριστιανοί. Βλέπετε πόσα καλά κάνει ὁ Θεός μέσαἀπό μία ἀρρώστια; Ἡ ἀρρώστια δίνει στόν ἄνθρωπο τόν χρόνο νά προετοιμαστεῖ. Γι’αὐτό τό θεωροῦμε πιό καλό αὐτό. Ἀλλά πάλι μέσα στήν πανσοφία τοῦ Θεοῦ εἶναιὅλα! Τό τέλειο εἶναι νά λέμε νά γίνει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ στήν ζωή μας. Τό λέμε στόΠάτερ ἡμῶν ἀλλά νά τό ἐννοοῦμε κιόλας, νά τό πιστεύουμε καί νά τό θέλουμεπραγματικά, νά μήν τό κάνουμε μόνο ἐπειδή τό εἶπε ὁ Κύριος.Ὁπότε μετά, ὄχι μόνο δέν στενοχωριόμαστε μέ τίποτα, ἀφοῦ λέμε ὅτι ὅλα εἶναιθέλημα Θεοῦ, ἀλλά καί δέν μποροῦμε νά στενοχωρεθοῦμε. Ἄν στενοχωριόμαστε,λέμε ἐμμέσως πλήν σαφῶς ὅτι ὁ Θεός δέν μᾶς δίνει καλά πράγματα. «Ἄρα εἶναικακός ὁ Θεός». Εἶναι μιά βλασφημία καί μιά ἀχαριστία. Ἐνῶ, τί μᾶς εἶπε ὁ Χριστόςμας γιά τίς θλίψεις; «Ὅν ἀγαπᾷ Κύριος παιδεύει, μαστιγοῖ δέ πάντα υἱόν ὅνπαραδέχεται» (Παρ. 3,12). Δηλαδή αὐτόν πού ἀγαπᾶ ὁ Κύριος τόν παιδαγωγεῖ. Δέν68

τόν βασανίζει, τόν παιδαγωγεῖ. Ὅπως ὁ πατέρας πού ἀγαπάει τό παιδάκι του, ἀσκεῖμιά ἀγωγή. Δέν τό ἀφήνει ἀνεξέλεγκτο. Τοῦ τραβάει καί τό αὐτί, τοῦ κάνειπαρατηρήσεις, τό διορθώνει κ.λ.π. Οἱ θλίψεις εἶναι ἡ παιδαγωγία τοῦ Θεοῦ. Εἶναι τόκλάδεμα, πού λέει πάλι ὁ Κύριος, πού κάνει ὁ ἀμπελουργός στό ἀμπέλι του γιά νάφέρει πολύ καρπό. Ἄν δέν ἔχουμε θλίψεις, δέν θά ἔχουμε καί καρπούς καί δέν θάἔχουμε καί τήν αἰώνια ζωή, γιατί «διά πολλῶν θλίψεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τήνβασιλείαν τοῦ θεοῦ» (Πράξ. 4,22). Ἄρα οἱ θλίψεις εἶναι σημάδι εὔνοιας τοῦ Θεοῦ καίὄχι σημάδι μίσους τοῦ Θεοῦ. Γιατί μερικοί, λόγω τοῦ ἐγωισμοῦ τους, τό παίρνουνἀνάποδα καί λένε ὅτι ὁ Θεός τούς δίνει θλίψεις, γιατί δέν τούς ἀγαπάει. Ἴσα-ἴσαἐπειδή σέ ἀγαπάει σοῦ δίνει θλίψεις καί εἶναι ἐπίσκεψη Θεοῦ ἡ θλίψη. Ὁπότε,βλέπετε, μέσα στήν Ἐκκλησία, μέσω τῆς πίστης, ἀλλάζουν ὄλα καί ὅλα εἶναιχαρούμενα, ὡραῖα καί εὐχάριστα.Ἡ Ἐκκλησία μας εἶναι Ἐκκλησία χαρᾶς καί ὁ Χριστός μας εἶναι Θεός χαρᾶς καίεἰρήνης. Ὅλο γιά χαρά μιλᾶμε. Ἀκόμα καί μέσα στήν Σαρακοστή καί μέσα στόΠάθος καί τήν Μεγάλη Παρασκευή γιά χαρά μιλᾶμε, περιμένουμε τήν Ἀνάσταση. ἩΣταύρωση μᾶς πάει στήν Ἀνάσταση. Δέν μπορεῖς νά πᾶς κατευθείαν στήνἈνάσταση. Πρέπει πρῶτα νά σταυρωθεῖς, νά πεθάνει ὁ παλαιός ἄνθρωπος, νάταπεινωθεῖς, νά ταφεῖς δηλαδή μαζί τόν Χριστό καί μαζί μέ τόν Χριστό θάἀναστηθεῖς κιόλας. Κηρύσσουν ἕνα ἀντί-εὐαγγέλιο αὐτοί πού λένε μόνο γιάἈνάσταση καί ὄχι γιά Σταύρωση καί θέλουν νά καταργήσουν τήν νηστεία ἤτουλάχιστον νά τήν λιγοστέψουν -ἐκτός βέβαια ἀπό ἐκείνους πού ἔχουν λόγουςὑγείας… Νά ἔχουμε ὅμως τήν διάθεση νά κακοπαθήσουμε λίγο γιά τόν Χριστό, γιατίμέσα ἀπό τήν κακοπάθεια χαλιναγωγοῦνται τά σαρκικά πάθη, ταπεινώνεται τό σῶμακαί, ὅταν ταπεινωθεῖ τό σῶμα, ταπεινώνεται καί ἡ ψυχή καί ὁ ἄνθρωπος μετά δέχεταιτήν Χάρη τοῦ Θεοῦ. Γιατί ὁ Θεός «στούς ταπεινούς δίδει Χάρη, ἐνῶ στούςὐπερηφάνους ἀντιτάσσεται» (Παρ. 3,34).Ἄς ἀγαπήσουμε λοιπόν τήν μετάνοια, τήν κακοπάθεια, ἄς ἐργαζόμαστε τήν σωτηρίαμας καί ἄς μή φοβόμαστε τίποτε.Ἐρ. : Μέ ἀφορμή αὐτό πού εἴπατε γιά τήν δημόσια ἐξομολόγηση, πού τόν ἔβαλε ὁΓέροντας, πρέπει νά τό κάνουμε κι ἐμεῖς; Ἄν π.χ. ἔχουμε κάνει μιά κακή σκέψη γιάκάποιον πρέπει νά πᾶμε νά τοῦ ζητήσουμε συγγνώμη;Ἀπ. : Ὅταν ἔχουμε κάνει μόνο κακή σκέψη, δέν χρειάζεται νά τοῦ τό ποῦμε, γιατί θάτοῦ βάλουμε λογισμούς. Ἄν ὅμως ἔχουμε κάνει κάτι ἐμφανές καί τό ἔχει καταλάβεικι ἐκεῖνος, ἔχει πειραχτεῖ, ἔχει μέσα του μία πικρία, μιά βαριά καρδιά, ὅπως λέμε, θάπᾶμε νά τοῦ ζητήσουμε συγγνώμη. Ἄν πάλι δέν ἔχει ἀντιληφθεῖ τίποτα, νά μήν πᾶμεκαί τόν ταράξουμε, ἀρκεῖ πού τό εἴπαμε στήν ἐξομολόγηση.Ἐρ. : Π. Σάββα, εἴπατε γιά ψυχολόγο καί ψυχίατρο. Καταλαβαίνω ὅτι ὁ ψυχολόγοςπάει νά ἀντικαταστήσει τόν πνευματικό. Ὁ ψυχίατρος ὅμως δέν εἶναι γιά κάποιαβλάβη σωματική – ἐγκεφαλική;Ἀπ. : Ναί, τό εἴπαμε. Ὑπάρχει αὐτή ἡ διαφορά, δέν εἶναι τό ἴδιο πράγμα. Ὁ ὅροςψυχίατρος εἶναι, ὅπως σᾶς εἶπα, παραπλανητικός. Οὐσιαστικά εἶναι γιατρός τοῦ69

νευρικοῦ συστήματος. Δίνει φάρμακα τά ὁποῖα ἐπηρεάζουν τίς νευρικές συνάψειςκλπ. Ὁπότε, ὁ ψυχίατρος χρειάζεται, ὅταν πάσχει τό νευρικό σύστημα, γιατί μπορεῖνά τό διορθώσει. Τίποτα ἄλλο. Κακῶς τόν λέμε ὅμως ψυχίατρο. Ἔπρεπε νά τόν λέμεγιατρό τοῦ νευρικοῦ συστήματος. Στό ἐξωτερικό ἔχουν ἀρχίσει νά ἀλλάζουν τόὄνομα καί νά τούς ἀποκαλοῦν γιατρούς τοῦ νευρικοῦ συστήματος. Οὔτε ὁ ψυχολόγοςθεραπεύει τήν ψυχή. Ἀφήνω πού πολλοί ἀπό αὐτούς δέν πιστεύουν κἄν στήν ὕπαρξητῆς ψυχῆς. Τώρα πῶς λέγονται ψυχολόγοι…. ἄς μᾶς ποῦν οἱ ἴδιοι. Ἤ τήν πιστεύουνμέ ἕναν δικό τους τρόπο, σάν μιά ἐκδήλωση τοῦ ἐγκεφάλου καί τοῦ νευρικοῦσυστήματος… κάπως ἔτσι. Ὁ ψυχολόγος προσπαθεῖ νά διορθώσει κάποιεςσυμπεριφορές καί προτείνει κάποιες μεθόδους, μέ σκοπό λίγο νά συμμαζέψει αὐτέςτίς λανθασμένες συμπεριφορές.Ἀλλα ἀκόμα κι αὐτό γίνεται μέ κοσμικά κριτήρια. Λένε, γιά παράδειγμα, γιά κάποιοπαιδί ὅτι εἶναι ἀντικοινωνικό. Μέ ποιά κριτήρια τό βγάζεις ἀντικοινωνικό τό παιδί;Ἐπειδή δέν συμπεριφέρεται ὅπως ἡ συνριπτική πλειοψηφία τοῦ πληθυσμοῦ. Ἐπειδήδιαφέρει. Σήμερα ὅμως ὑπάρχει μιά σχιζοφρένεια στόν κόσμο, οἱ ἄνθρωποι ἔχουντρελαθεῖ. Καί ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος τό εἶχε προφητέψει αὐτό. Ἔλεγε: «θά ἔρθει ἐποχήπού ὅλοι οἱ ἄνθρωποι θά τρελαθοῦν καί βλέποντας κανέναν γνωστικό θά τόνἀποκαλοῦν τρελό!». Ἐνῶ δηλαδή ὅλοι αὐτοί θά εἶναι τρελοί, θά ὀνομάζουν τρελότόν γνωστικό. Αὐτό ἔχει γίνει σήμερα καί νά σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα. Ἄν ἕνας νέος ἤμία νέα στίς μέρες μας φυλάει τήν ἁγνότητά του, τήν παρθενία, ξέρετε τί θά τοῦ ποῦνοἱ συμμαθητές του καί οἱ φίλοι του; Ὅτι «ἔχεις πρόβλημα, εἶσαι ἀνώμαλος, πρέπει νάπᾶς νά σέ δεῖ γιατρός». Μέ συγχωρεῖτε πού τά λέω ἔτσι ὠμά. «Δέν μπορεῖ νά εἶσαιἔτσι, διαφορετικός….». Νομίζουν ὅτι εἶναι ὁμοφυλόφιλος. Ἔχουμε φτάσει σ’ αὐτήτήν σχιζοφρένεια, γιατί πλέον δέν νοεῖται ἁγνός νέος. Ἤ θά εἶσαι ὁμοφυλόφιλος ἤ θάκάνεις ἐλεύθερες σχέσεις. Δέν ὑπάρχει ἄλλη κατάσταση… Καταλαβαίνετε ποῦφτάσαμε; Κι ἄν ὑπάρχει κάποιος πού κάνει αὐτά πού λέει ὁ Θεός, γιά τόν κόσμοεἶναι τρελός, θέλει γιατρό.Ὑπάρχει ἕνα ὡραῖο θεατρικό ἔργο, πού ἔχει γράψει ἕνας Ρουμάνος, μέ τίτλο‘Ρινόκεροι’. Κοσμικός ἄνθρωπος εἶναι αὐτός, ἀλλά ἔχει νόημα καί ταιριάζει μέ τήνἐποχή μας. Ζοῦσαν σέ ἕνα χωριό πολύ καλοί ἄνθρωποι καί πιστοί, πού τηροῦσαν τόννόμο τοῦ Θεοῦ. Κάποια στιγμή βγῆκε ἕνας, ὁ ὁποῖος δέν ἔκανε καλή ζωή ἀλλάἁμαρτωλή καί στόν ὁποῖο συνέβη ἕνα παράξενο πράγμα. Ἀνάμεσα στά δυό του μάτιαἔβγαλε ἕνα καρούμπαλο πού ἄρχισε νά φουσκώνει καί ἔγινε κέρατο. Ὅλοι τόνἔδειχναν καί ἔλεγαν: «κοίταξε αὐτός, μοιάζει μέ ρινόκερο, τό ἔπαθε αὐτό γιατί κάνειἄτακτη ζωή». Μετά ἀπό λίγο καιρό ὅμως τό ἴδιο φαινόμενο συνέβη καί μέ ἕνανδεύτερο. Τόν ἔδειχναν κι ἐκεῖνον καί ἔλεγαν: «κοίταξε κι αὐτός γιά νά μήν κάνεισωστή ζωή, ἔβγαλε κέρατο». Ἀργότερα ἐμφανίστηκε καί τρίτος καί τέταρτος… καίδέκατος καί ἑκατοστός.. καί τελικά ὅλο τό χωριό σχεδόν γέμισε μέ ρινόκερους!Ἔμειναν μόνο δυό-τρεῖς πού δέν εἶχαν κέρατο. Τότε λοιπόν ξέρετε τί ἔγινε; Ὅλο τόχωριό ἄρχισε νά δείχνει καί νά ἐπιτίθεται σ’ αὐτούς τούς δυό-τρεῖς καί ἔλεγαν: «Γιατίἐσεῖς δέν βγάλατε κέρατο; Δέν εἶστε φυσιολογικοί!».Καταλάβατε; Αὐτό ἔχει γίνει στήν ἐποχή μας. Ὅλοι ἔχουν βγάλει κέρατα -ἁμαρτίες70

δηλαδή- κι ἄν ὑπάρχει ἕνας φυσιολογικός τόν περνᾶνε γιά τρελό. Καί τοῦ λένε:«καλά δέν θά κάνεις σχέσεις; Δέν θά ζεῖς ὅπως ὅλοι, φυσιολογικά..;». Ἐκεῖ ἔχουμεφτάσει σήμερα. Οἱ ἄνθρωποι ἔχουν γίνει ὅλοι ρινόκεροι κι ἄν εἶναι ἕναςφυσιολογικός τοῦ ἐπιτίθενται. Γιατί, πρέπει κι αὐτός νά γίνει σάν κι αὐτούς. Δένπρέπει νά γίνουμε ὅμως σάν κι αὐτούς. Καί αὐτό νά τό λέτε καί στά παιδιά σας καίστά ἐγγόνια σας… μέ ὁποιοδήποτε κόστος. Δέν μᾶς ἐνδιαφέρει τό κόστος.Τό Εὐαγγέλιο λέει: «ὁ πρῶτος πού θά σοῦ ἐπιτεθεῖ, ὅταν θά πᾶς στόν Χριστό, θάεἶναι ὁ οἰκιακός σου» (πρβλ. Ματθ. 10,36). Οἱ πρῶτοι μας ἐχθροί θά εἶναι οἱσυγγενεῖς μας. Μή σᾶς παραξενεύει! Ὁ σύζυγος, ἡ σύζυγος, τά παιδιά, θά σοῦἐπιτεθοῦν μόλις σέ δοῦν νά κάνεις μετάνοια, μεταστροφή δηλαδή. Ἀληθινήμετάνοια! Θά σοῦ ποῦν: – Τρελάθηκες; Εἴπαμε νά πᾶς στήν Ἐκκλησία, ἀλλά ὄχι νάγίνεις κι ἔτσι! Καλόγρια θά γίνεις; Νά πᾶς μέ μέτρο.. Τά γνωστά… Μέ μέτρο θάπᾶμε στόν Χριστό; Ὄχι. στόν Χριστό πρέπει νά πᾶς: «ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καί ἐξὅλης τῆς καρδιάς καί ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου» (Μαρκ. 12,30) καί νά Τόνἀγαπήσεις. Ὄχι μέ μέτρο, ὄχι μέ ποσοστά. Ἄν πᾶς μέ ποσοστά, λίγο στόν Χριστό καίλίγο στόν κόσμο, εἶσαι στόν κόσμο, δηλαδή στόν διάβολο. Δέν εἶσαι στόν Χριστό.Καί δέν ζεῖς τόν Χριστό, ζεῖς τόν πονηρό. Καί αὐτή εἶναι ἡ χειρότερη κατάσταση, τῆςχλιαρότητας, γιά τήν ὁποία μίλησε ὁ Κύριος στήν Ἀποκάλυψη καί εἶπε: «τούςχλιαρούς θά τούς κάνω ἐμετό» (Ἀποκ. 3,16), αὐτούς δηλαδή πού δέν πᾶνε μέ ὅλητους τήν καρδιά στόν Χριστό ἀλλά ἀλληθωρίζουν καί πρός τόν κόσμο. Λίγο κόσμοςκαί λίγο Θεός. Καί κοσμικές διασκεδάσεις καί καρναβάλια καί ὁτιδήποτε ἄλλο καίνά πᾶμε καί στήν Ἐκκλησία… καλό πράγμα ἡ Ἐκκλησία…Δέν θέλει ὅμως ἔτσι ὁ Χριστός. Ὁ Χριστός μᾶς θέλει 100%, μᾶς θέλει ὁλόκληρουςκαί ὄχι διχασμένους. Μετά ἀρχίζουν τά ψυχολογικά. Ἡ σχιζοφρένεια. Δέν μπορεῖς νάπερπατᾶς ταυτόχρονα σέ δύο ἀντίθετους δρόμους. Θά σκιστεῖς στή μέση. Αὐτόπροσπαθοῦν νά κάνουν κάποιοι -πού δέν γίνεται- νά ζοῦν καί Χριστό καί κόσμο.Λέει ὁ Χριστός μας: «ὁ κόσμος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται» (Α΄ Ίω. 5,19). Ὁ κόσμος,δηλαδή τό κοσμικό φρόνημα καί πνεῦμα, εἶναι στόν πονηρό καί ὄχι στόν Θεό. Τόπνεῦμα τοῦ κόσμου ποιό εἶναι; Νά κάνεις λεφτά, νά ἔχεις σαρκικές ἡδονές καί νάἔχεις καί τά μπράβο-μπράβο τοῦ κόσμου. Νά μήν σέ εἰρωνεύονται, νά σέ θεωροῦνμέσα σέ ὅλα, νά σέ ἐπαινοῦν. Ἐνῶ τούς ἀνθρώπους πού πᾶνε στήν Ἐκκλησία, τούςλένε ‘τοῦ κατηχητικοῦ’, κολλημένους καί φανατικούς. Ἐμεῖς ὅμως χαιρόμαστε τήνχάρη τοῦ Θεοῦ καί ζοῦμε τόν Παράδεισο ἀπό τώρα καί θέλουμε νά ἔρθουν ὅλοι.Πρέπει νά ἔχουμε τέτοια ἀποφασιστικότητα καί ἄς συγκρουστοῦμε. Τό εἶπε ὁΚύριος: «θά γίνει ἐχθρός ὁ πατέρας μέ τόν γιό, ἡ μάνα μέ τήν κόρη, ἡ νύφη μέ τήνπεθερά» (Ματθ. 10,35). Γιατί λέει ὁ Χριστός ἦλθε νά βάλει μάχαιρα! Μά θά πεῖς: –Νά διαλύσω τήν οἰκογένειά μου; Ναί, ἄν χρειαστεῖ, θά τήν διαλύσεις. Ὅταν σοῦ λέειὁ ἄνδρας σου νά κάνεις κάτι πού δέν θέλει ὁ Χριστός, δέν θά τό κάνεις. Καί ὁ ἄνδραςτό ἴδιο. Γιατί πρέπει πάνω ἀπ’ ὅλα νά ὑπακοῦμε στόν Χριστό.Ἐρ. : Σχετικά μέ τίς καινούριες ταυτότητες καί τά τσιπάκια… τί νά κάνουμε;Ἀπ. : Νά ἔχουμε τόν Χριστό στήν καρδιά μας. Τόν ἔχουμε; Αὐτό εἶναι τό πρῶτο,71

γιατί ἄν Τόν ἔχουμε στήν καρδιά μας, μετά θά μᾶς φωτίσει ὁ Θεός καί γιά τάὑπόλοιπα. Ὁ Ἅγιος Παΐσιος ἔλεγε ὅτι τό νά πάρεις ταυτότητα μέ τό 666 καί νάὑπογράφεις ἀπό κάτω εἶναι πτώση. Τό ἔλεγε ξεκάθαρα. Κι ἐμεῖς μέ τόν Ἅγιο Παΐσιοεἴμαστε. Μέ τούς Ἁγίους εἴμαστε. Κι ἄν ἔχετε ἀμφιβολία γιά κάτι, ἄν εἶναι σωστό ἤλάθος, θά ρωτᾶτε καί θά ψάχνετε τί λένε οἱ σύγχρονοι Ἅγιοι. Ἔχουμε τίςἀπαντήσεις. Μᾶς τά λένε ὅλα οἱ Ἅγιοι. Εἶχε πεῖ λοιπόν ὅτι αὐτό εἶναι πτώση. Εἶχε πεῖὅμως ἀκόμα, ὅτι μπορεῖ νά μήν προλάβουν. Βέβαια αὐτοί ξέρουμε ποῦ θέλουν νάκαταλήξουν. Δέν θέλουν ἁπλῶς τήν κάρτα, ἀλλά νά τό κολλήσουν πάνω μας. Ἡκάρτα εἶναι ἕνα προστάδιο.Ἄς ποῦμε ὅτι ἔρχονται οἱ Παγκοσμιοποιητές αὐτοί καί λένε: – Ἄν δέν πάρεις τότσιπάκι, ψωμί δέν ἔχει, λεφτά δέν ἔχει, βενζίνη δέν ἔχει…. Τί θά κάνεις; Θά πεῖς ‘νάτό πάρω γιά χάρη τοῦ παιδιοῦ μου;’. Ὅπως ἔλεγε κάποιος: «Θά τό πάρω, γιατί ἔχωπαιδιά». Τά παιδιά δηλαδή δέν ἔχουν Θεό; Δέν θά φροντίσει ὁ Θεός γιά τά παιδιάσου; Ἐσύ θά φροντίσεις; Αὐτός δηλαδή εἶχε μέσα του ἀπιστία, δέν ἐμπιστευόταν τόνΘεό, καί μέ ἕναν εὔσχημο τρόπο, μέ μιά τέτοια δικαιολογία, ἔλεγε θά τό πάρω γιά τάπαιδιά, γιά νά μήν πεῖ ὅτι δέν πιστεύει στόν Θεό. Ἐνῶ οὐσιαστικά αὐτό κρύβεται ἀπόπίσω. Αὐτός ὅμως πού πιστεύει, θά πεῖ: ‘Δέν μπορεῖ ὁ Θεός καί μ’ ἕνα φυλλαράκιτόν μήνα νά μᾶς τρέφει;’. Μπορεῖ. Νά τρῶς ἕνα φυλλαράκι καί νά μήν πεινᾶς γιάἕναν μήνα. Εἶναι δύσκολο αὐτό γιά τόν Θεό; Ὄχι, βέβαια!Πῶς ἔθρεψε 2.000.000 κόσμο μέσα στήν ἔρημο τοῦ Σινᾶ; Ἄμμο, πέτρες καί βράχιαἔχει ἐκεῖ. Δύσκολα νά δεῖς κανένα χορταράκι. Πῶς ἔζησαν ἐκεῖ 2.000.000 ἄνθρωποιγιά σαράντα χρόνια; Ποιός τούς ἔτρεφε; Ὁ Θεός τούς ἔτρεφε. Κάθε μέρα τούς ἔδινετό μάννα. Τό μάννα ἦταν οὐράνια τροφή. Μάλιστα γινόταν στό στόμα τοῦ καθενός ἡγεύση πού ἐπιθυμοῦσε! Κάποιος ἤθελε νά φάει μέλι, τέτοια γεύση εἶχε στό στόματου τρώγοντας τό μάννα. Ὅ,τι ἄρεσε στόν καθένα. Βλέπετε πόση εἶναι ἡ ἀγάπη τοῦΘεοῦ! Κάποτε πού θέλησαν νά φᾶνε καί λίγο κρέας, τούς ἔστειλε ὁ Θεός ὀρτύκια καίἔπεφταν δίπλα στίς σκηνές τους. Τά ἔπιαναν μέ τά χέρια τους. Γίνεται νά πιάνεικανείς τά πουλιά μέ τά χέρια του; Κι ὅμως τό ἔκανε ὁ Θεός! Τόση εἶναι ἡ ἀγάπη τοῦΘεοῦ!Καί ἐμεῖς λέμε: – Τί θά γίνει στόν καιρό τοῦ Ἀντιχρίστου; Ἔ, καλά δέν πιστεύειςστόν Θεό; Διάβασε τήν ἱστορία τήν ἐκκλησιαστική νά δεῖς πόσα τέτοια θαύματα ἔχεικάνει ὁ Θεός… Ὁπότε τό πρόβλημα εἶναι ἄν πιστεύουμε ἤ ὄχι, ἄν ἐμπιστευόμαστετόν Θεό. Ἄν Τόν ἐμπιστευόμαστε, δέν φοβόμαστε οὔτε κάρτες, οὔτε χαράγματα,οὔτε ἀντιχρίστους, τίποτα.Ἐρ. : Ἕνας ἄνθρωπος ἀκολουθεῖ ὅλα τά τῆς Ἐκκλησίας: ἐκκλησιάζεται,ἐξομολογεῖται κ.λ.π., τό νά πάει σέ ἕνα θέατρο ἤ κινηματογράφο ἐπιτρέπεται; Εἶναιμεγάλη ἁμαρτία;Ἀπ. : Ἅμα εἶναι μικρή ἐπιτρέπεται…; Οὔτε μικρή ἐπιτρέπεται, οὔτε μεγάλη, γιατί καίἡ μικρή εἶναι μεγάλη. Ξέρετε πότε εἶναι μεγάλη; Ὅταν δέν μετανοοῦμε. Νάπροσέξουμε τά ‘μικρά’! Τά ‘μικρά’ δέν εἶναι μικρά, ὅταν δέν μετανοοῦμε καί πολλάμικρά, βουλιάζουν τό καράβι. Ὅπως ἔνα καράβι δηλαδή πού ἔχει πολλές μικρές72

τρύπες, μπορεῖ νά μήν ἔχει μεγάλο ρῆμγα, ἀλλά ἀπό αὐτές τίς μικρές τρυποῦλεςβάζει νερό καί σιγά-σιγά βουλιάζει. Ἔτσι γίνεται καί μέ μᾶς. Λένε: – Ἔ, τί πειράζεινά ποῦμε καί μιά κατάκριση, ἕνα κουτσομπολιό – κοινωνικό σχόλιο; Ἕνα, δύο, τρία,ὅλα αὐτά βουλιάζουν τό καράβι. Ὁ Κύριος εἶπε: «Μή κρίνετε ἵνα μή κριθῆτε»(Ματθ. 7,1). Ἤ λένε ἐπίσης: – Τί πειράζει ἄν δῶ καί λίγο πονηρά; (συγγνώμη πού τόλέω ἔτσι). Ἐπιτρέπεται; Δέν εἴμαστε καί καλόγεροι. Νά κοιτάξουμε καί λίγο… Τίλέει ὀ Χριστός; «Ἄν δεῖ κάποιος πονηρά, μέ σκοπό νά ἐπιθυμήσει, ἤδη ἐμοίχευσεστήν καρδιά του» (Ματθ. 5,27). Ξέρετε τί εἶναι ἡ μοιχεία; Θανάσιμη ἁμαρτία. Τίἐπιτίμιο ἔχει; Δεκατέσσερα χρόνια. Ἀπό τήν στιγμή πού θά μετανοήσεις, πρέπει νάπεράσουν δεκατέσσερα χρόνια γιά νά κοινωνήσεις, ἄν μοιχεύσεις. Καί ἀπό ποῦξεκίνησε; Ἀπό μιά ματιά, ἐμπαθή, πονηρή. Γιά σκεφτεῖτε ὅλοι αὐτοί πού στήνονταιμπροστά σέ μιά τηλεόραση ἤ στό διαδίκτυο, πόση ζημιά κάνουν στήν ψυχή τους;Καθώς ἐπίσης καί οἱ ἐλεύθερες σχέσεις, τίς ὁποῖες θεωροῦμε σήμερα κάτι φυσικό,ἀκόμα καί οἱ γονεῖς καί σπρώχνουν τήν κόρη λ.χ. νά κάνει μέ κάποιο νέο γιά νάπαντρευτεῖ. Ἔτσι ὅμως θά τῆς μείνει καί ἡ κόρη μέ κανένα παιδί καί μέ διαζύγιο…Γιατί τά δεκατέσσερα χρόνια γιά τήν μοιχεία ἤ τά ἑφτά χρόνια γιά τήν πορνεία, τίςἐλεύθερες σχέσεις, τά ἐπιτίμια πού βάζει ἡ Ἐκκλησία, δέν εἶναι τιμωρία ἀλλά ἡπαιδαγωγία τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ Θεοῦ δηλαδή, γιά νά ὁδηγηθοῦμε σέ μιάὁλοκληρωμένη μετάνοια, νά καταλάβουμε τό μέγεθος τῆς συμφορᾶς πούπροξενήσαμε στήν ψυχή μας. Ὅσο πιό μεγάλο εἶναι τό ἐπιτίμιο, καταλαβαίνει ὁπιστός ὅτι ἔκανε καί πολύ μεγάλη ἁμαρτία. Ἀλλιῶς δέν καταλαβαίνει, ἔχει γίνειἀναίσθητος. Εἶναι σάν νά τοῦ λέει ἡ Ἐκκλησία ὅτι θέλεις τόσο καιρό, γιά νάμπορέσεις νά κοινωνήσεις καί νά μήν πάθεις διάτρηση στομάχου -πνευματικοῦ- καίσοῦ γίνει εἰς κρίμα καί εἰς κατάκριμα, χρειάζεται τόσο χρόνο ἡ ψυχή σου.Ὅπως, ὅταν ἕνας πάθει γαστρορραγία, τρυπήσει τό στομάχι του, ὁ καλός γιατρός θάτοῦ πεῖ: φάε κρέας δέν πειράζει; Ὄχι. Θά τοῦ πεῖ: ξέχνα τά κρέατα, ξέχνα τίς πίτες,γιατί ἄν τρῶς τέτοια θά πᾶς εἰς τάς αἰωνίους Μονάς, στήν ἄλλη ζωή! Ὁ καλόςγιατρός λοιπόν τώρα θά τοῦ πεῖ νά τρώει καμιά σουπίτσα κλπ. Ἔτσι καί ὁ καλόςπνευματικός, πού σ’ ἀγαπάει, θά σοῦ πεῖ «παιδί μου ἔκανες αὐτό, τώρα ἔχει αὐτό τόἐπιτίμιο». Δέν στό λέει γιά νά σέ τιμωρήσει, ἀλλά γιά νά καταλάβεις τί ζημιά ἔπαθεςκαί γιά νά μήν πάθεις ἀκόμα μεγαλύτερη ζημιά. Γιατί, δυστυχῶς, ὑπάρχουν καίπνευματικοί χωρίς Ἅγιο Πνεῦμα – τό λέει ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος – οἱὁποῖοι λένε «δέν πειράζει ἀφοῦ τά παιδιά ἀγαπιοῦνται… ἄς κοινωνήσουν… ἀφοῦ θάπαντρευτοῦν…». Ἔτσι εἶπε ὁ Χριστός; Οὔτε μετάνοια ἔχει, οὔτε σταματάει τήνἁμαρτία καί θά.. παντρευτεῖ. Θά πάθει πολύ χειρότερη ζημιά. Ὅπως εἴπαμε ὅτι λέει ὁἈπόστολος Παῦλος στούς Κορίνθιους ὅτι «γι’ αὐτό ἀρρωσταίνετε καί πεθαίνετε» καίψυχικά καί σωματικά.Ὁπότε τά ἐπιτίμια εἶναι τά φάρμακα πού μᾶς δίνει ἡ Ἐκκλησία μας, γιά νάὁδηγηθοῦμε στήν μετάνοια, στήν συντριβή, στά δάκρυα, στόν πόνο καί νά μήνξανακάνουμε τήν ἁμαρτία. Γιατί, αὐτός εἶναι ὁ σκοπός τῆς ὅλης διαδικασίας, νάσταματήσει ὁ ἄνθρωπος τήν ἁμαρτία. Ὅταν ὁ πνευματικός, χωρίς Ἅγιο Πνεῦμα, λέει«δέν πειράζει, ἤ ἐντάξει σταματῆστε τρεῖς μέρες νά κοινωνήσετε καί μετά73

συνεχίζετε», εἶναι μετάνοια αὐτό; Ὄχι, βέβαια. Εἶναι ἐμπαιγμός τοῦ Θεοῦ. Σάν νάἔχει πάθει κάποιος ἕνα τρομερό ἀτύχημα, νά βρίσκεται στήν ἐντατική καί πάει ἕναςτρελός γιατρός κάνοντάς του ὁρμόνες καί δέν ξέρω τί ἄλλο καί τόν σηκώνει πάνωκαί τοῦ λέει «ἄντε τώρα νά τρέξεις κι ἕνα κατοστάρι!». Μπορεῖ μέ σπασμένα χέριακαί πόδια; Τόν διέλυσε τόν ἄνθρωπο. Ἔτσι γίνεται καί στά πνευματικά. Γι’ αὐτό νάπροσέχουμε πολύ καί σέ ποιούς πνευματικούς πᾶμε. Δέν σημαίνει ὅτι ὅποιος φοράειἄσπρη μπλούζα εἶναι καί καλός γιατρός. Ὅπως διαλέγεις τόν καλό γιατρό, θά πρέπεινά διαλέξεις καί τόν καλό πνευματικό. Ὑπάρχουν κριτήρια. Νά κάνετε πολύπροσευχή καί ὁ Θεός θά σᾶς δίνει καλούς πνευματικούς. Εἶναι ὅμως ἀπαραίτητη καίἡ δική μας βούληση, νά θέλουμε νά θεραπευτοῦμε.Τώρα νά ἀπαντήσω στό ἐρώτημα πού κάνατε γιά τά θέατρα καί τούςκινηματογράφους. Ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος, πολλές φορές πᾶμε στόν Θεό μέ ἕναντρόπο λίγο ‘γύφτικο’. Ἀλλά τί θέλει νά πεῖ ὁ Ἅγιος Παΐσιος; Λέει πᾶμε νά βροῦμε τόσημεῖο μέχρι ἐκεῖ πού δέν κολάζει. Γιά παράδειγμα, τώρα ἔρχεται ἡ ΜεγάληΣαρακοστή. Πότε ἀρχίζει ἡ νηστεία; 12:01 τό βράδυ. Λοιπόν… μέχρι 12 παρά 1 νάτρῶμε τά πάντα… Δέν κολάζει… ἀλλά εἶναι λίγο γύφτικο! Σάν νά λέμε στόν Θεό:«τώρα θά μοῦ στερήσεις ὅλα τά καλά, νά ἀπολαύσω τά δικαιώματά μου». Ἐνῶ ὁἄνθρωπος πού πάει στόν Θεό μέ λεβεντιά, λέει «Θέε μου, ἕνα θέλεις; Δέκα θά κάνωγιά Σένα»! Καί ἀρχίζει τήν νηστεία καί ἀπό νωρίτερα! Καί κόβει καί αὐτά πούμπορεῖ καί νά μήν εἶναι ἁμαρτωλά: ἕνα θέατρο.Ὡστόσο τό θέατρο εἶναι ἐπικίνδυνο. Μπορεῖ νά μήν ἁμαρτήσεις ἀλλά μπορεῖ καί νάἁμαρτήσεις. Ὅπως εἶναι σήμερα τό θέατρο κατά 99% θά ἁμαρτήσεις. Εἴπαμε πρίνγιά τά μάτια. Τί δείχνουν σήμερα τά θέατρα; Δέν δείχνουν σαρκικές ἁμαρτίες; Αὐτάδείχνουν καί μάλιστα τελείως ἀδιάντροπα. Τό ἴδιο καί οἱ κινηματογράφοι.Ἐρ. : Νά κάνεις τήν ἐπιλογή σου…Ἀπ. : Ὡραῖα, τό δέχομαι. Καί μέσα στήν ἐπιλογή πού θά κάνεις, θά διαπιστώσεις ὅτιὑπάρχει τό κοσμικό πνεῦμα. Τό κοσμικό πνεῦμα τί κάνει; Σέ ὁδηγεῖ στόν Θεό ἤ στήνγῆ; Στήν γῆ. Σέ κολλάει στήν γῆ. Σέ βοηθάει νά πᾶς στόν Θεό; Ὄχι, τό ἀντίθετο.Ἄρα πάλι πέφτεις, ἁμαρτάνεις. Ὁπότε παίρνουμε τά μέτρα μας καί κάνουμε μέλεβεντιά αὐτά πού λέει ὁ Θεός.Ξέρετε ὅτι ὑπάρχει Κανόνας τῆς Ἐκκλησίας πού λέει ὅτι οἱ χριστιανοί δέν πρέπει νάχορεύουν; Ὑπάρχει τέτοιος Κανόνας καί ἔχει φοβερά ἐπιτίμια γιά τούς χορευτές. Ὅτιὑπάρχει Κανόνας ὅτι οἱ χριστιανοί δέν πρέπει νά τρώγουν ἀκούγοντας τραγούδιασατανικά; Ὑπάρχει κι αὐτός ὁ Κανόνας μέ ἐπιτίμια. Θά πεῖτε: – Πολύ αὐστηρή εἶναιἡ Ἐκκλησία. Ὄχι, εἶναι πολύ φιλάνθρωπη, γιατί θέλει νά μᾶς προφυλάξει ἀπό τήνἁμαρτία πού εἶναι ἡ μεγαλύτερη καταστροφή γιά τήν ψυχή μας. Ἀλλά σήμεραἐπικρατεῖ αὐτό τό πνεῦμα, νά τά συμβιβάσουμε, νά τά βροῦμε μέ τόν κόσμο. Καίπροσπαθώντας νά τά συμβιβάσεις μέ τόν κόσμο, δέν ζεῖς τίποτα. Οὔτε τόν κόσμο,οὔτε τόν Θεό. Ζεῖς οὐσιαστικά τόν διάβολο, αὐτή τήν χλιαρότητα, αὐτό πού ζοῦσανκαί οἱ Φαρισαῖοι. Ὁ Χριστός μας δέν καταδίκασε τούς ἁμαρτωλούς, τούς φανεράἁμαρτωλούς, πού μετανοοῦσαν, ἀλλά τούς Φαρισαίους πού ἦταν κρυφοί ἁμαρτωλοί74

καί ἐμφανιζόντουσαν ὡς καλοί, ὡς ἄνθρωποι τῆς Ἐκκλησίας καί ἀπό πίσω ἔκανανὅλες τίς ἁμαρτίες. Νά μήν εἴμαστε τέτοιοι. Δυστυχῶς συμβαίνει κι αὐτό. Γι’ αὐτόδικαίως κάποιοι μᾶς λένε ὑποκριτές. Ὑπάρχει πολλή ὑποκρισία καί μέσα στήνἘκκλησία. Ἄλλο εἴμαστε καί ἄλλο δείχνουμε ὅτι εἴμαστε. Ὄχι, νά εἴμαστεεἰλικρινεῖς. Πρῶτα-πρῶτα μέ τόν ἑαυτό μας. Νά δοῦμε κατάματα τόν ἑαυτό μας καίνά τόν καθρεφτίσουμε στόν νόμο τοῦ Θεοῦ. Τί λέει ὁ Θεός; Ἄν δέν ξέρω, νάρωτήσω. Ὄχι ὅμως τόν τυχόντα, ἀλλά τόν σωστό πνευματικό πατέρα πού γνωρίζεικαί θά μοῦ πεῖ μέ ἀσφάλεια τήν ἀλήθεια, αὐτό πού λέει ὁ Θεός γιά τό καθετί. Τό νάβροῦμε ἕναν τσαρλατάνο εἶναι εὔκολο… μετά ὅμως δέν θά ἔχουμε θεραπεία.Ἐρ. : Οὔτε παραδοσιακούς χορούς;Ἀπ. : Ὁ Κανόνας λέει γιά ὅλους τούς χορούς, δέν κάνει ἐξαιρέσεις. Ὑπάρχει ἕναςχορός πού ἐπιτρέπεται, ὁ χορός τοῦ Ἡσαΐα καί ὁ χορός γύρω ἀπό τήν κολυμβήθρα,ὅταν κάποιος βαφτίζεται. Ἄν θέλετε κι ἕνας τρίτος χορός μπροστά στίς εἰκόνες μας,ὅταν κάνουμε τίς μετάνοιές μας. Νά μετανοοῦμε καί ἀντί νά κάνουμε ὅλα αὐτά τάγιόγκα κ.λ.π. πού δέν ἐπιτρέπονται ἤ νά τρέχουν οἱ ἄνρθωποι στά γυμναστήρια καίδίνουν ἕνα σωρό λεφτά, νά κάνουμε τίς μετάνοιές μας, τίς γονυκλισίες μας καί θάεἴμαστε μιά χαρά σωματικά καί πνευματικά.Ἐρ. : Τόν τελευταῖο καιρό ὑπάρχει στούς ἀνθρώπους τῆς πατρίδας μας μία ἀνησυχίακαί μία ἀναστάτωση μεγαλύτερη ἀπό τίς ἄλλες φορές λόγω τῶν ἐξελίξεων πούβλέπουμε. Βέβαια αὐτοί στίς τηλεοράσεις ἔχουν τήν δύναμη νά μᾶς ἀγχώνουν, νάμᾶς ἀρρωσταίνουν, νά περνοῦν τά μηνύματά τους. Μᾶς βρίσκουν πνευματικάἀπροετοίμαστους καί μᾶς «ἁλωνίζουν». Ὁ κόσμος φοβᾶται γιά τήν περιουσία του,γιά τίς ἀπολαύσεις του… Στήν πατρίδα μας βρίσκονται, ἄν δέν κάνω λάθος,1.000.000 – 2.000.000 μουσουλμάνοι, ἀλλόθρησκοι. Ὁ κόσμος θέλει νά μάθει ἀπότήν Ἐκκλησία σάν νά ρωτάει τό μέντιουμ: – Τί θά γίνει μ’ αὐτό πού εἶπε ὁ π.Παΐσιος; Ἦρθε ἡ ὥρα; Θά γίνει; Θά κάνουμε ἐπανάσταση; Θά πάρουμε τάτσεκούρια; Δέν λέει ὅτι καλούμαστε σέ μετάνοια αὐτή τήν στιγμή καί σέ διόρθωση,γιά ἀγῶνα στήν πνευματική ζωή. Κάποιοι ἄκουσαν ὅτι θά ἔρθει ἕνας παππούλης νάμᾶς μιλήσει γιά τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί ἴσως ἤθελαν νά ἀκούσουν γιά τήν μοίρα τῆςπατρίδος καί τῆς ἀνθρωπότητος, γιατί πιστεύουν ὅτι τό Ἅγιον Ὄρος ἔχει πολλάτέτοια μυστικά καί θά τά πεῖ. «Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος δέν μιλάει… εἶναι μέ τό σύστημα»,λένε. Ἔχουν ἀπαιτήσεις ἀπό τήν Ἐκκλησία νά διορθώσει τά ὑλικά γιά νά ζοῦμεκαλύτερα. Ἔχουν ἀπαιτήσεις ἀπό τήν Ἐκκλησία νά μιλήσει, γιά νά μποροῦμε τόκαλοκαίρι νά εἴμαστε τρεῖς μῆνες στήν θάλασσα καί νά ἔχουμε τά χρήματά μας…Θέλουν νά εἴμαστε ὀρθόδοξοι… Δέν καλούμαστε σέ μετάνοια. Περιμένει αὐτός ὁκόσμος ἀπό τήν Ἐκκλησία τί θά γίνει μέ τούς πρόσφυγες. Θά ἀλλοιωθοῦν μαζί μας;Ἀπό τρεῖς γυναῖκες ὁ ἕνας, θά κάνει μιά διμοιρία ἀπό τριάντα παιδιά; Τί ἀπαντοῦμεσ’ αὐτόν τόν κόσμο γιά τόν νέο πειρασμό;Ἀπ. : Ἀπαντοῦμε πρῶτον ὅτι Ἐκκλησία ὅλοι εἴμαστε. Δηλαδή δέν εἶναι ἄλλο ἡἘκκλησία καί ἄλλο ἐμεῖς. Νά ξεκαθαρίσουμε πρῶτα αὐτό. Δέν εἶναι οἱ παπάδες καίοἱ δεσποτάδες Ἐκκλησία. Οἱ ἐπίσκοποι πιό σωστά. Δέν πρέπει νά τούς λέμεδεσποτάδες γιατί ὁ δεσπότης εἶναι ὁ κυρίαρχος, ὁ ἐξουσιαστής. Ἐκκλησία εἴμαστε75

ὅλοι. Οἱ Ἐπίσκοποι ἤ οἱ Πατριάρχες εἶναι μέρος τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι:ὁ Χριστός, ἡ Ἁγία Τριάδα, οἱ ἅγιοι Ἄγγελοι, ὅλοι οἱ Ἅγιοι, ὅλοι οἱ δίκαιοι καί μετάἈρχιερεῖς, Πατριάρχες, ἱερεῖς, διάκονοι καί ὅλοι ἐσεῖς πού εἶστε βαφτισμένοι καίεἶστε -προσέξτε ὅμως- ἐνεργά μέλη τῆς Ἐκκλησίας, ζεῖτε δηλαδή μέ ἀσκητική καίμυστηριακή ζωή. Ἑπομένως δέν ἀπευθυνόμαστε στήν Ἐκκλησία, εἴμαστε ἡἘκκλησία.Αὐτό εἶναι τό πρῶτο λάθος. Λένε: «νά μᾶς πεῖ ἡ Ἐκκλησία». Ποιά Ἐκκλησία; Ἐσύεἶσαι Ἐκκλησία. Ὄφειλες νά ξέρεις τήν ἀπάντηση. Ζῶντας δηλαδή μέσα στήνἘκκλησία, ὄφειλες νά ἔχεις τήν ἀπάντηση. Δέν τήν ἔχεις; Θά ρωτήσεις τόνπνευματικό σου, ἀλλά μέ τήν συνείδηση ὅτι εἶσαι κι ἐσύ Ἐκκλησία.Δεύτερον, λέει ὁ Ἅγιος Παΐσιος ὅτι ὁ διάβολος ἔχει δικαιώματα στόν ἄνθρωπο, ὅτανἁμαρτάνει. Εἶπε ὁ π. Κωνσταντίνος ὅτι οἱ ἄνθρωποι σήμερα δέν ζητοῦν μετάνοια,ζητοῦν ἁπλῶς μιά πρόγνωση, γιά νά ἡσυχάσουν, νά ἠρεμήσουν. Γιατί, ἅμα ξέρεις τίθά γίνει σέ ἕνα μήνα κάπως ἠρεμεῖς.. Καί ὁ Θεός δέν μᾶς τήν δίνει τήν πρόγνωση.Δέν μᾶς ἀποκαλύπτει τό μέλλον. Ξέρετε γιατί; Γιατί δέν μᾶς ἀποκαλύπτει ὀ Θεόςπότε θά πεθάνουμε; Δέν θά ἦταν καλύτερα; Ἐνδεχομένως γιά κάποιους θά ἦταν…γιατί θά ἔκαναν κι ἄλλες ἁμαρτίες. Ἄν ἤξεραν λ.χ. ὅτι θά πέθαιναν 15 του μηνός,μέχρι τίς 14 θά ἁμάρταναν καί τήν 15η θά πήγαιναν νά ἐξομολογηθοῦν! Τόσοπονηροί εἴμαστε. Αὐτή ὅμως ἡ μετάνοια δέν θά ἦταν ἀληθινή μετάνοια. Ὁ Θεόςλοιπόν δέν μᾶς ἀποκαλύπτει τό μέλλον ἀπό φιλανθρωπία. Καί νά μάθουμε τόμέλλον, τίς προφητεῖες καί ὅλα αὐτά, δέν θά ἠρεμήσουμε πάλι. Γιατί εἴπαμε ἡ εἰρήνητῆς ψυχῆς εἶναι στοιχεῖο τοῦ καρποῦ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἄν δέν ἔχεις ἐνεργό τόἍγιο Πνεῦμα, εἰρήνη δέν θά ἔχεις ποτέ. Ἄν δέν ἔχεις καθαρίσει τήν καρδιά σου,ὥστε νά ἔρθει μέσα τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἄν δέν ἔχεις δηλαδή μετανοήσει, γιατί ἔτσικαθαρίζει ἡ καρδιά. Γι’ αὐτό ὁ Θεός δέν μᾶς λέει τό μέλλον. Γιατί χτυπᾶμε σέ λάθοςπόρτα. Ἀντί νά χτυπήσουμε τήν πόρτα τῆς μετάνοιας, χτυπᾶμε τήν πόρτα τῶνμέντιουμ, τῶν μελλοντολόγων καί τῶν προφητολόγων καί διάφορα τέτοια νομίζονταςλανθασμένα πώς ἄν μάθουμε τό μέλλον θά ἠρεμήσουμε.Θά ἠρεμήσουμε, ὅταν τακτοποιηθοῦμε μέ τόν ἀντίδικό μας. Ξέρετε ποιός εἶναι ὁἀντίδικός μας; Ἡ συνείδησή μας. Μ’ αὐτόν τόν ἀντίδικο πρέπει νά εἰρηνεύσουμε. Γι’αὐτό λέει ὁ Χριστός μας: «στόν δρόμο πού πηγαίνεις γιά τό δικαστήριο,συνδιαλλάγηθι μέ τόν ἀντίδικό σου» (πρβλ. Ματθ. 5,25). Ποιό εἶναι τό δικαστήριο;Ἡ ὥρα τοῦ θανάτου μας καί ἡ Δευτέρα Παρουσία. Πρίν φτάσεις σ’ αὐτή τήν ὥραλοιπόν, λέει, βρές τά μέ τήν συνείδησή σου. Τακτοποίησε τήν συνείδησή σου, μήνἔχεις ἔλεγχο μέσα σου γιά κάτι πού κάνεις ὅτι δέν εἶναι σωστό. Μήν καλύπτεις τήνφωνή τῆς συνειδήσεώς σου. Καί πῶς γίνεται αὐτό; Μέ τήν μετάνοια. Μετανόησε καίἔτσι θά ἡσυχάσει ἡ συνείδηση. Κι ἄν ἡσυχάσει ἡ συνείδηση, ἡσύχασε ὁ ἄνθρωπος,ἠρέμησε.– Μά γύρω του γίνεται χαμός, Σόδομα καί Γόμορρα, κόλαση..; Ἄς εἶναι. Αὐτόςπερνάει χωρίς νά βραχεῖ καθόλου, χωρίς νά τόν ἀγγίξει καθόλου τό πῦρ τῶνπειρασμῶν καί τῆς καταστροφῆς. Ὅπως ὁ Λώτ. Ποῦ ζοῦσε ὁ Λώτ; Στά Σόδομα καί76

στά Γόμορρα. Τό ξέρετε ὅτι ὁ Λώτ εἶναι Ἅγιος; Εἶναι ὁ Ἅγιος Λώτ. Μέσα στάΣόδομα καί στά Γόμορρα ὑπῆρχε Ἅγιος; Ναί, ὑπῆρχε ἕνας Ἅγιος, ὁ Λώτ. Καί τοῦἔκανε τέτοια τιμή ὁ Θεός, πού ἔστειλε ἀγγέλους νά τόν βγάλουν, μέ συνοδεία δηλαδήτιμητική, πρίν καταστρέψει τά Σόδομα καί τά Γόμορρα. Τά ὁποῖα ξέρετε γιατίκαταστράφηκαν ; Γιά τήν ὁμοφυλοφιλία, πού σήμερα τήν νομιμοποιήσαμε! Καίσήμερα εἴμαστε χειρότερα ἀπό τά Σόδομα καί τά Γόμορρα… ἀλλά μποροῦμε νάεἴμαστε ἅγιοι; Μποροῦμε. Ὅπως μποροῦσε ὁ Λώτ. Μποροῦμε νά ἔχουμε εἰρήνημέσα σ’ αὐτήν ὅλη τήν καταστροφολογία καί ὅλες αὐτές τίς ἀπειλές; Ναί, μποροῦμε,ἄν μοιάσουμε στόν Λώτ. Μποροῦμε νά ἔχουμε τούς Ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ δίπλα μας;Μποροῦμε καί ὅταν ἔρθει ἡ πλήρης καταστροφή, θά μᾶς βγάλει ὁ Θεός καί δέν θάπάθουμε τίποτα. Ἐδῶ εἶναι, θά λέγαμε, τό μεγάλο στοίχημα. Νά στοχεύσουμε στόνΧριστό, στήν Ἁγιότητα. Νά κάνουμε ἰδανικό τῆς ζωῆς μας τόν Χριστό. Κλεῖστε τίςτηλεοράσεις. Κλεῖστε τα ὅλα αὐτά καί πιάστε σύνδεση μέ τόν οὐρανό. Γιατί, ὅλααὐτά, ὅπως εἶπε ὁ παππούλης, εἶναι μεθοδευμένα, στοχευμένα, σχεδιασμένα ἀπόχρόνια καί ὅλοι αὐτοί πού τά φτιάχνουν εἶναι ὄργανα τοῦ Ἀντιχρίστου μέ σκοπό νάμᾶς περάσουν τελικά τήν βασιλεία τοῦ Ἀντιχρίστου. Ὅσο, ὅμως, ἐμεῖς εἴμαστεκολλημένοι στόν Χριστό καί στόν οὐρανό, οὔτε ὁ Ἀντίχριστος θά ἔρθει, οὔτε τόχάραγμα, οὔτε ἡ μεγάλη καταστροφή.– Πότε θά ἔρθει ὁ Ἀντίχριστος, ξέρετε;Ὅταν ὅλοι θά διαστραφοῦμε ἤ σχεδόν ὅλοι. Γιατί ὁ Ἀντίχριστος δέν θά ἔρθειἐκβιαστικά, θά τόν ζητήσουν οἱ ἄνθρωποι. Ἐμεῖς οἱ ἴδιοι θά τόν ζητήσουμε ὡςλυτρωτή. Γι’ αὐτό τώρα μᾶς κλείνουν ἀπό ὅλες τίς πλευρές, ὥστε νά ποῦμε κάποιαστιγμή: «ναί, ἐπιτέλους κάντε ὅ,τι θέλετε, φέρτε μας ὅ,τι θέλετε, μόνο νά γλιτώσουμεἀπό τό ἀφόρητο φορτίο στό ὁποῖο μᾶς βάλατε». Ὁ χριστιανός ὅμως δέν θά τό πεῖποτέ αὐτό, γιατί ὁ χριστιανός ὅπου κι ἄν εἶναι, εἶναι μέ τόν Χριστό, εἶναι μέ τήνχαρά, δέν ἔχει πρόβλημα. Ὅσο λοιπόν μένουμε πραγματικά χριστιανοί, δέν ἔρχεται ὁἈντίχριστος. Μή φοβᾶστε. Οὔτε καμιά καταστροφή θά ἔρθει. Τί ἔλεγε ὁ ἍγιοςΠαΐσιος; Ἕνα-δυό νησάκια θά μᾶς πάρουν… τίποτα δέν θά πάθουμε… Πότε ὅμως;Ὅταν ζήσουμε ἐν μετανοία. Τό μήνυμα εἶναι αὐτό: νά μετανοοῦμε καί δέν ἔχουμε νάφοβηθοῦμε καμιά κινδυνολογία, καμιά καταστροφή. Ἡ ἀπάντηση εἶναι μετάνοια.Καί σ’ ὅλους αὐτό νά λέτε, πού ἀναρωτιοῦνται καί ἀνησυχοῦν τί θά γίνει. Δέν μέἐνδιαφέρει τί θά γίνει. Τί θά γίνει μέ μένα; Ἄν ἐγώ αὔριο πεθάνω, ποῦ θά πάω; Τόἔχουμε σκεφτεῖ αὐτό; Ὁ Μέγας Ἀντώνιος ἔλεγε: κάθε μέρα νά λές ὅτι εἶναι ἡτελευταῖα μέρα τῆς ζωῆς σου. Εἴμαστε ἕτοιμοι ἀδελφοί μου; Ἔχουμε τακτοποιημένητήν συνείδησή μας ἤ ἀκόμα μέσα μας μᾶς ἐλέγχει;Νά σᾶς πῶ καί μιά ἱστορία. Ἕνας σύγχρονος Ἅγιος εἶδε ἕνα ὅραμα: ἕνα συνέδριοδαιμόνων. Ὁ ἀρχηγός, ὁ Ἑωσφόρος, εἶχε μαζέψει ὅλους τούς δαίμονες καί τούςρωτοῦσε: – Τί πρέπει νά λέμε στούς ἀνθρώπους; Γιά νά μᾶς κολάζουν φυσικά, γιατίὁ διάβολος θέλει νά κολάσει τόν ἄνθρωπο. Ἔλεγε ὁ ἕνας νά τούς βάζουμε νά κάνουνἁμαρτίες, τόν ἔδιωχνε. Ἄλλος ἔλεγε νά τούς βάζουμε σέ πειρασμούς, νά τούςκάνουμε ἀτυχήματα, «φύγε κι ἐσύ», ἔλεγε. Καί στό τέλος βγῆκε ἕνας διαβολάκοςἀσήμαντος καί λέει: «δέν θά λέμε στούς ἀνθρώπους νά μήν πηγαίνουν στήν77

Ἐκκλησία, θά λέμε νά πηγαίνουν στήν Ἐκκλησία. Οὔτε θά τούς λέμε μήνἐξομολογεῖστε, θά τούς λέμε νά ἐξομολογοῦνται. Οὔτε νά μῆν κοινωνᾶτε, νάκοινωνᾶτε, ἀλλά θά τούς λέμε: ὄχι τώρα, ἔχεις καιρό, κάνε τώρα αὐτά πού εἶναιἐπείγοντα καί μετά ἔχεις καιρό γιά ἐξομολόγηση, ἔχει καιρό γιά νά πᾶς στήνἘκκλησία καί γιά νά κοινωνήσεις. Μέ τό ἔχεις καιρό, ἔχεις καιρό, θά περνάει ὅλητους ἡ ζωή καί θά τούς κολάζουμε». «Μπράβο», τοῦ λέει, «αὐτό εἶναι, αὐτό θάκάνουμε». Αὐτό εἶναι ἀληθινό γεγονός, δέν εἶναι ἱστορία. Τό εἶδε ὁ Ἅγιος καί μᾶς τόἀποκάλυψε. Ἔτσι δουλεύει ὁ διάβολος, μέ τήν ἀναβολή. Μέ τήν ἀναβολή πούσημαίνει ματαίωση. Γι’ αὐτό, ἀδελφοί μου, νά μήν ἀναβάλουμε. Ἐδῶ καί τώρα.Κατάλαβες ὅτι ἔκανες σφάλμα; Μήν ἀναβάλεις. Γιατί, ὅσο ἀφήνεις τό τραῦμα σουἄδετο, τόσο αὐτό κινδυνεύει νά μολυνθεῖ, νά βρωμίσει καί νά σέ καταστρέψειτελείως. Στά σωματικά τραύματα ἀμέσως τρέχουμε στόν γιατρό. Γιατί δένφροντίζουμε τό ἴδιο καί γιά τήν ψυχή μας καί ἀφήνουμε τό τραῦμα τῆς ψυχῆς μας νάπυορροεῖ, νά μολύνεται καί νά μᾶς ρίχνει στήν πλήρη καταστροφή τῆς ψυχῆς;Προσοχή, λοιπόν, στήν ἀναβολή. Εἶναι πολύ μεγάλη δαιμονική παγίδα κι αὐτή. Ἐδῶκαί τώρα θά ἐξομολογηθῶ, θά μετανοήσω, θά ἀλλάξω. Ἐδῶ καί τώρα, ὄχι αὔριο.Ἐρ. : Σχετικά μέ τούς ψευδομάρτυρες πού ἔρχονται στά σπίτια μας καί ἀφήνουν τάπεριοδικά τους, τί τούς ἀπαντᾶμε, νά ἔχουμε διάλογο μαζί τους;Ἀπ. : Δέν πρέπει νά ἔχουμε διάλογο καί οὔτε καλημέρα νά λέμε σ’αὐτούς, οἱ ὁποῖοικάνουν προσηλυτισμό καί εἶναι αἱρετικοί. Τό λέει τό Εὐαγγέλιο «χαίρειν αὐτῷ μήλέγετε» (Β΄ Ἰω. 1,10). Οὔτε χαίρετε νά μήν τούς λέτε, καθόλου. Καμία σχέση μέαἱρετικούς. Ἡ αἵρεση εἶναι ἡ χειρότερη ἁμαρτία, γιατί μᾶς βγάζει ἐκτός Ἐκκλησίας.Κι ἕνας πού πάει σέ τέτοιες ὁμάδες ἤ πηγαίνει στήν Ἰνδία πού κάνουν τελετές,γιόγκα καί ὅλα αὐτά, μετά πρέπει νά τοῦ ξανακάνουμε χρίσμα. Χάνει τό χρίσμα,χάνει τό Ἅγιο Πνεῦμα δηλαδή καί πρέπει νά τοῦ τό ξαναδώσουμε. Μακριά ἀπόὅλους αὐτούς. Νά τούς κλείνετε κατευθείαν τήν πόρτα.Ἐρ. : Κι ἄν εἶναι συγγενής;Ἀπ. : Ὁ Χριστός τί εἶπε; «ἄν τό μάτι σου σέ σκανδαλίζει, βγάλ’ το» (Ματθ. 5,29). Ὁσυγγενής μας εἶναι σάν τό μάτι, πολύτιμος γιά μᾶς, τόν ἀγαπᾶμε. Ἄν ὅμως σέ ρίχνεισέ ἁμαρτία -πού δέν ὑπάρχει πιό βαριά ἁμαρτία ἀπό τήν αἵρεση- πού σέ ξεκόβει ἀπ’τόν Θεό καί τήν Ἐκκλησία, βγἀλ’ το, γιατί «σέ συμφέρει νά πᾶς μέ ἕνα μάτι στόνπαράδεισο, παρά καί μέ τά δυό στήν κόλαση». Κόβεις κάθε σχέση. Καί ἔχουμεὡραιότατα παραδείγματα στήν ζωή τῶν Ἁγίων. Νομίζω Ἰάκωβος ἦταν τό ὄνομά του,χριστιανός, καί πῶς τόν κατάφερε ὁ Πέρσης βασιλιάς, τοῦ ἔταξε πράγματα καί τοῦμετέστρεψε τήν πίστη, τόν ἔκανε εἰδωλολάτρη. Αὐτός σάν νά μήν συμβαίνει τίποτα,πῆγε καί χτύπησε τήν πόρτα γιά νά μπεῖ στό σπίτι του. Ἡ γυναίκα του, πού τό εἶχεμάθει, τοῦ λέει: «φύγε ἀπό δῶ, ἀρνήθηκες τόν Χριστό καί θέλεις νά μπεῖς στό σπίτι;Φύγε, τελειώσαμε, δέν ἔχεις θέση ἐδῶ μέσα. Ἐδῶ μέσα εἶναι ὁ Χριστός». Τόν ἔδιωξετόν ἄντρα της. Δέν τόν ἄφησε νά μπεῖ στό σπίτι. Καί τότε τί ἔγινε; Ἦρθε σέσυναίσθηση ὁ ἄνθρωπος καί λέει: «καλά μοῦ ἔκανε, Θεέ μου συγχώρεσέ με». Ἄρχισενά κλαίει, νά μετανοεῖ, δήλωσε ὅτι ἀρνεῖται τήν εἰδωλολατρία καί σώθηκε ὁἄνθρωπος καί ἔγινε καί μάρτυρας.78

Γι’ αὐτό λέει ὁ Χριστός «νά βγάζεις τό μάτι σου», νά κόβεις δηλαδή τίς σχέσεις σουκαί μέ τούς συγγενεῖς σου καί μέ τούς πολύ φίλους σου, ὅταν αὐτοί σέ σπρώχνουνστήν ἁμαρτία. Γιατί, ὑπάρχει μιά πιθανότητα μέ αὐτό τόν τρόπο νά τούς βοηθήσειςνά μετανοήσουν. Δέν πρέπει νά τούς ἀγκαλιάζεις τάχατες ἀπό ἀγάπη, γιατί δέν εἶναιἀγάπη νά ἀγκαλιάζεις τήν ἁμαρτία. Δηλαδή, ἄν κάποιον, ἐνῶ δέν μετανοεῖ, τόν ἔχειςφίλο καί ἔχει ὅλα τά συγγενικά πλεονεκτήματα, δέν πρόκειται νά τόν βοηθήσεις ποτένά ἀλλάξει. Γιατί θά σκέφεται: «ἔ, κι αὐτή πού πάει στήν Ἐκκλησία, δέν μοῦ εἶπε καίτίποτα, κάτι ἔτσι χλιαρό, ἀλλά τίποτα..». Καί δέν ἀλλάζει. Ἐνῶ, ἄν τόνταρακουνήσεις «ἔκανες αὐτό τό πράγμα, κόβουμε σχέσεις, τελείωσε», τότε ὑπάρχειμιά ἐλπίδα νά τόν βοηθήσεις νά σωθεῖ. Γι’ αὐτό ὁ Χριστός μας μᾶς λέει: «σέσκανδαλίζει τό χέρι σου, κόψ’ το, τό πόδι σου, κόψ’ το, νά πᾶς μέ ἕνα χέρι ἤ μέ ἕναπόδι στόν Παράδεισο, παρά καί μέ τά δυό στήν κόλαση». Μερικοί ἔρχονται καί μοῦλένε: «τό ξέρω, πάτερ, ἀλλά αὐτόν τόν ἔχω φίλο ἀπ’ τό νηπιαγωγεῖο». Καί ἐπειδή τόνἔχεις ἀπ’ τό νηπιαγωγεῖο; Ἀφοῦ σέ σπρώχνει στήν ἁμαρτία, δέν μπορεῖς νά τόν ἔχειςφίλο. Ἄν θέλεις νά τόν βοηθήσεις, πρέπει νά ξεκόψεις. Τότε ὑπάρχει μιά πιθανότητανά πεῖ κι αὐτός: «γιά στάσου, τόσο σοβαρό εἶναι αὐτό πού κάνω, πού καί ὁκαλύτερός μου φίλος μέ διώχνει;». Ἔτσι μπορεῖ νά τόν κερδίσεις. Ἐνῶ, ἄν τάχατεςἀπό ἀγάπη, μείνεις μαζί του, τόν κατέστρεψες καί θά καταστραφεῖς κι ἐσύ μαζί του.Θά πάρει καί σένα στόν δικό του δρόμο.Ἐρ. : …….. Ἡ θέση ἡ δική μας σέ σχέση μ’ αὐτούς τούς ἀνθρώπους, ποιά εἶναι;….εἶναι μουσουλμάνοι…..Ἀπ. : Εἶναι ἡ θέση πού μᾶς δίδαξε ὁ Χριστός μας. Τί μᾶς δίδαξε ὁ Χριστός μας;«Ἀγαπᾶτε ἀλλήλους» (Ἰω. 15,17). Δέν μᾶς εἶπε νά ἀγαπᾶμε μόνο τούς χριστιανούς.Καί τούς μουσουλμάνους θά τούς ἀγαπᾶμε καί τούς μασόνους καί τούς ἄθεους καίτούς ἀντίχριστους, ὅλους θά τούς ἀγαπᾶμε. Δέν θά ἀγαπᾶμε τήν ἁμαρτία. Τόνἁμαρτωλό πρέπει νά τόν ἀγαπᾶμε. Κι αὐτούς τούς ἀνθρώπους, ἔτσι πρέπει νά τούςδοῦμε. Μᾶς τούς ἔφερε ὁ Θεός ἐδῶ… Τώρα μᾶς τούς φέρανε…; Τό πιό πιθανό εἶναινά μᾶς τούς φέρανε…Καί δέν εἶναι πρόσφυγες, ἔτσι; Κακά τά ψέματα, αὐτοί εἶναι στρατός, σέδιατεταγμένη ὑπηρεσία εἶναι. Ἕνας δημοσιογράφος πού εἶχε πάει, χριστιανόςδημοσιογράφος, τό ἀποκάλυψε αὐτό καί νομίζω τόν φιμώσανε. Ἐρχόντουσαν 60βάρκες στήν Μυτιλήνη γεμάτες ἄνδρες κάτω τῶν 30 ἐτῶν, καί μία βάρκα μέγυναικόπαιδα καί ὅλα τά ΜΜΕ πήγαιναν στήν μία βάρκα… Γιατί αὐτή εἶναι ἡγραμμή.… Καί τίς 60 βάρκες μέ τούς νέους, τόν στρατό δηλαδή -ὅλοι ἄνδρες κάτωτῶν 30 ἐτῶν- δέν τίς ἔδειχναν… Καταλάβατε; Λοιπόν μᾶς κοροϊδεύουν καί δέν εἶναικαθόλου Σύριοι! Δέν εἶναι πρόσφυγες. Αὐτοί εἶναι ὁτιδήποτε ἄλλο… καί μέ τό πούἔφταναν στήν Μυτιλήνη, σκίζανε τά διαβατήρια τους καί δήλωναν ἀπώλειαδιαβατηρίου! Κοροϊδία δηλαδή. Καί ἔβγαζαν τό κινητό, τελευταίας τεχνολογίας, καίτά μάτσα μέ τά εὐρώ. Ποῦ τά βρίσκουν ὅλα αὐτά;Αὐτά ὅλα εἶναι σχεδιασμένα ἀπο τήν Νέα Τάξη Πραγμάτων, γιά νά γίνει μιάὁμογενοποίηση τοῦ πληθυσμοῦ τῆς γῆς. Αὐτός εἶναι ὁ σκοπός τους, ἔτσι νά κάνουνἕναν «χυλό», νά μήν ὑπάρχουν πλέον τοπικές παραδόσεις, νά μήν ὑπάρχουν79

ἐθνότητες, νά γίνουν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἕνα «ἀνακάτεμα»… Δέν γίνεται αὐτό καί θάἀποτύχουν. Εἶναι σίγουρο αὐτό. Ἀλλά σᾶς τό λέω, γιά νά μήν κοιμόμαστε μέ τάτσαρούχια… Τώρα ἐμεῖς τί πρέπει νά κάνουμε; Αὐτοί οὕτως ἤ ἄλλως ἦρθαν ἐδῶ,ἔτσι; Μᾶς τούς κλείσανε ἐδῶ…Ἐμεῖς θά πρέπει νά τούς δοῦμε ὡς εἰκόνες Χριστοῦ, ὅπως καί εἶναι. Ἔτσι δέν εἶναι;Ὁ κάθε ἄνθρωπος εἶναι εἰκόνα Χριστοῦ. Εἶναι σάν νά βλέπεις τόν Χριστό, μάμουσουλμάνος εἶναι, μά ἄθεος, μά βουδιστής, ὁτιδήποτε. Ἐκεῖνο πού θά πρέπει νάκάνουμε ἐμεῖς, πρῶτον εἶναι νά κάνουμε πολύ-πολύ προσευχή.. πάρα πολύ… γιάαὐτούς… Γιατί κι αὐτοί ἄνθρωποι εἶναι. Ὑποψήφιοι γιά τόν Παράδεισο εἶναι κιαὐτοί. Καί γιά αὐτούς ἔχει σταυρωθεῖ ὁ Χριστός. Καί γιά αὐτούς πονάει ὁ Χριστός.Καί γιά αὐτούς πόνεσε ὁ Χριστός… Γιά αὐτούς πέθανε ὁ Χριστός. Ὅπως πέθανε καίγιά ἐμᾶς, πέθανε καί γιά αὐτούς. Ὁπότε, ἄν αγαπᾶμε τόν Χριστό, θά πρέπει νάπονᾶμε κι ἐμεῖς μαζί μέ τόν Χριστό γιά αὐτούς, γιά αὐτό πού εἶναι. Γιατί αὐτοί εἶναιστήν κόλαση οἱ καημένοι. Μουσουλμάνος αὐτό σημαίνει. Ἀντίχριστος εἶναι ὁμουσουλμάνος καί ὅλοι οἱ ἐκτός Ὀρθοδοξίας. Εἶναι μέσα στήν κόλαση, ὑποψήφιοιγιά τήν κόλαση.Πόσο τούς πονᾶμε; Βλέπετε σήμερα ἡ ἀνθρωπότητα ἔχει 7,5 – 8 δισεκατομμύρια. ΟἱὈρθόδοξοι πόσοι εἶναι; 500 ἑκατομμύρια. Καί ἀπό αὐτούς πόσοι εἶναι πραγματικάμέσα στήν Ἐκκλησία; Ἐλάχιστοι! Στήν Ἑλλάδα τό 3% ἐκκλησιάζεται, τό ξέρετε;Ἀπο τά 10 ἑκατομμύρια. Γιά νά λέμε καί τά δικά μας τά χάλια… Λοιπόν πόσο τάπονᾶμε αὐτά τά παιδιά, πού εἶναι μακριά ἀπό τόν Χριστό; Τελείως μακριά εἶναιαὐτοί.Καί τό δεύτερο, νά ἔχουμε τά κότσια νά πᾶμε νά τούς μάθουμε τόν Χριστό, νά τούςμάθουμε τήν ἀλήθεια, νά τούς διδάξουμε τήν πίστη. Μά θά πεῖτε: – Θά μᾶςσφάξουνε! Μπορεῖ νά γίνει κι αὐτό. Ἀλλά πρέπει νά ἔχουμε τέτοιο πνεῦμα, ὅπωςεἶχαν οἱ Ἀπόστολοι. Ἄν ἔλεγαν καί οἱ Απόστολοι, αὐτό πού λένε κάποιοι μοντέρνοισήμερα – δυστυχῶς καί ἱερεῖς καί ἀρχιερεῖς τό λένε αὐτό – «εἰρηνική συνύπαρξη» μέτίς ἄλλες θρησκεῖες… Ἔτσι εἶπε ὁ Χριστός; Εἰρηνική συνύπαρξη εἶπε νά ἔχουμε;Δηλαδή νά τά «βροῦμε», νά μήν τσακωνόμαστε, νά μήν μιλᾶμε, νά μήν τούςθίγουμε, νά μήν τούς λέμε ὅτι εἶναι στό σκοτάδι, ὅτι κι αὐτοί καλά εἶναι, ὅτι κι αὐτόςδρόμος εἶναι, ὅτι κι αὐτοί στόν ἴδιο Θεό πιστεύουν… Αὐτά λένε οἱ Οἰκουμενιστές.Δέν εἶπε ἔτσι ὁ Χριστός. Ὁ Χριστός εἶπε «νά τούς διδάξετε τήν Ἀλήθεια». Δέν εἶπενά πᾶς μέ τήν βία, μέ τό μαχαίρι, νά τούς κάνεις χριστιανούς… Ἀλλά νά τούς πεῖς ὅτιεἶναι στήν πλάνη. Νά τούς τό πεῖς, ὅτι εἶναι στό σκοτάδι, ὅτι ἡ κατάληξή τους θάεἶναι ἡ κόλαση. Πρέπει νά τούς τό ποῦμε αὐτό μέ τό ὅποιο κόστος…Ἄν καί οἱ Ἀπόστολοι ἔλεγαν: «εἰρηνική συνύπαρξη μέ τούς εἰδωλολάτρες, μήν τούςλέτε τίποτα, θά μᾶς σφάξουνε», θά ἤμαστε χριστιανοί ἐμεῖς σήμερα; Ὅλοι θά ἤμαστεἀνθρωποφάγοι… Οἱ ἀρχαῖοι ἡμῶν πρόγονοι, ξέρετε ὅτι ἔκαναν ἀνθρωποθυσίες; Οἱἀρχαῖοι Ἕλληνες… πού τούς ἔχουμε περί πολλοῦ… Εἶχαν καί καλά πράγματα, ἀλλάἔκαναν καί τέτοια. Ἄν δέν ἐρχόντουσαν οἱ Ἀπόστολοι ἐδῶ, ὁ Ἀπόστολος Ἀνδρέας…Πόσες φορές λιθοβολήθηκε, χτυπήθηκε; Θά ἤμασταν χριστιανοί ἐμεῖς σήμερα;80

Μαῦρα χάλια θά εἴχαμε… Λοιπόν, αὐτό τό πνεῦμα πρέπει νά τό ἀνακαινίσουμε μέσαμας, μποροῦμε. Γιατί αὐτό τό πνεῦμα εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα, εἶναι τό ἴδιο πνεῦμα πούεἶχαν καί οἱ Ἀπόστολοι. Μποροῦμε νά τό ἔχουμε ἐνεργό… καί μετά θά μᾶς φωτίσει ὁΘεός τί να κάνουμε καί μ’ αὐτούς.Ξέρετε τό Βυζάντιο, τό λεγόμενο «Βυζάντιο», δέν εἶναι σωστή αὐτή ἡ λέξη, ΡωμαϊκήΑὐτοκρατορία ἦταν, αὐτή εἶναι ἡ σωστή ὁρολογία, ἡ ὁποία ἦταν ἐκχριστιανισμένη.Οἱ Εὐρωπαῖοι μᾶς βάφτισαν «Βυζάντιο»… Λοιπόν, αὐτή ἡ Αὐτοκρατορία ἔζησεχίλια χρόνια! Φαινόμενο! Πῶς ἔζησε χίλια χρόνια ξέρετε; Πῶς ἀμυνόντουσαν στούςἐχθρούς τους, πού εἶχαν γύρω-γύρω στά σύνορα; Ξέρετε πῶς; Μέ τά ὅπλα; Ἐντάξειεἶχαν καί φρουρούς… ἀλλά κυρίως μέ τήν ἱεραποστολή. Τούς ἔκαναν Χριστιανούς!Μέχρι καί στήν Κίνα εἶχαν φτάσει οἱ ἱεραπόστολοι! Σήμερα ποιός σκέφτεται νά παειστήν Κίνα νά κάνει ἱεραποστολή; Ἐδῶ, μέσα… δέν κάνουμε ἱεραποστολή στόνδιπλανό μας, στό παιδί μας, ἔ;Στούς συγγενεῖς μας δέν μιλᾶμε γιά τόν Χριστό… ντρεπόμαστε… μή μᾶςεἰρωνευτοῦν. Ποῦ νά πᾶμε παραπέρα; Καταλάβατε; Νά ἀποκτήσουμε πνεῦμα τέτοιο,γνήσιο, Ὀρθόδοξο, νά πονέσουμε τόν ἄλλον πού εἶναι μακριά, πού εἶναι στήνπλάνη… καί μετά θά βροῦμε τόν δρόμο καί γι’ αὐτούς…Καί μπορεῖ κι αὐτοί ἀπό τζιχαντιστές καί ἄγριοι, νά γίνουν οἱ καλύτεροι χριστιανοί!Δέν θά εἶναι τό μέγιστο κέρδος αὐτό, ἔ; Τί ποιό ὡραῖο ἀπό αὐτό… Καί νά μᾶςβάλουν τά γυαλιά..Εἶχα γνωρίσει ἕναν τέτοιον ἄνθρωπο. Ἦταν ἀπό τό Ἰράκ καί ἦταν συμβολαιογράφος.Γιά νά δεῖτε πῶς ἐργάζεται ὁ Θεός… Ὅταν ἔγινε ὁ πόλεμος τοῦ Κόλπου, αὐτός ἦτανστήν φυλακή. Γιατί ἦταν στήν φυλακή τώρα; Διότι, ἐνῶ ἦταν συμβολαιογράφος, εἶχε-ἄς ποῦμε- τιμιότητα, τόν πίεζαν νά κάνει μία ἀτιμία καί αὐτός ἔλεγε (μουσουλμάνοςτώρα ἔ;) «δέν μπορῶ νά τό κάνω αὐτό, εἶναι ἀντίθετο μέ τήν συνείδησή μου».Ἄκουγε τήν συνείδησή του! Πόσοι ἀπο μᾶς ἀκοῦμε τήν συνείδησή μας, τήν φωνήτοῦ Θεοῦ;Τόν ἔβαλαν μέσα, ἔγινε ὁ πόλεμος τοῦ Κόλπου, γιά λίγο τόν βγάλανε, ἀλλά πάλι θάτόν ἔπιαναν. Ὁπότε ὁ καημένος τί νά κάνει; Πῆρε τα πόδια του καί μέ τά πόδιαπέρασε Συρία, Τουρκία καί ἦρθε στήν Θεσσαλονίκη! Μέ τό πού ἦρθε στήνΘεσσαλονίκη καί εἶδε τήν Ὀρθοδοξία, βαφτίζεται ἀμέσως. Καί ἐγώ τόν γνώρισαβαφτισμένο, μέ ἕνα κομποσχοίνι στό χέρι… καί τό πρόσωπό του ἔλαμπε! Ἦταν σάννά ἔβλεπες μιά εἰκόνα! Νά εἶχε κατεβεῖ ἀπό μιά εἰκόνα, ἀδύνατος κιόλας, σάνἀσκητής ἦταν… Τώρα δέν ξέρω, μπορεῖ νά ἔχει πάει καί στό Ἅγιο Ὄρος…Πῶς αὐτός λοιπόν ἀπό μουσουλμάνος ἔγινε χριστιανός καί βρῆκε τήν Ὀρθοδοξία;Ἀκριβῶς, γιατί ἄκουγε τήν συνείδησή του. Καί με τό πού βρέθηκε στό κατάλληλοπεριβάλλον, ἔγινε ὀρθόδοξος. Λοιπόν, ποιός ξέρει; Μπορεῖ κι ἀπό αὐτούς πού ἦρθανἐδῶ, κάποιοι νά εἶναι τέτοιοι… Νά τούς φέρνει ὁ Θεός ἐδῶ γιά νά βροῦνε τό Φῶς,τήν Ἀλήθεια. Γιατί νά μήν τούς τό ποῦμε; Ὅτι ἐδῶ εἶναι τό Φῶς καί ἡ Ἀλήθεια…Ἀλλά γιά νά τούς τό πεῖς, πρέπει νά τό ζεῖς… Νά τό ζεῖς μέσα σου… Ὁπότε αὐτήεἶναι ἡ μεγάλη πρόκληση γιά ἐμᾶς. Γιά νά μήν γίνουμε ρεζίλι καί στούς ἄλλους81

δηλαδή… Βλέπετε οἱ πρῶτοι χριστιανοί, δώδεκα Ἀπόστολοι, καί ἔφεραν ὅλο τόντότε κόσμο ἄνω-κάτω! Καί ἔγινε ὅλος ὁ κόσμος χριστιανικός… Σήμερα; Τείνει νάγίνει ὅλος ὁ κόσμος εἰδωλολατρικός… κι ἐμεῖς πού ὑποτίθεται εἴμαστε χριστιανοί,κοντεύουμε νά χάσουμε τήν πίστη μας… Βλέπετε πολλά νέα παιδάκια στήνἘκκλησία; Ἐλάχιστα ἐγώ βλέπω. Σέ 30-40 χρόνια πόσοι ἄνθρωποι νομίζετε θά εἶναιστήν Ἐκκλησία; Ἐλαχιστότατοι θά εἶναι. Θά χάσουμε τήν πίστη μας, ἔτσι ὅπωςπᾶμε…Ὀφείλουμε λοιπόν νά ἀλλάξουμε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι πρῶτα, ὁ καθένας τόν ἑαυτό του. Νάἔχουμε αὐτό τό πνεῦμα, καί μετά αὐτό τό πνεῦμα θά τό περάσουμε καί στούς ἄλλους.Ἔτσι θά δώσουμε τήν δάδα καί στούς ἑπόμενους. Αὐτή εἶναι ἡ παράδοση. Ἀλλιῶςτήν χάνουμε… Παράδοση τί σημαίνει; Παίρνω καί δίνω. Ἄν δέν ζήσουμε κι ἐμεῖςαὐτό τό πνεῦμα, πού εἶχε ὁ Ἅγιος Παΐσιος, ὁ Ἅγιος Πορφύριος, οἱ Ἅγιοί μας, τί θάδώσουμε στούς ἑπόμενους; Τίποτα…Ἔτσι χάνεται ἡ πίστη. Τί νομίζετε εἶναι δύσκολο νά χαθεῖ ἡ πίστη; Φεύγει αὐτή ἡγενιά, φεύγει ἡ ἑπόμενη, τί θά μείνει στήν Ἐκκλησία; Γι’ αὐτό δέν πρέπει νά βάζουμενερό στό κρασί μας… Γιατί μετά ξινίζει τό κρασί καί δέν πίνεται. Καί δέν τό θέλεικανένας… Γι’ αὐτό καί σήμερα οἱ ἄνθρωποι, δέν πᾶνε στόν χριστιανισμό, γιατί οἱχριστιανοί ἔχουν γίνει ἐκκοσμικευμένοι. Προσπαθοῦν νά συμβιβάσουν κόσμο καίΧριστό. Καί αὐτό δέν λέει τίποτα σέ κανέναν. Δέν ἑλκύει αὐτό. Ἐνῶ ἕνας ἄνθρωποςπού ἔχει ἐνεργό τό Ἅγιο Πνεῦμα… πῶς ἦταν ὁ Ἅγιος Παΐσιος, ἔ; Ὅσοι πήγαιναν στόἍγιον Ὄρος, 300 ἄνθρωποι ἄς ποῦμε, οἱ μισοί πήγαιναν στόν Ἅγιο Παΐσιο, ἐνῶ τόἍγιον Ὄρος εἶχε 1.500 μοναχούς. Γιατί δέν πήγαιναν στούς ἄλλους; Γιατί ἦταν τόἍγιο Πνεῦμα ἐκεῖ καί ἀνέπαυε ὁ Ἅγιος αὐτός… Σοῦ ἔλεγε μιά καλημέρα καί σέξεκούραζε! Λοιπόν, ἔτσι μποροῦμε νά γίνουμε ὅλοι. Ὅπως ἔδωσε ὁ Θεός τό Πνεῦματου ἐκεῖ, τό δίνει στόν καθένα μας, δέν εἶναι τσιγγούνης ὁ Θεός, οὔτε κάνειδιακρίσεις… Ἀλλά θέλει νά βρεῖ ψυχές μετανοημένες… καί ὁ Ἅγιος Παΐσιος αὐτόἔλεγε: «νά εὐχηθεῖτε νά ἔχω καλή μετάνοια».Κι ἐσεῖς αὐτό νά εὐχηθεῖτε καί γιά μένα καί ὅλοι νά εὐχηθοῦμε ὁ ἕνας γιά τόν ἄλλοννά ἔχουμε καλή μετάνοια καί καλή Σαρακοστή!Ἐρώτηση σχετικά μέ τήν προφύλαξη καί τήν ἀποφυγή τεκνογονίας.Ἀπάντηση:Τό ξέρετε ὅτι ἡ ἀποφυγή τῆς τεκνογονίας εἶναι μέγιστο ἁμάρτημα; Πόσοιχριστιανοί καί χριστιανές τό ἐξομολογοῦνται αὐτό; Κανονικά δέν μπορεῖς νάκοινωνᾶς, ὅταν τό κάνεις αὐτό. Δέν ἐπιτρέπεται. Ὁ Ἅγιος Πορφύριος τό ἔλεγεἀπερίφραστα: εἶναι μέγιστο ἁμάρτημα, εἶναι δυνάμει φόνος, γιατί τό γεννητικό ὑλικόπού σοῦ δίνει ὁ Θεός ἐσύ τό σπαταλᾶς γιά ἡδονή.Ὁ Θεός νά μᾶς δώσει, ἀδελφοί μου, ἀληθινή μετάνοια καί ἀληθινή ἐπίγνωση τῆςκαταστάσεώς μας καί μετά ἄς μήν φοβόμαστε τίποτε γιά μᾶς προσωπικά καί γιά τόἔθνος μας. Ὅλα θά πᾶνε καλά μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ.Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης82

Περί ταπείνωσης (1ο Μέρος)Νά εὐχηθοῦμε σέ ὅλους καλή καί εὐλογημένη χρονιά, ἄν καί γιά τήν Ἐκκλησία ἡχρονιά ἀρχίζει τήν 1η Σεπτεμβρίου, ἡ ὁποία ὅμως προσλαμβάνει καί τά κοσμικάδεδομένα. Ὁ Χριστός μας ἦρθε στήν γῆ γιά νά κάνει Ἐκκλησία ὅλους τούςἀνθρώπους καί ὅλη τήν κτίση. Ἔτσι λοιπόν εὐχόμαστε κι ἐμεῖς αὐτήν τήν χρονιά νάτήν περάσουμε ἐν μετανοία καί ἐν ἐξομολογήσει. Τότε θά εἶναι πραγματικά καλή ἡχρονιά.Ἐξομολόγηση ἀφενός σημαίνει νά ἐξομολογούμαστε καί νά μετανοοῦμε καίἀφετέρου νά δοξάζουμε τόν Θεό. Ἄλλωστε αὐτός εἶναι ὁ προορισμός τοῦ ἀνθρώπου,νά δοξάζει τόν Θεό. Αὐτό γίνεται μέ τό νά μετέχουμε στόν Θεό καί στήν δόξα τοῦΘεοῦ. Ἐμεῖς ἀπό μόνοι μας δέν μποροῦμε νά δοξάσουμε τόν Θεό, οὔτε ὁ Θεόςδοξάζεται ἀπό ἐμᾶς. Ὁ Θεός δοξάζεται ἀπό μόνος Του, εἶναι αὐτοδόξαστος καί δένἔχει ἀνάγκη ἀπό τήν δική μας δοξολογία. Ὅμως ὁ Θεός ζητάει νά Τόν δοξάζουμε,γιά νά δοξαζόμαστε καί μεῖς ἀπό Αὐτόν. Λέει κάπου στήν Ἁγία Γραφή «τούςδοξάζοντάς με, δοξάσω» (Α΄Βασ. 2,30). Οἱ Ἅγιοι αὐτό ἀκριβῶς ἔκαναν.Προσπαθοῦσαν νά δοξάσουν τόν Θεό μέ τήν ζωή τους, τήν προσευχή τους, τήνμετάνοιά τους, τά ἔργα τους ἀποφεύγοντας τήν ἀνθρώπινη δόξα καί τότε ὁ Χριστόςτούς δόξαζε. Ὅσο αὐτοί ζητοῦσαν νά κρυφτοῦν, τόσο ὁ Θεός τούς δόξαζε, ἐπειδήἦταν ταπεινοί ἄνθρωποι.Ἀς ἔρθουμε τώρα στό θέμα μας, πού εἶναι ὁ ἐγωισμός, ἡὑπερηφάνεια καί ἠ ἀντίστροφη ἀρετή, πού εἶναι ἡ ταπεινοφροσύνη. Ὑπάρχει ἕναὑπέροχο κείμενο ἑνός σύγχρονου ταπεινοῦ, Ρώσου, ἁγίου τοῦ 20ου αἰῶνα ἐν πολλοῖςἀγνώστου, τοῦ Ἁγίου Σιλουανοῦ τοῦ Ἀθωνίτου, τό ὁποῖο θά προσπαθήσουμε νάσχολιάσουμε μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ. Αὐτός ὁ Ἅγιος ἦταν ἀγράμματος κατά κόσμον,ἀλλά μέ πολλή βαθιά πνευματική γνώση. Ἔλεγε ἄν ὑποθέσουμε ὅτι γίνει ποτέ ἕναπαγκόσμιο σαμποτάζ καί χαθοῦν ὅλα τά βιβλία τῆς Ἐκκλησίας, θά τά ξαναγράψουμεἐμεῖς. Θά τά ξαναγράψουν δηλαδή οἱ σύγχρονοι Ἅγιοι, πού καί σήμερα ἔχει ἡἘκκλησία. Αὐτά πού γράφονται στά βιβλία, μέσα στήν Ἐκκλησία, εἶναι γραμμέναστίς καρδιές τῶν Ἁγίων ἀλλά καί στίς δικές μας καρδιές. Τά ἔχει γράψει τό ἍγιοΠνεῦμα, ἁπλῶς ἐμεῖς δέν μποροῦμε νά τά διαβάσουμε ἀκόμα, γιατί ἡ καρδιά μαςεἶναι καλυμμένη ἀπό μουτζοῦρες, ἀπό αὐτά πού λέμε πάθη. Λίγο ὡς πολύ εἶναισκοτεινές οἱ καρδιές μας. Στό μέτρο πού κανείς μετανοεῖ, φωτίζεται, καθαρίζεται καίδιαβάζει κι αὐτός μέσα στήν καρδιά του τόν Λόγο τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτό βλέπετε ἁπλέςγιαγιάδες, ἁπλοί ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ νά λένε θεολογικότατα πράγματα πού ποτέ δένἔχουν γραφτεῖ σέ βιβλία. Ὅταν δέ τούς ρωτάει κανείς πῶς τά ξέρουν ὅλα αὐτά,ἀπαντοῦν ὅτι τά ξέρουν ἀπό τόν Θεό. Μιλάει ὁ Θεός μέσα στήν καρδιά τους καί τούςτά ἀποκαλύπτει.Ὁ Ἅγιος Σιλουανός λοιπόν πού ἦταν τόσο ταπεινός, πῆρε ἕνα κορυφαῖο μήνυμα -πούκι ἐγώ πιστεύω, μαζί μέ ἕναν ἄλλον σπουδαῖο πνευματικό ἄνθρωπο- ὅτι εἶναι ἕναμήνυμα γιά ὅλους μας, γιατί τό εἶπε ὁ Θεός σ’ αὐτόν τόν ἄνθρωπο τῆς ἐποχῆς μας.83

Αὐτό τό μήνυμα ἦταν τό: «Κράτα τόν νοῦ σου στόν Ἅδη καί μήν ἀπελπίζεσαι». Εἶναιἕνα μήνυμα γιά ὅλους μας, γιατί σήμερα κατεξοχήν ὁ ἄνθρωπος πάει νά ἀπελπιστεῖ.Ὁ αἰῶνας μας μάλιστα θεωρεῖται αἰῶνας τῆς κατάθλιψης καί τῆς ἀπελπισίας. Ἔχειγίνει καί μόδα. Ἔχετε ἀκούσει τήν μόδα τῶν Emo (Ίμο); Εἶναι ἡ μόδα πού θέλει τάπαιδιά νά σκεπάζουν τό ἕνα τους μάτι μέ κάτι τσουλούφια καί νά παραδέχονται ὅτιεἶναι καταθλιμμένα. Πῶς κατάφερε ὁ διάβολος τήν ἀρρώστια νά τήν κάνει μόδα! Σέλίγο ἡ καινούρια μόδα θά εἶναι νά αὐτοκτονοῦν αὐτά τά παιδιά. Ὅποιος αὐτοκτονεῖ,θά εἶναι μέσα στήν μόδα. Ἐκεῖ μᾶς πάει ὁ διάβολος, νά θεωροῦμε τήν ἁμαρτία τόμεγαλύτερο κατόρθωμα. Αὐτό κάνει, καταξιώνει τό κακό καί διαστρέφει τάπράγματα, γι΄ αὐτό λέγεται διάβολος. Μᾶς κάνει νά βλέπουμε τό σκοτάδι σάν φῶςκαί τό φῶς σάν σκοτάδι. Αὐτό πού εἶναι ὁ Χριστός μας, πού εἶναι ἡ Ἐκκλησία, τόΦῶς, εἴδατε πῶς τό λένε οἱ σύγχρονοι ἄθεοι; Λένε ὅτι εἶναι σκοτάδι, Μεσαίωνας,ἀπαρχαιωμένο πράγμα. Ὅταν τούς μιλήσει κανείς γιά μετάνοια, γιά ἐξομολόγηση,γιά προσευχή, γιά Θεία Κοινωνία, τόν κάνουν νά νιώθει ὅτι ἔχει μείνει πίσω καί ὅτιδέν ἔχει ἀφυπνιστεῖ. Αὐτή εἶναι ἀκριβῶς ἡ τέχνη τοῦ διαβόλου.Πρέπει λοιπόν νά εἴμαστε σέ ἐγρήγορση καί νά προσλάβουμε αὐτό τό μήνυμα τοῦΘεοῦ, τό «Κράτα τόν νοῦ σου στόν Ἅδη καί μήν ἀπελπίζεσαι». Αὐτά τά ἀποκάλυψεὁ Θεός σ’ αὐτόν τόν Ἅγιο. Ὁ Ἅγιος τό ἔλεγε ὅτι: «ἐγώ τόν γνώρισα τόν Θεό».Βλέπετε οἱ Ἅγιοι δέν μιλοῦν μέ τόν ἐγκέφαλό τους, δέν κάνουν μία, ἄς ποῦμε,διανοητική, φιλοσοφική ἀνακάλυψη, δέν φτιάχνουν ἕνα φιλοσοφικό σύστημα, ἀλλάμιλᾶνε ἀπό τήν προσωπική τους ἐμπειρία καί ζωή.Λέει λοιπόν ὁ Ἅγιος «σᾶς τά λέω αὐτά, γιατί ἡ ψυχή μου γνωρίζει τόν Κύριο». Τίσπουδαῖο πράγμα νά λέει ἕνας ἄνθρωπος ὅτι γνώρισε τόν Θεό! Λέμε κι ἐμεῖς ὅτιξέρουμε τόν Θεό, ἀλλά Τόν ξέρουμε; Πόσοι ἔχουν γνωρίσει προσωπικά τόν Χριστό;Ὄχι ἁπλῶς νά λές ὅτι εἶσαι ἕνας καλός ἄνθρωπος, ἀλλά νά ἔχεις πραγματικάγνωρίσει τόν Χριστό.Εἶχε ἔρθει στό Ἅγιο Ὄρος ἕνας ἀστυνομικός καί μιλούσαμε γιά πνευματικά θέματα.Μοῦ εἶπε κάποια στιγμή: «Πάτερ, ἐγώ δέν πιστεύω στόν Θεό…». Ἀναρωτήθηκα τότετί εἶναι αὐτό πού λέει. Συμπλήρωσε ὅμως: «…ἐγώ Τόν εἶδα τόν Θεό». Τότε μοῦ εἶπετήν σχετική ἐμπειρία του. Εἶχε μετανοήσει σέ μεγάλη ἡλικία, γύρω στά πενήντα καίἀπό τότε ἄρχισε νά διαβάζει πάρα πολύ πατερικά βιβλία. Ἔλεγε ὅτι διάβαζε τίςΠατερικές ἐκδόσεις (ΕΠΕ) πού ἀποτελοῦνται ἀπό τόμους 500 σελίδων ὁ καθένας.Τόν κάθε τόμο μοῦ εἶπε πώς τόν ἄρχιζε τό πρωί καί τόν τελείωνε τό βράδυ. Ὅλημέρα ὁ νοῦς του ἦταν σέ τέτοια πράγματα. Αὐτή εἶναι ἡ θεωρία τοῦ Θεοῦ, ἡπνευματική μελέτη, δηλαδή νά βλέπεις τόν Θεό μέ τόν νοῦ σου. Αὐτό εἶναι καί ἡπροσευχή, τό νά εἶναι δηλαδή ὁ νοῦς σου στόν Χριστό κι αὐτό κατεξοχήν ἀναπαύειτόν Χριστό. Σέ τρία χρόνια μέσα, τόσο καθαρίστηκε αὐτός ὁ ἄνθρωπος, πού ἄρχισενά ἔχει ἐμπειρίες τοῦ Θεοῦ, ὅπως καί ὁ Ἅγιος Σιλουανός.Αὐτός εἶναι πραγματικά ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, πού φτάνει νά δεῖ τόν Θεό. Ὁ ἍγιοςΣιλουανός εἶδε τόν Θεό μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς. Μπορεῖ βέβαια νά δεῖ κανείς τόνΚύριο καί μέ τά σαρκικά μάτια, ἀλλά κυρίως Τόν γνωρίζει μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς. ΟἱἈπόστολοι στήν Μεταμόρφωση εἶδαν τό Φῶς τοῦ Χριστοῦ μας καί μέ τά σαρκικά84

μάτια, τά ὁποῖα ὅμως τά ἄλλαξε ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ, ὥστε νά εἶναι ἱκανά νά δοῦν αὐτότό Ἄκτιστο Φῶς. Μεταποιεῖ δηλαδή ὁ Θεός ἀκόμα καί τίς αἰσθήσεις μας, ὥστε νάμποροῦμε νά Τόν γνωρίσουμε. Αὐτό ὅμως συμβαίνει σέ ἀνθρώπους πού τό θέλουν,σ’ αὐτούς πού ἐργάζονται στήν ψυχή τους. Σημασία δέν ἔχει μάλιστα τόσο ὁ χρόνος,ὅσο ὁ τρόπος καί ἡ προθυμία πού δείχνει κανείς. Μπορεῖ κάποιος νά προσπαθεῖ γιάχρόνια, ἀλλά στήν οὐσία νά πηγαίνει μπρός πίσω ἤ σημειωτόν, νά κινεῖται σάνχελώνα στά πνευματικά. Μπορεῖ κάποιος ἄλλος, ἀπό τήν ἄλλη, νά εἶναι στά πενήντατου καί σέ τρία χρόνια νά ἔχει κάνει πολύ μεγαλύτερο δρόμο ἀπό ὅ,τι ὁ πρῶτος πούεἶναι τόσα χρόνια ἤ μᾶλλον πού ὐποτίθεται ὅτι εἶναι τόσα χρόνια στήν Ἐκκλησία. Ὁδεύτερος ἔχει πολύ ταπείνωση καί προχωράει γρήγορα, γιατί κόβει τό θέλημά του. Ὁἄλλος ὅμως πού πηγαίνει σάν χελώνα ἔχει ὑπερηφάνεια καί δέν πάει κόντρα στόθέλημά του. Ἔτσι ὅμως δέν παίρνει πολλή Χάρη ἀπό τόν Θεό. Ἴσως ὁ Θεός νά μήντοῦ δίνει καί καθόλου Χάρη. Ἴσως νά τοῦ πηγαίνει καί κόντρα ὁ Θεός καί νά τοῦπηγαίνουν ὅλα ἀνάποδα καί νά ἀναρωτιέται γογγύζοντας, γιατί τοῦ συμβαίνουν ὅλεςαὐτές οἱ ἀναποδιές. Εἶναι ἀκριβῶς γιατί ἔχει αὐτήν τήν μεγάλη ἰδέα γιά τόν ἑαυτότου.Αὐτό εἶναι τό μεγάλο ἐμπόδιο στόν Θεό. Περισσότερο ἀπό μᾶς ὁ Θεός θέλει νάπροοδεύσουμε πνευματικά, νά Τόν δοῦμε καί νά ἀναπτύξουμε μαζί Του μίακαρδιακή σχέση. Δέν μπορεῖ ὅμως νά μᾶς βοηθήσει, ὅσο ἐμεῖς ὑψώνουμε τεῖχη γύρωμας μέ τόν ἐγωισμό μας καί μέ τήν ἄλογη προσπάθειά μας νά ποῦμε πόσο καλοίεἴμαστε. Ἔτσι καί στήν περίπτωση τοῦ Φαρισαίου πού πῆγε στήν Ἐκκλησία καίπροσπαθοῦσε νά ἀποδείξει στόν Θεό πόσο καλός εἶναι. Αὐτό εἶναι γελοῖο πράγμα.Εἶναι σάν νά πηγαίνει κάποιος στόν γιατρό καί νά καυχᾶται γιά τό πόσο ὑγιής εἶναι.Μά εἶναι δυνατόν νά λέει τέτοια πράγματα στόν γιατρό; Στόν γιατρό πηγαίνουμε γιάνά ποῦμε τήν ἀρρώστια μας. Ἔτσι καί στόν Πνευματικό μας καί στήν Ἐκκλησίαπηγαίνουμε, ὄχι γιά νά δείξουμε ὅτι εἴμαστε καλοί, ἀλλά γιά νά θεραπευτοῦμε. Ὅσοὅμως δέν ταπεινωνόμαστε, δέν θεραπευόμαστε.Λέει ὁ Ἅγιος: «Τό νά μάθει κανείς τήν κατά Χριστόν ταπείνωση, εἶναι μεγάλοἀγαθό». Προσέξτε! Τήν κατά Χριστόν ταπείνωση. Γιατί ὑπάρχει καί κατά κόσμονταπείνωση. Τό λέει καί ὁ κόσμος «νά εἶσαι ταπεινός», ἀλλά δέν ἐννοοῦν τήν κατάΧριστόν ταπείνωση, ἡ ὁποία εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς χάριτος, δώρο τοῦ Θεοῦ, τό ὁποῖοδίνει ὁ Θεός σέ ἐκείνους πού κόβουν τό θέλημά τους. Ὁ κόσμος πολλές φορές ἐννοεῖἐξωτερικά νά ἔχεις μία ταπεινοσύνη, νά μήν τσακώνεσαι συνέχεια, λίγο πολύ νά τάβρίσκεις μέ τούς ἄλλους. Δέν εἶναι αὐτό ὅμως ταπείνωση. Ταπείνωση εἶναι νά ζήσειςτήν ζωή τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ὁ ἄκρως ταπεινός. Αὐτό εἶναι σπουδαῖο πράγμα νάτό μάθει ὁ ἄνθρωπος, γιατί ἄν τό μάθει, τότε θά βρεῖ καί ἀνάπαυση.Ὁ Χριστός εἶπε: «μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πρᾷός εἰμι καί ταπεινός καί θά βρεῖτεἀνάπαυση στίς ψυχές σας» (Ματθ. 11,29). Γιατί δέν βρίσκουμε ἀνάπαυση; Γιατίεἴμαστε συνέχεια μέσα στήν ἔνταση, στά νεῦρα, στήν ταλαιπωρία, στή θλίψη, σέαὐτό τό μπέρδεμα; Γιατί δέν ἔχουμε μάθει ἀπό τόν Χριστό ὅτι εἶναι πράος καίταπεινός. Καί τί σημαίνει νά τό μάθω ἀπό τόν Χριστό; Σημαίνει νά ζήσουμε τήνταπείνωση καί τήν πραότητα τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος «λοιδορούμενος οὐκ85

ἀντελοιδόρει, πάσχων οὐκ ἠπείλει» (Α΄Πετ. 2,23). Δέν ἀνταπέδιδε κακό στό κακό,σιωποῦσε ὅταν Τόν ἀδικοῦσαν, ὅταν Τόν ἔβριζαν Αὐτός εὐλογοῦσε, ὅταν μέὁποιονδήποτε τρόπο Τόν ἀπαξίωναν, Αὐτός δέν ἔπαυε νά ἀγαπάει. Κανέναςἄνθρωπος ὅ,τι κι ἄν κάνει στόν Χριστό, δέν μπορεῖ νά κάνει τόν Χριστό νά μήν τόνἀγαπάει. Εἶναι φοβερό! Λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Ποιός μπορεῖ νά μᾶς χωρίσειἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ;» (Ρωμ. 8,35).Ἔτσι γίνεται καί ὁ ἄνθρωπος τοῦ Χριστοῦ, ὅταν δηλαδή ζήσει τήν ταπείνωση καί τήνπραότητα τοῦ Χριστοῦ. Ὅ,τι καί νά τοῦ κάνεις, δέν μπορεῖ νά σταματήσει νά σέἀγαπάει. Τόν ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ τόν καταλαβαίνεις ἀπό τό ὅτι ποτέ δέν μπορεῖ νάμισήσει κανέναν, ἀκόμα κι αὐτούς πού τόν μισοῦν τούς λυπᾶται καί προσεύχεται γι’αὐτούς. Δέν ξέρει τί θά πεῖ κακό καί μίσος. Τοῦ λές, γιά παράδειγμα, ὅτι κάποιος σέἐχθρεύεται καί σέ ζηλεύει καί λέει «τόν καημένο, πῶς τό ἔπαθε αὐτό;». Γιατί ἔχειμάθει αὐτήν τήν πραότητα τοῦ Χριστοῦ. Μέ αὐτήν, λέει ἐδῶ ὁ Ἅγιος, γίνεται εὔκοληκαί εὐχάριστη ἡ ζωή καί ὅλα γίνονται ἀγαπητά στήν καρδιά.Πολλές φορές λέμε ὅτι δέν μποροῦμε νά ἀνεχθοῦμε πρόσωπα καί καταστάσεις. Ὄτανἀποκτήσουμε τήν ταπείνωση τοῦ Χριστοῦ, θά μπορέσουμε τά πάντα. Θάἀγαπήσουμε αὐτόν πού δέν μᾶς ἀγαπάει, θά εἶναι ἡ ζωή μας εὐχάριστη καί εὔκολη.Ἐμεῖς κάνουμε τήν ζωή μας πολύ δύσκολη καί στενάχωρη, γιατί ἀκριβῶς ἔχουμεθέλημα, ἐγωισμό, ὑπερηφάνεια καί θέλουμε ὅλα νά γίνουν ὅπως θέλουμε ἐμεῖς. Αὐτήεἶναι ἡ ἀφορμή τῆς κάθε μας στενοχώριας. Σκεφτεῖτε γιατί στεναχωριόμαστε; Γιατίστό βάθος θέλουμε κάτι νά γίνει καί δέν γίνεται. Ἄν ὅμως δέν θέλουμε ἀπολύτωςτίποτα καί ποῦμε «Γεννηθήτω τό θέλημά Σου», τότε δέν θά ἔχουμε ἀφορμή νάστενοχωρεθοῦμε. Ἔλεγε ὁ μακαριστός π. Πορφύριος: «Αὐτός εἶναι ὁ ἀληθινάταπεινός ἄνθρωπος πού τά δέχεται ὅλα ὅπως τοῦ ἔρχονται». Τά δέχεται ὅλα μέ χαρά,ὑπομονή καί ἐγκαρτέρηση. Ὅλα ἔρχονται ἀπό τόν Θεό. Τίποτα δέν γίνεται χωρίς τόνΘεό. Ἄρα ὅλα προέρχονται ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός μόνο ἀγάπη ἔχει. Δένἔχει κανένα εἶδος κακίας, ζήλειας, φθόνου ἤ ἐκδίκησης. Δέν φοβᾶται νά μήν Τοῦπάρει κανείς τήν ἐξουσία, ὅπως φοβόμαστε ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι καί συμπεριφερόμαστετόσο ἄσχημα στούς ἀδελφούς μας. Ὁ Χριστός μας χαίρεται, ὅταν ἀνεβαίνουμε καίπροοδεύουμε πνευματικά. Δέν ζηλεύει καί δέν φθονεῖ κανέναν. Ἀναπαύεται ὅτανἐμεῖς δοξαζόμαστε ἐν Χριστῷ.«Μονάχα στούς ταπεινούς ἐμφανίζεται ἐν Ἁγίω Πνεύματι ὁ Κύριος. Ἄν δένταπεινωθοῦμε, δέν θά δοῦμε τόν Θεό». Βλέπετε; Ἡ ταπείνωση εἶναι τό φῶς, μέσαστό ὁποῖο μποροῦμε νά δοῦμε τόν Θεό, τό Φῶς. Ὁ Θεός εἶναι ὄντως Φῶς. Ὅπωςψάλλεται «ἐν τῷ φωτί σου ὀψόμεθα φῶς» (Ψαλμ. 35,10). Δέν μπορεῖς νά δεῖς μόνοςσου τόν Θεό, ἄν Ἐκεῖνος δέν σοῦ ἀποκαλυφθεῖ. Γι’ αὐτό λέει ὀ Ἀπόστολος Παῦλοςπολύ ὡραῖα: «Γνωσθέντες ὑπό τοῦ Θεοῦ» (Γαλ. 4,9). Δέν γνωρίζουμε ἐμεῖς τόν Θεό,ἀλλά ὁ Θεός μᾶς ἀποκαλύπτεται ὡς Φῶς μέσα ἀπό τό ὁποῖο Τόν βλέπουμε. Αὐτόγίνεται μόνο ὅταν ὁ ἄνθρωπος ταπεινωθεῖ.«Ὁ Κύριος μέ δίδαξε νά κρατῶ τόν νοῦ μου στόν Ἅδη καί νά μήν ἀπελπίζομαι. Μέαὐτόν τόν τρόπο ταπεινώνεται ἡ ψυχή μου. Ἀλλά αὐτό δέν εἶναι ἀκόμα ἠ ἀληθινήκατά Χριστόν ταπείνωση, πού δέν μπορεῖ κανείς νά τήν περιγράψει». Κι αὐτό ἀκόμα86

λοιπόν εἶναι ἕνα σκαλοπάτι, δέν εἶναι τό τέλειο. Τί θά πεῖ ὅμως νά κρατᾶμε τόν νοῦμας στόν Ἅδη; Σημαίνει νά βιώνεις αὐτήν τήν ἄκρα ἐγκατάλειψη πού βίωσε καί ὁΧριστός μας ὅταν εἶπε: ««Θεέ μου, Θεέ μου, ἵνα τί μέ ἐγκατέλειπες;» (Ματθ. 27,46).Νά μπαίνεις μέσα στήν κατάσταση τῆς κόλασης καί νά βιώνεις ὅτι εἶσαι ἄξιος μόνογιά τήν κόλαση. Ἕνας Ἅγιος τοῦ Γεροντικοῦ ἔλεγε: «Ὅπου βάλλεται ὁ σατανᾶς, ἐκεῖθά πάω κι ἐγώ». Ὁ σατανᾶς θά πάει στήν λίμνη τοῦ πυρός καί αὐτός ὁ ΜεγάλοςἌγιος εἶχε τόση ταπείνωση νά πεῖ ὅτι ἀξίζει τήν κόλαση, τόν Ἅδη.Λέει ὅμως ὁ Θεός: Νά βιώνεις αὐτήν τήν κατάσταση, ἀλλά χωρίς νά ἀπελπιστεῖς. Νάμήν τά παρατήσεις, νά μήν σταματήσεις νά προσεύχεσαι καί νά ἀγωνίζεσαι. Νά μήνἀπελπιζόμαστε, γιατί ξέρουμε ὅτι ὁ Θεός εἶναι παντοῦ, εἶναι καί στήν κόλαση. Θάἀναρωτηθεῖ κανείς: γιατί εἶναι κόλαση ἐκεῖ πέρα, ἀφοῦ βρίσκεται καί ὁ Θεός; Γιατίἀκριβῶς αὐτοί πού εἶναι στήν κόλαση, δέν θέλουν προσωπικά ὁ καθένας νάκοινωνήσει μέ τόν Θεό, πού εἶναι δίπλα τους. Δέν πηγαίνουν νά πάρουν νερό νάξεδιψάσουν ἀπό τόν Θεό πού εἶναι ἡ πηγή. Δέν πηγαίνουν νά πάρουν φῶς νά δοῦν,ἀπό τόν Θεό πού εἶναι ὁ ἴδιος φῶς. Δέν πηγαίνουν νά πάρουν ζωή ἀπό τήν ζωή πούεἶναι ὁ ἴδιος. Αὐτή εἶναι ἡ κόλαση. Αὐτό ἀρχίζει ἀπό αὐτήν τήν ζωή. Ὁ Χριστόςἦρθε, ὑπάρχει, τό ἴδιο καί ἡ Ἐκκλησία. Κι ὅμως πόσοι ἄνθρωποι εἶναι ἔξω ἀπό τήνἘκκλησία σήμερα; Πόσοι ἄνθρωποι ἔζησαν φέτος τά Χριστούγεννα καί τήνΠρωτοχρονιά μία κόλαση; Μάλιστα σύμφωνα μέ ἔρευνες πιό πολλοί ἄνθρωποιαὐτοκτονοῦν τήν Πρωτοχρονιά, γιατί βιώνουν αὐτήν τήν ὑπαρξιακή μοναξιά, αὐτότό ὐπαρξιακό κενό, ἐνῶ ἡ ἴδια ἡ Ζωή εἶναι δίπλα τους καί εἶναι ὁ Χριστός. Κι ὅμωςαὐτοί οἰ ἄνθρωποι κάθονται ἑκούσια ἔξω ἀπό τήν Ζωή. Αὐτό θά γίνεται στόν μέγιστοβαθμό στήν κόλαση.Οἱ Ἅγιοι λένε νά βιώσουμε αὐτήν τήν κατάσταση τῆς κόλασης, ἀλλά νά μήνἀπελπιστοῦμε, γιατί ἐκεῖ θά εἶναι καί ὁ Χριστός. Ὁ Ἅγιος Πορφύριος ἔλεγε: «Ἄν ὁΧριστός μᾶς πεῖ νά πᾶμε στήν κόλαση, θά πᾶμε, ἀλλά κι ἐκεῖ καλά θά εἶναι, ἀφοῦἘκεῖνος θά μᾶς πεῖ νά πᾶμε». Θά εἴμαστε δηλαδή ἐκεῖ σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦΘεοῦ κι αὐτό ἔχει σημασία νά κάνουμε τό θέλημά Του. Γιατί δύσκολο εἶναι γιά τόνΧριστό νά μᾶς βγάλει καί ἀπό τήν κόλαση!Ο Κύριος μᾶς δίδαξε αὐτό τό πράγμα, νά κρατᾶμε τόν νοῦ μας στόν Ἅδη καί νά μήνἀπελπιζόμαστε. Μέ αὐτόν τόν τρόπο ταπεινώνεται ἡ ψυχή. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος βιώσειαὐτήν τήν κόλαση, αὐτά τά βάσανα πού βιώνουν οἱ κολασμένοι καί θά βιώσει καί ὁδιάβολος, αὐτήν τήν πλήρη μοναξιά, ἀκόμα καί ἀπό τόν Θεό θά λέγαμε, ὅτανφτάσουμε στό χεῖλος τῆς ἀβύσσου ἀλλά χωρίς νά πέσουμε, τότε θά καθαριστοῦμε.Λίγο ὡς πολύ ἡ χριστιανική ζωή αὐτό εἶναι, τό νά κάνουμε ἕνα ἅλμα, μία βουτιά στόκενό. Γιατί σκεφτόμαστε: Πῶς θά ἀκολουθήσουμε ὅλα αὐτά πού λέει ὁ Χριστός; Τήνστιγμή ὅμως πού θά κάνουμε αὐτό τό ἅλμα τῆς πίστεως, θά δοῦμε ὅτι δέν θά ὑπάρχειαὐτό τό κενό, ἀλλά ὅτι βρισκόμαστε σέ ἕνα στερεό ἔδαφος. Μᾶς ἔχει πάρει ὁΧριστός στήν ἀγκαλιά Του. Τήν ἀγωνία ὅμως ὅλοι τήν βιώνουμε. Μακάριοι ὡστόσοεἶναι αὐτοί πού τολμοῦν νά κάνουν τό ἅλμα καί λένε ὅτι θά ἀκολουθήσουν τόνΧριστό χωρίς νά νοιάζονται γιά τίς συνέπειες. Τόν ἀκολουθοῦν ὅ,τι κι ἄν αὐτό τούςκοστίσει. Αὐτό τό βίωσαν ὅλοι οἱ Ἅγιοι. Εἶναι ἕνα ἅλμα πού πολλοί διστάζουν νά τό87

κάνουν γιατί εἶναι κενό καί νομίζουν ὅτι θά πέσουν. Ὅμως δέν πέφτουν, βρίσκονταιστήν ἀγκαλιά τοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι μᾶς θέλει ὁ Χριστός.Ποιός τηρεῖ τίς ἐντολές σήμερα; Ποιός ἐνδιαφέρεται γιά τόν πλησίον του; Ποιόςπροσπαθεῖ γιά τήν σωτηρία τῆς ψυχῆς του; Ὅλοι βρίσκονται σέ μία κατάστασηἀκηδίας, βαρεμάρας, λές καί δέν ὑπάρχει Θεός, κόλαση καί παράδεισος, λές καί ὅλοιζοῦμε μόνο γιά νά τρῶμε καί γιά νά καταναλώνουμε. Ὅταν ζεῖ ἔτσι ὁ ἄνθρωπος, δέντολμάει νά πηδήξει στό κενό γιατί μιμεῖται τήν ζωή τῶν ἄλλων. Πρέπει λοιπόν νάκρατήσουμε τόν νοῦ μας στόν Ἅδη, νά βιώσουμε αὐτήν τήν ἀγωνία -ἴσως καί γιά ἕναδευτερόλεπτο- καί μετά νά εὐχηθοῦμε νά γίνει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἕστω κι ἄν αὐτόεἶναι νά βρεθοῦμε στόν Ἅδη. Τότε μόνο θά πηδήξουμε, ἀλλά θά βρεθοῦμε στήνμακαριότητα καί στήν ἀγκαλιά τοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι ταπεινώνεται ἡ ψυχή. Ἔτσιἀδειάζει ὁ ἄνθρωπος ἀπό κάθε δικό του θέλημα. Ἀκόμα κι αὐτό ὅμως λέει ὁ Ἅγιοςδέν εἶναι ἡ τέλεια ταπείνωση, ἡ ὁποία εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ. Τήν τέλεια ταπείνωσηδέν μπορεῖ κανένας νά τήν περιγράψει, γιατί εἶναι ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ καί, ὅπως δένμποροῦμε νά περιγράψουμε τόν Θεό, ἀντίστοιχα δέν μποροῦμε νά περιγράψουμε καίνά καταλάβουμε τίς ἐνέργειες καί τίς ἀρετές τοῦ Θεοῦ. Ἡ ταπείνωση εἶναι ἕνα δῶροτοῦ Θεοῦ πού τό ζεῖς καί δίνεται στούς τέλειους. Λέει ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ: «ἡ ἀληθινήταπείνωση εἶναι ἕνα δῶρο πού δίνεται μετά τό τέλος τῆς πολιτείας», μετά τό τέλοςδηλαδή τοῦ πνευματικοῦ, τοῦ ἀσκητικοῦ ἀγῶνα. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ὡριμάσειπνευματικά, τότε γίνεται ἀληθινά ταπεινός καί εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ.Μέχρι νά γίνει ὅμως αὐτό ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά ταπεινοφρονεῖ, νά προσπαθεῖ νάἔχει ταπεινό φρόνημα καί νά κρατάει τόν νοῦ του στόν Ἅδη χωρίς νά ἀπελπίζεται.Νά θεωροῦμε ὅτι ὅσες ταλαιπωρίες κι ἄν βιώνουμε ἀπό τούς δαίμονες καί ἀπό τούςἀνθρώπους μᾶς ἀξίζουν, γιατί εἴμαστε γιά τήν κόλαση. Τότε ἐλαφραίνει πολύ ἡ ζωήμας. Ἄν δέν σκεφτόμαστε ἔτσι, στεναχωριόμαστε καί ἀπελπιζόμαστε, γιατί νιώθουμεὅτι, ὅ,τι παθαίνουμε εἶναι ἄδικο. Ἄν ὅμως δεχθοῦμε πώς εἴμαστε ἀνάξιοι τῆςΒασιλείας τοῦ Θεοῦ καί συνειδητοποιήσουμε πώς ὅ,τι κακό κι ἄν πάθουμε, ὅσαβάσανα κι ἄν μᾶς ἔρθουν τά ἀξίζουμε, τότε ἀναπαυόμαστε καί ἐκμηδενίζονται ὅλεςοἱ θλίψεις. Ὅταν λοιπόν ζήσουμε τήν ταπείνωση τοῦ Χριστοῦ τότε ἔρχεται αὐτή ἡἀνάπαυση στήν καρδιά μας. Αὐτήν τήν κατάσταση ζοῦσαν οἱ Ἅγιοι.«Ὅταν προχωρεῖ ἡ ψυχή πρός τόν Θεό, τότε διακατέχεται ἀπό φόβο. Μόλις ὅμωςἀντικρύσει τόν Κύριο, χαίρεται ἀνείπωτα ἀπό τήν ὡραιότητα τῆς δόξας Του, ἀπό τήνἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί τήν γλυκύτητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί λησμονεῖ ἐντελῶς τήνγῆ. Τέτοιος εἶναι ὁ Παράδεισος τοῦ Κυρίου. Ὅλοι θά βρίσκονται μέσα στήν ἀγάπηκαί ἀπό τήν κατά Χριστόν ταπείνωση, ὅλοι θά χαίρονται νά βλέπουν τούς ἄλλουςἀνωτέρους τους». Φοβερό δέν εἶναι αὐτό; Νά χαίρεσαι νά βλέπεις ὅτι ὁ ἄλλος εἶναιἀνώτερός σου! Ἐμεῖς χαιρόμαστε ὅταν βλέπουμε τόν ἑαυτό μας νά εἶναι ἀνώτεροςτῶν ἄλλων, γιατί εἴμαστε ἐγωιστές καί ὑπερήφανοι. Ὁ ταπεινός ἄνθρωπος χαίρεταινά βλέπει τούς ἄλλους νά τόν ξεπερνᾶνε. Χαίρεται, γιά παράδειγμα, ὁ πατέρας ὅτανβλέπει ὅτι τό παιδί του γίνεται πιό πνευματικό ἀπό αὐτόν. Δέν τοῦ πηγαίνει κόντρα,ὅπως γίνεται συνήθως, ὅταν πηγαίνει τό παιδί νά ἐξομολογηθεῖ καί νά κοινωνήσει.Καί ἀρχίζουν τά παιδιά νά ἔχουν πόλεμο ἀπό τούς γονεῖς, γιατί αὐτοί φοβοῦνται88

μήπως «μπλέξουν» τά παιδιά τους μέ τήν Ἐκκλησία, τούς παπάδες, τούς καλόγερουςκαί μονάσουν. Ἐνῶ ὡς τότε πολλές φορές προσεύχονταν στόν Θεό γιά νά τάπροφυλάξει π.χ. ἀπό τά ναρκωτικά, μετά δέν ἀφήνουν τά παιδιά, ἄν θέλουν νάἀκολουθήσουν τόν δρόμο τόν μοναχικό, δίπλα στόν Θεό. Τό θεωροῦν ἀκρότητα. Δένξέρουν τί θέλουν.Ὁ Παράδεισος θά εἶναι ἀκριβῶς αὐτό πού λέει ἐδῶ ὁ Ἅγιος. Θά εἶναι ἕναςΠαράδεισος ταπεινῶν, ὅπου ὁ καθένας θά θέλει νά ὑπηρετεῖ τούς ἄλλους, ὅπωςἔκανε ὁ Χριστός μας, πού ἔπλυνε τά πόδια τῶν μαθητῶν Του. Τό ἴδιο καί οἱ ἅγιοι, ὁκαθένας προσπαθεῖ νά δώσει τήν θέση του στόν ἄλλον.«Ἡ ταπείνωση τοῦ Χριστοῦ κατοικεῖ στούς μικρότερους καί αὐτοί χαίρονται πούεἶναι μικροί». Ὅλα αὐτά τά συναισθήματα πού ἔχουμε στήν ἐποχή μας, ἡ κατάθλιψη,ἡ κατωτερότητα, τά κόμπλεξ εἶναι ἀποτελέσματα τοῦ μεγάλου ἐγωισμοῦ μας καί τῆςκακῆς ἀγωγῆς πού δίνουμε στά παιδιά μας. Ἐμεῖς οἱ μεγάλοι κάνουμε τά παιδιά μαςἐγωιστές, τά ἀρρωσταίνουμε. Μετά τό παιδί βιώνει αὐτή τήν ἐγκατάλειψη, γιατί ἔχειμάθει ἀπό μικρό νά εἶναι τό κέντρο τοῦ κόσμου. Ὅταν καταλάβει κάποια στιγμή ποιόεἶναι, τί εἶναι ὁ κόσμος, πῶς ὁ κόσμος τό ἀντιμετωπίζει, ὅτι δέν εἶναι τό κέντρο τοῦκόσμου καί ὅτι πρέπει νά εἶναι ταπεινό, τότε νιώθει ὅτι δέν τό ἀγαπάει κανένας καίβιώνει αὐτήν τήν συναισθηματική φόρτιση, πού ὁδηγεῖ ἀκόμη καί στήν αὐτοκτονία.«Αὐτό μοῦ ἔδωσε ὁ Θεός νά καταλάβω». Βλέπετε ὁ Ἅγιος μιλάει ἐξ ἐμπειρίας.«Ἔμαθα λοιπόν ἀπό τόν Χριστό, ὅτι ἡ ταπείνωση τοῦ Χριστοῦ κατοικεῖ στούςμικρότερους». Δέν ἐννοεῖ τούς μικρούς βάσει ἡλικίας, ἀλλά σέ ὅσους ἔχουν πολύταπεινό φρόνημα. Σήμερα δυστυχῶς ἀκόμα καί τά παιδιά ἔχουν γίνει πολύ ἐγωιστέςἐξαιτίας τῆς κακῆς ἀγωγῆς. Τό ταπεινό ὅμως παιδάκι, πού ἔχει ταπεινό φρόνημα, τόὑπάκουο, γίνεται Χριστιανός. Γι’ αὐτό εἶπε ὀ Χριστός ὅτι ἄν δέν γίνουμε σάν τάπαιδιά, ἀποκτώντας δηλαδή τό ταπεινό φρόνημα, δέν μποροῦμε νά μποῦμε στήνΒασιλεία Του. Νά γίνουμε παιδιά στό φρόνημα. Νά δεχόμαστε τίς παρατηρήσεις καίτίς ἐπιπλήξεις μέ χαρά καί ἐπίγνωση τοῦ τί κάνουμε.Συνεχίζει ὁ Ἅγιος Σιλουανός: « Ὤ! Προσευχηθεῖτε γιά μένα ὅλοι οἱ Ἅγιοι, γιά νάμάθει ἡ ψυχή μου τήν ταπείνωση τοῦ Χριστοῦ». Δεῖτε πόσο ταπεινοί εἶναι οἱ Ἅγιοι!Νιώθουν ὅτι τό ἔχουν καί δέν τό ἔχουν. Ἔτσι εἶναι ὁ Θεός. Ἐκεῖ πού νομίζει κάποιοςὅτι Τόν ἔχει, Τόν χάνει. Εἶναι ἕνα παιχνίδι τῆς Χάρης αὐτό. Ὁ Θεός εἶναι ἀκόρεστοςκαί ἄπειρος. Ἐκεῖ πού Τόν γεύεσαι λίγο, ἐκεῖ Τόν χάνεις. «Διψάει ἡ ψυχή μου, ἀλλάδέν κατορθώνω νά τήν ἀποκτήσω. Τήν ζητάω μέ δάκρυα, σάν τό παιδί πού ζητᾶ τήνμητέρα του, ὅταν τήν χάσει». Ἔτσι εἶναι ὁ Θεός, μᾶς κρύβεται, ὅπως καμιά φορά καίἡ μαμά κρύβεται ἀπό τό παιδάκι της γιά νά δεῖ πόσο τήν ἀγαπάει καί νά ἀρχίσει νάτήν φωνάζει δυνατά! Κάπως ἔτσι παιδαγωγεῖ καί ἐμᾶς ἡ Χάρις. Ἐκεῖ πού κάποιοςνιώθει ὅτι ὁ Χριστός τόν ἔχει ἐγκαταλείψει, συνειδητοποιεῖ ὅτι ὁ Χριστός ἦταν πάνταἐκεῖ, δίπλα του παρακολουθώντας τόν ἀγῶνα του.«Ποῦ εἶσαι Κύριέ μου; Κρύφτηκες ἀπό τήν ψυχή μου καί Σέ ζητῶ μέ δάκρυα. Κύριεδῶσε μου τήν δύναμη νά ταπεινωθῶ μπροστά στό μεγαλεῖο Σου. Κύριε σέ Σέναπρέπει ἡ δόξα στούς οὐρανούς καί στήν γῆ. Δῶσε καί σέ μένα τό μικρό πλάσμα σου,89

τό ταπεινό σου πνεῦμα». Ὁ πρῶτος καί ὁ κατεξοχήν ταπεινός εἶναι ὁ Θεός. Ὁπότεἀπό τόν Θεό θά μάθουμε τήν ταπείνωση.Ὑπάρχει ἕνα πολύ χαριτωμένο περιστατικό μέ ἕναν Ἅγιο πού εἶδε τόν Χριστό σάνμικρό παιδάκι στήν ἀγκαλιά τῆς Παναγίας. Ὁ Ἅγιος μέσα στήν ἁπλότητά του,ζήτησε μία χάρη ἀπό τόν μικρό Χριστό. Τοῦ ζήτησε νά τοῦ ψάλλει τόν Ἀρχαγγελικόἀσπασμό, αὐτό δηλαδή πού εἶπε ὁ Ἀρχάγγελος στήν Παναγία: «Θεοτόκε Παρθένε,χαίρε κεχαριτωμένη Μαρία, ὁ Κύριος μετά Σοῦ, εὐλογημένη, Σύ ἐν γυναιξί καίεὐλογημένος ὁ καρπός τῆς κοιλίας Σου, ὅτι Σωτήρα ἔτεκες τῶν ψυχῶν ἡμῶν». Τότε ὁΧριστός, πού εἶναι τόσο ἁπλός, ἄρχισε νά λέει αὐτά τά λόγια τοῦ ὕμνου στήν μητέραΤου, φθάνοντας ὅμως μέχρι τό «εὐλογημένη Σύ ἐν γυναιξί». Ἐκεῖ σταμάτησε, γιατίτά παρακάτω λόγια ἀναφέρονται στόν Ἴδιο καί θά ἔπρεπε νά δοξάσει τόν ἑαυτό Του.Δόξασε δηλαδή τήν μητέρα Του, ἀλλά ὄχι τόν ἑαυτό Του. Βλέπουμε πόσο ταπεινόπνεῦμα ἔχει ὁ Κύριος!Αὐτό τό ταπεινό πνεῦμα λοιπόν τοῦ Χριστοῦ ζητάει καί ὁ ἅγιος γιά τόν ἑαυτό του.«Σέ ἱκετεύω ἀγαθέ Κύριε, ρίξε μου μία ματιά ἀπό τό ὕψος τῆς δόξας Σου καί δῶσεμου τήν δύναμη νά Σέ δοξολογῶ μέρα καί νύχτα, γιατί Σέ ἀγάπησε ἡ ψυχή μου μέ τόἍγιο Πνεῦμα». Αὐτό σημαίνει ὅτι δέν μποροῦμε νά ἀγαπήσουμε τόν Χριστό μέ τίςδικές μας δυνάμεις, ἀλλά μόνο μέ τό Πνεῦμα καί τήν Χάρη τοῦ Χριστοῦ. Μά θάπεῖτε ἐμεῖς δέν κάνουμε τίποτα! Ὅλα ὁ Θεός τά κάνει; Ἐμεῖς μποροῦμε μόνο νά μήνἐμποδίζουμε τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, τό Ἅγιο Πνεῦμα δηλαδή, νά ἐργαστεῖ μέσα μας.Κάποτε πού εἶχαν στριμώξει τόν π. Παΐσιο καί τόν ρωτοῦσαν ἐπίμονα νά τούς πεῖπώς εἶναι τόσο καλός, ὑπομονετικός κ.λ.π. πῶς τά κατάφερε καί ποιό εἶναι τόμυστικό του, ἐκεῖνος εἶπε: «δέν ἔκανα τίποτα, ἄφησα τόν Θεό νά ἐργαστεῖ μέσαμου». Πῶς ἀφήνουμε τόν Θεό; Ὅταν ταπεινωθοῦμε, γκρεμίζουμε αὐτό τό τεῖχος τοῦἐγωισμοῦ πού ἔχουμε γύρω μας ὅλοι οἱ ἄνθρωποι καί τότε βλέπουμε ὅτι ἐργάζεται ὁΘεός μέσα μας, χωρίς νά κάνουμε τίποτα. Τότε γίνονται ὅλα. Πῶς τό γκρεμίζουμεὅμως αὐτό τό τεῖχος; Μέ τήν ὑπακοή στήν Ἐκκλησία. Νά μποῦμε μέσα στήνἘκκλησία, στήν ἀτμόσφαιρα καί τήν Χάρη τοῦ Χριστοῦ, ἔστω κι ἄν δένκαταλαβαίνουμε τίποτα. Θά δοῦμε πόσο θά ἀλλάξουμε μέσα σέ ἕνα-δύο χρόνια.Ἐκεῖ πού περπατᾶτε μέσα στήν πόλη γιά νά κάνετε τίς δουλειές σας, μπεῖτε μέσα σέμία Ἐκκλησία, ἀνάψτε ἕνα κεράκι καί κάντε τόν σταυρό σας. Μόνο πού θά μπεῖτεμέσα στήν Ἐκκλησία, θά αἰσθανθεῖτε τήν χάρη τοῦ Θεοῦ.Δέν μποροῦμε νά ἀλλάξουμε μόνοι μας. Βάλτε σκοπό νά ἀλλάξετε, θά δεῖτε ὅτι δένθά καταφέρετε τίποτα. Μόνο τό Ἅγιο Πνεῦμα μπορεῖ νά μᾶς ἀλλάξει. Γιά νάπάρουμε ὅμως τό Ἅγιο Πνεῦμα πρέπει νά πᾶμε στήν Ἐκκλησία, νά ταπεινωθοῦμε. Ἡταπείνωση εἶναι νά κάνουμε ὑπακοή. Ὅλοι λένε ὅτι πιστεύουν, ἀλλά μέ τόν δικότους τρόπο. Ἄλλοι λένε ὅτι τούς ἀρέσει νά πηγαίνουν στά ξωκλήσια γιά να εἶναιμόνοι τους. Ὁ Χριστός ὅμως δέν εἶπε αὐτό. Εἶπε ὅτι πρέπει νά ζοῦμε τό μυστήριο τῆςκοινότητας, τῆς ἐνορίας, νά γίνουμε ἕνα μέ ὅλους, νά ζοῦμε μέσα στό Σῶμα Του,στήν Ἐκκλησία. Κανένας δέν σώζεται μόνος του. Νά πᾶμε στήν Θεία Λειτουργία νάλειτουργηθοῦμε, νά κάνουμε ὑπακοή στούς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας. Τότε σώζεται ὁἄνθρωπος, τότε γκρεμίζει τό τεῖχος τοῦ ἐγωισμοῦ, ὅταν ἀρνηθεῖ τό θέλημά του.90

Ἐμεῖς φτιάχνουμε μία δική μας θρησκεία ὁ καθένας μόνος του. Ἔλεγε ὁ γέροντάςμας χαριτωμένα: «Θεόν ἕκαστος κατά διάνοιαν ἔχει», ὁ καθένας φτιάχνει τόν Θεόὅπως νομίζει. Ἀλλά δέν προσεγγίζεται ἔτσι ὁ Θεός. Τόν Θεό Τόν προσεγγίζουμεμόνο ἄν τηρήσουμε τίς προδιαγραφές πού ἔβαλε Αὐτός, ὄχι ἐμεῖς. Ὁ Θεόςπροσεγγίζεται ἐν πνεύματι ἁγίῳ. Γι’ αὐτό λέει ἐδῶ ὁ ἅγιος: «Σέ ἀγάπησε ἡ ψυχή μουμέ τό Ἅγιο Πνεῦμα καί νοσταλγεῖ ἡ καρδιά μου Ἐσένα, γιατί νιώθω ὄτι ἔχεις φύγει.Καί σέ ζητῶ μέ δάκρυα». Ὁ Ἅγιος εἶχε ἀξιωθεῖ νά δεῖ τόν Θεό, νά ἔχει θεοπτία, ἀλλάτό ἔχασε. Ὁ Θεός τό παραχωρεῖ αὐτό γιά νά στερεωθεῖ πιό πολύ ἡ ἀγάπη μας πρόςΑὐτόν.«Κύριε δῶσε μας Πνεῦμα Ἅγιο». Πῶς τό παίρνουμε τό Ἅγιο Πνεῦμα; Πάλι μέσαστήν Ἐκκλησία καί κατεξοχήν μέ τά ἅγια μυστήρια. Ἄν δέν πᾶς λ.χ. νάἐξομολογηθεῖς, δέν μπορεῖς νά πάρεις Ἅγιο Πνεῦμα, γιατί τό Ἅγιο Πνεῦμα δένμπορεῖ νά πάει σέ μιά καρδιά ἀμετανόητη καί μέσα στά πάθη.«Μέ αὐτό θά σέ δοξάζουμε μέρα καί νύχτα». Γιατί ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἐνεργεῖται ἀπότό Ἅγιο Πνεῦμα, τότε δοξάζει τόν Θεό, τότε προσεύχεται ἀδιάλειπτα. Δέν μποροῦμενά προσευχηθοῦμε, ἀκόμα καί ἄν τό ἀποφασίσουμε δέν μποροῦμε νάσυγκεντρωθοῦμε, γιατί ἀκριβῶς λείπει τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ὅταν οἱ ἄνθρωποι ὅλη τήνἡμέρα ἀσχολοῦνται μέ τούς λογαριασμούς, τά χρήματα καί τά θελήματά τους, τάὁποῖα μάλιστα προσπαθοῦν νά τά ἐπιβάλλουν καί στούς ἄλλους, τότε χάνουν τό ἍγιοΠνεῦμα. «Δῶσε μας τό Ἅγιο Πνεῦμα Κύριε, γιατί ἡ σάρκα μας εἶναι ἀσθενική, ἐνῶτό Πνεῦμα Σου πρόθυμο». Ὅσο κανείς ὑποτάσσεται στήν σάρκα, στό σαρκικόδηλαδή πνεῦμα, τόσο ἐναντιώνεται στό Ἅγιο Πνεῦμα, πού εἶναι πρόθυμο νά μᾶςβοηθήσει, ἀλλά ἐμεῖς δέν Τοῦ ἐπιτρέπουμε νά ἐργαστεῖ μέσα μας, ὅπως ἔκανε ὁ π.Παΐσιος.«Καί τό Ἅγιο Πνεῦμα δίνει στήν ψυχή τήν δύναμη νά Σέ δουλεύει ἀβίαστα καίστερεώνει τόν νοῦ στήν ἀγάπη Σου καί τοῦ δίνει τήν τέλεια ἀνάπαυση κοντά Σου.Ἔτσι ὁ νοῦς δέν θέλει νά στοχάζεται πιά τίποτα ἄλλο ἀπό τήν ἀγάπη Σου.Εὐσπλαχνικέ Κύριε, τό ἀσθενικό πνεῦμα μου δέν μπορεῖ νά ἔρθει πρός Ἐσένα καί γι’αὐτό Σέ καλῶ, ὅπως ὁ βασιλιάς Αὔγαρος. Ἔλα καί γιάτρεψέ με ἀπό τίς πληγές τῶνἁμαρτωλῶν λογισμῶν μου καί θά Σέ αἰνῶ μέρα καί νύχτα καί θά Σέ κηρύττω Κύριεστούς ἀνθρώπους, γιά νά Σέ γνωρίσουν ὅλοι οἱ λαοί». Βλέπετε, δέν μποροῦμε νάγιατρευτοῦμε μόνοι μας. Κάποιοι δέχονται τούς ὅρους «αὐτοθεραπεία,αὐτοπραγμάτωση, αὐτοσωτηρία». Αὐτοί πού τά λένε εἶναι ἐγωιστές ἄνθρωποι καίὅλα αὐτά προέρχονται ἀπό τίς ἀνατολικές θρησκεῖες πού εἶναι κατεξοχήν ἐπινόηματοῦ διαβόλου καί καταξιώνουν τόν ἐγωισμό τοῦ ἀνθρώπου. Τίποτα ἀπό αὐτά δένὑπάρχει ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ τίποτα νά καταφέρει μόνος του. Ὑπάρχει μόνοΠνευματοσωτηρία, ζωή ἐν Ἁγίω Πνεύματι, σωτηρία δηλαδή μόνο ὅταν ἔχουμεἐνεργό τό Ἅγιο Πνεῦμα μέσα μας.«Ἔλα ἐσύ Ἅγιο Πνεῦμα καί γιάτρεψέ με», λέει ὁ Ἅγιος. Ἔτσι γιατρεύονταικατεξοχήν οἱ πληγές μας. Ἔχουμε ἕνα πάθος, μία ἀδυναμία καί μπορεῖ νά παλεύουμεχρόνια καί νά ἀποροῦμε γιατί δέν φεύγει ἐνῶ τό ἐξομολογούμαστε. Κάτι σίγουρακάνουμε λάθος. Μήπως ἔχουμε ἐγωισμό; Γιατί δέν ἔρχεται ἡ Χάρις νά μᾶς91

θεραπεύσει; Ἐκεῖ εἶναι τό λάθος. Τό ἐξομολογούμαστε μέν, ἀλλά αὐτό τό κάνουμεὑπερήφανα, ἔχουμε πεποίθηση στόν ἑαυτό μας. Πρέπει νά ἀφήσουμε τόν ἑαυτό μας,νά ἀφεθοῦμε τελείως στόν Θεό. Νά ἀφήσουμε τίς ἀνύπαρκτες δυνάμεις μας καί νάπαρακαλέσουμε τό Ἅγιο Πνεῦμα νά ἔρθει νά μᾶς θεραπεύσει.«Ἔλα καί γιάτρεψέ με ἀπό τίς πληγές τῶν ἁμαρτωλῶν λογισμῶν μου καί θά Σέδοξάζω μέρα καί νύχτα καί θά τό πῶ καί στούς ἄλλους, στούς λαούς, νά Σέγνωρίσουν κι αὐτοί, γιατί ἐσύ Κύριε ὅπως πάντα κάνεις θαύματα, συγχωρεῖςἁμαρτίες, ἁγιάζεις καί ζωοποιεῖς». Στά τρία αὐτά χρόνια τῆς δημόσιας δράσης Τουπόσα θαύματα καί νεκραναστάσεις, ἔκανε ὁ Κύριος! Κι ὅμως! Πόσοι ἄνθρωποιἄλλαξαν; Πόσοι ἔμειναν στό τέλος κοντά Του; Ἐλαχιστότατοι. Αὐτό εἶναι τό τραγικόμέ μᾶς τούς ἀνθρώπους. Ἐνῶ γευόμαστε, ἐνῶ βλέπουμε, ἐνῶ ζοῦμε, μετάξεχνιόμαστε. Μᾶς πιάνει αὐτή ἡ ραθυμία, ἡ λήθη, ἡ ἄγνοια, ἡ παραλυσία τῆς ψυχῆςκαί ἐνῶ εἴχαμε τόν Χριστό καί ἤμασταν ἐνθουσιασμένοι, Τόν ξαναχάνουμε. Γι’ αὐτόχρειάζεται μία συνεχής ἐγρήγορση καί ἄσκηση. Τί εἶναι ἐκεῖνο πού μᾶς τραβάει πρόςτά κάτω; Εἶναι ἡ σάρκα, τό σαρκικό φρόνημα πού μᾶς κρατάει κολλημένους στήν γῆ.Γι’ αὐτό εἶπε ὁ Χριστός μας, ὅτι γιά νά ξεφύγουμε τούς δαίμονες, χρειάζεταιπροσευχή καί νηστεία. Χρειάζεται δηλαδή αὐτή ἡ ἄσκηση ὅπως λέμε γιά νάἐλαφραίνει ἡ σάρκα, νά μειωθεῖ ἡ ἐπίδρασή της στήν ψυχή μας καί νά μπορεῖ ὁἄνθρωπος νά ἔχει αὐτές τίς ἀπελευθερωτικές δυνάμεις, νά ἀντιστρατεύεται στά πάθηκαί στούς δαίμονες. Ἄν δέν τά κάνουμε αὐτά, θά διαπιστώσουμε ὅτι δέν μποροῦμενά κόψουμε κανένα πάθος, γιατί ἡ σάρκα θά μᾶς τραβάει ὅλο καί πιό κάτω καί θάβουλιάζουμε μέσα στήν ραθυμία, τήν λησμονιά καί τήν ἄγνοια.«Ὑπάρχει τεράστια διαφορά ἀνάμεσα στόν πιό ἁπλό ἄνθρωπο πού γνώρισε μέ τόἍγιο Πνεῦμα τόν Κύριο καί στόν ἄνθρωπο πού παρόλη τήν μεγαλοσύνη του, δένγνώρισε τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Πράγματι μπορεῖ κάποιος νά εἶναικαταξιωμένος στόν κόσμο, μέ γνώσεις, πτυχία, ἐπιτυχημένη πορεία στήν δουλειά,μεγάλες ἐπιχειρήσεις, πολλά χρήματα, ἐξουσία κι ὅμως νά μήν ἔχει γνωρίσει τό ἍγιοΠνεῦμα. Ὁ ἄνθρωπος πού γνωρίζει τόν Θεό, πού ἔχει θεοπτία, πού ἔχει αἰσθανθεῖ τόνΘεό μέσα του, εἶναι ὁ ἴδιος ἕνας μικρός Θεός, ἕνας θεός κατά χάριν. Εἶναιἐμπλουτισμένος μέ τήν θεότητα καί αὐτό τόν κάνει νά διαφέρει πάρα πολύ ἀπό τόνἄλλον ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος εἶναι ἔνας νεκρωμένος ἄνθρωπος. Γιατί ὅσο κανείς ζεῖχωρίς τό Ἅγιο Πνεῦμα, δέν ἀξίζει νά ζεῖ, κρίμα πού ἦρθε καί στήν ζωή θά λέγαμε.Ἄς προσπαθήσουμε λοιπόν νά μποῦμε ταπεινά μέσα στήν ὑπακοή τῆς Ἐκκλησίας,βρίσκοντας ἕναν Πνευματικό ὁδηγό. Μόνο ἔτσι μποροῦμε νά βροῦμε αὐτήν τήνκρυμμένη χάρη πού μᾶς ἔχει δώσει ὁ Θεός ἀπό τήν ὥρα πού βαπτιστήκαμε. Ἡ πιόμεγάλη δωρεά πού μᾶς ἔκανε ὁ Θεός εἶναι ὅτι μᾶς ἔδωσε τό Ἅγιο Πνεῦμα. Τό ἔδωσεσέ ὅλους ἀνεξαιρέτως τούς ἀνθρώπους. Δυστυχῶς αὐτό τό Ἅγιο Πνεῦμα τό ἔχουμεθάψει, τό ἔχουμε μπαζώσει, ὄπως ἔλεγε καί ὁ μακαριστός π. Παΐσιος, μέσα σέ ἕναπλῆθος ἀπό ἁμαρτίες καί πάθη. Χρειάζεται λοιπόν νά γίνει αὐτό τό ξεμπάζωμα μέσαἀπό τήν διαδικασία τῆς μετάνοιας. Τότε θά φανερωθεῖ τό Ἅγιο Πνεῦμα καί τότε μόνοθά ἔρθει ἡ ἀνάπαυση καί ἡ εἰρήνη πού ὅλοι ζητᾶμε. Λέει κάποιος «θέλω νά ἠρεμήσειτό μυαλό μου». Πῶς νά ἠρεμήσει τό μυαλό, ἄν δέν ἠρεμήσει ἡ ψυχή καί ἡ καρδιά;92

Πρέπει νά μάθουμε πώς τό κέντρο τοῦ ἀνθρώπου δέν εἶναι ὁ ἐγκέφαλος, ἀλλά ἡκαρδιά. Ἐκεῖνο πού πάσχει κυρίως εἶναι ὁ νοῦς, ἡ ψυχή, ἡ ὁποία ἔχει τήν οὐσία τηςστήν καρδιά. Ἐκεῖνο εἶναι πού πρέπει νά καθαρίσουμε καί αὐτό γίνεται μόνο μέ τήνμετάνοια καί τήν ἐξομολόγηση. Αὐτή εἶναι ἡ ἀληθινή ψυχανάλυση καίψυχοθεραπεία καί ὄχι ὅταν τρέχουμε σέ ψυχιάτρους καί παίρνουμε χάπια.«Ὑπάρχει μεγάλη διαφορά στό νά πιστεύεις ἁπλῶς πώς ὁ Θεός ὑπάρχει -αὐτό τόπιστεύει καί ὁ διάβολος- καί νά Τόν ἀναγνωρίζεις ἀπό τήν φύση καί τήν γραφή καίστό νά γνωρίσεις τόν Κύριο διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Τό ἕνα εἶναι μία ἐγκεφαλικήγνώση, τό ἄλλο εἶναι ἐμπειρία, εἶναι ζωή. Ὅπως τώρα, ἄς ποῦμε, μέ βλέπετε καί σᾶςβλέπω καί δέν ὑπάρχει λόγος νά σᾶς ἀποδείξω ὅτι ὑπάρχω, οὔτε κι ἐσεῖς ὑπάρχειλόγος νά μοῦ ἀποδείξετε ὅτι ὑπάρχετε, γιατί σᾶς βλέπω. Ἔτσι εἶναι καί ὁ ἄνθρωποςπού γνώρισε τόν Θεό. Δέν ψάχνει μετά λογικές ἀποδείξεις γιά νά πεῖ ὅτι ὑπάρχειΘεός. Ἐνῶ, ὅποιος δέν Τόν ἔχει γνωρίσει, ψάχνει μέ τήν λογική νά στερεωθεῖ καί νάπροσεγγίσει τόν Θεό. Αὐτό εἶναι τό πνεῦμα τῆς Δύσης, αὐτό πού τό ἔφερε ὁΒαρλαάμ στήν Θεσσαλονίκη καί τό ὁποῖο πολέμησε ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς.Πρέπει νά καθαρίσουμε τήν καρδιά μας καί τότε θά δοῦμε τόν Θεό. «Μακάριοι οἱκαθαροί τῇ καρδίᾳ ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται» (Ματθ. 5,8). Ὁ Βαρλαάμ ἔλεγε ὅτι ὁΘεός προσεγγίζεται μέ συλλογισμούς, μέ τόν Ἀριστοτέλη καί τήν φιλοσοφία, ἀλλάδέν εἶναι ἔτσι τά πράγματα.Γι’ αὐτό σᾶς ἔλεγα προηγουμένως νά πηγαίνουμε στήν Ἐκκλησία ἀκόμα καί ἄν δένκαταλαβαίνουμε. Δέν πειράζει. Μπορεῖ νά μήν καταλαβαίνουμε τήν γλώσσα, ἀλλάκαταλαβαίνουμε πολύ καλά μέ τήν καρδιά. Μήπως καί παλαιότερα καταλάβαινανκαλά τήν γλώσσα οἱ ἄνθρωποι; Οὔτε καί οἱ παπάδες δέν καταλάβαιναν καλά-καλά τόΕὐαγγέλιο. Ζοῦσαν ὅμως σωστά τόν Θεό, γιατί τηροῦσαν τίς ἐντολές. Τό βασικό δένεἶναι νά καταλαβαίνουμε ἐγκεφαλικά τό νόημα τοῦ Εὐαγγελίου, ἀλλά νά τηροῦμε τίςἐντολές του. Αὐτό τό ἔκαναν οἱ παλαιοί. Ἔλεγαν, γιά παράδειγμα, ὅτι εἶναι νηστείακαί τηροῦσαν ὅλοι τήν νηστεία. Τήν Μεγάλη Σαρακοστή κανένας δέν ἀγόραζε κρέαςκαί τά κρεοπωλεῖα ἔκλειναν. Σήμερα τά ξεχάσαμε αὐτά, γι’ αὐτό ἔχουμε χάσει τόνΘεό. Μάταια προσπαθοῦμε ἐγκεφαλικά μέ τό πολύ διάβασμα νά προσεγγίσουμε τόνΘεό. Ὁ π. Παΐσιος ἔλεγε «ἀφῆστε τά πολλά διαβάσματα καί ἐφαρμόστε αὐτά τά λίγαπού ξέρετε καί λέει ἡ Ἐκκλησία». Ἀρχίζει ἡ Σαρακοστή, νά ζητήσουμε συγγνώμη, νάσυμφιλιωθοῦμε. Αὐτό οἱ παλαιοί τό ἤξεραν καί τό ἐφάρμοζαν. Αὐτή ἦταν ἡπαράδοσή μας. Σήμερα τήν πετάξαμε τήν παράδοσή μας καί προσπαθοῦμεπροτεσταντικά νά προσεγγίσουμε τόν Θεό, μέ τό νά καταλαβαίνουμε τά κείμενα.Ὄχι δέν χρειάζεται τόσο πολύ νά καταλάβεις. Ἄν αὐτά πού ξέρεις, τά ἐφαρμόζεις, θάδεῖς πώς ὁ Θεός θά φανερωθεῖ.«Τό πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου πού γνώρισε τόν Κύριο, διά πνεύματος Ἁγίου, καίγεταιμέρα καί νύχτα ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί δέν μπορεῖ ἡ ψυχή του νά προσκολληθεῖσέ κάτι γήινο». Ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού λένε τήν εὐχή, Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησέμε ̓ καί καίγεται ἡ καρδιά τους γιά τόν Θεό. Αὐτοί οἱ ἄνθρωποι ἔχουν βρεῖ τόν Θεό.Καίγονται ἀπό ἀγάπη γιά τόν Θεό μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα πού ἔχουν μέσα τους. Τότε ἡκαρδιά τους δέν γίνεται νά κολλήσει σέ κάτι γήινο. Ὅπως δέν μπορεῖς νά ἁρπάξεις93

μία πυρακτωμένη σόμπα καί νά φύγεις, ἔτσι δέν μπορεῖ νά σέ κλέψει ὁ διάβολος,ὅταν εἶσαι ὅλος φωτιά γιά τόν Θεό. Δέν μπορεῖ κανένας νά σέ πειράξει.«Ψυχή πού δέν δοκίμασε τήν γλυκύτητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, χαίρεται μέ τήνματαιοδοξία τῆς κοσμικῆς δόξας ἤ τοῦ πλούτου ἤ τῆς ἐξουσίας». Μᾶς ἀρέσει ἡκοσμική δόξα καί οἱ ἔπαινοι γιατί μᾶς λείπει αὐτή ἡ ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ.Προσπαθοῦμε νά γεμίσουμε τήν ψυχή μας μέ ξυλοκέρατα, μέ τήν ματαιοδοξία, μέ τάμπράβο τῶν ἀνθρώπων. Πόση μανία ἔχουν οἱ ἄνθρωποι σήμερα νά ἔχουν ἐξουσία,δύναμη καί τρέμουν νά μήν χάσουν τίς καρέκλες τους αὐτοί πού εἶναι στήν ἐξουσίακαί δέν διστάζουν νά καταπατήσουν κάθε ἔννοια ἠθικῆς! Νιώθουν ὅτι αὐτή ἡ δόξα,αὐτοί οἱ ἔπαινοι εἶναι οἱ ἀξίες πού τούς κρατοῦν στήν ζωή, ὅτι ἄν τά χάσουν αὐτά, θάχάσουν τά πάντα. Αὐτή ἡ ψυχή νιώθει ἔτσι, γιατί δέν γνώρισε τήν γλυκύτητα τοῦἉγίου Πνεύματος.«Ψυχή ὅμως πού γνώρισε τό Ἅγιο Πνεῦμα, τόν Κύριο, ἐπιθυμεῖ μόνο τόν Κύριο καίδέν λογαριάζει καθόλου τά πλούτη καί τήν δόξα τοῦ κόσμου». Νά ποιός εἶναι ὁἀληθινά ἐλεύθερος ἄνθρωπος πού δέν κολλάει σέ καμία κοσμική δόξα, γιατί ἔχειβρεῖ τήν ἀληθινή δόξα, πού εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα καί ἐπιθυμεῖ μόνο αὐτό.Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἦταν ἕτοιμος νά γίνει ἈρχιεπίσκοποςΚωνσταντινουπόλεως μετά τήν Β΄ Οἰκουμενική Σύνοδο. Ἦταν σίγουρο πώς θάγινόταν. Κι ὅμως κάποιοι, δύο-τρεῑς, προφανῶς ἀπό φθόνο ἀπέρριψαν τήν πρότασηνά γίνει αὐτός Ἀρχιεπίσκοπος, δέν συμφώνησαν. Ὅταν τό ἄκουσε αὐτό ὁ Ἅγιος εἶπεὅτι δύο-τρεῖς ἄνθρωποι εἶναι πολλοί καί ἀφοῦ δέν θέλουν ἀρνήθηκε τήν θέση καίσηκώθηκε κι ἔφυγε. Εἶπε «ἀφῆστε με νά φύγω ἤρεμα γιά τήν ἔρημο καί ψάξτε νάβρεῖτε κάποιον πού νά ἀρέσει σέ ὅλους, νά σᾶς ἀναπαύει». Δέν κυνήγησε τήνκαρέκλα, οὔτε ἀντέδρασε λέγοντας πώς ἡ πλειοψηφία τόν ὑποστηρίζει. Δέν τό ἔκανεβέβαια γιατί εἶχε βρεῖ αὐτήν τήν γλυκύτητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στήν ἔρημο.«Ψυχή πού γεύτηκε τό Ἅγιο Πνεῦμα, διακρίνει τά πνευματικά φαινόμενα ἀπό τήνγεύση». Ἔχουμε «πνευματική γεύση», ὅπως ἔχουμε καί πνευματική ἀκοή καίπνευματική ὅραση καί καταλαβαίνουμε, ὅσο προχωρᾶμε στήν σχέση μας με τόν Θεό,ποιό εἶναι τοῦ Θεοῦ καί ποιό εἶναι τοῦ διαβόλου. Ἐνεργοποιοῦνται οἱ πνευματικέςμας αἰσθήσεις. Γιατί, ὅπως τό σῶμα ἔχει αἰσθήσεις, ἔχει καί ἡ ψυχή αἰσθήσεις.Βλέπει, ἀκούει, γεύεται. Ὅσο ὁ ἄνθρωπος προχωράει στήν κάθαρση, ἀρχίζει νά τάκαταλαβαίνει. Ὅταν γευτοῦμε τό ἅγιο Πνεῦμα καταλαβαίνουμε τά πνευματικάφαινόμενα, ἄν προέρχονται ἀπό τόν Θεό ἤ ἀπό τόν διάβολο. Καί ὁ διάβολος κάνειπνευματικά φαινόμενα, γιατί εἶναι πνεῦμα, ἀλλά εἶναι σκοτεινά καί φέρνουν μίαστυφάδα, ὄχι μία γλυκύτητα στήν ψυχή, ὅπως ὅταν προέρχονται ἀπό τόν Θεό. Αὐτόςὁ πνευματικός ἄνθρωπος πού ἔχει τό προσόν τῆς διάκρισης τῶν πνευμάτων, μπορεῖνά βοηθήσει καί ἄλλους ἀνθρώπους μετά.«Λέει ἡ Ἁγία Γραφή ‘’γεύσασθε καί ἴδετε ὅτι χρηστός ὁ Κύριος’’, γευτεῖτε τοδηλαδή καί θά τό καταλάβετε ὅτι εἶναι χρηστός ὁ Κύριος. Εἶναι δηλαδή καλός,ἀγαθός, γλυκύτατος ὁ Θεός, ἀλλά πρέπει νά προσπαθήσεις νά Τόν γευτεῖς.«Ὅπως τό γνώριζε ἀπό πείρα ὁ Δαβίδ, ἔτσι καί μέχρι τώρα ὁ Κύριος δίνει στούς94

δούλους του νά γνωρίσουν μέ τήν πείρα τους, τήν χάρη Του. Αὐτός θά διδάσκει τούςδούλους του μέχρι τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος. Ὅποιος γνώρισε τόν Κύριο διά τοῦἉγίου Πνεύματος, ἔμαθε ἀπό Ἐκεῖνον τήν ταπείνωση καί ἔγινε ὅμοιος μέ τόνδάσκαλό του τόν Χριστό, τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ καί ἔγινε καθ’ ὁμοίωσιν Αὐτοῦ».Φοβερό πράγμα! Ἄν μάθεις τήν ταπείνωση, τότε φτάνεις στό καθ’ ὁμοίωσιν, στόνσκοπό τῆς ζωῆς σου δηλαδή. Βλέπετε τί μεγάλο πράγμα εἶναι ἡ ταπείνωση. Εἶναιαὐτό πού κατεξοχήν πολεμάει ὁ διάβολος καί τόν διαλύει. Ὅλα τά ἄλλα μπορεῖ νά τάπαλέψει. Τήν ἄσκηση πού κάνουμε ἐμεῖς, τήν παλεύει καί ὁ διάβολος. Ἐμεῖςνηστεύουμε, ἐκεῖνος δέν τρώει ποτέ. Ἐμεῖς κάνουμε λίγη ἀγρυπνία, ἐκεῖνος δένκοιμᾶται ποτέ. Σέ ὅλα αὐτά μᾶς ξεπερνάει, ἀλλά στήν ταπείνωση δέν μπορεῖ. Θέλειςνά φύγει ὁ διάβολος; Κάνε ὑπακοή, κόψε τό θέλημά σου καί θά φύγουν ὅλοι οἱπειρασμοί, γιατί τότε μοιάζεις μέ τόν Θεό. Ὁ διάβολος δέν ἀντέχει ἕναν τέτοιοἄνθρωπο ταπεινό.«Κύριε ἀξίωσέ μας τῆς δωρεᾶς τῆς ἁγίας Σου ταπεινώσεως. Κύριε δῶσε μας δωρεάντό ταπεινό πνεῦμα. Ὅπως ἦρθες νά σώσεις δωρεάν τούς ἀνθρώπους καί νά τούςἀνεβάσεις στόν οὐρανό, γιά νά βλέπουν τήν δόξα Σου». Βλέπετε τί ταπεινός πούεἶναι ὁ Ἅγιος. Λέει ὅτι δέν μπορεῖ νά κάνει κάτι, δέν ἔχει νά δώσει κάτι στόν Θεό ὡςἀντάλλαγμα γιά νά τοῦ δώσει τό Ἅγιο Πνεῦμα. Τοῦ ζητάει λοιπόν νά τό δώσειδωρεάν, ὅπως ἦρθε δωρεάν γιά νά σώσει τόν κόσμο. Ὁ Θεός ἄλλωστε δέν ζητάειτίποτα πέρα ἀπό τίς ἁμαρτίες μας.«Ὤ ταπείνωση κατά Χριστόν! Ἐγώ σέ γνωρίζω, μά δέν μπορῶ νά σέ ἀποκτήσω».Καμμία ἀρετή δέν μποροῦμε νά ἔχουμε, ἄν δέν μᾶς τήν δώσει ὁ Θεός.«Οἱ καρποί σου εἶναι γλυκεῖς, γιατί δέν εἶναι ἀπό τόν κόσμο αὐτόν». Ὅποιοςταπεινωθεῖ πραγματικά, θά δεῖ μετά μία ἀπέραντη εἰρήνη μέσα του καί μία ἀπέραντηγλυκύτητα. Κάντε το καί θά δεῖτε. Κάντε ἕναν ἁπλό καί ταπεινό λογισμό καί θάνιώσετε πόσο ἡ ψυχή εἰρηνεύει καί γαληνεύει.«Ὅταν ἡ ἀκηδία παραλύσει τήν ψυχή, τότε πῶς νά ἀνάψεις μέσα της φωτιά γιά νάκαίγεται κάθε ὥρα ἀπό ἀγάπη; Αὐτή ἡ φωτιά προέρχεται ἀπό τόν Θεό καί ὀ Κύριοςἦρθε στήν γῆ γιά νά μᾶς δώσει αὐτήν τήν φλόγα τῆς χάρης τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.Ὅποιος ἔμαθε τήν ταπείνωση ἔχει διαρκῶς αὐτήν τήν φλόγα, γιατί ὁ Κύριος δίνειστούς ταπεινούς τήν χάρη Του».Ὁ σύγχρονος ἅγιος π. Σωφρόνιος, μαθητής τοῦ ἁγίου Σιλουανοῦ, πού ἔγραψε αὐτότό ὑπέροχο βιβλίο γιά τόν Ἅγιο Σιλουανό, ἔλεγε: ‘’Ἡ ἀνθρωπότητα σήμερα, εἶναιστό μέγιστο ποσοστό της σέ μία κατάσταση ἀκηδίας’’. Ἀφροντισιᾶς δηλαδή γιά τήνσωτηρία τῆς ψυχῆς της. Ποιός νοιάζεται σήμερα γιά τήν σωτηρία τῆς ψυχῆς του;Ποιός ἀσχολεῖται μέ τήν ψυχή του; Αὐτή εἶναι μία φοβερή κατάσταση, εἶναι ἕναςπεριεκτικός θάνατος τῆς ψυχῆς, ὅπως λέει καί ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος,δηλαδή εἶναι ἕνας θάνατος πού πιάνει ὁλόκληρη τήν ψυχή καί τήν παραλύει.Ὅταν ὁ ἄνθρωπος φτάσει σέ αὐτήν τήν κατάσταση λοιπόν τῆς ἀκηδίας πῶς μπορεῖνά καεῖ ἡ καρδιά του γιά τόν Θεό; Αὐτό λέει ὁ ἅγιος πάλι θά στό δώσει ὁ Θεός, ἡΧάρη, ἀλλά μόνο ὅταν ταπεινωθεῖς. Τό μυστικό εἶναι πάντα ἡ ταπείνωση. Νά95

ἀνοίξεις τήν ψυχή σου στόν Κύριο, νά παραδεχτεῖς ὅτι δέν ἔχεις ὄρεξη γιά τίποτα,οὔτε γιά προσευχή καί νά Τοῦ ζητήσεις βοήθεια. Ὅταν ταπεινωθεῖς καί ἐξευτελιστεῖςμπροστά στόν Κύριο ἔτσι, θά δεῖς ὅτι θά ἔρθει αὐτή ἡ φωτιά. Ὁ Θεός ἦρθε στήν γῆγιά νά βάλει φωτιά: «Πῦρ ἦλθον βαλεῖν ἐπί τήν γῆν» (Λουκ. 12,49). Ἦρθε νά βάλειαὐτήν τήν φωτιά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία πυρακτώνει τίς καρδιές αὐτῶν πούταπεινώνονται. Αὐτοί μόνο δέχονται τήν φωτιά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί μποροῦνμετά νά διώξουν τήν ἀκηδία, τήν νέκρωση τῆς ψυχῆς τήν ὁποία βιώνει καί ὁσύγχρονος ἄνθρωπος.Λένε οἱ σύγχρονοι φιλόσοφοι -καί καλά λένε, μόνο πού δέν λένε πῶς θά τόξεπεράσουμε- ὅτι ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος δέν ἔχει ἔννοια, δέν ξέρει γιατί ζεῖ,ἀπεγνωσμένα ψάχνει νά βρεῖ νόημα γιά νά ζεῖ. Πηγαίνει λοιπόν καί καίει ἕνααὐτοκίνητο ἐλπίζοντας πώς ἔτσι θά βρεῖ λίγο νόημα ἡ ζωή του. Ὅλα αὐτά τάτρομοκρατικά φαινόμενα ἀπό αὐτό προέρχονται. Κανένας ἀπό αὐτούς δέν σκέφτεταικαί δέν ἀναφέρει ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα μόνο μπορεῖ νά δώσει νόημα στήν ζωή τους,γιατί δέν τό ζοῦνε, δέν τό ξέρουν κι αὐτοί οἱ καημένοι. Ἐμεῖς πού εἴμαστε Χριστιανοίκαί τά ξέρουμε, τά ἀκοῦμε, πρέπει νά προσπαθήσουμε τουλάχιστον νά τά ζήσουμεκαί μετά κάτι θά καταλάβουν κι αὐτοί πού δέν τά ξέρουν. Θά βροῦμε ὅχι ἁπλῶς ἕνανόημα, ἀλλά τήν ἴδια τήν Ζωή πού εἶναι ὁ Χριστός.«Ὅποιος ἔμαθε τήν ταπείνωση, ἔχει διαρκῶς αὐτήν τήν φλόγα». Βλέπετε τί λέει ὁἍγιος; Ἄν εἶσαι ταπεινός, δέν τήν χάνεις τήν χάρη. Τήν Θεία Χάρη λίγο πολύ ὅλοιτήν γευτήκαμε στήν ζωή μας, κάποια στιγμή πού συγκεντρωθήκαμε στήν προσευχή,πού προσπαθήσαμε, πού νηστέψαμε λίγο, αἰσθανθήκαμε τόν Θεό. Γιατί τήν χάσαμεαὐτήν τήν Χάρη πάλι; Γιατί δέν εἴμαστε ταπεινοί. Πρέπει νά εἴμαστε συνεχῶςταπεινοί, ὥστε συνεχῶς νά καίει αὐτή ἡ φλόγα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα μας.Προσέξτε λοιπόν τήν ὑπερηφάνεια καί τόν ἐγωισμό, γιά νά φυλάξετε αὐτήν τήνχάρη, αὐτό τό δῶρο τοῦ Θεοῦ, πού τό δίνει ὅμως στούς ταπεινούς.«Πρέπει νά ὑπομείνεις πολλούς κόπους καί νά χύσεις πολλά δάκρυα γιά νάδιατηρήσεις τό πνεῦμα ταπεινωμένο κατά Χριστόν». Δέν εἶναι ἁπλό πράγμα νάφυλαχτεῖς ταπεινός. Χρειάζεται πόνος, κόπος, ἄσκηση, δάκρυα, πένθος γιά τίςἁμαρτίες μας. Τότε μόνο φυλᾶμε αὐτό τό φῶς. Διατηροῦμε τό πνεῦμα ταπεινωμένομέ αὐτόν τόν τρόπο καί τότε δέν σβήνει ποτέ τό φῶς τῆς ζωῆς μας. Ἄν ὅμως χάσουμεαὐτήν τήν ταπείνωση, τό φῶς σβήνει καί ἡ ψυχή πεθαίνει. Ὁ Θεός ἄς μήν τό δώσειποτέ αὐτό γιά κανέναν. Προσευχόμαστε καί παρακαλᾶμε, ὅπως αὐτός ὁ Ἅγιος πούπροσευχόταν στόν Θεό νά δώσει αὐτό τό Πνεῦμα σέ ὅλον τόν κόσμο καί νά Τόνγνωρίσουν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἐν πνεύματι Ἁγίῳ. Ἀλλά πῶς θά γίνει αὐτό; Μόνο ἄνταπεινωθοῦν. Αὐτό εἶναι τό μυστικό. Ἄν ἡ ἀνθρωπότητα ἔκανε αὐτό τό ἅλμα στόκενό, ἄν πίστευε στόν Χριστό καί ταπεινωνόταν, θά εἶχε λυθεῖ τό πρόβλημα τῆςἀνθρωπότητας. Αὐτό ὅμως πρῶτα πρέπει νά τό κάνουμε ἐμεῖς πού λέμε ὅτι εἴμαστεΧριστιανοί καί πιστεύουμε στόν Χριστό. Ἄν τό κάνουμε καί τό ζήσουμε, τότε κιἄλλοι θά μᾶς ἀκολουθήσουν.Νά εὐχηθῶ νά τά κάνουμε πράξη αὐτά στήν ζωή μας. Πόσα ὑπέροχα διδάγματαβγαίνουν ἀπό αὐτές τίς ἐμπειρίες πού ἔχουν οἱ ἅγιοι καί μᾶς τίς ἀποκαλύπτουν.96

Εἴμαστε εὐγνώμονες καί στόν Ἅγιο Σιλουανό πού τά ἔγραψε, ἀλλά καί στόν π.Σωφρόνιο, τόν ἄλλον σύγχρονο ἅγιο, πού τά δημοσίευσε.ΕΡΩΤΗΣΕΙΣἘρ. : Οἱ πατέρες λένε ὅτι ἡ Χάρις ἔρχεται σέ κάθε ἄνθρωπο, ἀλλά φεύγει πολύγρήγορα μέ ἕναν ἐγωιστικό λογισμό. Πόσο διαρκεῖ αὐτό τό διάστημα;Ἀπ. : Μπορεῖ νά εἶναι καί ἕνα δευτερόλεπτο. Ἐξαρτᾶται ἀπό ἐμᾶς. Εἶναι πολύγρήγορα τά πράγματα στόν νοῦ μας, γι’ αὐτό καί ἡ ἁμαρτία στόν νοῦ γίνεται πολύπιό εὔκολα ἀπό ὅτι στό σῶμα μας. Ἐν ριπῆ ὀφθαλμοῦ μπορεῖς νά ταπεινωθεῖς καί ἐνριπῆ ὀφθαλμοῦ μπορεῖς νά ὑπερηφανευθεῖς καί νά χάσεις τήν χάρη. Γι’ αὐτό οἱπατέρες συμφώνησαν πώς πρέπει συνέχεια νά προσευχόμαστε, γιά νά εἴμαστε σέἐγρήγορση, σέ νήψη, σέ μία ταπεινή κατάσταση. Ὅταν κάποιος εἶναι σ’ αὐτήν τήνταπεινή κατάσταση, μετά δέν φοβᾶται, γιατί ἔχει τήν χάρη τοῦ Θεοῦ ἐνεργό μέσα τουκαί ἔχει αὐτήν τήν ἄνεση, τήν ἁπλωσιά, αὐτό πού ὅλοι ψάχνουμε. Τότε δέν βλέπουμετόν ἄλλον σάν ἐχθρό. Δυστυχῶς σήμερα οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι βλέπουν τόνἄλλον ἄνθρωπο σάν ἐχθρό γιατί ὑπάρχει αὐτός ὁ κακός λογισμός, ἡ ὑπερηφάνια, ὁἐγωισμός καί ἡ καχυποψία.Μακάρι νά ἔχουμε ὅλοι αὐτήν τήν ἐγρήγορση, ὥστε νά μένουμε συνεχῶς σ’ αὐτήντήν ταπεινή κατάσταση. Γι’ αὐτό καί ὅλοι οἱ ἅγιοι πατέρες μᾶς συμβουλεύουν νάλέμε τήν ταπεινή προσευχή «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με», συνέχεια. Αὐτή ἡταπεινή προσευχή φυλάει τόν ἄνθρωπο σέ μία κατάσταση διαρκοῦς ταπείνωσης καίφυλάσσει ἔτσι τήν χάρη τοῦ Θεοῦ.97

Ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί πῶς θά τήν διαφυλάξουμεΔέν ἔχει περάσει ἀκόμα ἡ περίοδος κατά τήν ὁποία γιορτάζουμε τό μεγάλο γεγονόςτῆς Βαπτίσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὅλοι γνωρίζουμε ὄτι οἱΔεσποτικές ἑορτές, δηλαδή οἰ ἑορτές πού σχετίζονται μέ τό πρόσωπο τοῦ Κυρίουἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, δέν γιορτάζονται μία μέρα μόνο ἀλλά ἀρκετές. Ἀκόμα λοιπόνεἴμαστε στήν περίοδο πού γιορτάζουμε τά Θεοφάνεια καί σκέφτηκα μέ τήν Χάρη τοῦΘεοῦ νά ποῦμε λίγα λόγια γιά τό μεγάλο μυστήριο τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος.Τό Βάπτισμα ἄρχισε γιά μᾶς μέ τήν Βάπτιση τοῦ Χριστοῦ μας. Ὁ Χριστός μας δένεἶχε ἀνάγκη νά βαπτιστεῖ, γιατί βέβαια ἦταν ἀναμάρτητος. Δέν εἶχε οὔτε τόπροπατορικό, οὔτε κανένα ἄλλο ἁμάρτημα. Τό ἔκανε ὅμως γιά μᾶς, ὥστε τό δικόΤου βάπτισμα νά γίνει ἡ ἀπαρχή τοῦ δικοῦ μας Βαπτίσματος καί τό δικό του Χρίσμαἡ ἀπαρχή του δικοῦ μας Χρίσματος. Τό Βάπτισμα τοῦ Χριστοῦ μας ἦταν ἡ βύθισήΤου μέσα στά νερά τοῦ Ἰορδάνου ποταμοῦ καί τό Χρίσμα φανερώθηκε μέ τό ἍγιοΠνεῦμα, τό Ὁποῖο κάθησε πάνω Του.Σέ αὐτό τό ἁγιασμένο νερό βυθιζόμαστε κι ἐμεῖς ὅταν βαπτιζόμαστε καί γινόμαστεκαινούριοι. Ὅπως λέει καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος «καινή κτίσις» (Β΄Κορ. 5,17),δηλαδή καινούρια δημιουργία. Μποροῦμε νά τολμήσουμε νά ποῦμε, ὅτι οἱ ἄνθρωποιπού εἴμαστε βαπτισμένοι, εἴμαστε ἄλλου γένους ἄνθρωποι. Αὐτό δέν εἶναιρατσισμός, οὔτε ὑπερηφάνεια νά τό λέμε, εἶναι ἡ ἀλήθεια. Δέν εἶναι ὑπερηφάνεια,ὅταν λέμε τήν ἀλήθεια.Ὁπότε δέν κάνουμε κάποιον ρατσιστικό διαχωρισμό ἀπό τούς ἀβάπτιστους, ἀλλάλέμε τήν ἀλήθεια, λέμε αὐτό πού συνέβη στήν Βάπτισή μας, δηλαδή μία καινούριαδημιουργία. Ὁ ἄνθρωπος ἀναδημιουργεῖται «δι’ ὕδατος καί πνεύματος» (Ἰω. 3,5),ὅπως λέει ἡ Ἁγία Γραφή. Ἐνῶ ὁ πρῶτος ἄνθρωπος πλάστηκε ἀπό χῶμα καί νερό, ὁδεύτερος ἄνθρωπος πλάθεται ἀπό νερό καί Ἅγιο Πνεῦμα. Ὁ βαπτισμένος ἄνθρωποςδηλαδή εἶναι μία, θά λέγαμε, καινούρια οὐσία.Ἡ Χάρη τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος δίδεται διά του ὕδατος. Τό νερό εἶναι πολύσημαντικό στοιχεῖο. Στην ἐποχή του Ἁγίου Κυρίλλου θεωροῦσαν ὅτι τέσσεραστοιχεῖα ἀπαρτίζουν τόν κόσμο: ἡ γῆ, τό νερό, ἠ φωτιά καί ὁ ἀέρας. Σήμερα βέβαιαἔχουμε αὐτά πού μᾶς λέει ἡ φυσική, ἀλλά κι αὐτό πού λέει ὁ Ἅγιος δέν εἶναικαθόλου ἄστοχο. Λέει ὅτι ἀπό τά τέσσερα στοιχεῖα τοῦ κόσμου, πού στήν ἐποχή τουπαραδεχόντουσαν σάν τά δομικά στοιχεῖα, τό πιό ὡραῖο, εἶναι τό νερό. Ὁ οὐρανός –λέει ὁ Ἅγιος – εἶναι κατοικία τῶν Ἀγγέλων. Ἀλλά ὁ οὐρανός ἔγινε πάλι ἀπό τάὕδατα. Ἡ γῆ εἶναι ὁ τόπος τῶν ἀνθρώπων ἀλλά καί ἡ γῆ βγῆκε ἀπό τά ὕδατα, ὅπωςμᾶς λέει στήν Γένεση. Τό ὕδωρ εἶναι ἡ ἀρχή τοῦ κόσμου. Πρίν ἀπό τήν ἑξαήμερηκατασκευή τῶν ὁρατῶν δημιουργημάτων, «πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ98

ὕδατος» (Γεν. 1,2), τό Ἅγιο Πνεῦμα δηλαδή περιφερόταν πάνω ἀπό τό νερό. Τό νερόλοιπόν εἶναι ἡ ἀρχή τοῦ κόσμου καί ὁ Ἰορδάνης εἶναι ἡ ἀρχή τῶν Εὐαγγελίων, γιατίἀπό τήν Βάπτιση τοῦ Χριστοῦ μας στόν Ἰορδάνη, ἀρχίζει ὁ Κύριος τήν δημόσιαδράση Του. Ὅπως ἀκούσαμε στό σημερινό Εὐαγγέλιο, τῆς Κυριακῆς μετά τά Φῶτα,ὁ Κύριος βγῆκε στήν ἔρημο καί ἀμέσως μετά τήν τεσσαρακονθήμερη νηστεία ἄρχισενά κηρύττει τήν μετάνοια λέγοντας: «μετανοεῖτε· ἤγγικε γάρ ἡ βασιλεία τῶνοὐρανῶν» (Ματθ. 4,17).Μέ τό Ἅγιο Βάπτισμα ὁ ἄνθρωπος ἀναδημιουργεῖται καί, ὅπως εἴπαμε, ἡἀναδημιουργία γίνεται δι’ ὕδατος καί Πνεύματος, καθώς ἔγινε καί ἡ ἀρχικήδημιουργία τοῦ σύμπαντος. Στήν ἀρχική δημιουργία τά ὕδατα ὑπήκουσαν στήνπροσταγή τοῦ Δημιουργοῦ, πού εἶπε: «ἐξαγαγέτω τά ὕδατα ἑρπετά ψυχῶν ζωσῶν»(Γεν. 1,20) καί ἀμέσως βγῆκαν ἀπό τήν ἄψυχη φύση, ἀπό τό νερό, ζῶα ὁλοζώντανα.Μέσα λοιπόν ἀπό τό νερό βγῆκαν τά ζῶα.Στό Ἅγιο Βάπτισμα ἡ ἴδια προσταγή τοῦ Θεοῦ ἐνεργεῖ τά πάντα. Λέει ὁ ἹερόςΧρυσόστομος: «τότε, στήν πρώτη δημιουργία, τά ὕδατα ἔβγαλαν ψάρια χωρίςλογικό. Τώρα ὅμως ἐγέννησαν ἰχθεῖς λογικούς καί πνευματικούς». Ἐννοεῖ τούς νέουςἀνθρώπους κατά Χριστόν κτισθέντες.«Εἶναι ἀλήθεια καινούριος ὁ τρόπος αὐτός τῆς ἀλιείας, γιατί αὐτοί πού ψαρεύουνβγάζουν ἀπό το νερό τά ψάρια καί ὅσα ψαρέψουν, τά νεκρώνουν. Ἀντίθετα ἐμεῖςαὐτούς πού ἀλιεύουμε, αὐτούς πού παίρνουμε ἀπό τήν θάλασσα τοῦ κόσμου, τούςἀνθρώπους πού ζοῦν στό σκοτάδι, τούς ρίχνουμε μέσα στά ὕδατα καίζωογονοῦνται». Γιατί αὐτά τά ὕδατα δέν εἶναι ἁπλῶς νερό, ἀλλά εἶναι νερόἁγιασμένο ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα. Γι’ αὐτό ὅταν βαπτίζουμε τά μωρά σήμερα,προηγουμένως διαβάζουμε, κάνουμε εὐχές καί σταυρώνουμε τό νερό τῆςκολυμβήθρας, ὅπως καί τό λάδι πού χρησιμοποιοῦμε.Ἐπισημαίνει ἀκόμα ὁ Ἱερός Χρυσόστομος κι ἄλλες διαφορές ἀνάμεσα στήν πρώτηδημιουργία καί στήν καινούρια κτίση: «Στήν πρώτη δημιουργία, ἀφοῦδημιουργήθηκε πρῶτα ὅλη ἡ Κτίση, ὕστερα πλάστηκε ὁ ἄνθρωπος». Ὁ ἄνθρωποςπλάστηκε τελευταῖος, τήν ἕκτη ἡμέρα. «Τώρα, στήν νέα δημιουργία συμβαίνει τόἀντίθετο. Ὁ νέος ἄνθρωπος δημιουργεῖται πρίν ἀπό τήν νέα δημιουργία». Γιατί ὅλοιξέρουμε ὅτι θά ἀνακαινισθοῦν τά σύμπαντα, ὅπως μᾶς λέει ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ:«Οὐρανόν καινόν καί γῆν καινήν» (Ἀποκ. 21,1). Μᾶς περιμένουν καινούριοι οὐρανοίκαί καινούρια γῆ. Θά ἀλλάξουν τά πάντα, ἀλλά ἡ πρώτη ἀλλαγή γίνεται στόνἄνθρωπο, ἀντίστροφα ἀπό ὅ,τι ἔγινε στήν πρώτη δημιουργία. «Τότε ὁ Θεός ἔκανετόν ἄνθρωπο κατ’ εἰκόνα Θεοῦ. Τώρα τόν ἕνωσε μέ τόν Θεό. Τότε μᾶς ἔδωσε γιάκατοικία τόν Παράδεισο», πού ἦταν ἕνας ὡραιότατος κῆπος, ἀλλά ἦταν πάνω στή γῆ.«Τώρα μᾶς ἄνοιξε τόν Οὐρανό», μᾶς πάει στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. «Ἀπό αὐτά ὅλαεἶναι φανερό ὅτι ὅσα ἐπιτελοῦνται διά τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος, ἀποβλέπουν σέ μίακαινούρια καί αἰώνια ζωή». Τό Ἅγιο Βάπτισμα λοιπόν εἶναι ἡ εἴσοδος τοῦ ἀνθρώπουστήν καινούρια δημιουργία, στήν καινή κτίση.Λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «εἴ τις ἐν Χριστῷ καινή κτίσις» (Β΄Κορ. 5,17), ὅποιος99

δηλαδή εἶναι μέσα στόν Χριστό -καί ἐννοεῖ τους βαπτισμένους- αὐτός εἶναικαινούρια δημιουργία. Δέν ὑπάρχει πιό μεγάλο δῶρο ἀπό αὐτό, γιατί ἡ μεγάλη μαςδυστυχία εἶναι ὅτι χάσαμε τήν πρώτη μας ὀμορφία ἐξαιτίας τῆς παρακοῆς τοῦ Ἀδάμκαί τῆς Εὔας στόν Παράδεισο. Ὁ Θεός τώρα ἀποκαθιστᾶ τήν πρώτη μας ὀμορφιά,δίνοντάς μας ἀκόμα περισσότερα πράγματα. Δέν μᾶς βάζει στόν Παράδεισο πούἦταν ἕνας ἐπίγειος τόπος, ἀλλά μᾶς ἀνεβάζει στόν Οὐρανό. Αὐτό ὅμως τό κάνει μόνοσέ ὅσους τό θέλουν. Δέν τό κάνει ἀναγκαστικά. Δέν ἀναγκάζει τούς βαπτισμένους νάπᾶνε στήν Οὐράνια Βασιλεία, ἀλλά μόνο καί ἐφόσον τό θέλουν. Θά πάει ὁ ἄνθρωποςστόν Παράδεισο, ἄν συνεργαστεῖ μέ τήν θέλησή του καί λέει τό «ναί» στόν Θεόσυνέχεια, κάθε στιγμή. Γιατί ἡ ἀρετή εἶναι ἕνας καρπός ἐλευθερίας, δέν εἶναι κάτιἀναγκαστικό. Αὐτό πού εἶναι ἀναγκαστικό, δέν εἶναι ἀρετή.– Γιατί νά σοῦ δώσει βραβεῖο ὁ Θεός, ἄν εἶσαι ἀναγκασμένος νά εἶσαι καλός;Παίρνεις βραβεῖο, ὅταν μέ τήν θέλησή σου γίνεσαι καλός, κάνοντας ἕναν ἀγῶνα,ὅταν άντιστρατεύεσαι καί ἀντιτίθεσαι σέ ὅλες αὐτές τίς ἀντίρροπες δυνάμεις πούλέγονται: διάβολος, κοσμικό φρόνημα, παλαιός ἄνθρωπος, πάθη. Τότε πραγματικάἀξίζεις βραβεῖο.Γράφει λοιπόν ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «εἴ τις ἐν Χριστῷ καινή κτίσις». Αὐτό εἶναι μίαδιαπίστωση ἀλλά καί μία προτροπή. Εἶναι σάν νά μᾶς καλεῖ νά προσέξουμε ὅτιεἴμαστε καινούριοι, ὅτι μᾶς ἔχει κάνει ὁ Θεός καινούριους. Μᾶς διδάσκει ὅτι, ἄνκάποιος ἀσπάσθηκε τήν πίστη στόν Χριστό, αὐτός μᾶς φανερώνει τήν καινούριαδημιουργία, γιατί δέν εἶναι τόσο μεγάλο ὄφελος τό νά δοῦμε τόν οὐρανό καί τά ἄλλαμεγάλα μέρη τῆς κτίσεως, ὅσο κέρδος εἶναι νά δοῦμε ἄνθρωπο νά μετατίθεται ἀπότήν κακία στήν ἀρετή καί νά μεταπηδᾶ ἀπό τήν πλάνη στήν ἀλήθεια. Ἕναςβαπτισμένος ἄνθρωπος δηλαδή, πού φυλάγει τό βάπτισμα καί δέν τό μολύνει, δένκάνει ἁμαρτίες, φανερώνει ἀκριβῶς αὐτήν τήν καινούρια δημιουργία τοῦ Θεοῦ.«Αὐτό καί ὁ μακάριος Παῦλος ὀνόμασε καινή κτίση, γι’ αὐτό καί πρόσθεσε ἀμέσως«τά ἀρχαῖα παρῆλθεν· ἰδοῦ γέγονε τά πάντα καινά». Πᾶνε ὅλα τά παλαιά, ὅλα ἔγινανκαινούρια, δείχνοντας μέ αὐτό ὅτι, ἀφοῦ μέ τήν πίστη τους στόν Χριστό ἐκδύθηκανσάν παλαιό ἔνδυμα τό φορτίο τῶν ἁμαρτημάτων, ἐνδύθηκαν τό καινούριο αὐτόλαμπρό ἔνδυμα καί τήν βασιλική στολή, πού εἶναι ὁ Χριστός καί καταλαμπρύνθηκανἀπό τό φῶς τῆς δικαιοσύνης». Εἴμαστε λοιπόν καινούριοι καί φορᾶμε τό καινούριοἔνδυμα πού εἶναι ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, ὁ Χριστός. Εἶναι αὐτό τό ἔνδυμα πού χάσαμεἐξαιτίας τῆς παρακοῆς μας στόν Παράδεισο. Αὐτό τό ἔνδυμα φοροῦσαν οἱΠρωτόπλαστοι καί δέν ἔνιωθαν γυμνοί.– Πότε ἔνιωσαν γυμνοί οἱ Πρωτόπλαστοι;Ὅταν ἁμάρτησαν. Τότε ὁ διάβολος τούς ξέσκισε αὐτό τό ἔνδυμα, τό Ἄκτιστο Φῶς.Αὐτό τό ἔνδυμα ἔρχεται νά μᾶς δώσει πάλι μέ τό Βάπτισμα ὁ Χριστός μας.Δυστυχῶς, ὅμως, μετά ἐμεῖς κάνουμε πάλι τό λάθος πού ἔκανε ὁ Ἀδάμ.Ἁμαρτάνουμε καί ξεσκίζουμε αὐτό τό ἔνδυμα καί δέν τό κάνουμε μία φορά, ὅπως ὀἈδάμ, ἀλλά πολλές φορές. Πάλι ὅμως ἡ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ δέν μᾶς ἐγκαταλείπεικαί μᾶς δίνει τρόπο νά φορέσουμε ξανά τό ἔνδυμα, μέ τό δεύτερο βάπτισμα, τῆς100