(17o Μέρος) - Απομαγνητοφωνημένες Ομιλίες - Αρχιμ. π.Σάββα Αγιορείτου

Ἐρ. : Ἐγώ νομίζω ὅτι ἡ καλύτερη διδασκαλία στά παιδιά εἶναι τό παράδειγμά μας στά διάφορα περιστατικά τῆς ζωῆς παρά τά λόγια μας. Δέν ξέρω.. ἐσᾶς ποιά εἶναι ἡ γνώμη σας; Ἀπ. : Δέν θά σᾶς πῶ τήν γνώμη μου. Θά σᾶς πῶ αὐτό πού ἔκανε ὁ Χριστός. Γιά νά δεῖτε τό σωστό, θά δεῖτε ἄν τό ἔκανε ὁ Χριστός. Ἄν ἦταν μόνο τό παράδειγμα, ὁ Χριστός μας δέν θά μᾶς μιλοῦσε! Μᾶς μίλησε ὅμως κιόλας. Μᾶς ἔδωσε καί παράδειγμα φυσικά, ἡ ζωή Του ὅλη, ἀλλά μᾶς μίλησε κιόλας. Τρία χρόνια μᾶς μιλοῦσε συνέχεια καί δέν εἶχαν καί χρόνο νά φᾶνε οἱ καημένοι οἱ Ἀπόστολοι ἀπό τόν πολύ κόσμο καί ὁ Χριστός μας βεβαίως τό ἴδιο. Λοιπόν.. χρειάζεται καί τό ἕνα καί τό ἄλλο. Αὐτό σᾶς τό λέω σάν κλειδί, γιά νά βρεῖτε τό σωστό νά βλέπετε τί ἔκανε ὁ Χριστός. Ὁ Χριστός, λοιπόν, ἔκανε καί τά δύο καί διδαχή καί παράδειγμα. Μήν ἐπαναπαυόμαστε μόνο στό παράδειγμα. Δέν τό ὑποτιμῶ. Εἶναι πολύ σημαντικό. Ἴσως εἶναι πιό σημαντικό τό παράδειγμα καί μετά εἶναι ὁ λόγος. Ἀλλά μήν τόν ἀφήνουμε καί τόν λόγο. Καί τό ἕνα καί τό ἄλλο. Καί στήν Ἐκκλησία, βλέπετε, πού κάνουμε τήν Θεία Λειτουργία, τό κατεξοχήν μυστήριο τῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ, ἔχουμε ὅμως καί τόν λόγο, τό μυστήριο τοῦ λόγου. Στό πρῶτο μέρος τῆς Θείας Λειτουργίας ἔχουμε Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, Ἀποστολικό ἀνάγνωσμα καί κήρυγμα. Τρία πράγματα. Στούς Ἑσπερινούς ἔχουμε καί ἀνάγνωσμα ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη, ὅταν εἶναι γιορτή. Ἐρ. : Νά σᾶς πῶ ἕνα γεγονός πού ἔγινε σέ νηπιαγωγεῖο τῆς Ἀθήνας. Ἔβαλαν τά παιδιά νά προσκυνήσουν τόν Ἀλλάχ…. Ἀπ. : Θά σᾶς πῶ κάτι.. Γιατί ἔχουμε ἀγκαλιάσει τόσο πολύ τούς Μουσουλμάνους, ξέρετε; Θά σᾶς πῶ τόν λογισμό μου. Μπορεῖ καί νά εἶναι λάθος… μακάρι νά εἶναι λάθος… ἀλλά φοβᾶμαι διότι, ἐνῶ μέν λέμε ὅτι εἴμαστε ὀρθόδοξοι, ἡ ζωή μας εἶναι μουσουλμανική. Μοιάζουμε πολύ μ’ αὐτούς, στή ζωή τους, στόν τρόπο πού ζοῦνε, μέ τήν πολυγαμία καί μέ ὅλα αὐτά. Ἁπλῶς ἐμεῖς ἀκόμα λίγο κρυβόμαστε. Αὐτοί τό κάνουνε νόμιμα, τό ἔχουν νομιμοποιήσει. Γιατί, ἄν δέν τούς μοιάζαμε, δέν θά συγγενεύαμε καί δέν θά τούς ἀγκαλιάζαμε. Οὔτε τά ἀφεντικά τά μεγάλα πού ἔχουμε.. καί τούς ψηφίζουμε καί τούς βγάζουμε. Ἀλλά ἐπειδή μοιάζει ἡ ζωή μας πάρα πολύ, γιατί νά μήν τούς νομιμοποιήσουμε καί νά τούς προβάλλουμε καί νά τούς κάνουμε καί τζαμιά κ.λ.π. Γιατί μᾶς βολεύει ἡ ζωή τους. Καταλάβατε; Μᾶς βολεύει πάρα πολύ. Γιατί τί εἶναι ὁ Μουσουλμανισμός; Ἡ λατρεία τῶν παθῶν. Στούς ἀρχαίους εἴχαμε τήν Ἀφροδίτη, τώρα ἔχουμε αὐτούς… Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης 51

Κατηχήσεις Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων (4ο Μέρος) Νά συνεχίσουμε σήμερα μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ τήν Προκατήχηση στούς Φωτιζομένους, τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων καί νά δοῦμε τό 6ο μέρος. Λέει, λοιπόν, ὁ Ἅγιος Κύριλλος ἀπευθυνόμενος στούς Φωτιζόμενους: «Βλέπε μοι πηλίκην [σοι] ἀξίαν ὁ Ἰησοῦς χαρίζεται». Πρόσεξε, λέει, σέ παρακαλῶ, νά δεῖς, πόσο μεγάλη ἀξία σοῦ χαρίζει ὁ Ἰησοῦς.«Κατηχούμενος ἐλέγου, ἔξωθεν περιηχούμενος».Ὁνομαζόσουν ἀπό πρίν Κατηχούμενος καί ἄκουγες πράγματα ἀπ’ ἔξω, πού δέν τά καταλάβαινες, τί θά πεῖ Κατηχούμενος, πράγματα γιά τήν πίστη κ.λ.π. Εἴπαμε ὅτι Κατηχούμενοι ἦταν αὐτοί, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἑλκυστεῖ ἀπό τό ἱεραποστολικό κήρυγμα τῆς Ἐκκλησίας καί εἶχαν ἐκδηλώσει τήν σαφή ἀπόφασή τους νά γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας, εἶχαν ἀποφασίσει δηλαδή νά βαφτιστοῦν. Ἦταν ἰδιαίτερη τάξη στήν Ἐκκλησία οἱ Κατηχούμενοι καί παρακολουθοῦσαν, ἐκτός ἀπό εἰδικές ἐξαιρέσεις, γιά τρία χρόνια τήν διδασκαλία τῆς πίστεως καί ἐν μέρει τίς λατρευτικές συνάξεις τῶν πιστῶν. Ὄχι ὁλόκληρη, ἀλλά ἕνα μέρος τῆς Θείας Λειτουργίας μέχρι τοῦ σημείου πρίν ἀπό τό Πιστεύω, μέχρι ἐκεῖ πού λέμε «ὅσοι κατηχούμενοι, προέλθετε· οἱ κατηχούμενοι, προέλθετε». Ἔφευγαν λίγο πρίν ποῦμε τό Χερουβικό. Ὅποιος ἐνδιαφερόταν νά μπεῖ σ’ αὐτές τίς τάξεις τῶν Κατηχουμένων, ἀναζητοῦσε πρῶτα ἕναν πιστό, ἕναν ἄνθρωπο δηλαδή βαφτισμένο, ὁ ὁποῖος θά ἀναλάμβανε τήν εὐθύνη τῶν ἀπαιτούμενων σχετικῶν διατυπώσεων. Τό πρόσωπο αὐτό ἦταν ἐκεῖνο πού δίδασκε τή χριστιανική πίστη στόν ὑποψήφιο, τοῦ μιλοῦσε δηλαδή γιά τόν Χριστό. Συνήθως αὐτός ἀναλάμβανε καί τήν εὐθύνη. Στή συνέχεια αὐτός ὁ Κατηχούμενος ὁδηγεῖτο ἀπό τόν πιστό στήν Ἐκκλησία. Ἐκεῖ ἐξεταζόταν ἀπό τούς τεταγμένους κληρικούς, δηλαδή αὐτούς πού εἶχαν αὐτόν τόν ρόλο, πρῶτα-πρῶτα στό θέμα τῆς ἐλευθερίας του. Τότε ὑπῆρχε ἡ τάξη τῶν δούλων. Ἄν αὐτός πού ἤθελε νά βαφτιστεῖ ἦταν δοῦλος, διευκρινιζόταν, τόν ρωτοῦσαν δηλαδή, ἄν ὁ κύριός του ἦταν πιστός καί κατά πόσο συμφωνοῦσε νά κατηχηθεῖ. Ἄν ὁ κύριός του ἦταν ἄπιστος, δέν ἦταν ἀπαραίτητη ἡ συναίνεσή του, γιατί, ἄν ἦταν ἄπιστος, πιθανῶς νά μήν ἤθελε νά γίνει πιστός ὁ δοῦλος του. Δέν τόν ρωτοῦσαν. Ἄν, ὅμως, ἦταν πιστός ὁ κύριος διευκρινιζόταν γιά ποιό λόγο ἤθελε ἤ δέν ἤθελε νά γίνει καί ὁ δοῦλος του Κατηχούμενος. Στή συνέχεια ἐρευνοῦσαν τήν οἰκογενειακή κατάσταση. Ἄν ἦταν ἔγγαμος, ἔπρεπε ὁπωσδήποτε νά ἔχει μιά μόνο γυναίκα. Δέν μποροῦσε νά ἔχει πολλές γυναῖκες καί νά θέλει νά βαφτιστεῖ. Ἄν ἦταν ἄγαμος, ἔπρεπε νά ζεῖ σώφρονα ζωή. Δέν μποροῦσε νά ἔχει ἐλεύθερη σχέση, ὅπως λένε σήμερα, νά συζεῖ μέ κάποια γυναίκα. Νά μή ζεῖ στήν ἁμαρτία, ἀλλά νά νυμφεύεται κατά νόμο ἤ νά ἀκολουθεῖ τή ζωή τῆς παρθενίας. Ἦταν ἀναγκαία προϋπόθεση αὐτή, γιά νά γραφτεῖ στούς καταλόγους τῶν Κατηχουμένων. 52

Ἀπό τήν πρώτη στιγμή, λοιπόν, φαίνεται ἡ μετάνοια. Ἕνας ἄνθρωπος πού δέν θέλει νά ἀφήσει τήν παράνομη σχέση, φυσικά δέν μπορεῖ νά ἐνταχθεῖ στήν Ἐκκλησία, γιατί ἀκριβῶς δέν μετανοεῖ. Καί σήμερα, δυστυχῶς, πού αὐτά τά πράγματα τά ἔχουμε περάσει στά πολύ «ψιλά» ἐνδεχομένως στή ζωή μας, κάνουμε πράγματα ἄτοπα. Νά σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα; Ἕνας ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἔχει κάνει πολιτικό γάμο, γιά τήν Ἐκκλησία καί γιά τόν Θεό δέν εἶναι ἔγγαμος, εἶναι ἄγαμος. Καί ὄχι μόνο εἶναι ἄγαμος, εἶναι καί πόρνος. Κάνει μία ἐπίσημη πορνεία μέ τή σφραγίδα τῆς Πολιτείας. Αὐτός ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά γίνει ἀνάδοχος, ὅταν ἡ ζωή του εἶναι κραυγαλέα ἀντίθετη μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Δέν ἐπιτρέπεται νά γίνει ἀνάδοχος, νά γίνει νονός δηλαδή. Γιατί τί θά διδάξει στόν ὑποψήφιο πιστό; Βέβαια τότε εἶναι νήπιο, ἀλλά μετά θά γίνει μεγάλος ἄνθρωπος. Οὔτε μπορεῖ νά γίνει κουμπάρος σ’ ἕναν γάμο. Τί νά παντρέψει;.. Πῶς νά ὁδηγήσει τούς δύο αὐτούς ἀνθρώπους εἰς γάμου κοινωνία, ὅπου θά πρέπει ἐκεῖ μέσα νά φυλάξουνε πίστη ὁ ἕνας στόν ἄλλον καί νά ἔχουνε ζωή σώφρονα κ.λ.π. ὅταν ὁ ἴδιος δέν ζεῖ ζωή σύμφωνη μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ; Ὁπότε, ἄν ἀκούσετε ὅτι ὁ τάδε παπάς εἶναι πολύ αὐστηρός, γιατί δέν ἄφησε τόν κύριο ἤ τήν κυρία τάδε νά παντρέψει ἤ νά γίνει ἀνάδοχος, δέν εἶναι καθόλου αὐστηρός. Βλέπετε στήν πρώτη Ἐκκλησία πῶς λειτουργούσαμε; Καί εἶναι τό αὐτονόητο. Πῶς μπορεῖς νά βάλεις τόν λύκο νά φυλάξει τά πρόβατα;.. Δέν μπορεῖς, λοιπόν, ὅταν ἔχεις κάνει πολιτικό γάμο ἤ ἔχεις ἐλεύθερη σχέση – πορνεύεις, νά γίνεις νονός οὔτε κουμπάρος, γιατί διαψεύδεις μέ τή ζωή σου τόν Θεό, βλασφημεῖς τόν Θεό. Ἔ, τί νά πᾶς νά γίνεις μάρτυρας μετά μπροστά στόν Θεό ὅτι θά κατηχήσεις τόν τάδε, τήν τάδε ἤ θά τόν ὁδηγήσεις σωστά στόν γάμο; Ἀφοῦ μέ τή ζωή σου δέν συμφωνεῖς μ’ αὐτά πού λέει ὁ Θεός. Βλέπετε πῶς αὐτά πού μελετᾶμε ἔχουν προεκτάσεις στήν σημερινή πραγματικότητα καί μᾶς ὁδηγοῦνε μέ πολύ ἀσφάλεια στήν ἀλήθεια. Ἐρευνοῦσαν, λοιπόν, τήν οἰκογενειακή του κατάσταση. Κι ἄν μέν μέχρι τότε ζοῦσε παρανόμως, ἤ θά ἔκανε κανονικό γάμο σύμφωνα μέ τόν νόμο ἤ θά ζοῦσε παρθενικά, θά σταματοῦσε νά ἔχει αὐτές τίς παράνομες σχέσεις. Ἄν διακατεχόταν ἀπό πονηρό πνεῦμα, ἦταν δαιμονισμένος δηλαδή, ἀπαγορευόταν νά λαμβάνει μέρος στίς Κατηχήσεις, μέχρι νά ἐλευθερωθεῖ ἀπ᾿ αὐτό τελείως. Νά καί κάτι ἄλλο. Δέν τοῦ ἐπέτρεπαν νά πηγαίνει στίς Κατηχήσεις. Γιατί; Εἶναι αὐτονόητο, γιατί θά ἀναστάτωνε ὅλους τούς ἄλλους. Τέλος, ἐξεταζόταν ὁ ὑποψήφιος ἀπό πλευρᾶς ἐπαγγελματικῆς, μέ τί ἐπάγγελμα ἀσχολεῖτο καί ποιό ἦταν τό ἦθος του. Ἄν ἡ ἐργασία του συμπεριλαμβανόταν στά ἐπαγγέλματα πού ἀπαγόρευε ἡ Ἐκκλησία, π.χ. ἄν ἦταν γλύπτης καί ἔφτιαχνε εἴδωλα.. τά πουλοῦσε καί ἔβγαζε τό ψωμί του… Ἔ, δέν μπορεῖς κύριε νά φτιάχνεις εἴδωλα καί νά θέλεις νά γίνεις χριστιανός! Θά ἔπρεπε νά σταματήσει νά φτιάχνει εἴδωλα, νά ἐγκαταλείψει αὐτή τήν ἐργασία, γιά νά μπορέσει νά γραφτεῖ στούς καταλόγους τῶν Κατηχουμένων. Καί ἄλλα ἐπαγγέλματα πού ὑπῆρχαν τότε, ὅπως τό ἐπάγγελμα τοῦ μίμου, τοῦ ἠθοποιοῦ, τοῦ τραγουδιστή, ὅλα αὐτά πού ἦταν συνδεδεμένα μέ τήν ἀνηθικότητα κ.λ.π. Τό ἴδιο θά ἔπρεπε νά ἰσχύει καί σήμερα. Τά περνᾶμε στά ψιλά 53

ὅλα αὐτά καί λέει ὁ ἄλλος, ἐγώ τό ψωμί μου βγάζω, δέν μέ ἐνδιαφέρει… Πῶς δέν σέ ἐνδιαφέρει; Ὅταν προάγεις τήν ἀνηθικότητα, τό ψωμί σου βγάζεις μόνο ἤ διαστρέφεις καί τούς ἄλλους καί τούς ρίχνεις στήν κόλαση; Δέν ἔχεις εὐθύνη γι’ αὐτό; Βλέπουμε λοιπόν πῶς ἡ Ἐκκλησία ἐνδιαφερόταν γιά τή σύνολη ζωή τοῦ ἀνθρώπου καί ὄχι ἁπλῶς γιά τό τυπικό μέρος. Ἔχουμε ἕναν ἄνθρωπο νά τόν γράψουμε στούς καταλόγους μας καί προχωρᾶμε… Ὄχι, νά κάνουμε τό οὐσιαστικό. Καί τό οὐσιαστικό εἶναι ἡ μετάνοια, ἡ ἀνακαίνιση, ἡ ὁλοκληρωτική ἀλλαγή τῆς ζωῆς μας καί ἡ ἔνταξη κάθε ἐπιμέρους ἐνέργειάς μας μέσα στό ἐν Χριστῷ εἶναι καί τήν ἐν Χριστῷ ζωή. Ὅλη μας ἡ ζωή νά εἶναι σύμφωνη μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Δέν ὑπάρχουν, ἄς ποῦμε, ὧρες τοῦ Θεοῦ καί ὧρες μή τοῦ Θεοῦ… ὧρες πού εἴμαστε ὅπως πρέπει μέσα στήν Ἐκκλησία, μέσα στή Λειτουργία καί ὧρες πού μπορεῖ νά εἴμαστε καί κάπως ἀλλιῶς, ἐκτός Ἐκκλησίας. Ὧρες πού θά φορέσουμε τά καλά καί σεμνά μας ροῦχα καί ὧρες πού θά εἴμαστε ξετσίπωτοι. Δέν εἶναι σωστό αὐτό. Δυστυχῶς, αὐτή ἡ ἀντίληψη ἔχει περάσει καί σέ μᾶς πού λεγόμαστε χριστιανοί. Καί λέει ἡ γυναίκα στήν ἐκκλησία ἐντάξει, ἀλλά ἔξω μποροῦμε νά φορέσουμε παντελόνι. Γιατί ἔξω δέν εἶναι ὁ Θεός; Ἔξω δέν κάνουμε Θεία Λειτουργία; Ὅλη μας ἡ ζωή δέν πρέπει νά εἶναι Θεία Λειτουργία; Πρέπει. Ὅπως στέκεσαι μέσα στήν ἐκκλησία, ὅπως εἶσαι ντυμένος μέσα στήν ἐκκλησία, ὅπως φέρεσαι μέσα στήν ἐκκλησία, ἔτσι πρέπει νά εἶσαι σ’ ὅλη σου τή ζωή. Βρίζεις; Βλασφημεῖς μέσα στήν ἐκκλησία; Δέν τολμᾶς. Τό ἴδιο πρέπει νά κάνεις καί ἔξω κ.λ.π. Σέ ἀξίωσε λοιπόν ὁ Θεός νά ὀνομαστεῖς Κατηχούμενος καί νά ἀκοῦς πράγματα πού πρίν δέν καταλάβαινες. «Ἀκούων ἐλπίδα καί μή εἰδώς». Ἄκουγες γιά ἐλπίδα καί δέν ἤξερες τί εἶναι αὐτό τό πράγμα, γιά ποιά ἐλπίδα μιλᾶνε αὐτοί οἱ χριστιανοί. «Οὐκ ἔτι περιηχῇ, ἀλλ’ ἐνηχῇ». Τώρα δέν ἀκοῦς ἀπ’ ἔξω, ἀλλά ἔρχεται ἀπό μέσα σου, ἔρχεται ἀπό τό ἐσωτερικό, ἀπό τό βάθος, γνωρίζεις τά πράγματα ἀπό μέσα, εἶσαι πλέον σχεδόν μέσα στήν Ἐκκλησία. Πρῶτα ἄκουγες γιά ἅγιες Γραφές «μή εἰδώς τό βάθος» καί δέν ἤξερες τό βάθος τῶν Γραφῶν. Τώρα δέν εἶναι ἔτσι. «Ὅταν ἀκούσῃς τά περί τῶν μυστηρίων γεγραμμένα, τότε νοήσεις ἅ μή ᾔδεις». Ὅταν ἀκούσεις αὐτά πού εἶναι γραμμένα σχετικά μέ τά Μυστήρια, τότε θά ἐννοήσεις αὐτά πού μέχρι σήμερα δέν ἤξερες καί δέν καταλάβαινες. «Καί μή νομίσῃς ὅτι μικρόν πρᾶγμα λαμβάνεις». Μή νομίσεις ὅτι εἶναι μικρό αὐτό τό πράγμα πού παίρνεις τώρα. Γιατί τί παίρνεις μέ τό νά εἶσαι Κατηχούμενος; Προσέξτε, εἶναι πολύ σημαντικό. «Ἄνθρωπος ὤν οἰκτρός», ἐνῶ εἶσαι ἕνας ἀσήμαντος ἄνθρωπος, αὐτό θά πεῖ οἰκτρός, «Θεοῦ λαμβάνεις προσηγορίαν». Ὀνομάζεσαι μέ τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ, παίρνεις τήν προσηγορία τοῦ Θεοῦ, τό θεϊκό ὄνομα. Καί ποιό εἶναι τό θεϊκό ὄνομα; Τό ὄνομα χριστιανός. Ὀνομάζεσαι χριστιανός. Ἀκριβῶς ἐδῶ ὑπογραμμίζεται ἕνας κίνδυνος πού ὑπάρχει στή ζωή τῶν χριστιανῶν, νά ξεχάσουμε αὐτό τό ὄνομα. Οἱ χριστιανοί, οἱ ἄνθρωποι τῆς Ἐκκλησίας ἔχουμε δύο ὀνόματα. Ἔχουμε τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου ἤ τῆς Ἁγίας μας, ἀλλά ἔχουμε κυρίως τό 54

ὄνομα χριστιανός καί αὐτό εἶναι τό σπουδαιότερο ὄνομα, τό κύριό μας ὄνομα, αὐτό πού μᾶς χαρακτηρίζει, καί μετά εἴμαστε ὅ,τι ἄλλο. Ἐπίσης, δέν εἴμαστε «κύριοι». Αὐτό μᾶς ἦρθε ἀπ’ τή Δύση, κύριος τάδε, κυρία τάδε. Κύριος εἶπε ὁ Χριστός μας νά εἶναι μόνο Αὐτός, «νά μήν καλέσετε κύριο ἐπί τῆς γῆς» (πρβλ. Ματθ. 23,9-10). Τό κάνουμε κι αὐτό παρανόμως. Ἰδιαίτερη σημασία ἔχει ἡ ὑπόμνηση τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου γιά μᾶς τούς σημερινούς χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι δέν ἔχουμε βαφτιστεῖ σέ μεγάλη ἡλικία καί δέν μποροῦμε πάντα νά κάνουμε τίς ἀπαιτούμενες συσχετίσεις τοῦ ὀνόματός μας ὡς χριστιανῶν καί τῆς καθημερινῆς ζωῆς. Καί πολλές φορές ἡ ζωή μας δέν εἶναι χριστιανική, δέν ἐπαληθεύει δηλαδή τό ὄνομά μας ἡ ζωή μας. Αὐτά πού κάνουμε δέν ἐπαληθεύουν τό ὄνομα χριστιανός, μᾶλλον τό ἀντίθετο ἐπαληθεύουν. Γι’ αὐτό εἶναι ἕνας μεγάλος κίνδυνος γιά μᾶς σήμερα. Ἐνῶ, ὅταν βαφτιζόντουσαν παλιά σέ μεγάλη ἡλικία, αὐτές οἱ συσχετίσεις ἦταν πολύ ἔντονες μέσα στούς ἀνθρώπους. Ἔλεγαν, εἶμαι χριστιανός τώρα, πρέπει νά προσέχω, πᾶνε ὅλες οἱ σαρκικές ἁμαρτίες, οἱ ζήλιες, οἱ φθόνοι, οἱ ὑπερηφάνειες, τά ἀπομάκρυναν ἀπό τή ζωή τους καί ἦταν σέ συνεχή κοινωνία μέ τόν Χριστό. Αὐτό σημαίνει χριστιανός. Ὁ νοῦς μου νά εἶναι καρφωμένος, προσηλωμένος στόν Θεό, στόν Χριστό. Γι’ αὐτό καί εἶχαν τήν γλωσσολαλιά οἱ πρῶτοι χριστιανοί. Ὅλοι οἱ χριστιανοί! Ποιά ἦταν ἡ γλωσσολαλιά; Ἦταν ἡ ἀδιάλειπτη νοερά προσευχή. Ἦταν τό κατώτερο χάρισμα καί ὅλοι προσηύχοντο ἀδιάλειπτα μέ τό Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με. Τό εἴχανε πάρει στά πολύ σοβαρά τό πράγμα καί ἔτσι πρέπει. Σήμερα, ἐπειδή βαφτιζόμαστε βρέφοι, δέν ἔχουμε κάνει αὐτές τίς συσχετίσεις καί πολλές φορές ζοῦμε μιά ζωή κατ’ ἐπίφαση χριστιανική. Φορᾶμε μία μάσκα καί τό παίζουμε χριστιανοί, ἐνῶ δέν εἴμαστε καί δέν λειτουργοῦμε πλέον ὡς πρόσωπα, ἀλλά σάν προσωπεῖα φορώντας μάσκες. Αὐτό εἶναι πού καταδίκασε ὁ Χριστός μας, τήν ὑποκρισία. Εἴμαστε οἱ χριστιανοί τῆς Κυριακῆς πολλές φορές καί ἐξαντλοῦμε ὅλη τήν χριστιανικότητά μας μέ τίς δύο ὧρες ἐκκλησιασμοῦ τήν Κυριακή καί ὅλη ἡ ὑπόλοιπη ζωή μας δέν εἶναι χριστιανική. Ὅσοι ἤδη ἀπό τή βρεφική ἡλικία φέρουμε «τή σφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος», θά ἦταν σκόπιμο νά καθρεφτίζουμε συχνά τήν ἰδιότητά μας αὐτή στό πρότυπο τῶν χριστιανῶν πού μᾶς διέσωσε ἡ πρός Διόγνητον ἐπιστολή. Εἶναι μιά θαυμάσια ἐπιστολή ἀπ’ τούς πρώτους χρόνους τοῦ χριστιανισμοῦ -δέν ξέρουμε ποιός τήν ἔχει γράψει- ἡ ὁποία περιγράφει πῶς πρέπει νά εἶναι ὁ χριστιανός. Θά τήν διαβάσουμε, γιατί ἀξίζει πράγματι, γιά νά δοῦμε τί σημαίνει χριστιανός καί πῶς ἐμεῖς σήμερα ἐπαληθεύουμε αὐτό τό ὄνομα. «Χριστιανοί γάρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔθεσι διακεκριμένοι τῶν λοιπῶν εἰσίν ἀνθρώπων». Οἱ χριστιανοί, λέει, δέν διαφέρουν ἀπό τούς ὑπόλοιπους ἀνθρώπους, οὔτε ὡς πρός τήν φωνή, οὔτε ὡς πρός τά ἔθη, τίς συνήθειες, οὔτε ὡς πρός τή γῆ πού κατοικοῦν. Δέν κατοικοῦν σέ κάποιο ἰδιαίτερο τόπο οὔτε ἔχουν κάποια ἰδιαίτερα ἔθιμα οὔτε κάποια ἰδιαίτερη φωνή, κάποια γλώσσα. «Οὔτε γάρ πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν». Οὔτε κατοικοῦν σέ κάποια ἰδιαίτερη πόλη, νά ἔχουν φτιάξει ἕνα γκέτο 55

ἄς ποῦμε. «Οὔτε διαλέκτῳ τινί παρηλλαγμένη χρῶνται». Οὔτε χρησιμοποιοῦν κάποια ἰδιαίτερη διάλεκτο, «οὔτε βίον παράσημον ἀσκοῦσιν». Οὔτε ζοῦνε μιά ζωή ἡ ὁποία εἶναι παράταιρη, περίεργη, ἀσυνήθιστη. «Κατοικοῦντες δέ πόλεις Ἑλληνίδας τε καί βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη», ἐνῶ λοιπόν κατοικοῦν πόλεις ἑλληνικές ἤ εἰδωλολατρικές καί βάρβαρες, ὅπου ὁ καθένας ἔχει κληρωθεῖ, «καί τοῖς ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἕν τε ἐσθῆτι καί διαίτῃ καί τῷ λοιπῷ βίῳ», καί ἀκολουθοῦνε τά συνήθη ὡς πρός τήν τροφή, τό ἔνδυμα καί τά λοιπά τοῦ βίου, «θαυμαστήν καί ὁμολογουμένως παράδοξον ἐνδείκνυνται τήν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν πολιτείας», ὅμως παρόλα αὐτά, φανερώνουν μιά θαυμαστή καί ὁμολογουμένως παράδοξη κατάσταση τοῦ τρόπου ζωῆς τους. Ἔχουν ἕναν διαφορετικό τρόπο ζωῆς, μιά διαφορετική πολιτεία – μέ τήν λέξη πολιτεία ἐννοεῖ τόν τρόπο ζωῆς. Ἐνῶ κατοικοῦν μέ τού ἄλλους, ὅμως ἔχουν κάτι ἄλλο. «Πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας, ἀλλ᾿ ὡς πάροικοι», κατοικοῦν ὁ καθένας τήν πατρίδα του ἀλλά ὡς πάροικοι, ὡς προσωρινοί, ὄχι ὡς μόνιμοι κάτοικοι, γιατί ἀκριβῶς ἔχουν τόν νοῦ τους στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί ξέρουν ὅτι εἶναι ἐδῶ πέρα, ἀλλά δέν θά εἶναι γιά πάντα. Αὐτό σημαίνει χριστιανός, ὅτι εἶμαι μέ τή βαλίτσα στό χέρι θά λέγαμε, ἕτοιμος κάθε στιγμή νά φύγω καί νά πάω στήν πατρίδα μου, νά γυρίσω στόν Πατέρα, στόν Θεό. Ὁπότε δέν φοβᾶμαι τόν θάνατο, τόν περιμένω τόν θάνατο. «Μετέχουσι πάντων ὡς πολῖται, καί πάνθ᾿ ὑπομένουσιν ὡς ξένοι». Ἐνῶ εἶναι πολίτες, ὅπως καί οἱ ἄλλοι καί μετέχουν σέ ὅλα, ὅμως ὅλα τά ζοῦνε σάν νά εἶναι ξένοι, δέν κολλᾶνε σ’ αὐτά. Δέν ἐγκλωβίζονται στά πράγματα τοῦ παρόντος αἰῶνος τοῦ ἀπατεῶνος, δέν ἀπορροφῶνται ἀπό αὐτά, ἀπό τά κοσμικά καί ἄς εἶναι πολίτες αὐτοῦ τοῦ κόσμου. «Πᾶσα ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν». Κάθε ξένος τόπος εἶναι γι’ αὐτούς πατρίδα. «Καί πᾶσα πατρίς ξένη». Πολύ ὡραῖο αὐτό, ἔτσι; Καί κάθε πατρίδα εἶναι ξένη, γιατί ἡ ἀληθινή πατρίδα εἶναι ὁ οὐρανός. Ὁπότε κι αὐτή ἡ ψεύτικη πού ζοῦνε καί κατοικοῦνε εἶναι -τό ξέρουνε- προσωρινή, εἶναι ξένη. Δέν εἶναι δική τους. Ὁπότε οὔτε μάχονται οὔτε ἔχουν κληρονομικές διαφορές καί διεκδικήσεις καί χίλια δυό τέτοια πράγματα πού μᾶς τρῶνε σήμερα τούς χριστιανούς. Γιατί; Γιατί νομίζουμε πώς εἶναι δικά μας, ἐνῶ εἶναι ξένα. Ὅλα εἶναι ξένα καί ὅλα θά τά ἀφήσουμε κάποια στιγμή. «Γαμοῦσιν ὡς πάντες, τεκνογονοῦσιν, ἀλλ᾿ οὐ ῥίπτουσι τά γεννώμενα». Παντρεύονται ὅπως ὅλοι, κάνουν παιδιά, ἀλλά δέν τά ρίπτουν, δέν κάνουν ἔκτρωση, δέν τά σκοτώνουν ὅπως οἱ εἰδωλολάτρες. Τά σώζουν τά παιδιά τους. «Τράπεζα κοινήν παρατίθενται, ἀλλ᾿ οὐ κοινήν». Τρῶνε μαζί ὅλοι, ἀλλά ἡ τράπεζά τους δέν εἶναι κοινή, δέν εἶναι μολυσμένη, εἶναι ἁγιασμένη. «Ἐν σαρκί τυγχάνουσιν, ἀλλ᾿ οὐ κατά σάρκα ζῶσιν». Κι αὐτό εἶναι πολύ ὡραῖο. Ἐνῶ εἶναι μέσα στή σάρκα, δηλαδή φορᾶνε σῶμα, ὅπως ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, δέν ζοῦνε κατά 56

σάρκα, δέν ἔχουνε ὑποτάξει τόν νοῦ στή σάρκα, δέν ἔχουνε ὑποτάξει τό πνεῦμα στό σῶμα. Δέν ζοῦνε κατά σάρκα ἀλλά ζοῦνε κατά πνεῦμα. Πολύ σημαντικό κι αὐτό. Δέν εἶναι ἄνθρωποι σαρκικοί δηλαδή, παρόλο πού ἔχουνε σῶμα. Ζοῦνε σάν νά μήν ἔχουν. «Ἐπί γῆς διατρίβουσιν, ἀλλ᾿ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται». Διατρίβουν στή γῆ, περνᾶνε τόν χρόνο τῆς ζωῆς τους, ὅσο ἔχει ὁρίσει ὁ Θεός νά περάσουν στή γῆ, ἀλλά τό πολίτευμά τους εἶναι στόν οὐρανό. Δέν κολλᾶνε στά γήινα, σκέφτονται τόν οὐρανό καί ὅσο ζοῦνε στή γῆ, ὁπότε δέν ἐγκλωβίζονται στά σχήματα αὐτοῦ τοῦ κόσμου οὔτε πάσχουν καί παθαίνουν ἀπό τίς ἀλλαγές πού γίνονται συνεχῶς στόν κόσμο αὐτό οὔτε ἀγχώνονται οὔτε στενοχωριοῦνται. Μπορεῖ νά θλίβονται ἐξωτερικά ἀπό τίς διάφορες δύσκολες καταστάσεις, ἀλλά δέν στενοχωριοῦνται. Τό λέει ὁ Ἀπόστολος «θλιβόμενοι ἀλλ᾿ οὐ στενοχωρούμενοι» (Β΄Κορ. 4,8). Ἔχει διαφορά τό ἕνα μέ τό ἄλλο. Μπορεῖ νά θλιβόμαστε, ὅλοι θλιβόμαστε ἀπό τίς δύσκολες καταστάσεις πού μᾶς ἐπιβάλλουν οἱ ἄρχοντες, ὅπως λέει καί τό Εὐαγγέλιο «οἱ ἄρχοντες τοῦ κόσμου τούτου κατακυριεύουσιν ὑμᾶς» (Ματθ. 20,25). Τούς καταδυναστεύουν τούς ἀνθρώπους. Πάντοτε, ὄχι μόνο σήμερα. Θέλουν νά μᾶς ἐπιβάλλουν αὐτή τήν ἠλεκτρονική διδακτορία, μέ τήν Κάρτα τοῦ Πολίτη. Ὅλα αὐτά πού προωθοῦν εἶναι μιά καταδυνάστευση τῶν πολιτῶν. Πάντα ἦταν ἔτσι. Θλιβόμαστε ἀπό αὐτό ἀλλά δέν στενοχωριόμαστε. Γιατί, ἐπιτέλους, ὅλα αὐτά θά τά ἀφήσουμε κάποια στιγμή καί τό πολίτευμά μας εἶναι στόν οὐρανό καί πίσω ἀπό ὅλους αὐτούς εἶναι ὁ Θεός καί ξέρουμε ὅτι Αὐτός εἶναι πού θά πεῖ τόν τελικό λόγο καί θά κανονίσει τελικά ὅλα τά πράγματα. Γι’ αὐτό δέν στενοχωριόμαστε, δέν ἀγχωνόμαστε, δέν βουλιάζουμε μέσα στά προβλήματα καί στίς θλίψεις. Ὁ κοσμικός ἄνθρωπος βουλιάζει καί χάνεται. Θυμηθεῖτε τόν Ἀπόστολο Πέτρο. Ὅσο ἔβλεπε στόν Χριστό, περπατοῦσε πάνω στά κύματα. Ἔτσι εἶναι ὁ χριστιανός. Ἡ ζωή αὐτή εἶναι ὅλο κύματα. Δέν ὑπάρχει περίπτωση νά φτιάξουμε τή ζωή μας, ὅσο τέλεια κι ἄν τήν ὀργανώσουμε. Καί Γερμανοί νά εἴμαστε καί νά τά φτιάξουμε ὅλα τέλεια, πάλι θά ἔχουμε προβλήματα. Τό θέμα εἶναι, μπορεῖς νά περπατᾶς πάνω στά προβλήματα καί νά μή σέ ἀγγίζουν; Μπορεῖς. Αὐτό εἶναι τό θέμα. Μόνο ὅταν βλέπεις τόν Χριστό, ὅπως ἔκανε ὁ Ἀπόστολος Πἐτρος. Ὅταν ὅμως εἶδε τά κύματα καί τόν ἀέρα πόσο δυνατός εἶναι, βούλιαξε. Αὐτό παθαίνουμε κι ἐμεῖς. Τότε εἶναι πού παύουμε νά εἴμαστε χριστιανοί. Γιατί χριστιανός αὐτό σημαίνει, βλέπω τόν Χριστό συνεχῶς, ἀδιάλειπτα. Ἑπομένως, «ἐπί γῆς διατρίβουσιν, ἀλλ᾿ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται. Πείθονται τοῖς ὡρισμένοις νόμοις, καί τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τούς νόμους». Αὐτό εἶναι πολύ ὡραῖο. Πείθονται στούς νόμους, δέν εἶναι παράνομοι, δέν εἶναι ἀναρχικοί, δέν εἶναι ἀντάρτες. Πείθονται στούς νόμους τῆς Πολιτείας, γιατί αὐτή τήν ἐντολή ἔχουμε καί ἀπό τόν Θεό καί αὐτό τό παράδειγμα δίδαξε καί ὁ Χριστός μας, «νά ἀποδίδουμε τά Καίσαρος Καίσαρι καί τά τοῦ θεοῦ τῷ θεῷ (Ματθ. 22,21). Γιατί καί οἱ νόμοι χρειάζονται. Καί ὁ ἀστυνομικός καί ὁ ὁποιοσδήποτε ἐντεταλμένος «οὐ μάτην τήν 57

μάχαιραν φορεῖ» (Ρωμ. 13,4). Δηλαδή τήν ἐξουσία τήν ἔχει δώσει ὁ Θεός σ’ αὐτόν, γιά νά μποροῦμε ὅλοι νά ζοῦμε ἐν ἡσυχία καί νά λατρεύουμε τόν Θεό μέ ἡσυχία. Σκεφτεῖτε νά μήν ὑπῆρχαν οἱ ἀστυνομικοί, νά μή λειτουργοῦσε τό Κράτος. Νά βγαίνεις ἀπ’ τό σπίτι σου καί νά μήν ξέρεις, ἄν θά μπορέσεις νά γυρίσεις πίσω. Νά περιμένουν χίλιοι δολοφόνοι ἀπ’ ἔξω καί νά μήν ὑπάρχει κανείς νά τούς σταματήσει. Εἶναι ζωή αὐτή; Γι’ αὐτό ὁ Θεός ὅρισε νά ὑπάρχουν κι αὐτοί οἱ ἄρχοντες οἱ ἐπίγειοι καί οἱ νόμοι. Οἱ νόμοι ὅμως δέν εἶναι καί πάντοτε νόμιμοι. Εἶναι ἄνομοι νόμοι. Ὁ Θεός μᾶς ἔδωσε ἐντολή νά κάνουμε ὑπακοή στούς νόμους, αὐτούς πού δέν εἶναι ἀντίθετοι μέ τόν νόμο τοῦ Θεοῦ καί κάνουμε, γιά χάρη τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ. Καί ἐπειδή, εἴπαμε, δέν εἶναι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι σωστοί, χρειάζεται νά ὑπάρχει κι αὐτή -ἄς τό ποῦμε- ἡ ἔννομη τάξη. Ὅταν, ὅμως, ὁ ἀνθρώπινος νόμος εἶναι ἀντίθετος μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἐκεῖ πρέπει νά ποῦμε ὄχι, γιατί ἐκεῖ ἰσχύει τό «πειθαρχεῖν δεῖ Θεῷ μᾶλλον ἤ ἀνθρώποις» (Πράξ. 5,29). Ἀκριβῶς αὐτό ἔκαναν καί οἱ πρῶτοι χριστιανοί καί δέν πήγαιναν νά θυσιάσουν στά ἀγάλματα τῶν αὐτοκρατόρων. Ἦταν νόμος τοῦ Κράτους αὐτός, νά πᾶνε νά προσφέρουν θυσία στό ἄγαλμα τοῦ Αὐτοκράτορα, γιατί ἐθεωρεῖτο Θεός ὁ Αὐτοκράτορας. Αὐτό δέν τό κάνανε, παρόλο πού ἦταν νόμος τοῦ Κράτους. Γι’ αὐτό καταδιώκονταν οἱ χριστιανοί, ὡς παραβάτες τοῦ νόμου τοῦ Κράτους, γιατί δέν πήγαιναν νά κάνουν εἰδωλολατρία. Γιατί αὐτό εἶναι εἰδωλολατρία φυσικά. Πείθονται λοιπόν στούς ὁρισμένους νόμους ἀλλά «τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τούς νόμους», ἀλλά μέ τή ζωή τους νικοῦν τούς νόμους. Τί σημαίνει αὐτό; Αὐτό εἶναι πολύ ὡραῖο. Μέ τή ζωή μας οἱ χριστιανοί ὄχι ἁπλῶς τηροῦμε τούς νόμους, κάνουμε παραπάνω ἀπό αὐτά πού λέει ὁ νόμος. Ὁ νόμος λέει νά μήν σκοτώσεις, νά μήν κλέψεις. Ὁ χριστιανός δίνει καί τή ζωή του γιά τόν ἄλλον, ὄχι ἁπλῶς δέν παίρνει τή ζωή ἀπό τόν ἄλλον. Δίνει καί τήν περιουσία του στόν ἄλλον, ὄχι ἁπλῶς δέν στερεῖ τήν περιουσία ἀπό τόν ἄλλον. Νικᾶμε τούς νόμους μέ τή ζωή μας, γιατί καί οἱ νόμοι κατά βάση, οἱ περισσότεροι τουλάχιστον, στό στοιχειῶδες καλό ἀποβλέπουν, στό νά συγκρατηθεῖ ὁ ἄνθρωπος νά μή γίνει ζωώδης, νά μή γίνει κτηνώδης, νά μή γίνει πρόβλημα γιά τή ζωή τοῦ ἄλλου, γιά τήν ὕπαρξη τοῦ ἄλλου καί γιά τήν ἐλευθερία τοῦ ἄλλου. Ἀλλά ὁ χριστιανός δέν μένει σ’ αὐτό. Αὐτό εἶναι πολύ λίγο. Ὁ χριστιανός ὑπερβαίνει τόν νόμο καί ἀνοίγεται στόν ἄλλον καί γίνεται κατά κάποιο τρόπο ἕνας μικρός θεός γιά τόν ἄλλον, τοῦ δίνει τά πάντα καί μοιράζεται τά πάντα, φυσικά ἐκτός ἁμαρτίας πάντοτε. «Ἀγαπῶσι πάντας, καί ὑπό πάντων διώκονται». Αὐτό εἶναι πολύ σημαντικό, γιατί εἶναι χαρακτηριστικό τοῦ χριστιανοῦ. Ὁ χριστιανός ἀγαπάει τούς πάντες. Προσέξτε, τούς πάντες! Δέν ἀγαπάει αὐτούς πού τόν ἀγαπᾶνε μόνο. Ἀγαπάει κι αὐτούς πού εἶναι ἀδιάφοροι πρός αὐτόν καί αὐτούς πού εἶναι ἐχθροί πρός αὐτόν. Αὐτός εἶναι ὁ χριστιανός. Καί διώκεται ὑπό πάντων, ἕνα ἄλλο χαρακτηριστικό. Ἄν δέν ἔχεις διωγμούς, ἐκεῖ μπαίνει ἔνα ἐρωτηματικό… κατά πόσο εἶσαι χριστιανός. Ὁ κανόνας εἶναι νά διώκεσαι. Γιατί, ἀκριβῶς, ὁ χριστιανός εἶναι ἕνας μικρός Χριστός καί ὁ 58

Χριστός ἀπό τή στιγμή πού γεννήθηκε μέχρι πού κοιμήθηκε ἦταν σέ συνεχή διωγμό. Ὁ Ἡρώδης, οἱ Φαρισαῖοι, οἱ συμπατριῶτες του, οἱ Ρωμαῖοι, οἱ πάντες Τόν καταδίωκαν. Συνεχῶς Τόν καταδίωκαν. Καί ὁ χριστιανός ἀκριβῶς ἀκολουθεῖ αὐτό τόν δρόμο, σέ πολύ μικρότερο βαθμό βέβαια, τοῦ μαρτυρίου τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι ἕνας μικρός μάρτυρας ὁ χριστιανός σήμερα, ὅταν εἶναι χριστιανός. Θά πεῖτε: Ἐμεῖς δέν τό ἔχουμε αὐτό.. Ξέρετε γιατί δέν τό ἔχουμε; Γιατί δέν εἴμαστε χριστιανοί. Εἴμαστε μόνο κατ’ ὄνομα. Κατά τά ἄλλα κάνουμε συμβιβασμούς κάθε στιγμή. Κάνουμε αὐτό πού λέμε πολιτική καί εἴμαστε σάν τούς χαμαιλέοντες, παίρνουμε τό χρῶμα τοῦ περιβάλλοντος. Ὁπότε, γιατί νά μᾶς καταδιώξουνε;! Δέν ἔχουμε πρόβλημα. Ἀπό τή στιγμή, ὅμως, πού θά πεῖς νά κάνω τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, θά δεῖς πώς θά σέ καταδιώξουν οἱ πάντες καί θά σέ μισήσουν οἱ πάντες. Τό ἔχει πεῖ ὁ Χριστός. Καί πρῶτοι-πρῶτοι οἱ δικοί σου, οἱ «οἰκιακοί» σου. Ἀλλά ἔχουμε γίνει πολύ νερόβραστοι καί λέει ὁ ἄλλος «τί νά χαλάσω τήν οἰκογένειά μου τώρα;». Χάλασέ τα μέ τόν Χριστό! Καί δέν διστάζει… τό κάνει! Γιατί ὁ Χριστός εἶναι ἀόρατος βέβαια καί δέν Τόν πιστεύει. Τόν πιστεύει πάρα πολύ λίγο. Ἐνῶ ὁ Χριστός εἶπε «ἄν μέ ἀρνηθεῖτε μπροστά στούς ἀνθρώπους, θά σᾶς ἀρνηθῶ καί ἐγώ μπροστά στόν Θεό» (πρβλ. Ματθ. 10,32). Ἀλλά ἐπειδή ἡ πίστη μας εἶναι πάρα πολύ μικρή, πάρα πολύ λίγη, οὔτε κἄν περνάει αὐτό ἀπ’ τόν νοῦ μας. Εἴμαστε ἐγκλωβισμένοι στό ἐδῶ καί στό τώρα. Καί σοῦ λέει, τώρα ἐντάξει, ἄστα αὐτά… νά ἔχω νά φάω, νά ἔχω τήν οἰκογένειά μου καί δέν πειράζει.. Καί βάζουμε στήν ἄκρη τήν συνείδηση, βάζουμε στήν ἄκρη τόν Χριστό. Ὁ κανόνας, ὅμως, γιά τόν χριστιανό εἶναι νά διώκεται. Θά ἔρθει σέ σύγκρουση μέ τούς πάντες. Γιατί, δυστυχῶς, οἱ πάντες, ἤ σχεδόν οἱ πάντες, παραβαίνουν τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί θά πρέπει νά ἔρθει σέ σύγκρουση. Οἱ τρεῖς Ἱεράρχες πού γιορτάζουμε αὔριο, καί μέ ποιόν δέν ἦρθαν σέ σύγκρουση! Καί μέ τή βασίλισσα καί μέ τόν βασιλιά -ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος- καί μέ τούς ἐπισκόπους, μέ τούς πάντες. Καί στό τέλος πέθανε ἀπό τόν διωγμό. Τόν σκότωσαν ἔμμεσα. Τόν ἔστειλαν μιά ἐξορία μέ τά πόδια καί στόν δρόμο ὁ ἄνθρωπος δέν ἄντεξε. Ὅλους τούς ἀγαποῦν λοιπόν καί ὑπό πάντων διώκονται. Ὁπότε, μή μᾶς κάνει ἐντύπωση, ὅταν ἔχουμε διωγμούς. Ἴσα-ἴσα νά χαιρόμαστε, γιατί φαίνεται ὅτι κάπως κι ἐμεῖς εἴμαστε ἀντάξιοι τοῦ ὀνόματος, φερόμαστε, ζοῦμε ἀντάξια τοῦ ὀνόματός μας. Εἴμαστε κάπως χριστιανοί. «Ἀγνοοῦνται καί κατακρίνονται», ἄλλο χαρακτηριστικό. Ὁ κόσμος δηλαδή οὔτε ξέρει τί θά πεῖ χριστιανός, ἀλλά καί ἀγνοεῖ τούς χριστιανούς, τούς περνάει ἀπαρατήρητους, δέν τούς δίνει σημασία πολλές φορές. Τούς θεωρεῖ περιθωριακούς, μεσαιωνικούς, ὀπισθοδρομικούς, καθυστερημένους κ.λ.π. Ἀγνοούμαστε, ἀλλά δέν μᾶς πειράζει. Καί συγχρόνως κατακρίνονται. Μᾶς βρίζουν κιόλας. Οὔτε αὐτό μᾶς πειράζει. Ἐμεῖς τούς ἀγαπᾶμε. «Θανατοῦνται καί ζωοποιοῦνται». Καί ἐνῶ μᾶς θανατώνουν κάθε 59

μέρα, γιατί εἴμαστε «ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων» (Ματθ. 10,16), ὅπως εἶπε ὁ Κύριος, ὅμως ἔχουμε ζωή. Μᾶς ζωοποιεῖ τό Πνεῦμα τό Ἅγιο. Καί γίνεται αὐτό τό θαῦμα, νά ζοῦνε τά πρόβατα μέσα στούς λύκους! Ἐνῶ κανονικά δέν θά ἔπρεπε νά ὑπάρχουμε. Κι ὅμως ὁ Χριστιανισμός ὑπάρχει 2000 χρόνια καί θά ὑπάρχει πάντα ἡ Ὀρθοδοξία, γιατί ζωοποιούμαστε ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα, ὅσοι εἴμαστε ἀληθινά χριστιανοί. Ὅσοι δέν εἶναι ἀληθινά χριστιανοί, χάνονται. Γι’ αὐτό καί ἔχουμε τοπικές Ἐκκλησίες πού χάθηκαν, γιατί τά μέλη αὐτῆς τῆς Ἐκκλησίας βγῆκαν ἐκτός Ἐκκλησίας πολύ ἁπλά, δέν ἐπαλήθευσαν τό ὄνομά τους. Ἔπαψαν νά εἶναι χριστιανοί κατ’ οὐσίαν. «Πτωχεύουσι, καί πλουτίζουσι πολλούς». Ἐνῶ εἶναι πτωχοί καί ἐπιδιώκουν τήν πτωχεία καί ἐπιλέγουν τήν πτωχεία ἑκούσια οἱ χριστιανοί καί τήν ὀλιγοκτημοσύνη, γιά νά μήν ποῦμε τήν ἀκτημοσύνη, ὅμως πλουτίζουν πολλούς. Μέ τήν ἐλεημοσύνη πού κάνουν, καί κυρίως μέ τήν πνευματική ἐλεημοσύνη πού κάνουν οἱ χριστιανοί, πλουτίζουν ὅλο τόν κόσμο. Γιατί, ἄν ὑπάρχει, ἄν στηρίζεται κι ἄν συνεχίζει νά ὑπάρχει ὁ κόσμος, στούς χριστιανούς ὀφείλεται αὐτό νά ξέρετε, οἱ ὁποῖοι μέ τίς προσευχές τους στηρίζουν ὅλο τόν κόσμο. Θυμηθεῖτε τόν Λώτ, θυμηθεῖτε τόν Ἀβραάμ, θυμηθεῖτε καί τόν διάλογο πού κάνει μέ τόν Θεό λίγο πρίν καταστραφοῦν τά Σόδομα καί τά Γόμορρα. Τί τοῦ εἶπε ὁ Θεός τοῦ Ἀβραάμ; Ἄν ὑπῆρχαν δέκα δίκαιοι θά στηριζόντουσαν τά Σόδομα καί τά Γόμορρα, δέν θά καταστραφόντουσαν. Γιατί ἔπεσε φωτιά καί τούς ἔκαψε; Ὄχι γιατί ὁ Θεός εἶναι τιμωρός καί κακός. Ὄχι! Διότι δέν ὑπῆρχαν δέκα δίκαιοι νά στηρίξουν ὅλον αὐτό τόν κόσμο, αὐτές τίς πέντε πόλεις. «Πάντων ὑστεροῦνται, καί ἐν πᾶσι περισσεύουσιν». Ἐνῶ στεροῦνται τά πάντα, περισσεύουνε ὅλα τά ἀγαθά. Δέν τούς λείπει τίποτα. Ἑκούσια στερούμαστε τά πάντα, ἐπιλέγουμε μόνοι μας τήν στέρηση, τήν κακοπάθεια, τήν αὐτάρκεια. «Ἔχοντες διατροφάς καί σκεπάσματα, τούτοις ἀρκεσθησόμεθα» (Α΄Τιμ. 6,8), λέει ὁ Ἀπόστολος, ἀλλά καί δέν μᾶς λείπει τίποτα. Κι αὐτό, ἄν θέλετε, εἶναι καί ἡ ἀπάντηση στήν κρίση… πού μᾶς ἔχουν κατατρομοκρατήσει σήμερα.. καί μᾶς ἀπειλοῦνε μέ τά μνημόνια καί μέ ὅλα αὐτά. Ἡ ἀπάντηση ποιά εἶναι; Αὐτό πού ψάλλουμε στήν ἀκολουθία τῆς ἀρτοκλασίας. Τί λέμε ἐκεῖ; «Οἱ ἐκζητοῦντες τόν Κύριον οὐκ ἐλαττωθήσονται παντός ἀγαθοῦ». Πολύ ἁπλά! Ἐκζητεῖς τόν Κύριο; Ἀναζητᾶς τόν Θεό; Προσπαθεῖς νά ἐπαληθεύεις τό ὄνομά σου κάθε στιγμή ὡς χριστιανοῦ; Δέν θά σοῦ λείψει κανένα ἀγαθό καί ἄς σέ ἀπειλοῦνε ὅλες οἱ τρόικες καί ὁποιοσδήποτε… Κανένας δέν θά μᾶς κάνει τίποτε. Δέν ἐκζητεῖς τόν Κύριο; Ὅλα θά ἔρθουν στό κεφάλι σου. Ὅλα! Γιατί; Γιατί εἶσαι ἐγωιστής καί ἐκζητεῖς τόν ἑαυτό σου καί στηρίζεσαι στόν ἑαυτό σου. Ἔ, μετά θά δρέψεις τούς καρπούς τῆς ἐπιλογῆς σου. Εἶσαι ξεκρέμαστος. Φυσικά, ὁ ἄνθρωπος χωρίς τόν Θεό εἶναι ἀνύπαρκτος. Γιατί ὁ Θεός εἶναι ὁ Ὤν, Αὐτός πού ὑπάρχει. Γιά νά ὑπάρξεις καί νά συνεχίσεις νά ὑπάρχεις, πρέπει νά κρέμεσαι ἀπό τόν ὄντως Ὄντα, πού εἶναι ὁ Θεός. Παύεις νά ἐκζητεῖς Αὐτόν, μετά ὅλα τά κακά θά σοῦ ἔρθουν καί δέν σέ σώζει τίποτα οὔτε οἱ τράπεζες οὔτε τά διάφορα μέτρα. 60

Ἐνῶ λοιπόν στεροῦνται τά πάντα, περισσεύουνε κατά τά πάντα. Ἔχουνε τά πάντα καί περισσεύματα ἀπ’ τά πάντα. Βλέπετε… πέντε ψωμιά εἶχε ὁ Κύριος καί περίσσεψαν δώδεκα κοφίνια! Μά πῶς γίνεται! Πέντε ψωμιά καί περίσσεψαν δώδεκα κοφίνια! Ἀκριβῶς αὐτό εἶναι ὁ Θεός! Τί εἶναι γιά τόν Θεό μέ πέντε ψωμιά νά μᾶς θρέψει, ὅλη τήν Ἑλλάδα; Δέν ἔχει πρόβλημα ὁ Θεός. Καί νά περισσέψουν καί χιλιάδες κοφίνια μέ ψωμιά… Γιατί; Γιατί, ὅπως ἦταν τότε ὁ Θεός, ἔτσι εἶναι καί τώρα. Πάντα ὑπάρχει ὁ Θεός. Ἀλλά τό πρόβλημα εἶναι μέ μᾶς. Ἐκζητοῦμε τόν Θεό; Ἐκεῖνοι οἱ ἄνθρωποι, πού τούς ἔγινε αὐτό τό θαῦμα, τρεῖς μέρες ἦταν νηστικοί καί ἄκουγαν τόν Χριστό. Τρεῖς μέρες στό ὕπαιθρο! Γιά σκεφτεῖτε! Γιατί εἶχαν ζῆλο. Καί ὁ Θεός τούς ἄμειψε καί μ’ αὐτόν τόν τρόπο. «Πάντων ὑστεροῦνται, καί ἐν πᾶσι περισσεύουσιν. Ἀτιμοῦνται, καί ἐν ταῖς ἀτιμίαις δοξάζονται». Ἄλλο πράγμα τώρα. Ἐνῶ ἀτιμάζονται ἀπό ὅλους, δοξάζονται μέσα στίς ἀτιμίες. Γιά τόν χριστιανό δέν εἶναι πρόβλημα ἡ ἀτίμωση, ὁ ἐξευτελισμός, νά χάσει λίγο τήν ἀξιοπρέπειά του… Ὁ Χριστός μας εἶχε ἀξιοπρέπεια πάνω στόν Σταυρό γυμνός; Ἤ μιά ζωή χωρίς σπίτι, χωρίς χρήματα; Ἀπό ἐλεημοσύνες ζοῦσε. Ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια, ὅπως τήν ἐννοοῦμε σήμερα ἐμεῖς οἱ ἐγωιστές ἄνθρωποι, δέν εἶχε. Ὅμως δοξάστηκε μέσα σ’ αὐτή τήν ἀτίμωση, μέσα σ’ αὐτή τήν ἀτιμία. Ἐκεῖ πού ἦταν ἡ ἔσχατη ταπείνωση, ἡ ἄκρα ταπείνωση, ἐκεῖ ἦταν καί ἡ μεγαλύτερη δόξα, πάνω στόν Σταυρό καί στόν Ἅδη. Ἐκεῖ εἶναι ἡ ἀρχή τῆς δόξας. Γι’ αὐτό καί τήν Μεγάλη Παρασκευή δέν θρηνοῦμε, χαιρόμαστε. Καί τά ἄσματα πού ψάλλουν στήν ἐκκλησία ἔχουν χαρούμενο τόνο, γιατί εἶναι ἡ ἀρχή τῆς δόξας. Καί ὁ Κύριος εἶναι ὁ Βασιλεύς τῆς δόξης. Ποῦ; Πάνω στόν Σταυρό. Καί ὁ χριστιανός εἶναι αὐτός πού δοξάζεται. Ποῦ; Πάνω στόν Σταυρό, ὄχι πάνω στόν θρόνο. Ἡ ἀληθινη δόξα τοῦ χριστιανοῦ εἶναι μέσα στήν ἀτιμία, μέσα στό μαρτύριο, μέσα στήν ἐγκατάλειψη κάθε ἀνθρώπινης ἀξιοπρέπειας. «Βλασφημοῦνται καί δικαιοῦνται». Ἐνῶ τούς βλασφημοῦνε οἱ πάντες, δικαιώνονται. Πρῶτον ἀπό τόν Θεό καί μετά ἀπό ὅλους τούς ἀγγέλους καί τούς ἁγίους καί τούς ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ. Στούς Ἁγίους Μάρτυρες, ἄς ποῦμε, βλέπει κανείς τό μαρτύριό τους καί λέει αὐτοί εἶναι ἀποτυχημένοι ἄνθρωποι, πήγανε σάν τό σκυλί στό ἀμπέλι, ὅπως λέμε λαϊκά, τούς ἔφαγαν τά λιοντάρια. Κι ὅμως… αὐτοί εἶναι οἱ Ἅγιοι πού θά τιμοῦνται διαχρονικά καί θά τιμοῦνται εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων καί θά τιμοῦνται ἀπό ἀγγέλους, ἀπό Ἁγίους, ἀπό τόν Θεό καί ὅλους τούς ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ, τούς ἀληθινούς ἀνθρώπους, γιατί οἱ ἄλλοι εἶναι ἀνύπαρκτοι, εἴπαμε. Οἱ ἐκτός Θεοῦ ἄνθρωποι οὐσιαστικά εἶναι ἀνύπαρκτοι. Αὐτοί πού ἀληθινά ὑπάρχουν, αὐτοί θά τούς δοξάσουν καί θά τούς δοξάζουν εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων, γι’ αὐτό λέει ὅτι δικαιώνονται, ἐνῶ φαίνεται ὅτι ἀπέτυχαν, μέ πρῶτο δικαιωμένο τόν ἴδιο τόν Χριστό μας, στόν Ὁποῖο, ὅπως εἶπε ὁ ἴδιος «ἐδόθη πᾶσα ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καί ἐπί γῆς» (Ματθ. 28,18). Πότε; Μετά ἀπό αὐτή τήν ἄκρα ταπείνωση καί τήν ἄκρα ἀτίμωση. «Λοιδοροῦνται, καί εὐλογοῦσιν». Ἐνῶ τούς ἐμπαίζουν, αὐτό θά πεῖ λοιδορῶ, αὐτοί εὐλογοῦν. Νά ποιός εἶναι ὁ χριστιανός. Ἐμεῖς, ὅταν λοιδορηθοῦμε, τί κάνουμε; Θίγεται ἡ ἀξιοπρέπειά μας καί πᾶμε νά ἀνταποδώσουμε τά ἴδια; Νά βροῦμε τήν 61

χαμένη ἀξιοπρέπεια; Νά ἀποκαταστήσουμε τήν ἀξιοπρέπειά μας;… κ.λ.π. Μᾶς πνίγει τό δίκαιο μας;… Τίποτα ἀπό αὐτά δέν πρέπει νά κάνουμε. Νά εὐλογοῦμε. Ἐνῶ λοιδορεῖσαι, ἐνῶ ἐμπαίζεσαι, ἐσύ πρέπει νά εὐλογεῖς. «Ὑβρίζονται, καί τιμῶσιν». Ἐνῶ ὑβρίζονται, αὐτοί τιμοῦν. Κι αὐτούς πού τούς βρίζουν, τούς τιμοῦν, τούς πάντες. Γιατί ὁ κάθε ἄνθρωπος, ἀκόμα κι αὐτός πού σέ βρίζει καί σέ ἐχθρεύεται καί σέ μισεῖ, δέν παύει νά εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ καί νά ἀξίζει τήν τιμή σου. Βλέπετε πόσο διαφορετική εἶναι ἡ θέαση τῶν πάντων, ὅταν νιώσεις τί θά πεῖ χριστιανός; Ὅταν νιώσεις ὅτι πρέπει νά εἶσαι μιμητής τοῦ Χριστοῦ; Ποῦ νά βρεθεῖ ἐκεῖ κανείς νά πεῖ ὅτι πρέπει νά ἀνταποδώσω κι ἐγώ τά ἴδια; «Μέ ἔβρισε; Νά τόν βρίσω κι ἐγώ». Κι ὅμως σήμερα τό θεωροῦμε αὐτονόητο οἱ χριστιανοί. Ὁ χριστιανός βρίστηκε; Πρέπει νά εὐλογήσει αὐτόν πού τόν ἔβρισε. Ποιός τό κάνει σήμερα; «Ἀγαθοποιοῦντες ὡς κακοί κολάζονται». Ἐνῶ κάνουν τό καλό, ἀγαθοποιοῦν, τιμωροῦνται ὡς κακοί. Βλέπετε; Ἀπό τότε… ἀδικία πάνω στήν ἀδικία στούς χριστιανούς. Ἐνῶ οἱ χριστιανοί εἶναι τό ὑγιές κομμάτι τῆς κοινωνίας, εἶναι οἱ πιό ἀδικημένοι ἀπό ὅλους καί τιμωροῦνται ὡς κακοί ἐνῶ κάνουν τό καλό. «Κολαζόμενοι χαίρουσιν ὡς ζωοποιούμενοι». Ἐνῶ κολάζονται, τιμωροῦνται, βασανίζονται, φυλακίζονται, θανατώνονται, χαίρονται διότι παίρνουν τήν αἰώνια ζωή. Βλέπετε οἱ Ἅγιοι πόσο ὑπέφεραν ἀπό τόν κόσμο! Στήν κυριολεξία σάν πρόβατα πήγανε ἐπί σφαγή καί ὁ ἴδιος ὁ Χριστός μας πρῶτος ἀπό ὅλους. Λέγαμε κι ἄλλη φορά, πρῶτοι μάρτυρες γιά τόν Χριστό μας ἦταν οἱ Ἀπόστολοι. Θά μποροῦσαν μιά χαρά νά μείνουν στά Ἱεροσόλυμα, νά κάνουν τή ζωούλα τους καί νά μή μιλήσουν σέ κανέναν. Καί δέν θά εἶχαν κανένα πρόβλημα, ἐφόσον δέν θά δημιουργοῦσαν πρόβλημα στούς Ἑβραίους καί στούς Ρωμαίους. Θά λάτρευαν τόν Χριστό μεταξύ τους… Ὄχι! Πῆγαν καί μίλησαν. Εἶπαν γιά τήν Ἀνάσταση, εἶπαν γιά τήν Σταύρωση, εἶπαν γιά τόν Χριστό… καί ποιά ἦταν ἡ μισθαποδοσία; Ὁ θάνατος. Καί τό ξέρανε ὅτι θά εἶναι ὁ θάνατος. Αὐτός εἶναι ὁ χριστιανός. Ἐνῶ κάνει τό μεγαλύτερο καλό -γιατί δέν ὑπάρχει μεγαλύτερο καλό ἀπό αὐτό, νά βοηθήσεις τόν ἄλλον νά πάει στόν Παράδεισο, στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ- εἰσέπρατταν τήν πιό μεγάλη τιμωρία, τόν θάνατο. Ἐνῶ λοιπόν κολάζονται, χαίρονται ὡς ζωοποιούμενοι. Τό ἔκαναν μέ χαρά. Πόσο ὡραῖα τό λέει στίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, μετά ἀπό ἕναν ξυλοδαρμό πού ὑπέστησαν, πῆγαν στούς ἄλλους μαθητές καί χαιρόντουσαν, γιατί ἔφαγαν ξύλο γιά τόν Χριστό. «Ὑπό Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεμοῦνται, καί ὑπό Ἑλλήνων διώκονται, καί τήν αἰτίαν τῆς ἔχθρας εἰπεῖν οἱ μισοῦντες οὐκ ἔχουσιν». Οἱ Ἰουδαῖοι τούς καταδιώκουνε ὅτι εἶναι ἀλλόφυλοι, ἀπό ἄλλη φυλή, οἱ εἰδωλολάτρες ἐπίσης τούς καταδιώκουνε καί δέν ἔχουνε οὔτε οἱ μέν οὔτε οἱ δέ νά ποῦνε τήν αἰτία, γιατί τούς καταδιώκουνε καί γιατί τούς μισοῦνε. Καί σήμερα οἱ χριστιανοί καταδιώκονται καί δέν ὑπάρχει λόγος. Γιατί τούς καταδιώκουμε τούς χριστιανούς; Οἱ πάντες τούς χριστιανούς καταδιώκουν, καί οἱ μουσουλμάνοι καί οἱ βουδιστές καί οἱ πάντες. Γιατί; Δέν 62

ὑπάρχει λόγος… Ὑπάρχει δηλαδή, εἶναι ὁ πονηρός ἀπό πίσω. Ἀλλά φανερός λόγος, λογικός λόγος ἄν θέλετε, δέν ὑπάρχει. Γιατί οἱ χριστιανοί εἶναι πρόβατα. Οἱ πιό ἤρεμοι πολίτες, οἱ πιό σωστοί πολίτες εἶναι οἱ χριστιανοί. «Ἁπλῶς δ᾿ εἰπεῖν, ὅπερ ἐστίν ἐν σώματι ψυχή, τοῦτ᾿ εἰσίν ἐν κόσμῳ Χριστιανοί». Τελειώνει ἐδῶ. Μέ ἕναν λόγο, λέει, νά τό ποῦμε ἁπλά, ὅ,τι εἶναι στό σῶμα ἡ ψυχή, αὐτό εἶναι στόν κόσμο οἱ χριστιανοί. Οἱ χριστιανοί εἶναι ἡ ψυχή τοῦ κόσμου δηλαδή. Καί ξέρετε ὅτι ἡ ψυχή εἶναι αὐτή πού δίνει ζωή στό σῶμα. Ἄν λοιπόν πάψουν οἱ χριστιανοί νά ζοῦνε, παύει καί ὁ κόσμος νά ὑπάρχει, γιατί εἶναι ἡ ψυχή τοῦ κόσμου. Αὐτά εἶναι πού γράφει ἡ πρός Διόγνητον ἐπιστολή καί τά εἴπαμε ἔτσι σάν ἕναν καθρέφτη γιά νά δοῦμε ποῦ εἴμαστε ἐμεῖς σήμερα. «Ἄκουε ἄλλης γραφῆς λεγούσης· Θεός πιστός καί δίκαιος»,συνεχίζει τώρα ὁ Ἅγιος Κύριλλος. Ἄκουσε, λέει, καί τί ἄλλο λέει ἡ ἁγία Γραφή: «Ὁ Θεός εἶναι ἀξιόπιστος σέ ὅ,τι ὑπόσχεται καί δίκαιος» (Α΄Ἰω. 1,9). «Τοῦτο προβλέπων ὁ Ψαλμῳδός ἔλεγεν ἐκ προσώπου τοῦ Θεοῦ, ἐπειδή μέλλουσιν ἄνθρωποι Θεοῦ προσηγορίαν λαμβάνειν». Αὐτό ἀκριβῶς προβλέποντας ὁ Ψαλμωδός καί σάν νά ἐκπροσωποῦσε κατά κάποιον τρόπο τόν Θεό – ἀφοῦ οἱ ἄνθρωποι ἐπρόκειτο νά λάβουν τή Θεία υἱοθεσία – ἔλεγε: «Ἐγώ εἶπα, θεοί ἐστε, καί υἱοί Ὑψίστου πάντες» Ἐγώ εἶπα ὅτι ὅλοι εἴσαστε θεοί καί παιδιά τοῦ ὕψιστου Θεοῦ» (Ψαλμ. 81,6). Σ’ αὐτό μᾶς ἔχει καλέσει ὁ Θεός, νά γίνουμε τέκνα Θεοῦ, υἱοί Θεοῦ. Καί βλέπετε ἀπ’ τήν Παλαιά Διαθήκη, 1.000 χρόνια πρό Χριστοῦ τό λέγει, τό προλέγει ὁ Δαυίδ: Ἐγώ εἶπα θεοί ἐστε. Στούς ἀνθρώπους τό λέει, σέ μᾶς, ὅτι εἴμαστε θεοί καί υἱοί Ὑψίστου πάντες. Καί αὐτό ἐκπληρώνεται μέ τό Βάπτισμα. Ἀπό τή στιγμή πού βαπτιζόμαστε, γινόμαστε υἱοί Θεοῦ, κατά χάρη βέβαια, καί ἀποκτοῦμε τήν δυνατότητα νά γίνουμε τέκνα, νά γίνουμε παιδιά τοῦ Θεοῦ, ὁπότε καί κληρονόμοι, γιατί τό παιδί κληρονομεῖ τόν πατέρα. «Ἀλλά βλέπε», πρόσεχε ὅμως, «μή πιστοῦ μέν ἡ προσηγορία, ἀπίστου δέ ἡ προαίρεσις». Πρόσεξε, ὅμως, μήπως ἔχεις μέν τό ὄνομα τοῦ πιστοῦ, τήν προαίρεση ὅμως τοῦ ἀπίστου. Κατ’ ὄνομα εἶσαι χριστιανός, ἀλλά ἡ βούλησή σου, ἡ θέλησή σου εἶναι ἀντιχριστιανική. «Εἰσῆλθες εἰς ἀγῶνα, κάμε τόν δρόμον».Μπῆκες στό στάδιο. Ἀγωνίσου. «Ἄλλον καιρόν τοιοῦτον οὐκ ἔχεις». Δέν θά ξαναβρεῖς τέτοια εὐκαιρία. «Εἴ σοι γάμων ἡμέραι προέκειντο, οὐκ ἄν κατεφρόνησας πάντων, καί περί τήν ἑτοιμασίαν τῆς ἑστιάσεως ἐγένου;». Ἄν, λέει, ἐπρόκειτο νά τελέσεις τούς γάμους σου, δέν θά τά ἄφηνες ὅλα καί θά ἔτρεχες, γιά νά ἑτοιμάσεις τά φαγητά καί τά ποτά τοῦ γαμήλιου τραπεζιοῦ; Τό ξέρουμε πολύ καλά. Ὅταν ἑτοιμάζονται, λένε, ἔχω γάμο καί ὅλα τά ἄλλα πᾶνε στήν ἄκρη. Τρέχουμε γιά αὐτά. Τώρα πού ἑτοιμάζεσαι γιά τούς γάμους μέ τόν οὐράνιο Νυμφίο, τί θά κάνεις; «Μέλλων δέ τήν ψυχήν καθοσιοῦν τῷ ἐπουρανίῳ νυμφίῳ, οὐκ ἀργήσεις σωματικῶν, ἵνα ἄρῃς πνευματικά;». Τώρα πού πρόκειται νά καθιερώσεις, νά ἀφιερώσεις τήν ψυχή σου στόν οὐράνιο Νυμφίο, δέν θά ἐγκαταλείψεις ὅλες τίς βιοτικές μέριμνες, γιά νά δεχτεῖς τά πνευματικά χαρίσματα; 63

Κι αὐτό εἶναι ἕνα πολύ σημαντικό, ὅτι ἡ ψυχή μας εἶναι νύμφη Χριστοῦ καί καλούμαστε ὡς χριστιανοί βεβαπτισμένοι νά βιώσουμε αὐτό τόν γάμο μέ τόν Νυμφίο Χριστό, ὁπότε θά λέγαμε, ὅτι εἴμαστε ὅλοι παντρεμένοι, νυμφευμένοι μέ τόν Χριστό. Αὐτός εἶναι ὁ κύριος γάμος πού ἔχει γίνει σέ ὅλους μας, τούς βαπτισμένους χριστιανούς. Κι ἕνας πού εἶναι ἀνύπαντρος δέν πρέπει νά νιώθει μειονεκτικά, γιατί εἶναι νυμφευμένος μέ τόν Χριστό, ἡ ψυχή του εἶναι νύμφη Χριστοῦ. Ἀλλά πόσοι βιώνουμε αὐτό τόν γάμο κι αὐτή τήν σχέση μέ τόν Νυμφίο; Ἡ ὁποία, νά ξέρετε, δίνει μιά ἄρρητη εὐφροσύνη ὅταν τή βιώνει ὁ ἄνθρωπος, πολύ ἀνώτερη ἀπό τήν χαρά πού ἔχει ὡς ἔγγαμος οἰκογενειάρχης. Μέ τόν ὅρο «Νυμφίος» οἱ πιστοί θέλουν νά δηλώσουν τή βαθειά ἀγαπητική σχέση τοῦ Χριστοῦ μέ τήν Ἐκκλησία. Βλέπετε καί στήν περικοπή πού διαβάζεται στόν γάμο, γίνεται ἀκριβῶς αὐτή ἡ συσχέτιση. Λέει «τό μυστήριον τοῦτο μέγα ἐστίν, ἐγώ δέ λέγω εἰς Χριστόν καί εἰς τήν ἐκκλησίαν» (Ἐφ. 5,32). Ὁ νυμφίος καί ἡ νύμφη εἰκονίζουν τόν Χριστό καί τήν Ἐκκλησία, οἱ ὁποῖοι ἔχουν συνάψει ἕναν ἀδιάλυτο γάμο. Ἡ ἀγάπη τοῦ Νυμφίου εἶναι ἀναλλοίωτη, μακρόθυμη καί γεμάτη οἰκτιρμούς. Καί σ’ αὐτή τήν ἀγάπη θά πρέπει νά ἀνταποκριθεῖ ὁ ἄνθρωπος. Προϋπόθεση γιά τόν αἰώνιο αὐτό γάμο, στόν ὁποῖο ὁ Χριστός, ἀρχίζοντας ἀπό τόν Ἰσραήλ, κάλεσε ὅλους τούς ἀνθρώπους, δέν εἶναι μόνο ἡ θεωρητική συγκατάθεση στό κάλεσμα, νά λέω θεωρητικά ἁπλῶς, ναί, θέλω νά παντρευτῶ τόν Χριστό, νά μπῶ μέσα στήν Ἐκκλησία… ὄχι μόνο θεωρητικά, ἀλλά «ἐξ ὅλης τῆς καρδίας καί ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος καί ἐξ ὅλης τῆς διανοίας» νά ἀνταποκριθῶ σ’ αὐτό τό κάλεσμα τοῦ Χριστοῦ. Ὅλη μου ἡ διάνοια, ὅλη μου ἡ σκέψη, ὅλη μου ἡ δύναμη, ὅλη μου ἡ καρδιά νά δοθεῖ στόν Χριστό. Τότε γίνεται πραγματικά ἡ ψυχή μου νύμφη Χριστοῦ. Ἀπαιτεῖται δηλαδή καί τό ἔνδυμα τοῦ γάμου (Ματθ. 22,11) καί ἡ ἐπαγρύπνηση, μήπως κοιμηθεῖ ὁ ζῆλος, σβήσει ἡ λαμπάδα τῆς ἀγάπης καί ὁ Νυμφίος βρεῖ τίς καρδιές τῶν ἐξαγορασμένων μέ τό αἷμα Του «καθεύδουσες». Θυμηθεῖτε τίς πέντε μωρές παρθένες. Ἤτανε παρθένες, ἤτανε ὑποψήφιες δηλαδή γιά τόν γάμο μέ τόν Νυμφίο, ἀλλά… κοιμήθηκαν! Γιατί; Γιατί δέν εἶχαν αὐτή τήν ἐγρήγορση καί δέν εἶχαν καί λάδι ἀρκετό. Θυμηθεῖτε καί τήν ἄλλη παραβολή μέ ἐκεῖνον πού μπῆκε στόν γάμο καί δέν εἶχε κατάλληλο ἔνδυμα. Ὅλα αὐτά ὑπονοοῦν αὐτή τήν συνεχή κοινωνία ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς καί καρδίας καί τῆς διανοίας μέ τόν Χριστό καί τήν μετοχή στή ζωή τοῦ Χριστοῦ. Αὐτά ἤθελα νά πῶ γιά ἀπόψε. Οὐσιαστικά εἴπαμε μόνο ἕνα κεφάλαιο ἀλλά πόσα διδάγματα βγαίνουν ἀπό αὐτό… Ἄν θέλετε νά συζητήσουμε κάτι πάνω σ’ αὐτά, πολύ εὐχαρίστως. 64

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ἐρ. : ………………….. Ἀπ. : Ἐμεῖς τό λέμε; Τώρα ἐγώ σᾶς τό εἶπα. Θά τό πεῖτε; Κι ἐμεῖς μέσα στήν Ἐκκλησία εἴμαστε! Εἶναι καιρός νά ἀναλάβουμε ὅλοι τίς εὐθύνες μας. Μπορεῖ κάποιοι νά μή λειτουργοῦν σωστά. Ὅπως καί στά νοσοκομεῖα. Ὅλοι οἱ γιατροί λειτουργοῦνε σωστά; Δέν θά κατηγορήσουμε ὅλο τό νοσοκομεῖο. Ἄς λειτουργήσουμε ὁ καθένας σωστά καί τότε θά δεῖτε καί οἱ ἱερεῖς θά λειτουργήσουν πιό σωστά. Γιατί ξέρετε τί γίνεται; Θά σᾶς τό πῶ πολύ ἁπλά. Τό λέει ἕνας παπάς. Ξέρετε τί θά πεῖ αὐτός ἀπό κάτω; Θά πεῖ, τί εἶναι αὐτά πού λές; Θά πάει στόν διπλανό παπά, ὁ ὁποῖος θά τοῦ τήν κάνει τή χάρη. Καταλάβατε; Δυσλειτουργοῦμε καί μέσα στήν Ἐκκλησία. Δέν μοῦ τό κάνεις ἐσύ, θά πάω στόν διπλανό πού θά μοῦ τό κάνει, γιατί εἴμαστε κι ἐμεῖς ἄρρωστοι. Ἐρ. : ………………….. Ἀπ. : Γιατί μπορεῖ νά πάει νά αὐτοκτονήσει καί νά γίνει χειρότερο κακό. Γίνονται καί κάποιες «οἰκονομίες». Ἐρ. : ………………….. Ἀπ. : Σᾶς εἶπα, πολλά πράγματα τά κάνουμε κατ’ ἀνοχή. Πολλά πράγματα… Δέν εἶναι μόνο αὐτό. Ἄς ἀρχίσουμε ἐμεῖς νά λειτουργοῦμε σωστά καί νά πάψουμε νά κατηγοροῦμε τούς ἄλλους. Καί ἐγώ σᾶς ρωτάω αὐτό πού λέμε στήν Ἐκκλησία: «χριστιανά τά τέλη τῆς ζωῆς ἡμῶν, ἀνώδυνα, ἀνεπαίσχυντα, εἰρηνικά» εἶναι χριστιανικό; Δέν εἶναι. Ὁ Χριστός εἶχε ἀνώδυνα τέλη; Εἶχε ἀνεπαίσχυντα; Εἶχε εἰρηνικά τέλη; Ὄχι. Οὔτε ἀνώδυνα ἤτανε, μέσα στόν πόνο πέθανε, οὔτε ἀνεπαίσχυντα, μέσα στήν ντροπή ἤτανε, Τόν καταξευτέλησαν, οὔτε εἰρηνικά ἤτανε. Τότε γιατί τό λέμε; Γιατί εἴμαστε ἀδύναμοι. Ἐμεῖς τό βάλαμε, καί ὁ Θεός, ἐπειδή εἴμαστε μωρά, τό ἀνέχεται. Ἐρ. : ………………….. Ἀπ. : Τά τηροῦσαν, γιατί τό εἶχαν πάρει σοβαρά. Ἄν τό πάρουμε κι ἐμεῖς σοβαρά, θά τήν βγάλουμε αὐτή τήν εὐχή. Θά τή βγάλουμε, δέν τήν χρειαζόμαστε. Θά θέλουμε νά πάσχουμε γιά τόν Χριστό καί νά πονέσουμε γιά τόν Χριστό. Τώρα ποιός τό θέλει; Ἐδῶ τρέμουμε… τώρα θά μᾶς βγάλουνε τήν κάρτα τοῦ πολίτη καί τί θά κάνουμε. Θά τήν πάρουμε, δέν θά τήν πάρουμε… καί θά στερηθοῦμε τήν ὡραία μας τήν κόκα- κόλα, μετά δέν θά μποροῦμε νά πίνουμε.. ναί .. γιατί ἔχουμε γίνει σαρκικοί τελείως. Καταλάβατε; Τί νά δώσουμε τήν ζωή μας γιά τόν Χριστό; Γιά νά πᾶς νά σοῦ βγάλουνε ἕνα δόντι χωρίς ἀναισθησία νά δοῦμε τό ἀντέχεις; Ἔτσι γινότανε τότε. Καί χαιρόντουσαν. Τό κάνανε καί χαιρόντουσαν. Καί μεγάλωναν τά παιδιά τους μέ αὐτό τό ἰδανικό. Σήμερα μ’ αὐτό τό ἰδανικό μεγαλώνουμε τά παιδιά μας; Τά μεγαλώνανε τά παιδιά τους ἤ νά γίνουνε μάρτυρες ἤ νά γίνουνε μοναχοί. Ποιός λέει σήμερα στό παιδί του νά γίνει μοναχός; Πέστε μου. Εἶναι ταμπού αὐτό τό πράγμα. Νά πεῖς στό 65

παιδί σου νά γίνει μοναχός; Τό ἀνάποδο. Μή τυχόν καί γίνεις μοναχός… θά πάρω τό δίκανο… θά τό κάψω τό μοναστήρι… Γιατί δέν λειτουργοῦμε σωστά. Τά λέμε καί γελᾶμε. Ἀλλά ἔτσι εἶναι. Καί τά λένε χριστιανοί παρακαλῶ, δέν τά λένε ἄθεοι. Νά τά ἔλεγε ἕνας ἄθεος, ἐντάξει νά πεῖς δικαιολογεῖται. Ἀλλά ἕνας χριστιανός εἶναι ἀπαράδεκτο. Γιατί; Γιατί εἶναι κατ’ ὄνομα χριστιανός. Ἄς μάθουμε λοιπόν ἐμεῖς νά λειτουργοῦμε σωστά καί ξέρετε αὐτό εἶναι πολύ σημαντικό, γιατί εἴδατε; Δέκα ἄνθρωποι νά ὑπῆρχαν, θά σωζόντουσαν πέντε πόλεις! Καί σήμερα, ἄν σώζεται ἀκόμα ἡ Ἑλλάδα εἶναι, γιατί ὑπάρχουν κάποιοι τέτοιοι ἄνθρωποι. Ἀλλιῶς, μέ ὅλα αὐτά πού κάνουμε, θά ἔπρεπε νά ἔχει διαλυθεῖ χίλιες φορές ἡ Ἑλλάδα. Σχεδόν ὅλοι κάνουν τό πᾶν γιά νά τήν διαλύσουν, ἀλλά ἀκόμα κρατάει. Ἀλλά ὡς πότε;.. Ἐρ. : ………………….. Ἀπ. : Ἡ στάση μας ποιά πρέπει νά ’ναι; Ὡς πολίτες τοῦ Κράτους, ὡς χριστιανοί, ξέρουμε ποιά πρέπει νά εἶναι ἡ στάση μας. Ὁ χριστιανός ἀγαπάει τούς πάντες. Ὅπως εἴπαμε κι ἐδῶ, καταδιώκεται ἀπό ὅλους καί τούς εὐλογεῖ ὅλους. Ἀπό κεῖ καί μετά ὡς πολίτες τοῦ Κράτους θά πρέπει νά κάνουμε κάτι γιά νά προστατεύσουμε τούς ἀδελφούς μας, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἀδύναμοι. Ἄν ἔρθουν ἐδῶ 1.000.000 μουσουλμάνοι θά ἀλλοιωθεῖ πάρα πολύ -ὅπως ἤδη ἔχει ἀλλοιωθεῖ- τό ἦθος μας. Θά πεῖς: Ἄν λειτουργούσαμε σωστά, δέν θά φοβόμασταν. Πράγματι.. Ἀλλά, ἀκριβῶς, ἐπειδή δέν λειτουργοῦμε σωστά, θά πρέπει νά νοιαστοῦμε ὅλους αὐτούς τούς ἀδύναμους ἀδελφούς μας καί νά διαμαρτυρηθοῦμε στό Κράτος: – Κύριε, γιατί φτιάχνεις τζαμί; Ἐγώ σοῦ δίνω τά χρήματά μου καί ὁ ἄλλος, ὀ ἄλλος, ὁ ἄλλος… γιά νά φτιάξεις αὐτό πού πιστεύω, τήν ἐκκλησία, ὄχι νά ὑπηρετήσεις τόν Ἀντίχριστο καί νά γίνουν ὅλα αὐτά μετά γκέτο τρομοκρατίας καί ἄμβωνες κηρύγματος ἀντιχριστιανικοῦ καί μίσους. Πρέπει νά διαμαρτυρηθοῦμε, φυσικά, μέ τρόπο χριστιανικό. Γιατί εἴμαστε πολίτες αὐτοῦ τοῦ Κράτους καί ἔχουμε εὐθύνη γιά τήν πατρίδα πού θά παραδώσουμε στούς ἑπόμενους. Πήραμε μιά πατρίδα χριστιανική καί τί θά παραδώσουμε; Μιά πατρίδα ἀλλα ἀντ’ ἄλλων… Ἄν ὑπάρχει κιόλας ἔτσι ὅπως πᾶμε… Φυσικά πρέπει νά διαμαρτυρηθοῦμε. Κι ἀκόμα περισσότερο βεβαίως θά πρέπει, ἄν θέλετε, νά νοιαστοῦμε γιά αὐτούς τούς ἀνθρώπους, ὅπως λέγαμε κι ἄλλη φορά, νά μήν τούς δοῦμε σάν ἐχθρούς. Ἀλλά ποιός τολμάει νά μιλήσει στούς μουσουλμάνους; Μέ συγχωρεῖτε δηλαδή, πέστε μου. Σοῦ λέει, μήν πᾶς στούς μουσουλμάνους, θά σέ σφάξουνε. Τό λέμε ἐμεῖς… καί οἱ παπάδες καί οἱ δεσποτάδες τό λένε αὐτό. Ἄσε μή μιλᾶς, λένε, θά σέ σφάξουνε… Ἔ, ἔτσι ἄν λέγανε καί οἱ Ἀπόστολοι, δέν θά ἔπρεπε νά εἴμαστε χριστιανοί σήμερα! Δέν θά μιλοῦσε κανένας! Τό ξέρω ὅτι θά μέ σφάξουνε, ἀλλά τί θά γίνει; Μήπως δέν ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού θέλουν νά γίνουν χριστιανοί μέσα σ’ ὅλους αὐτούς; Ὑπάρχουν, πάρα πολλοί, καί ἄντρες καί γυναῖκες. Οἱ δέ γυναῖκες εἶναι σέ οἰκτρή κατάσταση στόν μουσουλμανισμό. Ἐχθές -δέν τόλμησα νά τό δῶ- σ’ ἕνα ἱστολόγιο 66

ὑπῆρχε ἕνα βίντεο πού ἔδειχνε λιθοβολισμό. Δέν ξέρω, ἄν τό εἶδε κανένας… Στό Ἀφγανιστάν. Ἐπειδή εἶχαν κάνει μοιχεία, λιθοβόλησαν πρῶτα τήν γυναίκα καί μετά τόν ἄντρα. Αὐτός εἶναι ὁ μουσουλμανισμός. Λοιπόν, θά πρέπει νά ἀφήσουμε αὐτούς τούς ἀνθρώπους νά περάσουν στήν πατρίδα μας ἔτσι, χωρίς νά ποῦμε ἕνα ὄχι, νά διαμαρτυρηθοῦμε; Ἐρ. : ………………….. Ἀπ. : Κανονικά θά πρέπει νά ἀποταθεῖ στόν ἐπίσκοπο καί ὁ ἐπίσκοπος θά τοῦ πεῖ τί νά κάνει, νά ἐνταχθεῖ σέ μιά ὁμάδα κατηχήσεως. Ἀλλά βλέπετε ἔκανε αὐτό τό μεγάλο θαῦμα ἡ Παναγία μας στή Συρία, ἀπό τό μοναστήρι τῆς Σεϊδανάγια, πού ἀνέστησε κατακρεουργημένο Σαουδάραβα, πού τόν ἔσφαξαν, τόν ἔκαναν κομμάτια καί τόν ἔβαλαν σέ σακούλα καί ἡ Παναγία τόν ἔραψε καί τόν ἀνέστησε καί τό θάψαμε.. ἐμεῖς τό θάψαμε οἱ ὀρθόδοξοι αὐτό τό θαῦμα. Ἄν ψάξετε στό διαδίκτυο δέν θά τό βρεῖτε πουθενά. Τά σκουπίσαν ὅλα οἱ μουσουλμάνοι. Ξέρετε γιατί; Γιατί ἀμέσως μετά τό θαῦμα ζητοῦσαν ἀπό αὐτούς νά βαφτιστοῦν. Γιατί εἶναι φοβερό θαῦμα αὐτό, εἶναι ἀνάσταση! Σέ μουσουλμάνο ἔγινε αὐτό τό θαῦμα. Τόν ἔκαναν κομμάτια καί ἡ Παναγία τόν ἔραψε καί τόν ἀνέστησε. Καί τό θάψαμε ἐμεῖς, τά δικά μας τά Πατριαρχεῖα… σοῦ λέει, μή μιλᾶς, θά τά χαλάσουμε μέ τούς μουσουλμάνους.. γιά νά μήν ἔχουμε προβλήματα. Μέ αὐτή τήν λογική θά πρέπει νά καταργήσουμε τήν ἱεραποστολή, δέν ἐπιτρέπεται νά κάνεις ἱεραποστολή. Ἄρα ἀρνούμαστε τόν Χριστό τελικά, γιατί ὁ Χριστός αὐτό ἔδωσε σάν ἐντολή «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη» (Ματθ. 28,19). Δέν εἶπε ἐκτός μουσουλμάνων. Πάντα τά ἔθνη εἶπε νά μαθητεύσετε, βαπτίζοντες καί κηρύσσοντες. Μά θά μέ σφάξουνε. Ἄς σέ σφάξουνε! Ἀλλά τό αἷμα σου μετά θά γίνει ζωογόνο καί θά βλαστήσει ἐκεῖ ἡ ἀλήθεια. Γιατί, ποῦ θεμελιώθηκε ἡ Ἐκκλησία; Στά αἵματα θεμελιώθηκε, στά αἵματα τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Μαρτύρων. Θά ἤμασταν ἐμεῖς χριστιανοί σήμερα, ἄν δέν εἶχαν θυσιαστεῖ αὐτοί οἱ ἄνθρωποι, ἄν κοίταγαν τό βόλεμά τους; Καί λέγανε: – Τί θά πάω νά θυσιαστῶ ἐγώ γιά τούς εἰδωλολάτρες; Χαζός εἶμαι; Ἄν λειτουργοῦσαν ὅπως λειτουργοῦμε ἐμεῖς σήμερα, δέν θά πηγαίνανε… καί θά ἤμασταν καί σήμερα εἰδωλολάτρες. Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης 67

Κατηχήσεις Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων (5ο Μέρος) Ψάλλαμε αὐτό τό ἀπολυτίκιο, τό ὁποῖο εἶναι τό ἀπολυτίκιο τῆς γιορτῆς τῆς Ὑπαπαντῆς, τῆς μεγάλης Δεσποτικῆς καί Θεομητορικῆς γιορτῆς πού γιορτάσαμε τήν ἑβδομάδα πού πέρασε. Κυριακή εἶναι ἡ πρώτη μέρα τῆς ἑβδομάδος. Εἶναι λάθος πού λένε τήν Δευτέρα καλή ἑβδομάδα, τήν Κυριακή πρέπει νά λέμε καλή ἑβδομάδα. Ἡ πρώτη ἡμέρα καί ἡ ὄγδοη εἶναι ἡ ἡμέρα Κυρίου, ἡ Κυριακή. Καί τήν ἑβδομάδα πού πέρασε εἴχαμε τή μεγάλη αὐτή γιορτή, ἡ ὁποία δυστυχῶς περνάει ἀπαρατήρητη καί ἄγνωστη, ἡ ἡμέρα τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου, δηλαδή τῆς προϋπάντησης τοῦ Χριστοῦ μας ὡς τεσσαρακονθήμερου βρέφους ἀπό τόν Ἅγιο Συμεών τόν Θεοδόχο. Γι’ αὐτόν τόν Ἅγιο δέν μᾶς λέει ἡ Ἁγία Γραφή ἄν ἦταν ἱερέας ἤ ὄχι, ἀλλά μᾶς λέει πώς «ἦταν δίκαιος, εὐλαβής καί προσδεχόμενος τήν παράκληση τοῦ Ἰσραήλ»1, δηλαδή περίμενε τήν φανέρωση τῆς σωτηρίας καί τοῦ Σωτῆρος, τοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία θά ἦταν παράκληση, παρηγοριά δηλαδή, γιά ὅλους τούς Ἑβραίους καί ὄχι μόνο γιά τούς κατά σάρκα ἀλλά καί τούς κατά πνεῦμα ἀπογόνους τοῦ Ἀβραάμ, πού εἴμαστε ὅλοι οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοί μέχρι σήμερα καί μέχρι τῆς συντελείας τῶν αἰώνων. Εἶναι μία γιορτή πού μᾶς διδάσκει πάρα πολλά πράγματα. Μᾶς διδάσκει τήν ταπείνωση, γιατί ὁ Χριστός μας, ὁ Νομοδότης καί Νομοθέτης, γίνεται ὑποτακτικός, ταπεινός ἐκτελεστής τοῦ νόμου, ὑπακούει στόν νόμο καί γίνεται κατά πάντα τέλειος στήν ὑπακοή διορθώνοντας τό λάθος τοῦ Ἀδάμ, ὁ ὁποῖος διά τῆς παρακοῆς βγῆκε ἀπό τόν Παράδεισο. Ὁ Χριστός μας διά τῆς ὑπακοῆς διορθώνει τό λάθος τοῦ Ἀδάμ καί μᾶς εἰσάγει ὅλους πλέον πάλι στόν Παράδεισο, ἐφόσον κι ἐμεῖς ἑνωνόμαστε μαζί Του, ταυτιζόμαστε μέ τό πνεῦμα Του καί τηροῦμε τό θέλημά Του καί τίς ἐντολές Του. Μᾶς διδάσκει αὐτή ἡ γιορτή τήν ἁπλότητα καί τήν καθαρότητα ὡς προϋποθέσεις γιά νά δεχτοῦμε τόν Χριστό. Ὁ Ἅγιος καί δίκαιος Συμεών ὁ Θεοδόχος καί ἡ Ἁγία Ἄννα ἡ προφῆτις, οἱ ὁποῖοι καί οἱ δυό ἀναγνωρίζουν τόν Χριστό καί ὁ Ἅγιος Συμεών Τόν δέχτηκε στήν ἀγκαλιά του, ἦταν ἄνθρωποι πάρα πολύ ἁγνοί, πάρα πολύ καθαροί. Ἡ Ἁγία Ἄννα ἦταν ἔγγαμος, ἔζησε ἑφτά χρόνια μετά κοιμήθηκε ὁ σύζυγός της καί τά ὑπόλοιπα χρόνια τά εἶχε περάσει μέ σωφροσύνη μέσα στόν ναό καί ἦταν ἤδη 84 ἐτῶν. Μία ζωή δηλαδή ἀφιερωμένη στόν Θεό. Αὐτό εἶναι δίδαγμα, ὅτι προσεγγίζει κανείς τόν Θεό εἴτε διά τῆς παρθενίας εἴτε διά τῆς σωφροσύνης πού εἶναι ἡ ἀντίστοιχη ἀρετή μέσα στόν γάμο. Δέν σημαίνει, ὅταν παντρεύεται κανείς, ὅτι παύει πλέον νά ἔχει καθαρότητα στή σάρκα καί στό σῶμα. Ἡ Ἐκκλησία μας τά ἔχει ὅλα τακτοποιήσει, ὥστε διά τοῦ γάμου νά νεκρωθεῖ τό σαρκικό φρόνημα καί νά ὁδηγηθεῖ ὁ ἄνθρωπος σ’ αὐτή τήν καθαρότητα πού χρειάζεται, τήν καθαρότητα τοῦ νοός γιά νά γνωρίσει τόν Θεό καί νά ἑνωθεῖ μέ τόν Θεό. Ὁ Ἅγιος Συμεών πληροφορήθηκε ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα ὅτι αὐτό τό βρέφος εἶναι ὁ Θεός. Τό ἴδιο καί ἡ Ἁγία Ἄννα ἡ προφῆτις. Διότι ἀκριβῶς ἦταν καθαροί στή διάνοια, στόν νοῦ, εἶχαν αὐτή τήν 68

καθαρότητα τοῦ νοός, εἶχαν αὐτή τήν παρθενία τοῦ νοός, ἡ ὁποία ἀπαιτεῖται ἀπό ὅλους τούς χριστιανούς, ὥστε νά μπορέσουμε ὅλοι νά δοῦμε τόν Χριστό στή Δευτέρα Παρουσία ὡς Φῶς γλυκύτατο καί ὄχι ὡς φωτιά, ὡς «πῦρ καταναλίσκον»2. Γιατί ὁ Θεός θά γίνει θεατός ἀπό ὅλους, ἔτσι μᾶς λένε οἱ Ἅγιοι Πατέρες, καί ἀπό τούς δίκαιους καί ἀπό τούς ἁμαρτωλούς. Ἀλλά οἱ μέν μετανοημένοι θά Τόν δοῦν ὡς Φῶς γλυκύτατο, οἱ δέ ἀμετανόητοι θά Τόν αἰσθανθοῦν ὡς φωτιά, ὡς πῦρ πού κατακαίει. Στή Δευτέρα Παρουσία θά γίνει ἕνας διαχωρισμός τῆς φωτιστικῆς ἀπό τήν καυστική ἐνέργεια, πού ἔχει τό πῦρ. Τό πῦρ ἀφενός μέν μᾶς φωτίζει, ἀφετέρου μᾶς θερμαίνει. Μᾶς ζεσταίνει καί μᾶς καίει, ἄν πᾶμε πολύ κοντά. Στή Δευτέρα Παρουσία θά χωριστοῦν αὐτά τά δύο καί ὁ Θεός πού εἶναι πῦρ θά εἶναι Φῶς γιά τούς δίκαιους καί φωτιά καυστική γιά τούς ἁμαρτωλούς. Ἀνάλογα λοιπόν μέ τή μετάνοια καί μέ τήν καθαρότητα ὁ ἄνθρωπος βλέπει τόν Θεό ὅλο καί πιό καθαρά καί Τόν ἀναγνωρίζει. Εἶναι αὐτό ἕνα δίδαγμα ἀπό τή γιορτή. Εἶχε αὐτή τήν καθαρότητα ὁ Ἅγιος Συμεών, ὁ ὁποῖος ἔζησε περίπου 240 χρόνια στήν ἡσυχία, σέ μιά περιοχή πού λέγεται «κατά μόνας» καί ὑπάρχει μέχρι σήμερα στά Ἱεροσόλυμα περιμένοντας τόν Σωτῆρα Χριστό. Ἔζησε ὅλα αὐτά τά χρόνια καί φυσικά προσηύχετο καί ἔκανε πνευματικό ἀγῶνα, πνευματική ζωή. Αὐτά τά χρόνια τόν καθάρισαν. Καί ἡ Ἁγία Ἄννα ἡ προφῆτις ἔζησε μετά τή χηρεία της τόσα χρόνια μέσα στόν ναό, ὑπηρετοῦσε τόν Θεό, προσευχότανε καί αὐτά τά χρόνια τήν καθάρισαν. Βλέπουμε, λοιπόν, πώς χρειάζεται κάποιος χρόνος καί ὑπομονή καί ἔτσι ὁ ἄνθρωπος φτάνει «στό μέτρο ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ»3, φτάνει σέ κατάσταση πού μπορεῖ νά δεχτεῖ τόν Θεό, ὅπως ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Θεοδόχος. Θεοδόχος σημαίνει αὐτός πού δέχτηκε τόν Θεό στήν ἀγκαλιά του. Αὐτά ἔτσι σάν ἕνα μικρό σχόλιο στή γιορτή, γιατί πρέπει νά λέμε καί κάποια ἐπίκαιρα παρόλο πού ἔχουμε αὐτή τήν σειρά μαθημάτων γιά τήν Κατήχηση τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου. Ἄς ἔρθουμε λοιπόν μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ στή συνέχεια τῆς Προκατήχησης τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων στούς φωτιζομένους, δηλαδή σ’ αὐτούς πού εἶχαν μπεῖ στήν τελική εὐθεία γιά νά βαφτιστοῦν. Λέγαμε τήν προηγούμενη φορά, γιά νά συνδεθοῦμε λίγο μέ τά προηγούμενα, ὅτι δέν εἶναι ἀρκετό νά τό ἀποφασίσεις καί θά γίνεις χριστιανός, ἀλλά θά πρέπει νά τό ἀποδείξεις μέ τή ζωή σου καί τή μετάνοιά σου. Δέν μπορεῖς νά πορνεύεις ἄς ποῦμε καί νά λές ἐγώ θέλω νά γίνω χριστιανός. Θά πρέπει νά σταματήσεις τήν πορνεία. Ἤ νά ἔχεις ἕνα ἐπάγγελμα ὅπως τοῦ λιθοξόου, δηλαδή νά φτιάχνεις εἴδωλα, νά φτιάχνεις ἀγάλματα καί νά λές ἐγώ θά γίνω χριστιανός. Πρέπει νά σταματήσεις αὐτό τό ἐπάγγελμα, γιατί αὐτό εἶναι προσφορά στούς δαίμονες. Τά εἴδωλα εἶναι δαίμονες. Λέει λοιπόν στή συνέχεια ὁ Ἅγιος Κύριλλος: «Οὐκ ἔνι δίς καί τρίς λαβεῖν τό λουτρόν»4. Δέν ἐπιτρέπεται νά τό πάρεις δύο καί τρεῖς φορές, νά πεῖς, μιά φορά ἀπέτυχα, νά τό ξαναπάρω. Δέν μπορεῖς νά τό ξαναπάρεις. 69

– Γιατί δέν ἐπαναλαμβάνεται τό βάπτισμα; Γιατί τό βάπτισμα εἶναι ἡ δημιουργία, εἶναι ἡ γέννηση. Δέν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά γεννηθεῖ καί δεύτερη καί τρίτη φορά. Μία φορά γεννιέσαι. Ἀπό κεῖ καί μετά προχωρᾶς σ’ αὐτή τή ζωή πού σοῦ χάρισε ὁ Θεός. «Ἐπεί ἦν εἰπεῖν· Ἅπαξ ἀποτυχών, δεύτερον κατορθῶ»5. Γιατί ἄν αὐτό μποροῦσε νά γίνει, λέει ὁ Ἅγιος, τότε θά μποροῦσες καί νά πεῖς: «Ἀπέτυχα τήν πρώτη φορά, θά τά καταφέρω τή δεύτερη». Ἐάν δέ τό ἅπαξ ἀποτύχεις, ἀδιόρθωτον τό πράγμα. Ἄν μιά φορά ἀποτύχεις, δέν μπορεῖς νά διορθώσεις τό πράγμα. «Εἷς γάρ Κύριος, μία πίστις, ἕν βάπτισμα»6. Τούς φέρνει ἐπιχείρημα ἀπό τήν Ἁγία Γραφή. Αὐτά τά λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος πρός τούς Ἐφεσίους. «Ἕνας εἶναι ὁ Κύριος, μία ἡ πίστη καί ἕνα τό Βάπτισμα» καί γι’ αὐτό μία εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Σήμερα μιλᾶμε γιά πολλές «ἐκκλησίες», πού εἶναι ἀντι-Γραφικό, ἀντιβιβλικό, ἀθεολόγητο, δέν στέκεται πουθενά. Μία πίστη, ἕνα Βάπτισμα, ἕνας Κύριος, μία Ἐκκλησία. Ὁ Χριστός δέν ἦρθε νά φτιάξει πολλές Ἐκκλησίες στή γῆ. Κι ὅμως σήμερα σχιζοφρενικά ἐκφραζόμενοι μιλᾶμε γιά πολλές Ἐκκλησίες… καθολική ἐκκλησία, προτεσταντικές ἐκκλησίες καί χίλια δυό τέτοια παράξενα πράγματα. «Μόνον γάρ αἱρετικοί τινες ἀναβαπτίζονται· ἐπειδή τό πρότερον οὐκ ἦν βάπτισμα»7. Μονάχα μερικοί αἱρετικοί ξαναβαπτίζονται, ἐπειδή τό πρῶτο πού εἶχαν δέν ἦταν πραγματικό Βάπτισμα. Πράγματι, καί στό Ἅγιο Ὄρος ὅταν ἔρθει ἕνας καθολικός καί θέλει νά μπεῖ στήν Ἐκκλησία τόν βαφτίζουμε, τόν ξαναβαφτίζουμε. Ἄν καί δέν εἶναι ἀκριβής ὁ ὅρος διότι δέν εἶναι βαφτισμένος οὔτε ἔστω εἰκονικά. Γιατί βάπτισμα εἶναι ἑλληνική λέξη ἀπό τό ρῆμα ἐμβαπτίζω πού σημαίνει μπαίνω ὁλόκληρος μέσα. Οἱ καθολικοί ραντίζονται, δέν βαφτίζονται. Ἀλλά καί τό ράντισμα δέν ἔχει Ἅγιο Πνεῦμα ἀφοῦ εἶναι στήν αἵρεση. Ὁπότε δέν εἶναι σωστή ἡ λέξη ξαναβαφτίζω. Πολύ ἁπλά τούς βαφτίζουμε, γιατί εἶναι ἀβάπτιστοι. Καί οἱ Παπικοί εἶναι ἀβάπτιστοι καί οἱ Προτεστάντες καί οἱ πάντες. Μόνο οἱ Ὀρθόδοξοι εἶναι βαφτισμένοι. Ἑπομένως, τό Βάπτισμα, ἐπειδή εἶναι «δηλωτικόν» τοῦ θανάτου τοῦ Κυρίου καί μίμηση τῆς ταφῆς καί τῆς Ἀναστάσεως Αὐτοῦ, εἶναι ἀνεπανάλειπτο. Μιά φορά πέθανε ὁ Κύριος καί μιά φορά ἐτάφη καί ἀνεστήθη. Ἡ μοναδική περίπτωση ὅπου, ὄχι ἁπλῶς ἐπιτρέπεται ἀλλά ἐπιβάλλεται ὁ ἀναβαπτισμός, εἶναι σέ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι δέν βαπτίσθηκαν κανονικά «εἰς τό Ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος». Λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός: «Ὁμολογοῦμεν δέ ἕν Βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καί εἰς ζωήν αἰώνιον· τό γάρ Βάπτισμα τόν τοῦ Κυρίου θάνατον δηλοῖ». Ὅταν βαπτιζόμαστε φανερώνουμε ὅτι ὁ Χριστός πέθανε, μέ τό ὅτι μπαίνουμε κι ἐμεῖς τρεῖς φορές μέσα στό νερό, εἰκονίζουμε τόν θάνατο τοῦ Χριστοῦ. «Συνθαπτόμεθα γοῦν τῷ Κυρίῳ διά τοῦ Βαπτίσματος, ὥς φησιν ὁ θεῖος Ἀπόστολος». Θαπτόμαστε μαζί μέ τόν Κύριο διαμέσου τοῦ Βαπτίσματος, ὅπως λέει ὁ θεῖος Ἀπόστολος. «Ὥσπερ οὖν ἅπαξ ἐτελέσθη ὁ τοῦ Κυρίου θάνατος, οὕτω καί ἅπαξ δεῖ βαπτίζεσθαι». Ὅπως ἀκριβῶς λέει ἅπαξ, μία φορά, τελέστηκε ὁ θάνατος τοῦ Κυρίου, ἔγινε ὁ θάνατος τοῦ Κυρίου, ἔτσι καί μία φορά πρέπει νά βαπτιζόμαστε. «Βαπτίζεσθαι δέ κατά τόν τοῦ Κυρίου 70

λόγον εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διδασκομένους τήν εἰς Πατέρα καί Υἱόν καί Ἅγιον Πνεῦμα ὁμολογίαν». Θά πρέπει λοιπόν νά βαπτιζόμαστε σύμφωνα μέ τόν λόγο τοῦ Κυρίου εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διδασκόμενοι τήν ὁμολογία στόν Πατέρα καί τόν Υἱό καί τό Ἅγιον Πνεῦμα. «Ὅσοι τοίνυν εἰς Πατέρα καί Υἱόν καί Ἅγιον Πνεῦμα βαπτισθέντες, μίαν φύσιν τῆς θεότητος ἐν τρισίν ὑποστάσεσι διδαχθέντες, αὖθις ἀναβαπτίζονται, οὗτοι ἀνασταυροῦσι τόν Χριστόν… Ὅσοι δέ μή εἰς τήν Ἁγίαν Τριάδα ἐβαπτίσθησαν, τούτους δεῖ ἀναβαπτίζεσθαι…». Μέ ἁπλά λόγια λέει ὁ Ἅγιος, ἄν κάποιος πού ἔχει βαπτιστεῖ τόν ξαναβαπτίσεις εἶναι σάν νά ξανασταυρώνεις τόν Χριστό. Εἶναι ἄτοπο. Ὅσοι ὅμως δέν ἔχουν βαπτιστεῖ στήν Ἁγία Τριάδα, αὐτοί πρέπει νά βαπτιστοῦν κανονικά στό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος. «Οὐδέν γάρ ἄλλο παρ’ ἡμῶν ζητεῖ ὁ Θεός, εἰ μή προαίρεσιν ἀγαθήν». Δέν μᾶς ζητάει λέει τίποτα ἄλλο ὁ Θεός, παρά μόνο καλή προαίρεση. «Μή λέγε· Πῶς μοῦ ἐξαλείφονται αἱ ἁμαρτίαι;». Μή λές· «πῶς θά μοῦ ἐξαλειφθοῦν οἱ ἁμαρτίες;». Ἐγώ σοι λέγω, τῷ θέλειν, τῷ πιστεύειν· τί τούτου συντομώτερον;». Ἐγώ σοῦ ἀπαντῶ: Μέ τή θέληση καί τήν πίστη. Θέλεις νά σοῦ ἐξαλειφθοῦν οἱ ἁμαρτίες; Πιστεύεις στόν Χριστό; Θά σοῦ ἐξαλειφθοῦν. Μή ρωτᾶς τό πῶς. Αὐτό θά τό κάνει ὁ Χριστός. Τί τούτου συντομώτερον; Τί πιό σύντομο ἀπό αὐτό; Νά θελήσεις καί νά πιστέψεις. Δέν ὑπάρχει κανένα ἐμπόδιο σ’ αὐτά τά δύο πράγματα. Ὅταν θέλεις κάτι, τό κάνεις. Τό νά πιστέψεις πάλι, δέν χρειάζεται τίποτα προηγουμένως. Κάτι πού σοῦ ἀνακοινώνεται θέλεις νά τό πιστέψεις; Τό πιστεύεις. Δέν θέλεις; Δέν τό πιστεύεις. Δέν ὑπάρχει κάτι ἄλλο πρίν πού νά καθυστερήσει καί νά σέ ἐμποδίσει. Ἀλλά «ἐάν τά μέν χείλη σου λέγῃ τό θέλειν, ἡ δέ καρδία μή λέγῃ, καρδιογνώστης ὁ κρίνων»8.Πρόσεξε ὅμως λέει, ἄν τό στόμα σου λέει ὅτι τό θέλει καί ἡ καρδιά σου δέν τό θέλει, ὁ Θεός πού θά σέ κρίνει, δέν ξεγελιέται, γιατί εἶναι καρδιογνώστης. Δέν προσέχει λοιπόν ἐξωτερικά τί λές ἀλλά τί λέει ἡ καρδιά σου. «Ἄργησον ἀπό τῆς σήμερον ἀπό παντός φαύλου πράγματος»9. Ἀπομακρύνσου ἀπό σήμερα κιόλας ἀπό κάθε κακία καί ἁμαρτία. Δέν ἔχει σημασία πού ἀκόμα εἶσαι ἀβάπτιστος. Τώρα πρέπει νά τό κάνεις, νά σταματήσεις κάθε κακία καί ἁμαρτία, καί αὐτό φανερώνει ὅτι δέν τό λές μόνο μέ τά χείλη σου ὅτι θέλεις νά γίνεις χριστιανός, ἀλλά τό λέει καί ἡ καρδιά σου. Γιατί ὅ,τι λέει ἡ καρδιά, αὐτό καί πράττουμε. Ἐνῶ πολλές φορές ἀλλά λέμε καί ἄλλα κάνουμε, ἀλλά αὐτό πού θέλουμε στήν καρδιά μας, αὐτό καί κάνουμε σέ τελευταία ἀνάλυση. Γι’ αὐτό πρόσεχε, λέει, ὁ Θεός δέν προσέχει τά χείλη σου, ἀλλά προσέχει τήν καρδιά σου, τί λέει ἡ καρδιά σου. «Μή σου λαλησάτω ἡ γλῶσσα ἄσεμνα ῥήματα· μή σου τό βλέμμα ἁμαρτανέτω, μηδέ ῥεμβέσθω τά μή χρήσιμα»10. Πρόσεξε, λέει, τώρα, νά μή βγοῦν ἀπό τό στόμα σου ἄσεμνα λόγια. Τά μάτια σου νά μή βλέπουν ἐφάμαρτα καί νά μή θαυμάζουν, νά μή ρέμβονται, νά μήν περιφέρονται ἄσκοπα, ρεμβάζουν σέ ἄχρηστες καί βλαβερές εἰκόνες, στά μή χρήσιμα. Μήν ἀφήνεις τά μάτια σου ἐδῶ κι ἐκεῖ. Βλέπετε; Τούς λέει κάτι πολύ σημαντικό, τό ὁποῖο ἄν τό προσέχαμε, ξέρετε, θά γλιτώναμε ἀπό πάρα 71

πολλές ἁμαρτίες. Τί εἶναι αὐτό τό πολύ σημαντικό; Τό νά προσέχει κανείς τίς αἰσθήσεις του καί δή τά μάτια του. Ἐάν κανείς προσέχει ποῦ βλέπει καί τί βλέπει, δέν εἰσάγει πειρασμούς στήν καρδιά του. Ἄν κανείς βλέπει ἀπρόσεκτα, εἰσάγει πάρα πολλούς πειρασμούς, ὁπότε ἔχει πάρα πολλές ἀφορμές νά ἁμαρτήσει, γιατί αὐτές οἱ εἰκόνες ἀποταμιεύονται στήν φαντασία καί ἀνακαλοῦνται, τῇ ὑποκινήσει τοῦ διαβόλου. Ὅταν πᾶς νά ἡσυχάσεις στό σπίτι, θά σοῦ θυμίσει ὅλα αὐτά πού εἶδες. Ἄν λοιπόν ἔχεις φροντίσει καί δέν ἔχεις δεῖ ἄσχημα πράγματα, δέν θά ἔχεις πειρασμούς. Πολλές φορές δέν πέφτεις ὅταν τά βλέπεις καί πέφτεις μετά ὅταν τά θυμᾶσαι. Εἶναι τό ναυάγιο μέσα στό λιμάνι. Ἐνῶ εἶσαι στήν θαλασσοταραχή μέσα στό πέλαγος, δέν πέφτεις. Πέφτεις μετά, γιατί ἀκριβῶς ἔρχεται ὁ διάβολος καί σοῦ ξυπνάει τήν φαντασία. Ἄν ὅμως εἶχες προσέξει τά μάτια σου καί δέν εἶχαν μπεῖ μέσα σου αὐτά ὅλα τά ἄσχημα, τά βλαβερά, δέν θά ἔπεφτες οὔτε στό λιμάνι, δέν θά καταποντιζόσουνα. Δέν τούς λέει λοιπόν, προσέξτε νά κάνετε νοερά προσευχή κ.λ.π., τούς λέει κάτι πολύ ἁπλό, τά μάτια σας νά μή ρέμβονται, καί προσέξτε τή γλώσσα σας. Κι αὐτό μπορεῖς νά τό ἐλέγξεις ἄν θέλεις. Μή μοῦ πεῖτε δέν μπορῶ νά τήν ἐλέγξω.. Μπορεῖς. Ἅμα θελήσεις, μπορεῖς. Μπορεῖς νά μή μιλήσεις ἐπιτέλους. Μή μιλᾶς καθόλου, ἅμα δέν μπορεῖς νά ἐλέγχεις ὅταν ἀρχίσεις νά μιλᾶς. Ἔτσι ἀποδεικνύεσαι ὅτι μέ τήν καρδιά σου θέλεις νά εἶσαι τοῦ Θεοῦ. «Οἱ δέ πόδες σου εἰς τάς κατηχήσεις σπευδέτωσαν»11. Βλέπετε; Πάλι ἀπ’ τό σῶμα ξεκινάει. Νά διορθώσεις τά μάτια, νά διορθώσεις τή γλώσσα, νά διορθώσεις τά πόδια. Τά πόδια σου νά μήν τρέχουν ἀλλοῦ ἀλλά στίς κατηχήσεις. Νά τρέχεις δηλαδή ἐκεῖ πού ἀκούγεται ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Πάρα πολύ σημαντικό! Πόση προθυμία ἔχουμε ἄραγε σήμερα νά ἀκούσουμε τόν λόγο τοῦ Θεοῦ; Πόσο τρέχουμε στήν ἐκκλησία, ὅπου διαβάζεται ὁ Ἀπόστολος, τό Εὐαγγέλιο, πού γίνεται τό κήρυγμα; Ἀλλά καί σ’ αὐτές τίς συνάξεις τίς κηρυγματικές, τίς ἐπεξηγηματικές τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. «Τοὺς ἐπορκισμούς δέχου μετά σπουδῆς»12. Νά δέχεσαι μέ πολλή προσοχή καί προθυμία τούς ἐξορκισμούς. Αὐτοί εἶναι οἱ ἐπορκισμοί. Ξέρετε πρίν βαπτιστεῖ τό βρέφος τοῦ διαβάζονται ἐξορκισμοί. Στά πρῶτα χρόνια τῆς Ἐκκλησίας αὐτοί οἱ ἐπορκισμοί διαβαζόντουσαν συνεχῶς στούς κατηχούμενους, ὅσα χρόνια ἦταν κατηχούμενοι. Μή λοιπόν βαριέσαι καί μήν εἶσαι ἀπρόσεκτος. Νά προσέχεις. Δέν εἶναι κάτι μαγικό, ἄντε νά τελειώσει ὁ παπάς αὐτά πού διαβάζει ἄς ποῦμε… κι ἐσύ πρέπει νά προσέχεις αὐτά πού διαβάζονται στήν ἐκκλησία, γιατί εἴμαστε ὅλοι συλλειτουργοί καί συμπροσευχόμενοι καί -ἄν θέλετε- καί συσωζόμενοι. Σωζόμαστε ὅλοι μαζί, δέν εἶναι δουλειά τοῦ παπά νά μᾶς σώσει. Πρέπει κι ἐμεῖς νά βοηθήσουμε γιά νά σωθοῦμε. «Σωτηρία σοι τό πρᾶγμα» καί αὐτό εἶναι σωτηρία γιά σένα, τό νά προσέχεις πολύ τούς ἐξορκισμούς. «Κἄν ἐμφυσηθῇς, κἄν ἐπορκισθῇς, σωτηρία σοι τό πρᾶγμα». Κι ἄν σέ φυσήξει κατά πρόσωπο ὁ ἱερέας κι ἄν ἐξορκίσει ἀπό σένα τά κακά πνεύματα, αὐτό θά εἶναι γιά σένα γιά τή σωτηρία σου. Ὅπως γίνεται καί τώρα, στήν κατήχηση 72

τοῦ βρέφους, πρίν βαφτιστεῖ, ἐμφυσᾶ τρεῖς φορές στό πρόσωπο ὁ ἱερέας καί τοῦ διαβάζονται ἐξορκισμοί. «Νόμισον εἶναι ἀργόν χρυσόν, καί δεδολωμένον, ποικίλαις ὕλαις ἀναμεμιγμένον, χαλκῷ, καί κασσιτέρῳ, καί σιδήρῳ, καί μολύβδῳ»13. Ἄς ὑποθέσουμε ὅτι ἔχουμε χρυσάφι ἀκατέργαστο, ἀνακατεμένο μέ χαλκό, κασσίτερο, σίδερο καί μολύβι καί ἐμεῖς θέλουμε νά ἔχουμε καθαρό χρυσάφι. «Ζητοῦμεν τόν χρυσόν μόνον ἔχειν· χρυσός μή δύναται ἄνευ πυρός καθαρθῆναι τά ἀνοίκεια;». Εἶναι ποτέ δυνατόν νά καθαριστεῖ τό χρυσάφι ἀπό ὅλα τά ἄλλα στοιχεῖα, χωρίς νά μπεῖ στή φωτιά; «Οὕτως ἄνευ ἐπορκισμῶν οὐ δύναται καθαρθῆναι ψυχή». Τό ἴδιο δέν μπορεῖ νά καθαριστεῖ ἀπό τά ἀκάθαρτα πνεύματα καί ἡ ψυχή χωρίς ἐξορκισμούς, πού εἶναι ἡ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ καί διαμέσου τῆς ἐνέργειας τοῦ Θεοῦ καθαρίζεσαι ἀπό τά πονηρά πνεύματα. «Εἰσί δέ θεῖοι, ἐκ θείων γραφῶν συνειλεγμένοι». Οἱ ἐξορκισμοί εἶναι θεῖοι καί ἔχουν σταχυολογηθεῖ μέσα ἀπό τίς θεῖες Γραφές. Δέν εἶναι λόγια ἀνθρώπινα. «Ἐσκέπασταί σου τό πρόσωπον, ἵνα σχολάσῃ λοιπόν ἡ διάνοια». Σοῦ σκεπάζεται τό πρόσωπο, γιά νά σταματήσει νά κινεῖται στά πονηρά ἡ διάνοιά σου. Ἔτσι καί τώρα, ὅπως μᾶς βάζει ὁ ἱερέας πάνω μας τό πετραχήλι καί μᾶς διαβάζει, μᾶς σκεπάζει γιά νά συγκεντρωθοῦμε πιό εὔκολα καί νά συγκεντρώσουμε τόν νοῦ μας στόν Θεό. «Ἵνα μή τό βλέμμα ῥεμβόμενον ποιήσῃ ῥέμβεσθαι καί τήν καρδίαν». Γιά νά μήν, ἐπειδή τό βλέμμα σκορπίζεται, σκορπίζει καί τήν καρδιά σου. Ἀναγκάζει τό βλέμμα σου, πού πέφτει ἐδῶ καί ἐκεῖ, νά ἀφαιρεῖται καί νά σκορπίζεται σέ ἄτοπα πράγματα ἡ καρδιά σου. «Τῶν δέ ὀφθαλμῶν ἐσκεπασμένων, οὐκ ἐμποδίζεται τά ὦτα δέξασθαι τό σωτήριον»14. Ὅταν τά μάτια εἶναι σκεπασμένα, δέν ἐμποδίζονται καθόλου τά αὐτιά νά ἀκοῦνε τά σωτήρια λόγια, τά λόγια τῶν ἐξορκισμῶν. «Ὅν γάρ τρόπον οἱ τῆς χρυσοχοϊκῆς ἐργασίας ἔμπειροι, διά τινῶν λεπτῶν ὀργάνων τό πνεῦμα τῷ πυρί παρεμβάλλοντες, καί τό ἐν τῇ χώνῃ κεκρυμμένον χρυσίον ἀναφυσῶντες, τήν παρακειμένην ἐρεθίζοντες φλόγα εὑρίσκουσι τό ζητούμενον· οὕτω τῶν ἐπορκιζόντων, διά Πνεύματος θείου ἐμβαλλόντων τόν φόβον, καί ὥσπερ ἐν χώνῃ, τῷ σώματι, τήν ψυχήν ἀναζωπυρούντων»15. Κάνει μιά παρομοίωση τώρα. Ὅπως, λέει, οἱ ἔμπειροι χρυσοχόοι, φυσώντας τή φωτιά μέ λεπτά εἰδικά ὄργανα, ξεχωρίζουν τό χρυσάφι πού βρίσκεται στό χωνευτήρι ἀπό τά ἄλλα μέταλλα τοῦ μείγματος, ἔτσι κάνουν καί οἱ ἱερεῖς πού διαβάζουν σέ κάποιον ὑποψήφιο γιά Βάπτισμα τούς ἐξορκισμούς. Μέ τήν πνοή τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐμφυσοῦν μέσω τοῦ σώματος, πού μοιάζει μέ χωνευτήρι, τόν φόβο τοῦ Θεοῦ στήν ψυχή, καί ἔτσι τή φέρνουν στήν ἀρχική φύση καί λειτουργία της. Φεύγει ἀπ᾿ αὐτήν ὁ ἐχθρός της, ὁ διάβολος, καί παραμένει ἡ σωτηρία καί ἡ ἐλπίδα τῆς αἰώνιας ζωῆς. Ἡ ψυχή τότε, ἀφοῦ ἔχει πιά καθαριστεῖ ἀπό τά ἁμαρτήματά της, ἔχει κερδίσει τή σωτηρία. «Παραμένωμεν τοίνυν τῇ ἐλπίδι, ἀδελφοί». Ἄς παραμείνουμε λοιπόν στήν ἐλπίδα, ἀδελφοί μου, «καί δῶμεν ἑαυτούς, καί ἐλπίσωμεν». Ἄς δώσουμε τούς ἑαυτούς μας καί ἄς ἐλπίσουμε. «Ἵνα ὁ Θεός τῶν ὅλων, τήν ἡμετέραν προαίρεσιν ἰδών, καθάρῃ μέν ἡμᾶς τῶν ἁμαρτιῶν, ἐλπίδας δέ ἡμῖν ἀγαθάς παράσχῃ τῶν πραγμάτων, καί δώῃ 73

ἡμῖν μετάνοιαν σωτηρίας. Θεός ἐκάλεσε, σύ δέ ἐκλήθης»16. Ἄς παραμένουμε λοιπόν στήν ἐλπίδα, ἀδελφοί μου, ἄς δώσουμε τούς ἑαυτούς μας καί ἄς ἐλπίσουμε. Εἶναι μεγάλη ἀρετή ἡ ἐλπίδα, ξέρετε. Λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος «τώρα μένουν τά τρία ταῦτα πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη· μείζων δέ τούτων ἡ ἀγάπη»17. Μετά θά καταργηθοῦνε ἡ πίστις καί ἡ ἐλπίδα, διότι, ὅταν θά βλέπεις τόν Χριστό, δέν χρειάζεται νά πιστεύεις οὔτε νά ἐλπίζεις ἀφοῦ Τόν ἔχεις μπροστά σου. Ἀλλά θά παραμείνει ἡ ἀγάπη. Σ’ αὐτή τή ζωή χρειάζεται καί ἡ πίστις καί ἡ ἐλπίδα. Καί ξέρετε ὁ διάβολος προσπαθεῖ πάρα πολύ σ’ αὐτά τά δύο, νά κλονίσει καί τήν πίστη καί τήν ἐλπίδα, νά μᾶς ἀπελπίσει, νά μᾶς πεῖ, παράτα τα δέν γίνεται τίποτα καί νά μᾶς ρίξει στήν ἀπογοήτευση, ὥστε νά ἀφήσουμε τόν πνευματικό ἀγῶνα ἤ νά πέσουμε σέ μία κατάσταση ἀμέλειας, ἀκηδίας, ραθυμίας, οὐσιαστικά θανάτου πνευματικοῦ. Βέβαια τό πρῶτο πού προσπαθεῖ νά συντρίψει εἶναι τήν πίστη. Ἄς προσέχουμε λοιπόν νά μή χάνουμε τήν ἐλπίδα μας ποτέ. Εἶναι μεγάλη ἀρετή ἡ ἐλπίδα. Ἀκόμα καί στίς χειρότερες ἁμαρτίες νά πέσουμε καί καμία πρόοδο νά μή βλέπουμε καί χειροτέρευση νά βλέπουμε στόν ἑαυτό μας, ἀκόμα καί νά τόν βλέπουμε νά χειροτερεύει δηλαδή, πάλι δέν θά χάνουμε τήν ἐλπίδα μας καί ὁ Θεός θά μᾶς σώσει. Γιατί δέν εἶναι θέμα μιᾶς ἀτομικῆς πρόοδου οὔτε εἴμαστε ἐμεῖς πού θά κρίνουμε τόν ἑαυτό μας. Ὁ Θεός θά μᾶς κρίνει. Κι αὐτό πού σέ μᾶς φαίνεται ὀπισθοδρόμηση γιά τόν Θεό μπορεῖ νά εἶναι πρόοδος. Δέν ξέρουμε.. Ὅπως καί αὐτό πού γιά μᾶς φαίνεται πρόοδος μπορεῖ γιά τόν Θεό νά εἶναι ὀπισθοδρόμηση, γιατί δέν ἔχουμε σωστά κριτήρια πολλές φορές. Ἀλλά τό σίγουρο εἶναι ὅτι ποτέ δέν πρέπει νά σταματᾶμε τόν ἀγῶνα καί ὁ Θεός πού θά μᾶς βρεῖ σ’ αὐτόν τόν ἀγῶνα, λέει ὁ Ἅγιος Νικόδημος, ἀκόμα κι ἄν χειροτερεύουμε, θά μᾶς σώσει. Τό ζητούμενο εἶναι νά μήν σταματήσουμε τόν ἀγῶνα, δηλαδή νά μήν ἀπελπιστοῦμε. Γι’ αὐτό λέει ἐδῶ ὁ Ἅγιος, κρατῆστε τήν ἐλπίδα σας, μή χάσετε τήν ἐλπίδα. Καί βλέποντας ὁ Παντοκράτορας Θεός τήν προαίρεσή μας, θά μᾶς καθαρίσει ἀπό τίς ἁμαρτίες μας καί θά μᾶς χαρίσει δυνατή ἐλπίδα, ὅτι πραγματικά θά πετύχουμε τή νέα κατάσταση, καί θά μᾶς κάνει ἄξιους γιά τή σωτήρια μετάνοια. Ὁ Θεός εἶναι αὐτός πού σέ κάλεσε καί ἐσύ εἶσαι ὁ καλεσμένος. Εἶναι εὐλογία λοιπόν τό ὅτι εἴμαστε μέσα στήν Ἐκκλησία. Ἐμεῖς εἴμαστε ἤδη βαφτισμένοι. Δέν εἶναι μικρό πράγμα αὐτό. – Εἴμαστε ἑφτά δισεκατομμύρια ἄνθρωποι στή γῆ, πόσοι εἶναι βαφτισμένοι; Δέν πρέπει νά εἶναι ἕνα δισεκατομμύριο. Ἀφοῦ οἱ Ρῶσοι εἶναι 300 ἑκατομμύρια καί δέν εἶναι ὅλοι βαφτισμένοι. Περίπου 150 εἶναι ὅλοι οἱ ἄλλοι οἱ ὀρθόδοξοι… Συνολικά δέν κάνουμε ἕνα δισεκατομμύριο. Δηλαδή, τό μεγαλύτερο μέρος τῆς ἀνθρωπότητας εἶναι ἀβάφτιστοι. Εἶναι μεγάλη εὐλογία τό ὅτι εἴμαστε βαφτισμένοι Ὀρθόδοξοι. Ὁ Θεός μᾶς κάλεσε. Ὁπότε ἔχουμε βάσιμες ἐλπίδες γιά τή σωτηρία μας καί θά πρέπει νά εὐχαριστοῦμε τόν Θεό, νά Τόν εὐγνωμονοῦμε, ἀλλά καί νά κρατᾶμε αὐτή τήν ἐλπίδα τῆς σωτηρίας. «Παράμενε ταῖς κατηχήσεσιν». Νά παρακολουθεῖς συνέχεια τίς Κατηχήσεις, μή κάνεις ἀπουσίες δηλαδή, μία πᾶς καί μία δέν πᾶς. «Εἰ καί πολλά παρατείνωμεν 74

λέγοντες, μήποτε ἡ διάνοιά σου ἐκλυθῇ»18, ἄν καί παρατείνουμε πολύ τό λόγο λέγοντας πολλά γιά νά μήν ξεστρατήσει ὁ λογισμός σου. Ἡ ἐγγραφή στούς καταλόγους τῶν ὑποψηφίων γιά Κατήχηση δέν ἦταν ἁπλή συμμετοχή σέ κάποια ὁμάδα ὑποψηφίων χριστιανῶν, ἀλλά θεϊκή κλήση, ἡ ὁποία παρεῖχε τή δυνατότητα μετοχῆς τοῦ ἀνθρώπου στήν πνευματική δωρεά τῆς κοινωνίας του μέ τόν Θεό Λόγο, ἐφόσον «Αὐτός ὁ Θεός Λόγος, ὁ παραδιδούς τοῖς Μαθηταῖς τό τῆς θεογνωσίας μυστήριον». Τό γεγονός ὅτι ἀκοῦμε τόν λόγο τοῦ Θεοῦ αὐτό εἶναι μιά δωρεά τοῦ Θεοῦ Λόγου, γιατί Αὐτός ὁ Θεός Λόγος εἶναι πού παρέδωσε αὐτά τά σωτήρια διδάγματα, τά ὁποῖα λέμε τώρα καί ἀκοῦμε. Ἡ προσεκτική λοιπόν παρακολούθηση τῶν Κατηχήσεων δέν ἦταν ὑποχρέωση ἁπλῆς ἐκμαθήσεως ὁρισμένων βασικῶν σημείων τῆς πίστεως, νά μάθουμε κάποια βασικά στοιχεῖα τῆς Ὀρθοδοξίας ἤ ὁρισμένων ἄρθρων ἑνός καταστατικοῦ μιᾶς κάποιας κοινότητας, ἀλλά ἦταν βασική προϋπόθεση γιά τήν «ἐν Χριστῷ» ζωή τοῦ Κατηχούμενου. Γιατί ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι ἁπλῶς κάτι πού ἀπευθύνεται στήν διάνοια, στή λογική, νά αὐξήσουμε τίς γνώσεις μας. Ἀλλά ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι ζωντανός, εἶναι ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, εἶναι ὁ Λόγος, δηλαδή ὁ Θεός ὁ ἴδιος, ὁ ὁποῖος μπαίνει μέσα στήν ψυχή μας καί τή ζωοποιεῖ καί τήν θεοποιεῖ καί τήν λογοποιεῖ -ἄν θέλετε- τήν κάνει πραγματικά λογική, γιατί ὅσο ὁ ἄνθρωπος δέν ἔχει τόν λόγο τοῦ Θεοῦ μέσα του εἶναι παράλογος καί κάνει παράλογα πράγματα. Ὅταν λοιπόν ἀκοῦς τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, δέν αὐξάνεις ἁπλῶς τίς γνώσεις σου, ἀλλά μετέχεις τοῦ Θεοῦ. Μετέχεις στίς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ, ἁγιάζεσαι, φωτίζεσαι καί θεώνεσαι. Αὐτό λοιπόν τούς λέει ἐδῶ ὁ Ἅγιος, προσέχετε νά πηγαίνετε, μήν κάνετε ἀπουσίες στίς Κατηχήσεις. Νά παραμένετε στίς Κατηχήσεις, γιατί ἔτσι θά μπεῖτε μέσα στή ζωή τοῦ Θεοῦ καί θά ζήσετε τή ζωή τοῦ Θεοῦ καί ἔτσι θά σωθεῖτε. Τό ξεχνᾶμε αὐτό πολλές φορές, ὅτι ἕνας τρόπος γιά νά ἑνωθοῦμε μέ τόν Θεό εἶναι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Συνήθως ὁ νοῦς μας πάει στήν Θεία Κοινωνία καί βεβαίως αὐτό εἶναι πολύ σπουδαῖο, τό σπουδαιότερο μέσο γιά νά ἑνωθεῖς μέ τόν Θεό, ἀλλά πολύ σπουδαῖο ἐξίσου μέσο εἶναι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, τό νά μελετᾶς καί νά ἀκοῦς τόν λόγο τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτό εἶναι βασικό στοιχεῖο τῆς λατρείας τό κήρυγμα. Δέν πρέπει νά παραλείπεται τό κήρυγμα ἀπό τόν ἱερέα, γιατί εἶναι λόγος τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος τρέφει τίς ψυχές μας. Ἡ ψυχή ἔχει ἀνάγκη ἀπό τροφή καί τροφή εἶναι ἡ Θεία Κοινωνία, εἶναι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἡ νοερά προσευχή καί εἶναι βεβαίως καί ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν. Ἕνας ἄλλος τρόπος γιά νά πάρουμε τή Χάρη, τή Θεία Χάρη ,εἶναι ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν. Ἡ φιλανθρωπία ἄς ποῦμε. Κάνεις μιά ἐλεημοσύνη καί πετᾶς. Πῶς πετᾶς; Πετάει ἡ ψυχή σου, χαίρεσαι. Γιατί; Γιατί ἀκριβῶς κοινώνησες μέ τόν Θεό Λόγο μέ αὐτή τήν φιλανθρωπία πού ἔκανες. Ἔδειξες συγχωρητικότητα, πετᾶς. Ἔδειξες ἀγάπη, πετᾶς, γιατί κατεξοχήν ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη, ὁπότε ἔρχεται μέσα σου ἡ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ. «Ἔστιν δέ οὐ τό λουτρόν μόνον τό ἐλευθεροῦν, ἀλλά καί ἡ γνῶσις, τίνες ἦμεν καί τί γεγόναμεν…» λέει ὁ Κλήμης Ἀλεξανδρείας. Δέν μᾶς ἐλευθερώνει, λέει, μόνο τό λουτρό, τό βάπτισμα, ἀπό τούς δαίμονες καί τά πάθη, ἀλλά καί ἡ γνώση τοῦ ποιοί 75

εἴμαστε καί ποιοί γίναμε μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ. Καί ξαναλέω ὅτι αὐτή ἡ γνώση δέν εἶναι γνώση ἐγκεφαλική ἀλλά εἶναι βίωμα, εἶναι ζωή, εἶναι μέθεξη, εἶναι μετοχή στόν Θεό. Ὁ κίνδυνος «μήποτε ἡ διάνοια ἐκλυθῇ», μήπως δηλαδή κουραστοῦνε, βαρεθοῦνε ἀπ’ τίς πολλές Κατηχήσεις, παραμόνευε ἀνά πᾶσα στιγμή ἐντός καί ἐκτός τῆς ὑπάρξεως κάθε Κατηχουμένου. Γι᾿ αὐτό καί ὁ Ἅγιος Κύριλλος πολύ συχνά παρομοιάζει τίς βασικές ἀλήθειες τῆς πίστεως μέ ὅπλα κατά «τῆς ἀντικειμένης ἐνεργείας» τοῦ διαβόλου καί τῶν παθῶν καί τήν Κατήχηση ὡς οἰκοδομή. Οἱ ἀλήθειες, λοιπόν, εἶναι τά ὅπλα κατά τοῦ διαβόλου καί τῶν παθῶν καί ἡ Κατήχηση εἶναι ἡ οἰκοδομή. Ἡ πλήρης λοιπόν γνώση τῶν βασικῶν σημείων τῆς πίστεως δέν ἐπιβαλλόταν μόνο γιά λόγους ἀπολογητικούς, ὅσο γιά λόγους «τηρήσεως» τῶν πιστῶν «ἐκ τοῦ πονηροῦ»19. Θά ἔπρεπε, λοιπόν, οἱ κατηχούμενοι νά μάθουν τά βασικά τῆς πίστεως ὄχι μόνο γιά νά μποροῦν νά ἀπαντοῦν στούς αἱρετικούς καί τούς ἀπίστους, γιατί τούς λέγανε τί κάνετε ἐκεῖ;… εἶστε φονιάδες… διάφορες συκοφαντίες. Δέν ἦταν ὁ λόγος μόνο γιά νά ἀπαντήσουν, νά ἀπολογηθοῦν, ἀλλά ἦταν καί ὁ λόγος γιά νά μποροῦν νά ἀποκρούουν τίς δαιμονικές ἐπιθέσεις. Λέει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ὅπου ὑπάρχει Ἁγία Γραφή, ἐκεῖ δέν πλησιάζει διάβολος. Σέ σπίτι πού ὑπάρχει Ἁγία Γραφή καί ἐννοεῖται τή μελετάει κανείς, δέν τήν ἔχει καταχωνιασμένη καί σκονισμένη, δέν πλησιάζει ὁ διάβολος. Εἶναι δηλαδή ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἄμυνα κατά τῶν ἐχθρῶν, κατά τῶν δαιμόνων. Γι’ αὐτό χρειάζεται νά διαβάζουμε κάθε μέρα ἔστω λίγο ἀπό τό Εὐαγγέλιο. Ἄν πάει κανείς στήν ἐκκλησία, πάντα θά ἀκούσει εὐαγγέλιο, εἴτε πάει στόν Ὄρθρο εἴτε πάει στή Θεία Λειτουργία καί βεβαίως καί τά ἀναγνώσματα πού ἔχουμε στό Ἀπόδειπνο ἤ στόν Ἑσπερινό εἶναι πάλι μέσα ἀπό τήν Ἁγία Γραφή, ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη. Γιατί ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι ἄμυνα, εἶναι ἀμυντήριο, εἶναι ἀσπίδα κατά τῶν δαιμόνων. Ἡ ἔκλυση τῆς διάνοιας, τό νά βαρεθοῦνε δηλαδή, κατά κάποιο τρόπο νά μπουχτίσουνε, δέν εἶναι ἄσχετη μέ τή βουλητική παράλυση, δέν εἶναι ἄσχετη μέ τή θέληση ἡ ὁποία παραλύει. Γιατί μπούχτισα; Γιατί βαρέθηκα; Γιατί παρέλυσε ἡ θέλησή μου. «Ἅ δέ τις βούλεται ταῦτα καί οἴεται». Αὐτά πού κανείς θέλει, αὐτά καί νομίζει. Αὐτά καί ἐκφράζει σάν γνώμη, αὐτά πού θέλει. «Ὅπου ὁ θησαυρός ὑμῶν ἐκεῖ καί ἡ καρδία ὑμῶν»20. Ἔχει τεράστια σημασία ἡ θέληση. – Γιατί μπούχτισες; Γιατί βαρέθηκες; Τά πνευματικά δέν σέ κάνουν νά βαρεθεῖς ποτέ, γιατί εἶναι τροφή. Ἀλλά γιατί δέν τά θέλεις; Στό βάθος μπῆκε μία παράλυση τῆς θέλησης. Εἴτε λοιπόν διανοητική ἀποπλάνηση ἤ βουλητική ἀπόκλιση φανερώνουν ἐλλειμματική προαίρεση καί γνώση ἤ τουλάχιστον ἀδιαφορία ἤ ἀποχαύνωση. Ἐξασθενίζει λοιπόν ἡ θέλησή μας γιά τόν Θεό καί γιά τά τοῦ Θεοῦ καί λένε, τί νά πάω πάλι νά ἀκούσω τά ἴδια καί τά ἴδια; Βαρέθηκα. Δέν εἶναι ὅτι λένε τά ἴδια καί τά ἴδια. Καί τό ψωμί τό ἴδιο εἶναι καί τό τρῶς κάθε μέρα. Γιατί δέν τό βαριέσαι; Γιατί τό θέλεις. Ἔτσι εἶναι καί ἡ ψυχή μας. 76

Εἶναι θέμα θέλησης. Καί ἡ ἁμαρτία πάλι, νά ξέρετε, εἶναι θέμα θέλησης. Τήν θέλουμε καί τήν κάνουμε. Εἶναι ἀστεῖο νά πεῖς δέν θέλω καί τό κάνω. Θέλεις καί τό κάνεις τό ὁποιοδήποτε ἁμάρτημα καί ἑκούσια συγκατατίθεσαι στόν πονηρό καί παραδίνεις τόν ἑαυτό σου στόν πονηρό. Ἄν θεραπευτεῖ ἡ θέληση, καί μπορεῖς νά τή θεραπεύσεις μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ, παύεις καί νά ἁμαρτάνεις. Δέν θέλεις νά ἁμαρτάνεις, δέν ἁμαρτάνεις. Θυμᾶμαι τόν Πατριάρχη Σερβίας πού πολλοί λέγανε πώς ἦταν ἅγιος ἄνθρωπος. Ἐγώ θά σᾶς πῶ ἕνα περιστατικό. Αὐτός ὁ ἄνθρωπος δέν εἶχε αὐτοκίνητο. Καθόλου, τίποτα… Πήγαινε μέ τό λεωφορεῖο, ὅπου ἤθελε νά πάει. Πολύ ἁπλός… Ἤτανε καλοκαίρι, εἶχε καί τόν διάκο μαζί του καί τοῦ λέει, πῶς θά πᾶμε ἐκεῖ; Λέει ὁ Πατριάρχης, θά πᾶμε μέ τό λεωφορεῖο. Ἦταν ἕνα μέρος τό ὁποῖο περνοῦσε μέσα ἀπό μία παραλία. Τοῦ λέει ὁ διάκος, Παναγιώτατε, πῶς θά πᾶμε ἀπό κεῖ πέρα; Οἱ ἄνθρωποι δέν προσέχουνε, μπάνιο κάνουνε, δέν ντύνονται σωστά… Καί τοῦ ἀπάντησε: «ὁ καθένας βλέπει ὅ,τι θέλει»! Ὅπως καί νά ’ναι οἱ ἄλλοι, ἐσύ τί ἐνοχλεῖσαι; Μπορεῖς νά μήν τούς δεῖς καί νά μή βλαφτεῖς! Ὅλο τό πρόβλημα τῆς ἁμαρτίας λοιπόν δέν εἶναι στό περιβάλλον, «φταίει τό περιβάλλον, φταίει ἡ κοινωνία, φταῖνε οἱ γυναῖκες πού δέν ντύνονται σωστά».. φταίει ἡ θέλησή μας. «Ὅπλα γάρ λαμβάνεις», ὅταν ἀκοῦς τίς Κατηχήσεις, «κατά ἀντικειμένης ἐνεργείας»,ἐναντίον τῶν δαιμόνων. «Ὅπλα λαμβάνεις κατά αἱρέσεων»21. Ἁπλά, ἐπειδή ἔρχεται ἕνας Ἰεχωβάς, ἕνας Προτεστάντης καί πρέπει νά τοῦ ἀπαντήσουμε. Εἶναι ντροπή μας. Ἐνῶ εἶναι στήν πλάνη, εἶναι στό ψέμα, κι ὅμως σοῦ κατεβάζει δέκα χωρία, τά ὁποῖα μπορεῖ νά εἶναι καί διεστραμμένα, γιατί τά διαστρέφουν τά χωρία καί ἐσύ δέν ξέρεις κἄν ἄν αὐτό πού σοῦ λέει εἶναι ἀλήθεια ἤ ὄχι… καί θαυμάζεις. Μένεις μέ ἀνοιχτό τό στόμα ἄς ποῦμε.. Ἡ ἑρμηνεία πού σοῦ δίνει εἶναι τελείως λάθος καί πάλι δέν τό καταλαβαίνεις. Γιατί; Γιατί δέν ἔχεις κατηχηθεῖ. «Ὅπλα λαμβάνεις κατά αἱρέσεων, κατά Ἰουδαίων, καί Σαμαρειτῶν, καί Ἐθνῶν», εἰδωλολατρῶν, «πολλούς ἐχθρούς ἔχεις, πολλά βέλη λάμβανε». Ἔχεις πολλούς ἐχθρούς, πρέπει νά ἔχεις πολλά βέλη. «Πρός πολλούς γάρ ἀκοντίζεις»22. Ἔχεις νά ρίξεις ἀκόντια πρός πολλούς ἐχθρούς, ἀλλιῶς θά πληγωθεῖς. «Καί χρεία σοι μαθεῖν πῶς κατακοντίσῃς τόν Ἕλληνα, πῶς ἀγωνίσῃ πρός αἱρετικόν, πρός Ἰουδαῖον καί Σαμαρείτην». Ἔχεις ἀνάγκη λοιπόν νά ξέρεις πῶς θά πρέπει νά ἀντιμετωπίσεις τόν αἱρετικό, τόν Ἰουδαῖο, τόν Σαμαρείτη. «Καί τά μέν ὅπλα ἕτοιμα, καί τό ξίφος τοῦ Πνεύματος ἑτοιμότατον». Ἕτοιμα εἶναι τά ὅπλα καί πιό ἕτοιμο ἀκόμα εἶναι τό ξίφος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τό φορᾶς ὅμως; «Δεῖ δέ καί δεξιάς τείνειν διά προαιρέσεως ἀγαθῆς». Θά πρέπει νά τεντώσεις τό δεξί σου χέρι, μέ τή δύναμη τῆς καλῆς προαίρεσής σου, νά θέλεις δηλαδή νά πολεμήσεις. Ὅλες τίς δουλειές πού κάνουμε, κυρίως μέ τό δεξί χέρι τίς κάνουμε. «Ἵνα πόλεμον Κυρίου πολεμήσῃς, ἵνα νικήσῃς ἀντικειμένας ἐνεργείας, ἵνα ἀήττητος γένῃ παντί αἱρετικῷ πράγματι»23. Πρέπει νά τεντώσεις τό δεξί σου χέρι, μέ τή δύναμη τῆς καλῆς 77

προαίρεσής σου γιά νά πολεμήσεις στόν πνευματικό πόλεμο τοῦ Κυρίου, νά νικήσεις τίς ἐνάντιες δυνάμεις καί νά ἀναδειχτεῖς ἀήττητος μπροστά σέ κάθε ἐνέργεια καί ραδιουργία τῶν αἱρετικῶν. Ἐπειδή, λέει ὁ Κλήμης Ἀλεξανδρείας, «πράξεως ἀρχή ἡ προαίρεσις», ἡ προαίρεση εἶναι ἡ ἀρχή τῆς πράξης. Πρίν κάνουμε κάτι, τό προαιρούμεθα, τό θέλουμε, ὑπάρχει ἡ προαίρεση γιά αὐτό. Ὁ Κατηχούμενος, σάν στρατιώτης πού ξεκινάει γιά πόλεμο, ἔπρεπε αὐτοπροαίρετα, ἐνσυνείδητα καί ὑπεύθυνα νά ἀναλάβει τόν ἀγῶνα γιά τή σωτηρία του. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι μέν «τρεπτῆς φύσεως», ἀνατρέπεται, δηλαδή γυρίζει ἀνάποδα, ἀλλά δέν εἶναι «ἀνάγκης τέκνον». Δέν εἶναι προκαθορισμένη ἡ συμπεριφορά μας, ὅπως θέλουν νά μᾶς ποῦνε κάποιοι μοντέρνοι ψυχολόγοι κ.λ.π., ὅτι εἶναι ὅλα προκαθορισμένα ἀπό τό ἀσυνείδητο καί τό ὑποσυνείδητο. Λάθος! Τότε δέν θά εἴχαμε εὐθύνη καί δέν θά δίναμε λόγο στόν Θεό. Θά εἴμαστε ὑποχείρια τῶν προγόνων μας, τῆς κληρονομικότητας, τῆς ἀνάγκης. Δέν εἴμαστε ὑποχείρια τῆς ἀνάγκης ἤ τῶν ἐνστίκτων ἤ τῆς κληρονομικότητας, γιατί τότε δέν θά εἴχαμε νά δώσουμε λόγο. Ὄχι. Ὑπάρχουν αὐτά, ἀλλά μπορεῖς νά τά χαλιναγωγήσεις, μπορεῖς νά τά κατευθύνεις. Μπορεῖς νά πᾶς ἐκεῖ πού θέλεις ἐσύ, ἄσχετα τί ἔχει τό DNA σου. Δέν εἶσαι «ἀνάγκης τέκνον». Ὑπῆρχε καί ἕνα βιβλίο στή βιολογία, ὅταν εἴμαστε φοιτητές μᾶς τό πολυδιαφημίζανε «Τύχη καί ἀναγκαιότητα», τό ὁποῖο ἦταν γραμμένο ἀπό ἕναν ἄθεο. Οὐσιαστικά θέλουν νά μᾶς πείσουν οἱ ἄθεοι αὐτό τό πράγμα, ὅτι εἴμαστε εἴτε προϊόντα τύχης εἴτε προϊόντα ἀνάγκης. Οὔτε τό ἕνα οὔτε τό ἄλλο εἴμαστε. Οὔτε τυχαῖοι εἴμαστε οὔτε ἀνάγκης τέκνα εἴμαστε. Εἴμαστε ἔλλογα παιδιά τοῦ Θεοῦ. Καί ξέρουμε πολύ καλά ποιός μᾶς ἔφτιαξε καί ποῦ πᾶμε, ποιός εἶναι ὁ προορισμός μας. Ἀλλά ὅταν δέν ἔχεις πίστη στόν Θεό καί ἐλπίδα στόν Θεό, εἶσαι μέσα στό σκοτάδι καί λές ἄλαλα καί μπάλαλα. Νά παραμένεις, λοιπόν, καί νά παρακολουθεῖς τίς Κατηχήσεις γιά νά ἔχεις ὅπλα καί νά εἶσαι ἀήττητος παντί αἱρετικῷ. «Παραγγελία δέ σοι καί τοῦτο ἔστω», σοῦ δίνω ἀκόμα καί αὐτή τήν ἐντολή: «τά λεγόμενα μάνθανε, καί τήρει εἰς τόν αἰῶνα». Νά μάθεις καλά αὐτά πού ἀκοῦς ἐδῶ καί νά τά τηρήσεις σ᾿ ὅλη σου τή ζωή. Αὐτά πού μᾶς διδάσκει ὁ Χριστός δέν εἶναι νά τά τηρήσουμε γιά λίγο καί νά τά παρατήσουμε, ἀλλά πρέπει πάντα νά τά τηροῦμε εἰς τόν αἰῶνα. «Μή νομίσῃς τάς συνήθεις εἶναι προσομιλίας». Μή νομίσεις ὅτι ὅσα λέγονται ἐδῶ μοιάζουν μέ τίς συνηθισμένες ὁμιλίες. «Κἀκεῖναι μέν γάρ ἀγαθαί, καί πίστεως ἀξίαι» καί ἐκεῖνες εἶναι καλές καί ἀξιόπιστες, «ἀλλ’ ἐάν σήμερον ἀμελήσωμεν, αὔριον μανθάνομεν», ἀλλά ἄν ἀμελήσουμε σήμερα, αὔριο θά τά μάθουμε, λόγου χάρη τά νέα τῆς ἡμέρας. Δέν εἶναι καί μεγάλη ζημιά… Ἄν ὅμως «τά περί τοῦ λουτροῦ τῆς παλιγγενεσίας σήμερον ἀμεληθῇ, πότε κατορθωθήσεται;»24. Ἄν ὅμως ἀμελήσεις νά μάθεις αὐτά πού ἀκούγονται ἐδῶ συνέχεια καί πού ἔχουν σχέση μέ τό λουτρό τῆς ἀναγέννησης, πότε θά κατορθώσεις νά φτάσεις ἐκεῖ πού πρέπει; Ἄς ὑποθέσουμε ὅτι εἶναι κατάλληλος καιρός νά φυτευτοῦν τά δέντρα. Ἄν δέν σκάψουμε τώρα καί δέν ἀνοίξουμε βαθεῖς λάκκους, πότε ἄλλοτε μπορεῖ νά φυτευτεῖ 78

μέ ἐπιτυχία ἕνα δέντρο πού τώρα θά κακοφυτευτεῖ; Παράβαλε τήν Κατήχηση μέ μιά οἰκοδομή. Δέν θά ἔχουμε κανένα ἀπολύτως κέρδος ἀπό τόν κόπο μας, ἄν δέν σκάψουμε καί δέν βάλουμε τώρα θεμέλια. Καί τίποτα δέν θά ἔχουμε ἐπιτύχει, ἄν δέν δέσουμε στή συνέχεια μέ σενάζια ὅλη τήν οἰκοδομή, ὥστε νά μήν καταρρεύσει, σέ περίπτωση κάποιας δυσκολίας. Πρέπει μέ σειρά νά δένουμε λιθάρι μέ λιθάρι καί γωνία μέ γωνία. Βλέπετε; Νά κάνουμε μιά συστηματική καί σωστή οἰκοδομή, μιά συστηματική καί σωστή ἐργασία στήν ψυχή μας. Μία μία ἀλήθεια πού θά σᾶς λέω θά πρέπει νά τή δένετε μέ τήν προηγούμενη καί μέ τήν ἑπόμενη, ὅπως αὐτός πού χτίζει δένει τίς πέτρες τή μία μέ τήν ἄλλη καί βάζει κι αὐτά τά σενάζια πού ξέρουμε ὅλοι γιά νά μπορέσει νά ὑψωθεῖ σωστά ἡ οἰκοδομή καί νά μήν καταρρεύσει. Ἔτσι καί τώρα ἐδῶ σοῦ προσφέρουμε σάν λιθάρια τίς διδασκαλίες. Ἐσύ πρέπει νά προσέχεις καί νά παρακολουθεῖς ὅσα διδάσκονται γιά τόν ζωντανό Θεό, γιά τήν Κρίση, γιά τόν Χριστό, γιά τήν Ἀνάσταση καί γιά πολλά ἄλλα πού θά εἰπωθοῦν στή συνέχεια. Αὐτά πού τώρα ἀναφέρονται εὐκαιριακά, θά προσφερθοῦν τότε συναρμολογημένα καί μέ κάποια σειρά. Ἄν ὅμως ἐσύ δέν τά συνδυάσεις καί δέν θυμηθεῖς καί τά πρῶτα καί τά δεύτερα, ἐκεῖνος πού διδάσκει θά οἰκοδομεῖ, ἐσύ ὅμως θά ἔχεις κακοθεμελιωμένο καί ἑτοιμόρροπο τό οἰκοδόμημα, ὅταν ἔχεις κενά δηλαδή στήν Κατήχησή σου. Γι’ αὐτό τούς λέει, μή φεύγετε ἀπό τίς Κατηχήσεις, νά εἶστε ἀνελλιπῶς παρόντες. Ὅταν παρακολουθεῖς τίς Κατηχήσεις, ἄν κάποιος σέ ρωτήσει τί σᾶς εἶπαν οἱ Κατηχητές, νά μήν ἀναφέρεις τίποτα σέ ὁποιονδήποτε ἄσχετο. Βλέπετε; Αὐτό εἶναι ἡ ἐχεμύθεια καί ἡ ἀσφάλεια καί αὐτό πού λέει ὁ Χριστός μας «μή δῶτε τά ἅγια τοῖς κυσί»25. Εἶναι ἄκρως διακριτικός παιδαγωγός καί πνευματικός πατέρας ὁ ἅγιος Κύριλλος, γι’ αὐτό χαρακτηρίζει τήν Κατήχηση ὡς Μυστήριο. Εἶναι Μυστήριο, ὅπως εἶναι ἡ Θεία Κοινωνία, ὅπως εἶναι τό Βάφτισμα, ἔτσι καί ἡ Κατήχηση. Καί αὐτό, ὄχι ἀπό λόγους ὑπερβολῆς. Δέν τήν ὀνομάζει Μυστήριο λόγω ὑπερβολῆς ἤ γιά νά τονίσει τό στοιχεῖο τῆς ἰδιαιτερότητας τῆς κλήσεως τῶν Κατηχουμένων, ἀλλά τό κάνει καθαρά ἀπό διάκριση καί ἀγάπη γιά τούς Ἐθνικούς καί Εἰδωλολάτρες. Γιατί σ᾿ αὐτούς δέν εἶχε προηγηθεῖ ἡ ἀποταγή τῆς πλάνης τους καί ἡ καταβολή τῆς προαίρεσης, γιά τήν ἔνταξή τους στίς τάξεις τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά ἐνδιαφέρονταν νά γνωρίσουν τά δόγματα τῆς πίστεως ἀπό περιέργεια καί μόνο. Ὁπότε, δέν πρέπει νά τούς τά πεῖς, γιατί δέν ἔχουν διάθεση εἰλικρινή, ἔχουν ἁπλῶς περιέργεια. «Τί εἴπατε ἐκεῖ πέρα; Τί σᾶς εἶπαν ἀπόψε;». Γιατί ρωτᾶς νά μάθεις; Θέλεις κι ἐσύ νά γίνεις κατηχούμενος; Ἔλα. Γιατί ρωτᾶς ἐμένα, ἄν ἔχεις γνήσια προαίρεση καί θέλεις νά ἐνταχθεῖς; Ἐπειδή, λοιπόν, κινδύνευαν νά πέσουν στόν πειρασμό τῆς περιγελάσεως ἤ τῆς ἀπορρίψεως, ὅταν οἱ ἐθνικοί θά ἄκουγαν αὐτά πού λεγόντουσαν στήν Κατήχηση, τό πιό πιθανό ἦταν νά τά περιγελάσουν καί νά τά πετάξουν… καί τό ἕνα καί τό ἄλλο εἶναι κακό, εἶναι ἁμαρτία. Ἀπό ἀγάπη, λοιπόν, στούς ἐθνικούς δέν τούς τά λέμε. Ἀπό ἀγάπη στούς ἄσχετους δέν μιλᾶμε, γιατί δέν ἔχουν ἀληθινό ἐνδιαφέρον. Γι’ αὐτό ἡ 79

Ἐκκλησία μας, «διά τοῦ ἁγίου Κατηχητοῦ», ἀπαγόρευε τήν κοινοποίηση τῶν διδασκομένων. Ἐπειδή ὡς μητέρα φιλόστοργος ἐνδιαφέρεται πάντα, ὄχι μόνο γιά τά ἐντός, ἀλλά καί γιά τά ἐκτός τῆς μάνδρας της πρόβατα, γιατί κι ἐκεῖ ὑπάρχουν πρόβατα, «καθολικῶς ἐποπτεύουσα καί μεριμνῶσα διά τόν σύμπαντα κόσμον», τόν ὁποῖο ἐπιθυμεῖ καί προσπαθεῖ νά «ἐκκλησιάσει». Εἶναι «Μυστήριο» ἡ Κατήχηση καί σάν κατάσταση καί σάν λειτουργία. «Κατηχούμενος» γίνεται κανείς τότε πού θά δεχτεῖ τίς θωπεῖες τῆς Χάριτος καί τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, θά νιώσει τή θαλπωρή τῆς Θείας Ἀγκάλης ἀοράτως καί προκαταβολικῶς καί θά λαχταρήσει τήν αἰωνιότητα τῆς ἀπόλαυσής της. Λειτουργεῖ καί λειτουργεῖται σάν Κατηχούμενος μέ βασική τροποποίηση τῆς κοινωνικῆς ἔνταξής του. Ἀποφασίζει νά ἀνήκει στόν Χριστό καί στή «μικρά ποίμνη», στή «ζύμη» καί στό «ἁλάτι». Ἀπό μαζικός ἄνθρωπος, ἄνθρωπος τῆς μάζας δηλαδή, ἀπό ἐθνικό ἄτομο, ἄτομο δηλαδή τῶν ἐθνῶν, τῶν εἰδωλολατρῶν, γίνεται χριστοειδές πρόσωπο. Αὐτή εἶναι ἡ διαφορά, στήν Ἐκκλησία δέν εἴμαστε μάζα οὔτε ἄτομα, εἴμαστε πρόσωπα. Καλό εἶναι καί στίς φράσεις μας νά μή λέμε εἴμαστε εἴκοσι ἄτομα. Εἴμαστε εἴκοσι πρόσωπα. Μέσα στήν Ἐκκλησία δέν εἴμαστε ἄτομα, γιατί ἄτομα σημαίνει νούμερα, ἀριθμοί. Εἴμαστε χριστοειδή πρόσωπα πού μοιάζουμε στόν Χριστό καί ζοῦμε κάτι ἀπό τή γέννηση τοῦ Χριστοῦ στή Φάτνη, κάτι ἀπό τή φυγή στήν Αἴγυπτο, ζοῦμε τή ζωή τοῦ Χριστοῦ. Ἀκόμα ζεῖ κάτι ὅμοιο μέ ἐκεῖνο πού ζοῦσε ὁ Τίμιος Πρόδρομος. «Τό δέ παιδίον ηὔξανεν καί ἐκραταιοῦτο πνεύματι καί ἦν ἐν ταῖς ἐρήμοις ἕως ἡμέρας ἀναδείξεως αὐτοῦ πρός τόν Ἰσραήλ»26. Ἔτσι ζεῖ καί ὁ κατηχούμενος σάν τόν Τίμιο Πρόδρομο. Ἔτσι λοιπόν λέει ὁ Ἅγιος, πρόσεξε νά εἶσαι συνεπής καί νά παρακολουθεῖς, διότι ἀκριβῶς χτίζεις τώρα καί πρέπει νά χτίσεις σωστά. Καί ἀπό τήν ἄλλη μήν ἀποκαλύπτεις αὐτά στούς ἄσχετους, γιατί σοῦ παραδίδουμε μυστήριο καί ἐλπίδα τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Κράτησε μυστικά μέσα σου τό μυστήριο, γιά χάρη Ἐκείνου πού θά σέ ἀνταμείψει γι᾿ αὐτό. Μή σοῦ πεῖ ποτέ κανείς: «Τί βλάπτει νά τό μάθω κι ἐγώ;». Καί οἱ ἄρρωστοι ζητᾶνε κρασί. Ἄν ὅμως τούς τό δώσουμε χωρίς νά πρέπει, τούς κάνουμε νά χάσουνε τό μυαλό τους. Ἔτσι γίνονται δυό κακά, καί ὁ ἄρρωστος χάνεται καί ὁ γιατρός δυσφημίζεται. Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τόν Κατηχούμενο. Ἄν αὐτός ἀκούσει κάτι ἀπό κάποιον πιστό, τότε καί ὁ ἴδιος χάνει τίς φρένες του -γιατί ἐπειδή δέν εἶναι σέ θέση νά τό κατανοήσει, ἐρευνᾶ καί περιγελάει αὐτά πού κηρύττονται- καί ὁ πιστός κατακρίνεται ὡς προδότης. Δύο κακά. Ἐσύ λοιπόν τώρα στέκεσαι στό σύνορο μεταξύ πιστῶν καί ἀπίστων. Τόν νοῦ σου μήν ξεστομίσεις τίποτα. Ὄχι γιατί δέν εἶναι ἄξια καί σπουδαῖα τά ὅσα λέγονται ἐδῶ, ἀλλά γιατί ἡ ἀκοή τοῦ ἄλλου εἶναι ἀνάξια νά τά δεχτεῖ. Κάποτε ἤσουν καί σύ Κατηχούμενος, ἀλλά δέν σοῦ εἶπα αὐτά πού σοῦ λέω τώρα. Ὅταν ἡ πείρα σέ διδάξει τό ὕψος ὅσων ἔμαθες, τότε θά καταλάβεις ὅτι εἶναι ἀνάξιοι οἱ Κατηχούμενοι νά τά ἀκούσουν. Αὐτοί εἶναι προχωρημένοι ὁπότε θά τούς ἀποκαλύψει πιό ὑψηλά πράγματα. Καί τούς λέει προσέξτε αὐτά πού θά σᾶς πῶ τώρα δέν εἶναι ἀνακοινώσιμα, δέν μπορεῖτε νά τά πεῖτε. 80

Ὅσοι γραφτήκατε στόν κατάλογο τῶν ὑποψηφίων γιά τό Βάπτισμα, γίνατε γιοί καί θυγατέρες μιᾶς μάνας, τῆς Ἐκκλησίας. Ὅταν ἐρχόσαστε νωρίτερα καί παραμένετε στό χῶρο πού πρόκειται νά γίνουν ἐξορκισμοί, καθένας σας ἄς λέει κάτι πνευματικά ὠφέλιμο. Μήν χάνετε τόν καιρό σας μέ μάταιες συζητήσεις, ἐνῶ περιμένετε. Ἄν λείπει κάποιος, νά τόν ἀναζητήσετε. Νά ἐνδιαφερθεῖτε ὁ ἕνας γιά τόν ἄλλον. Γιατί λείπει; Μήπως ἀρρώστησε; Ἄν ἤσουν προσκαλεσμένος σέ συμπόσιο, δέν θά περίμενες καί τούς ἄλλους προσκαλεσμένους; Ἄν εἶχες ἀδελφό, δέν θά ἐνδιαφερόσουν γιά τό συμφέρον του; Νά μήν ἀσχολεῖσαι μέ ἄλλα ἀνωφελή πράγματα καί νά μή διερωτᾶσαι: «Ἔγινε τίποτα στή πόλη; Μήπως συνέβηκε τίποτα στή γειτονιά; Μήπως ἔκανε τίποτα ὁ βασιλιάς; Μήπως ἔκανε τίποτα ὁ ἐπίσκοπος; Μήπως ἔκανε τίποτα ὁ ἱερέας;». Μάταια πράγματα δηλαδή χωρίς καμιά ὠφέλεια. Στά οὐράνια στρέψε τό βλέμμα σου. Αὐτά πού σοῦ χρειάζονται τώρα εἶναι τό: «Μείνετε στή σιωπή καί τήν ἐσωτερική ἡσυχία χωρίς περισπασμούς καί μάθετε ὅτι ἐγώ εἶμαι ὁ Θεός»27. Αὐτό λέει, σᾶς χρειάζεται τώρα. Ἀφῆστε τά νέα, τίς εἰδήσεις. Ἄν δεῖς τούς πιστούς νά διακονοῦν καί νά μήν ἀσχολοῦνται μέ ἄλλες μέριμνες, μάθε ὅτι βρίσκονται σέ σωστό δρόμο. Ἔχουν συναίσθηση τοῦ τί ἔχουν δεχτεῖ, βρίσκονται μέσα στή Χάρη. Ἐσύ ὅμως βρίσκεσαι ἀκόμα ἀνάμεσα σέ δυό δυνατότητες: Νά δεχτεῖς ἤ νά μή δεχτεῖς τό Βάπτισμα. Νά μήν ἀποστραφεῖς ὅσους διάλεξαν τή ζωή τῆς ἀμεριμνίας πού χαρίζει ἡ πίστη, ἀλλά νά σταθεῖς μπροστά τους μέ δέος. Στίς Κατηχήσεις παρευρίσκονταν ἄνδρες καί γυναῖκες, ὡς καί ἄτομα πάσης ἐθνικῆς, θρησκευτικῆς, μορφωτικῆς καί κοινωνικῆς προέλευσης. Αὐτή εἶναι ἡ ἰσότητα τῆς Ἐκκλησίας, δέν κάνει διακρίσεις. Αὐτοί ὅλοι προσέρχονταν στό Ναό τῆς Ἀναστάσεως, ὅπου παρευρίσκονταν στήν ὀρθρινή ἀκολουθία. Παρακολουθοῦσαν τόν Ὄρθρο. Ὄχι Θεία Λειτουργία, τόν Ὄρθρο. Ἔπειτα πήγαιναν στό Ναό τοῦ Μαρτυρίου, ὅπου ὁ ἐπίσκοπος ἀπήγγελε τήν Κατήχηση. Οἱ Φωτιζόμενοι κάθονταν χωριστά ἄνδρες καί γυναῖκες. Ἐνδεχομένως νά ὑπῆρχε καί μεταξύ τῶν γυναικῶν κάποια διάκριση. Ὁ λεγόμενος «Παρθενικός Σύλλογος» καταλάμβανε ἰδιαίτερη θέση. Κάποιες γυναῖκες ἀφιερωμένες, παρθένες. Τίς Κατηχήσεις τῶν Φωτιζομένων παρακολουθοῦσαν καί ὅσοι ἀπό τούς πιστούς εἶχαν ὁρισμένη διακονία, οἱ ἀνάδοχοι τῶν Φωτιζομένων, αὐτοί πού θά γινόντουσαν νονοί δηλαδή, οἱ Μονάζοντες καί ὅσοι ἄλλοι ἐκ τῶν Πιστῶν ἤθελαν. Μποροῦσαν νά ἀκούσουν δηλαδή τίς Κατηχήσεις πρός τούς Φωτιζόμενους, αὐτούς πού ἦταν στήν τελική εὐθεία γιά νά βαφτιστοῦν. Πολλοί ἀπό τούς Φωτιζόμενους πήγαιναν στό Ναό πολύ νωρίς. Αὐτοί ἔπρεπε νά κάθονται μέ ἡσυχία καί νά «λαλοῦν τά πρός εὐσέβειαν», ἀποφεύγοντας τή φλυαρία καί τήν ἀργολογία. Ἐπιπλέον γινόταν εἰδική σύσταση στούς Φωτιζόμενους νά ἀναζητοῦν ὅσους ἀπουσίαζαν, καλλιεργώντας τους ἔτσι τά φιλάδελφα αἰσθήματα καί δημιουργώντας τους βιώματα μελῶν μιᾶς νέας, ἰδιαίτερης καί χαρισματικῆς κοινωνίας. 81

Ὁλοκληρώσαμε κάπως αὐτό πού ἤθελα νά σᾶς πῶ σήμερα. Πήραμε μία γεύση γιά τό πῶς λειτουργοῦσε ἡ Ἐκκλησία τότε καί διδαχθήκαμε ὅλα αὐτά τά ὡραῖα πού λέει ὁ Ἅγιος Κύριλλος. Εἶναι δίδαγμα καί γιά μᾶς, νά μή φεύγουμε ἀπό τίς Κατηχήσεις, νά παρακολουθοῦμε, νά διδασκόμαστε, νά φωτιζόμαστε, ὥστε νά πολεμᾶμε τόν διάβολο καί νά χτίζουμε σωστά λιθαράκι – λιθαράκι τήν πνευματική μας οἰκοδομή, τό πνευματικό μας σπίτι. Ἄν θέλετε κάτι νά συζητήσουμε πάνω σ’ αὐτά… ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ἐρ. : ……………………….. Ἀπ. : Αὐτό πού λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος «ὅ οὐ θέλω τοῦτο πράσσω καί ὅ μισῶ τοῦτο ποιῶ»28. Αὐτό τό λέει γιά τόν ἀβάπτιστο ἄνθρωπο, γιά τόν πρό Χριστοῦ ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος εἶναι ἄρρωστος καί κυριαρχεῖται ἀπό τόν πονηρό. Αὐτός, βεβαίως, ὁ ἄνθρωπος εἶναι κατά κάποιο τρόπο δέσμιος τοῦ πονηροῦ. Ἀλλά προσέξτε, αὐτό δέν σημαίνει ὅτι εἶναι ἀναγκασμένος νά κάνει τό κακό, παρόλο πού εἶναι ἀβάπτιστος, παρόλο πού ἔχει πάρα πολύ ἔντονη δαιμονική ἐνέργεια. Ἀπόδειξη εἶναι ἡ Παναγία, ἡ ὁποία δέν ἦταν βαφτισμένη κι ὅμως δέν ἁμάρτανε. Τό βάπτισμα τῆς Παναγίας ἦταν τή στιγμή πού σαρκώθηκε ὁ Λόγος ἐντός της. Τότε βαφτίστηκε ἡ Παναγία, δέχτηκε τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ἀλλά καί πρίν δέν ἁμάρτανε. Πῶς τά κατάφερε ἡ Παναγία ὄντας ἀβάπτιστη; Ἀκριβῶς διότι εἶχε καρφώσει τόν νοῦ της στόν Θεό καί ἔκανε νοερά προσευχή, ἀδιάλειπτη, ἐκεῖ μέσα στόν ναό. Ὁπότε πάλι ἔπαιζε ρόλο ἡ θέληση. Τό ἕνα δέν ἀναιρεῖ τό ἄλλο. Αὐτό πού λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐκφράζει αὐτή τή μεγάλη δυστυχία πού εἴχαμε οἱ ἄνθρωποι μέχρι νά ἔρθει ὁ Χριστός. Δέν εἴμαστε ἀναγκασμένοι, εἴμαστε σχεδόν ἀναγκασμένοι νά ζοῦμε στήν ἁμαρτία, γιατί ἦταν πολύ ἔντονη ἡ κυριαρχία τῶν δαιμόνων. Μετά Χριστόν ὅμως καταλύθηκε – καταργήθηκε ὁ διάβολος καί μικρά παιδιά τόν παίζουνε τόν διάβολο, τόν διαλύουνε μέ τή δύναμη τοῦ Σταυροῦ, μέ τή δύναμη τῆς Χάρης τοῦ Θεοῦ. Τό ἄλλο πού εἴπατε «ὅταν ἀσθενῶ, τότε δυνατός εἰμι»29 πού λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, αὐτό τό λέει γιά τήν ἄσκηση. Ὅταν κανείς ἀσκεῖται, τότε ἐξασθενεῖ τό σαρκικό φρόνημα, ἐξασθενεῖ ἡ σάρκα καί δυναμώνει τό πνεῦμα. Ὅσο κανείς ὑποτάσσει τή σάρκα, τόσο δυναμώνει τό πνεῦμα, γιατί αὐτά λέει «ἀντίκειται ἀλλήλοις»30, τό ἕνα εἶναι ἀντίθετο μέ τό ἄλλο. Ὅσο δυναμώνεις τή σάρκα, τόσο ἐξασθενεῖ τό πνεῦμα καί εἶσαι ἀδύναμος. Ὅσο δυναμώνεις τό πνεῦμα, τόσο ἐξασθενεῖ ἡ σάρκα. Ὅταν κανείς εἶναι μέ νηστεία, μέ ἀγρυπνία, μέ προσοχή, μέ προσευχή, μέ ἀδιάλειπτη προσευχή, ἔχει δυνατό τό πνεῦμα, εἶναι πράγματι δυνατός, ἀλλά εἶναι ἀδύναμος στή σάρκα. Εἶναι ἀδύναμος ὡς πρός τό σαρκικό φρόνημα δηλαδή. Αὐτός εἶναι καί ὁ σκοπός τῆς ἄσκησης νά ταπεινωθεῖ ἡ σάρκα, τό σαρκικό φρόνημα καί νά κραταιωθεῖ τό πνεῦμα. 82

Ἐρ. : ……………………….. Ἀπ. : Ἄν θά ὑπάρχουν ἀβάπτιστοι στήν ἄλλη ζωή… Αὐτό εἶναι θέμα τοῦ Θεοῦ, ἐγώ δέν μπορῶ νά σᾶς πῶ. Μπορῶ ὅμως νά σᾶς πῶ αὐτό πού λέει ὁ Θεός ὅτι «ὁ πιστεύσας καί βαπτισθείς σωθήσεται»31. Γι’ αὐτούς εἶπε ὁ Θεός ὅτι θά σωθοῦνε. «Ὁ δέ ἀπιστήσας κατακριθήσεται»32. Αὐτός πού εἶναι ἀβάπτιστος, γιατί εἶναι ἀβάπτιστος; Γιατί ἀπίστησε. Ἐρ. : ……………………….. Ἀπ. : Ἄν δέν γνώριζε… «ὁ γνούς καί μή ποιήσας δαρήσεται πολλάς· ὁ μή γνούς καί μή ποιήσας, δαρήσεται ὀλίγας»33. Ἄρα εἶναι ξεκάθαρο. Ἴσως νά φάει λίγο ξύλο. Νά φᾶς ξύλο καί νά εἶσαι στόν Παράδεισο δέν γίνεται! Ἐρ. : ……………………….. Ἀπ. : Αὐτοί ἐπειδή εἶναι βαφτισμένοι, πρέπει νά τούς τά ποῦμε. Ἐδῶ μιλάει ὁ Ἅγιος γιά τούς ἀβάφτιστους, γιά τούς ἀντίχριστους, τούς ἐθνικούς. Εἰδωλολάτρες, προσκυνοῦσαν τά εἴδωλα καί λατρεύανε τόν διάβολο, σατανιστές, σατανολάτρες. Σ’ αὐτούς λέει δέν θά τά λέτε. Ἀλλά, δυστυχῶς , σήμερα καί πολλοί βαφτισμένοι, ἤ τέλος πάντων κάποιοι ἀπ’ αὐτούς εἶναι σχεδόν σατανολάτρες, σχεδόν… Σ’ αὐτούς δέν μπορεῖς νά πεῖς καί πολλά πράγματα, γιατί δέν τά δέχονται, δέν τά θέλουνε καί ἤ θά σέ περιφρονήσουνε ἤ θά σέ εἰρωνευτοῦνε, θά τά χλευάσουνε καί θά τά πετάξουνε. Καί εἶναι ἁμαρτία βέβαια αὐτό. Γι’ αὐτό ἐκεῖ θά πρέπει νά εἴμαστε πολύ προσεκτικοί. Θυμᾶμαι ἐδῶ τόν γέροντα Πορφύριο πού δέν ἔλεγε τίποτα, μόνο ἄν τόν ρωτοῦσες. Εἶχε πολλή διάκριση αὐτός ὁ Ἅγιος ἄνθρωπος καί περίμενε ἐσύ νά τόν παρακαλέσεις ἤ νά τοῦ μιλήσεις γιά νά σοῦ πεῖ κάτι. Ἐνῶ ἔβλεπε πάρα πολλά πράγματα. Ἐμεῖς σπεύδουμε πολλές φορές νά κάνουμε κατήχηση στόν ἄλλον μέ τά λόγια μας ἀλλά ὄχι μέ τή ζωή μας. Κάνε πρῶτα μέ τή ζωή σου κατήχηση, μέ τήν πραότητά σου, μέ τή συγχωρητικότητά σου, μέ τήν εἰρήνη πού ἔχεις καί ἐκπέμπεις, μέ τήν εὐγένεια πού ἔχεις καί μετά θά στό πεῖ καί μόνος του, πῶς τά κατάφερες ἔτσι κι ἐκείνη τήν ὥρα πού ἐγώ σέ περίμενα νά βρίσεις ἐσύ χαμογελοῦσες; Καί ἐκεῖ εἶναι εὐκαιρία νά τοῦ πεῖς ὅτι δέν τό κάνω ἐγώ, τό κάνει κάποιος ἄλλος πού εἶναι μέσα μου. Ἐρ. : Τό βάφτισμα καθιερώθηκε ἀπό τήν Βάφτιση τοῦ Κυρίου καί μετά. Ὅλοι οἱ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί οἱ Προφῆτες… πού δέν βαφτίστηκαν θά πᾶνε στά τάρταρα; Ἀπ. : Ὄχι, γιατί κατέβηκε ὁ Χριστός καί τούς μίλησε. Τρεῖς μέρες κατέβηκε στόν Ἅδη, τούς μίλησε καί ὅσοι εἶχαν καλή διάθεση, Τόν πίστεψαν. Τό βάπτισμα εἶναι τοῦ πνεύματος… καί μπῆκαν στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ὅλος ὁ κόσμος βέβαια… ὅλοι ἄκουσαν κήρυγμα. Ἐρ. : ……………………….. Ἀπ. : Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος καί ὁ Ἅγιος Συμεών τούς ἑτοίμασε. Ξέρετε, ὁ πρῶτος πού πῆγε στόν Ἅδη εἶναι ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Θεοδόχος. Μόλις εἶδε τόν 83

Χριστό σαράντα ἡμερῶν, εἶπε «Νῦν ἀπολύεις..», Θεέ μου, τώρα ἀπόλυσέ με, δηλαδή ἄφησέ με νά πεθάνω, γιατί ἤτανε ὁ καημένος τουλάχιστον 270 ἐτῶν. Ἄν διαβάσετε τόν βίο του, θά δεῖτε ὅτι ἦταν ἕνας ἀπό τούς ἑρμηνευτές τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἡ ὁποία ἑρμηνεία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἀπό τά Ἑβραϊκά στά Ἑλληνικά ἔγινε τό 249. Θά ἦταν τουλάχιστον 30 ἐτῶν -δέν μπορεῖ νά εἶσαι μωρό καί νά κάνεις μετάφραση- ὁπότε ἦταν τουλάχιστον 270 ἐτῶν, ὅταν δέχτηκε τόν Χριστό μας. Προφανῶς ἦταν γεροντάκι καί τρέμανε καί τά χέρια του καί τά πόδια του. Τό Ἅγιο Πνεῦμα ἦταν πού τόν ἐνίσχυσε νά πάει στόν ναό καί νά κρατήσει στά χέρια του τόν Χριστό. Καί μετά εἶπε «Νῦν ἀπολύεις».Ὁ πρῶτος, λοιπόν, πού μίλησε γιά τόν Χριστό ἦταν αὐτός. Πῆγε στόν Ἅδη καί μίλησε. Μετά ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος καί ὁ Χριστός μας. Ἐρ. : Μέσα στόν γάμο, ἄν κάποιος τηρεῖ σωφροσύνη, μπορεῖ νά ἀποκτήσει τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, καθαρό νοῦ καί χωρίς λογισμούς; Ἤ θά πρέπει νά προχωρήσει στήν παρθενία; Ἀπ. : Μέσα στόν γάμο μέ τόν πνευματικό του θά τά κανονίσει. Ὁ γάμος ἔχει τή σωφροσύνη. Αὐτή εἶναι ἡ ἀρετή μέσα στόν γάμο, δηλαδή νά εἶσαι πιστός στή σύζυγό σου καί νά τηρεῖς αὐτά πού λέει ἡ Ἐκκλησία, τούς κανόνες τῆς Ἐκκλησίας. Βεβαίως, κάποια στιγμή θά πρέπει ὁ ἔγγαμος νά ξεπεράσει τελείως τό σαρκικό φρόνημα, ἔστω στήν προχωρημένη ἡλικία καί νά μήν ἔχει σαρκικές σχέσεις. Νά εἶναι σάν ἀδέλφια. Εἶναι ἕνας δρόμος γιά νά σταυρωθεῖ ἡ σάρκα ὁ γάμος, ὄχι γιά νά κραταιωθεῖ ἡ σάρκα καί νά δοξαστεῖ.. ἀλλοίμονο! Καί ὁ μοναχισμός καί ὁ γάμος εἶναι ἕνας δρόμος γιά νά καταπατηθεῖ τό σαρκικό φρόνημα. Γι’ αὐτό λέει «διά τάς πορνείας»34. Γιά νά μή γίνονται πορνεῖες καί δοξάζεται ἡ σάρκα καί τό σαρκικό φρόνημα ἐδόθηκε ὁ γάμος. Σάν μία παραχώρηση τοῦ Θεοῦ. Καί ὁ γάμος σιγά-σιγά πρέπει νά φτάσει σ’ αὐτή τήν κατάσταση πού εἴπαμε. Ἐρ. : Ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Θεοδόχος ἔζησε τόσα χρόνια…. Ἀπ. : Ὁ μοναδικός ἀπ’ ὅ,τι ξέρουμε στά δικά του χρόνια. Παλαιότερα ζοῦσαν πολλά χρόνια. Ὁ Ἀδάμ ἔζησε 930, ἄν θυμᾶμαι καλά. Ὁ Μαθουσάλας 969. Στήν ἐποχή του δέν ἔχουμε ἄλλον πού νά ἔζησε τόσα χρόνια. Πῆρε ὑπόσχεση ἀπό τόν Θεό. Φαντάζομαι τήν ξέρετε τήν ἱστορία… Διάβασε στόν προφήτη Ἡσαΐα ὅταν μετέφραζε «ἰδού ἡ παρθένος ἐν γαστρί ἕξει, καί τέξεται υἱόν»35 καί λέει, πῶς εἶναι δυνατόν μία παρθένος νά γεννήσει παιδί; Ἄν εἶναι ἀλήθεια, θά ρίξω τό δαχτυλίδι μου στόν Νεῖλο κι ἄν τό βρῶ, θά πιστέψω. Τό ἔριξε, πῆραν ψάρια νά φᾶνε καί καθαρίζοντας τά ψάρια βρῆκαν μέσα τό δαχτυλίδι του. Πίστεψε λοιπόν ὁ Ἅγιος Συμεών καί παρακάλεσε τόν Θεό νά τόν ἀξιώσει νά δεῖ αὐτό τό παιδί πού θά γεννηθεῖ ἀπό τήν Παρθένο. Πῆρε τήν ὑπόσχεση καί πῆγε καί μόναζε σέ μία περιοχή ἔξω ἀπό τά Ἱεροσόλυμα πού λέγεται «Κατά μόνας». Ὑπάρχει καί σήμερα, τό λένε καί οἱ Ἑβραῖοι ἔτσι καί ὑπάρχει ὁ τάφος του ἐκεῖ. Ἐκεῖ περίμενε 240 χρόνια περίπου. Αὐτή εἶναι ἡ ἱστορία. Θαυμαστή ἱστορία! Εἶναι μεγάλος Ἅγιος, πολύ μεγάλος Ἅγιος. Καί 84

αὐτά πού εἶπε στήν Παναγία, τά ὁποῖα εἶναι προφητεῖες καί τό γεγονός ὅτι ἀναγνώρισε τόν Χριστό, ἐνῶ ἔβλεπε μωρό, ἕνα ἁπλό μωρό… Ἀλλά ἔβλεπε πίσω ἀπ’ τό μωρό τήν Θεότητα μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα πού εἶχε. Γι’ αὐτό, γιά νά δεῖς τόν Θεό, πρέπει νά ἔχεις μία συγγένεια μέ τόν Θεό. Καί γιά νά ἔχεις μία συγγένεια, πρέπει νά ἔχεις καθαρότητα, νά εἶσαι δεκτικός τοῦ Πνεύματος τοῦ Ἁγίου. Ἐνῶ ἕνας ἄπιστος, ἐπειδή δέν ἔχει καθαρότητα, λέει ποῦ Τόν βλέπεις τόν Θεό; Ἐγώ δέν Τόν βλέπω πουθενά. Ἀλλά δέν Τόν βλέπει, ὄχι γιατί δέν ὑπάρχει ὁ Θεός, αὐτός δέν ἔχει τά μάτια νά Τόν δεῖ. Ἐρ. : Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος δέν συνιστοῦσε στούς νέους νά ἔχουν ἐγκράτεια;… Ἀπ. : Σέ ὅλους. Λέει, διά τάς πορνείας νά κάνετε γάμο. Ἐρ. : …………………………… Ἀπ. : Στό μέτρο πού θά καθαριστοῦν ἀπό τό σαρκικό φρόνημα, θά γευτοῦνε. Μποροῦνε… Ὅταν τηροῦμε τίς ὁδηγίες τῆς Ἐκκλησίας, τίς προϋποθέσεις τῆς Ἐκκλησίας, φωτιζόμαστε. Καί ὅσο φωτιζόμαστε, θεωνόμαστε. Ὁ Ἀβραάμ ἦταν ἔγγαμος καί εἶχε θεοπτία, εἶδε τόν Θεό, δηλαδή θέωση. Τό ἴδιο καί ὁ Πέτρος. Ἔγγαμος ἦταν καί ἦταν ἕνας ἀπό τούς τρεῖς στήν Μεταμόρφωση. Εἶχε ἐμπειρία θεώσεως. Δέν εἶναι ἐμπόδιο ὁ γάμος, ἡ ἁμαρτία εἶναι τό ἐμπόδιο. Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης https://hristospanagia3.blogspot.gr/ 1 Λουκ. 2, 25. 2 Ἑβρ. 12, 29. 3 Ἐφεσ. 4, 13. 4 Κατηχήσεις Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων, ἐκδ. Ἑτοιμασία, 1999 (στό ἑξῆς: Κατηχήσεις Ἁγίου Κυρίλλου). 5 Ὅ.π. 6 Ἐφεσ. 4, 5. 7 Κατηχήσεις Ἁγίου Κυρίλλου. 8 Ὅ.π. 9 Ὅ.π. 10 Ὅ.π. 11 Ὅ.π. 12 Ὅ.π. 13 Ὅ.π. 14 Ὅ.π. 15 Ὅ.π. 16 Ὅ.π. 17 Α΄Κορ. 13, 13. 18 Κατηχήσεις Ἁγίου Κυρίλλου. 85

19 Ἰωάν. 17, 15. 20 Ματθ. 6, 21. 21 Κατηχήσεις Ἁγίου Κυρίλλου. 22 Ὅ.π. 23 Ὅ.π. 24 Ὅ.π. 25 Ματθ. 7, 6. 26 Λουκ. 1, 80. 27 Ψαλμ. 45, 11. 28 Ρωμ. 7, 15. 29 Β΄Κορ. 12, 10. 30 Γαλ. 5, 17. 31 Μάρκ. 16, 16. 32 Ὅ.π. 33 Λουκ. 12, 47-48. 34 Α΄Κορ. 7, 2. 35 Ἡσ. 7, 14. *************************************************************** Κατεβάστε τις συνέχειες της σειράς,όπως και μελλοντικά pdf με νέες απομαγνητοφωνημένες ομιλίες που θα αναρτούνται ανα διαστήματα,στην ανωτέρω ηλεκτρονική διεύθηνση,στην επίσημη ιστοσελίδα,στην στήλη του blog (πάνω-δεξιά). (hristospanagia3.blogspot.gr) *************************************************************** 86

Ομιλίες Ορθόδοξης Κατήχησης - Ορθόδοξες Απαντήσεις (Ορθόδοξες ψυχοφελείς ομιλίες πάνω σε ποικίλα πνευματικά θέματα) (Πώς Θα Σωθούμε) http://www.hristospanagia.gr/?p=61046 (Ροή Ομιλιών-Συχνή Ανανέωση) https://www.youtube.com/channel/UCEtOr176QWbyqK_H3ZZoJJw/videos (Ομιλίες ανά θεματική κατηγορία) https://www.youtube.com/channel/UCEtOr176QWbyqK_H3ZZoJJw/playlists Λόγοι & Διδαχές Αγίων Πατέρων - Πατερικά Κείμενα, Ωφελήματα Ψυχής - Ορθόδοξες Ομιλίες - Ιστορικά Θέματα http://hristospanagia3.blogspot.gr http://www.hristospanagia.gr http://agiapsychanalysi.blogspot.com Απομαγνητοφωνημένες Ομιλίες - Αρχιμ. π.Σάββα Αγιορείτου Κατεβάστε δωρεάν τις σειρές ομιλιών - Διαβάστε Online http://www.hristospanagia.gr/?p=64955 http://www.hristospanagia.gr/?p=60605 http://pubhtml5.com/bookcase/zxzm Λίστα και Σύνδεσμοι Απομαγνητοφωνημένων Ομιλιών http://hristospanagia3.blogspot.gr/p/blog-page_27.html Βιβλία του Αρχιμ. π.Σάββα Αγιορείτου http://hristospanagiapsavvas.blogspot.com ΠΩΣ ΘΑ ΣΩΘΟΥΜΕ – HOW SHALL WE BE SAVED ΟΜΙΛΙΕΣ ΤΟΥ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ ΣΑΒΒΑ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΣΕ ΗΧΗΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΜΕΝΕΣ, ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΖΟΥΜΕ ΩΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΓΩΝΙΖΟΜΑΣΤΕ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΘΑΡΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΘΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ. ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Η ΜΙΑ ΑΓΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ, Η ΚΑΘΑΡΣΗ, Η ΝΟΕΡΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗ, Ο ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΘΕΩΣΗ. ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΪΣΙΟΥ, ΑΓΙΟΥ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ Κ.Λ.Π. ΠΩΣ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙΤΑΙ Η ΘΕΙΑ ΧΑΡΗ ΚΑΙ ΠΩΣ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΤΑΙ Η ΚΑΘΑΡΣΗ, Ο ΦΩΤΙΣΜΟΣ, ΚΑΙ Η ΘΕΩΣΗ ΜΑΣ. IN THIS SMALL DOCUMENT THERE ARE FUNDAMENTAL SPEACHES IN GREEK OF ARHIMANDRITE SAVVAS AGIOREITIS FOR SALVATION, LORD JESUS CHRIST, ORTHODOX CHURCH, THEOTOKOS, FILOKALIA, PASSIONS, JESUS PRAYER AND SPIRITUAL STRUGGLE. Κατεβάστε δωρεάν την σειρά ομιλιών - Διαβάστε Online http://www.hristospanagia.gr/?p=61046 87