(17o Μέρος) - Απομαγνητοφωνημένες Ομιλίες - Αρχιμ. π.Σάββα Αγιορείτου

Συλλογή απομαγνητοφωνημένων ομιλιών Άρχ.Σάββα Αγιορείτου 17ο Μέρος Σειρά pdf σε συνέχειες - 2018 Μια δωρεάν διαδυκτιακή συλλογή,απομαγνητοφωνημένων ομιλιών, του π.Σάββα Αγιορείτη,που έχουν αναρτηθεί στην επίσημη ιστοσελίδα: (hristospanagia3.blogspot.gr) Κατεβάστε τις συνέχειες της σειράς,όπως και μελλοντικά pdf με νέες απομαγνητοφωνημένες ομιλίες που θα αναρτούνται ανα διαστήματα,στην ανωτέρω ηλεκτρονική διεύθηνση,στην επίσημη ιστοσελίδα,στην στήλη του blog (πάνω-δεξιά). 1

Για περισσότερες ψυχοφελείς ομιλίες για πλήθος θέματων,καθώς και για μελέτη πλήθους κειμένων Λόγων και Διδαχών Αγίων Πατέρων,επισκεφτείτε τις παρακάτω ιστοσελίδες.Καθημερινή Ενημέρωση & Αναρτήσεις. (Επίσημες Ιστοσελίδες) [Στο τέλος της ιστοσελίδας κάτω κάτω πατήστε Παλαιότερες Αναρτήσεις] hristospanagia3.blogspot.gr www.hristospanagia.gr agiapsychanalysi.blogspot.gr Η παρούσα συλλογή απομαγνητοφωνημένων ομιλιών,αποτελεί ένα πάρα πολύ μικρό μέρος,απο το σύνολο ομιλιών του π.Σάββα.Ακούστε τις ομιλίες της παρούσας συλλογής καθώς και τις συνεχειές τους (ανα θεματική κατηγορία) καθώς και πλήθος άλλων ομιλιών πάνω σε ποικίλα πνευματικά θέματα,στις παρακάτω ιστοσελίδες με καθημερινή & εβδομαδιαία ενημέρωση: (Συλλογή ομιλιών - Youtube) [Στο τέλος της ιστοσελίδας κάτω κάτω πατήστε Φόρτωση Περισσοτέρων] https://www.youtube.com/channel/UCEtOr176QWbyqK_H3ZZoJJw/videos (Playlists Ομιλιών ανα θεματική Κατηγορία - Youtube) [Στο τέλος της ιστοσελίδας κάτω κάτω πατήστε Φόρτωση Περισσοτέρων] https://www.youtube.com/channel/UCEtOr176QWbyqK_H3ZZoJJw/playlists (Θεματικές Ενότητες Blog – Ετικέτες ανα κατηγορία) http://hristospanagia3.blogspot.gr/p/blog-page_25.html Γιά ενημέρωση μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για τις καθημερινές λίστες θεμάτων που αναρτούνται καθημερινά στην ιστοσελίδα - στείλτε τό e-mail σας στό:[email protected] 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 17ο Μέρος Απομαγνητοφωνημένες Ομιλίες - Αρχιμ. π.Σάββα Αγιορείτου Κατηχήσεις Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων 1ο Μέρος [Σελ 4 εώς 21] 2ο Μέρος [Σελ 22 εώς 37] 3ο Μέρος [Σελ 38 εώς 51] 4ο Μέρος [Σελ 52 εώς 67] 5ο Μέρος [Σελ 68 εώς 87] 3

Κατηχήσεις Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων (1ο Μέρος) Σκέφτηκα σήμερα, μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ νά ξεκινήσουμε ἕνα καινούριο κεφάλαιο πού ἔχει σχέση μέ τήν πίστη μας. Διότι, δυστυχῶς, εἴμαστε μέν ὀρθόδοξοι χριστιανοί ἀλλά ἀγνοοῦμε βασικότατα πράγματα καί ἐν πολλοῖς εἴμαστε ἀκατήχητοι. Μᾶς λείπει ἡ κατήχηση. Γι’ αὐτό σκέφτηκα νά κάνουμε ἕνα πολύ βασικό βιβλίο ἀπό τούς Πατέρες, ἀπό τήν Πατρολογία, ἀπό τήν ἐκκλησιαστική μας γραμματολογία, ἀπό τόν θησαυρό πού ἔχουμε μέσα στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, πού εἶναι ἠ κλασσική ὀρθόδοξη κατήχηση ἑνός μεγάλου Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων. Βέβαια εἶναι ἕνα ἀρκετά ἐκτενές ἔργο, ἀλλά θά δεῖτε ὅτι πάρα πολύ θά ὠφεληθοῦμε καί θά κατατοπιστοῦμε. Ἔρχονται πολλές φορές ἄνθρωποι καί τούς ρωτάω κάτι πολύ ἁπλό, τί σημαίνει τό «ἅφες ἠμίν τά ὀφειλήματα ἠμῶν, ὡς καί ἠμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἠμῶν» καί δέν ξέρουν. Καί λέω, ἄν εἶναι δυνατόν… Ἄν ἀγνοοῦμε αὐτά τά πολύ βασικά πράγματα, πῶς εἶναι δυνατό νά σωθοῦμε; Ἡ ἄγνοια τῶν Γραφῶν εἶναι πολύ βαριά ἁμαρτία, πάρα πολύ βαριά, δηλαδή εἶναι ἀσυγχώρητη. Γιατί, ἄν δέν ξέρεις τί ζητάει ἀπό σένα ὁ Θεός, πῶς θά σωθεῖς; Ὁ Χριστός μας λέει ὅτι «ἐκεῖνος εἶναι πού Μέ ἀγαπάει, αὐτός πού ἔχει τίς ἐντολές Μου καί τίς τηρεῖ» (Ἰω. 14,21). Ἔχω τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ σημαίνει τίς ξέρω πρῶτα-πρῶτα. Ποιός εἶμαι ἐγώ; Ποιός εἶναι ὁ Θεός; Ποιός εἶναι ὁ Πατέρας; Ποιός εἶναι ὁ Υἱός; Ποιό εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα; Τί μᾶς ἔχει ἀποκαλύψει ὁ Θεός γιά τόν ἐαυτό Του; Τί μᾶς ἔχει ἀποκαλύψει γιά ἐμᾶς; Ποιοί εἴμαστε ἐμεῖς; Γιατί εἴμαστε ἐδῶ πού εἴμαστε; Ποῦ πᾶμε; Αὐτά εἶναι τά λεγόμενα «ὑπαρξιακά ἐρωτήματα», τά ὁποῖα ἀπαντῶνται μέσα ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Θεολογία, ἀπό τήν πίστη μας. Ὅλες οἱ Κατηχήσεις οὐσιαστικά εἶναι μιά ἀνάλυση τοῦ Πιστεύω. Τό Πιστεύω, τό Σύμβολο τῆς Πίστεως εἶναι ἡ σύνοψη τοῦ τί πιστεύουμε, τοῦ ποιός εἶναι ὁ Θεός, ποιός εἶναι ὁ Πατέρας, ποιός εἶναι ὁ Υἱός, ποιό εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα, τί ἔκανε ὁ Θεός γιά τή σωτηρία μας καί τί θά κάνει ἀκόμα, ὅταν ἔρθει -πού Τόν περιμένουμε- στήν Δευτέρα Του Παρουσία. Ἐπίσης, τί εἶναι ἡ Ἐκκλησία; Πού εἶναι «Μία Ἁγία Καθολική καί Ἀποστολική. Θά δοῦμε λοιπόν, μέσα ἀπό ἕναν Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας τό πιστευταῖο, αὐτό πού πρέπει νά πιστέψουμε, πού ἀλλιῶς τό λέμε δόγμα. Σήμερα ἡ ἐποχή μας εἶναι ἀντιδογματική καί λένε «ἄσε τά δόγματα στήν ἄκρη… ἀγάπη!… τά δόγματα χωρίζουνε, ἡ ἀγάπη ἑνώνει..». Ἀλλά δέν ξέρουν τί λένε οἱ ἄνθρωποι, γιατί ἀγάπη χωρίς σωστή πίστη δέν μπορεῖς νά ἔχεις. Ἀγάπη χωρίς νά ξέρεις τί πιστεύεις… τόν Θεό… δέν ὑπάρχει. «Ἐκεῖνος εἶναι πού Μέ ἀγαπάει», λέει ὁ Θεός, «πού ἔχει τίς ἐντολές Μου καί τίς τηρεῖ». Ἡ πρώτη ἐντολή εἶναι ν’ ἀγαπήσεις τόν Θεό καί ἡ δεύτερη τόν πλησίον. Ἀλλά δέν μπορεῖς ν’ ἀγαπήσεις σωστά τόν πλησίον, ἄν δέν ἀγαπήσεις σωστά τόν Θεό, ἄν δέν τηρεῖς τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ δηλαδή. Νά λοιπόν, πού ἄν δέν τηρεῖς τίς 4

ἐντολές τοῦ Θεοῦ, δέν ἀγαπᾶς τόν Θεό καί δέν ἀγαπᾶς καί τόν πλησίον. Ὁπότε, ὅλοι αὐτοί πού μιλᾶνε γιά ἀγάπη χωρίς νά τηροῦνε τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, ψέματα λένε πώς ἀγαπᾶνε, ἤ ἀγαπᾶνε μέ μία ἀγάπη ψεύτικη, μία ἀγάπη ἐμπαθή τοῦ ἑαυτοῦ τους. Ὁ σύγχρονος ὀρθόδοξος χριστιανός στήν Ἑλλάδα, κατά κανόνα, εἶναι νηπιοβαφτισμένος. Ἔχουμε ἀπό τήν νηπιακή μας ἡλικία πάρει τό Βάφτισμα καί, ὅπως γνωρίζετε ὅλοι, δέν εἴπαμε ἐμεῖς τό Πιστεύω, ἀλλά τό εἶπε ἀντί γιά μᾶς ὁ νονός μας. Καμιά φορά, δυστυχῶς, δέν ξέρει κἄν νά τό πεῖ καί τό διαβάζει ἤ, ἀκόμα χειρότερα, τό διαβάζει ὁ παπάς. Τόση εἶναι ἡ ἀλλοτρίωσή μας δηλαδή… καί ὑποτίθεται ὅτι αὐτός ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀναλάβει τήν ψυχή μας. Αὐτός εἶναι ὁ νονός, εἶναι ὑπεύθυνος γιά τήν κατήχησή μας. Καί φαντάζεστε, ἄν δέν ξέρει νά πεῖ τό Πιστεύω, τί κατήχηση θά μᾶς κάνει! Ὁπότε, ἐν πολλοῖς, εἴμαστε ἀκατήχητοι. Καί συμβαίνει, δυστυχῶς, οἱ οἰκογένειές μας νά μήν εἶναι χριστιανικές, ἀφοῦ τό μεγαλύτερο ποσοστό τῶν Ἑλλήνων εἶναι ἀκατήχητοι. Ἔλεγε ἕνας σύγχρονος Γέροντας, ἀπό τά 10 ἑκατομμύρια σήμερα στήν Ἑλλάδα τά 8 τά ἔχει πάρει ὁ ἔξω ἀπό δῶ. Τά 2 εἶναι πού κρατᾶνε… Ὁπότε μή μᾶς παραξενεύουν αὐτά τά φαινόμενα πού βλέπουμε… πού βγάζουμε ἄθεους δημάρχους… καλή ὥρα ἐδῶ στήν πόλη μας, πού θά μᾶς φτιάξει τώρα κρεματόριο νά καιγόμαστε ἤ θά μᾶς φτιάξει τζαμιά… Μή μᾶς κάνει ἐντύπωση, γιατί ἔχουμε ἀλλοτριωθεῖ. Ἐμεῖς οἱ ἴδιοι τούς βγάζουμε… Μετά τί νά φωνάξουμε; Ἐμεῖς οἱ ἴδιοι κάνουμε τίς ἀλλαγές… καί κάνουμε τό Κράτος ἄθεο. Εἴμαστε λοιπόν νηπιοβαπτισμένοι, κατά παράδοση ἀκατήχητοι, καί ζοῦμε συντροφιά μέ τήν ἄγνοια τῆς σώζουσας πίστης. Δέν ξέρουμε, δηλαδή, ποιά εἶναι ἡ πίστη πού σώζει. Καί λέει ὁ ἕνας ‘ἐγώ νομίζω ἔτσι’, ὁ ἄλλος ‘ἐγώ νομίζω ἀλλιῶς’, ὁ ἄλλος ‘ἐγώ ἔτσι νομίζω πρέπει νά κάνει ὁ δεσπότης, ἔτσι πρέπει νά κάνει ὁ Πατριάρχης, ἔτσι πρέπει νά κάνει ὁ παπάς..’. Καί κανένας δέν ξέρει οὐσιαστικά τίποτα, νά σοῦ πεῖ σίγουρα ὅτι αὐτό εἶναι πού λέει ὁ Χριστός, αὐτό εἶναι πού σώζει, αὐτό εἶναι πού σέ πάει στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Λείπει ἡ κατήχηση, ἡ ὀρθόδοξη κατήχηση, καί ὀ ἄνθρωπος πεθαίνει παραδομένος σέ κάποιες συγκεχυμένες καί ἀόριστες ἐλπίδες. Δυστυχῶς οἱ περισσότεροι ἀδελφοί μας ἔτσι πεθαίνουν. Ἔχουνε μιά σύγχυση καί μιά ἐλπίδα… ‘μήπως σωθῶ κι ἐγώ’… καί ἔχουν στηρίξει αὐτές τίς ἐλπίδες σέ μιά κάποια ἐμπειρική θρησκοληψία καί ἀκοῦς πού τό λένε κιόλας «εἶμαι θρῆσκος»! Τό νά εἶσαι θρῆσκος δέν σέ σώζει… Ἤ κάποιος τό λέει ἀκόμα πιό λάθος «θρησκόληπτος», μιά ἀκόμα πιό μεγάλη ἀλλοτρίωση. Κι ὅμως αὐτό νομίζουμε ὅτι εἶναι τό νορμάλ, ὄτι εἴμαστε καί καλοί δηλαδή, ὅταν αὐτή ἠ θρησκοληψία δέν ἔχει καλυφτεῖ ἀπό ἀντιδραστικό, ἀθεϊστικό ἀρνητισμό. Λέει, δέν εἶμαι ἄθεος… πιστεύω… καί ἐγώ πιστεύω… Αὐτός λοιπόν νομίζει ὅτι εἶναι καί καλά. Ἀλλά πολύ συχνά γίνεται καί ἀντι-κληρικός, ἀντιτίθεται στόν κλῆρο, βγάζει ἕνα μίσος καί τό βλέπουμε στίς συζητήσεις πού ἀνοίγουνε γιά τήν Ἐκκλησία, τί μίσος βγάζουνε… γιά τούς ἐπισκόπους, γιά τούς ἱερεῖς κ.λ.π. Δεῖτε τί ἔγινε μέ τό Βατοπαίδι πού τελικά εἶναι μιά φούσκα. Ἦταν ἕνα τέχνασμα. Καί τώρα 5

πού ἀποδεικνύεται ὅτι ὅλο αὐτό ἦταν ἕνα ψέμα, ποιός ἀπό ὅλους αὐτούς τούς μεγάλους δημοσιογράφους τό γράφει; Κανένας! Κάνανε τήν ζημιά, παρέσυραν τόν λαό -φταίει καί ὁ λαός βέβαια πού παρασύρθηκε- καί τώρα δέν μιλάει κανένας ὅτι ὅλα αὐτά ἦταν ἕνα ψέμα. Γιατί ἀποδείχτηκε ὅτι οὔτε ἕνα εὐρώ δέν καταχράστηκαν οἱ Πατέρες ἐκεῖ πέρα, ὅλα ἦταν νόμιμα καί δίκαια. Ἀλλά βλέπετε, πόσο καί ὁ λαός εἶναι εὔπιστος καί ἔχει μέσα του αὐτό τό ἀντικληρικό πνεῦμα, γιατί ἀκριβῶς ὑπάρχει ἔλλειψη σωστῆς κατήχησης. Αὐτό λοιπόν τό παθαίνει, ἐνῶ θά μποροῦσε νά τό θελήσει καί νά τό πετύχει, ποιό; Τό νά ἔχει ξεπεράσει τόν θάνατο καί νά μήν τρέμει τόν θάνατο. Γιατί, ξέρετε, ἐκεῖ κρινόμαστε, στό πῶς βλέπουμε καί πῶς θά ἀντιμετωπίσουμε τήν τελευταία ὥρα τῆς ζωῆς μας. Πῶς σήμερα τρέμουμε τόν θάνατο οἱ Ἕλληνες! Πού δέν θά ἔπρεπε… εἶναι ἀδικαιολόγητο γιά χριστιανό νά φοβᾶται νά πεθάνει. Νά φοβᾶται νά πεθάνει ὁ ἄθεος; Μάλιστα! Νά φοβᾶται νά πεθάνει ὁ εἰδωλολάτρης; Μάλιστα! Ὁ αἱρετικός; Μάλιστα! Ὁ χριστιανός ὁ ὀρθόδοξος δέν δικαιολογεῖται νά φοβᾶται. Γιατί; Πολύ ἁπλά… Τί λέει στό Πιστεύω κάθε ὀρθόδοξος; «Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καί ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος». Ποῦ τήν προσδοκεῖς;.. Σ’ αὐτά τά ἀξιοδάκρυτα πού ἀκοῦμε στίς κηδεῖες; «Νά εἶναι ἐλαφρύ τό χῶμα πού σέ σκεπάζει» καί χίλια δυό ἀνόητα πράγματα, πού δείχνουν ἀκριβῶς πώς δέν πιστεύεις στήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν καί ὅλα τελειώνουν στόν τάφο. Αὐτή εἶναι ἡ ὀρθοδοξία σου; «Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καί ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος», ὁμολογοῦμε στό Σύμβολο τῆς Πίστεως, ἀλλά ὅλοι ζοῦμε σάν νά τελειώνουν ὅλοι καί ὅλα κάτω ἀπ’ τήν ταφόπλακα. Ἔτσι δέν εἶναι; Ἤ σχεδόν ὄλοι, τό 99%. Δέν εἶναι τό 100%. Καί θρησκευόμενοι… οἱ λεγόμενοι «θρῆσκοι», ἄνθρωποι τῆς Ἐκκλησίας, γιατί δέν ἔχουμε ζήσει αὐτή τήν ζωή τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία νικάει τόν θάνατο καί αὐτή τήν Χάρη τῆς Ἀνάστασης. Δέν ἐνδιαφερόμαστε οὔτε τήν ζωοποιό Χάρη, πού μᾶς παρέχεται μέ τά ἱερά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας, νά πάρουμε καί νά τήν ἀξιοποιήσουμε, τόσο γιά τήν ἐπίγεια διαδρομή τῆς ὕπαρξής μας ὅσο καί γιά τό ἀτέλειωτο ἐσχατολογικό βυθισμό μας μέσα στόν ἄχωρο χῶρο τῆς αἰωνιότητας τῆς ἀγάπης καί τῆς λατρείας τοῦ Θεοῦ καί Δημιουργοῦ μας. Πολλές φορές ἀκόμα καί οἱ δηλωμένοι πιστοί ἀγνοοῦμε τήν σημασία τῶν ἱερῶν μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας μας σέ βαθμό ἀπίστευτο. Δέν ξέρουμε δηλαδή τί γίνεται, ὅταν πᾶμε σέ ἕνα μυστήριο. Πηγαίνουμε στήν Θεία Λειτουργία. – Πόσοι ἀπό μᾶς, πού πηγαίνουμε στήν Θεία Λειτουργία, ξέρουμε τί κάνουμε ἐκεῖ; Τί γίνεται; Τί μυστήριο γίνεται; Γίνεται κάτι; Ἤ ἁπλῶς εἶναι ἕνα θέαμα, ἕνας συμβολισμός, μιά θεατρική παράσταση ἄς ποῦμε; Τί γίνεται, ὅταν βαφτίζεται κάποιος; Τί γίνεται, ὅταν νυμφεύεται, ὅταν παντρεύεται κάποιος; Ἀγνοοῦμε. Ἀλλά δέν θέλουμε καί νά μάθουμε καί τά ἔχουμε καταντήσει κοινωνικές ἐκδηλώσεις, κοινωνικές ὑποχρεώσεις. Σοῦ λέει «ἔχω γάμο αὐτή τήν Κυριακή..», ὅπως λέει «ἔχω τσάι ἀπόψε στό σπίτι…». Δέν ἔχουμε αὐτή τήν ἐπιθυμία νά πάρουμε 6

τήν Χάρη καί νά ζήσουμε τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, τήν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Γι’ αὐτό καί ὑπάρχει αὐτή ἡ ἐκκοσμίκευση στά μυστήρια. Ἡ βεβήλωση τῶν μυστηρίων ξεκινάει ἀπό ἐμᾶς τούς ἴδιους. Δέν εἶναι ἀνάγκη νά ἔρθουν οἱ Τοῦρκοι νά βεβηλώσουν τίς ἐκκλησίες μας. Τίς κάνουμε μόνοι μας τίς βεβηλώσεις. Δεῖτε πῶς πᾶνε ντυμένες οἱ γυναῖκες στά μυστήρια, ἄς ποῦμε… ἀλλά καί πῶς κάθονται καί οἱ ἄνδρες ἀπ’ ἔξω καί καπνίζουνε… μέχρι νά τελειώσει ὁ παπάς… Λές καί εἶναι ὑπόθεση τοῦ παπά τό μυστήριο καί δέν εἶναι ὑπόθεση ὅλης τῆς Ἐκκλησίας. Ἕνα ἀπ’ τά κακοποιημένα ἱερά μυστήρια τουλάχιστον κατά τόν τελευταῖο αἰῶνα μέσα στήν Ἑλλαδική Ἐκκλησία εἶναι τό Ἅγιο Βάφτισμα. Ὁ τρόπος καί οἱ συνθῆκες πού ἱερολογεῖται, πού τελεῖται, συνήθως γίνεται τόπος συνάντησης τῆς ἄγνοιας καί τῆς θρησκοληψίας τῶν λαϊκῶν, τοῦ παγανισμοῦ καί τοῦ ἐπαγγελματισμοῦ τῶν κληρικῶν καί τῆς χριστεμπορίας τῶν ὅσων σχετίζονται μέ τήν προμήθεια τῶν ἀπαραίτητων γιά τήν Βάφτιση ὑλικῶν. Μιά ὁλόκληρη συστοιχία ἀπό ἐταιρεῖες κ.λ.π. πού θά προμηθεύσουν τά ἀπαραίτητα γιά τήν Βάφτιση. Ἕνα κοσμικό γεγονός… Νομίζει κανείς ὅτι ὅλοι καί ὅλα συνεργάζονται, γιά νά ἀφαιρέσουν τό Πνεῦμα καί τήν Χάρη πού σκοπεύει νά μεταδώσει αὐτό τό ἱερό μυστήριο. Σχεδόν κανείς δέν προσέχει. Τίς περισσότερες φορές τό πιό ἀξιοθρήνητο σημεῖο εἶναι τό πρόσωπο τοῦ ἀναδόχου, τοῦ νονοῦ δηλαδή. Ὁ πιό ἀξιοθρήνητος ἀπό ὅλους! Εἶναι γνωστό ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμός στηρίζεται πάνω στόν θεσμό τοῦ ἀναδόχου. Γι’ αὐτό δέν ἀφήνουμε τούς ἀνθρώπους νά μεγαλώσουν καί τούς βαφτίζουμε νήπια, γιατί ὑπάρχει ὁ ἀνάδοχος, ὁ ὁποῖος ἐγγυᾶται γιά τήν κατήχηση τοῦ νηπίου καί κάνει αὐτά πού δέν μπορεῖ νά κάνει τό νήπιο. Δέν μπορεῖ τό νήπιο νά πεῖ τό Πιστεύω καί τό λέει ὁ ἀνάδοχος, ὁ ὁποῖος ἀναλαμβάνει τήν κατήχηση. Εἶναι δεδομένο καί ἀποδεκτό ὅτι τό νήπιο δέν ἔχει συνείδηση τῶν τελουμένων καί ὅσων διαμείβονται μεταξύ αὐτοῦ καί τοῦ Θεοῦ μέσα στή συνεργασία τοῦ τελετουργοῦ ἱερέως καί τοῦ ἀναδόχου. Ὁ ἀνάδοχος τότε ἀναπληρώνει συνειδησιακά τό νήπιο καί ἀναλαμβάνει τήν εὐθύνη νά δημιουργήσει ἐν καιρῷ καί νά καλλιεργήσει δεόντως τήν συνείδηση αὐτῶν τῶν τόσο ἱερῶν συνθηκῶν καί σημαντικῶν συμβάσεων γιά τό παιδί πού ἀναδέχεται καθ’ ὅλο τό μακρύ διάστημα τῆς ἀνάπτυξής του. Τί λέει ἐδῶ; Ὅταν ὁ ἱερέας ρωτάει «ἀποτάσσεσαι τόν σατανᾶ;», λέει «ἀποτάσσομαι». Αὐτό τί σημαίνει; Εἶναι μία συνθήκη, εἶναι ἕνας ὅρκος, εἶναι μιά ὑπόσχεση ὅτι τό νήπιο μέ τό στόμα τοῦ ἀναδόχου ὑπόσχεται στόν Θεό, στόν Χριστό, ὅτι ἀποτάσσεται τόν σατανᾶ. Δέν θά ξαναδουλέψει ποτέ στόν σατανᾶ. Δέν θά ξαναϋποταχτεῖ ποτέ στά κελεύσματα τοῦ σατανᾶ. Γι’ αὐτό τό λέει τρεῖς φορές: – Ἀποτάσσεσαι; – Ἀποτάσσομαι. – Ἔμπτυσον αὐτῷ. Τόν φτύνει τόν σατανᾶ. Μετά γυρνᾶμε στήν Ἀνατολή καί ὁμολογεῖ τρεῖς φορές ὅτι συντάσσεται μέ τόν Χριστό. Ἄλλη συνθήκη τώρα. Ἔδιωξες τόν σατανᾶ, τώρα ὑπόσχεσαι ὅτι θά εἶσαι μέ τόν Χριστό. Τό ὑπόσχεται τό νήπιο μέ τό στόμα τοῦ ἀναδόχου. Ἀναλαμβάνει ὁ ἀνάδοχος λοιπόν νά δημιουργήσει ὅλες αὐτές τίς συνθῆκες στή ζωή τοῦ νηπίου, ὥστε τό νήπιο νά μήν ἀρνηθεῖ ποτέ τόν Χριστό. 7

– Καταλάβατε τί εὐθύνη ἔχει ὁ ἀνάδοχος; Ὅτι θά δημιουργήσει ἔτσι τή ζωή καί τίς συνθῆκες τοῦ νηπίου, ὥστε τό νήπιο θά πάει στόν Παράδεισο, δέν θά ἀρνηθεῖ ποτέ τόν Χριστό καί δέν θά πάει ποτέ μέ τόν σατανᾶ. – Πόσοι ἀπό τούς ἀναδόχους ἔχουν καταλάβει τί κάνουν ἐκείνη τήν ὥρα..; Ἡ πλάνη καί ἡ κακοδοξία γύρω ἀπό τό θέμα τοῦ ἀναδόχου δέν ἔχουν ὅρια. Στίς πιό πολλές περιστάσεις οἱ ἀνάδοχοι εἶναι ἀκατήχητοι. Ἀγνοοῦν καί τά ἐξωτερικά στοιχειώδη γιά τήν τελετουργία τοῦ μυστηρίου. Δέν συμμετέχουν συνειδητά σέ ὅσα γίνονται. Τώρα μάλιστα πού συνέδραμαν καί τά βίντεο στούς ναούς ἡ ἀτμόσφαιρα μεταβάλλεται σέ τσίρκο ἀδόκιμων καί ἀνειδίκευτων ἠθοποιῶν. Ἁπλῶς νά ἔχουμε μιά καλή παρουσία στό βίντεο! Πῶς εἶναι δυνατόν τέτοιοι ἀνάδοχοι νά κατηχήσουν τούς ἀναδεκτούς τους; Ἡ κατήχηση ὡς συστηματική διδασκαλία τῶν πιστευταίων, αὐτῶν πού πρέπει νά πιστέψουμε, εἶναι ἔργο βαρύ καί ὑπεύθυνο. Ὁ ἀνάδοχος ὁ σύγχρονος περιορίζεται στό νά παίζει ἕναν ἀσυνείδητο ρόλο στήν τέλεση τοῦ μυστηρίου. Βαρύνεται μέ ὁρισμένες οἰκονομικές δαπάνες, γι’ αὐτό καί στή συνέχεια διατηρεῖ κάποια κυρίως ψυχαγωγική κοινωνική σχέση, πού ἀρκετές φορές ἐξελίσσεται σέ φρικτά ἠθικοκοινωνικά δράματα μέ τήν οἰκογένεια τοῦ ἀναδεκτοῦ καί δέν λησμονεῖ ὅτι εἶναι καλός νά φροντίζει γιά τόν πασχαλινό καί τόν χριστουγεννιάτικο μπουναμᾶ. Στίς καλύτερες περιπτώσεις μπορεῖ νά πάει καί μερικές φορές τό παιδί στήν Ἐκκλησία νά τό κοινωνήσει… καί τελειώσαμε… Γιά ὅλους αὐτούς τούς λόγους, καί γιά ἄλλους πού δέν χρειάζεται τώρα νά ποῦμε περισσότερα, εἶναι αὐτονόητο τό πόσο θά μᾶς βοηθοῦσε τό νά γνωρίσουμε πῶς οἱ Ἅγιοι Πατέρες στήν ἐποχή τους ἀντιμετώπιζαν τήν προετοιμασία τῶν ἀνθρώπων γιά τό ἱερό μυστήριο τοῦ βαπτίσματος πού κατηχοῦσαν. Νά δοῦμε λοιπόν, οἱ πρῶτοι χριστιανοί καί οἱ χριστιανοί τῶν πρώτων χριστιανικῶν αἰώνων, πῶς προετοίμαζαν τούς ἀνθρώπους γιά νά βαφτιστοῦν. Πῶς τούς κατηχοῦσαν; Πόσο καιρό τούς κατηχοῦσαν καί τί τούς ἔλεγαν; Καί πῶς ἐγκρινότανε ὅτι εἶναι κατάλληλοι γιά νά βαφτιστοῦν; Ἐκ προοιμίου σᾶς λέω, ὅτι ἡ κατήχηση διαρκοῦσε τρία χρόνια περίπου! Στούς μεγάλους. Καί γινόντουσαν ἐξετάσεις ἀπό τόν ἐπίσκοπο. Ἔκανε ἐρωτήσεις ὁ ἐπίσκοπος σ’ αὐτούς πού εἶχαν περάσει τά τρία χρόνια κατήχησης. Ἔλεγε π.χ. πές μού ἐσύ Γιώργο, τί σημαίνει ὅτι ὁ Θεός εἶναι τριαδικός; Τί σημαίνει ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐκπορεύεται ἐκ τοῦ Πατρός; Κι ἄν δέν ἤξερε, δέν τόν βάφτιζε. Τήν ἑπόμενη περίοδο. Ἄν ἦταν Χριστούγεννα, ἄς ποῦμε, ἔμενε γιά τό Πάσχα. Ἔχανε τήν σειρά του μέχρι νά τά μάθει. Ἔτσι λειτουργοῦσε ἡ Ἐκκλησία. Εἴχανε καί καταλόγους καί εἶναι πολύ καλό αὐτό, νά ξέρεις ποιός εἶναι πιστός, ποιός εἶναι ὑποψήφιος νά βαφτιστεῖ καί ποιός εἶναι ἀκόμα ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία. Σήμερα ἔχουμε ἀφήσει ἀνοιχτές τίς πόρτες, μπαίνει ὅποιος θέλει, βγαίνει ὅποιος θέλει, ἐν ὀνόματι τῆς ἀνοχῆς καί τῆς πολυπολιτισμικότητας καί τοῦ μή ρατσισμοῦ καί δέν ξέρω τί ἄλλα λένε σήμερα οἱ νεοεποχίτες καί ἔχουμε διαλυθεῖ. Ἕνας ἐπίσκοπος πρίν λίγα χρόνια 8

τό εἶχε ἐφαρμόσει καί ἦταν πολύ ὡραῖο. Ὁ π. Αὐγουστίνος, ἅγιος ἐπίσκοπος, εἶχε κάνει καταλόγους. Νά ξέρει ἡ Ἐκκλησία ποιοί εἶναι οἱ πιστοί, ποιοί εἶναι οἱ δικοί Της. Μπορεῖς νά πᾶς σέ ὁποιοδήποτε σύλλογο θέλεις; Θά σοῦ ποῦνε, «κύριε ἀνήκεις ἤ δέν ἀνήκεις ἐδῶ;». Δέν εἶναι ρατσισμός αὐτό. Κι ἐμεῖς πρέπει νά ξέρουμε μέσα στήν Ἐκκλησία ποιοί εἶναι πιστοί καί ποιοί εἶναι ἄπιστοι. Σήμερα ἀπό αὐτούς πού λένε ὅτι πιστεύουνε στόν Θεό, οἱ περισσότεροι εἶναι ἄπιστοι. Καί ὁ Μπουτάρης λέει, ἐγώ εἶμαι θρῆσκος… Τί θρῆσκος εἶσαι, ὅταν μιλᾶς μέ τέτοια ἀσέβεια στόν ἐπίσκοπό σου; Μέ τέτοια αὐθάδεια; Μέσα στίς Κατηχήσεις, λοιπόν, τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου, δέν βρίσκουμε μόνο τήν θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μας, τό τί λέει ἡ Ἐκκλησία γιά τόν Χριστό, τί λέει ὁ Θεός, τί λέει ἡ Ἁγία Τριάδα, γιατί ἡ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ θεολογία τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἴδιος ὁ Θεός ἀποκαλύπτει τόν ἑαυτό Του στήν Ὀρθοδοξία. Ἡ Ὀρθοδοξία, πρέπει νά τό ξεκαθαρίσουμε, δέν εἶναι μιά θρησκεία. Γι’ αὐτό εἶναι λάθος νά λές εἶμαι θρῆσκος. Ἀναιρεῖς τόν ἑαυτό σου δηλαδή, ἄλλο θέλεις νά πεῖς. Ἡ θρησκεία εἶναι ἕνα ἀνθρώπινο κατασκεύασμα. Ὅλα τά ἄλλα εἶναι θρησκεῖες, ὁ ἰουδαϊσμός, ὁ μουσουλμανισμός, οἱ ἀνατολικές θρησκεῖες, εἶναι ἀνθρώπινα. Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο. Δέν ἀνακαλύψαμε τόν Θεό οὔτε φτιάξαμε μιά θεωρία γιά τόν Θεό. Ὁ Θεός μᾶς ἀποκαλύφτηκε ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη καί στήν πληρότητά Του, ὅσο μπορούσαμε τέλος πάντων νά δεχτοῦμε, στήν Καινή Διαθήκη. Καί σέ πλήρη ἀποκάλυψη θά γίνει στήν Δευτέρα Παρουσία καί μετά. Λοιπόν, αὐτό εἶναι ἡ κατήχηση, τό νά δοῦμε τί ἔχει ἀποκαλύψει ὁ Θεός σέ μᾶς. Ὄχι τί ἔχουν φτιάξει οἱ παπάδες καί οἱ δεσποτάδες, ὅπως λένε κάποιοι ἐξυπνάκηδες, πού ὑποστηρίζουν ὅτι αὐτά πού λέει ἡ Ἐκκλησία τά φτιάξανε οἱ παπάδες. Ἐγώ λέει πιστεύω στόν Θεό, ἀλλά μέ τήν Ἐκκλησία δέν τά πάω καλά… Μά ἡ Ἐκκλησία λέει αὐτά πού λέει ὁ Θεός ἀκριβῶς. Δέν ξέρεις τί λές… Βλέπουμε, λοιπόν, στίς Κατηχήσεις τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου, ὄχι μόνο τήν θεολογία τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τό ἀφυπνιστικό ἐνδιαφέρον τῆς πατερικῆς ψυχῆς, τήν λαχτάρα τῶν θεοφόρων Πατέρων γιά τήν ὀρθόδοξη διαμόρφωση τῆς πίστης τοῦ ποιμνίου τους. Δηλαδή, ὅλα αὐτά πού μᾶς ἄφησαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες δέν ἤτανε μιά θεωρητική ἔκθεση τῆς πίστης, ὅπως γράφουμε μιά ἔκθεση ἰδεῶν: «ξέρετε πιστεύουμε ἔτσι καί ἔτσι..». Δέν κάνανε μιά τέτοια, ἄς ποῦμε, ἐπιστημονική θεολογία, ὅπως ἐννοοῦμε σήμερα τήν ἐπιστήμη, ἀλλά κάνανε μία ποιμαντική θεολογία. Δηλαδή σκοπός τους ἦταν νά θεραπευτοῦμε ἐμεῖς, τό ποίμνιό τους καί μᾶς λέγανε τό δόγμα ἀλλά συγχρόνως μᾶς λέγανε καί τήν θεραπεία πού ἔρχεται μέσω τοῦ δόγματος. Γιατί τό δόγμα, νά τό ποῦμε κι αὐτό ἐξ ἀρχῆς, συνδέεται ἄρρηκτα μέ τήν ζωή. Κι ἄν κανείς ἀλλοιώσει τό δόγμα, τήν πίστη δηλαδή, ἀλλοιώνει καί τήν ζωή. Κι ἄν ἀλλοιώσεις τήν ζωή καί ζεῖς μιά ἀλλοτριωμένη ζωή, μένεις ἀθεράπευτος, πᾶς στήν κόλαση, χάνεις τήν ψυχή σου. Γι’ αὐτό οἱ Πατέρες ἔκαναν τό πᾶν νά μή χάσουμε τό σωστό δόγμα, τήν σωστή πίστη καί μίλησαν γιά τό κεφάλαιο, γιά τήν κεφαλή, πού εἶναι ἡ πίστη. Γι’ αὐτό ἔκαναν καί τόσους ἀγῶνες ἐναντίον τῶν αἱρέσεων. 9

– Γιατί ἡ αἵρεση τί εἶναι; Εἶναι ἡ προσπάθεια νά ἀλλοιωθεῖ ἠ πίστη. Γι’ αὐτό φτιάξανε καί τό Σύμβολο τῆς Πίστεως, γιά νά ἔχουμε ἕνα συνοπτικό καί εὔχρηστο καί εὐκολομνημόνευτο κείμενο πού νά μᾶς λέει μέ λίγα λόγια ποιά εἶναι ἡ πίστη μας. Γι’ αὐτό καί δέν προχωρᾶμε στήν Θεία Λειτουργία καί στό κύριο κομμάτι πού εἶναι ἡ εὐχή τῆς ἀναφορᾶς, ἄν δέν ποῦμε τό Σύμβολο τῆς Πίστεως. Πού σημαίνει ὅτι ἐκεῖ εἴμαστε ὅλοι ὀρθόδοξοι. Κι ἄν δέν ὁμολογήσει κάποιος ὀρθόδοξα τό Σύμβολο τῆς Πίστεως, ὅπως ὁ Πάπας πού ἔχει κάνει ἀλλαγή στό Σύμβολο τῆς Πίστεως, δέν μπορεῖ νά μπεῖ στήν Θεία Λειτουργία. Δέν ἐπιτρέπεται αἱρετικός νά μπεῖ στήν Θεία Λειτουργία, νά ἔχει κοινωνία μέ τόν Θεό δηλαδή. Δέν μπορεῖς νά ἔχεις κοινωνία μέ τόν Θεό ἄν ἔχεις ἀλλάξει τό Πιστεύω, ἄν δέν πιστεύεις σωστά. Οἱ Πατέρες, λοιπόν, μᾶς παρουσίασαν τήν πίστη γιά νά μᾶς δώσουν τήν σωστή ζωή, γιά νά μᾶς διαφυλάξουν τήν σωστή ζωή. Γιατί τό δόγμα, νά ξέρετε, εἶναι σάν τά σύνορα, σάν τά ὅρια, τά ὁποῖα, ἄν τά ξεπεράσεις, πέφτεις σέ ναρκοπέδιο καί χάνεσαι, ἀνατινάζεσαι. Τό δόγμα σέ φυλάει, σέ περικλείει καί σέ περιφρουρεῖ μέσα στά ὅρια τῆς σωστῆς ζωῆς. Ἄν ἀλλοιώσεις λοιπόν τό δόγμα, εἶναι σάν νά γκρεμίζεις τούς τοίχους πού σέ προστατεύουνε. Νά γιατί ἡ Νέα Ἐποχή καί ὅλοι αὐτοί λένε «ἄσε τά δόγματα»… Εἶναι πονηρό! Ἐκ τοῦ πονηροῦ εἶναι αὐτό, γιά νά μποῦνε ὅλοι οἱ αἱρετικοί καί οἱ πάντες μέσα καί νά ἀλλοιωθεῖ ἡ ζωή μας. Σήμερα ἀκόμα στήν Ἑλλάδα δέν τό ἔχουμε ἀλλοιώσει τό δόγμα, τό κρατᾶμε. Εἶναι καλό αὐτό. Ἀκόμα δέν ἔχουμε ὑποκύψει σέ κάποια αἵρεση. Κρατᾶμε τό αὐθεντικό Σύμβολο τῆς Πίστεως ἀπό τίς Ἅγιες Οἰκουμενικές Συνόδους, τήν πρώτη καί τήν δεύτερη. Τότε διαμορφώθηκε τό Σύμβολο τῆς Πίστεως. Τά πρῶτα ἑπτά ἄρθρα στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο, τό 325, στή Νίκαια καί τό δεύτερο μέρος, τά ἑπόμενα πέντε ἄρθρα στήν Β’ Οἰκουμενική Σύνοδο, τό 381, στήν Κωνσταντινούπολη. – Ἀλλά τί ἔχουμε πάθει ἐμεῖς οἱ σύγχρονοι Ἕλληνες καί γενικότερα οἱ Ὀρθόδοξοι; Ἔχουμε ἀλλοιώσει τή ζωή μας καί αὐτό εἶναι πολύ ἐπικίνδυνο. Ἡ ζωή μας δέν εἶναι ὀρθόδοξη. Πιστεύουμε, ὁμολογοῦμε σωστά, μέ τά λόγια ὅμως καί ὄχι μέ τά ἔργα μας. Κι αὐτός εἶναι ὁ μεγάλος κίνδυνος, διότι, ἄν ἀλλοιωθεῖ ἡ ζωή μας ἀκόμα περισσότερο, μετά θά ἔρθει κάποια στιγμή πού θά ἀλλοιώσουμε καί τό δόγμα. Ἔτσι γίνεται, γιατί, σᾶς εἶπα, τό δόγμα καί τό ἦθος συνδέονται ἄρρηκτα. Εἶναι σάν νά ἔχεις ἕνα νόμισμα μέ δύο ὄψεις. Ἄν ἀλλοιώσεις ἔστω τήν μία ὄψη, εἶναι ἄκυρο τό νόμισμα. Ἀκυρώνεται καί ἡ ἄλλη ὄψη, ἀκυρώνεται τό νόμισμα. Ὅταν λοιπόν ἐμεῖς ἔχουμε ἀλλοτριωθεῖ τόσο πολύ στή ζωή μας, πολύ φοβᾶμαι ὅτι κάποια στιγμή θά ἀλλοιώσουμε καί τό δόγμα, θά ἀλλάξουμε καί τό Πιστεύω. Γιατί πολύ ἁπλά δέν τό ξέρουμε. Ἀκοῦς σήμερα πολλούς ἐξυπνάκηδες, ὀρθοδόξους ὑποτίθεται, πού λένε, ἔ, καί τί εἶναι οἱ καθολικοί; Καί τί εἶναι οἱ προτεστάντες; Κι αὐτοί χριστιανοί εἶναι… Γιατί νά τούς βγάλουμε ἀπ’ ἔξω; Γιατί νά τούς κάνουμε κοινωνικό ἀποκλεισμό; Ρατσιστές εἴμαστε; Γιατί δέν ξέρουν τί πιστεύουμε ἐμεῖς καί τί πιστεύουν αὐτοί, ὅτι αὐτοί ἔχουν ἀλλοιώσει τό Πιστεύω. Καί οἱ ἅγιες Οἰκουμενικές Σύνοδοι εἶπαν, ἔστω 10

καί ἕνα «καί» νά ἀλλοιώσεις ἀπό τό Πιστεύω, εἶσαι ἐκτός Ἐκκλησίας, εἶσαι αἱρετικός. Ἔστω κι ἄν προσθέσεις ἤ ἀφαιρέσεις ἕνα «καί». Τό κάνανε οἱ καθολικοί; Τό κάνανε! Ὁ Πάπας τό ἔκανε. Ἔχει ἀλλοιώσει τό Πιστεύω. Ἔχει προσθέσει τό φιλιόκβε, ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐκπορεύεται καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ. Οἱ Πατέρες λοιπόν μᾶς ἐκθέτουν τά δόγματα γιά νά μᾶς θεραπεύσουν καί νά μᾶς περιφρουρήσουν στό νά ζοῦμε στήν περιοχή τῆς ὑγείας, τῆς θεραπευμένης ζωῆς. Ποιμαντική δράση χωρίς θεολογικό θεμέλιο καί πατερικό ἦθος εἶναι σκέτη παγανιστική ἀγυρτεία. Ἕνας παπάς, ἕνας ἐξομολόγος, εἶναι θεραπευτής. Αὐτό εἶναι ὁ παπάς, αὐτό εἶναι ὀ δεσπότης, εἶναι ὁ ἰατρός. Ὁ δεσπότης μάλιστα εἶναι ὁ ἀρχίατρος, πού πρέπει νά ἐποπτεύει τούς γιατρούς, τούς πνευματικούς. Ἄν προσπαθεῖ νά θεραπεύσει τόν λαό χωρίς νά ξέρει τό δόγμα, ὁ παπάς δηλαδή νά ἀγνοεῖ τό δόγμα, μάταια κοπιάζει. Δέν κάνει τίποτα. Εἶναι, ὅπως τό λέει ἐδῶ, παγανιστική ἀγυρτεία, μιά ἀπάτη. Τό νά καυχᾶται κανείς γιά τούς χριστιανούς τῆς πασχαλιάτικης λαμπάδας -πού τήν ἀνάβουν καί μέ τόν ἀναπτήρα μερικές φορές, βαριοῦνται νά πάρουν τό Φῶς ἀπό τόν παπά- εἶναι σάν νά καυχᾶται ὁ τσοπάνος, γιατί κατάφερε νά κουρέψει τά πρόβατά του πρίν τά θερίσει ἡ ἀσιτία καί ἡ ἀρρώστια. Πολύ ὡραῖα τό λέει… Τί νά τό κάνω, πού λένε: τό Πάσχα πᾶνε ὅλοι στήν Ἐκκλησία… καί τί ἔγινε; Ἡ ζωή τους τί λέει; Τό ἐντελῶς ἀντίθετο. Τά ὀρθόδοξα αὐθεντικά δόγματα ὄχι μόνο πρέπει νά γίνουν κτῆμα διανοητικό, νά τό καταλάβουμε μόνο μέ τό μυαλό δηλαδή τί πιστεύουμε, ἀλλά καί παλμός καρδιακός καί πορεία ἠθική, ὥστε βιωματικά ἡ ζωή καί ἡ ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ νά γίνουν καί γιά μᾶς ἀλήθεια καί ζωή. Νά εἶναι ἡ ἀλήθεια πού τή ζεῖ ὁ κάθε πιστός καί ἡ ζωή πού ἐπαληθεύεται στήν προσωπική βιοτή τοῦ κάθε πιστοῦ. Ἡ ὑπόθεση τῆς πίστης δέν εἶναι ὑπόθεση κατανόησης, νά μάθω κάτι ὅπως μαθαίνω τά ἀξιώματα καί τά θεωρήματα στή Γεωμετρία. Ὄχι, εἶναι ὑπόθεση καρδιακή, εἶναι νά ζήσω τά δόγματα, νά τά γράψω ἀνεξίτηλα στήν καρδιά μου καί νά τά ὑπογράψω μέ τή ζωή μου. Ὅπως καί στήν ἐπίγεια ζωή ἀλλιῶς προσέχει κανείς τόν ἑαυτό του, ὅταν ἔχει πλήρη γνώση καί συνείδηση τοῦ τί εἶναι ὁ ἀνθρώπινος ὀργανισμός, ἔτσι καί ὁ χριστιανός πού ἔχει γνώση καί συνείδηση τῆς πνευματικῆς του ὀντότητας, πού ἀποκτήθηκε μέ τή βάφτισή του, βοηθεῖται νά ἐναρμονίσει τίς προσπάθειές του, γιά νά διατηρήσει καί αὐξήσει αὐτή τήν πνευματική ὀντότητα μέχρι νά τή φτάσει «εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ» (Ἑφ. 4,13). Ἄν ξέρεις τί ἔκανες ὅταν βαφτίστηκες, ἄν ξέρεις τί καλό ἔπαθες ὅταν βαφτίστηκες, τί κατάθεση σοῦ ἔκανε ὁ Θεός, μετά ἀλλιῶς σκέφτεσαι καί ἀλλιῶς πράττεις καί ἄλλα περιμένεις ἀπ’ τή ζωή σου. 11

– Σήμερα τί περιμένουμε ἀπό τή ζωή μας οἱ ἄνθρωποι; Σοῦ λέει, νά παντρέψω τά παιδιά μου, νά τά σπουδάσω καί εἶμαι πετυχημένος… Αὐτό εἶναι; Τελεία ἀπαξίωση τοῦ βαφτίσματος. Ὁ Χριστός σέ ἔχει καλέσει νά γίνεις θεός κατά χάρη, νά καθίσεις στόν θρόνο Του! – Πόσο φρόντισες νά ἀξιοποιήσεις αὐτή τήν δυνατότητα; Πόσο φρόντισες νά τήν πεῖς στά παιδιά σου καί νά τά βάλεις σ’ αὐτή τήν διαδικασία νά ἀξιοποιήσουν αὐτή τήν δυνατότητα, νά γίνουν θεοί κατά χάρη; Ἀλλά εἶναι, ἀκριβῶς, γιατί ἀγνοοῦμε τί γίνεται στό βάφτισμα. Θά ἐπιδιώκαμε λοιπόν νά φτάσουμε «εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ, ἐν ᾧ εἰσι πάντες οἱ θησαυροί τῆς σοφίας καί τῆς γνώσεως ἀπόκρυφοι» (Κολ. 2,3). Κάθε πιστός γνωρίζει ὅτι μόνο ἐν τῷ Χριστῷ δύναται νά νικήσει τόν θάνατο καί τήν ἁμαρτία, τήν ψεύτικη ζωή πού δέν παίρνει ποτέ διαβατήριο γιά τήν Βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Ἐδῶ μᾶς λέει τό κλειδί. Τό κλειδί εἶναι ὁ Χριστός. Μέσα στήν ἀλλοτρίωσή μας οἱ χριστιανοί σήμερα πιστεύουμε ὅτι ἄλλο εἶναι ὁ Παράδεισος καί ἄλλο εἶναι ὁ Χριστός. Ἄλλο εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί ἄλλο ὁ Χριστός. Ὄχι! Ὁ Χριστός εἶναι ὁ Παράδεισος, ὁ Χριστός εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἡ σχέση ἡ ζωντανή μέ τόν Χριστό εἶναι ὁ Παράδεισος. Γι’ αὐτό μπορεῖς νά τόν ἔχεις ἀπό τώρα τόν Παράδεισο. Γιατί ὁ Χριστός ἐδῶ εἶναι καί τώρα εἶναι καί ὑπάρχει καί κυκλοφορεῖ ἀνάμεσά μας καί μπορεῖ νά εἶναι καί μέσα μας, ἄν τό θέλουμε. Ἀλλά δέν Τόν θέλουμε. Τόν Παράδεισο τόν θέλουμε, ἀλλά πῶς; Σάν μιά κατάσταση εὐτυχίας, ὄχι σάν μιά προσωπική σχέση μέ τόν Χριστό. Ἐνῶ αὐτό εἶναι τό κλειδί καί πρέπει νά τό καταλάβουμε. Ὁ μακαριστός ὁ π. Πορφύριος τό ἔλεγε πολύ χαριτωμένα: «ὁ Χριστός εἶναι τό πᾶν»! Τό πᾶν! Ἑπομένως, ζωή χριστιανική σημαίνει ζωή μέ τόν Χριστό, ζωντανή σχέση μέ τόν Χριστό. Μελετώντας τίς Κατηχήσεις τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου, ὄχι μόνο ἀξιωνόμαστε νά γνωρίσουμε μιά ἀκόμα γνήσια καί μεγάλη πατερική προσωπικότητα, ἀλλά διδασκόμαστε συνάμα πῶς νά κάνουμε διάλογο ἐπιτυχημένα μέ ὅσους -καί εἶναι πάρα πολλοί αὐτοί- θεληματικά ἤ ἀθέλητα βρίσκονται ἔξω ἤ μακριά ἀπό τόν Χριστό, ἀλλά συνάμα τόσο κοντά μας. Πολύ κοντά μας… καί ἔξω ἀπ’ τήν πόρτα μας ἀκόμα. Τόσοι μουσουλμάνοι, τόσοι ἄθεοι, τόσοι, τόσοι… πού ἔρχονται τώρα καί μέ τά σχέδια τῆς Νέας Ἐποχῆς – γιατί εἶναι σκόπιμα ὅλα αὐτά καί κατευθυνόμενα νά ἀνακατέψουν τούς πολιτισμούς, γιά νά πάψουμε νά ὑπάρχουμε σάν πολιτιστικές, ἄς ποῦμε, μονάδες καί ὀντότητες καί νά γίνουμε ἕνας πολτός… παγκόσμιος πολτός πού ἐλπίζουνε ὅτι ἔτσι θά τόν ἐλέγξουνε καλύτερα. Ἀλλά αὐτό εἶναι μιά εὐκαιρία γιά μᾶς τούς χριστιανούς, γιά νά δείξουμε τήν ἀγάπη μας καί τήν ἱεραποστολική μας ἐνεργητικότητα σ’ αὐτούς ὅλους τούς πληθυσμούς πού εἰσβάλλουν στήν Ἑλλάδα. Δέν εἶναι ἀνάγκη νά πᾶς στήν Ἀφρική ἤ στήν Ἀσία νά κάνεις ἱεραποστολή. Εἶναι 12

δίπλα σου. Ἀλλά πόσο ἔχουμε αὐτή τήν γνώση κατ’ ἀρχάς καί τήν καρδιακή ζέση ἐπίσης γιά νά κάνουμε αὐτό τό πράγμα; Ἐρ. : ………………………… Ἀπ. : Ναί, τό θέμα δέν εἶναι νά τούς βοηθήσεις οἰκονομικά ἀλλά νά τούς βοηθήσεις πνευματικά. Ἄν εἴχαμε ἀγάπη, δέν θά στεκόμασταν σ’ αὐτούς μόνο, θά πηγαίναμε καί στίς χῶρες τους ἀκόμα. Σήμερα, διάβασα ἕνα κείμενο καί μέ συγκλόνισε, τό ἔβαλα καί στήν ἱστοσελίδα. Ἕνας παπάς, λεβέντης παπάς, δολοφονήθηκε μέσα στήν Ἐκκλησία του στή Ρωσία, πρίν ἕνα χρόνο, τό 2009. Πῆγε ἕνας μουσουλμάνος μέ τό πιστόλι του καί τόν σκότωσε. Γιατί; Ὀρθόδοξος παπάς, ὁ π. Δανιήλ Σισόγιεφ, νέος ἄνθρωπος. Διότι ἔκανε ἱεραποστολή στούς μουσουλμάνους καί στούς Ἑβραίους καί δέν φοβότανε καί δέν ἦταν ὑποστηρικτής τοῦ δόγματος «νά ἔχουμε καλή συνύπαρξη», δηλαδή νά μή μιλᾶς καθόλου γιά τόν Χριστό… Μ’ αὐτή τήν λογική καί οἱ Ἀπόστολοι δέν ἔπρεπε νά μιλήσουν γιά τόν Χριστό. Γιατί νά ἐνοχλήσουν τήν ἡσυχία τῶν εἰδωλολατρῶν; Δέν ἤξεραν οἱ Ἀπόστολοι ὅτι, ὅταν μιλοῦσαν στούς εἰδωλολάτρες, θά τούς σκότωναν; Τό ἤξεραν πολύ καλά, ἀλλά ἦταν τέτοια ἡ ἀγάπη τους γιά τόν Χριστό πού δέν λογάριαζαν τίποτα. Πῆγαν καί στήν Ἀσία καί στήν Ἀφρική καί στίς Ἰνδίες πῆγε ὁ ἅγιος Θωμᾶς, παντοῦ πήγανε… καί τούς σφάξανε. Τελικά ὅλοι μαρτυρικά φύγανε. Μόνο ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος δέν ἔφυγε ἔτσι ἀλλά μέ χίλια βάσανα βέβαια κι αὐτός. Σήμερα, γιατί τό χάσαμε αὐτό; Γιατί ἀκριβῶς ἔχουμε χάσει τήν πίστη μας. Δέν ξέρουμε τί πιστεύουμε. Λείπει ἡ κατήχηση, ὅπως εἴπαμε, ὁπότε λείπει καί τό μαρτυρικό φρόνημα. Λέει ὁ ἄλλος: Γιατί μπερδεύεσαι; Νά πάω ἐγώ νά μιλήσω στούς μουσουλμάνους; Γιά νά μέ στοχοποιήσουνε καί νά μέ καθαρίσουνε κάποια στιγμή; Καί δέν τό κάνουν… Ἐκεῖνος τό ἔκανε. Πήγαινε μέσα στή Μόσχα καί ἔκανε συγκεντρώσεις μέ μουσουλμάνους καί μέ ἑβραίους καί τούς ἔλεγε τήν ἀλήθεια. Ἐμεῖς τώρα στήν Ἑλλάδα θά φτιάξουμε τζαμί καί μάλιστα μέ δικά μας ἔξοδα, προσέξτε! Μέ δικό μας κτῆμα… πληρώνουμε… γιά νά χτιστεῖ ναός τοῦ ἀντιχρίστου! Αὐτό εἶναι τό τζαμί. Ναός τοῦ ἀντιχρίστου εἶναι. Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς τό ἔλεγε ξεκάθαρα, ὅτι ὁ ἀντίχριστος εἶναι ὁ Μωάμεθ, γιατί ἀρνεῖται τόν Χριστό. «Ὅποιος ἀρνεῖται ὅτι ὁ Χριστός ἦρθε ἐν σαρκί εἶναι ἀντίχριστος» (Α΄Ἰω. 4,3), τό λέει ὀ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος. Οἱ μουσουλμάνοι τό ἀρνοῦνται. Καί οἱ Ἑβραῖοι τό ἀρνοῦνται καί οἱ πάντες. Κι ἐμεῖς τούς φτιάχνουμε ναό μέ δικά μας λεφτά, τό ὑποτιθέμενο Ὀρθόδοξο Ἑλληνικό Κράτος, πού ὑποτασσόμαστε στόν Χριστό ὑποτίθεται… Ἐρ. : ………………………… Ἀπ. : Στήν Ἀθήνα θά τό κάνουμε καί μέ νόμο τοῦ Κράτους θά πληρώσουμε ἐμεῖς. Καί, δυστυχῶς, δέν βλέπω νά διαμαρτυρόμαστε οἱ Ἕλληνες, δέν τό ξέρουμε κἄν ἴσως… Πού θά ἔπρεπε νά ἔχουν κατακλυστεῖ τά Ὑπουργεῖα ἀπό τά μηνύματα καί τίς διαμαρτυρίες γιά αὐτό τό πράγμα. Ὁ καθένας νά γράψει ἕνα μήνυμα… νά τό γράψουν οἱ ἐφημερίδες… αὐτό ὑπολογίζουν αὐτοί. Μόνο αὐτό τούς νοιάζει, τί θά ποῦνε τά Μέσα Μαζικῆς Ἐξαπάτησης. Τίποτα ἄλλο δέν τούς νοιάζει. Ἀλλά δέν 13

μιλᾶμε, γιατί ἔχουμε γίνει πολύ χλιαροί. Καί προχωρᾶνε αὐτοί.. καί ὁ Μπουτάρης εἶπε, ὅτι θά κάνουμε κι ἐδῶ τζαμί, θά φέρει καί 300.000 μουσουλμάνους καί θά κάνει καί φοῦρνο γιά νά καῖμε τούς νεκρούς, τό ὁποῖο εἶναι μιά πλήρης ἀπαξίωση τῆς Ὀρθοδοξίας. Γιατί τό σῶμα μας, ἐμεῖς πού εἴμαστε βαφτισμένοι, εἶναι ναός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τό ξέρεις ἐσύ κ. Μπουτάρη; Δέν τό ξέρει. Ἐσεῖς τό ξέρετε; Κι ἐμεῖς δέν τό ξέρουμε. Ἀπό τή στιγμή πού βαφτιστήκαμε τό σῶμα μας εἶναι μιά ἐκκλησία. Μπορεῖς νά κάψεις μιά ἐκκλησία; Μπορεῖς… ἀλλά θά εἶσαι χριστιανός μετά; Δέν θά εἶσαι. Μπορεῖς νά πᾶς στόν Παράδεισο; Πῶς νά πᾶς; Νά καῖς τίς ἐκκλησίες καί νά πᾶς στόν Παράδεισο; Ἔ, αὐτό κάνει ὁ Μπουτάρης τώρα καί δέν μιλᾶνε… Ἀπορῶ δηλαδή! Ἐρ. : ………………………… Ἀπ. : Τά ξέρω κι αὐτά, ἀλλά ἐμένα μέ πονάει αὐτό πού σᾶς λέω, ἡ Ὀρθοδοξία. Αὐτό εἶναι τό πρῶτο. Καί τά ἄλλα μᾶς πονᾶνε τά πατριωτικά καί τά ἐθνικά, ἀλλά αὐτά, νά ξέρετε, τά χάνουμε, διότι χάνουμε τήν πίστη μας. Γι’ αὐτό χάνουμε καί τήν πατρίδα μας. Τό λέει καθαρά ἡ Ἁγία Γραφή «ἐλασσονοῦσι ἔθνη ἁμαρτίαι» (Παρ. 14,34). Οἱ ἁμαρτίες ἐλαττώνουν τά ἔθνη καί χάνουμε σιγά-σιγά τήν ἐθνική μας κυριαρχία. Γιατί χάσαμε τήν πίστη μας, εἴμαστε νερόβραστοι. Λοιπόν, αὐτός ὁ π. Δανιήλ ἦταν πολύ σπουδαῖος καί λέει πολύ ὡραῖα πράγματα καί σᾶς παρακινῶ νά τά διαβάσετε καί νά πάρουμε λίγο ὅλοι ἀπό τό μαρτυρικό του φρόνημα. Οἱ πρῶτοι χριστιανοί μεγάλωναν μ’ αὐτό τό φρόνημα καί βλέπω ὅτι θά μᾶς χρειαστεῖ. Ἄν δεῖτε στόν ὑπόλοιπο κόσμο οἱ χριστιανοί εἶναι ὑπό διωγμό. Στήν Ἑλλάδα ἀκόμα αἱματηρό διωγμό δέν ἔχουμε, ἀλλά ἀναίμακτο ἔχουμε. Δεῖτε πῶς ἐκφράζονται οἱ δημοσιογράφοι… πόσο εἰρωνικά ἐκφράζονται γιά τούς ἱερεῖς, τούς παπάδες. Κι ἐμεῖς, πού ὑποτίθεται πιστεύουμε στόν Θεό, δέν μιλᾶμε. Γιά νά μήν πῶ συντασσόμαστε πολλές φορές στίς συζητήσεις καί ἐπικροτοῦμε αὐτά πού λέγονται. Γιατί ἔχουμε ἄγνοια. Γιά παράδειγμα: – Γιατί φοράει χρυσά ὁ δεσπότης; Δέν ξέρει ὁ χριστιανός, γιατί εἶναι ἀκατήχητος, ὅτι αὐτό τό πράγμα τό ζητάει ὁ Θεός, ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη ἀκόμα. Ὁ δεσπότης νά φοράει, ὄχι χρυσά, διαμαντένια… ἀκόμα πιό πολύτιμα πρέπει νά φοράει, γιατί ἐκείνη τήν ὥρα ὁ δεσπότης ἐκεῖ πάνω εἰκονίζει τόν Χριστό, τήν Θεία δόξα, πού δέν μπορεῖς νά τήν ἐκφράσεις ἀλλιῶς. Μέ ὅ,τι πιό πολύτιμο θά τήν ἐκφράσεις. Διαμάντια πρέπει νά φοράει! Ἀλλά δέν τό ξέρουνε… καί λένε, πρέπει νά τά πουλήσει, νά γίνει σοσιαλιστής… γιατί εἴμαστε ἀκατήχητοι. Βλέπετε τί σημασία ἔχει ἡ κατήχηση! Ἡ ἐν Χριστῷ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου λειτουργεῖται καί προσφέρεται στόν ἄνθρωπο μέσα στό μυστικό σῶμα τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία καί ἔχει ὡς βασική προϋπόθεση τήν ἀποδοχή καί τήν ὁμολογία τῆς πίστεως ἐκ μέρους τοῦ ἀνθρώπου. Καθώς ἐπίσης καί τή βάφτισή του εἰς τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος, τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Προσέξτε! Εἶναι πολύ βασικό στοιχεῖο, πρῶτον 14

νά πιστέψεις καί δεύτερο, νά βαφτιστεῖς. Ἄν δέν πιστέψεις καί δέν βαφτιστεῖς, δέν μπορεῖς νά σωθεῖς. Ποιός τό λέει; Ἐγώ τό λέω; Ὄχι, ὁ Χριστός τό λέει, «ἐάν μή τις γεννηθῇ ἄνωθεν, οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» (Ἰω. 3,3). Τό εἶπε ὁ Χριστός στόν Νικόδημο, τόν νυκτερινό μαθητή, τοῦ τό ἀποκάλυψε. Καί πάλι τοῦ λέει «ἐάν μή τις γεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματος, οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» (Ἰω. 3,5). Ὕδατος καί Πνεύματος. Ὕδατος εἶναι τό βάφτισμα καί Πνεῦμα εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ἄν δέν γεννηθεῖς μ’ αὐτά τά δύο, δέν μπορεῖς νά μπεῖς στήν Βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Καί ἔρχονται τώρα διάφοροι καί σοῦ λένε: Γιατί ὄχι; Γιατί κάνεις κοινωνικό ἀποκλεισμό; Ὁ Χριστός τό λέει, δέν τό λέω ἐγώ. Εἶναι πολύ βασικά πράγματα, γιά νά μήν λέμε «ἄλαλα καί μπάλαλα». Ἡ ὑπό τῆς Ἐκκλησίας ἐφαρμογή τῆς ἐντολῆς τοῦ Κυρίου «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αὐτούς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν» (Ματθ. 28,19-20), μᾶς ὑποχρεώνει νά μελετήσουμε τή διμερή κίνηση, τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο μέσω τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύγματος καί τοῦ ἀνθρώπου πρός τόν Θεό, ἡ ὁποία συντελεῖται μέ τήν μετάνοια, μέ τήν ὁμολογία τῆς πίστεως καί μέ τό βάφτισμα. Βλέπετε; Ἔτσι λέει ὁ Χριστός μας στούς Ἀποστόλους. Τούς εἶπε σαφῶς: «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη», κάνετε μαθητές σας ὅλα τά ἔθνη. Δέν εἶπε κάντε κοινωνική συνύπαρξη ἤ καλή συνύπαρξη, καλή γειτονία μέ τούς μουσουλμάνους, μέ τούς ἑβραίους… δέν εἶπε ἔτσι. Εἶπε νά πᾶτε καί νά τούς κάνετε μαθητές σας. Βλέπετε πόσο λάθος εἴμαστε; Καί νά τό ἀκοῦς ἀπό λαϊκούς, θά πεῖς, δέν ξέρει ὁ ἄνθρωπος. Νά τό ἀκοῦς ἀπό ἐπισκόπους..; Νά μήν πῶ καί ἀπό πατριαρχάδες… Λένε, νά τά ἔχουμε καλά, νά ἔχουμε εἰρήνη καί μέ τίς ἄλλες θρησκεῖες, νά ἔχουμε ἀγάπη μέ τίς ἄλλες θρησκεῖες. Νά μή μιλᾶμε… νά μήν τούς θίγουμε κι αὐτοί νά μή μᾶς θίγουνε. Δέν εἶπε ἔτσι ὁ Χριστός. Ὁ Χριστός εἶπε νά πᾶς νά τούς κάνεις μαθητές, «πάντα τά ἔθνη μαθητεύσατε». «Διδάσκοντες αὐτούς», τί; Τί νά τούς διδάξεις; «Τηρεῖν», νά τηροῦνε, «πάντα(!) ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν». Προσέξτε, κάθε λέξη ἔχει σημασία. Ὄχι νά τούς διδάξεις κάποια πράγματα, ὅ,τι νομίζεις ἐσύ, νά κάνεις μιά ἐπιλογή ἄς ποῦμε… τά βασικά. Ὄχι! Ὅλα. Ὅλη τήν πίστη «ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν», ὅσα σᾶς εἶπα Ἐγώ. Ὄχι ὅ,τι νομίζετε ἐσεῖς καί βγάλετε δικές σας διδασκαλίες. Ὅ,τι σᾶς εἶπα Ἐγώ θά διδάξετε. Κι ἀφοῦ τούς διδάξετε, μετά θά τούς βαφτίσετε, ἐφόσον πιστέψουν. Πρέπει νά πιστέψουν καί γιά νά πιστέψουν, πρέπει νά μετανοήσουν, δηλαδή νά ἀλλάξουν ζωή, νά ὁμολογήσουν ὅτι πιστεύουν καί μετά νά βαφτιστοῦν. Ἔτσι μπαίνουν στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Στήν Ἐκκλησία, ἑπομένως, δέν πᾶμε, ὅπως εἴμαστε, ὅπως ἔλεγε κάποιος, μακαρίτης τώρα. Ὄχι, δέν πᾶμε, ὅπως εἴμαστε. Δέν εἶναι σωστό. Πᾶμε δι’ αὐτῆς τῆς πορείας: μετάνοια καί ὁμολογία τῆς πίστεως καί βάφτισμα. Σήμερα, θά μοῦ πεῖτε, εἴμαστε βαφτισμένοι. Εἴμαστε. Ἀλλά πόσοι ἔχουμε μετανοήσει καί πόσοι ἔχουμε ὁμολογήσει τήν πίστη μας; Τί νά ὁμολογήσουμε τήν πίστη μας;.. Ἐδῶ ὁ 15

ἄλλος ντρέπεται νά κάνει τόν σταυρό του ἔξω ἀπό τήν ἐκκλησία. Τό στοιχειῶδες δηλαδή. Ντρέπεται νά κάνει τόν σταυρό του πρίν φάει, ἐπειδή θά τόν κοιτάξουν οἱ ἄλλοι εἰρωνικά. Τί νά ὁμολογήσει;… Θά ἔρθει αὔριο ὁ Ἀντίχριστος καί θά τοῦ πεῖ, ἤ παίρνεις τό σφράγισμα ἤ τέρμα τό φαΐ καί ἡ Coca Cola.. Ἔ, θά πεῖ, τί νά κάνω; Θά τό πάρω.. γιά τά παιδιά μου… Θά τό ρίξει στά παιδιά καί στήν γυναίκα του. Γιατί ἀκριβῶς δέν ἔχουμε μπεῖ οὐσιαστικά στήν Ἐκκλησία, δέν ἀξιοποιήσαμε αὐτή τήν δωρεά τοῦ βαφτίσματος. Ὑπάρχει λοιπόν αὐτή ἡ διμερής κίνηση, δηλαδή ἀπό τά δύο μέρη. Ἀπό τή μιά ἔρχεται ὁ Θεός, μᾶς προσεγγίζει, στέλνει τούς ἀποστόλους Του, τήν Ἐκκλησία, τούς ἐπισκόπους, τούς ἱερεῖς, αὐτοί εἶναι οἱ ἀπόστολοι τοῦ Χριστοῦ σήμερα, οἱ διάδοχοι τῶν Ἀποστόλων καί καλεῖ ὅλο τόν κόσμο. Χτυπάει ἡ καμπάνα. Γιά ὅλους χτυπάει καί γιά τούς μουσουλμάνους, γιά τούς πάντες. – Ὁ ἄνθρωπος θά κινηθεῖ πρός τόν Θεό; Πρέπει καί ὁ ἄνθρωπος νά κινηθεῖ πρός τόν Θεό. Κινεῖται ὁ Θεός πρός τόν ἄνθρωπο ἀλλά δέν εἶναι ἀρκετό, ἄν ὁ ἄνθρωπος δέν ἀνταποκριθεῖ σ’ αὐτή τήν κίνηση τοῦ Θεοῦ. – Ποιός κινεῖται πρῶτος; Ὁ Θεός κινεῖται πρῶτος. Αὐτό εἶναι σίγουρο, πρῶτος κινεῖται ὁ Θεός. Γι’ αὐτό λέει καί στήν Ἀποκάλυψη «Ἰδού ἕστηκα ἐπί τήν θύραν καί κρούω» (Ἀποκ. 3,20). – Ποιός κρούει; Ὁ ἄνθρωπος κρούει; Ὄχι, ὁ Θεός κρούει στήν ψυχή τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Ὁ Θεός κάνει τήν πρώτη κίνηση καί τώρα στόν ἄνθρωπο ἐναπόκειται νά ἀνοίξει τήν πόρτα ἤ ὄχι. Δέν σπάζει ποτέ τήν πόρτα ὁ Χριστός, γιατί ἀκριβῶς μᾶς ἔχει κάνει ἐλεύθερους καί δέν παίρνει πίσω αὐτό τό δῶρο τῆς ἐλευθερίας, τό αὐτεξούσιο. Θέλει ἐλεύθερα νά ἀνταποκριθοῦμε. Καί ἔτσι ἐλεύθερα θέλει καί οἱ ἄνθρωποι νά καλοῦν καί τούς ἄλλους ἀνθρώπους καί νά μήν τούς ἐξαναγκάζουν. Ὁ ἐξαναγκασμός εἶναι ξένος πρός τήν ἱεραποστολή. Ὅλα αὐτά τά βίαια μέσα ἱεραποστολῆς τά χρησιμοποίησαν μόνο οἱ αἱρετικοί. Οἱ αἰρετικοί χριστιανοί τά χρησιμοποίησαν. Ὅλοι αὐτοί πού πῆγαν στήν Ἀμερική ἦταν αἱρετικοί. Γι’ αὐτό δέν θέλουν νά τούς δοῦνε τώρα. Καί στήν Ἀφρική. Μόνο τούς ὀρθόδοξους θέλουνε. Γιατί πήγανε τάχατες νά τούς μάθουν τήν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ ἀλλά στήν πραγματικότητα ἤθελαν νά τούς πάρουν τόν πλοῦτο, τά διαμάντια καί τό χρυσάφι τους. Ἐργάστηκαν μέ βίαιο τρόπο. Ὄχι, ἡ ὀρθή ἱεραποστολή εἶναι πάντα ἐν ἐλευθερία. Ἀκόμα καί μέσα στό σπίτι σου, τό παιδί σου δέν μπορεῖς νά τό ἀναγκάσεις. Πρέπει νά τό κάνει ἐλεύθερα. Θά τοῦ δημιουργήσεις τέτοιες συνθῆκες, ὥστε μόνο του, ἐλεύθερα, νά ἔρθει στήν Ἐκκλησία καί νά σέ ἀκολουθήσει. Ὅ,τι ἄλλο τό ἀναγκάζεις νά κάνει, θά τό κάνει ἴσως γιά λίγο, ἀλλά μετά θά τό πετάξει καί δέν θά θέλει νά ξαναδεῖ ποτέ του Ἐκκλησία. Γιατί ὅ,τι κάνουμε χωρίς ἐλευθερία, δημιουργεῖ ἀντίδραση μέσα μας καί κάποια στιγμή τό πετᾶμε. Δέν τό θέλουμε ὅ,τι γίνεται καταναγκαστικά. 16

Πρέπει, λοιπόν, νά γίνει καί ἡ ἐλεύθερη κίνηση τοῦ ἀνθρώπου πρός τόν Θεό. Νά ἀνταποκριθεῖ ἐλεύθερα ὁ ἄνθρωπος στόν Θεό. Κι αὐτό ἐξαρτᾶται ἀπ’ τόν ἄνθρωπο. Γι’ αὐτό, ἄν δέν θέλει ὁ ἄνθρωπος, θά λέγαμε, ὁ Θεός δέν μπορεῖ νά τόν βοηθήσει. Γιατί ἀκριβῶς σέβεται τήν ἐλευθερία του. – Ποιά εἶναι ἡ ἀνταπόκριση τοῦ ἀνθρώπου; Εἶναι ἀκριβῶς αὐτό, νά γνωρίσει τήν πίστη, ἀφοῦ μετανοήσει πρῶτα. – Μετανοῶ τί σημαίνει; Ἀφήνω τήν ἁμαρτία. Μετάνοια σημαίνει σταματάω νά ἁμαρτάνω. Ἐκεῖ πού πόρνευα, σταματάω νά πορνεύω, ἐκεῖ πού βλασφημοῦσα κ.λ.π. τά καταλαβαίνετε. Σταματάω τίς ἁμαρτίες, αὐτό σημαίνει μετάνοια. Καί μετά μαθαίνω τήν πίστη καί τήν ὁμολογῶ. Καί τό βασικό δόγμα τῆς πίστεως εἶναι ὅτι ὁ Θεός εἶναι τριαδικός: Πατήρ, Υἱός καί Ἅγιο Πνεῦμα. Καί τό δεύτερο δόγμα ὅτι ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ πῆρε τήν ἀνθρώπινη φύση. Εἶναι τέλειος Θεός καί τέλειος Ἄνθρωπος, τό λεγόμενο χριστολογικό δόγμα. Τό πρῶτο εἶναι τό τριαδολογικό. Αὐτά τά δύο λοιπόν ἄν τά ὁμολογήσεις, μετά μπορεῖς νά βαφτιστεῖς. Δεῖτε, ἄς ποῦμε, τήν περίπτωση τοῦ εὐνούχου τῆς Κανδάκης ἀπό τίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων. Τόν ἁρπάζει τό Ἅγιο Πνεῦμα τόν Ἀπόστολο Φίλιππο καί τόν πάει δίπλα σ’ αὐτόν τόν ξένο, ὁ ὁποῖος διάβαζε τήν Ἁγία Γραφή καί δέν καταλάβαινε ὁ καημένος, γιατί δέν εἶχε κάποιον νά τοῦ ἐξηγήσει τί σημαίνουν αὐτά πού λέει ὁ Προφήτης Ἡσαΐας. Τοῦ ἐξηγεῖ λοιπόν ὁ Ἀπόστολος καί λέει: Πιστεύω κι ἐγώ, τί μέ ἐμποδίζει νά βαφτιστῶ; Τοῦ λέει, πιστεύεις ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ; Πιστεύω, λέει. Ἔ, τότε, λέει, μπορεῖς νά βαφτιστεῖς. Βλέπετε; Μιά ὁλόκληρη πορεία. Μέ συνοπτική βέβαια κατήχηση, συνοπτική διαδικασία, βαφτίστηκε ὁ ἄνθρωπος καί πῆγε στήν πατρίδα του καί ἔγινε ἱεραπόστολος. Ἡ ὁμολογία λοιπόν εἶναι ἀπαραίτητη. Καί ἡ μετάνοια εἶναι ἀπαραίτητη. Καί ἡ διδαχή τῆς πίστεως εἶναι ἀπαραίτητη. Καί τό βάφτισμα εἶναι ἀπαραίτητο. Βρῆκαν νερό καί ἀμέσως ὁ Ἀπόστολος Φίλιππος τόν βάφτισε. Τόσο λοιπόν ἡ κατήχηση ὅσο καί τό βάφτισμα, ὡς εἰσαγωγικό μυστήριο στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι θέματα ὕψιστης σπουδαιότητας καί γιά τόν ἴδιο τόν πιστό ἀλλά καί γενικότερα γιά τή ζωή τοῦ ὅλου σώματος τῆς Ἐκκλησίας. Δυστυχῶς, οἱ Ἕλληνες, πολύ φοβᾶμαι, ὅτι σιγά- σιγά δέν θά τά βαφτίζουμε τά παιδιά μας, γιατί ὑπάρχει αὐτή ἡ φοβερή ἄγνοια. Αὐτό γίνεται ἤδη στούς Ἕλληνες τῆς διασπορᾶς. Πέρυσι τόν χειμώνα εἶχα πάει μέ κάποιους Ἕλληνες ἀπό τή Γαλλία στά Ἱεροσόλυμα καί μοῦ εἶπαν ὅτι τά ἐγγόνια τους εἶναι ἀβάφτιστα στή Γαλλία. Γιατί; Γιατί δέν ξέρουμε τί μᾶς γίνεται, τί σημαίνει βάφτισμα. Καί ἔχουμε καί κάποιους ἐξυπνάκηδες Ἕλληνες πού λένε, θά βαφτιστεῖ μεγάλος, ὅποτε θελήσει αὐτός. Γιατί θεωρεῖ ὅτι, εἶναι τάχατες στέρηση ἐλευθερίας, τό νά τό βαφτίσει τώρα. Δέν τοῦ στερεῖς καμιά ἐλευθερία. Ἴσα-ἴσα τοῦ δίνεις μιά δυνατότητα…. Τήν δυνατότητα! Δέν ὑπαρχει πιό ὡραῖο πράγμα ἀπό τό νά μπορεῖ τό 17

παιδί σου νά γίνει θεός. Γιατί τοῦ τό στερεῖς; Καί ποῦ ξέρεις ἄν θά μπορέσει νά μεγαλώσει, γιά νά ἀποφασίσει μόνο του καί δέν πεθάνει στό μεταξύ; – Ἡ Ἐκκλησία δηλαδή δέν ξέρει ὅσα ξέρεις ἐσύ; Ἐσύ εἶσαι πιό σοφός ἀπό τήν Ἐκκλησία πού ἔχει καθορίσει τόν νηπιοβαπτισμό; Ἤ εἶναι ἀνελεύθερη ἡ Ἐκκλησία; Ἄν δέν θέλει τό παιδί νά ἀξιοποιήσει τήν δυνατότητα, δέν τήν ἀξιοποιεῖ. Δέν παθαίνει τίποτα. Ὅπως τόσοι ἄνθρωποι σήμερα ὥριμοι δέν τήν ἀξιοποιοῦνε. Δέν πατᾶνε στήν Ἐκκλησία. Δέν πατᾶνε ποτέ. Δέν κοινωνοῦν ποτέ. Δέν ἐξομολογοῦνται ποτέ. Βαφτισμένοι εἶναι. Καί τί ἔγινε; Εἶναι ἀνενεργοποιημένα ὅλα, σάν νά μήν τά ἔχουν. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δεχτεῖ ἀνεπιφύλακτα τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, τότε τοῦ προσφέρονται ὅλες οἱ προϋποθέσεις γιά τήν δεύτερη, τήν ἄνωθεν γέννηση, ἡ ὁποία συντελεῖται θεμελιακά μέ τό βάφτισμα καί ὁλοκληρώνεται δυναμικά μέ τό ἱερό μυστήριο τοῦ χρίσματος. Ἐνῶ παραμένει λειτουργικά ὡς ἔργο ἰσόβιο τῆς συνεργασίας θείας καί ἀνθρώπινης βούλησης. Δηλαδή, ἀρχίζει ἡ ἄνωθεν γέννηση μέ τό βάφτισμα, ὁλοκληρώνεται δυναμικά μέ τό χρίσμα, καί τά δυό μυστήρια γίνονται στήν Βάφτιση, ἀλλά συντηρεῖται μέ τή σωστή ζωή. Μπορεῖ νά τά ἔχεις πάρει ἀλλά, ἄν δέν κάνεις καί τήν σωστή ζωή, τά ἀπενεργοποιεῖς. Αὐτό, δυστυχῶς, ἔχουμε πάθει σήμερα οἱ περισσότεροι στήν Ἑλλάδα. Ὁ Ἅγιος Μάξιμος λέει πώς «ὁ Θεός Λόγος ἐγκρύπτεται ἐν πάσαις ταῖς εὐαγγελικαῖς ἐντολές». Εἶναι κρυμμένος μέσα στίς εὐαγγελικές ἐντολές ὁ σαρκωθείς Θεός Λόγος. Πολύ μεγάλο μυστήριο αὐτό! Πού σημαίνει, ὅταν τηρεῖς τίς ἐντολές, παίρνεις μέσα σου τόν Χριστό, πνευματικά κοινωνεῖς τόν Χριστό. Ὁ σαρκωθείς Θεός Λόγος λοιπόν πού ἐγκρύπτεται ἐν πάσαις ταῖς εὐαγγελικαῖς ἐντολές προσφέρεται στόν ἄνθρωπο ὡς θεῖος λόγος, ζῶν καί ἐναργής καί τομώτερος ὑπέρ πᾶσαν μάχαιραν δίστομον. Εἶναι μιά προσφορά, ἡ ὁποία δίνει στόν ἄνθρωπο ζωή, καθαρότητα, ἐνάργεια. Εἶναι καί μάχαιρα δίστομος. Ὅπως ἕνα μαχαίρι μπαίνει μέσα καί καθαρίζει ὅλα τά σάπια, ἔτσι καί ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ μπαίνει μέσα στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου καί τόν καθαρίζει. Γι’ αὐτό εἶπε ὁ Χριστός μας «ἤδη ὑμεῖς καθαροί ἐστε διά τόν λόγον ὅν λελάληκα ὑμῖν» (Ἰω. 15,3). Εἶπε στούς Ἀποστόλους ὅτι εἶστε καθαροί, γιατί ἀκούσατε τόν λόγο Μου. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ μᾶς καθαρίζει. Βλέπετε, καλή ὥρα τώρα πού μιλᾶμε γιά τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, πῶς καθαριζόμαστε καί ὁ νοῦς μας εἶναι στόν Χριστό καί δέν κυκλοφοροῦν ἄσχημα πράγματα… καί μόνο αὐτό εἶναι κέρδος. Ἀφήνω πού αὐτός ὁ λόγος πού σπέρνεται τώρα, θά λειτουργήσει, ἄν τό θέλουμε κι ἐμεῖς καί τόν ποτίσουμε καί τόν σκεφτοῦμε καί τόν καλλιεργήσουμε καί στό σπίτι μας πού θά πᾶμε -καί πρέπει νά τό κάνουμε- θά βλαστήσει κιόλας καί θά κάνει καί καρπό. Νά λοιπόν τί σημασία ἔχει νά γνωρίζεις τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, νά ἀκοῦς τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, νά παίρνεις μέσα σου τόν λόγο τοῦ Θεοῦ καί νά τηρεῖς τόν λόγο τοῦ Θεοῦ. Στούς πρώτους χριστιανικούς χρόνους, ἐπειδή εἶχε ἀξιολογηθεῖ δεόντως ἡ ὕψιστη σημασία τῆς κατήχησης ὡς ἀπαραίτητη προϋπόθεση, ἐκ τῶν ὧν οὐκ ἄνευ, γιά τήν 18

προετοιμασία τῆς ψυχῆς ἐν ὄψει τῆς εἰσαγωγῆς της στήν καινή ζωή, στήν καινούρια ζωή, τήν ἐν Χριστῷ ζωή, δινότανε ἰδιαίτερη σημασία τόσο στόν τρόπο ὅσο καί στήν διάρκεια καί στό περιεχόμενο τῆς κατήχησης καί στή συμμετοχή καί στήν ἀνταπόκριση πού ἐπιδείκνυαν οἱ κατηχούμενοι σέ ὅσα διδάσκονταν. Ὁπότε, πρῶτα ὁ Θεός, τήν ἄλλη φορά θά ποῦμε γιά τήν κατήχηση, πῶς γινόταν ἡ κατήχηση στούς πρώτους χριστιανικούς χρόνους, γιά νά δεῖτε πόσο σημαντικό πράγμα εἶναι. Θά τό καταλάβουμε ἀπό τό πῶς γινότανε. Ἐρ. : …. ἄν ὑπάρχει κάποιος ὁδηγός γιά τά λόγια πού λένε οἱ ἱερεῖς… Ἀπ. : Σαφῶς ὑπάρχει! Δέν εἶναι κάτι μυστικό καί κρυφό αὐτό πού ἔχουν οἱ ἱερεῖς, μπορεῖτε νά τό πάρετε κι ἐσεῖς. Ὑπάρχει εἰδικό βιβλίο γιά τό βάφτισμα, τό μυστήριο τοῦ βαφτίσματος, εἰδικό γιά τήν κηδεία, εἰδικό γιά τόν γάμο. Νά τά πάρετε, νά τά ἔχετε, νά τά μελετᾶτε καί νομίζω ἔχουν γίνει καί μέ μετάφραση. Καλό εἶναι νά τά διαβάζουμε στό πρωτότυπο, δέν εἶναι δύσκολο. Ἀλλά, ἄν θέλετε, νά πάρετε καί τήν μετάφραση, γιά νά βλέπετε ὅ,τι δυσκολεύεστε. Ὑπάρχουν ὅλα καί εἶναι ἀκριβῶς καθορισμένα. Καί τώρα μοῦ δίνεις καί τήν εὐκαιρία νά πῶ ὅτι εἶναι λάθος αὐτό πού κάνουν νά μεταγλωτίζουν τά κείμενα κάποιοι… δυστυχῶς.. ἐνῶ ὑπάρχει καί ἀπόφαση τῆς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδας πού λέει ἀκριβῶς πώς πρέπει νά σταματήσει αὐτή ἡ καινοτομία πού ξεκίνησαν δύο ἐπίσκοποι… Τουλάχιστον ἐγώ ξέρω δύο ἐπισκόπους στήν Ἑλλαδική Ἐκκλησία πού κάνουν τήν Θεία Λειτουργία καί τά Μυστήρια στή δημοτική. Εἶναι λάθος αὐτό τό πράγμα. Ἐρ. : Τί εὐθύνη ἔχει ὁ πνευματικός πατέρας σέ σχέση μέ τόν πνευματικό πατέρα; Ἀπ. : Ὡς πρός τήν εὐθύνη τῆς κατήχησης ἐννοεῖς. Μπροστά στόν Θεό, θά ἔλεγα, ὅτι ὁ ἀνάδοχος εἶναι ἀνώτερος, γιατί αὐτός ἐγγυᾶται γιά τήν κατήχηση τοῦ παιδιοῦ. Βέβαια καί ὁ ρόλος τοῦ πατέρα εἶναι καθοριστικός, ἀλλά θά ἔλεγα περισσότερο εὐθύνεται ὁ πνευματικός πατέρας. Σήμερα, δυστυχῶς, μέ τίς συνθῆκες πού ζοῦμε, πού εἶναι δύσκολα λόγω τῶν μεγάλων ἀποστάσεων, τίς πολλές ἀσχολίες κ.λ.π. θά ἔλεγα πρέπει κανείς νά προσέχει ποιούς κάνει ἀναδεκτούς, ποιούς ἀναδέχεται. Διότι, ἄν ἡ οἰκογένεια τῆς ὁποίας ἐσύ θά βαφτίσεις τό παιδάκι εἶναι ἄθεη, εἶναι ἀδιάφορη, τό πιό πιθανό εἶναι νά μή μπορέσεις νά τοῦ κάνεις κατήχηση. Γιατί; Πολύ ἁπλά, δέν θά σέ ἀφήσουνε! Οἱ ἴδιοι οἱ γονεῖς δέν θά σ΄ ἀφήσουνε. Δυστυχῶς, ἔχουμε φτάσει σ’ αὐτή τήν ἀλλοτρίωση. Μή μοῦ μιλᾶς γιά Ἐκκλησία, λέει ὁ ἄλλος, γιά παπάδες, σοῦ λέει ἀμέσως. Λές καί ἡ Ἐκκλησία εἶναι οἱ παπάδες ἤ οἱ δεσποτάδες. Δέν μπορῶ νά ἀναλάβω τέτοια εὐθύνη, ὅταν ξέρω ὅτι ὁ πατέρας καί ἡ μητέρα εἶναι ἄθεοι καί δέν πατᾶνε ποτέ στήν Ἐκκλησία. Πῶς θά τοῦ κάνω ἐγώ κατήχηση τοῦ παιδιοῦ; Θά πεῖς, τί φταίει κι αὐτό τό παιδάκι τό καημένο; Ἔ.. θά κάνουμε προσευχή. Τί νά κάνουμε; Εἶναι πράγματι τραγικά πράγματα. Κι ἀκόμα πιό τραγικά εἶναι ἄλλα… πού τά σκοτώνουμε τά παιδιά ἀβάφτιστα, πρίν ἀκόμα βγοῦνε ἀπό τήν μήτρα τῆς μητέρας κατά τόν φυσικό τρόπο. Ἀλλά βλέπετε, ὅλα αὐτά εἶναι ὁ καρπός τῆς 19

ἔλλειψης κατήχησης. Λέει ἡ ἔγκυος: σῶμα μου εἶναι, τό κάνω ὅ,τι θέλω. Δέν εἶναι σῶμα σου. Εἶναι σῶμα Χριστοῦ, εἶσαι βαφτισμένη. Τό σῶμα σου εἶναι ἐκκλησία, εἶναι ναός τοῦ Θεοῦ, εἶναι ναός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ Χριστός ἔχει δώσει τό αἷμα Του γιά σένα καί γιά αὐτό τό σῶμα, πού ἐσύ λές, ἄς ποῦμε, θά τό κάψω ὅταν πεθάνω. Ἤ τό παιδί πού ἔχω μέσα μου, εἶναι δικό μου, τό κάνω ὅ,τι θέλω. Δέν τό κάνεις ὅ,τι θέλεις… Ἐρ. : ………………….… Ἀπ. : Φιλιόκβε (Filioque) λέγεται. Φίλιο εἶναι ὀ Υἱός καί τό κβε σημαίνει ἐκ τοῦ Υἱοῦ. Ἐρ. : ………………….… Ἀπ. : Αὐτή εἶναι ἠ ἀλλοτρίωσή μας… Ἔχει φτάσει μέχρι τόν Πατριάρχη πολύ ἁπλά. Ἐρ. : ………………….… Ἀπ. : Δέν εἶναι… Αὐτά εἶναι μπανταλά πράγματα, πού ἔλεγε καί ὁ Γέροντας Παΐσιος. Δέν εἶναι δυνατόν. Δέν μπορεῖς νά ἔχεις καί φῶς καί σκοτάδι μαζί καί Χριστό καί διάβολο μαζί. Δέν γίνεται. Ἤ θά εἶσαι μέ τόν Χριστό ἤ θά εἶσαι ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ. Τό εἶπε ὀ Χριστός: «ὅποιος δέν εἶναι μαζί Μου, εἶναι ἐναντίον Μου» (Ματθ. 12,30). Τώρα πῶς φτάσαμε σ’ αὐτά τά συλλείτουργα… εἶναι σημεῖα τῶν καιρῶν. Ἐρ. : Πάτερ, στήν πρώτη χριστιανική Ἐκκλησία λειτουργοῦσαν τά πράγματα πιό σωστά. Γιατί δέν καθιερώθηκε καί ὁ νηπιοβαπτισμός; Ἀπ. : Στήν ἀρχή δέν καθιερώθηκε, ἀλλά πολύ γρήγορα καθιερώθηκε. Ὑπῆρχαν καί τότε νήπια πού τά βαφτίζαμε. Καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέει ὅτι βάφτισε τήν «οἰκία Στεφανᾶ». Οἰκία σημαίνει ὄλοι…καί τά μωρά καί τούς μεγάλους. Δέν ἀπαγορευόταν δηλαδή. Καί στούς Φιλίππους βαφτίστηκε ὅλη ἡ οἰκογένεια τοῦ φύλακα. Ἐρ. : ………………….… Ἀπ. : Μακάρι! Ἐμεῖς αὐτό εὐχόμαστε καί γι’ αὐτό δείχνουμε αὐτή τήν ἀνοχή. Πάντα ὑπάρχει αὐτή ἡ ἀνοχή ὅταν παρεκτρέπεται ἕνας ποιμένας. Δέν τόν καθαιροῦμε ἀμέσως. Μπορεῖ νά κάνει καί ὡς ἄνθρωπος ἕνα λάθος, γιά λόγους πού αὐτός ξέρει καί ἐνδεχομένως ἐμεῖς δέν ξέρουμε. Δέν τόν πετᾶμε ἀμέσως. Περιμένουμε… κάνουμε διαμαρτυρία, κάνουμε κρούσεις κ.λ.π. Οὔτε βγαίνουμε ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία, ὅπως κάνουν κάποιοι. Κι αὐτό εἶναι λάθος. Σοῦ λέει «θά κάνουμε δική μας ἐκκλησία, ἐπειδή ὁ πατριάρχης ἔκανε αὐτό τό πράγμα, πάει ἡ Ἐκκλησία χάθηκε..». Ὄχι, δέν χάθηκε ἡ Ἐκκλησία. Ὁ πατριάρχης χάθηκε, δηλαδή ἐκπίπτει ἐκ τῆς Ἐκκλησίας, ἄν ἐμμείνει στήν αἵρεση. Ὅπως σ’ ἕνα σπίτι. Κάνει κάποιος ἀπό τούς δύο μοιχεία. Τί σημαίνει αὐτό; θά τόν πετάξουμε ἀμέσως στόν δρόμο; Ἄν θέλεις, μπορεῖς νά τό κάνεις, ἀλλά καλύτερα νά περιμένεις. Μπορεῖ νά μετανοήσει. Ἔπαθε κάτι.. ἀνθρώπινο… καί ὁ Δαυίδ τό ἔπαθε, ὁ Ἅγιος Δαυίδ. Δεῖξε ἀνοχή…. 20

Σ’ αὐτή τή φάση εἴμαστε τώρα καί μέ τούς οἰκουμενιστές. Τό ξέρουμε ὅτι κάνουνε μοιχεία. Κάνουνε σχέσεις μέ ἄλλη γυναίκα, πόρνη γυναίκα. Αὐτό εἶναι ἡ αἵρεση, εἶναι μιά πόρνη γυναίκα. Ἀλλά δείχνουμε ἀνοχή, περιμένουμε μήπως μετανοήσουν. Διαμαρτυρόμαστε ὅμως. Μέσα στήν Ἐκκλησία διαμαρτυρόμαστε, δέν βγαίνουμε ἔξω ἀπ’ τήν Ἐκκλησία καί φωνάζουμε. Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης 21

Κατηχήσεις Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων (2ο Μέρος) Μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, ἀπό τήν προηγούμενη φορά εἴχαμε ἀρχίσει ἕνα καινούριο κεφάλαιο, τίς Κατηχήσεις τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων. Εἴχαμε κάνει μιά πρώτη εἰσαγωγή, τήν ὁποία θά συνεχίσουμε σήμερα. Λέγαμε ὅτι ἐν πολλοῖς ὁ λαός μας εἶναι ἀκατήχητος καί ἐμεῖς πού λεγόμαστε Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, πολλές φορές καί σέ μεγάλο ποσοστό, ἀγνοοῦμε τήν πίστη μας. Ἀγνοοῦμε τί θά πεῖ Ὀρθοδοξία, τί εἶναι Ὀρθοδοξία, τί πιστεύουμε, τί ὁμολογοῦμε μέ τό Σύμβολο τῆς Πίστεως, πού ὑποτίθεται ὅτι τό εἴπαμε καί τό ἀποδεχθήκαμε μέ τό στόμα τοῦ ἀναδόχου μας, ὅταν βαφτιστήκαμε καί τό ὁμολογοῦμε καί κάθε φορά πού γίνεται Θεία Λειτουργία. Ὅταν λέμε κατήχηση στήν ἐκκλησιαστική γλῶσσα, ἐννοοῦμε τόν τύπο τῆς διδαχῆς, ὅπως τό λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στήν πρός Ρωμαίους ἐπιστολή, τήν διδασκαλία δηλαδή, ἡ ὁποία εἰσάγει τόν ὑποψήφιο χριστιανό στίς βασικές δογματικές θέσεις τῆς πίστεως καί ἡ ὁποία -διδασκαλία- προηγεῖται τοῦ βαφτίσματος. Μᾶς βάζει στίς βασικές δογματικές θέσεις, μαθαίνουμε τά βασικά δόγματα, αὐτό εἶναι ἡ κατήχηση, νά γνωρίσουμε τί πιστεύουμε. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς περιγράφει τά βασικά στοιχεῖα ἀπό τά ὁποῖα αὐτή συνίσταται, ἀπό τί ἀποτελεῖται μία Κατήχηση.Αὐτά εἶναι ἡ διδασκαλία περί μετανοίας, περί πίστεως στόν Θεό, περί Βαπτίσματος, περί χειροθεσίας, περί ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν καί περί μελλούσης κρίσεως. (Χειροθεσία εἶναι νά ἀκουμπήσεις τό χέρι πάνω, θέτω τήν χείρα μου. Ἦταν τό χρίσμα στήν πρώτη Ἐκκλησία. Ἔτσι γινόταν τό χρίσμα μέ τήν χειροθεσία καί μέ τό ὁποῖο ὁ πιστός γίνεται κοινωνός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος). Αὐτά ὅλα εἶναι τά βασικά στοιχεῖα ἀπό τά ὁποῖα συνίσταται μία Κατήχηση. Βλέπετε; Δέν εἶναι καί λίγα. Ἑπομένως, ὅταν θέλεις νά κατηχήσεις κάποιον, θά πρέπει νά τοῦ μιλήσεις γιά ὅλα αὐτά τά πράγματα καί πρῶτα-πρῶτα γιά τήν μετάνοια, ἀπό τήν ὁποία ξεκινοῦν τά πάντα. Γι’ αὐτό καί ὁ Χριστός μας, τό πρῶτο πράγμα πού μᾶς ζήτησε εἶναι νά μετανοήσουμε καί αὐτό ἦταν τό περιεχόμενο τοῦ κηρύγματός Του «μετανοεῖτε ἤγγικεν γάρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. 4,17). Καί ἡ Κατήχηση ἀρχίζει ἀπό αὐτό, ἀπό τήν μετάνοια. Ἄν κανείς δέν μετανοήσει, δέν μπορεῖ καί νά προχωρήσει στήν κατήχηση, δέν ἔχει ἔννοια νά προχωρήσει νά μάθει τά ὑπόλοιπα. Περί πίστεως. Πρέπει νά τοῦ διδάξεις γιά τήν πίστη στόν Θεό. Στή συνέχεια γιά τό βάφτισμα καί γιά τό χρίσμα. Τό βάφτισμα καί τό χρίσμα εἶναι τά εἰσαγωγικά μυστήρια. Τά μυστήρια πού μᾶς εἰσάγουν στήν Ἐκκλησία, στό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τουτέστι στόν χῶρο καί στόν τρόπο τῆς σωτηρίας. Αὐτό εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Εἶναι τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ κι, ἄν κανείς δέν μπεῖ μέσα σ’ αὐτό τό Σῶμα, δέν μπορεῖ νά σωθεῖ. Καί μπαίνουμε διά τοῦ βαφτίσματος καί διά τοῦ χρίσματος. Μετά νά τόν διδάξεις περί ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν, τήν ὁποία, δυστυχῶς, πολλοί λίγοι Χριστιανοί στήν πράξη τήν πιστεύουμε. Τήν ὁμολογοῦμε στό Σύμβολο τῆς Πίστεως, ἀλλά πολλοί λίγοι τήν πιστεύουμε. Γι’ αὐτό καί ἔχουμε ὅλες αὐτές τίς 22

εἰδωλολατρικές ἐκδηλώσεις στίς κηδεῖες, γιατί δέν πιστεύουμε στήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν. Καί δέν πιστεύουμε, γιατί ἐνδεχομένως δέν ἔχουμε κατηχηθεῖ. Ἀλλά κι ἄν κατηχηθήκαμε, ἴσως ὄχι ὅσο ἔπρεπε, δέν τά ἔχουμε ἀποδεχτεῖ μέσα μας. Γι’ αὐτό καί κλαῖμε καί θρηνοῦμε καί ὀδυρόμαστε καί χτυπᾶμε ξύλα καί δέν ξέρω τί ἄλλο κάνουμε, ὅταν ἀκούσουμε τήν λέξη θάνατος, σάν νά εἶναι κάτι πολύ κακό. Ἐνῶ ὁ θάνατος δέν εἶναι κακό. Εἶναι κάτι πολύ καλό, εἶναι μιά εὐλογία τοῦ Θεοῦ καί εἶναι ἕνας βαθύς ὕπνος ἀπό τή στιγμή πού ἦρθε ὁ Χριστός μας στή γῆ. Καί, ὅπως δέν φοβᾶσαι νά πέσεις νά κοιμηθεῖς, ἔτσι δέν πρέπει νά φοβᾶσαι καί νά πέσεις νά πεθάνεις. Ἕνας βαθύς ὕπνος εἶναι ὁ θάνατος. Ἀλλά δέν τά ἔχουμε ξεπεράσει ὅλα αὐτά, γιατί ἀκριβῶς δέν ἔχουμε ξεκαθαρίσει μέσα μας τί εἶναι αὐτό πού πιστεύουμε. Τέλος, νά τοῦ διδάξεις περί μελλούσης κρίσεως, ὅτι θά γίνει μία Κρίση καί ὅλοι θά κριθοῦμε. Κι αὐτοί πού λέγονται μεγάλοι καί κομπάζουν σήμερα ὅτι εἶναι τάχατες οἱ κυρίαρχοι τῆς οἰκουμένης κι αὐτοί θά κριθοῦνε. Οἱ πάντες θά κριθοῦμε καί θά δώσουμε λόγο στόν Θεό. Ἱστορικά ἡ κατήχηση τῶν ἐνηλίκων, χωρίς ποτέ νά μεταβληθεῖ ὡς πρός τήν οὐσία της, πῆρε στίς διάφορες χρονικές περιόδους τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας ἀνάλογες μορφές. Τά βασικά ἤτανε τά ἴδια. Στίς διάφορες ὅμως χρονικές περιόδους εἴχαμε καί κάποιες μικρές μεταβολές. Αὐτές οἱ μορφές κατήχησης, μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ἤτανε τριῶν εἰδῶν, μέχρι τήν ἐποχή τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου, 4ος-5ος αἰῶνας. Ἡ πρώτη μορφή κατήχησης ἦταν αὐτή πού γινόταν στούς Ἀποστολικούς χρόνους, δηλαδή στά χρόνια τῶν Ἀποστόλων. Κατά τήν περίοδο αὐτή ἡ κατήχηση καί τό βάπτισμα δέν ἀπεῖχαν χρονικά ἤ ἀπεῖχαν πολύ λίγο μεταξύ τους. Δηλαδή μέ τό πού κατηχεῖτο κάποιος, τόν βάφτιζαν ἀμέσως ἤ σχεδόν ἀμέσως. Τό κενό πού ἐνδεχομένως ἀναφυόταν τότε, λόγω τῆς συντομίας τῆς κατήχησης ἤ τῆς προσφορᾶς της σέ πολύ γενικές γραμμές, τό κάλυπταν τά διάφορα σημεῖα καί θαύματα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, τά ὁποῖα συνήθως συνόδευαν τό κήρυγμα τῆς μετάνοιας. Ἦταν τόσο ἔντονη ἡ ἐνέργεια τῶν θαυμάτων πού ἔκαναν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι πού κάλυπτε ὅλο αὐτό τό κενό τῆς κατήχησης, γιατί -λογικό εἶναι- δέν προλάβαιναν ν’ ἀκούσουν πολλά πράγματα, τούς βάφτιζαν σχεδόν ἀμέσως. Τό κενό ὅμως καλυπτότανε ἀπό τήν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί τά σημεῖα καί θαύματα πού ἔκαναν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι, τά ὁποῖα συνόδευαν τό κήρυγμα τῆς μετάνοιας. Ἦταν τέτοιος ὁ συγκλονισμός τοῦ ἀνθρώπου, πού προχωροῦσε κι ἄς μήν εἶχε ἀκούσει μία πλήρη ἔκθεση τῆς πίστεως. Αὐτό γινόταν στούς ἀποστολικούς χρόνους. Ἡ δεύτερη μορφή κατήχησης εἶναι αὐτή πού ἔχουμε στούς τρεῖς πρώτους αἰῶνες τῆς Ἐκκλησίας. Ἀπό τήν στιγμή πού κοιμοῦνται οἱ Ἀπόστολοι, ἡ κατήχηση ἄρχισε νά γίνεται πιό συστηματική. Γενικότερα, ὁ τρόπος εἰσαγωγῆς τῶν νέων χριστιανῶν στίς τάξεις τῶν πιστῶν ἄρχισε λίγο-λίγο νά συστηματοποιεῖται. Πρῶτο στάδιο αὐτῆς τῆς ἐξέλιξης ἦταν ἡ ἐπιλογή ὁρισμένων ἀποσπασμάτων ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη, τά ὁποῖα ἀναφέρονται στό σχέδιο τῆς Θείας οἰκονομίας γιά τήν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Ἔπαιρναν κομμάτια ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη, τά ὁποῖα ἦταν γνωστά στούς Ἰουδαίους, στούς ἐξ Ἰουδαίων χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι διάβαζαν τήν Παλαιά Διαθήκη 23

καί τά χρησιμοποιοῦσαν, γιά νά κατηχήσουν τούς μελλοντικούς χριστιανούς. Τούς λέγανε δηλαδή, νά προσέξουν πῶς ἡ Παλαιά Διαθήκη μᾶς δείχνει τόν Χριστό καί πώς ὅλα τά γεγονότα τῆς Καινῆς Διαθήκης ὑπάρχουν στήν Παλαιά Διαθήκη ὡς προτυπώσεις, ὡς προαναγγελίες. Καί κάποια χωρία χαρακτηριστικά ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη πού ἀναφέρονται στό σχέδιο τῆς Θείας οἰκονομίας, στό σχέδιο τῆς σωτηρίας, τά χρησιμοποιοῦσαν στήν κατήχηση. Αὐτά ἦταν ἡ βάση τῆς πρώτης κατήχησης καί διαβάζονται σήμερα στήν πρωινή ἀκολουθία τοῦ Μεγάλου Σαββάτου. Τό Μεγάλο Σάββατο τό πρωί, ἄν πᾶτε -καί νά πηγαίνετε- γίνεται μία πολύ ὡραία ἀκολουθία. Εἶναι Ἑσπερινός καί Θεία Λειτουργία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου. Ἐκεῖ ἔχει πάρα πολλά ἀναγνώσματα ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη, μεταξύ τῶν ὁποίων καί τοῦ προφήτου Ἰωνᾶ κ.λ.π. Αὐτά δέν εἶναι χωρίς λόγο ἐκεῖ πέρα. Εἶναι ἡ κατήχηση ἐκείνων πού ἐπρόκειτο νά βαφτιστοῦνε. Ἀργότερα, κατά τόν 2ο αἰῶνα, ἡ κατήχηση ἄρχισε νά συστηματοποιεῖται. Τότε ἀκριβῶς δημιουργήθηκε καί ἡ τάξη τῶν Κατηχουμένων, ἀπό τό 100 μ.Χ. καί μετά. Ἐμφανίζεται ἡ τάξη τῶν Κατηχουμένων καί ταυτόχρονα ἐπιμηκύνθηκε ἡ διάρκεια τοῦ χρόνου τῆς κατήχησης, ἡ ὁποία ὁρίστηκε νά εἶναι τριετής. Τρία χρόνια θά ἔπρεπε νά εἶναι κατηχούμενος κανείς πρίν βαφτιστεῖ. Ἀπό τόν 2ο αἰῶνα ἰσχύει αὐτό. Ἡ ἐπιμήκυνση αὐτή θεωρήθηκε ἀναγκαία γιά τήν στήριξη τῶν ὑποψήφιων πιστῶν καί τήν ἐνδυνάμωσή τους ἐνώπιον τῆς μεγάλης ἀπειλῆς τῶν διωγμῶν, οἱ ὁποῖοι εἴχανε ἤδη ἀρχίσει… Φοβεροί διωγμοί… ἀπό τόν Νέρωνα καί τούς ἄλλους ὅμοιους αὐτοκράτορες. Ἦταν, λοιπόν, πάρα πολύ μεγάλη ἀνάγκη οἱ χριστιανοί νά εἶναι καλά στερεωμένοι στήν πίστη καί νά ξέρουν ἀκριβῶς τί πιστεύουνε γιά νά μήν ἀρνοῦνται τόν Χριστό. Γιατί, τό νά βαφτιστεῖς καί νά ἀρνηθεῖς τόν Χριστό, βεβαίως, σημαίνει κόλαση. Ἑπομένως, δέν βιάζονταν νά τούς βαφτίσουν, γιατί ὑπῆρχε μεγάλος κίνδυνος νά ἀρνηθοῦν. Καί, δυστυχῶς, πολλοί – παρ’ ὅλη τήν κατήχηση, ἀρνοῦνταν. Ἔχουμε πολλούς τέτοιους πού ἀρνήθηκαν τόν Χριστό τότε. Αὐτό δημιούργησε ἕνα πρόβλημα μετά γιά τήν Ἐκκλησία, ὅταν σταμάτησαν οἱ διωγμοί: Τί θά γίνουν αὐτοί οἱ ἄνθρωποι; Νά τούς πάρουμε στήν Ἐκκλησία; Πῶς νά τούς πάρουμε; Θά τούς ξαναβάλουμε μέσα; Θά τούς ἐπιτρέψουμε νά κοινωνοῦνε; Τελικά ἐπικράτησε ἡ θέση νά τούς δεχτοῦμε καί μέ κάποιο ἐπιτίμιο νά τούς δεχτοῦμε καί στήν Θεία Κοινωνία. Φιλανθρώπως φερομένη ἡ Ἐκκλησία, δέχτηκε ὅσους εἶχαν, ἄς ποῦμε, ἐπιζήσει μετά τούς διωγμούς. Ἀλλά, βλέπετε, ἡ Ἐκκλησία μέ πολύ φόβο Θεοῦ ἔπαιρνε μέτρα καί δέν βάφτιζε ἔτσι ἀβασάνιστα, πρόχειρα καί μαζικά τούς ἀνθρώπους. Ἄν καί δέν πρέπει νά παραλείψουμε νά τονίσουμε ὅτι καί αὐτό καθεαυτό τό γεγονός τῶν διωγμῶν λειτούργησε ὡς κατήχηση τότε, μέ μιά ἐντελῶς βέβαια διαφορετική μορφή. Οἱ χριστιανοί τότε ζοῦσαν ὁλοζώντανο μπροστά τους τό μαρτύριο τῶν Ἁγίων κι αὐτό ἦταν φοβερή κατήχηση, νά βλέπεις ἕναν ἄνθρωπο νά πεθαίνει γιά τόν Χριστό! Εἶναι τό ἠχηρότερο κήρυγμα, ἡ ἠχηρότερη, ἡ πιό δυνατή κατήχηση πού μπορεῖ νά ἔχεις, νά βλέπεις ἕναν μάρτυρα μπροστά στά μάτια σου νά πεθαίνει γιά τόν Χριστό. Ὁπότε καί αὐτό τούς στήριζε. Ὅπως μᾶς στήριξε κι ἐμᾶς πάρα πολύ, τό 24

γεγονός τῆς θυσίας τῶν νεομαρτύρων στά χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας. Αὐτοί οἱ ἅγιοι πού ἔδωσαν τή ζωή τους γιά τόν Χριστό καί μπορεῖ κάποιοι ἀπ’ αὐτούς νά εἶχαν ἀλλαξοπιστήσει, νά εἶχαν γίνει μουσουλμάνοι εἴτε γιατί παρασύρθηκαν εἴτε γιατί τούς παραπλάνησαν ἀπό παιδιά κ.λ.π. αὐτοί στήριξαν τό γένος, ὥστε νά μή χαθεῖ ἡ ὀρθόδοξη πίστη. Εἶναι μιά ἄλλη μορφή κατήχησης. Καί σήμερα ἔλεγε ὁ Γέροντας Παΐσιος, θά πέσουν μερικά κεφάλια, στά χρόνια τοῦ Ἀντιχρίστου, γιά νά στηριχτοῦνε οἱ ἄλλοι. Μερικά παλικάρια δηλαδή θά θυσιαστοῦνε πάλι, γιά νά στηριχτεῖ ἡ πίστη καί τῶν ὑπολοίπων. Στούς τρεῖς πρώτους αἰῶνες λοιπόν γινόταν μιά πιό συστηματική τριετής κατήχηση. Μετά τόν 4ο αἰῶνα, ἀφοῦ μέ τό διάταγμα τῶν Μεδιολάνων, τό 313 μ.Χ. στή Νίσσα, σταμάτησαν οἱ διωγμοί, κατά συνέπεια καί ἡ κατήχηση μπῆκε σέ μιά καινούρια φάση ζωῆς. Αὐτοί πού ἐνδιαφερόντουσαν γιά τήν χριστιανική ζωή, τήν χριστιανική πίστη, ἔγιναν περισσότεροι. Πολλές φορές εἰσέρχονταν στίς τάξεις τῶν κατηχουμένων ἄνθρωποι μέ λιγότερο ἤ καθόλου γνήσια κίνητρα. Ὄχι, γιατί ἀγαποῦσαν τόν Χριστό, ἀλλά γιά ἄλλους λόγους, γιά νά εἶναι ἀρεστοί στό Κράτος, γιά νά μπαίνουν στίς δημόσιες θέσεις πιό εὔκολα κ.λ.π. Οἱ χριστιανοί ἔπαψαν νά ζοῦνε κρυφά τήν πίστη τους καί ἔτσι, πολλές φορές, ξαφνικά ἀποκαλυπτόταν ἡ ἰδιότητά τους, ἡ ὁποία ἀνάγκαζε κατά κάποιο τρόπο ὁρισμένους συνδεδεμένους μαζί τους μέ συγγένεια ἤ φιλία νά πάρουν κάποια θέση ἀπέναντι στούς χριστιανούς πλέον οἰκείους τους. Τότε ἦταν μεικτός ὁ πληθυσμός, ὑπῆρχαν καί εἰδωλολάτρες καί χριστιανοί καί κάποια στιγμή, ὅταν σταμάτησαν οἱ διωγμοί, οἱ χριστιανοί δέν εἶχαν λόγο νά κρύβονται καί ἀποκάλυπταν τήν ἰδιότητά τους ὅτι εἶναι χριστιανοί. Οἱ ἄλλοι πού ἦταν ἀκόμα εἰδωλολάτρες καί ἦταν συγγενεῖς τους, πῶς τούς ἀντιμετώπιζαν; Συχνά νικοῦσε ὁ δεσμός τῆς συγγένειας, τῆς ἀγάπης, τῆς φιλίας καί ἔλεγε κάποιος, ἀφοῦ εἶναι ὁ φίλος μου, ὁ συγγενής μου, ὁ θεῖος μου, μπαίνω κι ἐγώ καί γίνομαι κατηχούμενος. Ἀλλά αὐτό δέν ἦταν γνήσιο κίνητρο. Ἦταν ἕνα ἀνθρώπινο κίνητρο, χωρίς νά ἔχει σάν μοναδικό κίνητρο τήν ἀγάπη στόν Χριστό. Ἐπιπλέον, ὁ αὐτοκράτορας σάν χριστιανός εὐνοοῦσε τήν Ἐκκλησία καί αὐτή ἡ εὔνοιά του γινόταν πόλος ἕλξεως τῆς ἰδιοτέλειας τῶν ἐθνικῶν, οἱ ὁποῖοι προσπαθοῦσαν νά ἀποσπάσουν ὠφέλη ἀπό τήν αὐλή καί ἀπό τόν αὐτοκράτορα χρησιμοποιώντας τήν ἰδιότητά τους ὡς χριστιανῶν. Μιά ἐκμετάλλευση τοῦ ὀνόματος τοῦ χριστιανοῦ, τῆς ἰδιότητας, γιά νά πετύχουν τούς ἰδιοτελεῖς σκοπούς τους, νά ἀνέβουν στά μάτια τοῦ αὐτοκράτορα, νά πετύχουν τά ἀξιώματα πού θέλανε. Δυστυχῶς καί σήμερα γίνεται αὐτό καί λένε «κι ἐμεῖς θρῆσκοι εἴμαστε, χριστιανοί εἴμαστε..» κι ἄς μήν ἔχει καμία σχέση ἡ ζωή τους μέ τόν Χριστό, μέ τήν χριστιανική ζωή. Ἡ Ἐκκλησία ἐξάλλου, γιά νά περιφρουρήσει τό ποίμνιό της ἀπό τέτοιους συγχρωτισμούς, ἔγινε περισσότερο αὐστηρή. Προσπάθησε καί ἡ Ἐκκλησία νά ἀμυνθεῖ. Ἡ κατηχητική περίοδος ἔγινε ἀφορμή γιά περισσότερο ἔλεγχο καί καλύτερη προετοιμασία τῶν ὑποψηφίων, οἱ ὁποῖοι διαχωρίστηκαν σέ δυό ὁμάδες. Χωρίστηκαν σέ κατηχούμενους καί σέ φωτιζόμενους. Ἡ νέα τάξη τῶν κατηχουμένων πού ὀνομάστηκαν φωτιζόμενοι ἀποτελοῦνταν ἀπό ἐκείνους οἱ ὁποῖοι, μετά ἀπό τριετή 25

κατήχηση, ἦταν ἕτοιμοι νά εἰσαχθοῦν στό βάπτισμα καί στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Ἤτανε δηλαδή αὐτοί πού εἶχαν ὁλοκληρώσει τόν πρῶτο κύκλο, τόν τριετή. Αὐτοί ἦταν πλέον φωτιζόμενοι. Εἴχανε περάσει τίς ἐξετάσεις καί ἦταν ἕτοιμοι νά βαφτιστοῦν. Αὐτοί λεγόντουσαν φωτιζόμενοι. Ἄν προσέξετε, τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή, πού κάνουμε τίς Προηγιασμένες Θεῖες Λειτουργίες, ἀπό τή μέση τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς καί μετά λέμε κάποιες ἐπιπλέον εὐχές. Εἶναι οἱ εὐχές ὐπέρ τῶν φωτιζομένων. Λέμε «ὅσοι κατηχούμενοι προέλθετε, οἱ φωτιζόμενοι προσέλθετε» καί ἀρχίζουμε εὐχές γιά τούς φωτιζόμενους. Εἶναι ἡ ὁμάδα τῶν κατηχουμένων, οἱ ὁποῖοι θά βαφτίζονταν τό Πάσχα, τό Μεγάλο Σάββατο γιά τήν ἀκρίβεια. Καί ἡ Ἐκκλησία ἀρχίζει μέσα στή Μεγάλη Τεσσαρακοστή νά προσεύχεται γι’ αὐτούς εἰδικά. Ἔτσι λοιπόν, δημιουργήθηκαν εἰδικές κατηχήσεις γιά τούς φωτιζόμενους καί ἐπίσης, καινούργιες κατηχήσεις γιά τούς νεοφώτιστους. Αὐτοί πού πλέον εἶχαν βαφτιστεῖ συνέχισαν νά κατηχοῦνται. Λεγόντουσαν νεοφώτιστοι, αὐτοί πού εἶχαν ἤδη φωτιστεῖ, εἶχαν βαφτιστεῖ καί οἱ κατηχήσεις πού ἄκουγαν λεγόντουσαν μυσταγωγικές. Διδασκαλίες δηλαδή, μέ τίς ὁποῖες καταρτίζονταν οἱ νεοβαφτισμένοι ὥστε νά κατανοήσουν τήν ἔννοια καί τή σημασία τῶν ἱερῶν μυστηρίων. Μπαίνανε μετά στά μυστήρια, μυσταγωγικές κατηχήσεις. Βλέπετε πόσο προσεκτική ἦταν ἡ Ἐκκλησία; Δέν ἀποκάλυπτε τά μυστήρια πρίν τό Βάπτισμα. Ἀφοῦ βαφτιστοῦν καί μετά τούς ἔκανε τίς μυσταγωγικές κατηχήσεις. Τήν ἐποχή αὐτή λειτούργησε πιό καθοριστικά ὁ θεσμός τῶν ἀναδόχων, μετά τόν 4ο αἰῶνα δηλαδή. Ἀπό τή στιγμή πού σταματᾶνε οἱ διωγμοί, λειτουργεῖ καί ὁ θεσμός τῶν ἀναδόχων πιό καθοριστικά, ἐνῶ ὑπῆρχε καί πρίν. Ὁ ρόλος τους δέν τελείωνε μέ τήν παράστασή τους στήν τέλεση τοῦ μυστηρίου τοῦ Βαφτίσματος, ἀλλά συνέχιζε ὡς διακονία συμπληρωματική τῆς κατήχησης καί παρακολούθησης τῶν κατηχουμένων στήν προσπάθειά τους νά ἐφαρμόσουν τίς δογματικές πεποιθήσεις τους στήν καθημερινή ζωή. Αὐτή ἀκριβῶς τήν ἐποχή ἐκφωνήθηκαν καί οἱ κατηχήσεις τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου, τόν 4οαἰῶνα, τίς ὁποῖες πρῶτα ὁ Θεός θά μελετήσουμε. Ὁ ἀνάδοχος λοιπόν ἀπό αὐτή τήν περίοδο καί μετά παίζει καθοριστικό ρόλο γιά τήν ὑπόλοιπη ζωή τοῦ ἀναδεκτοῦ του, αὐτόν τόν ὁποῖο ἐβάφτισε. Ἔπαιζε τόν ρόλο τοῦ νά τόν παρακολουθεῖ, νά τόν στηρίζει στήν χριστιανική ζωή καί νά τόν καθοδηγεῖ. Πρέπει νά ξέρετε, ὅτι ὑπῆρχαν ἄνθρωποι, ὄχι ἀπαραίτητα ἱερεῖς, οἱ ὁποῖοι ἔκαναν τίς κατηχήσεις σ’ αὐτούς πού θέλανε νά βαφτιστοῦν. Ἀναλάμβαναν καί ἔδιναν ἀναφορά στόν ἐπίσκοπο, γιά τό πῶς πάει αὐτός πού ἔχουν ἀναλάβει. Νά δοῦμε λίγα βιογραφικά στοιχεῖα καί γιά τόν Ἅγιο Κύριλλο, γιά τόν ὁποῖο πολύ λίγα στοιχεῖα τῆς ζωῆς του μᾶς εἶναι γνωστά. Οἱ ἱστορικοί λένε ὅτι γεννήθηκε μεταξύ 313 καί 315 καί πολύ πιθανόν νά γεννήθηκε στά Ἱεροσόλυμα ἤ στά περίχωρα. Ἀπό στοιχεῖα, πού ὁ ἴδιος δίνει ἔμμεσα στίς Κατηχήσεις του, διαφαίνεται ὅτι ἀπό μικρός ἤτανε χριστιανός καί ὅτι ἀνατράφηκε σέ εὐσεβή χριστιανική 26

οἰκογένεια ἡ ὁποία συμμετεῖχε ἐνεργῶς στήν ἔντονη λατρευτική ζωή τῆς Ἱεροσολυμίτικης Κοινότητας. Ἐπίσης, ἀπό ὅ,τι φαίνεται, ἔγινε πολύ νέος μοναχός καί ἔζησε καί ἔδρασε ὠς ἐπίσκοπος Ἱεροσολύμων. Ἐκεῖνο πού πρέπει νά σημειωθεῖ ἰδιαίτερα, εἶναι οἱ ἰδιάζουσες ἱστορικοπολιτικές συνθῆκες μέσα στίς ὁποῖες ἔζησε καί ἔδρασε, ὅσο καί ἡ καμπή ἀφετηρίας τῆς θεολογικῆς ἀνέλιξης τῆς Ἐκκλησίας τοῦ 4ου μ.Χ. αἰῶνα. Ἀρχίζει μία περίοδος ἄνθισης τῆς Θεολογίας. Ἔχουμε τούς μεγάλους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας σ’ αὐτή τήν περίοδο. Μέ τούς πρώτους παιδικούς χρόνους τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου συμπίπτει ἀφενός ἡ ὁριστική κατάπαυση τῶν διωγμῶν τῶν χριστιανῶν -τό 313 σταματᾶνε οἱ διωγμοί- καί ἀφετέρου ἡ ὁριστικότερη διαφοροποίηση καί διαίρεση τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας σέ ἀνατολικό καί δυτικό τομέα. Ἐπιπλέον τήν ἴδια ἐποχή, πράγμα πού εἶναι καί τό πιό σημαντικό, παρουσιάζεται διαρκῶς αὐξανόμενη ἀριθμητικά καί δυναμικά ἡ αἵρεση τοῦ Ἀρείου. Βλέπετε; Μέ τό πού σταματᾶνε οἱ διωγμοί, ἀρχίζουν φοβερές αἱρέσεις. Ὁ διάβολος δέν σταματάει τόν πόλεμο… Παρόλο πού μέ τίς Ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου τό 325, διευθετήθηκε ἡ θεολογική διαμάχη περί τῆς φύσεως τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μεταξύ Ὀρθοδόξων καί Ἀριανῶν μέ τή θέσπιση τοῦ ὅρου «ὁμοούσιος», ἐντούτοις δέν ἔπαψε ἡ πλάνη τοῦ Ἀρείου νά μαστίζει τήν Ἐκκλησία. Τό 325 γίνεται ἡ Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδος καί κατατροπώνεται ὁ Ἄρειος, ὁ ὁποῖος ἔλεγε ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός δέν εἶναι ὁμοούσιος μέ τόν Πατέρα ἀλλά εἶναι κτίσμα, εἶναι δημιούργημα τοῦ Πατέρα, καί διαμορφώνονται τά ἑφτά πρῶτα ἄρθρα τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως στά ὁποῖα διατυπώνεται ἡ ἀλήθεια γιά τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό ὅτι εἶναι ὁμοούσιος μέ τόν Πατέρα, ἔχει τήν ἴδια οὐσία μέ τόν Πατέρα. Αὐτό πού αἱρετικά ἀρνιότανε ὁ Ἄρειος. Ὅμως ἡ αἵρεση ἐξακολουθοῦσε νά ὑπάρχει, ὅπως καί σήμερα. Ἔχουμε πάρα πολλές αἱρέσεις πού ἔχουν καταδικαστεῖ ἀπό τήν Ἐκκλησία ἀλλά καί πάρα πολλές θρησκεῖες, στίς ὁποῖες, ἐνῶ ἔχουν καταδικαστεῖ, προσχωροῦμε. Νά σᾶς πῶ ἕνα πολύ τρανταχτό παράδειγμα: μασονία. Ἡ μασονία εἶναι θρησκεία καί ἔχει ἐπίσημα καταδικαστεῖ ἀπό τήν Ἐκκλησία. Κι ὅμως ὑπάρχει καί πολλοί, ἀκόμα καί σήμερα, ὀρθόδοξοι χριστιανοί ἀφελεῖς πέφτουν στά δίχτυα της καί ἐπιστήμονες μορφωμένοι ἄνθρωποι καί παρασύρονται. Ὁ φίλος μέ τόν φίλο καί λένε δέν κάνουμε τίποτα.. πᾶμε ἐκεῖ, ἀκοῦμε κάτι ὁμιλίες, κάνουμε φιλανθρωπία… ἁπλῶς ὑποστηρίζουμε ὁ ἕνας τόν ἄλλον.. Καί δέν θέλουν νά παραδεχτοῦν ἤ δέν ξέρουν ἤ δέν θέλουν νά μάθουν ὅτι ὅλο αὐτό εἶναι θρησκεία. Καί μάλιστα εἶναι ἡ φοβερή θρησκεία τοῦ ἥλιου. Εἶναι εἰδωλολατρική θρησκεία τοῦ Βάαλ, τοῦ ἀρχαίου θεοῦ Βάαλ, τόν ὁποῖο καταπολέμησε ὁ Προφήτης Ἠλίας. Γι’ αὐτό ἔχουνε τόν ἥλιο. Ἅμα πᾶτε στίς μασονικές στοές, θά τό δεῖτε. Κι ἀπ’ τήν ἄλλη βάζουν καί τό Εὐαγγέλιο γιά νά παραπλανοῦν τόν κόσμο. Λοιπόν, ἔτσι καί τότε, ὁ Ἄρειος κατατροπώθηκε ἀλλά ἡ αἵρεση ἐξακολουθοῦσε νά ὑπάρχει. Ὁπότε, θά ἔπρεπε ὁ Ἅγιος Κύριλλος νά ἀμυνθεῖ ἐναντίον τῶν αἱρετικῶν καί 27

νά κατηχήσει ἀναλόγως τούς Χριστιανούς του καί αὐτούς πού θά βαφτίζονταν, ὥστε νά μήν ὑποκύψουν καί παρασυρθοῦνε σ’ αὐτή τήν αἵρεση. Μετά τόν θάνατο τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, τό 337 μ.Χ. καί τήν ἀνάδειξη στόν θρόνο τοῦ υἱοῦ του Κωνσταντίνου τοῦ Β΄, ὁ ὁποῖος, ὅπως φαίνεται, εὐνοοῦσε τούς Ἀρειανούς, παρουσιάζει καλπάζουσα αὔξηση ἡ αἱρετική μερίδα τῶν χριστιανῶν. Αὐξάνονται οἱ αἱρετικοί. Γι’ αὐτό τόν λόγο γεμίζουν προοδευτικά οἱ ἐπισκοπικοί θρόνοι μέ ἀρειανούς ποιμένες. Προσέξτε, οἱ ἐπίσκοποι ἦταν Ἀρειανοί! Καταλαβαίνουμε πόσο δύσκολη ἦταν ἡ ἐποχή αὐτή γιά τόν Ἅγιο Κύριλλο. Ἕνα ἄλλο σημαντικό στοιχεῖο πού σχετίζεται καί πού ἐπέδρασε στή ζωή καί στήν προσωπικότητα τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου εἶναι ἡ κατάσταση τῆς γενέτειράς του πόλεως καί ἡ ἰδιομορφία τῆς χριστιανικῆς κοινότητας. Ἡ κατάσταση δηλαδή τῶν Ἱεροσολύμων ἐκείνη τήν ἐποχή. Ἡ χριστιανική κοινότητα τῆς Ἱερουσαλήμ πού, μετά τήν καταστροφή τῆς πόλης τό 70 ἀπό τόν Τίτο, εἶχε σχεδόν ἀφανιστεῖ, ἄρχισε στήν ἐποχή τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου νά παρουσιάζει ἐντονότερα δείγματα ζωῆς. Τόν 3ο αἰῶνα μετά Χριστόν, ὅπως πληροφορούμαστε, εἶχε Χριστιανό ἐπίσκοπο ἡ Ἱερουσαλήμ κι αὐτός ὑπαγότανε διοικητικά στήν ἕδρα τῆς Καισάρειας. Καισάρεια ὑπάρχει καί σήμερα σέ ἐρείπια. Ἄν ἀξιωθεῖτε καί πᾶτε στά Ἱεροσόλυμα, πιθανόν νά περάσετε κι ἀπ’ τήν Καισάρεια. Εἶναι μιά νεκρή πόλη σήμερα, νεκρόπολη. Τότε ἤτανε ἡ Μητρόπολη ἄς ποῦμε, ἡ ἕδρα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, καί τά Ἱεροσόλυμα ὑπαγόντουσαν στήν Καισάρεια διοικητικά. Ἡ ἀπόφαση τῆς Α΄Οἰκουμενικῆς Συνόδου ὅρισε, ὥστε στό ἑξῆς ἡ Ἱερουσαλήμ νά ἀπολαμβάνει ἰδιαίτερα προνόμια καί ξεχωριστή τιμή ἐπειδή εἶχε ἰδιάζοντες δεσμούς μέ τό Πρόσωπο καί τήν ἐπί γῆς παρουσία τοῦ Κυρίου. Ἡ ἀπόφαση αὐτή ἀνύψωσε τήν ἐκκλησία τῆς Ἱερουσαλήμ σέ ἐπισκοπή καί τήν ἀποδέσμευσε ἀπό τήν ἐξαρτηματική σχέση της ἀπό τόν θρόνο τῆς Καισάρειας. Αὐτή ἀκριβῶς τήν ἐποχή χτίστηκε καί τό κτιριακό συγκρότημα πού γινόντουσαν οἱ κατηχήσεις. Κάπου μαζεύονταν οἱ ἄνθρωποι καί κάνανε τίς κατηχήσεις. Αὐτό τό κτιριακό συγκρότημα, πού γινόντουσαν οἱ κατηχήσεις τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου, περιλάμβανε τόν Ναό τῆς Ἀναστάσεως, ὁ ὁποῖος ἦταν χτισμένος πάνω στόν Πανάγιο Τάφο, τόν ὁποῖο, ἴσως ξέρετε, τόν ἔχτισε ἡ Ἁγία Ἐλένη. Εἶχε πάει στούς Ἁγίους Τόπους τό 325 καί βρῆκε ἐκεῖ τόν Πανάγιο Τάφο, βρῆκε τόν Γολγοθᾶ, βρῆκε τόν Τίμιο Σταυρό καί ἔχτισε καί Ναό πάνω ἀπό τόν Πανάγιο Τάφο, τόν Ναό τῆς Ἀναστάσεως. Ὑπῆρχε ἕνας ἄλλος ναός πού λεγότανε Ναός τοῦ Μαρτυρίου, πού ἦταν χτισμένος στό σημεῖο τῆς εὕρεσης τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Σήμερα, ἄν πᾶτε στόν Πανάγιο Τάφο καί στόν Ναό τῆς Ἀναστάσεως, θά δεῖτε ὅτι εἶναι μέσα, γιατί εἶναι νεότερο τό κτίσμα πού ὑπάρχει σήμερα, δέν εἶναι τό κτίσμα τῆς Ἁγίας Ἐλένης. Ἔχουν συμπεριληφθεῖ ὅλα σέ ἕναν ναό καί τό σημεῖο τῆς εὑρέσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, πού εἶναι χαμηλά, βαθιά κάτω καί κατεβαίνεις πολλά σκαλοπάτια… 28

Ὑπῆρχε λοιπόν ἕνας δεύτερος ναός τοῦ Μαρτυρίου πού ἀντιστοιχοῦσε στό σημεῖο εὕρεσης τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ὑπῆρχε καί τό μικρό κτίριο μέ τό κυκλικό αἴθριο χτισμένο στό σημεῖο τῆς Σταύρωσης. Τρία κτίρια ὑπῆρχαν λοιπόν τότε. Σ’ αὐτό τό ἱστορικοπολιτιστικό πλαίσιο καλεῖται ὁ Ἅγιος Κύριλλος σέ ἡλικία μόλις 20 χρονῶν νά εἰσέλθει μέ τήν εἰς διάκονο χειροτονία του στίς τάξεις τοῦ Ὀρθοδόξου Κλήρου, τό 335. Γίνεται διάκος σέ ἡλικία 20 ἐτῶν. Ὡς διάκος παραμένει 10 χρόνια καί τό 345 γίνεται ἡ χειροτονία του εἰς πρεσβύτερον μέ ἐντολή τοῦ ἐπισκόπου Ἱεροσολύμων Μαξίμου, ὁ ὁποῖος, ὅπως εἶναι γνωστό, εἶχε στενούς φιλικούς δεσμούς μέ τόν Μέγα Ἀθανάσιο. Αὐτό ἔχει ἰδιαίτερη σημασία γιά τήν διαλεύκανση τοῦ σημείου τῆς κατηγορίας πού ἀργότερα ἀποδόθηκε στόν Ἅγιο Κύριλλο ὅτι δῆθεν εἶχε σχέση μέ τούς Ἀρειανούς καί κατά συνέπεια διακατεχόταν ἀπό ἀρειανικές ἀντιλήψεις. Ἡ χειροτονία τοῦ Μαξίμου καί ὁ στενός φιλικός δεσμός, ἔστω καί ἔμμεσος, μέ τόν «λέοντα» τῆς Ὀρθοδοξίας ἀπάδουν πρός τήν κακοδοξία, πού κακόβουλοι θέλησαν νά ἀποδώσουν στόν Ἅγιο Κύριλλο. Δέν μπορεῖ νά εἶχε σχέση μέ τούς Ἀρειανούς ἐφόσον συνδεόταν μέ τόν Μέγα Ἀθανάσιο, τόν κατεξοχήν πολέμιο τοῦ Ἀρείου καί μέ τόν σπουδαῖο ἐπίσης ἐπίσκοπο Μάξιμο, ὁ ὁποῖος τόν χειροτόνησε. Ἤξεραν πολύ καλά τί ἔκαναν ἐκεῖνοι οἱ ἄνθρωποι. Οἱ κατήγοροί του, πιθανότατα Ἀρειανοί οἱ ἴδιοι, τόν συκοφάντησαν γιά λόγους πού πιθανῶς ἐξυπηρετοῦσαν αὐτούς καί τήν αἵρεσή τους. Βλέπετε πῶς ἡ Ἐκκλησία ἀπό τότε εἶναι μέσα σέ ταλαιπωρίες, μεγάλες ταλαιπωρίες, ὅπως καί σήμερα… Ἔχουμε τήν παναίρεση τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, ἠ ὁποία ἐπηρεάζει πολλούς καί ἱερεῖς καί ἐπισκόπους. Τότε ἦταν αὐτή ἡ αἵρεση τοῦ Ἀρειανισμοῦ καί γινόντουσαν καί συκοφαντίες καί ἴντριγκες καί χίλια δυό πράγματα. Τόν ἐπίσκοπο Μάξιμο διαδέχθηκε ὁ Ἅγιος Κύριλλος γύρω στά 348-350 μ.Χ. Ἐπίσκοπος ὁ Ἅγιος Κύριλλος χειροτονήθηκε ἀπό τόν Ἀρειανό μητροπολίτη Καισαρείας Ἀκάκιο, στόν ὁποῖο ἀνῆκε ἡ ἐπισκοπή τῶν Ἱεροσολύμων. Αὐτό ἔδωσε ἀφορμή νά παρεξηγηθεῖ ὁ Ἅγιος Κύριλλος καί νά θεωρηθεῖ ὅτι εἶχε τά ἴδια φρονήματα μέ τόν Ἀκάκιο. Τίς συκοφαντικές αὐτές διαδόσεις διαλεύκανε ἡ Σύνοδος τῆς Κωνσταντινουπόλεως τό 382, ἡ ὁποία μέ Συνοδική Ἀπόφαση ἀποκατέστησε τήν ἀλήθεια ἀποκαλώντας τόν Ἅγιο Κύριλλο μεγάλο ἀγωνιστή κατά τῶν Ἀρειανῶν. Ἀμέσως μετά τήν χειροτονία του, ὁ Ἅγιος Κύριλλος ἀναλαμβάνει ἀγῶνα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν καί συνεπῶς καί ἐναντίον τοῦ ἐπισκόπου Καισαρείας Ἀκακίου παρόλο πού τόν εἶχε χειροτονήσει ἐπίσκοπο. Βλέπετε; Δέν εἶναι λόγος, πού δυστυχῶς τόν ἐπικαλοῦνται καί σήμερα οἱ ἐπίσκοποι.. σοῦ λέει αὐτός μέ χειροτόνησε, πῶς νά πῶ τώρα κάτι ἐναντίον του; Μά ἀφοῦ λέει αἱρετικά πράγματα! Πρέπει νά πεῖς. Γιατί ξέρετε, κατεξοχήν ὁ ἐπίσκοπος εἶναι ὑπεύθυνος γιά ὅλη τήν Ἐκκλησία καί ὅταν σφάλλει, ἕνας ἄλλος ἐπίσκοπος θά πρέπει νά τόν ἐλέγξει γιά νά μήν ἐξαπλωθεῖ αὐτή ἡ λύμη τῆς κακοδοξίας, νά μήν κυριεύσει τό μικρόβιο τήν Ἐκκλησία καί χαθοῦν κάποια πρόβατα ἐξαιτίας τοῦ αἱρετικοῦ ἐπισκόπου. Κι ὅμως, λένε κάποιοι ἐπίσκοποι σήμερα, πῶς ἐγώ νά πῶ κάτι ἐναντίον τοῦ Ἀρχιεπισκόπου ἄς ποῦμε, ἀφοῦ μέ 29

χειροτόνησε.. Πρέπει νά πεῖς, γιατί εἶσαι ὑπεύθυνος. Ἐδῶ ὁ Ἅγιος Κύριλλλος ἀντιτίθεται ἐναντίον τοῦ ἐπισκόπου πού τόν χειροτόνησε. Γιατί; Γιατί ἦταν Ἀρειανός, ἔλεγε ἀρειανικά πράγματα, ἦταν ἀρειανόφρων. Οἱ Ἀρειανοί τόν χτυποῦν ἀδυσώπητα, γιατί τόν θεωροῦν ὑπέρμαχο καί ὁμολογητή τῆς πίστεως τῆς Νικαίας. Παράλληλα θέλουν νά τόν ἐμποδίσουν στό ἔργο τῆς ἀνάπτυξης τῆς ἐπισκοπῆς τῶν Ἱεροσολύμων. Συνέπεια αὐτῆς τῆς ἀνοιχτῆς πολεμικῆς κατά τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου εἶναι οἱ ἐπανηλλημένες ἐκθρονίσεις του. Τόν διώχνουν ἀπό τόν θρόνο. Ἀρχικά ἐξορίστηκε στήν Ταρσώ, τό 357 μ.Χ. Ἀκολούθησε ἄλλη ἐξορία ὑπό Αὐτοκράτορος Οὐάλεντος. Καί βλέπετε πάλι δέν φοβᾶται ὁ Ἅγιος νά μή χάσει τήν καρέκλα του… Ἔτσι ἦταν οἱ Ἅγιοι. Τά παίζανε ὅλα γιά ὅλα. Ὅλα γιά τόν Χριστό. Δέν τούς ἔνοιαζε, ἄν θά τούς καταδιώξει ὁ Αὐτοκράτορας ἤ οἱ ἄλλοι ἐπίσκοποι καί ἐνδεχομένως χάσουν τόν θρόνο τους… καί τόν χάνανε… καί ἐκθρονίζονταν καί ἐξορίζονταν. Ἐκεῖνο πού εἶναι ἐξαιρετικά ἀξιοσημείωτο εἶναι ὅτι, ἐνῶ ὁ Ἅγιος Κύριλλος συστηματικά ἀπέφευγε νά χρησιμοποιεῖ στίς κατηχήσεις του λεπτούς καί ἐπίμαχους ὅρους, ὅπως τό ὁμοούσιος, γιά νά μήν ἐρεθίσει τούς Ἀρειανόφρονες, ἐντούτοις αὐτό δέν ἑρμηνεύτηκε ὡς διάκριση, ἡ ὁποία ἦταν ἐπιβεβλημένη γιά λόγους ἐκκλησιολογικούς καί ποιμαντικούς. Ἐνῶ γιά αὐτό τόν λόγο τό ἔκανε. Τό πίστευε ὅτι εἶναι ὁμοούσιος ὁ Πατέρας μέ τόν Υἱό, ἀλλά γιά νά μήν ἐρεθίζει δέν ἔλεγε ἀκριβῶς αὐτή τήν λέξη. Παρεξηγημένος λοιπόν ἀπό τούς Ὀρθοδόξους γιά τή μή χρήση τοῦ ὅρου ὁμοούσιος καί ταυτόχρονα ἀντίπαλος τῶν Ἀρειανῶν ἐξαιτίας τῆς ὁμολογουμένης ἀντιθέσεώς του πρός αὐτούς, ὁ Ἅγιος Κύριλλος παρέμενε σ’ ἕνα εὐλογημένο καί καρποφόρο περιθώριο μακριά ἀπ’ τή δημοσιότητα κι ἀπ’ τήν πρώτη γραμμή τῆς διαμάχης τῆς Ἐκκλησίας μέ τούς αἱρετικούς. Ἡ περιθωριοποίηση αὐτή τοῦ ἔδωσε τή δυνατότητα καί τίς συνθῆκες, γιά νά ἐργαστεῖ οὐσιαστικότερα καί σέ βάθος δίνοντας ὅλες του τίς δυνάμεις καί τά χαρίσματα στήν τελειότερη ὀργάνωση τοῦ κατηχητικοῦ καί ποιμαντικοῦ ἔργου, πράγμα πού ἀπέδωσε πολλούς καρπούς στήν Ἐκκλησία καί πού τοῦ προσέδωσε τόν τίτλο τοῦ Πατρός τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ προσάρτησε τήν ἐπωνυμία τοῦ κατηχητοῦ καταγράφοντάς τον στήν ἐκκλησιαστική ἱστορία μέ τό ὄνομα Κύριλλος Ἐπίσκοπος Ἱεροσολύμων ὁ Κατηχητής. Ἐπειδή ἀκριβῶς εἶχε αὐτή τήν διάκριση καί δέν ἐρχόταν σέ μία ὀξεία καί ἔντονη καί συνεχή ἀντιπαράθεση μέ τούς Ἀρειανούς, ἔβρισκε τόν χρόνο καί τήν δύναμη τήν ψυχική νά ὀργανώσει πολύ καλά τήν ποιμαντορία του, τήν ποιμαντική του διακονία, καί ἔκανε συστηματική κατήχηση, γι’ αὐτό καί ὀνομάστηκε κατηχητής. Ἐκεῖνο πού ἰδιαίτερα χαρακτηρίζει τήν προσωπικότητα τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου εἶναι ἡ τέλεια ἐναρμόνιση θεολογίας καί ζωῆς. Εἶναι αὐτό πού εἶπαμε καί στήν προηγούμενη συνάντηση, ἄν δέν κάνω λάθος, ὅτι δόγμα καί ἦθος εἶναι οἱ δύο ὄψεις τοῦ ἴδιου νομίσματος. Ἡ θεολογία καί ἡ ζωή. Δέν μπορεῖς νά εἶσαι θεολόγος, ἄν δέν ζεῖς σωστά. Καί πάλι δέν μπορεῖς νά ζεῖς σωστά, ἄν δέν πιστεύεις σωστά. Ὁ Ἅγιος Κύριλλος λοιπόν καί ζοῦσε σωστά ἀλλά καί θεολογοῦσε σωστά. 30

Ἡ εὐαίσθητη καί θεωρητική φύση του δουλεμένη πρακτικά στίς ἀναμετρήσεις τῆς καθημερινότητας καί στήν δεκαεξάχρονη περίπου θητεία του στήν ἐξορία, τοῦ χάρισαν σπάνια ἰσορροπία τῶν στοιχείων τῆς προσωπικότητάς του πού ἔγινε ἐμφανής κυρίως στή μετέπειτα ποιμαντική διακονία του, ἡ ὁποία ἦταν πλήρης διακρίσεως, σοφίας, ὀρθοδοξίας καί ὀρθοπραξίας καί ἀποτέλεσε κυριολεκτικά προβολέα τῆς ὄλης του προσωπικότητας. Συνδύασε δηλαδή θεωρία καί πράξη. Σήμερα, ὅποιος μελετάει μέ ἐπιμέλεια τό ἔργο τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου, διακρίνει πολύ εὔκολα τήν μεγάλη πατερική προσωπικότητα, ἡ ὁποία ἑδράζεται στήν Ὀρθοδοξία καί ἐκφράζεται στήν ὀρθοπραξία, στήν ὁποία δόγμα καί ἦθος, δόγμα καί ζωή, συνυπάρχουν, ἀλληλοπεριχωροῦνται καί μελωδοῦν ἐν μέσω τῆς Ἐκκλησίας μέλος ἐναρμόνιο θεολογίας. Ὁ Ἅγιος Κύριλλος κοιμήθηκε στίς 18 Μαρτίου τοῦ 386 μ.Χ. Νά ποῦμε καί δυό λόγια γιά τίς Κατηχήσεις τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου. Οἱ κατηχήσεις του χωρίζονται σέ δύο κατηγορίες. Εἶναι αὐτές πού ἀπηύθυνε στούς φωτιζόμενους καί αὐτές πού ἐκφώνησε στούς νεοφωτίστους, σ’ αὐτούς δηλαδή πού εἶχαν ἤδη βαφτιστεῖ. Γιά τήν ἀρχαία Ἐκκλησία τό θέμα τῆς κατήχησης τοῦ ὑποψήφιου χριστιανοῦ ἤτανε βασικῆς σημασίας. Ὅσο καί ἄν οἱ ἴδιοι οἱ πιστοί συντελοῦσαν στή διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου καί στήν προσέλευση νέων μελῶν στήν Ἐκκλησία, οἱ ἐπίσημοι ἐκκλησιαστικοί φορεῖς καί εἰδικότερα ὁ ἐπίσκοπος ἤτανε μόνιμα ἐπιφορτισμένοι μέ τήν διακονία καί τήν εὐθύνη τῆς κατηχήσεως. Σᾶς εἶπα ὅτι ὑπῆρχαν λαϊκοί πού κατηχοῦσαν, δίδασκαν δηλαδή τούς ὑποψήφιους γιά βάφτιση, ἀλλά τήν τελική εὐθύνη τήν εἶχε ὁ ἐπίσκοπος καί οἱ πρεσβύτεροι. Κατά τήν τάξη τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας τήν πρώτη Κυριακή τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς προσέρχονταν στήν ἐκκλησιαστική σύναξη ὅσοι ἐπιθυμοῦσαν νά κατηχηθοῦν καί ὁμολογοῦσαν ἐνώπιον τοῦ ἐπισκόπου τήν σταθερή ἀπόφασή τους νά γίνουν χρστιανοί. Προσέξτε, εἶναι ὡραῖα αὐτά τά πράγματα, γιά νά δοῦμε πῶς λειτουργοῦσε ἡ πρώτη Ἐκκλησία. Τήν πρώτη Κυριακή τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, πού σήμερα τήν ἔχουμε ἀφιερωμένη στήν Ὀρθοδοξία, εἶναι ἡ Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, ὅσοι θέλανε νά βαφτιστοῦν, πήγαιναν στή σύναξη, τήν ἐκκλησιαστική σύναξη καί ἐνώπιον τοῦ ἐπισκόπου ὁμολογοῦσαν ὅτι θέλουν νά γίνουν χριστιανοί. Ὁ ἐπίσκοπος, ὁ ὁποῖος ἦταν καί ὁ μόνος ὑπεύθυνος ἐνώπιον Θεοῦ καί ἀνθρώπων γιά τό ἔργο τῆς κατήχησης καί τῆς προσαγωγῆς τῶν νέων πιστῶν στήν ἅγια κολυμβήθρα, κατέγραφε τά ὀνόματα τῶν πρός τό φώτισμα εὐτρεπιζομένων σέ εἰδικό κατάλογο. Δέν πήγαινε, ὅποιος θέλει. Δέν καταγράφανε, ὅποιον δήλωνε τό ὄνομά του. Ἀπό τήν ἑπόμενη μέρα καί γιά ὅλη τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή οἱ κατηχούμενοι προσέρχονταν καθημερινά στόν Ναό τοῦ Μαρτυρίου. Εἴπαμε ὁ Ναός τοῦ Μαρτυρίου ἤτανε χτισμένος ἐπάνω ἀπό τόν τόπο πού βρέθηκε ὁ Τίμιος Σταυρός ἀπό τήν Ἁγία Ἐλένη. Πήγαιναν λοιπόν ἐκεῖ καί δέχονταν τούς ἐξορκισμούς. Τούς διάβαζαν ἐξορκισμούς, ἐνῶ παράλληλα παρακουλουθοῦσαν τίς κατηχήσεις. Ὅπως κάνουμε σήμερα στά μωρά. Τούς διαβάζουμε ἐξορκισμούς, γιατί ὁ ἄνθρωπος ὁ ἀβάφτιστος εἶναι κυριευμένος ἀπό τό πονηρό πνεῦμα καί πρέπει νά ἐλευθερωθεῖ. 31

Οἱ Κατηχήσεις τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου εἶναι ἀπό τά πολυτιμότερα γραπτά τεκμήρια τῶν πρώτων αἰώνων τῆς Ἐκκλησίας. Ἀπό τήν προσεγμένη δομή τους μποροῦμε νά συμπεράνουμε ὅτι κατά πᾶσα πιθανότητα δέν ἐκφωνοῦνταν ἀπό στήθους. Δέν ἦταν ἀπ’ ἔξω, ἦταν καταγεγραμμένη ἡ κατήχηση. Ἐνῶ οἱ σχετικές φιλολογικές τους ἐλλείψεις δέν ὀφείλονται στήν ἀπροσεξία ἤ τό ἀκατάρτιστο τοῦ ἐκφωνητή ἀλλά στή δυσχέρεια τῆς ταχείας καί λεπτομεροῦς καταγραφῆς τους ἀπό τούς ταχυγράφους. Ὅταν μιλοῦσε, ὑπῆρχαν ἀπό κάτω ἄνθρωποι πού τά κατέγραφαν, οἱ λεγόμενοι ταχυγράφοι. Καί στά χρόνια τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόμου ὑπῆρχαν αὐτοί. Δέν εἶχαν τότε οὔτε μαγνητόφωνα οὔτε τίποτα. Αὐτοί κατέγραφαν, ἀλλά ἔκαναν καί λάθη, γι’ αὐτό βλέπουμε καί κάποια λάθη στίς Κατηχήσεις σήμερα. Σέ γενικές γραμμές, θά μπορούσαμε νά ποῦμε, ὅτι οἱ φιλολογικές ἀτέλειες τῶν Κατηχήσεων δέν λειτουργοῦν σέ βάρος τῆς δομῆς τοῦ λόγου καί δέν ἐπηρεάζουν τήν σπουδαιότητα τοῦ περιεχομένου. Εἶναι λάθη ἐπουσιώδη. Ἡ πληρότητα τῆς θεολογικῆς γνώσεως, ἡ σοφία, ἡ διδακτική εὐαισθησία καί ἡ ἐκφραστική λιτότητα ἀπαρτίζουν τό σύνολο τῆς ἐκπεφρασμένης ποιμαντικῆς διάκρισης τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου, ὁ ὁποῖος γνωρίζοντας πολύ καλά τήν ἀνατομία τοῦ ἀνθρώπινου ψυχοδυναμικοῦ καταφέρνει νά ὑφάνει τόν θεῖο λόγο στό στημόνι τῆς κάθε προσωπικῆς ἰδιαιτερότητας μέ καταπληκτική ἀκρίβεια καί ἀπόλυτη ἐπιτυχία. Πετυχαίνει ὁ Ἅγιος νά προσαρμόσει στόν κάθε ἄνθρωπο αὐτή τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ δογματική ἀλήθεια ἀκτινοβολεῖ ὄντας συγχρόνως ἁπλή καί προσιτή. Καί ἡ θεολογική σκέψη, χωρίς νά χάνει τή διαύγεια καί τήν ἀποφατικότητά της, γίνεται ἄμεση καθημερινή πραγματικότητα. Ἐνῶ εἶναι κάτι πολύ μεγάλο, πολύ ὑψηλό, ἡ Θεολογία μας, ὁ Ἅγιος πετυχαίνει νά τήν κάνει προσιτή στήν καθημερινή πράξη κι αὐτό ἔχει ἀξία, ὥστε ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ νά σαρκώνεται, νά παίρνει πρακτική μορφή καί νά διδάσκεται ἔτσι, μέ τρόπο πού νά μπορεῖ καί ὁ ἄνθρωπος πού τόν ἀκούει νά τόν ἐφαρμόσει, νά τόν βάλει σέ πράξη. Κι αὐτό τό πετυχαίνει ὁ Ἅγιος. Ἡ ἀποφυγή ὅρων πού δέν εἶναι παγιωμένοι καί κοινῶς ἀποδεκτοί εἶναι ἐσκεμμένη. Ἡ ἔλλειψη αὐτή ἀφήνει τόπο γιά τήν πλούσια χρήση τῶν βιβλικῶν χωρίων μέ τήν ὁποία συνδέονται ὁ Θεός τοῦ Ἀβραάμ, Ἰσαάκ καί τοῦ Ἰακώβ μέ τόν ἐνανθρωπήσαντα Θεό Λόγο. Δηλαδή, ἐπειδή ἀποφεύγει κάποιους ὅρους, χρησιμοποιεῖ πάρα πολλά μέσα ἀπό τήν Βίβλο, μέσα ἀπό τήν Ἁγία Γραφή. Οἱ Κατηχήσεις τῶν Φωτιζομένων τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου εἶναι μοναδικῆς ἀξίας καί σπουδαιότητας, γιατί ἐκτός τῶν ἄλλων ἔχουν καί τό ἑξῆς σημαντικό πλεονέκτημα: δίνουν τήν δυνατότητα στόν σημερινό μελετητή νά παρακολουθήσει στήν ροή τοῦ κατηχητικοῦ λόγου τήν ἱστορική ἐξέλιξη τοῦ δόγματος. Σύμφωνα μέ εἰδικές ἐπιστημονικές ἔρευνες ἡ παροῦσα μορφή τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως πού εἶναι σέ χρήση στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δέν εἶναι ἄλλη, παρά ἐκείνη πού ἔχει τό Ἱεροσολυμιτικό Σύμβολο, ὅπως ἐμφανίζεται στίς Κατηχήσεις τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου. 32

Αὐτό τό Σύμβολο πού χρησιμοποιοῦσαν στά Ἱεροσόλυμα εἶναι αὐτό πού ἔχουμε κι ἐμεῖς σήμερα, τό Σύμβολο τῆς Πίστεως. Οἱ πέντε Μυσταγωγικές Κατηχήσεις ἀπευθύνονται στούς νεοφώτιστους καί ἐκφωνήθηκαν ἀμέσως μετά τό βάφτισμα κατά τήν διακαινήσιμο ἑβδομάδα. Εἴπαμε ὅτι τό βάφτισμα γινόταν τό Μεγάλο Σάββατο. Μετά, ὅλη τήν ἑβδομάδα, αὐτοί πού βαφτίστηκαν ἄκουγαν κατήχηση. Εἶναι οἱ Μυσταγωγικές Κατηχήσεις καί ἔχουνε θέμα τά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ πρῶτες τρεῖς ἀναφέρονται στό μυστήριο τοῦ Βαφτίσματος καί τοῦ Χρίσματος, ἐνῶ ἡ τέταρτη καί ἡ πέμπτη στήν Θεία Λειτουργία. Βέβαια αὐτά εἶναι καί λίγο κουραστικά ἀλλά ἔχουνε τήν ἀξία τους καί νομίζω δέν χάνουμε τόν χρόνο μας. Ὡστόσο νά πάρουμε καί μιά μικρή γεύση ἀπό τό κείμενο τοῦ Ἁγίου καί, ἄν θέλει ὁ Θεός, μπορεῖ νά ἐπανέλθουμε πάλι τήν ἄλλη φορά λίγο στά εἰσαγωγικά καί λίγο καί στό κείμενο, ὥστε νά μήν κουραζόμαστε μόνο μέ θεωρία καί εἰσαγωγή. Τό πρῶτο κείμενο πού θά δοῦμε εἶναι ἡ λεγόμενη «Προκατήχησις». Ἡ πρώτη κατήχησις δηλαδή, «ἤτοι πρόλογος τῶν Κατηχήσεων τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Κυρίλλου Ἀρχιεπισκόπου Ἱεροσολύμων». Θά τό διαβάζω πρῶτα στό ἀρχαῖο γιατί εἴπαμε θά κάνουμε καί ἕνα στοιχειῶδες μάθημα γλώσσας ἐκκλησιαστικῆς καί μετά στήν μετάφραση. «Ἤδη μακαριότητος ὀσμή πρός ὑμᾶς, ὦ ΦΩΤΙΖΟΜΕΝΟΙ, ἤδη τά νοητά ἄνθη συλλέγετε πρός πλοκήν ἐπουρανίων στεφάνων». Ἤδη, δηλαδή τώρα πιά, μακαριότητος ὀσμή πρός ὑμᾶς. Ἤδη σᾶς ἄγγιξε ὀσμή μακαριότητας. Ποιούς; Ὦ Φωτιζόμενοι! Ὅλους ἐσᾶς πού ἤρθατε στίς τάξεις τῶν φωτιζομένων. Φωτιζόμενοι, ὅπως εἴπαμε, ἤτανε ἡ μεικτή ὁμάδα ἀπό ἄντρες καί γυναῖκες πού σχηματιζότανε ἀπό μέλη τῆς τάξεως τῶν κατηχουμένων στίς ἀρχές τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς καί οἱ ὁποῖοι μέ ἰδιαίτερα μαθήματα καί ἐξορκισμούς προετοιμαζόταν, γιά νά λάβει τήν ἡμέρα τοῦ Πάσχα τό Βάφτισμα. Ὀνομαζόντουσαν φωτιζόμενοι, γιατί καί τό Βάφτισμα ἦταν καί λεγόταν Φώτισμα. Οἱ Φωτιζόμενοι ἦταν τάξη ἐντελῶς ἰδιαίτερη, ὄχι μόνο γιατί ὑπῆρχε γιά λίγο χρονικό διάστημα στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά κυρίως γιά τό μεταβατικό της χαρακτήρα ἀπό τήν τάξη τῶν Κατηχουμένων στήν τάξη τῶν Πιστῶν. Δέν ἦταν ἀκόμα Πιστοί, γιατί δέν εἶχαν βαφτιστεῖ. Εἶχαν ξεπεράσει, ὅμως, τό στάδιο τῶν κατηχουμένων. Ἤτανε τό ἐνδιάμεσο στάδιο. Τούς λέει λοιπόν, ἤδη σᾶς ἀγγίζει ἡ ὀσμή, ἡ μυρωδιά τῆς μακαριότητας ὅλους ἐσᾶς πού ἤρθατε στίς τάξεις τῶν φωτιζομένων. Πλησιάζετε δηλαδή νά γευτεῖτε τήν εὐωδία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, αὐτή εἶναι ἡ ὀσμή. Γιατί βλέπετε λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος γιά ὅλους ἐμᾶς ὅτι «εἶστε εὐωδία Χριστοῦ» (Β’ Κορ. 2,15). Θά πρέπει νά εὐωδιάζουμε οἱ Χριστιανοί καί ὄχι νά βρωμᾶμε. Νά εὐωδιάζουμε μέ τήν εὐωδία τοῦ Χριστοῦ, μέ τήν εὐωδία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Κι αὐτό δέν εἶναι σχῆμα λόγου ξέρετε, εἶναι πραγματικότητα. Ὑπάρχουν σήμερα ἄνθρωποι πού εὐωδιάζουν. Πλησιάζεις καί εὐωδιάζουν. Εἶναι πνευματική εὐωδία, δέν εἶναι ὅτι βάζουν ἀρώματα. Εὐωδιάζουν ἀπό τήν εὐωδία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. 33

Ἤδη λοιπόν, τούς λέει, εὐωδιάζετε. Ἤδη τά νοητά ἄνθη συλλέγετε. Μαζεύετε τά νοητά ἄνθη, γιά νά πλέξετε οὐράνια στεφάνια. «Ἤδη τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁγίου ἔπνευσεν ἡ εὐωδία». Ἀρχίζει πλέον καί πνέει ἡ εὐωδία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. «Ἤδη περί τό προαύλιον τῶν βασιλείων γεγόνατε». Φτάσατε στό προαύλιο τῶν βασιλικῶν ἀνακτόρων. «Γένοιτο δέ καί ὑπό τοῦ βασιλέως εἰσαχθῆτε». Μακάρι, λέει, νά μπεῖτε καί μέσα σ᾿ αὐτά, στά βασιλικά ἀνάκτορα, ὁδηγημένοι ἀπό τόν ἴδιο τόν Βασιλιά. «Ἄνθη γάρ νῦν ἐφάνη τῶν δένδρων». Τώρα ἄνθισαν τά δέντρα «γένοιτο δέ ἵνα καί ὁ καρπός [τέλειος ᾖ]». Φανήκανε τά ἄνθη, ἄς δώσει τώρα ὁ Θεός νά δέσουν τά ἄνθη καί νά ὡριμάσουν οἱ καρποί. «Ὀνοματογραφία τέως ὑμῖν γέγονε, καί στρατείας κλῆσις». Τά ὀνόματά σας ἔχουν ἤδη καταγραφεῖ καί ἔχετε ἐπιστρατευτεῖ, στρατείας κλῆσις. Βλέπετε, ἡ ἔνταξή μας στήν Ἐκκλησία εἶναι ἔνταξη στόν στρατό τοῦ Χριστοῦ. «Καί νυμφαγωγίας λαμπάδες, καί οὐρανίου πολιτείας ἐπιθυμία, καί πρόθεσις ἀγαθή, καί ἐλπίς ἐπακολουθοῦσα». Οἱ λαμπάδες πού θά σᾶς συνοδεύσουν στή νυφική τελετή ἔχουν ἑτοιμαστεῖ. Τό βάφτισμα εἶναι ἕνας γάμος μέ τόν Νυμφίο Χριστό καί νύμφη ἠ κάθε ψυχή. Ἕτοιμες καί οἱ λαμπάδες λοιπόν πού θά σᾶς συνοδεύσουν στή νυφική τελετή. Μέσα σας ὑπάρχει ἔντονη ἡ ἐπιθυμία τῆς οὐράνιας πολιτείας. Εἴμαστε βέβαιοι γι’ αὐτό, λέει ὁ ἐπίσκοπος, διότι ἐσεῖς μᾶς δίνετε τό δικαίωμα νά εἴμαστε βέβαιοι. Τούς ἔχει ἐξετάσει προηγουμένως καί τούς ἔχει περάσει ἀπό τήν τάξη τῶν κατηχουμένων στήν τάξη τῶν φωτιζομένων, αὐτῶν πού ἑτοιμάζονται νά βαφτιστοῦν. Γι’ αὐτό τούς λέει ὅτι εἴμαστε βέβαοι ὅτι ἔχετε τήν ἐπιθυμία γιά τήν οὐράνια πολιτεία. Ἔχετε πρόθεση ἀγαθή καί αὐτή εἶναι πού σᾶς χαρίζει τήν ἐλπίδα. Ἔχετε καλή διάθεση, ἔχετε καλή ἐπιθυμία νά ἑνωθεῖτε μέ τόν Χριστό. «Ἀψευδής γάρ ὁ εἰπών, ὅτι τοῖς ἀγαπῶσι τόν Θεόν πάντα συνεργεῖ εἰς τό ἀγαθόν». Εἶναι ἀδιάψευστος Ἐκεῖνος πού εἶπε ὅτι «σ᾿ ἐκείνους πού ἀγαποῦν τόν Θεό, ὅλα συνεργοῦν εἰς ἀγαθό» (Ρωμ. 8,28). «Ὁ μέν γάρ Θεός δαψιλής ἐστιν εἰς εὐεργεσίαν». Ὁ Θεός εἶναι ἀφθονοπάροχος, δαψιλής, δέν εἶναι τσιγγούνης, χορηγεῖ πλουσιοπάροχα τήν εὐεργεσία. «Περιμένει δέ ἑκάστου τήν γνησίαν προαίρεσιν». Περιμένει δέ ἀπό τόν καθένα μας τή γνήσια προαίρεση. Αὐτό εἶναι πολύ σημαντικό. Ὁ Θεός πράγματι μᾶς δίνει τά πάντα, ἀλλά δέν μᾶς πλησιάζει ἐάν δέν ἔχουμε καλή διάθεση, ἐάν δέν θέλουμε νά μᾶς πλησιάσει. Δέν μᾶς ἐκβιάζει ὁ Θεός οὔτε μᾶς πιέζει. Καί ὁ Γέροντας Πορφύριος τό ἔλεγε αὐτό τό πράγμα, ὅτι πρέπει νά τό θελήσουμε τό καλό, νά τό ἐπιθυμήσουμε καί τότε θά μᾶς πλησιάσει ὁ Θεός. Καί σήμερα ὁ Θεός ἐκχέει τήν εὐλογία Του σ’ ὅλο τόν κόσμο, ἀλλά πόσοι παίρνουν τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ; Μόνο αὐτοί πού θέλουν, αὐτοί πού ἑκούσια ἀγαποῦν τόν Θεό, κινοῦνται πρός τόν Θεό. Γι’ αὐτό λέει ἐδῶ ὁ Ἅγιος, περιμένει τήν ἑκάστου γνησία προαίρεση. Κι αὐτό ἔχει τεράστια σημασία γιά τήν πνευματική ζωή. Μοῦ ἔλεγε ὁ μακαριστός Γέροντας Εὐθύμιος, πού ἔχω γράψει αὐτό τό βιβλιαράκι, ὁ διά Χριστόν σαλός, «προαίρεση, πάτερ μου..» καί φώναζε… μέ ὅλη του τή δύναμη τή γεροντική. Προαίρεση θέλει ὁ Θεός ἀπό μᾶς. Αὐτό ζητάει ὁ Θεός ἀπό μᾶς, νά θέλουμε, νά Τόν θέλουμε, νά Τόν λαχταρήσουμε. Δέν θέλει τυπικά πράγματα, ξεπαγιασμένα, κρύα πράγματα. Αὐτό λέει κι ἐδῶ ὀ Ἅγιος. Τήν ἑκάστου γνησία προαίρεση περιμένει ὁ 34

Θεός. Θέλεις νά εἶσαι μέ τόν Χριστό; Εἶναι ἀληθινό αὐτό; Εἶσαι σίγουρος; Τό ἔχεις ξεκαθαρίσει μέσα σου; Γιατί, δυστυχῶς, ἀδελφοί μου, δέν τό ἔχουμε πολλές φορές ἀποφασίσει καί εἴμαστε «ἑτεροζυγοῦντες ἀπίστοις» (Β΄Κορ. 6,14), ὅπως λέει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Δηλαδή χωλαίνουμε. Πᾶμε λίγο πρός τόν Θεό καί λίγο πρός τόν κόσμο καί προσπαθοῦμε νά τά συμβιβάσουμε καί τά δύο ἀλλά δέν γίνεται καί ζοῦμε μία τραγική κατάσταση, σχιζοφρενική. «∆ιά τοῦτο ἐπήγαγεν ὁ Ἀπόστολος λέγων, τοῖς κατά πρόθεσιν κλητοῖς οὖσιν». Γι᾿ αὐτό ἀκριβῶς καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος συμπλήρωσε λέγοντας· «ἐννοῶ βέβαια ἐκείνους τούς ὁποίους ἡ ἴδια ἡ προαίρεσή τους τούς ἔχει κάνει δεκτικούς τῆς θείας κλήσεως». Ὁ Θεός σέ ὅλους συνεργεῖ εἰς ἀγαθόν πού Τόν ἀγαπᾶνε καί ἐννοεῖ αὐτούς, οἱ ὁποῖοι κατά πρόθεση, μέ τήν θέλησή τους, ἔγιναν δεκτοί ἀπό τήν θεία κλήση. Τό θέλανε δηλαδή, δέν πῆγαν ἀναγκαστικά στήν Ἐκκλησία, ἀναγκαστικά στόν Θεό. «Ἡ πρόθεσις γνησία οὖσα, κλητόν σε ποιεῖ». Ἡ ἴδια λοιπόν ἡ πρόθεσή σου, ὅταν εἶναι γνήσια, σέ κάνει διαλεχτό καί καλεσμένο. Τίποτα ἄλλο. Ὁ Θεός δέν σέ ἀναγκάζει. Δέν σέ καλεῖ ἀναγκαστικά οὔτε σέ βάζει στόν στρατό Του ἀναγκαστικά. Ἐσύ, ὅταν ἔχεις γνήσια πρόθεση, αὐτή ἡ πρόθεση ἡ γνήσια σέ κάνει καί ἄξιο νά καλεστεῖς ἀπό τόν Θεό. Βλέπετε; Γιατί, πράγματι, δέν εἶναι ὅτι ἐμεῖς γνωρίζουμε τόν Θεό καί πηγαίνουμε. Ἐκεῖνος μᾶς γνωρίζεται, μᾶς ἀποκαλύπτεται. Ἀλλά σέ ποιούς ἀποκαλύπτεται; Σ’ αὐτούς πού θέλουν, σ’ αὐτούς πού ἔχουν γνήσια προαίρεση, γνήσια πρόθεση. «Κἄν γάρ τό σῶμα ὧδε ἔχῃς, τήν δέ διάνοιαν μή ἔχῃς, οὐδέν ὠφελῇ». Πρόσεξε, λέει, τό νά βρίσκεσαι στίς τάξεις τῶν Φωτιζομένων, χωρίς νά καλλιεργεῖς καί τήν ἀνάλογη πρόθεση, τήν ἀνάλογη προδιάθεση, δέν ἔχει νά σέ ὠφελήσει σέ τίποτα. Ἀκόμα κι ἄν ἔχεις ἐδῶ τό σῶμα ἀλλά δέν ἔχεις τήν διάνοια, δέν σέ ὠφελεῖ τίποτα. Βλέπετε; Ἔτσι κι ἐμεῖς, πολλές φορές κουβαλᾶμε τό σῶμα μας στήν Ἐκκλησία, στό κατηχητικό, στήν ὁμιλία, στό μυστήριο, στή Θεία Λειτουργία… ἡ ψυχή μας, ὅμως, εἶναι ἐκεῖ; Ὁ νοῦς μας εἶναι ἐκεῖ; Αὐτό τούς λέει κι ἐδῶ. Προσέξτε, εἶστε ἐδῶ, ἀλλά ἄν εἶναι μόνο τό σῶμα σας ἐδῶ, δέν κάνετε τίποτα. Πρέπει καί ἡ διάνοιά σου νά εἶναι ἐδῶ καί ὁ νοῦς σου καί ἡ ὅλη σου ψυχή καί ἡ ὅλη σου καρδιά, ὥστε νά ὠφελεῖ τό πράγμα. Αὐτό ἦταν μιά μικρή γεύση ἀπό τήν πρώτη ἑνότητα τῆς Προκατήχησης. Ἡ πρώτη κατήχηση στούς φωτιζομένους. Ἐπειδή συμπληρώθηκε ἡ ὥρα, ἄς μήν ποῦμε περισσότερα. Ἄς μείνουμε σ’ αὐτά πού εἴπαμε, γιά νά μποῦμε ἔτσι ὁμαλά καί νά προχωρήσουμε. Ἐπειδή συνδέονται, ἤθελα νά σᾶς παρακαλέσω νά ἔρχεστε, γιατί θά ὑπάρχει μία συνέχεια καί τό ἕνα μάθημα θά συμπληρώνει τό ἄλλο καί τό ἕνα θά βασίζεται πάνω στό ἄλλο. Εἴπαμε νά κάνουμε κάτι πιό συστηματικό καί νομίζω θά βγεῖ μία ὠφέλεια μεγάλη γιά ὅλους μας. Γιατί κι ἐμεῖς, εἴμαστε μέν βαφτισμένοι ἀλλά χρήζουμε κατήχησης. Καί ἐγώ πού τά λέω χρήζω κατήχησης. Καί ὅλοι εἴμαστε, νά ξέρετε, διά βίου μαθητές. Εἶναι ὡραῖος ὁ τίτλος αὐτός «διά βίου μάθηση» πού ἔβαλε τό Ὑπουργεῖο, νά μή λέμε μόνο τά ἀρνητικά… Βέβαια, τί θά μαθαίνουν ἐκεῖ… 35

Ὁ χριστιανός εἶναι διά βίου μαθητής. Κι ἐμεῖς καί οἱ ἐπίσκοποι καί πάντες εἴμαστε διά βίου μαθητές. Ἕνας εἶναι ὁ διδάσκαλος. Καί ὁ ἴδιος ὁ Χριστός μας δέν εἶπε; «Δέν θά καλέσετε καθηγητή, ἕνας εἶναι καθηγητής σας ὁ Χριστός» (Ματθ. 23,10) καί ὅλοι μαθαίνουμε ἀπό τόν Χριστό μας. Γι’ αὐτό δέν εἶναι σωστό νά πεῖς, ἐγώ τά ἔμαθα, τί νά ξαναπάω..; Πῆγα δυό χρόνια στόν π. Σάββα καί τά ἔμαθα. Δέν τά μαθαίνεις. Καί ἐγώ μαθαίνω μαζί σας καί ὅλοι μαζί προχωρᾶμε σέ μιά βαθύτερη κατανόηση, πού δέν πρέπει νά εἶναι ὅμως μόνο ἐγκεφαλική. Νά εἶναι καί βιωματική, νά εἶναι μιά ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ. Τά λέμε ὅλα αὐτά γιά νά βοηθηθοῦμε περισσότερο στήν πνευματική ζωή καί νά βαθύνουμε περισσότερο στήν γνώση τοῦ Θεοῦ. Ἐρ. : ………………………. Ἀπ. : Εἶναι σημεῖο ἁγιότητας. Βέβαια, ὅταν εὐωδιάζουν τά ὀστά, εἶναι σημεῖο ἁγιότητας. Κι ἄλλα σημεῖα εἶναι, ἀλλά ἕνα βασικό εἶναι αὐτό. Γιατί ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ἔχει ποτίσει καί τό σῶμα. Γι’ αὐτό, λέγαμε, δέν ἐπιτρέπεται νά καῖς τό σῶμα. Τό σῶμα εἶναι ναός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καί ποῦ ξέρεις ἄν δέν κάψεις καί ἅγια λείψανα δηλαδή..; Καί τί μεγάλη ἀσέβεια εἶναι αὐτό… Δέν ἐπιτρέπεται. Ἐρ. : ………………………. Ἀπ. : Ἔχει τήν δύναμη… νά νικάει τό σῶμα. Ἄν διαβάσετε τόν βίο τοῦ π. Πορφύριου, γράφει ἐκεῖ, ὅταν ἦταν μικρό παιδάκι, πήγαινε στό βουνό ὅλη μέρα καί ἔκανε πολύ βαριές δουλειές. Ἔκοβαν πουρνάρια μέ τόν Γέροντά του. Ὅσοι εἶστε ἀπό χωριό, θά ξέρετε. Μέσα στό βουνό… καί πληγωνότανε κιόλας ὁ καημένος καί μετά, ὅταν γύριζε κατακουρασμένος, τοῦ ἔλεγε ὁ Γέροντας, ἔλα νά ζυμώσουμε! Τά πουρνάρια τά κόβανε, γιά νά τά κάψουν στόν φοῦρνο, δέν εἶχαν τότε ἠλεκτρισμό καί τέτοια στό Ἅγιο Ὄρος. Καί ἀφοῦ ἔκανε καί αὐτό, μετά ἔπρεπε νά κάνει τόν κανόνα του καί πονοῦσαν, λέει, τά γόνατά του καί ἔλεγε, θά σᾶς δείξω ἐγώ παλιογάιδουρα καί ἔκανε μετάνοιες! Μέχρι καί 3.000 μετάνοιες ἔκανε! Θά πεῖς: πῶς ἄντεχε; Εἶναι ἀκριβῶς αὐτό πού λέτε. Εἶναι ὁ νοῦς, εἶναι ἡ ψυχή, εἶναι ὁ πόθος γιά τόν Θεό, εἶναι ἡ λαχτάρα γιά τόν Θεό, πού μεταστοιχείωνε καί τό σῶμα, τό δυνάμωνε καί ἔκανε αὐτά τά πράγματα. Κι ἔτσι προχώρησε καί καθαρίστηκε. Θά πρέπει ὁ νοῦς νά κυριαρχεῖ στό σῶμα. Αὐτή εἶναι ἡ φυσιολογική τάξη. Ὁ νοῦς εἶναι ὁ καβαλάρης καί τό σῶμα εἶναι τό ἄλογο. Ἐμεῖς ἔχουμε ἀντιστρέψει τά πράγματα καί ἔχουμε κάνει τόν καβαλάρη ἄλογο καί τό ἄλογο καβαλάρη, δηλαδή τό σῶμα νά κυριαρχεῖ καί ὅλα νά τά ρυθμίζουμε μέ βάση τό σῶμα καί τίς ἀνάγκες τοῦ σώματος. Τώρα κρυώνω, τώρα πεινάω, τώρα διψάω… καί σπεύδουμε νά ἱκανοποιήσουμε τό σῶμα καί ὁ νοῦς μένει ἀτροφικός, ὑποταγμένος, ὑποδουλωμένος στό σῶμα καί στίς αἰσθήσεις. Ἐρ. : ………………………. Ἀπ. : Τό κέντρο μας εἶναι ὀ ἴδιος ὁ Χριστός καί ἡ ἀγάπη μας πρός τόν Χριστό πρέπει νά εἶναι τό πρῶτο ζητούμενο, ὄχι νά κάνουμε θαύματα. Χαιρόντουσαν οἱ Ἀπόστολοι, ἐπειδή ἔκαναν θαύματα. Λένε «Κύριε, Κύριε, ὑποτάσσονται τά δαιμόνια» (Λουκ. 36

10,17) καί τούς λέει, μή χαίρεστε γιά αὐτό, ἐπειδή ὑποτάσσονται τά δαιμόνια. Ἀφοῦ Ἐγώ τό κάνω αὐτό. Μέ τήν δική Μου ἐνέργεια τό κάνετε αὐτό, ὁπότε δέν πρέπει νά χαίρεστε οὔτε νά κομπάζετε. Γιατί μετά ἀπ’ τή χαρά ἔρχεται καί ὁ κομπασμός καί ἡ ὑπερηφάνεια καί ἡ μεγάλη ἰδέα ὅτι ἐγώ πλέον κάνω θαύματα. Ὄχι, τούς λέει. Νά χαίρεστε διότι εἶστε μαζί Μου καί εἶστε στή Βασιλεία Μου καί σᾶς ἔχω στό Βιβλίο τῆς ζωῆς. Αὐτή νά εἶναι ἡ χαρά σας, Ἐγώ ὁ ἴδιος δηλαδή, ὄχι αὐτά πού κάνετε μέσω Ἐμοῦ. Ἐντάξει θά τά κάνεις κι αὐτά, ἀλλά ἡ χαρά σου νά εἶμαι Ἐγώ… Ἐμένα νά θέλετε. Ὄχι πάλι γιατί ὁ Ἴδιος ἱκανοποιεῖται ἐγωιστικά, τοῦ λείπει κάτι καί Τοῦ τό συμπληρώνουμε ἐμεῖς… Ὄχι. Δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό μᾶς. Γιά μᾶς τό λέει, γιατί τότε λειτουργοῦμε σωστά, ὅταν ἀγαπήσουμε τόν Ἴδιο. Ἀλλιῶς μπορεῖς νά πέσεις στήν ὑπερηφάνεια καί νά τά χάσεις ὅλα. Νά σοῦ ἔρθει μεγάλη ἰδέα ὅτι εἶσαι θαυματουργός, ὅτι εἶσαι σούπερμαν, πάνω ἀπό ὅλους.. πέστε προσκυνῆστε με ὅλοι… Τά ἔχασες ὅλα μετά. Ἔχασες καί τόν Χριστό, ἔχασες καί τόν ἑαυτό σου, τά ἔχασες ὅλα. Γι’ αὐτό τούς προφυλάσσει ὁ Χριστός. Τούς παιδαγωγεῖ μ’ αὐτό πού τούς λέει, γιατί κι ἀπό τήν μεγάλη χαρά, τήν ὑπερβολική χαρά, ὅταν δέν ἔχει ὡς κέντρο τόν Χριστό, βγαίνει ὑπερηφάνεια, πού εἶναι ἡ πιό μεγάλη ἁμαρτία. Ἐρ. : Στήν οὐσία ἕνας ἅγιος μπορεῖ νά πέσει πολύ πιό εὔκολα… Ἀπ. : Ἔτσι εἶναι. Ἕνας ἅγιος βέβαια. Καί ἔλεγε ὁ Γέροντας Πορφύριος εἶναι σάν νά περπατᾶς στήν κόψη τοῦ ξυραφιοῦ. Εἶναι πολύ δύσκολα.. Βέβαια… Γι’ αὐτό οἱ Ἅγιοι, ἦταν πάρα πολύ προσεκτικοί, γιατί ἀκριβῶς ἤξεραν ποῦ περπατᾶνε… Σάν νά σχοινοβατεῖς. Ξέρετε ὁ σχοινοβάτης πού ἔχει αὐτό τό ἀντίβαρο καί ἰσορροπεῖ πάνω στό σχοινί. Λίγο νά κάνει δεξιά ἤ ἀριστερά, ἔφυγε… Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης 37

Κατηχήσεις Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων (3ο Μέρος) Εἴχαμε ἀρχίσει, μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, νά διαβάζουμε καί νά σχολιάζουμε τό κατά δύναμιν τήν Προκατήχηση, τήν προκαταρκτική δηλαδή κατήχηση, τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου στούς φωτιζομένους. Νά θυμίσω ὅτι φωτιζόμενοι ὀνομάζονταν αὐτοί, οἱ ὁποῖοι ἑτοιμάζονταν νά βαφτιστοῦν. Εἶχαν περάσει τό στάδιο τῆς κατήχησης καί πλέον εἶχαν μπεῖ στήν τελική εὐθεία, γιά νά βαφτιστοῦν. Οἱ φωτιζόμενοι ἦταν μιά μεικτή ὁμάδα ἀπό ἄνδρες καί γυναῖκες πού σχηματιζόταν ἀπό μέλη τῆς τάξης τῶν κατηχουμένων στίς ἀρχές τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς. Ἡ ὁμάδα αὐτή, μέ ἰδιαίτερα μαθήματα καί ἐξορκισμούς, προετοιμαζόταν γιά νά λάβει τήν ἡμέρα τοῦ Πάσχα τό Βάφτισμα. Ὀνομαζόντουσαν φωτιζόμενοι, γιατί τό Βάφτισμα ἦταν καί λεγόταν Φώτισμα. Λέει ὁ Ἅγιος Ἰουστίνος ὁ ἀπολογητής: «καλεῖται δέ τό λουτρόν τοῦτο φωτισμός, ὡς φωτιζομένων τήν διάνοιαν τῶν ταῦτα μανθανόντων», διότι αὐτοί πού μαθαίνουν αὐτά τά πράγματα, τά τῆς πίστεως, φωτίζονται στήν διάνοια. «Βαπτιζόμενοι φωτιζόμεθα», λέει ὁ Ἅγιος Κλήμης Ἀλεξανδρείας, «φωτιζόμενοι υἱοποιούμεθα». Ὅταν βαπτιζόμαστε φωτιζόμαστε καί ὅταν φωτιστοῦμε γινόμαστε υἱοί. «Υἱοποιούμενοι τελειούμεθα», τελειοποιούμαστε καί «τελειούμενοι ἀποθανατιζόμεθα», γινόμαστε ἀθάνατοι πλέον, ὅταν τελειοποιηθοῦμε. Οἱ φωτιζόμενοι ἤτανε μία τάξη ἐντελῶς ἰδιαίτερη, γιατί ὑπῆρχε γιά λίγο χρονικό διάστημα στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί ὄχι μόνο γιά αὐτό, ἀλλά γιατί εἶχε καί ἕναν χαρακτήρα μεταβατικό, ἀπό τήν τάξη τῶν Κατηχουμένων στήν τάξη τῶν Πιστῶν. Ἦταν ὁ ἐνδιάμεσος κρίκος. Πιστός ἦταν ὁ βαπτισμένος. Παρόλο πού ὁ ἅγιος Κύριλλος τό βλέπει σάν κάποια προαγωγή καί ἀξίωμα, τό νά πᾶς δηλαδή ἀπό τήν τάξη τῶν κατηχουμένων στήν τάξη τῶν φωτιζομένων, ὅμως ὑπῆρχε ἀκόμα γι᾿ αὐτούς ἡ δυνατότητα ἐκλογῆς γιά τήν εἴσοδό τους στήν Ἐκκλησία. Δηλαδή μποροῦσαν ἀκόμα νά διαλέξουν: θά μπῶ ἤ δέν θά μπῶ; Στούς Φωτιζομένους δίδονταν περισσότερα στοιχεῖα ἀπό τό Σύμβολο τῆς Πίστεως, τά ὁποῖα ἦταν ρητῶς ἀπαγορευμένα νά ἐκλαληθοῦν, νά εἰπωθοῦν δηλαδή, στούς Κατηχουμένους. Ἦταν δηλαδή μιά πληρέστερη κατήχηση αὐτή πού γινόταν στούς φωτιζόμενους. Ὁ Φωτιζόμενος διέφερε ἀπό τόν Κατηχούμενο, γιατί ὁ Κατηχούμενος, ἄν καί εἶχε ἀρνηθεῖ τά εἴδωλα ἤ ἀναγνώριζε τήν ἀνεπάρκεια καί τό ἀδύνατο τῆς σωτηρίας στήν πίστη τοῦ Ἰσραήλ, ἄν ἤτανε πρώην Ἰουδαῖος δηλαδή, καί μολονότι ἡ ζωή του προσαρμοζόταν στίς ἐπιταγές τῆς νέας πίστεως, ἐν τούτοις ἐθεωρεῖτο ὡς ἕνας, ὁ ὁποῖος ἐπρόκειτο νά λάβει τό καινόν ὄνομα. Ὁ κατηχούμενος, παρόλο πού εἶχε ἀρνηθεῖ τά εἴδωλα καί εἶχε ἀναγνωρίσει ὅτι δέν μπορεῖ νά σωθεῖ στόν Ἰουδαϊσμό, ὅμως θεωροῦνταν ὅτι ἦταν ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία. Ἔμοιαζε πιό πολύ μέ τούς εἰδωλολάτρες ἤ μέ τούς Ἰουδαίους. Ὁ φωτιζόμενος θεωροῦνταν ἕνας πού ἐπρόκειτο νά λάβει τό καινούριο ὄνομα, ἦταν πολύ κοντά στούς πιστούς, στό νά γίνει πιστός, ἀλλά καί διέφερε ἀπό τούς Πιστούς. Δέν εἶχαν ἀκόμα πλήρη μετοχή στή γνώση οἱ Φωτιζόμενοι καί δέν μετεῖχαν στή Θεία Λειτουργία τῶν Πιστῶν. 38

Εἴχαμε ἐξηγήσει ὅτι ἡ Θεία Λειτουργία ἀπό τήν ἀρχή ἕως ἕνα ὁρισμένο σημεῖο ἦταν γιά ὅλους καί γιά τούς κατηχούμενους καί γιά τούς φωτιζόμενους. Ἀπό τή στιγμή πού ἔλεγε ὁ διάκονος ἤ ὁ ἱερέας «ὅσοι κατηχούμενοι προέλθετε» ἤ «ὅσοι πρός τό φώτισμα προέλθετε», φεύγανε καί οἱ κατηχούμενοι καί οἱ φωτιζόμενοι καί μετά τό «ὅσοι πιστοί..» ἄρχιζε ἡ λειτουργία τῶν Πιστῶν, ἡ ὁποία συνεχιζόταν μέ τό Σύμβολο τῆς Πίστεως, τήν μεγάλη εἴσοδο… στά ὁποῖα δέν μετεῖχαν οὔτε οἱ φωτιζόμενοι οὔτε οἱ κατηχούμενοι βέβαια. Ὁ ἀριθμός τῶν Φωτιζομένων ἦταν πολλές φορές πολύ μεγάλος. Ἀπό αὐτό μπορεῖ κανείς εὔκολα νά ἀντιληφθεῖ τήν πάσης φύσεως ποικιλία τῶν Φωτιζομένων, ἀκόμα καί ὡς πρός τό κίνητρο τῆς προσελεύσεως ἤ τῆς ἁγνότητας τῆς προαιρέσεώς τους γιά Βάπτισμα. Μέσα σ’ ἕνα πλῆθος ὑπῆρχαν ποικίλες αἰτίες γιά τίς ὁποῖες κάποιος ἔμπαινε στήν τάξη αὐτή τῶν Κατηχουμένων καί τῶν Φωτιζομένων. Δυστυχῶς, δέν ἦταν πάντα σωστά τά κίνητρα καί ὁ Ἅγιος Κύριλλος τό τονίζει αὐτό, ὅτι δέν ἀρκεῖ νά εἶσαι στήν τάξη αὐτή, ἀλλά θά πρέπει μέ ὅλη σου τήν θέληση, μέ ὅλη σου τήν καρδιά, μέ ὅλη σου τήν βούληση νά ἀκολουθήσεις αὐτά πού λέει ὁ Χριστός. Δέν λειτουργεῖ, δηλαδή, τό μυστήριο μαγικά. Ἡ εἴσοδος τῶν Κατηχουμένων στήν τάξη τῶν Φωτιζομένων ἀκολουθοῦσε ὁρισμένη διαδικασία, ἡ ὁποία ἔμοιαζε μέ τή διαδικασία τῆς εἰσόδου κάποιου στήν τάξη τῶν Κατηχουμένων. Ἕνας εἰδωλολάτρης ἤ ἕνας Ἰουδαῖος, ὅταν ἤθελε νά μπεῖ στήν τάξη τῶν Κατηχουμένων ἀκολουθεῖτο μιά ὁρισμένη διαδικασία. Τί γινόταν δηλαδή; Ὅποιος ἐπιθυμοῦσε νά λάβει τό Βάπτισμα, μιλᾶμε γιά τούς Φωτιζομένους καί περίπου τό ἴδιο ἤτανε καί γιά τούς Κατηχουμένους, ἐξεταζόταν γιά ἄλλη μιά φορά ἀπό τούς ὁρισμένους γι᾿ αὐτή τή διακονία κληρικούς. Ὑπῆρχαν κάποιοι κληρικοί, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ὁριστεῖ νά ἐξετάσουν τούς κατηχουμένους καί κυρίως ἦταν πρεσβύτεροι, ἦταν ἱερεῖς δηλαδή. Αὐτοί ἐρευνοῦσαν τή ζωή τῶν ὑποψηφίων, ἄν δηλαδή ἔζησαν σεμνά τό χρόνο, κατά τόν ὁποῖο ἦταν Κατηχούμενοι. Πῶς ζούσανε. Ἀποφάσισες νά ἀρνηθεῖς τά εἴδωλα, ἀποφάσισες νά φύγεις ἀπό τόν Ἰουδαϊσμό, τί ἔκανες; Πῶς φαίνεται αὐτό στή ζωή σου; Ἄν τιμοῦσαν τίς χῆρες, οἱ ὁποῖες ἀπολάμβαναν ἰδιαίτερη τιμή καί τίς φρόντιζε πολύ ἡ Ἐκκλησία, ἄν ἐπισκέφθηκαν τούς ἀσθενεῖς καί γενικά ἄν ἦταν συνεπεῖς μέ τίς ἐπιταγές τῆς πίστεως. Γιά ὅλα αὐτά ἦταν ἀπαραίτητη ἡ συμμαρτυρία τοῦ προσώπου, τό ὁποῖο εἶχε ἐγγυηθεῖ γιά τόν Κατηχούμενο ἤ τόν εἶχε διδάξει τή χριστιανική ἀλήθεια, πρίν νά γίνει ἡ προσαγωγή του στήν Ἐκκλησία, δηλαδή αὐτοῦ πού εἶχε ἀναλάβει τήν κατήχησή του. Κάθε ἕνας πού ἑτοιμαζόταν νά βαφτιστεῖ εἶχε κάποιον πιστό, βαφτισμένο δηλαδή χριστιανό, ὁ ὁποῖος τόν δίδασκε. Αὐτός λοιπόν ἔδινε συμμαρτυρία στούς πρεσβυτέρους ὅτι ὁ κατηχούμενός του ἔχει σωστή ζωή, ἔχει μετανοήσει. Ἔδινε μιά ἐγγύηση δηλαδή. Στήν ἐξέταση πού γινόταν στόν ὑποψήφιο γιά τή Βάπτιση, δέν δινόταν τόση σημασία στό κατά πόσο αὐτός ἔχει ἀποσπαστεῖ ἀπό τίς ἁμαρτωλές συνήθειες, ἀλλά κυρίως ἡ ἐξέταση ἀπέβλεπε στό νά ἐλέγξει τή συνέπεια τοῦ Κατηχουμένου καί τήν ἀγωνιστικότητά του. Ἄν ἦταν συνεπής καί ἄν ἦταν ἀγωνιστικός. Ἡ ἀπαίτηση τῆς 39

Ἐκκλησίας, κατά τήν ὁποία οἱ ὑποψήφιοι γιά τό Βάπτισμα ἔπρεπε νά πολιτεύονται σύμφωνα μέ τίς ἐπιταγές τῆς χριστιανικῆς πίστεως, ἦταν γενική καί ἀπαρέγκλιτη. Ἀκόμα καί σέ περιπτώσεις χορηγήσεως κλινικοῦ Βαπτίσματος, δηλαδή πάνω στό κρεβάτι, γιατί ἦταν πολύ ἄρρωστοι, ὅπου δέν εἶναι δυνατή ἡ σχετική προετοιμασία τοῦ ἀσθενοῦς, ἐρευνᾶτο ἐάν ἡ ζωή του ἦταν σέ κάποιο μέτρο κόσμια. Θά ἔπρεπε, ἔστω λίγο, νά φανερώνεται ἀπό τή ζωή του αὐτή ἡ μετάνοια, αὐτή ἡ ἀλλαγή. Ἐξέταζαν λοιπόν οἱ πρεσβύτεαοι καί ἄν ὅλα βρίσκονταν σύμφωνα μέ τήν ἐπιθυμία τοῦ ὑποψηφίου γιά τό Βάπτισμα, τότε, τήν παραμονή τῆς ἐνάρξεως τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς, τήν Κυριακή δηλαδή πρίν τήν Καθαρά Δευτέρα τόν ἔγραφε στόν κατάλογο τῶν πρός τό Φώτισμα εὐτρεπιζομένων ὁ ἁρμόδιος γι᾿ αὐτό πρεσβύτερος. Τήν ἑπομένη, δηλαδή τήν πρώτη ἡμέρα τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς, τήν Καθαρά Δευτέρα, τοποθετεῖτο στό μέσο τοῦ Ναοῦ τοῦ Μαρτυρίου -στά Ἱεροσόλυμα- ἡ καθέδρα τοῦ ἐπισκόπου. Ὁ θρόνος δηλαδή τοῦ ἐπισκόπου, τό δεσποτικό πού λέμε σήμερα, τό ἔβαζαν στό κέντρο τοῦ ναοῦ καί ἀπό τή μιά μεριά καί ἀπό τήν ἄλλη ἤτανε καθίσματα γιά τούς πρεσβυτέρους, τούς ἱερεῖς. Τήν ὁρισμένη στιγμή, ἔπαιρνε ὁ ἐπίσκοπος καί οἱ ἱερεῖς τίς θέσεις τους, ἐνῶ περιτριγυρίζονταν ἀπό ὅλο τόν ὑπόλοιπο κλῆρο. Μπροστά λοιπόν στόν ἐπίσκοπο καί στούς ἱερεῖς ὁδηγοῦνταν ἕνας- ἕνας οἱ ὑποψήφιοι πρός τό Φώτισμα, πρῶτα οἱ ἄνδρες καί μετά οἱ γυναῖκες. Ὁ καθένας τους συνοδευόταν ἀπό τόν ἀνάδοχό του, ἀπό τόν νονό του θά λέγαμε σήμερα. Ὁ ἐπίσκοπος ρωτοῦσε τούς ἱερεῖς, ἄν ὁ ὑποψήφιος ζοῦσε εὐσεβῶς, ἄν σεβόταν τούς ἀναδόχους του, ἄν ἔπεφτε σέ σοβαρά ἁμαρτήματα, ἄν μεθοῦσε κ.τ.λ. Ἄν μετά τήν ἐξέταση, ὁ ὑποψήφιος ἀποδεικνυόταν ἄξιος, ὁ ἐπίσκοπος τόν ἔγραφε ὁ ἴδιος στόν Κατάλογο αὐτῶν πού πρόκειται νά βαφτιστοῦν. Ἄν ὅμως κατηγορεῖτο γιά κάποιο παράπτωμα, ὁ ἐπίσκοπος τόν ἀπομάκρυνε, συνιστώντας του νά καταβάλει προσπάθεια νά βελτιωθεῖ καί νά ἐπιστρέψει ἀργότερα. Ὅσοι ἦταν πλέον γραμμένοι στόν Κατάλογο προσέρχονταν τόν καθορισμένο χρόνο στήν Ἐκκλησία, γιά νά παρακολουθήσουν τίς Κατηχήσεις -πλέον- τῶν Φωτιζομένων. Ξεκινήσαμε τήν προηγούμενη φορά νά διαβάζουμε αὐτή τήν κατήχηση, τήν προκατήσηση, γιά τούς φωτιζόμενους. Ὁ ἅγιος Κύριλλος ἐπιμένει πολύ καί ἐπαναλαμβάνει, σέ διάφορα σημεῖα τῶν Κατηχήσεών του, τό θέμα τῆς προαιρέσεως τῶν Φωτιζομένων. Τονίζει δηλαδή ὅτι δέν γίνεται μαγικά ἡ ἀλλαγή καί ἡ ἔνταξη μέσα στήν Ἐκκλησία, ἀλλά θά πρέπει καί ἡ προαίρεση τοῦ ἀνθρώπου πού προσέρχεται στήν Ἐκκλησία νά ἀνταποκρίνεται καί νά ἀποδέχεται ὁ ἄνθρωπος μέ ὅλη του τήν καρδία τήν πίστη. Ἄς δοῦμε λοιπόν σήμερα τήν συνέχεια τῆς Προκατήχησης. Λέει ὁ Ἅγιος Κύριλλος: «Προσῆλθέ ποτε καί Σίμων τῷ λουτρῷ ὁ μάγος». Κάποτε, δηλαδή, ἦρθε στήν Ἐκκλησία καί βαφτίστηκε ὁ μάγος Σίμωνας. Στίς Πράξεις, τό λέει, στό 8οΚεφάλαιο στόν 13ο στίχο. «Ἐβαπτίσθη, ἀλλ’ οὐκ ἐφωτίσθη».Πράγματι βαφτίστηκε, λέει, ἀλλά δέν φωτίστηκε. Γιατί; Διότι ἔχει βασική σημασία στό Βάφτισμα ἡ βουλητική συμμετοχή, νά συμμετέχεις μέ τή βούλησή σου, νά τό θέλεις δηλαδή καί νά συνεργαστεῖς ἐσωτερικά μέ τή Θεία Χάρη. Δέν δρᾶ τό μυστήριο τοῦ 40

Βαπτίσματος, ὅπως καί ὅλα τά μυστήρια, μαγικά, πάνω στόν βαπτιζόμενο. Ἀλλά ἁγιάζει καί φωτίζει αὐτόν πού προσφέρεται στόν Θεό αὐτοπροαίρετα καί εἰλικρινά. Ὅπως καί τό μυστήριο τοῦ γάμου καί τό μυστήριο τοῦ χρίσματος καί τό μυστήριο τοῦ εὐχελαίου. Δέν λειτουργοῦνε μαγικά. Ἔρχονται μερικοί καί λένε, νά κάνουμε ἕνα εὐχέλαιο, πάτερ. Γιατί νά κάνουμε εὐχέλαιο; Γιά τό καλό.. Ποιό καλό; Τί θά πεῖ αὐτό; Θά πρέπει νά ξέρουμε τί κάνουμε καί νά συμμετέχουμε μέ τή βούλησή μας κι ἐμεῖς ἐσωτερικά καί νά συνεργαζόμαστε μέ τή Θεία Χάρη. Βλέπετε, πάει κανείς νά παντρευτεῖ καί εἶναι ἀνεξομολόγητος, ἄς ποῦμε. Ἀφήνω πού ἔχει κάνει, κατά κανόνα, καί φοβερές ἁμαρτίες, βαριές ἁμαρτίες καί εἶναι ἀνεξομολόγητος. Τί Χάρη θά πάρει; Τί συνεργασία ἔχει αὐτός μέ τήν Θεία Χάρη; Τί θά καταλάβει ἀπό τό μυστήριο; Τίποτα.. Τίποτα, τίποτα! Ὅπως λέει ἐδῶ, βαφτίστηκε ἀλλά δέν φωτίστηκε. Μπῆκε στό νερό, βράχηκε κιόλας… ἀλλά δέν πῆρε Χάρη, γιατί δέν συμμετεῖχε ὁ ἐσωτερικός του ἄνθρωπος στό μυστήριο. Τό μυστήριο λοιπόν ἁγιάζει καί φωτίζει αὐτόν πού προσφέρεται στόν Θεό αὐτοπροαίρετα καί εἰλικρινά. Διαφορετικά, τό Μυστήριο εἶναι μέν «τελειωμένον ὑπό τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ», -εἶναι τέλειο τό μυστήριο, δέν εἶναι ἀτελές, ἀλλά τί γίνεται;- παραμένει ἀνενέργητο. Δέν ἐνεργεῖ στόν ἄνθρωπο καί ὁ ἄνθρωπος παραμένει ξύλο ἀπελέκητο, ὅπως ἦταν. Δέν φαίνεται τίποτε δηλαδη διαφορετικό. Ὅπως ἦταν πρίν, τό ἴδιο φαίνεται καί μετά, φαίνεται νά εἶναι ἀβάφτιστος. Καί ὁ βαπτιζόμενος, σάν ἄλλος Σίμων μάγος, καθιστᾶ τόν ἑαυτό του ἄξιο ἐκείνου πού ἀπηύθυναν σ᾿ αὐτόν οἱ Ἀπόστολοι. Τί τοῦ εἶπαν οἱ Ἀπόστολοι τοῦ Σίμωνα; «Οὐκ ἔστι σοι μέρος οὐδέ κλῆρος ἐν τῷ λόγῳ τούτῳ». Δέν ἔχεις μερίδιο, δέν ἔχεις κληρονομία σ’ αὐτό, σ’ αὐτή τήν ὑπόσχεση, σ’ αὐτή τήν δωρεά τοῦ Θεοῦ. «Ἡ γάρ καρδία σου οὐκ ἔστιν εὐθεῖα ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ» (Πράξ. 8, 21). Ἡ καρδιά σου δέν εἶναι εὐθεία. Εἶσαι πονηρός. Δέν πᾶς μέ σωστό πνεῦμα. Γιατί ὁ Σίμων αὐτός πήγαινε, γιά νά πάρει τήν Χάρη, νά κάνει θαύματα, νά ἐντυπωσιάζει τούς ἄλλους καί νά παίρνει χρήματα. Εἶδε τούς Ἀποστόλους πού ἔκαναν θαύματα καί τοῦ ἄρεσε ἡ ἰδέα.. νά κάνω κι ἐγώ κάτι τέτοιο λέει.. γι’ αὐτό πῆγε νά βαφτιστεῖ. Ἐξ οὗ καί τό ἁμάρτημα τῆς σιμωνίας πού ὑπάρχει καί σήμερα. Πού τί εἶναι; Νά δίνεις χρήματα, γιά νά πάρεις τήν Χάρη τῆς ἱεροσύνης ἤ τῆς ἀρχιεροσύνης. Αὐτό εἶχε κάνει καί ὁ Σίμωνας ὁ μάγος. Πῆγε καί τούς ἔδωσε λεφτά καί τούς λέει, νά μέ βαφτίσετε, γιά νά κάνω κι ἐγώ ὅ,τι κάνετε ἐσεῖς. Ἀλλά καί πάλι ἡ Ἐκκλησία, ὡς οἰκονόμος τῆς θείας Χάρης, δίνει στόν ἄνθρωπο τήν εὐκαιρία τῆς μετανοίας, τοῦ λεγομένου «δευτέρου Βαπτίσματος». Πᾶς στό μυστήριο, δέν συνεργάζεσαι ἐσωτερικά, παραμένει ἀνενέργητο τό μυστήριο. Συνεχίζεις νά κάνεις ἁμαρτίες… Ὑπάρχει ἐλπίδα; Ὑπάρχει. Ὑπάρχει τό «δεύτερο Βάπτισμα», τό ὁποῖο εἶναι τό βάπτισμα τῆς μετανοίας, μέσα σέ ἕνα λουτρό πλέον, ὄχι ἁγιασμένου νεροῦ, ἀλλά λουτρό δακρύων. Λέει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος «καί δάκρυον στάξαν ἰσοδυναμεῖ τῷ λουτρῷ». Καί ἕνα δάκρυ νά στάξεις ἰσοδυναμεῖ μέ τό βάφτισμα. Τό δεύτερο, λοιπόν, βάφτισμα τό χαρίζει ἡ Ἐκκλησία στόν ἄνθρωπο πού μετανοεῖ καί καλεῖ τόν ἄνθρωπο νά δεχτεῖ, ὅπως ὁ Σίμων τόν «διά τῆς μετανοίας 41

καθαρισμόν» καί τήν κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Εἶπαν λοιπόν στόν Σίμωνα, στίς Πράξεις πάλι τό γράφει: «Μετανόησον οὖν ἀπό τῆς κακίας σου ταύτης καί δεήθητι τοῦ Θεοῦ εἰ ἄρα ἀφεθήσεταί σοι ἡ ἐπίνοια τῆς καρδίας σου» (Πράξ. 8,22). Παρακάλεσε τόν Θεό, μετάνιωσε γιά τήν κακία σου, μήπως καί σοῦ συγχωρεθεῖ αὐτό πού σκέφτηκε ἡ διάνοιά σου καί ἡ καρδιά σου. Ἡ δυνατότητα αὐτή, τοῦ «ἀναβαπτισμοῦ» διά τῆς μετανοίας, ἔχει ἰδιάζουσα σημασία γιά τούς σύγχρονους χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι προσῆλθαν στό ἅγιο Βάπτισμα κατά τή νηπιακή τους ἡλικία καί ἐκπροσωπήθηκαν βουλητικά ἀπό τόν ἀνάδοχό τους. Βουλητικά σημαίνει πώς ὁ ἀνάδοχός τους ἐξέφρασε τήν θέλησή τους. Σήμερα, ἐκεῖ πού ἔχουν φθάσει τά πράγματα ἤ ὁ νηπιοβαπτισμός πρέπει νά καταργηθεῖ ἤ ὁ θεσμός τοῦ ἀναδόχου θά πρέπει νά ἀνακτήσει τό ἀρχαῖο, δυναμικό κάλλος του καί τήν ἀρχαία πρακτική λειτουργικότητά του. Ὁ ἀναδόχος εἶναι οὐσιωδέστατος ποιμαντικός συνεργός τοῦ ἐπισκόπου καί τοῦ πρεσβυτέρου στή διαποίμανση τοῦ πιστοῦ πού γεννιέται μέσα στήν κολυμβήθρα τῆς Ἐκκλησίας. Γι᾿ αὐτό καί ὀνομάζεται «πνευματικός πατέρας» του, παράλληλα πρός τόν ἐπίσκοπο- πρεσβύτερο. Θά πρέπει, δηλαδή, ὁ θεσμός τοῦ ἀναδόχου νά ἀναβαθμιστεῖ καί νά καταλάβουν οἱ ἄνθρωποι τί σημαίνει νονός, τί σημαίνει ἀνάδοχος, ὅτι εἶναι κάτι πολύ σημαντικό καί πολύ βοηθητικό τοῦ ἱερέα καί τοῦ ἐπισκόπου ὁ θεσμός αὐτός. «Ἐβαπτίσθη», «ἀλλ’ οὐκ ἐφωτίσθη· καί τό μέν σῶμα ἔβαψεν ὕδατι», ὁ Σίμων, «τήν δέ καρδίαν οὐκ ἐφώτισε Πνεύματι». Ἐνῶ τό σῶμα του βαπτίστηκε στό νερό, ἡ ψυχή του ὅμως δέν φωτίστηκε ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα. Βυθίστηκε τό σῶμα του στό νερό καί ξαναβγῆκε, «ἡ ψυχή του ὅμως δέν θάφτηκε μαζί μέ τόν Χριστό, οὔτε πάλι ἀναστήθηκε μαζί Του» (πρβλ. Ρωμ. 6,4. Κολ. 2,12). Ὅπως λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στήν πρός Ρωμαίους καί στήν πρός Κολοσσαεῖς ἐπιστολή του, «συνετάφημεν μέ τόν Χριστό καί συνηγέρθημεν» καί ἀναστηθήκαμε μέ τόν Χριστό. Πότε; Ὅταν βαφτιστήκαμε. Τό Βάπτισμα εἶναι μία συν-ταφή καί μία συν-ἀνάσταση μαζί μέ τόν Χριστό. Γι’ αὐτό μπαίνουμε καί βγαίνουμε στό νερό. Εἰκονίζουμε αὐτή τήν κάθοδο μαζί μέ τόν Χριστό στόν τάφο καί τήν ἀνάσταση μαζί μέ τόν Χριστό πάλι. Πεθαίνει ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί θάβεται μαζί μέ τόν Χριστό. Καί ἀφοῦ εἶσαι μαζί μέ τόν Χριστό, δέν μπορεῖς νά μείνεις στόν τάφο πεθαμένος, ἀλλά ἀνασταίνεσαι, βγαίνεις πάλι ἀπό τό νερό καί εἶσαι πλεόν καινούριος ἄνθρωπος ἀναστημένος. «Ἐγώ δέ λέγω τάς ὑπογραφάς τῶν πτωμάτων, ἵνα μή σύ ἐμπέσῃς». Δές, σοῦ φανερώνω πῶς καί ποῦ ἔπεσαν οἱ ἄλλοι, γιά νά σέ βοηθήσω νά μήν πέσεις καί σύ στά ἴδια. «Ταῦτα γάρ τυπικῶς ἐγένετο ἐκείνοις, γέγραπται δέ πρός νουθεσίαν τῶν μέχρις σήμερον προσερχομένων». Τά λάθη δηλαδή ἐκείνων μποροῦν νά χρησιμεύσουν γιά δικό μας παραδειγματισμό. Γι᾿ αὐτό ἀκριβῶς καί γράφτηκαν οἱ πτώσεις τους, ὥστε ἔτσι νά βοηθηθοῦν ὅσοι ἀργότερα, μέχρι καί σήμερα, θά θελήσουν νά προσέλθουν στήν Ἐκκλησία καί νά βαπτιστοῦν. Ἄς μή βρεθεῖ λοιπόν κανείς πού νά ἐκπειράζει τή Χάρη. Δέν μπορεῖς νά ἐκπειράζεις τόν Θεό, νά πηγαίνεις 42

μέ πονηρία. «Μήτις ῥίζα πικρίας ἄνω φύουσα ἐνοχλῇ». Νά εἴσαστε ἄγρυπνοι καί νά προσέχετε, μήπως κάποια πικρή ρίζα ἁμαρτίας ἤ κάποια πλάνη ξεφυτρώσει μέσα σας καί σᾶς γίνει ἀφορμή καί αἰτία πειρασμοῦ, κατά τήν πνευματική πρόοδο καί ἀναγέννησή σας.«Μήτις ὑμῶν εἰσέλθῃ λέγων», μήν μπεῖ κανένας μέσα λέγοντας, «ἀφές ἴδωμεν τί ποιοῦσιν οἱ πιστοί», ἄσε νά δοῦμε τί κάνουν οἱ πιστοί. Νά μπεῖ σάν κατάσκοπος δηλαδή μέσα στήν Ἐκκλησία, χωρίς νά θέλει πραγματικά, νά ἐνδιαφέρεται. «Ἰδεῖν προσδοκᾷς, τό δέ ὀφθῆναι οὐ προσδοκᾷς; καί νομίζεις, ὅτι σύ μέν πολυπραγμονεῖς τά γιγνόμενα, Θεός δέ σοῦ οὐ πολυπραγμονεῖ τήν καρδίαν;». Περιμένεις, ἄνθρωπέ μου, λέει, νά δεῖς; Δέν καταλαβαίνεις ὅτι θά σέ δοῦνε κι ἐσένα; Καί νομίζεις ὅτι, ἐσύ μέν μπορεῖς νά λεπτολογεῖς καί νά ἐξετάζεις, ὅσα γίνονται στήν Ἐκκλησία, ἐνῶ ὁ Θεός δέν ἐρευνᾶ καί δέν ἐξετάζει τή δική σου καρδιά; Μπορεῖς νά ξεγελάσεις ἐνδεχομένως τούς ἀνθρώπους, τόν Θεό ὅμως μπορεῖς νά Τόν ξεγελάσεις; Δέν μπορεῖς. Ἑπομένως, τούς βάζει τώρα θά λέγαμε στήν θέση τους καί τούς λέει, κοιτάξτε: Γιατί ἤρθατε ἐδῶ πέρα; Μήπως ἤρθατε ἁπλῶς σάν κατάσκοποι; Συμμετέχει ἡ βούλησή σας καί ἡ θέλησή σας σ’ αὐτό πού φαίνεστε ὅτι ὁμολογεῖτε, ὅτι θέλετε νά βαφτιστεῖτε; Κάποτε, ὅπως ἀναφέρεται στό ἅγιο Εὐαγγέλιο, ἕνας εἶχε τήν περιέργεια νά δεῖ καί νά μάθει τί ἀκριβῶς γίνεται στήν τελετή τοῦ γάμου. «Ἐπολυπραγμόνησέ τίς ποτε τόν γάμον ἐν τοῖς εὐαγγελίοις· καί ἀνάξιον ἔνδυμα λαβών εἰσῆλθε, καί ἀνέπεσε, καί ἔφαγε». Καί ἐνῶ εἶχε ἕνα ροῦχο ἀκατάλληλο, μπῆκε σ᾿ ἕνα σπίτι πού γινόταν γάμος καί κάθησε στό τραπέζι καί ἔτρωγε.«Συνεχώρησε γάρ ὁ νυμφίος». Ὁ γαμπρός τόν ἀντιλήφθηκε, ἀλλά τόν ἄφησε, χωρίς νά τοῦ κάνει σχετική παρατήρηση.«Ἔδει δέ αὐτόν ἰδόντα τό λευχειμονοῦν πάντων, καί αὐτόν ἀναλαβέσθαι τοιοῦτον ἔνδυμα». Θά ἔπρεπε τότε αὐτός ἀπό μόνος του, πού μπῆκε μέσα στόν γάμο, ἀπό τήν στιγμή πού εἶδε πώς ὅλοι λευχειμονούσανε, φοροῦσανε κατάλευκα ροῦχα, νά φροντίσει κι αὐτός νά πάρει ἔνα ἀνάλογο ροῦχο. «Ἀλλ’ ἴσων μέν μετελάμβανε βρωμάτων· ἀνισότητα δέ εἶχε σχημάτων καί προαιρέσεως». Ἀλλά εἶχε μέν τά ἴδια φαγητά, δέν εἶχε ὅμως τό ἴδιο σχῆμα καί τήν ἴδια προαίρεση, τήν ἴδια ἐπιθυμία. «Ἀλλ’ ὁ νυμφίος, εἰ καί δαψιλής, ἀλλ’ οὐκ ἄκριτος». Ὁ νυμφίος, ὁ γαμπρός, ὁ ὑπεύθυνος ἦταν μέν δαψιλής, δηλαδή δέν ἦταν τσιγγούνης, ἦταν ἀφθονοπάροχος, τά ἔδινε ὅλα πλούσια στό τραπέζι, ἀλλά δέν ἦταν καί ἄκριτος, δέν ἦταν καί ἀδιάκριτος, δέν ἦταν καί ἀδιάφορος γιά ὅλα αὐτά πού συνέβαιναν ἐκεῖ μέσα στό νυφικό τραπέζι, στό τραπέζι τοῦ γάμου. Γυρίζοντας, λοιπόν, ὅλους τούς χώρους καί βλέποντας τόν κάθε καλεσμένο —ἐπειδή δέν τόν ἐνδιέφερε μονάχα τό πόσο καί πῶς θά φᾶνε οἱ καλεσμένοι του, ἀλλά καί πόσο εὐπρεπεῖς θά εἶναι— ἔπεσε τό μάτι του καί σ᾿ ἐκείνον τόν ξένο, πού δέν φοροῦσε στολή γάμου. Τί τούς κάνει τώρα; Τούς ἀναλύει τήν παραβολή. Μέσα ἀπό τό Εὐαγγέλιο τούς μιλάει καί τούς ἀναλύει αὐτό τόν λόγο πού εἶπε ὁ Κύριος γιά κάποιον πού μπῆκε καί 43

δέν εἶχε ἔνδυμα γάμου, στό κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιο. Καί τοῦ λέει: «Πῶς μπῆκες ἐδῶ μέσα, φίλε μου;» (Ματθ. 22,12). Μέ τί ροῦχα; «Ποίῳ χρώματι; Ποίᾳ συνειδήσει;». Μέ ποιά συνείδηση; Ἄς ποῦμε πώς ὁ θυρωρός δέν σέ ἐμπόδισε, γιατί ὁ γαμπρός εἶναι ἀνοιχτόκαρδος καί καταδεχτικός. «Ὁ θυρωρός οὐκ ἐκώλυσε, διά τό δαψιλές τοῦ παρέχοντος· ἔστω, ἄγνοιαν εἶχες», ὅτι δέν ἤξερες, «ποταπῷ δεῖ σχήματι εἰσελθεῖν εἰς τό συμπόσιον», μέ ποιό σχῆμα, μέ ποιό ροῦχο, μέ ποιά ἐνδυμασία θά πρέπει νά μπεῖς στό συμπόσιο. «Εἰσῆλθες, εἶδες ἀστράπτοντα ὥσπερ τά σχήματα τῶν ἀνακειμένων». Εἰσῆλθες καί εἶδες τά ροῦχα ὅλων νά ἀστράφτουν, πεντακάθαρα, λευκά. «Οὐκ ἔδει σε κἄν ἐκ τῶν φαινομένων διδαχθῆναι;» Δέν ἔπρεπε νά διδαχτεῖς ἀπό αὐτά πού φαίνονται, ἀπό αὐτά πού εἶδες; «Οὐκ ἔδει σε ἐξελθεῖν εὐκαίρως, ἵνα καί εὐκαίρως εἰσέλθῃς;». Δέν ἔπρεπε νά βγεῖς πάλι ἔξω καί νά ξαναμπεῖς, ὅπως πρέπει, εὐκαίρως; «Νῦν δέ ἀκαίρως εἰσῆλθες, ἵνα ἀκαίρως ἐκβληθῇς». Τώρα, ὅμως, μπῆκες μέσα, χωρίς νά πρέπει, γιά νά βγεῖς ἔξω, ὅπως σοῦ πρέπει. Βλέπετε καί τί ζωντάνια ἔχει ὁ λόγος! «Καί προστάσσει τοῖς ὑπηρέταις». Καί προστάζει τούς ὑπηρέτες: «∆ήσατε αὐτοῦ πόδας», δέστε του τά πόδια, «τούς τολμηρῶς εἰσβάλλοντας»,πού μέ τόση τόλμη εἰσέβαλλαν ἐδῶ μέσα. Βλέπετε πόσο ὄμορφη εἶναι ἡ ἑλληνική γλώσσα καί πόσο εὔκολα τό καταλαβαίνουμε. «Δήσατε αὐτοῦ χεῖρας», δέστε του τά χέρια«τάς μή εἰδυίας ἔνδυμα περιβαλέσθαι φαιδρόν», πού δέν ξέρουν αὐτά τά χέρια νά φορέσουν ἕνα χαριτωμένο ροῦχο «καί ἐκβάλετε αὐτόν εἰς τό σκότος τό ἐξώτερον» καί διῶξτε τόν, ρίξτε τον ἔξω στό σκοτάδι, τό ἐξώτερον, «ἀνάξιος γάρ ἐστι λαμπάδων νυμφικῶν», γιατί δέν εἶναι ἄξιος νά φωτίζεται μέ νυφικές λαμπάδες. Πρέπει νά βγεῖ στό πυκνό σκοτάδι. «Ἰδέ τί συνέβη τῷ τότε», πρόσεξε λοιπόν κι ἐσύ, Φωτιζόμενε ἀδελφέ, τί ἔπαθε τότε αὐτός ὁ ἀπρόσκλητος ἐπισκέπτης καί«ἀσφάλισαι τά σεαυτοῦ» καί φυλάξου νά μήν πάθεις κι ἐσύ τά ἴδια. Βλέπετε; Ξέρετε βεβαίως ὅτι τό ἔνδυμα τοῦ γάμου εἶναι ἡ μετάνοια. Γι’ αὐτό στήν Ἐκκλησία δέν μπαίνουμε, ὅπως νά ’ναι, μέ ὅποιο ροῦχο νά ’ναι. Πρέπει νά ἔχουμε τό ροῦχο τῆς μετάνοιας. Ἀλλιῶς ὁ Δεσπότης, εἶναι μέν δαψιλής, ἀφθονοπάροχος, τά δίνει ὅλα, δέν εἶναι τσιγγούνης, ἀλλά δέν εἶναι καί ἀδιάφορος. Δέν ἀφήνει νά μπεῖ ὁποιοσδήποτε μέσα καί νά κάνει ζημιά στό Σῶμα Του, στήν Ἐκκλησία. «Ἡμεῖς μέν γάρ, οἱ διάκονοι Χριστοῦ, δεδέγμεθα ἕκαστον, καί θυρωρῶν ὥσπερ τάξιν ἐπέχοντες, ἀνέτην ἀφήκαμεν τήν θύραν». Πολύ ὡραία γλώσσα! Ἐμεῖς λοιπόν λέει, οἱ διάκονοι τοῦ Χριστοῦ, ἔχουμε δεχθεῖ τόν καθέναν πού θέλει νά προσέλθει στήν Ἐκκλησία. Κάναμε χρέη, θά λέγαμε, θυρωρῶν καί ἀφήσαμε διάπλατα ἀνοιχτή τήν ἐξώπορτα. «Ἐγχωρεῖ δέ σε βεβορβορωμένην ἔχοντα τήν ψυχήν ἁμαρτίαις, καί τήν προαίρεσιν ἐσπιλωμένην, εἰσελθεῖν». Δίνεται, λοιπόν, ἡ εὐκαιρία σέ σένα νά μπεῖς μέσα, ἀκόμα καί ἄν ἔχεις καταλερωμένη τήν ψυχή σου ἀπό τίς ἁμαρτίες, ἀκόμα καί ἄν ἡ προαίρεσή σου εἶναι βρώμικη. «Εἰσῆλθες· κατηξιώθης· ὄνομά σου ἐνεγράφη». Μπῆκες, λοιπόν, λέει μέσα στήν Ἐκκλησία. Ἀξιώθηκες νά μπεῖς. Γράφτηκε τό ὄνομά σου. Ποῦ; Στόν κατάλογο τῶν ὑποψηφίων γιά νά βαφτιστεῖς. 44

«Βλέπεις μοι τό σεμνόν τοῦτο τῆς ἐκκλησίας κατάστημα;». Κάνε μου τή χάρη, σέ παρακαλῶ, καί μελέτησε προσεκτικά αὐτό τό σεμνό καθίδρυμα τῆς Ἐκκλησίας. «Θεωρεῖς μοι τάξιν καί ἐπιστήμην;». Παρατηρεῖς τήν τάξη, τό τυπικό, τήν πίστη καί τή γνώση τῆς Ἐκκλησίας; «Γραφῶν ἀνάγνωσιν, κανονικῶν παρουσίαν, διδασκαλίας ἀκολουθίαν;». Βλέπεις τί ὡραῖα εἶναι τακτοποιημένα μέσα στήν Ἐκκλησία; Ἡ ἀνάγνωση τῶν Γραφῶν, τῶν ἱερῶν κειμένων, παρουσία τῶν ἀφιερωμένων στόν Θεό ψυχῶν, τῶν Κανονικῶν; Οἱ Κανονικές ἦταν οἱ γυναῖκες πού ἦταν ἐγγεγραμμένες στό Μητρῶο (CANON: τό μητρῶο) μιᾶς Ἐκκλησίας καί ζοῦσαν κοινοβιακά, κάτω ἀπό τήν ἐποπτεία τῆς Ἐκκλησίας, ζωή ἀφιερωμένη στόν Θεό καί στή διακονία τῆς Ἐκκλησίας. Βλέπετε; Ὑπῆρχε ἀπό τότε μοναχισμός. Οἱ Κανονικές. «Ἡ πρός τούς ἐν κοινοβίῳ κανονικούς» ἐπιστολή τοῦ Μ. Βασιλείου, ἀσύγκριτη σέ πνευματικό βάθος καί τελειότητα, εἶναι χαρακτηριστική ὑποτύπωση τῶν ἀφιερωμένων στόν Θεό ψυχῶν κάθε κοινοβίου. Ἀπό τήν Ἀποστολική ἀκόμα ἐποχή, ἡ Ἐκκλησία ἀπέδιδε στίς «Κανονικές», στίς μοναχές, ἰδιαίτερο σεβασμό καί τιμή, ἀποτελοῦσαν δέ ἰδιαίτερη τάξη μέσα στό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας. Ἔπαιζαν σπουδαῖο ρόλο στή διακονία τῆς Ἐκκλησίας. Γι᾿ αὐτό καί ὁ ἅγιος Κύριλλος χρησιμοποιεῖ ἐδῶ τήν παρουσία τους, σάν ἀφορμή ἐλέγχου γιά τούς κακοπροαίρετους ἤ τούς «μή μετανοοῦντας» Κατηχουμένους. Βλέπετε; Λέει αὐτές, οἱ ἀφιερωμένες στόν Θεό, τί παρουσία ἔχουν μέσα στήν Ἐκκλησία; Πόση εὐταξία ὑπάρχει σέ ὅλα; Σεβάσου, λοιπόν, τόν τόπο καί διδάξου ἀπ᾿ ὅσα βλέπεις ἐδῶ.«Δυσωπήθητι καί τόν τόπον, καί παιδεύθητι ἐκ τῶν φαινομένων· ἔξελθε εὐκαίρως τά νῦν, καί εἴσελθε αὔριον εὐκαιρότατα». Ἄν ἄλλαξες γνώμη, μπορεῖς νά φύγεις τώρα πού σοῦ δίνεται ἡ εὐκαιρία, καί μιά ἄλλη φορά νά μπεῖς στήν Ἐκκλησία μέ πολύ καλύτερες προϋποθέσεις. Βλέπετε; Δέν παρακαλάει ἡ Ἐκκλησία. Ὅπως καί τότε, ἔτσι καί τώρα, δέν παρακαλάει κανέναν. Σοῦ λέει, μπῆκες, ἐντάξει, πρέπει νά ἀλλάξεις, ὅμως, τώρα πού μπῆκες. Μπῆκες ὅπως μπῆκες, ἐντάξει, βεβορβορωμένη ψυχή, ἀλλά δέν μπορεῖς νά μείνεις ἔτσι. Θέλεις; Ἄν δέν θέλεις, βγές, καί ἔλα ἀργότερα, ὅταν τό ἀποφασίσεις. Βλέπετε; Ὁ Χριστός μας δέν μᾶς θέλει μισούς-μισούς ἤ 90% ἤ 99%. Μᾶς θέλει 100% κι αὐτό εἶναι, νομίζω, πού δέν τό ἔχουμε καταλάβει καί κάνουμε αὐτό πού εἶναι πάρα πολύ δύσκολο -νά μήν πῶ ἀδύνατο- νά προσπαθοῦμε νά συνδυάσουμε κοσμική ζωή καί ἐκκλησιαστική-χριστιανική ζωή. Καί ζοῦμε πράγματι πολύ ἄσχημα, γιατί δέν χαιρόμαστε οὔτε τήν χριστιανική ζωή οὔτε αὐτές τίς ψευτοχαρές τῆς ἄλλης ζωῆς, οἱ ὁποῖες ἔχουν βέβαια ἀπό πίσω πάρα πολλή πικρία καί ἀηδία. Ἄν ἄλλαξες λοιπόν γνώμη, φύγε τώρα καί μιά ἄλλη φορά νά ’ρθεῖς μέ πολύ καλύτερες προϋποθέσεις. «Εἰ φιλάργυρον ἔχεις τό σχῆμα τῆς ψυχῆς», ἄν ἔχεις φορέσει σάν ροῦχο πάνω σου τή φιλαργυρία, «ἔκδυσαι, ἄλλο ἐνδυσάμενος εἴσελθε· [ἔκδυσαι τό σχῆμα ὅ εἶχες, μή ἐπικαλύψῃς], μήν τό καλύψεις τό σχῆμα πού ἔχεις, μήν τό κρύψεις, μή βάλεις κάτι ἄλλο ἀπό πάνω γιά νά μή φαίνεται ἁπλῶς, ἀλλά ξεντύσου το. Βγάλε τή φιλαργυρία ἀπό πάνω σου καί ἔλα στήν Ἐκκλησία, φορώντας 45

ἄλλο ἔνδυμα. «Ἔκδυσαί μοι πορνείαν καί ἀκαθαρσίαν, καί ἔνδυσαί μοι σωφροσύνης λαμπροτάτην στολήν». Ξεντύσου, σέ παρακαλῶ, τήν πορνεία καί τήν ἀκαθαρσία. Φόρεσε τή λαμπρή στολή τῆς σωφροσύνης, τῆς καθαρότητας. Ἀλλιῶς δέν μπορεῖς νά εἶσαι ἐδῶ πέρα. Δέν τό ἔχεις ἀποφασίσει ἀκόμα; Βγές. Δέν μπορεῖς νά μείνεις ἐδῶ καί νά φορᾶς αὐτό τό ροῦχο. «Ἐγώ παραγγέλλω, πρίν ὁ νυμφίος τῶν ψυχῶν εἰσέλθῃ Ἰησοῦς, καί ἴδῃ τά σχήματα». Ἐγώ εἶμαι ἐπίσκοπος τούς λέει. Σᾶς τό λέω, σᾶς τό παραγγέλω, σᾶς προειδοποιῶ, πρίν ἀκόμα ἔρθει ἐδῶ μέσα ὁ Νυμφίος τῶν ψυχῶν μας Ἰησοῦς Χριστός καί δεῖ τίς φορεσιές καί τόν πρῶτο πού θά ἐλέγξει θά εἶναι ἐμένα, τόν ἐπίσκοπο. Ἐγώ θά δώσω πρῶτος λόγο. Βεβαίως μετά καί ὁ καθένας. «Πολλή σοι ἡ προθεσμία», ἔχεις ἀκόμα πολύ καιρό μπροστά σου. «Τεσσαράκοντα ἡμερῶν μετάνοιαν ἔχεις», ἔχεις σαράντα ἡμέρες, γιά νά μετανοήσεις. Εἴπαμε ὅτι οἱ φωτιζόμενοι στήν ἀρχή τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς περνούσανε ἀπό τόν ἐπίσκοπο καί τούς πρεσβυτέρους καί ἄν κρινόντουσαν ἄξιοι, γράφονταν στόν κατάλογο καί στό τέλος τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς, μετά ἀπό 40 μέρες, ἄν κρινόντουσαν ἄξιοι, βαφτιζόντουσαν. Βλέπετε πῶς συνεχῶς τούς προειδοποιεῖ. Ἔχεις ἀκόμα σαράντα ἡμέρες γιά νά μετανοήσεις. Ἔχεις πολλή προθεσμία. Μπορεῖς τώρα νά ξεντυθεῖς, νά καθαριστεῖς καί πάλι νά ἔρθεις φρεσκοντυμένος, μέ στολή πού ἁρμόζει στήν Ἐκκλησία. «Εἰ δέ ἐπιμένεις κακῇ προαιρέσει», ἄν ὅμως μένεις ἀμετανόητος στήν κακή σου προαίρεση, ἐγώ πού σοῦ τά λέω τώρα δέν θά ἔχω καμία εὐθύνη καί σύ βέβαια «μή προσδόκα λήψεσθαι τήν χάριν», μήν περιμένεις νά λάβεις τή θεία Χάρη. Μπορεῖ νά μπεῖς καί στό νερό, ἀλλά τήν Χάρη δέν θά τήν πάρεις. Γιατί; «Τό μέν [γάρ] ὕδωρ σε δέξεται», τό μέν νερό τοῦ Βαπτίσματος θά σέ δεχτεῖ, «τό δέ πνεῦμά σε οὐ δέξεται», ἐνῶ τό Ἅγιο Πνεῦμα δέν θά σέ δεχτεῖ. «Εἴ τις σύνοιδεν ἑαυτῷ τό τραῦμα», ὅποιος ἔχει συνειδητοποιήσει τήν πληγή του, «τήν ἔμπλαστρον λαβέτω», ἄς πάρει ἔμπλαστρο. Ἄν ἔχεις καταλάβει πόσο ἔχεις πληγώσει τήν ψυχή σου, πάρε ἔμπλαστρο. «Εἴ τις ἔπεσεν, ἐγειρέσθω», ἄν κάποιος ἔχει πέσει, ἄς σηκωθεῖ. «Μηδείς ἐν ὑμῖν Σίμων», κανένας ἀπό σᾶς νά μή μοιάσει στό Σίμωνα, «μηδεμία ὑπόκρισις, μηδέ περιεργία τοῦ πράγματος», καμιά ὑπόκριση, καμιά ὑποκρισία, καμιά ψεύτικη συμπεριφορά, καμιά περιέργεια νά μή φωλιάσει στήν καρδιά σας. «Ἐγχωρεῖ σε καί προφάσει ἄλλῃ ἐλθεῖν», ὑπάρχει περίπτωση νά ἔρθεις μέσα στόν ἱερό αὐτό χῶρο καί μέ κάποια ἄλλη πρόφαση. Ὅταν δέν ὑπάρχει ἀγαθή πρόθεση καί οἰκεία προαίρεση, ὅταν δέν τό κάνει κανείς ἀπό μόνος του αὐτός πού προσέρχεται νά βαφτιστεῖ, ἀλλά προσέρχεται στό ἅγιο Βάπτισμα γιά λόγους περιέργειας, γιά νά τό δοῦμε κι αὐτό, νά τό δοκιμάσουμε κι αὐτό… ἤ γιά λόγους ἀνθρωπαρέσκειας, γιά νά ἀρέσω σέ κάποιον ἄνθρωπο, ἤ φόβου, ἤ πορισμοῦ ἀγαθῶν, ἀφοῦ βοηθάει νά βαφτιστεῖς, γιατί ἔχεις καί ἀπολαβές… ἤ ἐπιτυχίας κάποιου ἀπώτερου σκοποῦ, ἤ γιά λόγους ἄγνοιας, ἔμμεσης ἤ ἄμεσης βίας, ἤ ἀκόμα καί ἀπό διάθεση νά ἐμπαίξει τό Μυστήριο καί τούς ἄλλους πιστούς, σέ ὅλες αὐτές τίς περιπτώσεις ὁ ἄνθρωπος αὐτός 46

«ἐμπαίζει τήν Χάριν» (Πράξ. 15, 10), πειράζει τή Χάρη, πειράζει δηλαδή τόν Θεό. Ἐσύ λοιπόν, ἄν μπεῖς γιά τέτοιους λόγους καί ἐπιμένεις σ’ αὐτούς, μή περιμένεις νά πάρεις τή Χάρη. Θά σέ δεχτεῖ τό νερό, ἀλλά δέν θά σέ δεχτεῖ τό Πνεῦμα. Παρά ταῦτα ὁ Θεός «κατά τό πολύ αὐτοῦ ἔλεος» (Α´ Πετρ. 1,3), «ὅς θέλει πάντας σωθῆναι καί εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν» (Α´ Τιμ. 2,4) καί ὁ Ὁποῖος «οὐκ εἰς πρόσωπον ὁρᾷ» ἀλλ᾿ «εἰς καρδίαν» (Α´ Βασ. 16,7), δέν βλέπει σέ πρόσωπο ἀλλά στήν καρδιά, δέν ἐπηρεάζεται δηλαδή ἀπό τά ἀνθρώπινα ἀξιώματα κ.λ.π. χαρίζει «στόν πλανηθέντα», σ’ αὐτόν πού δέν προσέρχεται γιά τόν σωστό λόγο, ἐκ νέου εὐκαιρίες μετανοίας καί «τελειώνει» τό Βάπτισμα, τελειοποιεῖ τό Βάπτισμα, διανοίγοντας συγχρόνως τούς ὀφθαλμούς του «τοῦ συνιέναι» (Λουκ. 24,45) τή χορηγούμενη δωρεά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἐνῶ, δηλαδή, πάει γιά λάθος λόγο, ὁ Θεός μέσα στήν ἄπειρη ἀγάπη Του καί φιλανθρωπία Του, τοῦ δίνει κι ἄλλες εὐκαιρίες μετάνοιας καί τοῦ ἀνοίγει τά μάτια, γιά νά καταλάβει τί τοῦ χορηγεῖται. Τέτοιες περιπτώσεις εἶναι τοῦ ἁγίου Μάρτυρος Πορφυρίου (15 Σεπτεμβρίου), τοῦ ἀπό μίμων, δηλαδή τοῦ ἀπό ἠθοποιῶν. Μίμος εἶναι ὁ ἠθοποιός. Αὐτός ἔπαιζε θέατρο καί ὅπως, δυστυχῶς, ὑπάρχει καί σήμερα ἡ διακωμώδηση τῶν θείων ἀπό τό θέατρο πολλές φορές καί τῶν ἱερέων καί τῶν ἐπισκόπων, δέν ξέρω ἄν γίνεται καί τό μυστήριο – αὐτό θά εἶναι πολύ φοβερό στήν Ὀρθόδοξη Ἑλλάδα, νά ἐμπαίζουν καί τά μυστήρια, ἀλλά τότε γινότανε στούς εἰδωλολάτρες. Ὅπως γινότανε καί στή Ρωσία στά χρόνια τοῦ ἄθεου κομμουνισμοῦ, παίζανε τέτοια θέατρα. Διακωμωδοῦσαν τά μυστήρια, τό Βάπτισμα, τή Θεία Κοινωνία… στά θέατρά τους οἱ ἄθεοι κομμουνιστές. Ἔχουμε μιά ἀνάλογη περίπτωση καί στή Ρωσία. Τί ἔγινε μ’ αὐτόν τόν Πορφύριο; Ἐνῶ δικωμωδοῦσε τό Βάπτισμα καί ἔκανε πώς βαφτίζεται καί πῶς μπαίνει μέσα στό νερό καί στήν κολυμπήθρα, ἐκεῖ μέσα στήν κολυμπήθρα, ὅπως μπῆκε, φωτίστηκε ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα καί βγαίνοντας ὁμολόγησε πώς «εἶμαι χριστιανός»… καί χάλασε ὅλο τό θέατρο βέβαια καί ἔγινε μάρτυρας. Πῶς ἐνήργησε ὁ Θεός ἔ; Πόση εἶναι ἡ φιλανθρωπία Του καί ἡ ἀγάπη Του! Ἐνῶ ἐκείνη τήν ὥρα θά πρέπει νά σέ συντρίψει, νά σοῦ πάρει τό κεφάλι… ἄν εἴμαστε ἐμεῖς θεοί, θά τοῦ παίρναμε τό κεφάλι.. ἀφοῦ κοροϊδεύει τόν Θεό καί τά μυστήρια… ὁ Θεός ἐκεῖ μέσα τόν φωτίζει, τόν ἁγιάζει. Ἄλλη περίπτωση εἶναι ὁ Ἅγιος Μάρτυς Γελάσιος (17 Φεβρουαρίου), ἀνάλογη περίπτωση εἶναι ὁ Ἅγιος Μάρτυς Ἀρδαλίων (18 Ἀπριλίου). Ὁ ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας ἀποδίδει τή μεταστροφή τῶν ἁγίων Πορφυρίου, Γελασίου καί Ἀρδαλίωνος στήν κοινωνία τους μέ τό Παράκλητο Πνεῦμα πού συντελέστηκε «διά τοῦ Βαπτίσματος». Γυρνᾶμε στόν Ἅγιο Κύριλλο καί συνεχίζουμε. Ὑπάρχει λοιπόν περίπτωση νά ἔρθεις ἐδῶ γιά κάποιον ἄλλο λόγο. «Ἐγχωρεῖ γάρ καί ἄνδρα βούλεσθαι γυναικί καθικετεῦσαι, καί διά τοῦτο προσελθεῖν». Μπορεῖ, πραγματικά, ἕνας ἄντρας νά γίνει Κατηχούμενος, μόνο καί μόνο γιά νά κερδίσει τή γυναίκα του.«Ἀντιστρέφει καί ἐπί γυναικῶν τό ὅμοιον ὁ λόγος». Τό ἴδιο βέβαια θά μπορούσαμε νά ποῦμε καί γιά τίς γυναῖκες. Γιά νά κερδίσουμε, λένε, ἕναν ἄντρα ἄς βαφτιστοῦμε, δέν εἶναι τίποτα. 47

«Καί δοῦλος πολλάκις δεσπότῃ, καί φίλος φίλῳ ἀρέσαι ἠθέλησε». Πολλές φορές ἔγινε Κατηχούμενος ἕνας δοῦλος, γιατί θέλησε νά εὐχαριστήσει τόν κύριό του. Ὄχι γιά νά ἀρέσει στόν Θεό, γιά νά ἀρέσει στόν κύριό του. Κάποιος ἄλλος, ἐπειδή θέλησε νά ἀρέσει στό φίλο του. «∆έχομαι τό δέλεαρ τοῦ ἀγκίστρου, καί καταδέχομαί σε». Παραδέχομαι λοιπόν ὅτι σ᾿ ἔπιασε τό ἀγκίστρι μέ κάποιο δόλωμα. «Καταδέχομαί σε κακῇ προαιρέσει μέν ἐλθόντα, ἐλπίδι δέ ἀγαθῇ σωθησόμενον».Συγκατανεύω νά σέ δεχτῶ – ἄν καί ξέρω πώς δέν ἦλθες γιά τόν σωστό λόγο, ξεκίνησες μέ κακή πρόθεση – ἐπειδή γνωρίζω ὅτι, ἄν καλλιεργήσεις μέσα σου τήν ἐλπίδα τῆς σωτηρίας, μπορεῖς νά σωθεῖς, γι’ αὐτό καί σέ δέχομαι. Καί στόν μοναχισμό, πού εἶναι ἕνα δεύτερο βάφτισμα, ἰσχύει κάτι ἀνάλογο. Δέν πᾶνε ὅλοι γιά τόν σωστό λόγο στό μοναστήρι. Παρόλα αὐτά τούς δεχόμαστε, τούς δέχονται οἱ Ἅγιοι Πατέρες, γιατί ἐκεῖ μέσα ὁ ἄνθρωπος, μπορεῖ νά μετανοήσει πραγματικά καί νά παραμείνει πλέον στό μοναστήρι γιά τόν σωστό λόγο, δηλαδή ἀπό ἀγάπη στόν Θεό καί νά εὐαρεστήσει στόν Θεό, νά σώσει τήν ψυχή του ὅπως λέμε, ἐνούμενος μέ τόν Θεό. Γι’ αὐτό εἶναι δεκτές καί οἱ λεγόμενες «περιστατικές ἀποταγές», δηλαδή ἀπό κάποια περίσταση ἀποτάχτηκε κάποιος τόν κόσμο, ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο, φέρ’ εἰπεῖν διότι τόν κυνηγοῦσαν οἱ ἀστυνομικοί, τό κράτος, τόν κυνηγούσανε γιά διάφορους λόγους… ἡ ἐφορία ἤ οἱ τράπεζες… εἶναι καί ἐπίκαιρο! Ἤ ἄλλος γιά ἄλλο λόγο.. ἔχουμε διάφορους λόγους. Κι ἐκεῖ εὑρισκόμενος ὁ ἄνθρωπος εὐαρέστησε στόν Θεό. Ἔχουμε τέτοιες περιπτώσεις. Εἶναι δεκτές, λοιπόν, καί οἱ λεγόμενες «περιστατικές ἀποταγές» καί στόν μοναχισμό καί ἐδῶ στήν περίπτωση τῶν κατηχουμένων καί τῶν φωτιζομένων. «Ἴσως οὐκ ᾔδεις ποῦ ἔρχῃ». Ἴσως, λέει, δέν ἔχεις καταλάβει ἀκόμα ποῦ ἔρχεσαι,«οὐδέ ποία σέ σαγήνη λαμβάνει», οὔτε ποιό δίχτυ σέ ἔχει μαζέψει. «Γέγονας εἴσω δικτύων ἐκκλησιαστικῶν». Πιάστηκες ἀπό ἐκκλησιαστικά δίχτυα. «Ζωγρήθητι· μή φύγῃς». Κλείσου μέσα σ᾿ αὐτά. Ἄσε τόν ἑαυτό σου νά πιαστεῖς. Μή φεύγεις.«Ἀγκιστρεύει γάρ σε Ἰησοῦς». Τί ὡραῖο εἶναι αὐτό, ἔ! Σέ ἔχει πιάσει στό ἀγκίστρι Του ὁ Ἰησοῦς. «Οὐχ ἵνα θανατώσῃ», ὄχι γιά νά σέ θανατώσει, ὅπως κάνει ὁ ψαράς τά ψάρια καί ψοφᾶνε. «Ἀλλ’ ἵνα θανατώσας ζωοποιήσῃ». Τί ὡραῖο! Ἀλλά γιά νά σοῦ δώσει ζωή θανατώνοντάς σε, θανατώνοντας τόν παλαιό ἄνθρωπο. Γιατί εἴπαμε τό βάπτισμα εἶναι ἀκριβῶς καί ἀνάσταση. «Δεῖ γάρ σε ἀποθανεῖν καί ἀναστῆναι». Πρέπει νά πεθάνεις γιά νά ἀναστηθεῖς. «Ἤκουσας γάρ τοῦ Ἀποστόλου λέγοντος· Νεκροί μέν τῇ ἁμαρτίᾳ, ζῶντες δέ τῇ δικαιοσύνῃ». Ἄκουσες τί λέει ὁ Ἀπόστολος: «Νεκροί γιά τήν ἁμαρτία καί ζῶντες γιά τήν δικαιοσύνη» (πρβλ. Ρωμ. 6, 11-13). Αὐτό εἶναι ὁ χριστιανός. Τέρμα ἡ ἁμαρτία, πέθανε ἡ ἁμαρτία, ζεῖς γιά τήν δικαιοσύνη, γιά τήν ἀρετή, γιά τόν Θεό. «Ἀπόθανε τοῖς ἁμαρτήμασι, καί ζῆσον τῇ δικαιοσύνῃ». Γίνε λοιπόν νεκρός γιά τήν ἁμαρτία καί ζῆσε γιά τή δικαιοσύνη. «Ἀπό τοῦ σήμερον ζῆσον». Ἀπό σήμερα κιόλας, ζῆσε. Ἐδῶ καί τώρα. 48

Νά μήν ποῦμε περισσότερα. Ἄν θέλετε κάτι πάνω σ’ αὐτά ὅλα πού εἴπαμε.. Νομίζω εἶναι ἀρκετά ἐνδιαφέροντα. Δέν τά ξέρουμε καί πρέπει νά τά ξέρουμε, γιατί εἶναι ὁ τρόπος πού λειτουργοῦσε ἡ Ἐκκλησία καί μακάρι νά γυρίσουμε σ’ αὐτόν τόν τρόπο νά λειτουργοῦμε ἔτσι. Θά ἦταν πάρα πολύ ὡραῖα. Ἐρ. : Πάτερ Σάββα, αὐτό τό ὁποῖο ἤθελα νά πῶ εἶναι ὅτι οἱ κατηχήσεις δέν ἔπρεπε νά γίνονται στά νήπια, γιατί τά νήπια δέν καταλαβαίνουν. Δέν ἔπρεπε νά γίνονται πάνω στούς γονεῖς; Ἀπ. : Γι’ αὐτό τό κάνουμε! Τό λέω σέ σᾶς, γιά νά τό πεῖτε ἐσεῖς στά νήπια. Γιατί σήμερα, κακά τά ψέματα, δέν ὑπάρχει κατήχηση στά παιδιά. Ἀκόμα κι αὐτά τά κατηχητικά ὑπολειτουργοῦν ἤ δυσλειτουργοῦν, γιά νά μήν πῶ ὅτι λειτουργοῦν κακῶς πολλές φορές καί ἀντί νά βοηθᾶνε, δυσκολεύουν τά παιδιά στό νά βροῦνε τόν Θεό, γιατί οἱ ἴδιοι οἱ κατηχητές θέλουν κατήχηση.. νά μήν κρυβόμαστε… Ἡ κατήχηση πρέπει νά γίνει ἀπό σᾶς καί τό λέω στούς γονεῖς, τό λέω καί σέ σᾶς, ὅσοι ἔχετε παιδιά νά τό πάρετε στά σοβαρά. Αὐτά πού σᾶς λέω νά τούς τά λέτε, ὅσο ἁπλά μπορεῖτε. Τά καταλαβαίνουν μιά χαρά, καί τά μικρότερα παιδιά. Τό βλέπω στά παιδάκια πού τούς κάνω μάθημα ἐδῶ καί ὅσοι δέν τό ξέρετε καί ἔχετε παιδάκια, νά τά φέρνετε. Εἶναι πάρα πολύ σημαντικό πράγμα. Νά βρεῖτε μία ὥρα, μισή ὥρα, δέκα λεπτά, πέντε λεπτά καί νά τούς κάνετε μάθημα. Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος τό λέει σαφῶς, ὄχι ἡ μητέρα λέει, ὁ πατέρας εἶναι ὑπεύθυνος γιά τήν κατήχηση καί τήν σωτηρία καί τῆς μάνας καί τῶν παιδιῶν, γιατί εἶναι ἡ κεφαλή τῆς οἰκογένειας. Ἐμεῖς τά ἔχουμε φορτώσει στή γυναίκα, ὅτι αὐτή εἶναι γιά τήν Ἐκκλησία καί ὅλα αὐτά… Ὄχι, ὁ πατέρας εἶναι. Εἶναι ἡ κεφαλή τοῦ σώματος τῆς οἰκογένειας καί ἡ μητέρα, ὅπως λέει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος, εἶναι ὁ λαιμός, ἀπό κάτω. Βέβαια ὁ λαιμός στρίβει, ὅπου θέλει τό κεφάλι… ἀλλά δέν παύει νά εἶναι κεφάλι ὁ πατέρας. Νά τό βάλουμε στό πρόγραμμα. Δέν εἶναι ἀπό τά κύρια ἔργα σας… Τό κύριο ἔργο σας, ὅσοι ἔχετε οἰκογένεια καί παιδιά, εἶναι αὐτό, νά κάνετε κατήχηση στά παιδιά, γιατί θά δώσετε λόγο στόν Θεό γιά τή σωτηρία τῶν παιδιῶν. Βλέπετε, ἐδῶ ὁ ἐπίσκοπος πόσο ὡραῖα τό λέει… θά ’ρθεῖ ὁ Χριστός, λέει, μετά καί θά ἐλέγξει τά ροῦχα. Τόν πρῶτο πού θά πιάσει βέβαια εἶμαι ἐγώ, δέν τό λέει αὐτό ἀλλά ὑπονοεῖται, γι΄ αὐτό εἶναι τόσο προσεκτικός καί αὐστηρός, θά ἔλεγα. Ἄν μετανοήσατε, τούς λέει, φύγετε. Μή βαφτιστεῖτε καί μετά ἀρνηθεῖτε τόν Χριστό. Ἐρ. : Ἄν κατάλαβα καλά, αὐτή ἡ διαδικασία τοῦ ἐλέχγου γινόταν μιά φορά τόν χρόνο… Ἀπ. : Ὄχι. Αὐτή ἡ διαδικασία ἤτανε γιά τούς φωτιζόμενους, πού σᾶς περιέγραψα, πού γινότανε στήν ἀρχή τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς, γι’ αὐτούς οἱ ὁποῖοι ἐπιλέγονταν, θέλανε βασικά, ἀφοῦ τελειώνανε τήν πρώτη φάση τῆς κατήχησης, θέλανε νά βαφτιστοῦνε… καί τούς ἐξέταζαν. 49

Ἐρ. : Γινόταν μιά φορά τόν χρόνο; Ἀπ. : Ναί, βασικά τότε γινότανε, τή Μεγάλη Σαρακοστή. Ἐρ. : …………………..… Ἀπ. : Ἴσως. Δέν ξέρω ἄν ὑπάρχει τέτοια παράδοση. Μπορεῖ νά ὑπάρχει.. Ἀλλά εἶναι ἡ αρχή τῆς τελικῆς φάσης, πρίν τό βάφτισμα. Συνήθως, βέβαια, τίς κουρές τίς κάνουμε τήν Μεγάλη Σαρακοστή. Ὅλη τήν Μεγάλη Σαρακοστή γίνονται κουρές στά Μοναστήρια, γιατί εἶναι κατεξοχήν περίοδος μετανοίας καί εἶναι μιά περίοδος πού ὁ δόκιμος καί νηστεύει καί κλείνεται στό κελλί του περισσότερο. Δέν ἔχουμε πολλές δουλειές στά Μοναστήρια τήν Μεγάλη Σαρακοστή σκόπιμα. Ἔχουμε πολλές ἀκολουθίες, πολύωρες ἀκολουθίες καί ὁπωσδήποτε εἶναι ἡ καλύτερη περίοδος, ὥστε νά προετοιμαστεῖ ἕνας δόκιμος, γιά νά μπεῖ στή μοναχική ζωή, ὡς μοναχός πιά. Ξαναλέω, ὅτι ὁ δόκιμος μοναχός ἀντιστοιχεῖ ἀκριβῶς στόν κατηχούμενο καί στόν φωτιζόμενο. Καί ὁ κανονικός μοναχός ἀντιστοιχεῖ στόν πιστό. Καί ἡ πρώτη Ἐκκλησία λειτουργοῦσε, ὅπως λειτουργοῦν σήμερα τά Μοναστήρια, τό ἔχω πεῖ πολλές φορές. Δέν πρέπει νά τό ξεχνᾶμε, γιατί ὑπάρχει πολλή πλάνη σ’ αὐτό τό θέμα καί σοῦ λέει, ἐγώ εἶμαι κοσμικός, τί καλόγερος θά γίνω; Καλόγερος θά γίνεις, ἅμα θέλεις νά γίνεις χριστιανός καί θά ἔχεις ἐπιπλέον καί τήν ὑποχρέωση νά φροντίζεις καί τήν γυναῖκα καί τά παιδιά. Αὐτή εἶναι ἡ μόνη διαφορά, ὅτι ἔχεις ἐπιπλέον ὑποχρεώσεις καί γιά τούς ἄλλους, ἐνῶ ὁ καλόγερος ἔχει τόν ἑαυτό του βασικά. Ὅλα τά ἄλλα εἶναι κοινά. Οἱ ἐντολές εἶναι οἱ ἴδιες, τό Εὐαγγέλιο εἶναι τό ἴδιο, οἱ κανόνες εἶναι οἱ ἴδιοι, τά πάντα. Ἐρ. : Κάποτε ἡ Ἐκκλησία δέν εἶχε ἀνοιχτά τά μυστήριά της σέ ὅλους, δέν τά ἐξηγοῦσε. Ἔπρεπε κανείς νά μπεῖ σέ μιά διαδικασία. Τώρα εἶναι ὅλα ἐλεύθερα, ἔχουμε ὅλοι πρόσβαση καί δέν ξέρω, ἄν αὐτό εἶναι καλύτερο ἤ χειρότερο. Ἀπ. : Δέν εἶναι καλύτερο βέβαια. Τό καλύτερο ἦταν αὐτό πού εἶχαν τότε. Γιατί εἶναι μύηση. Μύηση τί σημαίνει; Ὅτι μπαίνω σ’ ἕνα μυστήριο. Ποιός θά μπεῖ; Ὅλοι; Τότε παύει νά εἶναι μυστήριο, χάνει πλέον… τό διαφθείρεις τό μυστήριο, τό εὐτελίζεις, ὅταν τό δημοσιοποιεῖς ἔτσι στόν ὁποιοδήποτε καί στόν ἀδιάφορο καί στόν βλάσφημο καί σ’ αὐτόν πού θέλει νά τό ἐμπαίξει. Ἐδῶ καί σ’ ἕναν σύλλογο δέν βάζουν ὁποιονδήποτε μέσα νά τοῦ ποῦν τά μυστικά τους. Σέ ἕναν κοσμικό σύλλογο, ἀκόμα καί ἀθλητικό σύλλογο, δέν σέ βάζουνε μέσα ἄν δέν εἶσαι μέλος, ἔτσι δέν εἶναι; Καί μή μοῦ πεῖτε ὅτι εἶναι ρατσισμός αὐτό. Γιατί, ἄν τό κάνει ἡ Ἐκκλησία αὐτό θά ποῦνε, ὅτι εἶναι ρατσιστές. Ἀλλά δέν εἶναι ἔτσι. Ἐδῶ ἕνας στοιχειώδης σύλλογος δέν βάζει ὅποιον νά ’ναι μέσα, πρέπει νά εἶσαι μέλος, νά εἶσαι γραμμένος, νά ξέρουνε ποιός εἶσαι. Εἶναι πολύ λογικό καί πολύ σωστό. Γιατί ἐμεῖς στήν Ἐκκλησία νά εἴμαστε ἔτσι; Νά μπαίνει ὅποιος νά ’ναι; Σᾶς ἔλεγα τήν ἄλλη φορά μπήκανε οἱ ἀναρχικοί μέ τά σκυλιά ἀγκαλιά στήν Παναγία Δεξιά. Γιά νά κάνουν πλάκα… καί ἄλλα χειρότερα θά δοῦμε. 50