คู่มือป้องกันและแก้ไขการมีเพศสัมพันธก่อนวัยอันควร

คมู ือการจดั กจิ กรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน ใบควำมรู้ 1 อำรมณ์ ÍÒÃÁ³ หมายถึงสภาวะของจิตใจที่เมื่อกระทบกบั สิ่งเร้ามากระตนุ้ ท�าใหเ้ กิด ความรสู้ กึ ที่รุนแรง ซบั ซอ้ น ที่สา� คญั คอื ทา� ใหเ้ กดิ การเปลย่ี นแปลงทางกาย เชน่ เวลา ที่คนเราโกรธจัดจะมอี าการใจส่ัน หวั ใจเต้นแรง เร็ว เหง่ือออก หนา้ แดงก่�า เป็นตน้ ÍÒÃÁ³à ¡Ô´¨Ò¡ 1. กำ� เนดิ เดก็ จะมอี ารมณพ์ นืé °านเปน็ เชน่ ใด สว่ นหนงึ่ ขนéึ อยกู่ บั สภาพอารมณ์ ของมารดาชว่ งที่ตงéั ครรภ์ ถา้ มารดาเครียด วิตกกงั วล กส็ ง่ ผลตอ่ พนืé °านอารมณท์ า� ให้ เด็กที่เกิดมาเปน็ คนวิตกกงั วลง่าย ถ้ามารดาอารมณส์ งบ เยอื กเยน็ ย่อมสง่ ผลใหเ้ ด็ก เป็นคนสงบ เยือกเยน็ 2. กำรเรียนรู้ เด็กจะเรียนรพู้ Äตกิ รรมการแสดงออกทางอารมณ์จากผู้ ใหญ่ เช่น ผู้ ใหญก่ ลัวแมลงสาบ และแสดงทา่ ทีรังเกียจทัéงสหี นา้ ท่าทาง เดก็ กจ็ ะเรียนรู้ ปฏกิ ิริยาต่อแมลงสาบเชน่ เดียวกัน 3. ส่ิงเร้ำ 3.1 สิง่ เร้าภายใน ไดแ้ ก่ ความคดิ ของเราที่สามารถเรา้ อารมณ์ ให้เกดิ ขึนé ใน ปัจจุบันได้ 3.2 สิง่ เร้าภายนอก ได้แก่ สงิ่ แวดลอ้ ม เหตุการณ์ต่าง æ อากาศ ÏลÏ 42 เร่ือง “การปองกันและแกไขปญ หาเรื่องเพศและการมเี พศสัมพนั ธก อ นวัยอนั ควร” สําหรับอาสาสมัคร/แกนนาํ ศูนยเพอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจัดกจิ กรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน ¡ÒÃÊ§Ñ à¡µÍÒÃÁ³ เราสามารถสงั เกตอารมณข์ องบคุ คลไดจ้ ากสง่ิ เหล่านéี 1. สง่ิ เรา้ เช่น เดก็ เมอื่ เหน็ ของรางวลั หรือเหน็ ไม้เรียว เราก็สามารถบอกได้ว่า เด็กก�าลังรู้สกึ อย่างไร 2. สหี นา้ 3. อากัปกิริยา 4. นาé� เสยี ง 5. พÄติกรรม ÍÒÃÁ³¾×é¹°Ò¹¢Í§Á¹ÉØ Â ไดแ้ ก่ สุข เศร้า กลัว โกรธ และขยะแขยง ÏลÏ ÍÒÃÁ³Ê¢Ø เปน็ อารมณท์ ี่เกดิ ขนึé เมอื่ คนเราสมหวงั ในสงิ่ ที่ตอ้ งการ อยา่ งนอ้ ยที่สดุ คอื ความ ต้องการขéันพนéื °าน ก็จะท�าใหเ้ รามีความสุข มีเหตุการณส์ �าคญั ในชีวิต 2 เหตกุ ารณ์ที่ ทา� ให้ความสุขของคนเราลดตา่� ลง คอื - การสญู เสียบคุ คลอันเปน็ ที่รัก - การสูญเสยี หน้าที่การงาน 43 เรอ่ื ง “การปอ งกนั และแกไขปญหาเรือ่ งเพศและการมเี พศสัมพนั ธกอนวัยอันควร” สําหรบั อาสาสมัคร/แกนนําศูนยเพอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจดั กจิ กรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน ÍÒÃÁ³àÈÃŒÒ เปน็ อารมณท์ ี่เกดิ ขนึé เพราะการสญู เสยี สง่ิ ที่ตอ้ งการหรือสง่ิ ที่มคี า่ ความรุนแรง ของอารมณ์ขéึนอยู่กับคุณค่าของสิ่งที่สูญเสีย เช่น สูญเสียคนรัก ของรัก ÏลÏ อาการ ที่แสดงออก คอื รอ้ งไห้ นอนไมห่ ลบั กนิ ไมไ่ ด้ หงดุ หงดิ แยกตวั หลกี หนสี งั คม เปน็ ตน้ ÍÒÃÁ³¡ ÅÑÇ เปน็ อารมณท์ ี่เกดิ ขนéึ เมอ่ื คนเรารสู้ กึ วา่ ตนเองขาดความปลอดภยั โดยเฉพาะใน ชีวิตและทรัพย์สนิ ซ่ึงจะเกดิ ตอ่ เมื่อมีสิง่ ใดสิ่งหนงึ่ มาท�าให้เกดิ ขéึน ÍÒÃÁ³â¡Ã¸ เป็นความรู้สึกไม่พึงพอใจ เป็นปฏิกิริยาต่อความผิดหวังหรือถูกขัดขวางใน ส่งิ ที่ตอ้ งการ หรือถูกคกุ คาม ถูกดูถูกเหยียดหยาม 44 เรื่อง “การปองกันและแกไขปญ หาเรอ่ื งเพศและการมเี พศสัมพันธกอนวยั อันควร” สําหรบั อาสาสมัคร/แกนนาํ ศูนยเพื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

คูม ือการจัดกจิ กรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน ใบกิจกรรม 1 1. แบ่งสมาชกิ เปน็ กล่มุ ยอ่ ยกลมุ่ ละ 5-6 คน ใหแ้ ต่ละกลุ่มอภปิ รายวา่ เมื่ออารมณ์ โกรธเกิดขéึน จะมีวิธีการในการหยุดอำรมณ์หรื อควบคุมอำรมณ์ในขณะนั้นได้อย่ำงไร และมีวธิ กี ำร¼่อนคลำยอำรมณต์ นเองหลังเกิดเหตกุ ำรณ์ ดว้ ยวิธี ใดบา้ ง 2. ตวั แทนกลุ่มนา� เสนอผลการอภปิ รายกลมุ่ ย่อย Ç¸Ô ¡Õ ÒÃËÂØ´/¤Çº¤ØÁÍÒÃÁ³ Ç¸Ô Õ¡Òü‹Í¹¤ÅÒÂÍÒÃÁ³ (ËÅ§Ñ à˵¡Ø Òó) (¢³Ðà¡Ô´à˵¡Ø Òó) 1. 1. 2. 2. 3. 3. 4. 4. 5. 5. 6. 6. 45 เรือ่ ง “การปองกนั และแกไขปญหาเรื่องเพศและการมีเพศสมั พันธก อ นวยั อันควร” สาํ หรบั อาสาสมัคร/แกนนาํ ศนู ยเ พ่อื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กิจกรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน á¹Ç·Ò§¡ÒõͺµÒÁ㺡Ԩ¡ÃÃÁ 1 ¢³Ðà¡Ô´à˵ءÒó ËÅѧà¡Ô´à˵ءÒó (¡ÒäǺ¤ØÁÍÒÃÁ³) (¡Òü͋ ¹¤ÅÒÂÍÒÃÁ³) 1. หยิกตนเอง/เมม้ ปาก 1. ท่องอติ ิปโ ส 2. หายใจลึก æ 2. ท�ากจิ กรรมที่ชอบ 3. ก�ามอื แลว้ หลบั ตาใหจ้ ิตนงิ่ 3. พูดคุย/ระบายกบั เพื่อน 4. เดินหนี 4. เขียนระบาย 5. บอกตนเองให้ใจเย็น æ (เมอื่ รตู้ วั ว่าโกรธ) 5. ตะโกนดัง æ ในที่ปลอดคน 6. ถามตัวเองถงึ สง่ิ ที่เกิดขึนé 6. ฟงั เพลงบรรเลง 46 เรื่อง “การปองกันและแกไ ขปญ หาเรอ่ื งเพศและการมีเพศสมั พนั ธก อ นวัยอนั ควร” สําหรับอาสาสมัคร/แกนนําศนู ยเพอื่ นใจ TO BE NUNBER ONE

คูม อื การจัดกิจกรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน ใบควำมรู้ 2 วิธกี ำรจัดกำรอำรมณ์ เมื่ออารมณ์ ใด æ เกิดขึéนก็ตาม เช่น โกรธ เกลียด กลัว เศร้า ท้อแท้ เบื่อหนา่ ย สง่ิ แรกที่ตอ้ งทา� คอื ใหม้ สี ตริ ตู้ วั วา่ อารมณเ์ หลา่ นéี ไดเ้ กดิ ขนึé กบั เรา บอกยา�é กับตนเองว่า ขณะนéี เรารู้สึก....... เม่ือรู้ตัวว่าเกิดอารมณ์นัéนแล้ว ต่อไปให้หลีกเลี่ยง จากสถานการณ์เหล่านéันก่อน แล้วจึงหาวิธีหยุดยéัง หรือผ่อนคลายอารมณ์เหล่านéัน ซ่งึ มีหลายวิธีที่จะน�าเสนอต่อไปนéี 1. หาคนที่ ไว้วางใจได้เพอ่ื พูดคยุ ระบายอารมณ์ 2. ออกก�าลังกายหรือทา� กิจกรรมที่ตนเองสนใจ 3. ฝึกการหายใจอย่างผ่อนคลาย ท่าที่ ใชฝ้ กึ จะเปน็ ท่ายนื หรือทา่ นอนราบกบั พืéนก็ได้ ให้วางมอื ทัéงสองบนหนา้ ท้อง 1) สดู ลมหายใจเข้าลึก æ ช้า æ ภายใน 4 วินาที (นับ 1-4 ในใจ) 2) กลัéนลมหายใจ 1 วินาที 3) คอ่ ย æ หายใจออกยาว æ อีก 4 วินาที (นับ 1-4 ในใจ) ทา� ขéันตอน 1-3 ซé�า 10 ครัéง ¼Å´Õ ใชไ้ ด้ผลในบุคคลที่มคี วามวิตกกงั วล เศรา้ หงุดหงิด เหนือ่ ยอ่อน หอบหืด ปวดศรี ษะขา้ งเดียว หายใจตืéน มือเท้าเยน็ นอนไมห่ ลบั 4. การฝกึ ผ่อนคลายกล้ามเนéือ การผ่อนคลายกล้ามเนéือ เป็นการให้สมาชิกเกร็งและผ่อนคลายกล้ามเนืéอ ส่วนต่าง æ ของรา่ งกายทีละสว่ นสลบั กันไป เพือ่ ให้สมาชกิ ฝกึ เกิดการเรียนรู้ ที่จะแยก ความแตกต่างของความรู้สึก ระหว่างความตึงเครียดและผ่อนคลาย โดยเกิดการ เรียนรู้ กล้ามเนéือที่เกร็งจะสัมพันธ์กับความตึงเครียดความไม่สบาย และกล้ามเนืéอที่ 47 ผ่อนคลายจะสัมพันธ์กับความสบายผอ่ นคลาย เร่อื ง “การปองกันและแกไขปญหาเรอ่ื งเพศและการมีเพศสมั พันธก อ นวัยอันควร” สําหรบั อาสาสมัคร/แกนนาํ ศนู ยเพื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจัดกิจกรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน ÇÔ¸Õ¡Òýƒ¡ 1) ให้ทกุ คนนงั่ เก้าอตีé ามสบาย ไม่ไขว้ขา วางมือไวท้ ี่พนักเก้าอหéี รือบนตกั ของ ตนเอง ไมส่ วมถุงเท้า รองเทา้ หรือแว่นตา 2) หลบั ตาลง พรอ้ มทัéงส�ารวจกลา้ มเนéอื ทุกสว่ นของรา่ งกายจากปลายเท้า ขา นอ่ ง สะโพก ทอ้ ง หนา้ อก มอื แขน ไหล่ คอ ใบหนา้ ใหท้ กุ สว่ นผอ่ นคลายอารมณอ์ ยา่ ง เตม็ ที่ รูส้ ึกสบาย ผ่อนคลายและสงบ 3) มุ่งความสนใจไปที่ปลายเท้าทัéง 2 ขา้ ง ยกเท้าหน้าขนึé ใหส้ น้ เทา้ อยกู่ ับพéืน เกร็ง และงอนวéิ ทัéงสิบ จนรู้สึกว่าตึงเครียดแล้วคลายออก คลายออกให้มากที่สุดจน รสู้ ึกสบาย ไม่ตงึ 4) ม่งุ ความสนใจไปที่น่อง แลว้ เขย่งปลายเท้า เกรง็ กลา้ มเนอืé น่องให้ตงึ จน เครียดแลว้ คลายออกให้มากที่สุด 5) ม่งุ ความสนใจไปที่ท่อนขาทัéง 2 ข้าง โดยยกขาทัéง 2 ข้าง ให้ปลายเทา้ ชีé ไป ขา้ งหนา้ เกร็งกลา้ มเนือé ขาจนตึงแลว้ คลายออก 6) มงุ่ ความสนใจไปที่หนา้ ทอ้ ง เกรง็ โดยแขมว่ ทอ้ งใหแ้ บนราบ แลว้ คลายออก ใหม้ ากที่สดุ 7) ม่งุ ความสนใจไปที่หนา้ อก หายใจเขา้ ลึก æ ให้เต็มปอดและกลéันไว้ ผ่อนคลาย ออก 8) มงุ่ ความสนใจไปที่มือทัéง 2 ขา้ ง กา� มือให้แน่นตงึ แลว้ ผ่อนคลายออกให้ มากที่สดุ 9) มุ่งความสนใจไปที่แขนทัéง 2 ข้าง ยกแขนทัéงสองข้างขéึนสูงเหนือศีรษะ พรอ้ มทัéงเกรง็ กล้ามเนอéื แขนให้ตึง แล้วผ่อนคลายออก 10) มงุ่ ความสนใจไปที่ ไหล่ทัéง 2 ขา้ ง ยกไหล่ให้สูงขéนึ จนตึงแล้วคลายออก 11) มุ่งความสนใจไปที่ริมฝ‚ปาก เหยียดริมฝ‚ปาก โดยฉีกยิéมให้มากที่สดุ ใหก้ ิน ลึกไปถงึ ล�าคอ ขากรรไกรแลว้ คลายออก 48 เรื่อง “การปองกนั และแกไขปญหาเรื่องเพศและการมีเพศสมั พันธก อ นวยั อันควร” สาํ หรบั อาสาสมคั ร/แกนนาํ ศูนยเพ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจัดกจิ กรรมพัฒนาทักษะของเยาวชน 12) ม่งุ ความสนใจไปที่ ใบหนา้ ทัéงหมด ไดแ้ ก่ คéิว ตา จมกู ย่นอวยั วะทัéงหมด เข้าหากนั ท�าหนา้ แบบร้อง “ยี”é แล้วคลายออก การฝกึ ผอ่ นคลายกลา้ มเนอéื สามารถทา� ไดท้ กุ เวลา สถานที่ ในภาวะที่เราเครียด โดยอาจจะเลือกผอ่ นคลายกลา้ มเนอืé บางส่วนก็ได้ แต่ถ้าจะให้ได้ผลดี ควรทา� ทุกสว่ น ในตอนเช้า และตอนเย็นหรือก่อนเข้านอน จะท�าให้หลับสบาย ต่ืนขึéนมาสดชื่น กระปรีéกระเปร่า 49 เรอ่ื ง “การปอ งกนั และแกไ ขปญหาเรื่องเพศและการมีเพศสมั พนั ธกอ นวยั อนั ควร” สําหรับอาสาสมคั ร/แกนนําศนู ยเพ่อื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กจิ กรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน 2. กิจกรรม : แกป้ ญั หำหรือแก้อำรมณ์ จุดประสงคก์ ำรเรียนรู้ เพื่อให้สมาชิกเข้าใจความแตกต่างระหว่างการแก้ไขปัญหา (ซ่ึงเป็นสาเหตุของ ความเครียด) และการจัดการความเครียด (ซงึ่ เกดิ ขนึé จากปญั หาในชีวิต) และรจู้ ักเลอื ก วิธีการจัดการแตล่ ะด้านที่เหมาะสมย่ิงขึéน ระยะเวลำ 50 นาที วธิ ีดÓเนินกจิ กรรม วธิ ดี Óเนนิ กิจกรรม สอื่ /อปุ กรณ์ 1. ผนู้ า� กลมุ่ เกริ่นน�า ในชีวิตประจ�าวัน สงิ่ ที่คนเราทา� ไปขณะที่เครียด อาจแบ่ง ได้ง่าย æ ว่า เป็นการแก้ที่ปัญหาที่เป็นสาเหตุของความเครียด หรือเป็น การแกอ้ ารมณ์ เพื่อลดความเครียดที่เกดิ ขéนึ 2. ผูน้ า� กลมุ่ ใหค้ วามรู้ เรื่องแกป้ ัญหาหรือแก้อารมณ์ ตามใบความรู้ 1 - ใบความรู้ 1 3. ผู้น�ากลุ่มให้สมาชิกทบทวนเรื่องที่ท�าให้รู้สึกเครียด ไม่สบายใจ และเขียน - ใบกจิ กรรม 1 ตอบตามใบกิจกรรม 1 จากนéันให้ช่วยกันแยกแยะว่าสิ่งไหนที่เป็นการ แกป้ ัญหาสง่ิ ไหนที่เป็นการแกอ้ ารมณ์ 4. แบ่งสมาชิกเป็นกลุ่มย่อย 5 กลุ่ม แต่ละกลุ่มแสดงบทบาทสมมติตาม - ใบกิจกรรม 2 สถานการณ์ ในใบกจิ กรรม 2 แลว้ ใหอ้ อกมาแสดงทีละกลมุ่ หลงั จากสนéิ สดุ การแสดงของแตล่ ะกลุม่ ผนู้ �ากล่มุ ถามสมาชิกกลมุ่ อื่นที่เป็นผูช้ มการแสดง วา่ กลุ่มที่แสดงไปนนéั เป็นการแกป้ ญั หาหรือแก้อารมณ์ 5. ผนู้ �ากลุ่มแจกใบกิจกรรม 3 ใหส้ มาชกิ ตอบคา� ถาม ใบกจิ กรรม 3 - ใบกจิ กรรม 3 50 เรอ่ื ง “การปองกนั และแกไ ขปญ หาเรอ่ื งเพศและการมเี พศสัมพนั ธกอ นวัยอนั ควร” สาํ หรับอาสาสมคั ร/แกนนาํ ศูนยเ พอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจัดกิจกรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน วิธีดÓเนินกจิ กรรม สอ่ื /อุปกรณ์ 6. ผนู้ า� กลมุ่ ถามสมาชกิ ในกลมุ่ ใหญต่ าม ใบกจิ กรรรม 3 พรอ้ มเฉลยและ - ใบเฉลย กจิ กรรม 3 อภปิ รายเพ่ิมเติมในแตล่ ะขอ้ - ใบความรู้ 2 7. วิทยากรสรุป ตามใบความรู้ 2 สรปุ แนวคดิ ท่ีได้จำกกิจกรรม เวลาที่คนเรามีปัญหาและรู้สึกเครียด สิ่งที่ท�าออกมา อาจแยกได้เป็นสองส่วน คอื สว่ นที่เปน็ การแกป้ ญั หาและสว่ นที่เปน็ การแกอ้ ารมณ์ เมอ่ื พบกบั ปญั หาที่ยงั มองไมเ่ หน็ ทางออก ไมค่ วรระบายอารมณเ์ พียงเพอื่ ใหห้ ายเครียดแตเ่ พียงอยา่ งเดียว หากควรคน้ หาวิธี แก้ไขด้วยการคน้ คว้าหาความรู้เพม่ิ เติม หรือปรึกษาผู้ที่อาจชว่ ยเหลอื เราได้ กำรประเมิน¼ล ประเมนิ จากการมีสว่ นร่วม ความสนใจ และการอภิปรายข้อสรุป 51 เรอื่ ง “การปองกนั และแกไขปญหาเรอ่ื งเพศและการมีเพศสัมพนั ธกอนวัยอันควร” สําหรับอาสาสมัคร/แกนนาํ ศนู ยเพอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจัดกจิ กรรมพัฒนาทักษะของเยาวชน ใบควำมรู้ 1 แก้ปัญหำหรอื แก้อำรมณ์ »Þ˜ ËҢͧµŒ¹ ต้นเคยสงสัยว่าในเวลาที่รู้สึกแย่ æ เช่น โดนแม่ดุ ทะเลาะกับเพ่ือน ท�ารายงาน ได้คะแนนไม่ดี ถูกครูต�าหนิ รู้สึกโกรธ น้อยใจ เสียใจ กลัว เหงาหรือเศร้าใจ ต้นมักจะ ท�าอะไรบางอย่างลงไป เพ่ือให้ตัวเองสบายใจขéึน ตัวอย่างเช่น เมื่อสองวันก่อนต้นเครียด เพราะถูกพ่อดุหาว่าไม่สนใจเรียน ต้นก็เลยไปเตะบอลกับเพ่ือน แล้วเลยไปฟังเพลงบ้าน กอล์ฟตอ่ หรือบางทีตน้ ก็อาจจะไปเดินเล่น หรือบน่ ใหเ้ พือ่ นฟัง สิง่ เหล่านทéี า� ใหต้ น้ สบายใจ ขéึนก็จริง แต่บางครัéงต้นก็อยากรู้เหมือนกันว่าต้นท�าถูกหรือไม่ “กำรแก้ปัญหำ” áÅÐ “¡ÒÃá¡ŒÍÒÃÁ³” จริง æ แล้วส่ิงที่เราท�าขณะเครียด มีทัéงส่วนที่เป็นการจัดการอารมณ์ ความเครียด เรียกว่า ¡ÒÃá¡ÍŒ ÒÃÁ³ และการจัดการปญั หาที่เปน็ สาเหตขุ องความเครียด นéันเรียกว่า ¡ÒÃá¡Œ»˜ÞËÒ สิ่งที่ต้นท�าไปไม่ว่าจะเป็นการไปเตะบอลกับเพื่อน ฟังเพลง บน่ ใหเ้ พอื่ นฟงั เรียกวา่ การแกอ้ ารมณ์ แตถ่ า้ ตน้ หนั มาใส่ใจการเรียน เอาบทเรียนมาทบทวน และตéังใจจะสอบให้ได้คะแนนดี æ หาเพ่ือนมาช่วยติว หรือปรึกษารุ่นพี่ที่จะช่วยสอนได้ แบบนเéี รียกวา่ การแกป้ ัญหา การแกป้ ัญหาและแก้อารมณม์ กั เกดิ ขéนึ ควบค่กู ันไป แตส่ ว่ น ไหนจะมากนอ้ ยอย่างไรขึéนกับปญั หานันé æ ดว้ ยวา่ เรามองเหน็ ทางออกอะไรบ้าง การแก้อารมณ์ ท�าให้เราสบายใจก็จริง แต่ถ้าท�าบ่อยจนติดเป็นนสิ ัยก็จะกลาย เปน็ ความเคยชนิ ทา� ใหเ้ ราละเลยที่จะแกไ้ ขปญั หาอนั เปน็ ตน้ เหตทุ ี่แทจ้ ริงของความไมส่ บายใจ นัéน æ 52 เรอื่ ง “การปองกนั และแกไขปญ หาเรอื่ งเพศและการมเี พศสัมพนั ธก อ นวยั อันควร” สําหรับอาสาสมคั ร/แกนนาํ ศนู ยเ พ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คูมอื การจัดกจิ กรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน ·Òí Í‹ҧäôÕàÁ×èÍÁÕ»˜ÞËÒ เมือ่ เราพบปัญหาในชีวิต จึงควรหาเวลาทบทวนทางออกของปญั หา แทนที่จะใชว้ ิธี ที่เป็นการคลายอารมณ์แต่เพียงอย่างเดียว ถ้ารู้ว่าปัญหาดังกล่าวควรท�าอย่างไรก็ควรรีบ ลงมือท�าไม่ผัดวันประกันพรุ่ง แต่ถ้าคิดแล้วคิดอีก ก็ยังคิดไม่ออก มืดแปดด้านไม่รู้ว่า จะท�าอย่างไร ก็ไม่ได้หมายความว่าปัญหานéันไม่มีทางออก แต่อาจเป็นเพราะเรายังขาด ความรคู้ วามเข้าใจ หรือขาดทักษะความสามารถในการแก้ไขปัญหานนéั กรณนี อéี าจถงึ เวลาที่ เราต้องขอความช่วยเหลือจากใครสักคน เพื่อให้เราจัดการปัญหานéันได้อย่างเหมาะสม อนึง่ ใครสักคน ในที่นอéี าจเป็นพ่อแม่ ครูอาจารย์ เพ่ือน หรือใครก็ได้ที่เราไว้ ใจได้และ คดิ ว่าสามารถช่วยเราจัดการกับปญั หานนéั ได้จริง æ ไม่ใชม่ าชว่ ยทา� ให้ปญั หายุง่ ยากมากขนึé 53 เรื่อง “การปอ งกันและแกไขปญ หาเรือ่ งเพศและการมีเพศสัมพันธก อนวัยอนั ควร” สําหรับอาสาสมคั ร/แกนนําศนู ยเพื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กจิ กรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน ใบกจิ กรรม 1 ãËŒÊÁÒªÔ¡·º·Ç¹àÃ×èͧ··èÕ Òí ãËÃŒ ʌ٠֡à¤ÃÕ´ äÁÊ‹ ºÒÂ㨠áÅеͺ¤íÒ¶ÒÁ´§Ñ µÍ‹ 仹éÕ 1. àÃ×èͧ··Õè Òí ãËàŒ ¤ÃÕ´ äÁÊ‹ ºÒÂ㨠¤Í× …………………………………………………………………………….……………………………………...……… …………………………………………………………………………………………………………...………………… .....................................................................................…..…………………………………………………… 2. ã¹¢³Ð·ÃÕè ʌ٠֡à¤ÃÕ´ äÁ‹ÊºÒÂ㨠ÊÁÒª¡Ô ·íÒÍÐäúŒÒ§ …………………………………………………………………………………………...…………………………...…… ……………………………………………………………………………………………………………...…………….. ............................................................……………...……………………………..............…………………… 3. ÊèÔ§·Õ·è íÒ仹é¹Ñ ¤´Ô Ç‹Ò໚¹¡ÒÃá¡Œ»Þ˜ ËÒËÃ×Íá¡ÍŒ ÒÃÁ³ …………………………………………………………………………………………...…………………………...…… ……………………………………………………………………………………………………………...…………….. ............................................................………...................…...………………………………………………… 4. ãËÊŒ ÁÒª¡Ô ªÇ‹ ¡¹Ñ ÃǺÃÇÁʧÔè ·áÕè µÅ‹ Ф¹µÍºâ´Âá¡ã˪Œ ´Ñ ਹÃÐËÇÒ‹ §¡ÒÃá¡»Œ Þ˜ ËÒáÅÐ ¡ÒÃá¡ÍŒ ÒÃÁ³ (ºÒ§Ê§Ôè ··èÕ Òí ÍҨ໹š ·§Ñé ¡ÒÃá¡»Œ Þ˜ ËÒáÅÐá¡ÍŒ ÒÃÁ³ä»¾ÃÍŒ Á¡¹Ñ ¢¹éÖ ¡ºÑ Å¡Ñ É³Ð¢Í§»˜ÞËÒ) …………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………...…………………………...……………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… …...…………………...…………………………………………………………………………………………………… …………………………........................................................................................................................... 54 เร่อื ง “การปองกนั และแกไ ขปญ หาเรือ่ งเพศและการมีเพศสมั พนั ธกอ นวัยอนั ควร” สาํ หรบั อาสาสมัคร/แกนนาํ ศูนยเ พ่อื นใจ TO BE NUNBER ONE

คูม อื การจัดกิจกรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน ใบกจิ กรรม 2 ầ‹ ÊÁÒª¡Ô ໹š ¡ÅÁ‹Ø ÂÍ‹  5 ¡ÅÁ‹Ø ãËጠµÅ‹ СÅÁ‹Ø áÊ´§º·ºÒ·ÊÁÁµµÔ ÒÁʶҹ¡Òó µÍ‹ 仹éÕ Ê¶Ò¹¡Òó· èÕ 1 มอื ถือรุ่นล่าสดุ หาย ʶҹ¡Òó·èÕ 2 ทะเลาะกบั แฟน/จับไดว้ า่ แฟนมกี กิê ʶҹ¡Òó·Õè 3 ถกู เพ่ือนต่อวา่ เยาะเยย้ ʶҹ¡Òó·èÕ 4 พ่อแมข่ ัดใจไม่ใหไ้ ปเที่ยวกลางคืนกบั เพื่อน ʶҹ¡Òó· èÕ 5 เมือ่ รว่ มแกงเดก็ แวน แล้วถกู จับ â´ÂãËàŒ ÇÅÒàµÃÕÂÁ¡ÒÃáÊ´§ 5 ¹Ò·Õ áÅÐáÊ´§¡ÅØÁ‹ ÅÐ 5 ¹Ò·Õ 55 เรอื่ ง “การปอ งกนั และแกไขปญ หาเรอื่ งเพศและการมีเพศสัมพนั ธกอนวัยอนั ควร” สาํ หรับอาสาสมัคร/แกนนําศนู ยเ พื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจัดกิจกรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน ใบกจิ กรรม 3 รายการตอ่ ไปนéี เปน็ วิธกี ารสา� หรับการแกป้ ญั หาหรือแกอ้ ารมณ์ ใสเ่ ครื่องหมาย  ในช่องวา่ งที่กา� หนด ÇÔ¸Õ¡Òè´Ñ ¡ÒäÇÒÁà¤ÃÕ´ á¡Œ»˜ÞËÒ á¡ŒÍÒÃÁ³ เจรจาตอ่ รอง ออกก�าลงั กาย ผ่อนคลาย วางแผนปฏิบัตกิ าร นอนหลับ แสดงความเห็น ระบายความรู้สกึ กับคนที่ ไว้ ใจ ดมื่ สุรา หรือใช้สารเสพตดิ พดู ให้ก�าลังใจตวั เอง ใหเ้ กดิ ความม่ันใจ บริหารเวลาให้ดีขึนé ใช้อารมณ์ขัน ลดความส�าคัญของปญั หาลง พดู ใหช้ ดั ให้คนเข้าใจ ปล่อยวาง มี SEX ไปเที่ยวหา้ งสรรพสนิ ค้า ช้อปปœง หรือใช้จ่ายเงนิ สบู บหุ รี่ เลา่ ให้คนไว้ ใจฟงั เขา้ วดั ฟงั ธรรม อ่านหนงั สอื ธรรมะ ขอคา� แนะนา� ดี æ จากเพ่ือน 56 เร่อื ง “การปอ งกนั และแกไ ขปญ หาเรอ่ื งเพศและการมีเพศสัมพันธก อ นวยั อันควร” สําหรบั อาสาสมคั ร/แกนนําศูนยเ พ่อื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กิจกรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน ใบเ©ลยกจิ กรรม 3 รายการตอ่ ไปนéี เปน็ วิธกี ารสา� หรับการแกป้ ญั หาหรือแกอ้ ารมณ์ ใสเ่ ครื่องหมาย  ในช่องว่างที่กา� หนด ÇÔ¸¡Õ ÒèѴ¡ÒäÇÒÁà¤ÃÕ´ á¡»Œ ˜ÞËÒ á¡ÍŒ ÒÃÁ³ 57  เจรจาตอ่ รอง  ออกก�าลังกาย  ผ่อนคลาย  วางแผนปฏิบตั ิการ  นอนหลับ  แสดงความเห็น  ระบายความรูส้ ึกกับคนที่ ไว้ ใจ  ดื่มสุรา หรือใชส้ ารเสพติด พดู ใหก้ า� ลงั ใจตัวเอง ใหเ้ กดิ ความมั่นใจ  บริหารเวลาให้ดีขึéน  ใชอ้ ารมณ์ขัน ลดความสา� คญั ของปญั หาลง  พูดให้ชัด ให้คนเข้าใจ ปลอ่ ยวาง  มี SEX  ไปเที่ยวห้างสรรพสนิ ค้า ช้อปปงœ หรือใชจ้ า่ ยเงนิ สบู บุหรี่  เลา่ ใหค้ นไว้ ใจฟัง เขา้ วดั ฟงั ธรรม อ่านหนงั สอื ธรรมะ  ขอค�าแนะน�าดี æ จากเพื่อน      เรอ่ื ง “การปอ งกนั และแกไ ขปญ หาเร่อื งเพศและการมีเพศสัมพันธก อนวัยอนั ควร” สําหรบั อาสาสมัคร/แกนนาํ ศูนยเพอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจดั กิจกรรมพัฒนาทักษะของเยาวชน ใบควำมรู้ 2 แนวคดิ ท่ีไดจ้ ำกกจิ กรรม เวลาที่คนเรามีปญั หาและรสู้ กึ เครียด ส่งิ ที่ท�าออกมา อาจแยกไดเ้ ป็น 2 ส่วน คอื - ส่วนที่เป็นการแก้ปญั หา - ส่วนที่เปน็ การแกอ้ ารมณ์ • การรู้ตวั ว่าสิง่ ที่ตนเองท�าอยู่เปน็ การแกท้ ี่อารมณ์ (ซ่งึ ชว่ ยให้สบายใจขéึนชว่ั คราว) หรือแกท้ ี่ปญั หา (สาเหตขุ องความเครียด) จะชว่ ยใหเ้ ราเลอื กวิธจี ัดการกบั ปญั หาและอารมณ์ ไดด้ ีขนึé • การจัดการอารมณ์เป็นการจัดการภายในใจ ขณะที่การแก้ไขปัญหามักเป็น การจัดการภายนอก • การแก้อารมณ์มีหลายวิธี บางวิธี ให้ผลดี เช่น ออกก�าลังกาย ปลูกต้นไม้ แต่ บางวิธีกส็ ง่ ผลเสียชัดเจน เช่น ด่มื สุรา ขับรถเรว็ และบางวิธีกส็ ่งผลดีหรือผลเสยี ชัดเจน เชน่ นอนหลับ เก็บตัวเงียบช่ัวคราว เราควรรู้จักแยกแยะว่าวิธีแก้อารมณ์ของเรามีผลดี หรือ ผลเสยี หรือไมด่ ีไม่เสยี ซง่ึ จะช่วยใหเ้ ราเลอื กวิธีการแก้อารมณ์ไดด้ ีขึéน • เมื่อพบกับปัญหาที่ยังมองไม่เห็นทางออก ไม่ควรระบายอารมณ์เพียงเพ่ือ ใหห้ ายเครียดแตเ่ พียงอยา่ งเดียว หากควรคน้ หาวิธีแก้ไขดว้ ยการคน้ คว้าหาความรู้เพม่ิ เตมิ หรือปรึกษาผทู้ ี่อาจช่วยเหลอื เราได้ 58 เรอ่ื ง “การปอ งกันและแกไขปญหาเรือ่ งเพศและการมเี พศสมั พนั ธกอนวัยอนั ควร” สําหรับอาสาสมัคร/แกนนําศนู ยเพอื่ นใจ TO BE NUNBER ONE

คูมอื การจัดกจิ กรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน 3. กจิ กรรม : “กระตุกต่อมคิด พิชิตปญั หำ” จดุ ประสงคก์ ำรเรียนรู้ 1. เพือ่ ให้สมาชกิ ได้เรียนรแู้ ละฝึกกระบวนการตัดสนิ ใจ และแก้ไขปญั หาอย่างสรา้ งสรรค์ 2. เพอ่ื ให้สมาชกิ ตระหนักรูแ้ ละจัดการกบั ปญั หาทางอารมณ์ ระยะเวลำ 50 นาที วิธดี Óเนินกิจกรรม วธิ ีดÓเนนิ กิจกรรม สื่อ/อปุ กรณ์ 1. ผู้น�ากลุ่มเกริ่นน�าโดยถามสมาชิกว่า “ตัéงแต่เกิดมามี ใครไม่เคยประสบกับ ปญั หา” และสมุ่ ถามสมาชกิ 2-3 คน ถงึ แนวทางการแกไ้ ขปญั หาของตนเอง 2. ใหส้ มาชกิ ดภู าพลายเสน้ “แนวทางการแกป้ ญั หาอยา่ งสรา้ งสรรค”์ พรอ้ ม - ใบความรู้ 1 อธบิ ายตามภาพและแนวทางการแกป้ ัญหา ตามใบความรู้ 1 3. ผู้น�ากลุม่ ใหส้ มาชิกดูภาพ และจัดลา� ดับภาพว่า “จะเลือกสถานที่ ใดเพอ่ื - ใบกจิ กรรม 1 ไปเที่ยวกับแฟน” พร้อมกับให้เหตุผล 4. ผู้น�ากลุ่มสุ่มถามค�าตอบจากผู้ชาย 5 คน และจากผู้หญิง 5 คน ให้ - ใบกิจกรรม 2 สมาชิกช่วยกันสรุปว่าผู้ชายและผู้หญิงเลือกสถานที่เที่ยวต่างกันหรือ เหมอื นกนั อย่างไร และมีเหตผุ ลเหมือนกนั หรือตา่ งกันอยา่ งไร จากนéนั ให้สมาชิกแบ่งกลุ่มชายหญิงแยกกัน ให้สมาชิกในกลุ่มช่วยกันคิดชั่ง นา�é หนัก เพอ่ื จัดล�าดบั วา่ สถานที่เที่ยวใดที่ปลอดภัยจากการเกดิ อารมณ์ เพศมากที่สดุ เรียงลา� ดบั จากปลอดภยั มากที่สดุ ไปถงึ ปลอดภยั นอ้ ยที่สดุ พรอ้ มกับให้เหตผุ ลด้วย และสง่ ตัวแทนออกมานา� เสนอ 59 เรือ่ ง “การปอ งกันและแกไ ขปญหาเรอ่ื งเพศและการมเี พศสมั พันธก อนวยั อนั ควร” สําหรับอาสาสมคั ร/แกนนาํ ศูนยเพอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจัดกิจกรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน วธิ ดี Óเนินกจิ กรรม สือ่ /อุปกรณ์ 5. ผนู้ า� กลมุ่ แบง่ สมาชกิ เปน็ กลมุ่ ยอ่ ย 4 กลมุ่ ชว่ ยกนั คดิ แกป้ ญั หาจากกรณี - ใบกิจกรรม 3 ศึกษา และให้แตล่ ะกลุม่ ส่งตวั แทนออกมาน�าเสนอให้เพ่ือน æ ฟัง 6. ผู้น�ากลุ่มอ่านตอนจบของนทิ านให้ฟัง สรุปว่าปัญหาบางอย่างมีความ - ใบความรู้ 2 ซับซ้อน ต้องอาศัยการไตร่ตรองอย่างรอบคอบ และการประเมิน สถานการณ์ และสรุปเพิม่ เตมิ ตามแนวคดิ ที่ ไดจ้ ากกิจกรรม สรุปแนวคิดท่ี ได้จำกกิจกรรม การฝกึ ทักษะการคดิ ตดั สนิ ใจ และฝึกคดิ แก้ไขปัญหาอย่างสรา้ งสรรค์ ตลอดจนมี วิธจี ัดการกับปัญหาทางอารมณ์ จะช่วยให้สมาชิกลดพÄติกรรมเสี่ยงในด้านต่าง æ ลง เนอื่ งจากรจู้ ักมองการณ์ไกล และมีการตัดสินใจที่รอบคอบมากขึนé กำรประเมนิ ¼ล 1. สังเกตจากการมีสว่ นรว่ มในการท�ากิจกรรม 2. พจิ ารณาจากการนา� เสนอกจิ กรรมกลุ่ม 60 เรื่อง “การปอ งกนั และแกไขปญ หาเร่ืองเพศและการมีเพศสมั พันธกอนวัยอนั ควร” สาํ หรับอาสาสมคั ร/แกนนําศูนยเพอื่ นใจ TO BE NUNBER ONE

ใบความรู้ 1 ภาพลายเสน้ “แนวทางการแก้ปญั หาอย่างสร้างสรรค์” ใบความรู้ 1 ภาพลายเส้น“แนวคทูมางอืกากรแากร้ปจัญดั หากอจิ ยา่กงรสรร้ามงสพรรฒัค์”นาทักษะของเยาวชน ใบความรู้ 1 ภาพลายเสน้ “แในบวคทาวงกำามรแรก้ปู้ ัญ1หาอยา่ งสร้างสรรค์” ภำพลำยเส้น“แนวทำงกำรแกป้ ญั หำอยำ่ งสรำ้ งสรรค”์ใบความรใู้ บใ1บคควภวาาามมพรรู้ 1ู้ล1าภภยาาพเพสลลา้นายย“เเสสแ้นน้ น““แวแนนทววาททงาางงกกกาาารรรแแแกกก้ปป้ ้ปญััญัญหหาาหออยายา่ ่าองงสยสรา่ร้าา้งงงสสสรรรรรค้าค์”ง์”สรรค์” ปัญหำ?ใบความรู้ 1 ภาพลายเส้น“แนวทางการแกป้ ญั หาอยา่ งสรา้ งสรรค์” เขำ้ ใจปญั หำ รสู้ กÖ อย่ำงไร : จัดกำร ตกใจ กลวั หงุดหงดิ โกรธ ค้นหำทำงแก้ไขหลำย æ ทำง ชั่งนÓ้ หนกั : รุนแรง เร่งดว่ น สÓคัญ สำเหตุ (òร.òส.) ปัญหำเกิน กำรควบคุม ปรบั ใจและปรับตัว ¼ลกระทบ ¼ลกระทบ ¼ลกระทบ 61 เรือ่ ง “การปอ งกนั และแกไ ขปญหาเรือ่ งเพศและการมเี พศสัมพันธก อนวยั อันควร” สาํ หรับอาสาสมัคร/แกนนําศนู ยเพือ่ นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจัดกจิ กรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน á¹Ç·Ò§á¡»Œ ˜ÞËÒ ÁÕËÅ¡Ñ ¡Òô§Ñ µÍ‹ 仹éÕ 1. เม่ือเผชิญปัญหา ให้ถามตัวเองว่า “ตอนนเéี รารู้สึกอย่างไร” เช่น กลัว กังวล โกรธ เศร้า ÏลÏ ให้ตัéงสติและขจัดอารมณ์ ให้ได้ก่อน อาจจะด้วยการหนอี อกจากสถานการณ์ปัญหา ช่วั คราว เม่ืออารมณ์คลายลง คอ่ ยคดิ หาวิธจี ัดการต่อไป 2. คดิ วิเคราะหเ์ พอ่ื ชง่ั นาé� หนกั วา่ ปญั หานนัé รุนแรงแคไ่ หน เรง่ ดว่ นหรือไม่ สา� คญั อยา่ งไร และมีสาเหตมุ าจากอะไร (คดิ วิเคราะห์ 2 ร. 2 ส. คอื รุนแรง เร่งด่วน ส�าคัญ และสาเหตุ) 3. คดิ หาทางแกไ้ ขหลาย æ วิธี แตล่ ะวิธจี ะแก้ไขอยา่ งไร เชน่ แกไ้ ขด้วยตัวเอง ขอความ ช่วยเหลือใหค้ นอ่ืนช่วยแก้ไข หรือใชว้ ิธีชว่ ยกนั แกป้ ญั หา 4. คดิ คาดการณว์ า่ วิธแี กป้ ญั หาแตล่ ะวิธนี นéั จะสง่ ผลกระทบอยา่ งไร ทัéงขอ้ ดีและขอ้ เสยี จะส่งผลกระทบถึงใครบ้าง เช่น ผลกระทบต่อตนเอง คนในครอบครัว และคนรอบข้างหรือ สิง่ แวดลอ้ มแลว้ ตัดสนิ ใจเลือกวิธีที่สามารถทา� ได้ และส่งผลกระทบทางลบน้อยที่สุด 5. หากปญั หานันé เป็นสถานการณท์ ี่ควบคมุ ไมไ่ ด้ ไม่สามารถจะแก้ไขได้ ใหท้ �าใจยอมรับ และปรับตัวอย่กู บั ปัญหานันé ให้ได้ 62 เรือ่ ง “การปองกนั และแกไ ขปญหาเรอ่ื งเพศและการมเี พศสมั พันธกอนวยั อนั ควร” สําหรับอาสาสมคั ร/แกนนําศนู ยเ พ่อื นใจ TO BE NUNBER ONE

คูมอื การจัดกจิ กรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน ใบกจิ กรรม 1 “เลือกสถำนทีเ่ พ่อื ไปใบเทกิจี่ยกรวรกมบั 1แ¿น” “เลอื กสถานท่เี พอ่ื ไปเทย่ี วกบั แฟน” (เไเกทหปหันีม่ยมมสือาาวรยกทนุปใเะกลนวเ231ัน่าลขส...1บกลอผผหถชูยาาํถาผ1คใ้ชูรกลบ1ดแานาหาตาือ้าู้นืาําองาฟนคบัยผคแดย้ดจนสลไือแต�าททฟับีสรผะอืแถภูสาลกลทา่่ี123สีิงีไ่ลาดถส1าะลอลลป...งี่123งิน-า1พผ�าอถนง...ถผตะ3กนมุ่ใ-เทงดูหถผเต3ทใผนูาหสลารé�าทนัเสูนาหลี่ทจรแญับนอืาํา่ีทถีหู้ดจ่แยอาืําอุ่มะดลด่ีอกะลดอ่ีทภูกทงิาญวูภไยะดรไยถเละรยเเลาทนปาลทกีี่ป่ททถาทถามุาู่คมุพาพงิ กก1ยี่ยี่อืเเทไบัไําาํงสทีสทม่อสเสวอ-พวไฟพกไฟลไีมุย่ี่ตทแถุมย่ีมยคทถานรม3สาวถ1ลกบผือาแะวถเถฟาาแอ่ะกถ�าทนเถเาฟชูเําากาึงทคนกลากฟเมสับตไดแงึี่ยทนาอนลานมับอืปแี่ยทสควอแฟนับยพนิรยีต่ผอตไสควงแาํฟแาย่ตีลถนอททต์ปีสตไลจาตากบถงําฟลานลไนอ่ีปาะม213าลงิอ่ีเแคตาéไีะาก1ะปทอดจน...ไสนาทบนปนจาม-อเฟผ“ไอืนนงกถผต3่ยีาปะใดงลจไนทเสาบปหูทเจ�าทลูนากาํ้หล้คีวเปกรานนนกลอือีท่ะจงแไือนญจกนรือีส่าือตีํา่ดเือผยดมทว้าํกะี้คไเลดกากอี่ทผกาดุาลอภูิงาé�ในปกูคนไัดกสระอืร่สีู้ชูชยถเลงน)เไีอืาตย่ทดไยอปา้ํลตทถาาาถปผากมุมพพดุตสปงึในนกกคูยน่ยีือเาไวยกําเูชันสทารกน)เถสเอนวทพเไกไอฟ้ําท5ใทตตสอากมุา่ยีหพทบถตสมปทสยานยี่ยนีศมค่ิรยว5ีถา่่ยากแทะถรกรีเ่วเถถเเตาูนนกเกทพทนท5งาวจิฟเสทดออืึงวาาลกีับ่ยสมับล่ีือ่กย่ีทกอสแคน่ยีีไ่นไนศมเิรทกนิใาํคหไวไรแดุลหยปว่ีตันทตวูนตหดไานกปปทรงําีฟ่าปะมทรอว)นไปบัลนเ่ีตาเมับเยกห่ลีจหทหคนทนดัไแือน่ไีไา†ามทอกาไใใสาําแพ1่ียตปี่ยพรดลนหปนก้อสหาบ่ีปจหดาว1วส“ุผิพัตนนืกอผละระรงจวนกยจน0บักตเลเยดิธูหทลจําก้้ีคัดเหคใเดัวาะ้อนัับาลาอวใทภหหือากใรลญอืีสู่ภมางจ์นพตาแือยมดอกณัหกาี่าํผกดุพจ้มงิฟาา1ใสนทุผกิพคูนดสยผสกชูนัฑบจน)าั0พ5กนดไือาํลอับา้ํยาติธูหถรถาดัับหพไ(ตสปา้ง”นาควโผยนาทยลภามลญาไรรกมนกถดเในานเพ่ีท5ใถู้หัณา�นกสหออืราํนอยาพบงิททผึงัใด่ยีดนศมเใคิรนญันฑตเ้ทหอกหาีเ่5วสยําีแตบันูหนกสทพับรยิจมอทาไส(รีห่ลลงิเับคยโา่ลีา)ทงิตอื่ดกโมแอืม่ีไไย์มกะกกดน�าใําดนิไร่พีลสหปนาถุผไาหมด5าป่าอดยเรชประยวปยรวนัทกทงึใับลงีเใเมเนิกเจานบัหคห้าทดัอหมลนัใสยทไีช่คยวาใารนพ1สขารตยย่ีตทดอาสกหหว่ีก่าถเวน1าวสผุ)ิพดูภผุย่หก1ยมี่จใไมก0กสลยา-กานิธิลูหนฟัดา1ส1ามทงไพบัาาวันงภใเแช00สปลญแไยมวปหาายแหสกา�ัณสรถําิก(เานพนลฟิงยมทลหมดรไส้วารชฑตามระ5ปุนนขาําเแนมับือดารมวรลไกถ(มวลทา”สคถนโาทภูน1ยมายาลใไขะกดี่นตัเีร-กกี่พางึเถนชฟตหมล1าอ่อยวพนัอันทัึงิกนใ1ขีเ0ใสนต์งหอหย-สยยหสชสถ(เยนตผุาสหรว่หา1รเรวาา)ดผุตม0ืยกลุปอมกือนนมนิลสราไาตวทาสเชปยวปหยาาี่ิกตัเรานงมเลมลชาวกรขาอืดนขวกถันนภู1ยใไ-กกานฟ1พันัน0สยหสสถ(นหรรวาตุปือนนมรตวทาส ยาา่ีตัรงเลาว 4. ใผหูชา้สยแม4ล.าะใชผหิกูหส ญแมิงบาเลช่งือิกกกแสลอบถุย่มงาานกชงทลไา่เีรมุทยชย่ี หวาตยญาหงิงกญแนั งิหยแรกยือกกเหกันมนั อื น(ใใกหนัน้สกอยรมาณงาไทีชริกี่เปแในลนะโกมรีเงลหเรุต่มียผุ ชนล่วเสหยหมกือศนันกึ กษคันาิดห)รชใอื หั่งตนสา งมé�ากาหนั ชนิกใักนกลุม ปเพล่ืออจดัดภลัย5�ามด.เชารวกับผยี อเชยรทงวนู้ยวยีกลาย่าี่สง�าันงาํกลสไุดดกนัคํา5รถดบัไล.คดิ4ปบัา.ผดิจชุม่ ใจถนชานู ่งัหสากงั่งึนทาํกสนุ่มปกปปํา้มี่าํ้เลถลหลทหลาอุมอชานนอี่ยดกิดสมักกัดภแวภเมุสเพบภัยใพเชัยถรมดอื่มงยัวมือ่ยีากาจายทนงามกจดัลกชลกทัดสีุมล่อ้ปนักิําท่สีลําชมยดคลด45วดุีส่าําบัาท..บัดิย่าดไอชุดใผจชวปีไห่ับสดหไิกาูนดัง่ถญกุดวสปสวนภําึงเ้ปาถงิกาพถปมรา้ํัยสแไาลลหาึงลียรนยจดถอชุมปอนกอ้นทเาาดกิสดรลกั มนี่เรกภแภทมุยีนัเอพบกทัยอู้ัยก่ีนถด(มนอ่ืวงับ่ีเาะใารภทใกามอจนไรอูใดกัยรดัลย่ียสหกะทเนทจวมุลรมก้เไี่ปส่ีสใาํณชอหาาริดดดลุดชุดายกีทตจับอยทพอไกิท่ีเกาดปผุวปรวหป่ีาก่ีสภิจาอนาถลรญกลสุดยัไมกโึงมดิจจอดถงิพรกปรากแดเว้งาณบัรกรลรเนยรยภรใยีอกอก์เมรทหยีนยัาพมดกนมรเเี่นจรภหทกันศเสนากอู ยัéตีบัย่ี กหมดิะี้(นวุผใใกศอไาใลอนหรึกาาดกดยรกจรษเทวททหมารเายก่ปีกณี่ส)ณตี่สดิกลใุดเุผีทุดพหิจออพลีเ่ศกสดาปรดมรรมภเอนรวารมาัยมโกียมชยจณรกทิกนางงบัีส่เกใี้พลเนรใุดก�าศหียกานดมรลเ หเสุมับากตกหิดจุผทศอาล่ีสกึากดรษดุ วมายณ) ใเพหศส มมาากชทกิ ่ีสในุดกล 5. ผนู าํ กลุม สมุ ถามสมาชกิ วา ไดเรียนรูอะไรจากกจิ กรรมนี้ ¹Òéí µ¡ 63 ȹ٠¡ÒäŒÒ à´¹Ô »†Ò เรื่อง “การปองกนั และแกไ ขปญหาเรือ่ งเพศและการมเี พศสัมพนั ธกอ นวัยอันควร” สําหรับอาสาสมัคร/แกนนาํ ศูนยเพือ่ นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจัดกิจกรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน ´À٠Ҿ¹µÃ Ìҹ¡ÒῠŋͧàÃ× Í à·ÕÂè Ç·ÐàÅ µÅÒ´¹íÒé ´Ù¤Í¹àÊÔϵ ä»Ç´Ñ à·èÂÕ Ç¾¾Ô ¸Ô À³Ñ ± 64 เรื่อง “การปองกันและแกไ ขปญหาเรอ่ื งเพศและการมเี พศสัมพันธก อนวยั อันควร” สาํ หรบั อาสาสมัคร/แกนนาํ ศนู ยเ พอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจดั กิจกรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน ÊǹÊÒ¸ÒóРÊǹÊѵǏ ºŒÒ¹¼ÊÕ §Ô µÅÒ´¡ÅÒ§¤¹× Ç¹Ñ Ê§¡ÃÒ¹µ 65 เรอื่ ง “การปอ งกันและแกไขปญหาเรือ่ งเพศและการมีเพศสมั พันธก อ นวยั อนั ควร” สาํ หรบั อาสาสมัคร/แกนนําศูนยเ พื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจัดกิจกรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน ใบกิจกรรม 2 “กระตุกตอ่ มคดิ พิชติ ปญั หำ” 1. แบ่งสมาชิกเป็นกลุ่มย่อย 4 กลุ่ม ให้อ่านกรณีศึกษาที่แจก และช่วยกัน คดิ ว่าจะแก้ปัญหาอยา่ งไร โดยใชแ้ นวทางการแก้ปญั หาตามหลกั การในใบความรู้ 1 2. แต่ละกลุ่มส่งตัวแทนออกมาน�าเสนอความคิดให้เพ่ือน æ ฟัง หรือ ให้ แต่ละกล่มุ เขียนบทและออกมาแสดงบทบาทสมมติ หรือ นา� เสนอเปน็ รปู แบบการ อา่ นขา่ ว หรือ เป็นวาไรตéี หรือ เปน็ รูปแบบเมาทด์ ารา รูปแบบสะเกด็ ขา่ ว อยา่ งใด อยา่ งหนึง่ โดยแสดงใหเ้ ห็นถงÖ แนวทำงกำรแกป้ ญั หำ 3. ในกรณีที่วิธีการแก้ปัญหาของกลุ่มต่าง æ แตกต่างกัน ให้ผู้น�ากลุ่ม ชกั ชวนสมาชิกทัéงหมดใหช้ ่วยกนั วิเคราะห์ผลดีผลเสียที่จะเกิดขนึé ของแตล่ ะวิธี ¡Ã³ÈÕ ¡Ö ÉÒ... »˜ÞËÒ·Õè 1 “»˜ÞËҢͧᡌǔ แกว้ ถูกรุ่นพี่ตบตพี ร้อมกับถ่ายคลิปประจาน สาเหตเุ พราะแฟนเก่าของรุ่นพี่ที่เลกิ กันไปแลว้ มาจีบแก้ว »˜ÞËÒ·Õè 2 “»˜ÞËҢͧËÁÔÇ” หมิวแอบรักหนุ่มนักกีÌารุ่นพี่ และแอบ เข้าข้างตัวเองว่ารุ่นพี่ก็มี ใจให้หมิวเหมือนกัน ก็ได้แต่แอบฝันหวาน คิดฟุ้งซ่านไป คนเดียว จนไม่ค่อยมีสมาธิเรียนหนังสือ หมิวอยากจะหักใจเลิกรัก แต่ท�าไม่ได้ สกั ที 66 เร่ือง “การปองกันและแกไขปญหาเรื่องเพศและการมีเพศสัมพันธก อ นวัยอนั ควร” สําหรับอาสาสมัคร/แกนนาํ ศนู ยเพ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจดั กิจกรรมพัฒนาทักษะของเยาวชน »˜ÞËÒ·Õè 3 “»˜ÞËҢͧപ” เดชมีความสัมพั นธ์ลึกซึéงกับแฟนสาวโดยที่ พอ่ แมข่ องทัéงสองฝา† ยไมร่ รู้ ะแคะระคาย วนั หนงึ่ แฟนสาวของเดชบอกวา่ เธอตงéั ครรภ์ เดชตกใจและกลุม้ ใจมากเพราะเขายงั ไมพ่ รอ้ มที่จะรับผิดชอบเธอ »˜ÞËÒ·Õè 4 “»˜ÞËҢͧ³°Ñ ” ณั°เป็นเด็กตา่ งจังหวัด เขาอาศยั อยู่ในหอพัก มกี ลมุ่ วยั รุน่ ที่พักในหอ้ งขา้ ง æ มาตสี นทิ แรก æ กท็ า� ดีกบั ณ°ั เชน่ ชวนณ°ั ไปเที่ยว ทา� ใหห้ ายเหงา บางวันกเ็ ลéยี งข้าวณ°ั ทา� ให้ณั°รู้สึกเกรงใจ ระยะหลงั วัยรุน่ กลุ่มนéี มักจะมาขลุกกนั อยู่ในห้องณั° มาดืม่ เหล้าบ้าง เล่นไพบ่ า้ ง และเริ่มหนักขึéนเรื่อย æ จนถึงขéันพาผู้หญิงมานอนและเสพยา ความรู้สึกของณั°จากอึดอัดกลายมาเป็น ความกลัว รู้สึกว่าตนเองอยู่ท่ามกลางความเส่ียง กลัวว่าตนเองจะติดยา จะเรียน ไม่จบ กลัวว่าถ้าบอกเลิกคบจะถูกท�าร้าย เพราะแต่ละคนมีพÄติกรรมก้าวร้าว และอารมณ์รุนแรง ณ°ั จะทา� อยา่ งไรดี 67 เรอ่ื ง “การปองกนั และแกไขปญ หาเรือ่ งเพศและการมีเพศสมั พันธกอนวยั อนั ควร” สําหรบั อาสาสมัคร/แกนนาํ ศนู ยเ พ่อื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจัดกจิ กรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน ใบกจิ กรรม 3 นิทำน “คณุ จะเลอื กทำงไหน” 1. ผู้น�ากลุ่มเล่าเรื่อง “¤Ø³¨ÐàÅ×Í¡·Ò§ä˹?” ãËŒ¿˜§ แล้วถามว่า ÊÁÒªÔ¡¨ÐµÑ´ÊԹ㨠Í‹ҧäà ¨ÐÊѺÃҧöä¿ãËŒÇÔè§ä»ã¹àÊŒ¹·Ò§·èÕ äÁ‹ä´ŒãªŒ§Ò¹ ËÃ× Í¨Ð»Å‹ÍÂãˌöä¿ÇÔè§ä»ã¹ ·Ò§à´ÁÔ ËÃ×ͤ´Ô Ç‹ÒÁÕÇÔ¸ÍÕ ×¹è æ ÍÕ¡ËÃ×ÍäÁ‹ à¾ÃÒÐö俤§äÁ‹ÊÒÁÒöËÂØ´ä´·Œ ¹Ñ 2. ให้สมาชิกช่วยกันแสดงความคิดเห็นพร้อมบอกเหตุผล ¤Ø³¨ÐàÅ×Í¡·Ò§ä˹? (คดั ลอกจาก www.kwamru.com/) มเี ดก็ กลมุ่ หนงึ่ เลน่ กันใกล้รางรถไฟ 2 ราง รางหนงึ่ อยู่ในระหว่างการใช้งาน ในขณะที่อกี รางหนงึ่ ไม่ได้ ใชง้ านแล้ว มีเพียงเดก็ คนเดียวเท่านนัé ที่เล่นบนรางที่ ไมไ่ ด้ ใชง้ าน ส่วนเดก็ ที่เหลือนัง่ เลน่ อย่บู นรางที่ยงั ใชง้ านอยู่ เมอ่ื รถไฟแลน่ มา คณุ อยู่ใกล้ æ ที่สบั รางรถไฟ คณุ สามารถเปลยี่ นทางรถไฟไปยังรางที่ ไมไ่ ด้ ใชง้ านเพือ่ ช่วยชีวิตเดก็ ส่วนใหญ่ แตน่ ัน่ หมายถึงการเสียสละชีวิตของเด็กคนที่เลน่ อยบู่ นรางที่ ไม่ได้ ใช้งาน หรือคุณเลอื กจะปลอ่ ยใหร้ ถไฟวิ่งทางเดมิ ? ÅͧË嫯 ¤´Ô Ê¡Ñ ¹´Ô Á·Õ Ò§àÅ×Í¡ã´·ÕèàÃÒÊÒÁÒöµ´Ñ Ê¹Ô ã¨ä´Œ 68 เรอื่ ง “การปองกนั และแกไ ขปญหาเร่ืองเพศและการมีเพศสัมพันธกอนวยั อนั ควร” สําหรบั อาสาสมัคร/แกนนําศูนยเพอื่ นใจ TO BE NUNBER ONE

คูมือการจัดกิจกรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน ใบควำมรู้ 2 เ©ลยคÓตอบนิทำน“คณุ จะเลือกทำงไหน” ¤¹Ê‹Ç¹ÁÒ¡ÍÒ¨àÅ×Í¡·Õè¨Ðà»ÅèÕ¹·Ò§Ã¶ä¿ áÅÐÂÍÁÊÅЪÕÇÔµ¢Í§à´ç¡¤¹¹é¹Ñ ผม(ฉัน)คดิ วา่ คณุ กอ็ าจจะคิดเช่นเดียวกนั แนน่ อน ตอนแรกผม(ฉนั )กค็ ดิ เชน่ นéี เพราะการชว่ ยชีวิตเด็กส่วนมาก ด้วยการเสียสละชีวิตเดก็ หนงึ่ คนนéนั ดสู มเหตุผลทัéงทางศีลธรรมและความรูส้ ึก แตค่ ณุ เคยคิดบ้างไหมว่าเด็กที่เลือกเลน่ บนรางที่ ไม่ได้ ใชง้ านแล้ว ที่จริงเขาได้ตดั สินใจถูกตอ้ ง ที่จะเลน่ ในสถานที่ปลอดภยั แลว้ ต่างหาก แตท่ วา่ เขากลับต้องเสียสละชีวิตให้กับเพือ่ นที่ ไม่ใส่ใจและเลอื กที่จะเล่นในที่ อนั ตราย สถานการณเ์ ชน่ นเéี กดิ ขนึé รอบตัวเราทกุ วัน ในสถานที่ทา� งาน ย่านชุมชน การเมอื งโดยเฉพาะในสังคมประชาธิปไตย คนกล่มุ น้อยมกั จะถูกเสียสละใหก้ บั ผลประโยชนข์ องคนหมูม่ าก แมว้ า่ คนกลุ่มนอ้ ยจะฉลาด มองการณ์ไกล และคนหมมู่ ากจะโงเ่ ง่า ไม่ใส่ใจกต็ าม เหมอื นเดก็ คนที่เลือกไม่เล่นบนรางที่ยังใช้งานตามเพือ่ น æ ของเขา และกค็ งไมม่ ี ใครเสียน�éาตาใหห้ ากเขาตอ้ งสละชีวิตกต็ าม ºÒ§¤¹ÍÒ¨µÑ´Ê¹Ô ã¨Ç‹Ò¨ÐäÁ¾‹ ÂÒÂÒÁà»ÅÕÂè ¹àÊŒ¹·Ò§Ã¶ä¿ 69 เพราะเชื่อวา่ เดก็ ที่เลน่ อยบู่ นรางที่อยู่ในการใชง้ านยอ่ มรดู้ ีวา่ รางนนéั ยงั อยู่ในระหวา่ งการ ใช้งาน และพวกเขาควรจะหลบออกมาเมื่อพวกเขาได้ยินเสยี งหวดู รถไฟ ถ้าทางรถไฟถูกเปล่ยี น เด็กหนงึ่ คนนéนั ต้องตายอย่างแนน่ อน เพราะเขาไม่เคยคดิ วา่ รถไฟจะเปลย่ี นมาใช้เส้นทางนันé นอกจากนนéั รางที่ ไม่ไดถ้ ูกใช้งานอาจเป็นเพราะรางนัéนไมป่ ลอดภัย เรอื่ ง “การปองกันและแกไขปญหาเรื่องเพศและการมเี พศสมั พันธก อนวัยอันควร” สําหรบั อาสาสมคั ร/แกนนําศนู ยเ พื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจัดกิจกรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน ถ้ารถไฟถูกเปลย่ี นเส้นทางมาที่รางนéี เราท�าใหช้ ีวิตของผู้โดยสารทัéงหมดตกอยู่ในอันตราย ในขณะที่คณุ พยายามชว่ ยชีวิตเด็กจ�านวนหนงึ่ โดยการสละชีวิตเด็กหนงึ่ คน อาจกลายเปน็ การสังเวยชีวิตผู้คนนับรอ้ ยกเ็ ปน็ ได้ เราร้วู ่าชีวิตเต็มไปดว้ ยการตัดสินใจอนั ยากล�าบาก บางครัéงเราอาจลมื ไปวา่ การตดั สินใจอนั รวดเร็วใชจ่ ะเปน็ สงิ่ ที่ถกู ตอ้ งเสมอไป จา� ไวว้ ่า สิ่งที่ถกู ต้องไมจ่ า� เปน็ ตอ้ งเป็นสิง่ ที่นยิ มป®ิบตั ิ และส่ิงที่นยิ ม ไมจ่ า� เปน็ ต้องถูกตอ้ งเสมอไป ทุก æ คนสามารถท�าส่งิ ผิดพลาดได้ และนัน่ คือเหตุผลที่เขาใสย่ างลบไวท้ ี่ปลายของดินสอ จะเหน็ ไดว้ า่ ปญั หาบางอยา่ งมคี วามซบั ซอ้ น ตอ้ งอาศยั การไตรต่ รองอยา่ งรอบคอบ และการ ประเมนิ สถานการณ์ 70 เรอื่ ง “การปอ งกันและแกไขปญ หาเร่ืองเพศและการมเี พศสัมพันธกอ นวยั อันควร” สําหรับอาสาสมัคร/แกนนาํ ศนู ยเพ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คูม ือการจดั กิจกรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน 4. กิจกรรม : คดิ บวก ช่วยได้ จดุ ประสงคก์ ำรเรียนรู้ เพือ่ ให้สมาชิกเรียนรกู้ ารคิดและวิธสี รา้ งมุมมองทางบวก ระยะเวลำ 40 นาที วิธดี Óเนินกจิ กรรม วธิ ดี Óเนนิ กจิ กรรม สือ่ /อุปกรณ์ 1. ผนู้ า� กลมุ่ เกริ่นนา� เวลาเรามปี ญั หาทกุ คนจะมวี ิธกี ารแกไ้ ขปญั หา - ค ลิ ป วี ดิ โ อ ที่ต่างกัน แต่ถ้าสังเกตให้ดีจะเห็นว่าวิธีการแก้ปัญหาที่ ได้ผล “Positive or มักต้องใช้มุมมองทางบวก เชน่ เวลาทะเลาะหรือขดั แยง้ กบั พ่อ Negative? แม่ ถา้ เราคิดทางบวกวา่ ที่พอ่ แมท่ �าทกุ อย่างเพราะรักเรา เราก็ Create or อยากจะปรับความเขา้ ใจ/อธบิ ายใหพ้ อ่ แมเ่ ขา้ ใจในเรื่องที่ขดั แยง้ else Ogilvy” กนั แตถ่ า้ เรามองทางลบ คดิ วา่ พอ่ แมไ่ มร่ ักไมเ่ ขา้ ใจเรา เราก็ไม่ (บวกหรือลบ) อยากแกไ้ ขความขดั แยง้ ที่เกดิ ขนึé ดงั นนéั การมองมมุ บวก จงึ เปน็ สิ่งที่ช่วยให้การแก้ไขปัญหาประสบผลส�าเร็จตัéงแต่การมอง ปญั หา ใหม้ องวา่ ปญั หาคอื โอกาสในการพัฒนา คนที่มคี วามคดิ ทางบวกจะเปน็ คนที่มคี วามสขุ จากนนéั ผนู้ า� กลมุ่ ฉายคลปิ วดี ีโอ เกยี่ วกบั เรื่องความคดิ ทางบวกให้สมาชิกดู 2. ผ้นู า� กลุ่มพดู ถงึ วิธีการสรา้ งมมุ มองทางบวก - ใบความรู้ 1 71 เรอื่ ง “การปอ งกนั และแกไ ขปญ หาเร่อื งเพศและการมเี พศสมั พนั ธกอนวยั อันควร” สาํ หรับอาสาสมัคร/แกนนําศนู ยเ พอื่ นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กจิ กรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน วธิ ีดÓเนินกิจกรรม ส่ือ/อปุ กรณ์ 3. ผนู้ า� กลมุ่ ใหส้ มาชกิ แบง่ กลมุ่ ยอ่ ยประมาณกลมุ่ ละ 8-10 คน ให้ - ใบกิจกรรม 1 สมาชกิ แตล่ ะคนเลา่ ถงึ ประสบการณค์ ดิ บวกของตนเองหรือของ คนที่รู้จักให้เพื่อน æ ในกลุ่มฟัง จากนันé ให้แต่ละกล่มุ คดั เลอื ก เรื่องที่จะออกมาเลา่ ใหเ้ พอื่ น æ ในกลมุ่ ใหญฟ่ งั แลว้ ใหก้ ลมุ่ ใหญ่ ช่วยกันวิเคราะห์ว่า เรื่องที่เล่านัéนใช้วิธีการอย่างไรในการสร้าง มมุ มองทางบวก 4. ผนู้ า� กลุม่ สรุปเพม่ิ เติมตามแนวคิดที่ ไดจ้ ากกจิ กรรม สรปุ แนวคดิ ที่ไดจ้ ำกกจิ กรรม คนที่มีมมุ มองทางบวก จะเป็นคนที่มคี วามสขุ เมอื่ มปี ญั หาจะสามารถหาวิธีแกไ้ ขปัญหา ไดด้ ี และมองวา่ ปญั หาคอื โอกาสในการพัฒนา นอกจากนกéี ารคดิ ทางบวกยงั ทา� ใหเ้ รามองโลกและ ชีวิตอย่างเขา้ ใจ มองอนาคตอยา่ งมหี วงั และมแี รงบันดาลใจในการทา� สิง่ ต่าง æ ใหส้ า� เรจ็ กำรประเมิน¼ล สงั เกตจากการมีสว่ นร่วมในกจิ กรรม 72 เรื่อง “การปองกันและแกไ ขปญหาเรือ่ งเพศและการมเี พศสมั พนั ธกอนวยั อนั ควร” สําหรับอาสาสมัคร/แกนนําศูนยเ พ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจัดกจิ กรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน ใบควำมรู้ 1 “วิธี½ƒกคิดทำงบวก” ÇÔ¸¡Õ Òý¡ƒ ¤Ô´ºÇ¡ËÃ×ÍÊÌҧÁØÁÁͧ·Ò§ºÇ¡Á´Õ §Ñ ¹éÕ 1. ใหม้ องไปขา้ งหนา้ อยา่ มองยอ้ นหลงั ทกุ คนเคยทา� ผิดมาแลว้ ทัéงนนéั แตต่ อ้ ง ไม่จมอย่กู บั อดีตที่ผิดพลาดเพราะชีวิตตอ้ งด�าเนนิ ตอ่ ไป จงวางเปา้ หมายเลก็ æ ที่เป็น ไปไดแ้ ละพยายามทา� ใหส้ า� เร็จ 2. รู้จักใหอ้ ภยั ตวั เองและผูอ้ ื่น สา� หรับคนส่วนใหญแ่ ลว้ เรื่องราวตา่ ง æ ที่เกดิ ขéึน ในชีวิต เป็นผลพวงมาจากการกระท�าของตนเองทัéงสéิน ในบางครัéงบางคราว เราต่าง ตดั สนิ ใจผิดพลาดแตเ่ มอ่ื รสู้ า� นกึ แลว้ กต็ อ้ งปลอ่ ยใหม้ นั ผา่ นไป เรียกวา่ เปน็ การใหอ้ ภยั และตอ้ งใหอ้ ภยั ตวั เองเมอ่ื ทา� ผิดพลาด เพอ่ื ที่จะเดนิ หนา้ ตอ่ ไปรวมทัéงใชค้ วามผิดพลาด จากอดีตเปน็ บทเรียนเพ่อื กา้ วย่างที่ดีกวา่ ในอนาคต 3. ถา้ แกว้ มนี า�é แคค่ รึ่งเดียวจงเตมิ ใหเ้ ตม็ แกว้ การมองวา่ มนี า�é เหลอื อยคู่ รึ่งแกว้ หรือนé�าหายไปครึ่งแก้วนัéน ถูกทัéง 2 อย่าง อยู่ที่ว่าผู้มองเป็นคนมองโลกในแง่ดี หรือร้าย และไม่ผิดอะไรที่คณุ จะเตมิ นéา� ใหเ้ ตม็ แก้ว 4. มองหาบุคคลต้นแบบ ทุกคนควรมบี คุ คลต้นแบบที่เป็นแรงบนั ดาลใจ คน æนนéั อาจเปน็ ผทู้ ี่เอาชนะอปุ สรรคใหญ่ æ ไดส้ า� เรจ็ และประสบความสา� เรจ็ อยา่ งงดงาม ในที่สุด หรือเป็นผู้ที่ท�างานหนักและสัมÄทธิìผล จงเอาคนนัéนเป็นแรงบันดาลใจใน การด�าเนนิ ชีวิต 5. พาตัวเองเข้าไปอยู่ในแวดวงของคนที่ประสบความส�าเร็จและมองโลกในแง่ดี มนั เป็นเรื่องมหัศจรรยท์ ี่พลังอา� นาจของคนอ่ืน สามารถสง่ ผลกระทบต่อพลังในตวั เรา ได้ คนที่คิดในด้านบวกจะช่วยกระตุ้นและเป็นแรงบันดาลใจให้เรา เชื่อม่ันในตัวเองว่า เราสามารถทา� สง่ิ ที่มงุ่ มั่นไว้ ใหส้ า� เรจ็ ได้ จา� ไวว้ า่ ...จงอยู่ใหห้ า่ งคนที่คดิ แตแ่ งร่ า้ ย ซงึ่ จะ 73 ขัดขวางการเดนิ หน้าของคุณ ดงั พุทธศาสนสภุ าษติ ที่วา่ “คบคนพำล พำลพำไปหำ¼ิด คบบัณ±ติ บัณ±ติ พำไปหำ¼ล” เร่อื ง “การปองกันและแกไ ขปญ หาเรื่องเพศและการมีเพศสมั พันธก อนวัยอนั ควร” สาํ หรับอาสาสมัคร/แกนนาํ ศนู ยเพื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจดั กิจกรรมพัฒนาทักษะของเยาวชน 6. เห็นคุณคา่ สิ่งดี æ ในชีวิต เมอื่ เราพอใจกับทกุ เรื่องดี æ ที่เกิดขนéึ ถึงแม้วา่ จะเป็นเรื่องเล็ก æ น้อย æ ก็ตาม มันจะช่วยให้เราขจัดความคิดในด้านลบออกไป การโฟกสั แตส่ ง่ิ ดี æ เหลา่ นจéี ะทา� ใหอ้ ปุ สรรคที่เราเผชญิ อยกู่ ลายเปน็ เรื่องเลก็ นอ้ ยที่เรา จัดการได้ง่ายขนึé 7. รจู้ ักบริหารเวลาอยา่ งชาญฉลาด อยา่ เสยี เวลากบั เรื่องที่ ไมเ่ กย่ี วกบั สง่ิ ที่คณุ ตéงั เป้าไว้ ในชีวิต ขอ้ สา� คัญคอื มุ่งทา� ในเรื่องที่ท�าให้ชีวิตของคุณเปน็ ไปดงั ที่หวงั ไว้ ซึง่ จะ สง่ ผลให้คุณมีทัศนคติที่ดี 8. จินตนาการว่ามีสง่ิ ดี æ เกิดขนéึ แปลกแตจ่ ริงที่ว่า คนส่วนมากมกั ชอบวาด ภาพเรื่องเลวรา้ ยกา� ลังเกิดขนึé โดยมักจะพดู ว่า “¶ÒŒ Á¹Ñ à¡Ô´¢¹Öé ...” จงฝกึ นึกถงึ เรื่องดี æ กา� ลงั เกดิ ขึéน มองเหน็ ภาพงานที่กา� ลงั ทา� เดนิ ไปดว้ ยดี และได้รับคา� ชมจากคนรอบข้าง ว่า “àÂÕÂè ÁÁÒ¡” เพราะนัน่ จะเปน็ ก�าลังใจให้คณุ คดิ บวกต่อไป 9. ความผิดพลาดมีไว้ ให้เรียนรู้ มิใช่แส้ที่เอาไว้เ¦ี่ยนตี ทุกคนล้วนเคยท�าผิด ทัéงนัéนและถึงแม้ว่าได้พยายามอย่างดีที่สุดแล้ว แต่ก็ยังท�าพลาด ขอให้จ�าไว้ว่ายังมี โอกาสใหเ้ ริ่มตน้ ใหม่ ความผิดพลาดตา่ ง æ ที่ผา่ นมาถอื เปน็ บทเรียนเพอ่ื นา� ไปปรับปรุง แก้ไข สิง่ ที่จะท�าตอ่ ไปในอนาคต 10. อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ดี ถา้ รอบ æ ตวั เต็มไปดว้ ยข้าวของวางระเกะระกะ กระจัดกระจายไปทั่วหอ้ ง ลองหาเวลาจัดเก็บ ใหเ้ ปน็ ระเบียบเรียบร้อยซง่ึ จะช่วยใหค้ ณุ เปลี่ยนมุมมอง ความคิดได้มาก ใครจะมองโลกในแง่ดีได้ถ้าต้องอยู่ท่ามกลางสภาพ สกปรกรกรุงรังตลอดเวลา เพราะสภาพแวดลอ้ มที่ดีจะชว่ ยสรา้ งและเปน็ แรงบันดาลใจให้ เกิดทัศนคติดา้ นบวก 11. รับข้อมูลข่าวสารที่ดี หมั่นอ่านบทความที่สร้างแรงจูงใจ หรือฟังธรรมะที่ กระตุ้นให้รู้สึกต่ืนตัว และเกิดปัญญาซึ่งจะช่วยให้มองโลกและชีวิตได้อย่างเข้าใจ มี ความหวัง และความสขุ 74 เรอ่ื ง “การปอ งกนั และแกไขปญหาเรือ่ งเพศและการมเี พศสัมพันธกอ นวัยอนั ควร” สาํ หรับอาสาสมัคร/แกนนาํ ศนู ยเพอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คูมือการจัดกจิ กรรมพัฒนาทักษะของเยาวชน 12. ให้ค�ามั่นสัญญากบั ตัวเอง และบอกตัวเอง ซาé� æ เพราะค�าม่ันสญั ญาดี æ มผี ลตอ่ กระบวนการคดิ ของตวั เอง เชน่ ถา้ คณุ มอี าการซมึ เศรา้ เปน็ ประจา� คา� มั่นสญั ญา ของคุณก็คือ “©Ñ¹ÁÕ¤ÇÒÁÊØ¢©Ñ¹¤Çº¤ØÁµÑÇàͧ䴌” บอกตัวเองเช่นนหéี ลาย æ ครัéงใน แต่ละวันแล้วคณุ จะรสู้ ึกถงึ พลงั ความคดิ ดา้ นบวกที่เกิดขนึé ¼ลดขี องควำมคิดเชิงบวก ไดแ้ ก่ • รจู้ ักให้อภยั ตัวเองและผูอ้ ่ืน • มนษุ ย์จะสามารถ มองโลกและชีวิตไดอ้ ย่างเข้าใจมองอนาคตอยา่ งมี ความหวัง และมคี วามสขุ มากขนéึ • มแี รงบันดาลใจในการทา� สิง่ ต่าง æ ให้สา� เร็จ (คดั ลอกจาก guru.google.co.th/guru/thread?tid=2f34fecf5b921339) 75 เรือ่ ง “การปอ งกันและแกไขปญหาเรอ่ื งเพศและการมเี พศสมั พันธก อ นวยั อนั ควร” สาํ หรบั อาสาสมคั ร/แกนนําศนู ยเพือ่ นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กิจกรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน ใบกจิ กรรม 1 “แชร์ชวี ติ ประสบกำรณค์ ดิ บวก” 1. ให้สมาชิกแบ่งกลุ่มย่อย และให้แต่ละคนเล่าถึงประสบการณ์คิดบวกของตนเอง หรือคนที่รจู้ ักใหเ้ พอ่ื น æ ในกลุ่มฟงั 2. ให้แตล่ ะกลุม่ คัดเลอื กเรื่องที่จะออกมาเลา่ ให้เพอ่ื น æ ในกลมุ่ ใหญฟ่ งั แลว้ ให้คน ในกลมุ่ ใหญช่ ว่ ยกนั วิเคราะหว์ า่ เรื่องที่เลา่ นนัé มวี ิธกี ารคดิ อยา่ งไรในการสรา้ งมมุ มองทางบวก 76 เร่อื ง “การปอ งกันและแกไขปญ หาเรื่องเพศและการมีเพศสัมพันธก อนวยั อันควร” สาํ หรบั อาสาสมคั ร/แกนนาํ ศูนยเ พอื่ นใจ TO BE NUNBER ONE

คูม ือการจัดกจิ กรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน 5. กิจกรรม : จะทำ� อยำ่ งไรดี จุดประสงค์กำรเรียนรู้ 1. เพอ่ื ให้สมาชิกรู้จักวิเคราะหแ์ ละคิดหาทางเลือกในการตัดสินใจและแกไ้ ขปัญหา 2. เพอื่ ใหส้ มาชกิ มีทักษะในการตัดสนิ ใจและแก้ไขปญั หา ระยะเวลำ 50 นาที วิธดี Óเนนิ กจิ กรรม วธิ ดี Óเนินกจิ กรรม สื่อ/อุปกรณ์ 1. ผูน้ �ากลมุ่ ใหค้ วามรู้ เรื่องการตดั สนิ ใจแกไ้ ขปญั หา ตามใบความรู้ 1 - ใบความรู้ 1 2. แบ่งสมาชิกเป็นกลุ่มย่อย 4 กลุ่ม ให้แต่ละกลุ่มช่วยกันวิเคราะห์และ - ใบกิจกรรม 1 ระดมความคิดเห็นในประเด็น “ถ้าท่านอยากสวย/อยากหล่อ ท่านจะ ต้องท�าอย่างไรบ้าง” ตามใบกิจกรรม 1 และน�าเสนอในกลุ่มใหญ่ 3. ผนู้ า� กลมุ่ สรุปใหส้ มาชกิ เหน็ วา่ ปญั หาอยา่ งเดียวกนั แตล่ ะกลมุ่ อาจคดิ แก้ ปัญหาออกมาต่าง æ กัน ซ่ึงก็แล้วแต่มุมมองของแต่ละคนและแต่ละ กลมุ่ ซึ่งมีประสบการณ์ไมเ่ หมอื นกัน 4. ผู้น�ากลุ่มให้แต่ละกลุ่มช่วยกันวิเคราะห์สาเหตุและหาแนวทางหรือวิธีแก้ - ใบกจิ กรรม 2 ปัญหาที่เป็นไปได้ในแตล่ ะสถานการณ์ ตามใบกิจกรรม 2 และน�าเสนอใน กลมุ่ ใหญ่ 5. ผนู้ า� กลมุ่ สรุปใหส้ มาชกิ เหน็ วา่ ในการแกไ้ ขแตล่ ะปญั หา ยอ่ มมวี ิธกี ารที่หลาก 77 หลายที่สามารถน�าไปใช้ในการแก้ไขปัญหาได้ เมอ่ื วิธีที่ 1 ใชแ้ ลว้ ประเมินว่า ไม่ได้ผล ก็ควรลองใชว้ ิธอี ื่นและประเมินผลไปทุกครัéงว่าไดผ้ ลหรือไม่ เรื่อง “การปอ งกันและแกไขปญหาเรื่องเพศและการมเี พศสมั พันธกอ นวยั อันควร” สาํ หรับอาสาสมัคร/แกนนําศูนยเ พื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจัดกิจกรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน สรปุ แนวคิดที่ได้จำกกิจกรรม การตัดสินใจและการแก้ปัญหาในชีวิตประจ�าวันของเรา ต้องเริ่มจากการก�าหนดปัญหา หรือสงิ่ ที่ตอ้ งตดั สนิ ใจใหช้ ดั เจน จากนนัé พจิ ารณาถงึ สาเหตขุ องปญั หา เพอ่ื หาวิธกี ารและแนวทาง การแกไ้ ข สดุ ท้ายต้องเลอื กวิธ/ี แนวทางที่ดีที่สุด กำรประเมนิ ¼ล สังเกตจากการมีส่วนรว่ มของสมาชกิ ในการท�ากจิ กรรม ข้อสงั เกต ผู้น�ากลุ่มอาจกล่าวชื่นชมสมาชิกในกรณีที่สามารถคิดแก้ปัญหาได้เหมาะสมและมีความ เป็นไปได้จริง นอกจากนéี การสังเกตส่ิงแวดล้อม ในการแก้ปัญหาก็เป็นสิ่งหนึง่ ที่จะน�ามาเป็น แนวทางการแก้ไขปัญหาได้ เช่น เรื่องภัยมืด สมาชิกสามารถตอบได้ว่า การตัดต้นไม้บริเวณที่ บังไฟทาง กค็ วรต้องทา� ซึง่ เป็นสิง่ ที่ดี และผนู้ �ากลมุ่ สามารถใหค้ วามชื่นชมสมาชกิ ไดอ้ กี ทางหนงึ่ 78 เรอ่ื ง “การปอ งกันและแกไ ขปญหาเรอ่ื งเพศและการมีเพศสัมพนั ธก อ นวัยอนั ควร” สําหรบั อาสาสมัคร/แกนนําศูนยเ พอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คูมือการจดั กจิ กรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน ใบควำมรู้ 1 ในชีวิตประจ�าวันของคนเราต้องเผชิญกับสถานการณท์ ี่เราต้องตัดสนิ ใจอย่เู สมอ ซึ่ง มหี ลักงา่ ย æ ที่สามารถใช้ ในการตดั สนิ ใจของเราดว้ ยเทคนคิ 3 C คือ Clarify ก�าหนดปญั หาหรือสงิ่ ที่จะต้องตัดสนิ ใจให้ชัดเจน Consider พจิ ารณาถงึ สาเหตขุ องปญั หาเพอื่ จะไดเ้ สนอวิธ/ี แนวทางแกป้ ญั หา Choose เลือกทางเลอื กที่ดีที่สุด 79 เร่อื ง “การปอ งกนั และแกไ ขปญ หาเรื่องเพศและการมีเพศสมั พนั ธกอ นวัยอันควร” สําหรบั อาสาสมัคร/แกนนําศนู ยเพ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจดั กิจกรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน ใบกจิ กรรม 1 แบ่งสมาชิกเป็นกลุ่มย่อย 4 กลุ่ม โดยให้แต่ละกลุ่มช่วยกันระดมความคิดเห็นใน ประเด็น “¶ÒŒ ·Ò‹ ¹ÍÂÒ¡ÊÇÂ/ÍÂÒ¡ËÅÍ‹ ·Ò‹ ¹¨ÐµÍŒ §·Òí Í‹ҧäúҌ §” หลงั จากนนัé แตล่ ะกลมุ่ นา� เสนอ ผนู้ า� กลมุ่ เขียนคา� ตอบลงในกระดาษฟลปิ ชารท์ เชน่ หำหมอสวิ อยำกสวย กินวิตำมนิ ออกกÓลงั กำย อยำกหล่อ ทÓศัลยกรรม กินอำหำรครบ 5 หมู่ 80 เรอ่ื ง “การปองกนั และแกไขปญหาเร่ืองเพศและการมีเพศสมั พนั ธก อนวยั อนั ควร” สําหรับอาสาสมคั ร/แกนนาํ ศูนยเ พ่อื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กจิ กรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน ใบกิจกรรม 2 แบ่งสมาชิกเป็นกลุ่มย่อย 4 กลุ่ม ให้แต่ละกลุ่มช่วยกันวิเคราะห์สาเหตุ และ หาแนวทาง หรือวิธกี ารแก้ปญั หาที่เป็นไปได้ ในแต่ละสถานการณ์ดงั ต่อไปนéี ʶҹ¡Òó·èÕ 1 ท้องไมพ่ รอ้ ม/นกั ศึกษาแมล่ ูกอ่อน ʶҹ¡Òó· èÕ 2 ภัยมืด...อันตรายที่ ไรส้ ัญญาณเตอื น ʶҹ¡Òó·èÕ 3 เด็กหนเี รียน : รัéวนอกโรงเรียนของเด็ก ʶҹ¡Òó·èÕ 4 ความรุนแรงทางเพศ : ทางออกควรเปน็ อยา่ งไร? หลังจากนนéั ใหแ้ ต่ละกลุม่ นา� เสนอกลุ่มใหญ่ 81 เรื่อง “การปอ งกนั และแกไขปญหาเร่อื งเพศและการมีเพศสมั พันธก อนวยั อันควร” สาํ หรับอาสาสมัคร/แกนนําศูนยเพ่อื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กิจกรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน กลมุ่ ที่ 1 (สถำนกำรณ์ท่ี 1) ·ÍŒ §äÁ¾‹ ÃŒÍÁ หาก “¹Ñ¡ÈÖ¡ÉÒ” เป็นอีกภาพลักษณห์ นึง่ ของค�าว่า “»˜ÞÞÒª¹” ที่เปน็ ความหวงั แห่งพลังสร้างสรรค์ ให้กับสังคม แต่สภาพปัญหาของ “»˜ÞÞÒª¹” ที่เกิดขึéนในปัจจุบัน มไิ ดเ้ ป็นไปอย่างที่หวงั ปัญหาทอ้ งไม่พรอ้ มจงึ เกิดขนึé ทา่ นจะมแี นวทางในการแก้ไขปญั หานéี อย่างไร? ¡ÒÃÇàÔ ¤ÃÒÐËˏ ҷҧᡌ»˜ÞËÒ¹éÕ ÁÕá¹Ç·Ò§¡ÒôÒí à¹¹Ô ¡Òô§Ñ ¹éÕ ............................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 82 เรื่อง “การปองกันและแกไขปญหาเร่ืองเพศและการมเี พศสัมพันธก อ นวัยอนั ควร” สําหรับอาสาสมัคร/แกนนําศูนยเพือ่ นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กิจกรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน กลุม่ ท่ี 2 (สถำนกำรณ์ท่ี 2) ÀÂÑ Á×´...ÍѹµÃÒ·ÕèäÃŒÊÞÑ ÞÒ³àµÍ× ¹ เมอ่ื ผลการสา� รวจภยั เมอื งหลวงที่คนเมอื งกรุงหวาดวิตก 10 อนั ดบั แรก พบวา่ ภยั จำกกำร ถูกล่วงละเมิดทำงเพศและถูกข่มขืน ถูกเทคะแนนให้เปšนภัยท่ีน่ำกลัวเปšนอันดับหนÖง่ โดยมีภัยจาก การฉกชิงวิ่งราว จéีปล้น, ภัยรถเมล์, ภัยจากอุบัติเหตุเมาแล้วขับ, ภัยจากยาเสพติด, ภัยจากพวก โรคจิต, ภยั จากนักเรียนตกี ัน, ภยั จากแกง ตม้ ตุŽน ÏลÏ ตามล�าดบั ผลการสา� รวจอาจจะเผยแพร่ชื่อ ของแหล่งอันตราย โดยระบุให้เป็นจุดอันตรายที่มีอยู่ทั่วกรุงเทพมหานคร เพื่อให้ประชาชนเพิ่ม ความระมัดระวังในการใช้เส้นทางดังกลา่ วมากขนึé แตส่ ิ่งที่น่าสงั เกตนัน่ กค็ อื ไม่เคยมีผลส�ารวจใดที่ จะเสนอแนะทางออกหรือแนวทางแกไ้ ขหรือวิธีการรับมอื กบั ภยั เหล่านอéี ย่างเป็นรปู ธรรม ¡ÒÃÇàÔ ¤ÃÒÐËˏ ҷҧᡌ»Þ˜ ËÒ¹éÕ ÁÕá¹Ç·Ò§¡ÒôÒí à¹¹Ô ¡Òôѧ¹éÕ 83 ............................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ เรอ่ื ง “การปองกนั และแกไ ขปญหาเร่ืองเพศและการมีเพศสมั พนั ธกอ นวยั อนั ควร” สําหรับอาสาสมัคร/แกนนาํ ศนู ยเ พ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจัดกจิ กรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน กลุม่ ท่ี 3 (สถำนกำรณ์ท่ี 3) à´ç¡Ë¹àÕ ÃÕ¹ : ÃéÑǹ͡âçàÃÕ¹¢Í§à´¡ç ... ÍÔ§ÍÔ§...เปน็ นักเรียนสาววัย 17 หนา้ ตาหมดจด เรียนอยชู่ éัน ปวช. 1 ได้พบ อิงองิ ที่รา้ น เสริมสวยเล็ก æ แห่งหนึง่ ในย่านบางขุนเทียน ที่นอกจากจะเป็นสถานที่เสริมความงามของ เด็ก æ จากหลากหลายโรงเรียนในย่านนัéนแล้ว ยังใช้ที่นเี่ ป็นที่นัดพบและเป็นที่วางแผนหารือ ก่อนจะพากนั โดดออกไปสู่เส้นทางนอกรัéวโรงเรียน โรงเรียนไม่ใชค่ กุ แต่ทำ� ไม...นกั เรียนถÖงตอ้ งป‚นก�ำแพงหนี ¡ÒÃÇÔà¤ÃÒÐËˏ ҷҧᡌ»˜ÞËÒ¹éÕ ÁÕá¹Ç·Ò§¡ÒôíÒà¹¹Ô ¡Òô§Ñ ¹éÕ ............................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 84 เร่อื ง “การปองกันและแกไขปญหาเร่ืองเพศและการมเี พศสมั พันธก อนวยั อนั ควร” สําหรบั อาสาสมัคร/แกนนําศนู ยเพ่อื นใจ TO BE NUNBER ONE

คูม อื การจัดกจิ กรรมพัฒนาทักษะของเยาวชน กลมุ่ ท่ี 4 (สถำนกำรณท์ ี่ 4) ¤ÇÒÁÃ¹Ø áç·Ò§à¾È : ·Ò§ÍÍ¡¤ÇÃ໹š Í‹ҧäÃ? เม่ือวันที่ 30 กันยายน 2552 คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติรับรอง มตเิ ปน็ เอกฉนั ท์ ใหย้ ตุ กิ ารใชค้ วามรุนแรงทางเพศเปน็ กลยทุ ธ์ ในการทา� สงครามความขดั แยง้ โดย ระบุว่าการปฏิบัติตามมติดังกล่าว จะเป็นส่วนส�าคัญที่ช่วยรักษาสันติภาพและความมั่นคงใน นานาประเทศ (มติชน : วันศกุ ร์ที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2552) แต่ในปจั จุบนั กลับพบวา่ หลายประเทศ ก็ยงั มีการใชค้ วามรุนแรงทางเพศกระทา� ตอ่ สตรี รวมทัéงประเทศไทยด้วย ¡ÒÃÇàÔ ¤ÃÒÐËˏ ҷҧ᡻Œ ˜ÞËÒ¹éÕ ÁÕá¹Ç·Ò§¡ÒôÒí à¹¹Ô ¡Òô§Ñ ¹éÕ 85 ............................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ เรือ่ ง “การปองกนั และแกไขปญหาเรื่องเพศและการมเี พศสมั พนั ธกอ นวยั อนั ควร” สาํ หรับอาสาสมคั ร/แกนนําศนู ยเ พื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจัดกจิ กรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน 6. กจิ กรรม : เคลด็ ไมล่ ับกบั คำ� ป¯เิ สธ จดุ ประสงค์กำรเรียนรู้ เพ่ือให้สมาชิกรจู้ ักปฏิเสธเม่ือถูกชกั ชวนในสถานการณต์ ่าง æ โดยยังรักษานา�é ใจเพื่อน ระยะเวลำ 50 นาที วิธีดÓเนินกิจกรรม วิธดี Óเนินกจิ กรรม สอ่ื /อุปกรณ์ 1. ผู้น�ากลุ่มถามสมาชิกว่า เคยปฏิเสธเพ่ือนในสถานการณ์ ใดบ้าง และ พูดปฏเิ สธอย่างไรบ้าง 2. ผนู้ า� กลมุ่ ขออาสาสมคั รที่กลา้ แสดงออก 2 คน ออกมาแสดงบทบาท - ใบกจิ กรรม 1 สมมตทิ ี่เกี่ยวข้องกับการใชท้ ักษะปฏเิ สธ โดย - คนแรก รับบทบาทเป็นผูช้ กั ชวน - กระดาษ - คนที่สอง รับบทบาทเป็นผู้ถกู ชวน ฟลิบชารท์ โดยใช้สถานการณ์ตามใบกิจกรรม 1 (ทัéงนหéี ากผู้ถูกชวนไม่สามารถ ตอบปฏเิ สธไดอ้ ีก ให้เลอื กอาสาสมัครในห้องมาช่วยตอบ) - ใบความรู้ 1 3. ในขณะที่อาสาสมคั ร 2 คนแสดง ผ้นู า� กลมุ่ ชว่ ยจดประโยคที่ผถู้ กู ชวนตอบปฏเิ สธลงบนกระดาษฟลบิ ชารท์ 4. เมอื่ จบการแสดงในบทบาทสมมติ ถามความรสู้ กึ ของอาสาสมคั รผแู้ สดง บทบาทสมมตวิ า่ เป็นอยา่ งไร 5. ผู้นา� กลุม่ ให้ความรูเ้ ก่ยี วกับวิธกี ารปฏิเสธเพอ่ื น ตามใบความรู้ 1 และให้ สมาชิกช่วยกันดูประโยคบนกระดาษฟลิบชาร์ทว่า ข้อใดที่ตรงกับเคล็ด ไมล่ บั กบั การปฏเิ สธ 8 ขอ้ และใหส้ มาชกิ กลมุ่ ชว่ ยเพมิ่ เตมิ ประโยคปฏเิ สธ 86 เร่ือง “การปองกันและแกไ ขปญ หาเรือ่ งเพศและการมีเพศสัมพนั ธกอ นวยั อันควร” สาํ หรบั อาสาสมัคร/แกนนําศูนยเพ่อื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กจิ กรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน วิธดี Óเนนิ กิจกรรม สอื่ /อุปกรณ์ 6. แบง่ สมาชกิ เปน็ กลมุ่ ยอ่ ย 3 กลมุ่ เพอ่ื ฝกึ ทักษะการปฏเิ สธ ตามสถานการณ์ - ใบกิจกรรม 2 - ใบความรู้ 1 ในใบกิจกรรม 2 โดยใชท้ ักษะตามเคล็ดไมล่ ับกบั ค�าปฏเิ สธ ตามใบความรู้ 1 7. ผูน้ า� กลุม่ สรุปตามแนวคิดที่ ไดจ้ ากกจิ กรรมกลุ่ม สรปุ แนวคดิ ที่ไดจ้ ำกกจิ กรรม ผู้น�ากลุ่มสรุปให้สมาชิกฟังว่าในชี วิ ตประจ�าวันมีเหตุการณ์หลายสถานการณ์ที่บางครัéง เราไม่อยากเขา้ ไปยุง่ เกยี่ วดว้ ย เรากม็ สี ทิ ธทิì ี่จะปฏเิ สธเพ่อื นได้โดยไม่เสียสัมพันธภาพกบั เพือ่ น กำรประเมิน¼ล สังเกตจากการมีส่วนรว่ มของสมาชิกในการรว่ มคดิ การแสดงบทบาทสมมติ ข้อสังเกต ในการแสดงบทบาทสมมติ ผู้น�ากลุ่มอาจใช้สถานการณ์จริงของสมาชิกบางคนที่มี ประสบการณ์ยากลา� บากในการปฏิเสธเพอื่ นมาใช้ 87 เรือ่ ง “การปองกนั และแกไขปญหาเรอื่ งเพศและการมเี พศสัมพนั ธก อ นวยั อนั ควร” สําหรบั อาสาสมคั ร/แกนนาํ ศูนยเพ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กิจกรรมพัฒนาทักษะของเยาวชน ใบกจิ กรรม 1 สถำนกำรณส์ มมติ เรอ่ื งบอยกับแอน ºÍÂเป็นเพ่ือนรุ่นพี่ของá͹มีความสนใจในตัวแอน เนื่องจากแอนเป็น คนสวย น่ารัก เรียนเก่ง และเป็นดรัมเมเยอร์ของโรงเรียน บอยอยากไปเที่ยวกับแอน แต่แอนไม่อยากไปเนือ่ งจากแม่ห่วงมากเรื่องการไปเที่ยวกับผู้ชายสองต่อสอง และแม่ คงไมป่ ลืéมแน่ ถา้ รู้ ใหอ้ าสาสมคั รแสดงเปน็ บอยกบั แอน แสดงใหเ้ หน็ ถงึ การปฏเิ สธของแอนที่จะไมไ่ ป เที่ยวกับบอย 88 เรอ่ื ง “การปองกันและแกไขปญ หาเร่ืองเพศและการมีเพศสมั พนั ธกอ นวยั อนั ควร” สําหรับอาสาสมัคร/แกนนําศูนยเ พ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คูม ือการจัดกจิ กรรมพัฒนาทักษะของเยาวชน ใบควำมรู้ 1 เรื่อง เคล็ดไม่ลบั กบั คÓป¯เิ สธ ในชี วิตประจ�าวัน เวลาที่ต้องอยู่ ในสังคมบางครัéงเราก็อยู่ ในภาวะที่อยากจะ ปฏิเสธในบางอย่างหรือบางสถานการณ์ที่ ไม่อยากเจอ ซึ่งถ้าเรารู้จักปฏิเสธอย่างถูกทาง หรือถกู วิธีกจ็ ะไม่ท�าให้เสยี สมั พันธภาพกับบุคคลอ่ืน ซึ่งกต็ อ้ งมีหลกั ในการปฏิเสธดงั นéี à¤Åç´äÁ‹ÅѺ µÑÇÍ‹ҧ¤íÒ¾Ù´ 1. แสดงความรู้สึกที่แน่ชัดของตัวเองถึงการ “ไมอ่ ยากไปเลยคะ่ ” “ ไมส่ บายใจเลยค่ะ ที่ต้องท�าแบบน”éี ไม่ยอมรับในสง่ิ ที่ถูกน�าเสนอ “ฉันเสยี ใจ ฉนั ไมต่ ้องการ” “ไมช่ อบ ไปที่แบบนนัé กลบั บา้ นชว่ ยแมท่ า� งาน 2. แสดงเหตผุ ลของการปฏเิ สธและความรสู้ กึ บา้ นดีกว่า” อยา่ งชัดเจนที่จะไม่ปฏบิ ตั ิตาม “ไม่เอา เราไมอ่ ยากลอง ไปเตะบอลกนั ดีกว่า” “กลวั พอ่ ว่าเอา อยา่ ไปเลย” “กลวั เกดิ เรื่อง ถ้ามเี รื่องแยแ่ น”่ “เซ็ง ไม่อยากไปไหน” “เราตอ้ งขอตวั ไมไ่ ป พ่อเราไม่ใหย้ ุง่ เรื่องน”éี “มีการบา้ น มีงานตอ้ งทา� ขอตัวนะ” “นดั แม่ไว้ตอนเยน็ ไปไม่ได้นะ” “วันนฉéี นั ยงั ไมพ่ รอ้ ม ขอบใจนะที่ชวน” “ตอ้ งซอ้ มกีÌา จะแข่งอย่ไู ม่กีว่ นั แลว้ ไปไม่ได้ อะนะ” 89 เรอ่ื ง “การปอ งกันและแกไ ขปญ หาเร่อื งเพศและการมเี พศสมั พันธก อนวัยอันควร” สําหรับอาสาสมคั ร/แกนนําศูนยเ พื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจัดกจิ กรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน à¤Å´ç äÁ‹ÅѺ µÑÇÍÂÒ‹ §¤íÒ¾Ù´ 3. ปฏเิ สธอยา่ งจริงจังทัéงคา� พดู นาé� เสยี งและ แสดงท่าทางขงึ ขงั “ขอบอกอีกครัéงว่า ไปไม่ได้จริง æ ไว้วันหลังนะ” ท่าทาง “ครูคงไม่พอใจ ถ้าการบ้านเราไม่เสร็จ 4. ใช้สายตา โดยจ้องมองไปที่ตาของอีก เขา้ ใจเรานะ โทษทีนะเพือ่ น” ฝา† ยหนึง่ - 5. ขอฟงั ความคดิ เห็นของฝา† ยชกั ชวน “ถ้าเราไม่ไป แลว้ จะเป็นยังไง” 6. แสดงความขอบคุณเม่ือผู้ชวนยอมรับ “นายคิดยังไง ถา้ เราจะไมท่ า� ” (ชว่ ยรักษาน�éาใจของผชู้ วน) “ไม่ไปอะนะ พี่คดิ ยงั ไง” “ทา� แลว้ จะมอี ะไรเกิดขึéนบา้ ง ลองคิดดูสิ” 7. ใช้การต่อรอง การยืดเวลา หรือหา “ขอบใจนะที่ชวน ไว้วันหลงั ดีกว่า” กิจกรรมอ่ืนมาทดแทน “ดี ใจนะที่ชวนไป ขอบคณุ มาก แตว่ ันนéี ไม่วา่ ง จริง æ” 8. ตéังสติให้มั่น ไม่ควรหว่ันไหวกับค�าพูด “รอแปบˆ นะ โทรหาแม่กอ่ น แม่โทรมาให้โทร ควรยืนยันโดยปฏิเสธซé�าและหาทางเลี่ยงจาก กลับ” เหตุการณ์ไปโดยเรว็ ที่สดุ “ขอเข้าห้องนé�าแปˆบนะ เดีëยวมา กลัéนไม่อยู่ แล้ว” “หิวมากอ่ะ ไม่ได้กินอะไรมาทัéงวัน ขอไป ซอéื น�éา ซéอื ขนม ที่โรงอาหารกอ่ นนะ” “จ�าได้ว่าอาจารย์นัดพอดี เรียกให้ไปช่วยงาน ขอตัวแปบˆ นะ ” “ไมอ่ ยากไปนะ พ่อไม่ใหย้ ุง่ เรื่องนéี ขอบคณุ ที่ชวน ขอตวั กอ่ นนะพอ่ จะมารับเดีëยวหากนั ไมเ่ จอ” “เบื่อแลว้ อะ่ ขอบใจ ไวว้ นั หลงั กลบั แลว้ นะ แลว้ คอ่ ยคยุ กันนะ” 90 เร่ือง “การปอ งกนั และแกไขปญหาเรอ่ื งเพศและการมีเพศสัมพันธก อ นวัยอันควร” สาํ หรับอาสาสมัคร/แกนนาํ ศนู ยเพ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจัดกิจกรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน ใบกจิ กรรม 2 แบ่งสมาชิกเป็นกลุ่มย่อย 3 กลุ่ม ให้สมาชิกแต่ละกลุ่มสวมบทบาทสมมติใน 3 สถานการณ์ ʶҹ¡Òó·èÕ 1 à¾×è͹ªÇ¹Ë¹àÕ ÃÕ¹ä»à·èÕÂÇ Ê¶Ò¹¡Òó·èÕ 2 à¾×è͹ªÇ¹ãËÅŒ ͧàʾÂÒàʾµ Ô´ ʶҹ¡Òó·Õè 3 à¾Íè× ¹ªÇ¹ãËäŒ »à·ÕÂè Ç¼ËŒÙ Þ§Ô / ÁàÕ ¾ÈÊÁÑ ¾¹Ñ ¸ โดยให้เวลาเตรียมการแสดง 5 นาที และแสดงกลุ่มละ 5 นาที เมื่อกลุ่มใด กลุ่มหนึง่ แสดง ใหก้ ล่มุ ที่เหลือจับประเดน็ คา� พูดที่แสดงถงึ การใชท้ ักษะปฏิเสธ 91 เรอ่ื ง “การปอ งกันและแกไ ขปญ หาเรอื่ งเพศและการมเี พศสัมพนั ธกอนวัยอนั ควร” สาํ หรับอาสาสมัคร/แกนนําศนู ยเพือ่ นใจ TO BE NUNBER ONE