ผลิตภัณฑ์การแปรรูปผักตบชวา

Best Practice ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อาเภอเสลภูมิ สานักงาน กศน.จงั หวดั รอ้ ยเอ็ด กศน.อำเภอเสลภูมิ ได้มีแนวคิด ร่วมกบั กลุม่ อำชีพชำวบ้ำนโจดที่สนใจในกำรกำจดั ผกั ตบชวำในท้องที่ โดยกำรทำเปน็ อำชีพเสริมเพิม่ รำยได้ จึงได้เปดิ หลักสตู รอำชีพ กำรแปรรูปผกั ตบชวำ ซ่ึงกลมุ่ นไี้ ด้จดั ตง้ั ขนึ้ เม่ือ เดือน กรกฎำคม พ.ศ. ๒๕๕๙ โดยมวี ตั ถุประสงค์เพื่อเสรมิ สรำ้ งรำยได้ใหแ้ กค่ รอบครัวพนี่ ้องประชำชนบำ้ นโจด โดยส่วนใหญ่จะแปรรปู ในด้ำนเครอื่ งจกั สำน มผี ลติ ภัณฑท์ ห่ี ลำกหลำย ตรงตำมควำมตอ้ งกำรของตลำด ท่ีสำคญั กล่มุ อำชีพแปรรูปผักตบชวำเปำ้ หมำยหลกั กำรดำเนนิ กำรของกลุ่ม คือ กำรเป็นสว่ นหน่ึงในกำรกำจัดผกั ตบชวำ และลดมลภำวะทำงน้ำ ภำครฐั บำลกม็ ีนโยบำยในกำรลดมลภำวะเรอ่ื งผักตบชวำอย่ำงเร่งด่วน จงึ นำมำสกู่ ำรรวม พลงั พนี่ ้องประชำชนบำ้ นโจด เป็น “กลุม่ อำชพี แปรรปู ผกั ตบชวำ” โดยกำรใชต้ น้ ทนุ ภูมิปัญญำดำ้ นกำรจักสำน ของพน่ี อ้ งประชำชนในพนื้ ทีบ่ ้ำนโจดทส่ี ืบทอดจำกบรรพบุรุษส่รู นุ่ ปัจจุบนั มำประยกุ ตส์ ู่กำรสรำ้ งผลติ ภณั ฑจ์ ัก สำนจำกผักตบชวำ ถอื เป็นกำรรักษำภูมปิ ัญญำกำรจักสำนด้ังเดมิ ในท้องถิ่นไวไ้ มใ่ ห้สญู หำยไป “ผักตบชวาหมด จากเมืองไทย แต่ภูมปิ ัญญาการจกั สานจะตอ้ งสบื ทอดสูล่ ูกหลานบ้านโจดในอนาคตต่อไป” วัตถปุ ระสงค์ ๑. เพอ่ื ส่งเสริมกำรศกึ ษำดำ้ นอำชพี ทีส่ อดคลอ้ งกบั ศกั ยภำพของชมุ ชน ๒. เพื่อสรำ้ งเครอื ขำ่ ยกำรรวมกลมุ่ วิสำหกจิ ชุมชน ๓. เพ่อื สง่ เสรมิ กำรใช้เทคโนโลยีในกำรสรำ้ งมูลค่ำเพิ่มให้กับสนิ คำ้ ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อาเภอเสลภมู ิ สานักงาน กศน.จังหวดั รอ้ ยเอด็ กศน.อาเภอเสลภมู ิ กศน.อาเภอเสลภมู ิ

การแปรรปู ผลิตภณั ฑจ์ ากผกั ตบชวา ๑. กำรเตรียมวัสดอุ ปุ กรณ์ในกำรแปรรปู ผลิตภัณฑจ์ ำกผกั ตบชวำ - ผักตบชวำแหง้ - เทปใส - กรรไกร - ตะปู - คอ้ น - ตอู้ บกำมะถนั - พมิ พ์รูปทรงต่ำง ๆ - ขวดฉีดนำ้ - ด้ำย - กำมะถนั - กะละมัง - ยูรีเทน ๒. วิธีกำรทำ - จดั เก็บ คัดแยก ตน้ ผักตบชวำ - ตำกผักตบชวำใหแ้ ห้ง ประมำณ ๕ – ๗ วนั - นำผกั ตบชวำทแ่ี หง้ แล้วมำรดี ให้เป็นเสน้ แบน - สำนเปน็ รปู ทรงตำ่ ง ๆ ตำมแบบพิมพ์ - เมอื่ ทำรูปทรงเสร็จแล้ว นำมำตำกแดด ๑ แดด - นำเข้ำตอู้ บกำมะถนั ๑ วนั เพอื่ กันเชอื้ รำ - นำยูรีเทนมำทำ เพื่อควำมสวยงำม - นำไปตำกแดดจนยรู ีเทนแห้ง สิง่ ควรคานงึ ในการแปรรูปผักตบชวา - ควรตำกผักตบชวำให้แห้งสนทิ ระหวำ่ งตำกห้ำมโดนนำ้ คำ้ ง น้ำฝน เพรำะจะทำใหผ้ กั ตบชวำมสี ีดำ - เมอื่ ทำเป็นรูปผลติ ภณั ฑส์ ำเร็จแลว้ ควรใส่ตอู้ บกำมะถนั เพอื่ ปอ้ งกันกำรเกดิ เชอื้ รำ รูปแบบการแปรรปู ผลิตภัณฑจ์ ากผกั ตบชวา ชะลอมใส่แตงโม และลกู เมลอ่ น กระเช้าใส่ผลไม้ กล่องใส่ดินสอ ตะกรา้

จดุ เด่นปัจจยั แหง่ ความสาเรจ็ - ประชำชนในพ้นื ทอ่ี ำเภอเสลภมู ใิ ห้ควำมสนใจ มีควำมกระตอื รือร้นในกำรแปรรปู ผักตบชวำเปน็ ผลิตภัณฑช์ นดิ ต่ำง ๆ - ไดร้ บั ควำมรว่ มมอื จำกภำคเี ครอื ข่ำยช่วยในกำรจดั กจิ กรรม เช่น อำเภอเสลภมู ิ เทศบำลตำบล นำเมอื ง โรงเรยี นบำ้ นโจด โรงพยำบำลส่งเสริมสขุ ภำพตำบลบ้ำนนำเมอื ง ผ้นู ำชมุ ชนตำบลนำเมอื ง กลุม่ พฒั นำบทบำทสตรตี ำบลนำเมอื ง เพือ่ สร้ำงสงั คมแหง่ กำรเรียนรู้และสร้ำงควำมเขม้ แขง็ ใหก้ ับชมุ ชน จุดเด่น เป็นงานหตั ถกรรมที่มีเอกลกั ษณ์โดยการใช้ภมู ปิ ัญญาท้องถน่ิ สร้างสรรค์งานผลติ ภัณฑ์ มีความ ประณีต สวยงาม สามารถทาตามรูปแบบที่ลกู ค้าต้องการได้ มีลวดลายที่เป็นเอกลกั ษณ์เฉพาะตัว และมี เอกลกั ษณ์ของหตั กรรมจกั สานผกั ตบชวา สามารถทาการผลติ ได้หลายรูปแบบ เชน่ กระเป๋ า ตะกร้า กรอบรูป หมวก รองเท้า ของชาร่วย และโคมไฟ เป็นต้น ปัจจบุ นั ทางกลมุ่ ได้รบั งานสง่ั ทาจากตา่ งประเทศเช่น ประเทศ ญ่ีป่นุ จงึ ทาให้รูปแบบสนิ ค้ามีการพฒั นาอย่างตอ่ เน่ือง เพื่อให้มีรูปแบบที่สวยงามและทนั สมยั ทาให้ ผลติ ภณั ฑ์ผกั ตบชวาของบ้านโจดเป็นที่รู้จกั แพร่หลายในหมผู่ ้บู ริโภคที่นิยมผลติ ภณั ฑ์จากธรรมชาติ ประโยชนท์ ไี่ ดร้ ับ - เปน็ ประโยชนต์ อ่ ผู้เรยี น ผูส้ อน สถำนศกึ ษำ ศูนย์ฝกึ อำชีพชมุ ชนตำบลนำเมือง - ผเู้ ข้ำรว่ มกิจกรรมสำมำรถเผยแพร่ ส่งเสรมิ สำธติ ขั้นตอนกำรดำเนนิ งำน สำมำรถแลกเปล่ยี นเรียนรู้ กำรปฏิบัติงำน และช่วยชุมชนหรือหมูบ่ ้ำนที่ตอ้ งกำรเรียนรกู้ ำรแปรรปู ผลติ ภณั ฑจ์ ำกผักตบชวำ

๑. ผลทเ่ี กดิ กับตนเอง ๓. ผลท่ีเกดิ กับประชาชน - เกดิ แนวคิดในกำรพฒั นำต่อเนื่อง - ประชำชนตระหนกั เหน็ ควำมสำคญั ของกำรพฒั นำ ๒. ผลที่เกิดกบั ผเู้ รียน กล่มุ อำชพี กำรแปรรปู ผลติ ภัณฑจ์ ำกผกั ตบชวำ - ผ้เู รยี นเกิดพฤติกรรมทีจ่ ะพฒั นำกระบวนกำรประดษิ ฐ์ - ไดเ้ ห็นและเรียนร้กู ิจกรรมอำชพี ทมี่ อี ย่ใู นชุมชน ผลติ ภณั ฑ์จำกผกั ตบชวำ นำไปสูพ่ ลงั ภำคประชำชนพัฒนำตนเอง พฒั นำชมุ ชน - ผ้เู รียนได้มกี ำรแลกเปล่ยี นเรยี นรู้ประสบกำรณ์กำร จำกกำรเรยี นรู้ซ่ึงกันและกนั ด้วยกิจกรรมจำกกำรแปรรูป ผลติ ภณั ฑ์จำกผกั ตบชวำเปน็ ตัวเชื่อมโยง จดั ทำผลติ ภณั ฑ์จำกผักตบชวำกับวิทยำกร - ผู้เรียนได้รบี กำรสนบั สนุนพัฒนำด้ำนกำรศึกษำอย่ำง - มีส่วนรว่ มกับภำคเี ครือข่ำยจดั กิจกรรม เช่น อำเภอ เสลภูมิ เทศบำลตำบลนำเมือง โรงเรียนบำ้ นโจด ตอ่ เนื่อง ทำใหเ้ กิดอำชีพ มีรำยไดเ้ ดอื นละ 8,000 บำท โรงพยำบำลสง่ เสริมสุขภำพตำบลบำ้ นนำเมือง ผนู้ ำ - ผเู้ รียนไดแ้ สดงออกถงึ ศักยภำพ สำมำรถลงมอื ปฏบิ ตั ิได้ ชุมชนตำบลนำเมือง กลมุ่ พฒั นำบทบำทสตรตี ำบลนำ เมอื งเพ่ือสรำ้ งสงั คมแหง่ กำรเรียนรู้และสร้ำงควำม และนำควำมรทู้ ่ไี ด้รับไปใช้ในชีวิตประจำวันเพ่อื เสรมิ รำยได้ เข้มแข็งให้กบั ชุมชน ประชำชนในชุมชนมรี ำยได้ ให้กบั ครอบครัว ๔. ผลท่เี กิดกบั สังคม - ผูเ้ รยี นได้ตระหนัก และเห็นควำมสำคญั ในคณุ ค่ำ - สังคมมแี หลง่ เรียนรู้ ทส่ี อดคล้องกบั ควำมต้องกำรของ คุณประโยชนจ์ ำกกำรฝึกอบรมกำรแปรรูปผักตบชวำ และ สำมำรถนำควำมรู้ทีไ่ ด้รับไปพฒั นำครอบครัว ชุมชน ประชำชนในทอ้ งถิน่