การประกนั คุณภาพงานเชอ่ื ม
มาตรฐานการรบั รองบุคลากรดา นงานการเช่ือม การรบั รองคุณวฒุ ิของผูปฏิบตั ดิ า นการเชอื่ มและผูควบคุม การเช่ือม การรบั รองคณุ วฒุ ขิ องบคุ ลากรดานการเชื่อม มีดว ยกันหลายมาตรฐาน ซงึ่ จะแยกตวั อยางไวพอสงั เขปดงั นี้ 1. มาตรฐานของประเทศสหพนั ธส าธารณรัฐเยอรมนั แบงระดับฝม อื ชา งออกเปน 2 ประเภท คือ ชา งเชื่อมโลหะแผน ชา งเชื่อมทอ
2. มาตรฐานฝมือแรงงานแหง ชาติ มาตรฐานชา งเชื่อมเหลก็ แผนดวยไฟฟา มาตรฐานชา งเชื่องทอ ดว ยไฟฟา
หลักการท่ัวไป 1. การกาํ หนดแบง ระดับชั้นฝมือ 3 ระดบั โดยกาํ หนดใหชางเช่ือม ไฟฟา 3 เปนช้ันต่ําสดุ ชางเชื่อมไฟฟา 2 เปน ชัน้ กลาง ชางชางเชื่อม 1 เปน ช้ันสูงสดุ และแบง เปน สาขาเหล็กแผนและสาขาทอ 2. ผูทเ่ี ขารบั การทดสอบเปน ชางฝมือมาตรฐานตองเขา การสอบปาก เปลา ขอเขยี น และภาคปฏบิ ตั ิ เพ่อื แสดงวามีความรูและมีฝมือได มาตรฐาน 3. ผทู ีเ่ ขาทดสอบเปนชางเช่ือมไฟฟา 2 ไมวา สาขาใดตอ งผานการ ทดสอบเปนชา งเชื่อมไฟฟา ชั้น 3 กอน และผเู ขา รับการทดสอบเปน ชางเช่ือมไฟฟาช้ัน 1 สาขาใด จะตองผานการทดสอบในสาขาน้ัน สําหรับชนั้ ท่ีตา่ํ กวา กอ น Industrial Engineering[Tech Ed.] RMUTP NBK.
4. ลักษณะของขอสอบแบงออกเปนภาคทฤษฏี 20 เปอรเซ็นต แบง ภาคปฏิบัติ 80 เปอรเซ็นตของคะแนนเต็ม ยกเวนชางเช่ือมไฟฟาช้ัน 1 ภาคทฤษฏี 30 เปอรเซนตแ ละภาคปฏบิ ตั ิ 70 เปอรเซน็ ต 5. การทดสอบภาคทฤษฏีชางเช่ือมชั้น 3 ใชเวลา 1 ช่ัวโมง ชางเช่ือม ไฟฟาชั้น 2 และชั้น 1 ใชเวลา 1 ช่ัวโมงคร่ึง ภาคปฏิบัติชางเช่ือม ชั้น 3 ใชเวลา 3 ช่ัวโมง ชางเชื่อมไฟฟาช้ัน 2 ใชเวลา 4 ช่ัวโมง ชา งเชื่อมไฟฟาช้ัน 1 ใชเ วลา 3 ช่ัวโมง 6. จุดพิจารณาในการสอบคือ ระยะเวลา วิธีการปฏิบัติงาน ผลงานสําเร็จ การใชวัสดุอยางประหยัดและการระวังรักษาเคร่ืองมือ รวมทั้ง ความสามารถในการทาํ งานอยา งปลอดภัย Industrial Engineering[Tech Ed.] RMUTP NBK.
3. มาตรฐานของสมาคมการเชื่อมแหงประเทศสหรัฐอเมริกา ตามหมายเลขรหสั AWS D 10.9 กาํ หนดแบงระดับความ สมารถของทา เชือ่ มทอออกเปน 3 ระดบั ดงั น้ี AR- 1 Aeceptance Requirement 1 AR- 2 Aeceptance Requirement 2 AR- 3 Aeceptance Requirement 3
การเช่ือมโลหะแผนรอยตอ ชนบากงาน การเชอื่ มโลหะแผน โดยใชร อยตอชนบากงานแบงเปน 4 ปะเภท คือ 1. ตําแหนง 1G ( ทา ราบ ) 3. ตาํ แหนง 3G ( ทาตง้ั ) 2. ตําแหนง 2G ( ทาขนาน ) 4. ตาํ แหนง 4G ( ทาเหนอื ศรี ษะ )
การเชื่อมทอรอบตอ ชนบากงาน การเช่ือมทอ โดยใชร อยตอชนบากงานแบงออกเปน 5 ประเภทคอื ตําแหนง 1G ตาํ แหนง 2G ตาํ แหนง 5G
ตาํ แหนง 6G ตาํ แหนง 9GR
การเชื่อมตอ รอยฉาก การเชอ่ื มตอ โลหะแผนโดยการใชร อยตอฉาก แบง ออกเปน 4 ประเภทคือ ตาํ แหนง 1F ( ทาราบ ) ตาํ แหนง 2F ( ทาขนาน ) ตําแหนง 3F ( ทาต้ัง ) ตาํ แหนง 4F ( ทาเหนือศรี ษะ)
มาตรฐานการรบั รองชา งเชอื่ มตาม ISO 9606 1. ขอบเขตของมาตรฐาน (Scope) คือ ขอบเขตของการรบั รอง เง่อื นไขการทดสอบ กฎเกณฑก ารยอมรบั และการรบั รองการสอบงานของชางเชอ่ื ม 2. การอา งถงึ มาตรฐานทวั่ ไป (Nonmative Reference) จะอา งองิ ถงึ มาตรฐานของยุโรปและมาตรฐานสากลรวมกัน 3. นิยาม (Definition) 1 โดยทว่ั ไป (General) คาํ วา “ชางเชื่อม” ไดค รอบคลมุ ถงึ ชางเช่อื มอัตโนมัติ (Welding Operator) ยกเวน ผูซ่ึงทําหนาที่ควบคุมระบบแมคคานิค และระบบอตั โนมัติชนิดสมบูรณแบบ Industrial Engineering[Tech Ed.] RMUTP NBK.
2. ชา งเชอื่ ม (Welder) ชางเชอ่ื มดว ยมอื (Manual Welder) ชา งเชอ่ื มอตั โนมัติ (Welding Operator) 3. ผูตรวจสอบ หรอื หนว ยงานตรวจสอบ (Examiner of Test body) 4. กําหนดของวธิ กี ารเช่อื ม (Welding Procedure Specification) WPS 5.ขอบเขตการรับรอง (Range of Approval) 6. ชนิ้ งานสอบ (Test Piece) 7. ชน้ิ งานทดสอบ (Test Specimen) 8. การทดสอบ (Test)
สญั ลักษณแ ละคํายอ (Symbols and Abbreviation) สญั ลักษณแ ละคํายอท่ีใชก บั ช้ินงานสอบ (Test Piece) มดี ังตอ ไปนี้ a คา โทรดปกติ (Norminal Throat thickness) BW เชอ่ื มตอชน (Butt Weld) D เสนผานศนู ยก ลางภายนอกของทอ (Cutside Diameter of Pipe) FW เชอื่ มฟลเล็ท (Fillet Weld) P แผน (Plate) t ความหนาของแผนหรือผนังทอ (Plate or Pipe Wall Thickness) T ทอ (pipe) z ความยาวของรอยเชื่อม (Leg Length of Fillet Weld)
ความสนิ้ เปลอื ง (รวมท้ังเครือ่ งชวยทกุ อยา ง เชน แกสปกปอง ฟลกั๊ ซ) (Consumable : Including Auxiliries e g Shielding Gas, Flux) Mm ไมเ ตมิ โลหะ (No Filler Metal) wm ใชโลหะเตมิ (With Filler Metal) A สารพอกหมุ ประเภทกรด (Acid Covering) B สารพอกหมุ ประเภทดา ง (Basic Covering) C สารพอกหมุ ประเภทเซลลูโลส (Cellulosic Covering) R สารพอกหมุ ประเภทรไู ทล (Rutile Covering) RA สารพอกหมุ ประเภทรไู ทลก รด (Rutile Acid Covering) RB สารพอกหมุ ประเภทรไู ทลด า ง (Rutile Basic Covering) RC สารพอกหมุ ประเภทรไู ทลเซลลโู ลส (Rutile Cellulosic Covering) RR สารพอกหมุ หนา ประเภทรไู ทล (Rutile Thick Covering) S ชนิดอืน่ ๆ
สิ่งเบด็ เตล็ด (Miscellaneous) bs เชื่อมท้ังสองดา น (Welding From Both Side) gb เชือ่ มใชแกส ปกคลมุ ดา นหลงั (Back Gouging or Back Grinding of Weld) Mb เชื่อมโดยใชวัสดุรองหลัง (Welding With Baking Material) mg ไมเซาะหรอื เจียรดา นหลงั (No Back Gouging or No Back Grinding) nb เชือ่ มโดยไมใชว ัสดุรองหลงั (Welding With Out Backing) ss เชอื่ มดา นเดียว (Single Side Welding) Industrial Engineering[Tech Ed.] RMUTP NBK.
กระบวนการเชือ่ ม (Welding Process) ไดก ําหนดรายการหมายเลขอา งอิง ของกระบวนการเชื่อมไวใน ISO 857 มาตรฐานไดค รอบคลุมกระบวนการเชือ่ มไว ดงั นี้ 111 การเชอื่ มไฟฟาดว ยมือ ใชลวดเชอ่ื มชนดิ มีสารพอกหุม (Manual arc Welding With covered electrode) 114 การเชือ่ มไฟฟาดว ยลวดเชือ่ มใสฟลกั๊ ไมใ ชก า ซ ปกปอง (Flux Cored wire metal arc welding with cut gas shred) 12 การเช่อื มซับเมิอรก (Submerge arc welding) 131 การเช่อื มโลหะดว ยลวดเช่ือมทใี่ ชกาซเฉื่อย (Inert gas) เปนกาซ ปกปอง (MIG welding)
135 การเชอ่ื มโลหะดว ยลวดเช่ือมที่ใช แอคทีพกาซ (Co2) เปน กา ซ ปกปอ ง 136 MAG welding 137 การเช่ือมไฟฟาดว ยลวดเช่ือมใสฟลก๊ั กบั ใชแ อคทีพกาซ (Co2) เปน กา ซปกปอ ง 141 การเชือ่ มโลหะโดยใชท งั สเตน (Tungsten) เปน ตวั อารคและใชกา ซ เฉือ่ ย (Argon) เปนกา ซปกปอง (Tig-Welding) 15 การเชือ่ มดวยวิธี พลาสมา (Plasma arc welding) 311 การเช่ือมดว ยกาซ ออกซ่ี/อะเซทิลนี (Oxy / Acetylene Welding)
ชนิดรอยตอ (Join type) ขนาดชน้ิ งานทดสอบสําหรับงานเชื่อมตอชนแผน ขนาดช้นิ งานทดสอบสําหรับงานเช่ือมฟลเลทแผน
ขนาดชน้ิ งานทดสอบสาํ หรบั เชื่อมตอ ชนงานทอ (หนว ย : มม.)
ขนาดชน้ิ งานทดสอบสาํ หรบั เชื่อมตอ ฟลเลทงานทอ (หนวย : มม.)
ตารางแสดง ขอบเขตการรบั รองสาํ หรบั โลหะชน้ิ งาน กลุมวัสดุของ W 01 ขอบเขตการรับรอง W 11 ชิ้นงานสอบ * W 02 W 03 W 04 - รบั รอง --- W 01 W 02 X * - - - W 03 X X * - - W 04 X X - * - W 11 X1) X1) X1) X1) *
1) เมื่อใชโ ลหะเตมิ จากกลุม W 11 คําอธบิ ายเคร่ืองหมาย (Key) * แสดงถงึ กลุมวัสดุซง่ึ ชา งเชือ่ มไดผ า นการรบั รองการทดสอบแลว X แสดงถงึ รายการกลุมวสั ดซุ งึ่ ชา งเชอ่ื มไดร ับการรับรองคลอบคลมุ ถงึ ดว ย - แสดงถงึ รายการกลมุ วัสดซุ ง่ึ ชางเช่อื มไมไ ดรบั การรับรองคลอบคลุมถึง หมายเหตุ ตารางนใ้ี ชไ ดเ ฉพาะเมือ่ ตวั * แสดงถงึ โลหะช้ินงานและ โลหะเตมิ ทีอ่ ยูในกลมุ วสั ดุเดียวกัน
ตารางแสดง ขอบเขตการรับรองสําหรับการตอโลหะทไี่ มเ หมอื นกัน กลมุ วสั ดุของชิ้นงานสอบรบั รอง ขอบเขตการรับรอง W 02 W 03 W 02 เชอ่ื มตอ กับ W 01 W 03 W 02 เช่อื มตอ กบั W 01 W 03 เช่อื มตอ กับ W 01 W 03 เชอ่ื มตอ กับ W 03 W 02 เชอ่ื มตอ กับ W 01 W 04 เช่ือมตอ กับ W 02 W 04 เช่อื มตอ กบั W 02
W 04 W 11 เชอื่ มตอ กบั W 01 W 11 เชอื่ มตอ กับ W 02 W 11 เชอื่ มตอ กบั W 03 W 11 เช่อื มตอ กบั W 04 1) สําหรับการตอโลหะทไ่ี มเหมอื นกัน โลหะเติมควรมีลักษณะเชนเดียวกัน กบั กลุมใดกลมุ หนงึ่ ของโลหะช้นิ งานทน่ี ํามาทดสอบ 2) เมอื่ ใชโ ลหะเติมจากโลหะกลุมวสั ดุ W 11
การเชือ่ มไฟฟา ดวยลวดเชอ่ื มมสี ารพอกหมุ (Metal Arc Welding With Covered Electrodes) กลมุ ลวดเชอื่ มทม่ี ีสารพอกหมุ จะถกู แบง ชนั้ คณุ ภาพตามคุณภาพ ตามคณุ ลักษณะที่สําคัญที่สดุ ในมาตรฐาน Pr En 499 ไวเปนกลุมตา งๆ ดงั ตอไปน้ี A สารพอกหุม ประเภทกรด (Acid Covering) B สารพอกหมุ ประเภทดา ง (Basic Covering) C สารพอกหุม ประเภทเซลลูโลส (Cellulosic Covering) R สารพอกหุม ประเภทรูไทล (Rutile Covering) RA สารพอกหุม ประเภทรูไทลก ร (Rutile Acid Covering)
R สารพอกหุม ประเภทรไู ทลด าง (Rutile Basic Covering) RC สารพอกหุม ประเภทรไู ทลเ ซลลโู ลส(Rutile Cellulosic Covering) RR สารพอกหมุ หนา ประเภทรูไทล (Rutile Thick Covering) S ชนิดอ่ืนๆ ทีร่ ะบไุ ว (Other) ขอ สังเกต สําหรบั รายระเอียดในอนาคตของลวดเชื่อมชนิดสารพอกหุมที่ จะอางถงึ จะตอ งทําการบรรจุไวในมาตรฐาน Pr 499 , ISO 3581 ตาม ปญหาที่เกดิ ขนึ้ ในเหล็กกลา
ตารางแสดง ชิ้นงานทดสอบ(แผน (p) หรือทอ(T)และขอบเขตของการรับรอง ชิ้นงานทดสอบความหนาเปน มม. ขอบเขตการรับรอง t≤3 t ถงึ 2t(1) 3 < t ≤ 12 3 มม. ถงึ 2t(2) t > 12 ≥ 5 มม. 1) สาํ หรบั การเช่อื มกา ซ ออกซ-ิ อะเซทลิ นี (311) t ถงึ 1.5 t 2) สาํ หรับการเช่ือมกา ซ ออกซ-ิ อะเซทิลนี (311) 3 มม. ถงึ 1.5
ตาราง เสน ผา ศูนยก ลางชนิ้ ทดสอบและขอบเขตของการรับรอง เสนผาศูนยกลาง ชน้ิ งานทดสอบ D มม. ขอบเขตของการรบั รอง D ≤ 25 D ถงึ 2D 25 < D ≤ 150 0.5 D ถึง 2D (25 มม. อยา งตํา่ ) D ≥ 150 ≥ 0.5 D. 1) สําหรบั ชน้ิ สว นโครงสรา งที่เปนวงกลม D ใหใชขนาดเล็กท่ีสดุ
ตําแหนงทาเช่ือมสาํ หรับงานแผน ตําแหนงทาเชอ่ื ม Welding Position) เช่ือมตอชน (Butt Weld) ทา เช่อื ม (PA Flat) ทาระดบั หรอื ทา ขนาน (PC Horizontal Vertical
ทา ตง้ั ข้นึ (Pf Vertical Upwards)
ทา ตง้ั ลง (PG vertical Downwards)
ทา เหนือหวั (PE Overhead)
เช่อื มตอ ชนฟล เลท (Fillet Weld) ทาราบ (PA Flat) ทา ระดับหรอื ทา ขนาน (PB Horizontal Vertical)
ทา ต้งั ข้ึน (PF Vertical Upwards)
ทา ต้งั ลง (PG Vertical Downwards)
ทา เหนอื หัว (PD Horizontal Overhead)
เช่อื มทอ (Fillet Weld)
Industrial Engineering[Tech Ed.] RMUTP NBK.
ตาํ แหนงทา เชื่อมสาํ หรบั ทอ
ตารางเปรียบเทยี บระหวางมาตรฐาน ASNT และ ISO (ก) ขอบขา ยและสาขาของการตรวจสอบดวยวธิ ไี มทาํ ลาย และอกั ษรยอ มาตรฐาน ASNT – TC – IA มาตรฐาน ISO – TC - 135 การตรวจสอบดวยภาพถา ยรงั สี RT การตรวจสอบดวยภาพถายรงั สี RT การตรวจสอบดวยอนภุ าคแมเหลก็ MT การตรวจสอบดวยอนุภาคแมเหลก็ MT การตรวจสอบดวยคลน่ื เสียง การตรวจสอบดวยเคล่อื นเสียง อัลตราโซนิค UT อลั ตราโซนคิ UT การตรวจสอบดวยสารแทรกซมึ PT การตรวจสอบดวยสารแทรกซึม PT การตรวจสอบดวยกระแสเหนีย่ วนาํ ET การตรวจสอบดวยกระแสเหน่ยี วนาํ ET การตรวจสอบดวยรงั สีนวิ ตรอน NRT การตรวจสอบการรัว่ ซึม LT การตรวจสอบการแพรเ สียงสะทอ น AET
ข.หลกั การท่วั ไปของการรบั รองคุณวฒุ ิ มาตรฐาน ASNT-TC-1A มาตรฐาน ISO – TC - 135 เจาของกิจการ คณะกรรมการมาตรฐานแหง ชาติ ฝกอบรม องคการรบั รองคุณวฒุ ิ คณะกรรมการรบั รองคณุ วุฒิแหงชาติ ออกใบรับรอง ฝกอบรม ออกใบรับรอง การสอบรับรองคณุ วุฒิ การสอบรับรองคุณวุฒิ ( ศนู ยการสอบ ) ( ศนู ยการสอบ ) ผลการสอบผาน ผลการสอบผาน ใบรับรองคุณวุฒิผูตรวจสอบ ใบรบั รองคุณวฒุ ิผูตรวจสอบ ดว ยวิธีไมท ําลาย ดวยวิธีไมท ําลาย
มาตรฐาน ASNT – TC - IA การตรวจสอบดว ยวิธไี มท าํ ลาย วุฒกิ ารศึกษา RT MT UT PT ET I II 1. ปริญญาตรี 12 20 I II I II I II I II อนปุ ริญญาทาง วิศวกรรมศาสตร 8 4 24 40 4 4 8 8 วทิ ยาศาสตร ปวส. 20 40 12 8 40 40 4 8 12 8 2. ปวช. 80 80 24 16 40 80 12 16 48 24 3. มธั ยม จาํ นวนชวั่ โมงในการฝกอบรม 9 39133 9 121 ประสบการณ (เดอื น)
มาตรฐาน ISO – TC – 135 วฒุ ิการศึกษา การตรวจสอบดว ยวิธีไมท าํ ลาย RT MT UT PT ET 1.ปรญิ ญาตรีทางวศิ วกรรมศาสตร วทิ ยาศาสตร( หลกั สตู ร 4 ป) I II I II I II I II I II 2.อนุปรญิ ญาทางวศิ วกรรมศาสตร 40 80 24 40 40 80 16 40 40 80 วิทยาศาสตร , ปวช,ปวส 40 80 24 40 40 80 16 40 40 80 3.มธั ยม 40 80 24 40 40 80 16 40 40 80 จาํ นวนชว่ั โมงในการฝกอบรม 3913391239 ประสบการณ (เดอื น)
Search
