มาตรฐานการเขียนแบบก่อสร้าง

แบบกอ สรา ง (Construction Drawing) การเขยี นแบบ กอ สรางนนั้ เปน แบบทเ่ี ขยี นขึน้ โดยมจี ดุ ประสงคใ หส ามารถนําไปใชเปน แนวทาง ในการ กอ สรางไดตรงตามรปู แบบที่กําหนดไวท กุ ประการ รวมไปถงึ การนําไปงานใชง านอ่นื ๆไดแก การยนื่ ขออนุญาต ตอทางราชการ, การประมาณราคากอสราง, การประกวดราคา, เปน เอกสารสาํ คญั ท่ีใชในการทํางานรว มกนั การทํา ความเขาใจใหต รงกันระหวางผเู กย่ี วขอ งหลายๆฝา ย อาทิ เจา ของโครงการ, ผอู อกแบบ และวศิ วกรดา นตา งๆ, ผู ควบคุมงาน, ชางกอ สราง ก็ลว นแตอาศัยแบบกอสรา งเปน เคร่ืองมือสาํ คัญทง้ั สนิ้ Construction Drawing ภาพแสดงงานเขียนแบบสถาปตยกรรม ประกอบดว ยเสน แสดงวตั ถ,ุ สญั ลกั ษณ, ขอ ความ และตาราง *ทีมาภาพ: โครงการแบบบา นเพ่ือประชาชน กรมโยธาธิการ สาระสาํ คญั ในแบบกอสราง เพอ่ื ใหไ ดผลสมั ฤทธิ์สมบูรณใ นการทํางานผลติ แบบสถาปต ยกรรม มอี งคประกอบสาํ คัญ ในการการกาํ หนดผงั , รายละเอียดตา งๆ สถาปนกิ , ผเู ขยี นแบบ ตอ งมอี งคค วามรู ความเขา ใจ รวมทัง้ ตองพิจารณา ทบทวน ตัดสนิ ใจให รอบคอบอยูเสมอ ในการกําหนดรายละเอยี ดท่ปี รากฎในการสรางสรรงานสถาปต ยกรรมนนั้ อันไดแ ก 1. รปู แบบการใชสอย และหนาท่ที ี่ตองการ (Function), รปู ทรง, ลักษณะของอาคาร 2. วสั ดุ และอุปกรณท ่นี ํามาใช (Materials) 3. โครงสรา งอาคาร ความแข็งแรง (Structure) 4. กรรมวิธี และขนั้ ตอนในการกอสรา ง (Construction) 5. อืน่ ๆ เชน ระบบงานอาคารตางๆ (Building System), กฏหมายทเี่ กย่ี วของ

องคป ระกอบมาตรฐานของในการเขียนแบบทางสถาปต ยกรรม ดังนั้น เม่อื แบบกอสรา งเปน เครอื่ งมอื ท่สี ําคัญทมี่ ผี เู กี่ยวของ ดังทไ่ี ดก ลา วมาหลายฝายดว ยกนั ตามที่ไดก ลาวมา ดงั นนั้ จงึ ตองมลี กั ษณะ, ระบบวธิ ี ที่มมี าตรฐาน เพอ่ื ใหเ หลาผเู ก่ยี วของน้ันมคี วามเขา ใจรวมกันในสาระขอ มลู ตางๆ ในแบบกอ สราง ซ่ึงมาตรฐานในงานแบบสถาปต ยกรรมน้ันประกอบดว ย สวนท่เี ปนเสน Graphic แสดงวตั ถุ สถาปนกิ เปน ผูกาํ หนดรปู ราง, ลกั ษณะ, โครงสรางทัว่ ไป โดยทวั่ ไปแสดงเปน ภาพ 2 มติ ิ โดยใชห ลักการของภาพ ฉาย (Orthographic Projection) และ ภาพตดั หรอื บางครง้ั อาจจะแสดงดวยภาพ axonometric รว มดว ยก็ได ประกอบกบั ภาพทเี่ ปน เชิงสญั ลกั ษณ โดยแสดงเปน มาตราสวนยอ มีสดั สว นตามทเี่ ปน จริง การใหม ติ ิ ระยะ ระดบั (Dimension) ระบบกรดิ และระบบพกิ ัด (Grid & Coordinate System) มาตรฐานในการใชเสนในการเขยี นแบบ แบบตา งๆ ของเสน (linetype), นา้ํ หนกั ความหนาของเสน (Lineweight)) การแสดงตัวอกั ษร, รายละอียด, ขอ ความ, ตาราง (Lettering, Text, Table) สญั ลกั ษณก ารเขยี นแบบ (Symbol) การแสดงสัญลักษณว สั ดกุ อ สราง (Material Symbol) กระดาษมาตรฐาน (Paper Standard) การวางรูปหนา กระดาษ (Paper / Document Layout) แนวทางการวางทิศทางในผัง การกาํ หนดสญั ลกั ษณทิศเหนือ กลาวโดยสรปุ ไดวา แบบกอสรา งนั้นประกอบ 2 สวนหลักๆ คือสว นท่เี ปน ภาพ (Graphic) ทแ่ี สดงรายละเอียดของ การแสดงแผนงานประเภทตา งๆ เชน ผงั พื้น, รูปตดั รปู ดาน แบบขยายงานสถาปตยกรรม และโครงสรา ง และสว น ที่เปนมิติ สญั ลักษณรายละเอียดตา งๆ ความสําคัญ จงึ อาจกลา วไดว าเปน การจําเปน ทผ่ี ทู ่ศี กึ ษาในสาขา สถาปตยกรรมจาํ เปน ทจี่ ะตองศึกษา ลกั ษณะวิธีและ มาตรฐานในการเขยี นแบบ รวมทัง้ ฝกฝนใหม ปี ระสบการณ ความชาํ นาญ ในการเขียนแบบ เพือ่ ทจ่ี ะถา ยทอดส่งิ ท่ี เราซึง่ เปน ผอู อกแบบ ไดนําองคค วามความรู มากาํ หนดเปน ผงั , รายละเอียด (Detail) ตางๆ เพ่อื ที่จะไดถายทอด ความคดิ การตดั สนิ ใจเพ่อื ใหน ําไปใชง านไดจริง ตามวัตถปุ ระสงคข องผูออกแบบ มิฉะนน้ั หากเราไมร ู ไมเ ขาใจใน วธิ กี ารอา นแบบ และเขยี นแบบแลว สาระสื่อสําคัญในแบบกอสรางก็อาจจะตกไปอยใู ตอาํ นาจตัดสินใจของชาง เขียนแบบ โดยสน้ิ เชิง ซ่งึ กอ็ าจจะทาํ ใหมขี อผิดพลาด หรือขาดตกบกพรอ งไดอ ยมู าก เน่อื งจากเราไมรไู มเขาใจ อยางถองแทถ งึ วิธใี นการถายทอดความคดิ ออกมาใน เชงิ การเขยี นแบบ

เนอื่ ง จากการเขยี นแบบนนั้ เปน ภาษาสากลทม่ี มี าตรฐานที่ใชก นั อยรู ว มกนั ไมว าจะใชว ธิ ีใด ท้งั การเขยี นแบบ ดวยมอื หรอื การใช Software ประเภท CAD (Computer-aided Design) ผูเขยี นแบบกจ็ ะตองใชค วามพยายามใน การทําให เสน , สญั ลกั ษณ และการตง้ั คา ตา งตา งๆ ถกู ตองตามมาตรฐานการเขยี นแบบมใิ ชป ลอยละเลยไปตามคา เรมิ่ ตน (Default) ของโปรแกรม โปรแกรมตา งๆ เปน เพยี งเคร่อื งมือในการทาํ งานใหมคี วามสะดวกรวดเรว็ ข้ึน แตเนอ้ื หาสาระสําคัญยังตองอาศยั ความรู ความเขาใจในพื้นฐานการเขยี นแบบ และความเขา ใจในเร่อื งโครงสรา ง การออกแบบ วัสดุ อปุ กรณต ามที่ ไดกลา วมาแลว การเรยี นรใู นการใชงานเทคโนโลยี ประเภท CAD ตา งๆ ส่ิงสําคญั อกี ประการหนง่ึ นอกจากการ สรางภาพ 2 มติ ิ หรอื 3 มติ ิ แลว นั้น ลกั ษณะของเทคโนโลยคี อมพวิ เตอร โดยพ้นื ฐานจะเหมาะสมกบั การทําซ้าํ , การทําซ้ําบางสว น, การจดั ระบบ จัดเกบ็ และจาํ แนกขอมลู การคาํ นวณขัน้ สูง การเก็บและนาํ ไปใชใหม รวมทัง้ ระบบวิธีในการทาํ งานรว มกนั (Share & Collaboration) การเผยแพร และสง ตอขอ มลู นักศึกษาจงึ ควรศึกษาหา ความรูเพิม่ เตมิ ในการทํางานเพื่อเพิม่ ศกั ยภาพของตนเอง ตอไป การใชเ สนสอ่ื ความหมายในการเขียนแบบ แบงเปน 2 สว นคือ ลักษณะของเสน (Line Type) นา้ํ หนกั หรอื ขนาดของเสน (Line Weight) ลักษณะของเสน (Line Type) ลกั ษณะของเสน ทตี่ า งกนั จะสื่อตวามหมายท่ตี างกนั จงึ ควรทจี่ ะใชใ หมมี าตรฐานเดียวกนั ตามท่ีนิยมใชป ฏิบตั ิ กันท่ัวๆ ไปเพอ่ื ไมใหเกดิ ความสบั สน การใชเสน ชนดิ ตา งๆ ในงานเขียนแบบ







ขนาดของเสน (Line Weight) การใชน าํ้ หนักเสนในการเขยี นแปลน ละรูปตดั จะแตกตา งกับในการเขยี นรปู ดาน § หลักการในการใชน าํ้ หนักของเสนในการเขยี นแบบแปลน ใน แปลน และรปู ตดั จะใชลกั ษณะวิธีการเนนสวนที่ถกู ตดั เปนหลกั (Cutting Plane Technique) ซ่งึ ตา งกบั การ เขยี นรปู ดานซึ่งใชเ ทคนิคเนน องคประกอบหลกั (Major Feature Technique) เมอื่ เราทาํ ความเขา ใจในความแตกตาง ของสวนท่ถี กู ตดั และไมถกู ตดั แลว ก็จะเปน การนาํ ไปสูความถกู ตอ งของ การใช (ต้งั คา) ของการเขยี นแบบสว นประกอบตางๆ ของอาคารไดในการเขียนแปลน ระนาบตดั จะตัดผา น โครงสรางทีอ่ ยทู างต้งั ทงั้ หมด ไดแก หนา ตัดเสา ผนงั วงกบตั้งของประตหู นา ตา ง จะถกู เนน ดว ยเสนท่หี นักกวา เสน ทั่วไป

เนน เสน ของสว นทีถ่ ูกตดั ในแปลน และรปู ตดั หลกั การในการใชน า้ํ หนักของเสนในการเขยี นรปู ดา น การเขยี นรูปดา นซึ่งใชเทคนิคเนนองคป ระกอบหลกั (Major Feature Technique) โดยปกติ แลว จะใชการเนน นาํ้ หนักเสน ของเสนรอบรปู ขององคป ระกอบ หรือ mass ของสวนอาคารทีอ่ ยู ดานหนา ใหช ดั เจนกวา สวอาคารทอี่ ยูดานหลงั ซงึ่ อาจจะแบง ออกเปน หลายๆระดบั ตามความใกล ไกลกไ็ ด

เนน เสน รอบรปู แสดงระยะใกล-ไกล ในรปู ดาน ในการเขียนแบบเสนจะถกู แบง เปน 2 สวนคอื เสนจรงิ และเสนอา งองิ ตา งๆ (เสน Dimension, เสนชี้, Gridline เปน ตน ) การเนนเสนทถ่ี ูกตองจะทาํ ใหผทู ่อี านแบบเขาใจไดง ายขน้ึ เสน อา งองิ ในแบบจะมีนา้ํ หนักเบากวาเสนจรงิ ไมค วรตดั หรือขม เสน จริงซึ่งจะทําใหการอา นแบบมคี วามผดิ พลาด ได

ภาพแสดง: เสนช,้ี เสน กาํ กบั , เสนบอกระยะ, สัญลักษณตา งๆ มนี ้าํ หนกั เสนบางกวา เสน จรงิ ตารางการแนะนาํ การใชเสน ในการเขยี นแปลน องคประกอบ การใชเสน ขนาดเสน ทแี่ นะนําใหใ ช (mm.) 1:100 1:50 • หนา ตดั โครงสรา งหลัก (ในแปลนเสา, ผนงั รับนํา้ หนกั ) เสน หนามาก 0.50 0.50-0.70 • เสนทาบตอ (Break Line) • ชื่อเรื่อง ช่ือภาพ ( ตวั อกั ษรขนาดใหญ) เสนหนา 0.25 -0.35 0.35-0.50 • หนา ตดั ทั่วไป (ในแปลนคอื องคประกอบทางตัง้ ) • ตัวอักษรขนาดกลาง

• เสนขอบทไ่ี มถ กู ตัด เสน ทว่ั ไป 0.18 - 0.20 0.25 (ในแปลนคอื องคประกอบทางระนาบพนื้ เชน ขอบพนื้ , 0.10 - 0.18 ระเบยี ง, วงกบลา ง) ~ 0.05 • ตัวอกั ษรขนาดเลก็ , ตัวอักษรกาํ กับเสนมติ ิ • เสน Invisible Line เสนบาง 0.10-0.18 • เสน สัญลกั ษณ, อางองิ , เสนบอกระยะ • เสน Grid Line เสนบางมาก ~ 0.05 • เสนลวดลายตา งๆ เสน ถีๆ่ Pattern อยา งไรกด็ มี ปี จจยั หลายอยา งทม่ี สี วนเกย่ี วของกบั ขนาดของเสน ท่ีจะนาํ มาใช มาตราสว น (scale ที่ใหญขนึ้ จะใชเ สน หนากวา scale เลก็ ) รายละเอยี ด (มาก – นอย) ท่แี สดงในแบบ วธิ ีการพมิ พ, เครื่องพมิ พ ขนาดของเสน ตามมาตราฐาน มอก.440 (1-2525) กําหนดความหนาไว ดังนี้ 0.13 0.18 0.25 0.35 0.50 0.70 1.00 1.40 2.00 มม. อตั ราสว นของเสนท่แี นะนําใหใ ชค อื 1:2:4 เชน เสนบาง 0.18 มม. เสนหนา 0.35 มม. เสนหนามาก 0.70

การใหมติ ิระยะ (Dimension) ในการเขยี นแบบ องคป ระกอบของการเขียน dimension องคป ระกอบของเสน มติ ิ มี 3 สว นดังน้ี ตวั อักษรกํากบั มิติ (Dimension Lettering) เสนมติ ิ (Dimension Line) เสน ฉาย (Extension Line) ตัวอักษรกํากบั มติ ิ (Dimension Lettering) วางกงึ่ กลางของเสนมิติ โดยวางขนานในทิศทางเดียวกันกบั เสนมิติ และวางอยูเหนอื เสนมิติเลก็ นอ ย ขนาด แบบอักษร ควรใชแบบมาตรฐานเดียวกัน และใชห นว ยวดั (unit) เดียวกนั ตัวเลขในเสนมิติใชข นาดเล็ก คือ 0.18-0.25 (ขนาดเดยี วกับคําอธบิ าย) ไมค วรตดั เลขศนู ยหลงั ทศนิยมออก เชน 2 เมตร ควรแสดงดว ยเลข 2.00 ไมใ ช 2 เฉยๆ เสน มิติ (Dimension Line) แสดงดวยเสนบาง ใหม คี วามแตกตางจากเสนแสดงวตั ถุ ควรวางไวใ นตาํ แหนงทไี่ มชดิ หรือหางจากเสน แสดงวัตถมุ ากเกนิ ไป โดยปกตแิ ลวจะมรี ะยะหา ง ประมาณ 0.75-1 ซม. จดั ใหเปน ระเบียบ เปน กลมุ กอนเดยี วกนั ไมร กรุงรงั ทําลายรูปแบบของงาน เสนฉาย (Extension Line) ในการเขยี น Dimension ตอ งมีเสน ฉายดวยเสมอ แสดงดว ยเสนบาง ใหม คี วามแตกตางจากเสน แสดงวตั ถ ควรลากใหเขาใกลร ปู หรือสวนท่ีแสดงระยะเพอ่ื ใหร ูต าํ แหนง ในการวดั ท่แี นน อน เสน ฉายตองไมลากตดั เสนมิตโิ ดยเดด็ ขาด เพราะจะทําใหก ารอานแบบผิดพลาดได

ภาพแสดงการจดั วาง Dimension ในผงั พน้ื

สญั ลกั ษณก าํ กับปลายเสนมติ ิ การใชส ัญลกั ษณกาํ กบั เสน มติ ิ

ตวั อยางแสดงการใชเ คร่ืองหมายกํากับระยะผสมกนั อยา งเปน ระบบ ระบบกรดิ (Grid System) ระบบกริดใชอ างอิงตาํ แหนง โครงสราง เชน เสา ผนงั รับน้าํ หนกั มปี ระโยชนค อื 1. ทาํ ใหผ อู านสามารถรตู ําแหนง ไดทนั ที่ท้งั ในผงั รปู ตัด, รูปดา น, และแบบขยาย 2. ใชอา งองิ ในการใหระยะ ในสว นตา งๆ ทง้ั ในแบบ และในงานกอสราง

ภาพแสดงการอา งองิ ระยะในแบบจากตาํ แหนง ก่ึงกลางเสา สัญลกั ษณกาํ กับแนวเสา (Grid Notation) สัญลกั ษณก ํากบั แนวเสา กบั อยทู ป่ี ลายดา นของเสน กาํ กับแนวเสาในแนวระดับ และในแนวดิง่ เปนตวั อักษรและ ตัวเลข อยใู นวงกลม มเี สนทป่ี ลาย คลา ยลูกโปง • สัญลกั ษณก าํ กบั แนวเสาในแนวระดบั ควรใชเ ปน ตวั เลข เรยี งลาํ ดบั จากซา ยไปขวา เสน กริดในแนวระดับ ใชเ ปน ตวั อักษร ควรใชเ ปนตวั อักษรภาษาองั กฤษตวั ใหญ (Capital Letter) และควรหลกี เลยี่ งตวั O (โอ) และ I (ไอ) • สญั ลักษณกาํ กบั แนวเสา โดยปกตแิ ลวจะเขยี นกํากับไวทด่ี านเดยี ว คือในแนวระดบั มกั จะอยูดา นบน และ ในแนวด่งิ ถา ไวด านซายควรกําหนดใหเ รียงจากบนลงลาง ถาไวดา นขวาควรกําหนดใหเรียงจากลา งข้นึ บน เพือ่ ใหไ ดต วั อกั ษรเรียงกนั ในรูปดา น และรปู ตัด มขี อ แนะนาํ วาหากไวด า นขวาจะทําใหอ า นแบบไดงา ยกวาเมอื เย็บเลม แบบ ซึ่งตรงกบั มาตรฐานของ ISO • ในบางโครงการจะวางไวส ญั ลักษณก ํากับแนวเสาทป่ี ลายทงั้ 2 ดา นกไ็ ด เพ่ือความสะดวกในการอา นแบบ เสน กํากับแนวเสา (Column Line)

• เสน กาํ กับแนวเสาจะแสดงหรือไมก ไ็ ด ถา แสดงจะลากผา นเขา ไปในแบบ หรือหยดุ ใหเขา ใกลแ บบใหมาก ท่สี ดุ • โดยปกตจิ ะแสดงเสนกํากบั แนวเสาไวท กี่ ง่ึ กลางของเสา แตไมจาํ เปน เสมอไป ในบางกรณหี รอื ในบาง โครงการจะอยทู ี่ขอบก็ได ขน้ึ อยูกบั วธิ ีการกอสรา ง เชนเสาตนทีชิดขอบทีด่ นิ อาจจะแสดงเสน กํากบั ไวท ่ี ขอบ เพอื่ กําหนดแนวเร่มิ ตน ในการกอสราง • ใชเสนบางกวา เสน แสดงวตั ถุ • หากมแี นวเสาเพ่มิ ขน้ึ มาระหวา งเสา 2 ตน ใหใ ชเปนจดุ ทศนิยม เชน ระหวา งเสาแนวที 4 กับ 5 ใช 4.5 และ ระหวาง B กับ C ใช C.5 ขนาดและรปู แบบของ สญั ลักษณก ํากับแนวเสา

ภาพแสดงการเขยี นเสนกํากบั แนวเสาตอเน่อื งกบั การใหร ะยะโครงสรา ง และสญั ลกั ษณกาํ กับแนวเสา ระบบพกิ ัด (Coordinate System) ระบบพิกัดใชร ะบุตําแหนง ของอาคาร • ในการเขยี นผงั บริเวณจะตองระบตุ ําแหนง ของอาคารทง้ั ในแนวระนาบและแนวดิ่ง ใน แนวระนาบระบุ ตําแหนงของอาคารโดยอา งองิ จากมมุ ใดมุมหนึง่ ถงึ หมดุ เขตที่ดินเพื่อใหส ามารถกาํ หนดแนวจดุ เริ่มตน ได และตองกําหนดคาความสูงของพืน้ ระดบั ตา งๆของอาคารอา งองิ จากระดบั สมมติ ± 0.00 ซ่ึงสมั พันธก บั ระดับสาํ รวจ (Survey Datum)

การกาํ หนดตําแหนงอาคารและระดบั พน้ื ในผงั บรเิ วณ สญั ลกั ษณในการเขยี นแบบ • การกําหนดสญั ลักษณใ น การเขียนแบบจะตองอางองิ ตามมาตรฐานทยี่ อมรับกันอยทู ่ัวไป โดยคาํ นงึ ถึง การส่อื สารถงึ ผอู านเปน หลกั อาจจะมกี ารปรับปรุงใหเ หมาะสมกบั งานบาง และจะตองมรี ายการแสดง คําอธิบายสัญลักษณท ใ่ี ชอยใู นแบบดว ยเสมอ • การแสดงสัญลักษณจะ มขี นาดเทากนั เสมอไมมีการยอ หรอื ขยายตามมาตราสว นของแบบ เชนในแบบ มาตราสว น 1:100 และ 1:50 สญั ลักษณจะเขียนดว ยขนาดเทา กัน ยกเวน บางสวน เชน สญั ลกั ษณว สั ดุ (Pattern) รูปประตูหนาตา ง, สขุ ภณั ฑ ซึง่ แสดงเปนระบบสัญลักษณ จะมีขนาดตามสดั สวนของแบบ ตารางสญั ลกั ษณก ารเขียนแบบทแ่ี นะนาํ ใหใ ช สัญลักษณ ความหมาย หมายเหตุ แสดงรปู ดา นทั่วๆไป วางไวในจุดที่ตอ งการ มอง หมายเลขรปู แสดงดว ย ตัวเลขขา งบนเปนหมายเลขรปู ตัวอกั ษรขนาดกลาง (3 - 3.5 ตัวเลขขางลางเปนหนาทแี่ สดงรูปดา น มม.)

หมายเลขหนา แสดงดว ย แสดงรปู ดานรวมภายนอกอาคาร ตัวอักษรขนาดเลก็ วางไวใ กลช ือ่ แปลน หรอื มมุ ขวาลา งของแปลน หัวลูกศรแสดงทศิ ท่ตี องการ มอง สญั ลกั ษณใ ชเ สนบาง แสดงรปู ดา นรวมภายในของหอง วางไวใ กลชือ่ แปลน หรอื มมุ ขวาลา งของแปลน เปนหมายเลขรปู แสดงดว ย แสดงแนวรปู ตดั อาคารท้ังหลงั ตวั อกั ษรขนาดกลาง (3 - 3.5 ตวั เลขขางบนเปนหมายเลขรูปตดั มม.) ตวั เลขขางลา งเปนหนาทแ่ี สดงรปู ตัด จากตัวอยา งคอื แสดงแนวตดั ของ รูปตดั A-A หมายเลขหนา แสดงดว ย และ รูปตัด B-B ซึ่งแสดงที่หนา A-05 ตวั อกั ษรขนาดเล็ก หวั ลกู ศรแสดงทศิ ทต่ี อ งการ มอง สัญลกั ษณใ ชเ สน บาง ตัวเลขขา งบนเปนหมายเลข รปู แสดงดวยตัวอักษรขนาด แสดงแนวรปู ตดั เฉพาะสว น จากตวั อยา งคอื กลาง (3 - 3.5 มม.) แสดงแนวตัดของ รูปตัด A-A และ ตัวเลขขางลา งเปนหนาที่ รปู ตัด B-B ซึ่งแสดงที่หนา A-05 แสดงรูปดาน แสดงดว ย ตัวอกั ษรขนาดเลก็ สญั ลกั ษณใ ชเ สน บาง หมายเลขกาํ กับแบบขยาย หมายเลขแบบขยาย แสดง หรือ ดว ยตัวอกั ษรขนาดกลาง (3 - 3.5 มม.) หมายเลขหนาที่ แสดงดว ย ตัวอักษรขนาดเลก็ สัญลกั ษณใชเ สน บาง

ตวั อยา ง รูปตัดขยายเฉพาะสว น เชน ผนงั ตวั อกั ษรคาํ อธิบาย ใชข นาด สัญลกั ษณแสดงทิศเหนอื ในผงั เล็ก เสนประวงรอบสว นท่ีขยาย ใชเ สน หนามาก เปน หมายเลขรปู แสดงดวย ตัวอกั ษรขนาดกลาง (3 - 3.5 มม.) หมายเลขหนาแสดงดว ย ตัวอกั ษรขนาดเล็ก

ตวั อยา งการเขยี นชื่อ และหมายเลขอา งองิ ของรูป แสดง หมายเหตุ ตัวอยาง การเขียนชอื่ เรอื่ ง ช่อื รูปหลัก ตัวอักษร แบบไมมกี่ าร ขนาดใหญพิเศษ อา งอิงหมายเลข 7 หรือ 5 มม. รูป ชือ่ รปู หลกั ตวั อักษร การเขยี นช่อื เรอื่ ง ขนาดใหญพเิ ศษ 7 และการอา งองิ หรือ 5 มม. หมายเลขรูป และ หมายเลขหนา ใช หมายเลขแผนท่ี ตวั อกั ษรขนาดเลก็ แสดง ชอ่ื รปู รอง ตวั อักษร ขนาดใหญ ขนาด 5 หรือ 4 มม. การเขยี นชื่อเรอื่ ง หมายเลขหนา ใช และการอา งองิ ตัวอกั ษรขนาดเล็ก หมายเลขรปู และ หมายเลขแผน ท่ี แสดง ตวั อกั ษรขา งบนเปนชือ่ รปู รอง ตวั อกั ษรลา งซา ยเปน การเขยี นช่อื เรอื่ ง หนา ที่ปรากฏครงั้ แรก และการอา งองิ ลา งขวาเปน หนา ท่แี สดง หมายเลขรูป / หมายเลขอางอิง แผนทีป่ รากฏครง้ั ชอ่ื รูปหลัก ตวั อักษร แรก / แผนทแ่ี สดง ขนาดใหญพ เิ ศษ 7 หรือ 5 มม. หมายเลขหนา ใช

การเขียนช่อื เรอ่ื ง ตวั อกั ษรขนาดเลก็ และการอา งองิ หมายเลขรูป และ ตัวอกั ษรขา งบนเปนชื่อ หมายเลขแผนที่ รูปรอง แสดง ตวั อักษรลา งซา ยเปน หนาที่ปรากฏครัง้ แรก (แปลน) การเขยี นช่อื เรอ่ื ง ลา งขวาเปน หนา ท่ีแสดง และการอา งองิ หมายเลขรปู / หมายเลขอางองิ แผน ท่ีปรากฏครัง้ แรก / แผนทแ่ี สดง ตัวอยา งการเขยี นชอ่ื รปู ในผงั การเขียนสัญลกั ษณกํากบั วัสดุ และระดับ พน้ื ผนงั ฝา สญั ลกั ษณ ความหมาย หมายเหตุ หมายเลขวสั ดุ และโครงสรา งพื้น ตวั เลขแสดงดว ยตวั อกั ษรขนาดเลก็ แสดงในผัง สญั ลกั ษณสเ่ี หลย่ี มใชเ สนบาง ในส่เี หลี่ยมคอื หมายเลขวัสดพุ ้นื ตวั เลขกาํ กับหมายถงึ ระดับของพนื้ ในสว นน้ัน ตัวเลขแสดงดว ยตวั อักษรขนาดเลก็ (ผิววัสดปุ พู นื้ ) วดั จากระดับ ± 0.00 สัญลกั ษณส่เี หลยี่ มใชเสน บาง แสดงในผัง

หมายเลขกํากบั ประตู ตัวเลขแสดงดว ยตวั อักษรขนาดเลก็ แสดงในผงั , รปู ตดั , รปู ดาน สญั ลักษณใชเ สน บาง หมายเลขกาํ กบั หนา ตา ง ตัวเลขแสดงดว ยตวั อักษรขนาดเลก็ แสดงในผงั , รปู ตัด, รปู ดาน สัญลักษณใชเ สน บาง หมายเลขกาํ กบั วัสดแุ ละโครงสรางของผนัง ตวั เลขแสดงดว ยตวั อักษรขนาดเล็ก แสดงในผัง, รูปตัด สัญลักษณใชเ สน บาง หมายเลขกาํ กบั วสั ดแุ ละโครงสรา งของผนัง แสดงในรูปดา น ในวงรีคอื หมายเลขวัสดุฝาเพดานตวั เลขกาํ กบั ตวั เลขแสดงดว ยตวั อักษรขนาดเลก็ หมายถงึ ความสงู พื้นถึงฝฝาเพดานในสว นนั้น สญั ลักษณใ ชเสน บาง แสดงในผัง ระดบั ของพืน้ หอง หรือท่ีวาง ตัวเลขแสดงดว ยตวั อักษรขนาดเลก็ แสดงในผัง และรูปตดั สัญลกั ษณใชเสน บาง ระดบั เฉพาะสว น แสดงในรปู ดาน รูปตดั ตัวเลขแสดงดว ยตวั อกั ษรขนาดเลก็ สญั ลกั ษณใชเสน บาง หมายเลขหอ ง (ถาม)ี ตวั เลขแสดงดว ยตวั อักษรขนาดเล็ก มกั ใชเ ปนระบบตัวหนา หมายถงึ หมายเลขช้ัน สญั ลักษณใชเสน บาง สองตัวหลงั หมายถึงหมายเลขชอื่ หอ ง

การเขยี นชือ่ หอ งในผงั • ชื่อหองจะมขี นาดใหญก วา ตวั อกั ษรทวั่ ไป วางไวที่ตาํ แหนงกลางหอง มเี บอรกํากับวสั ดพุ น้ื , ระดบั พ้ืน, สญั ลกั ษณกํากบั ฝาเพดานอยดู า นลา ง โดยจะจัดรวมไวเปน กลมุ กอนไมก ระจดั กระจาย • หากหองเลก็ ไมม ท่ี เ่ี ขยี นกจ็ ะใชเสน ชมี้ าแสดงชือ่ หอ งในทวี างใกลๆ • หากมีหอ งซํา้ ๆ กับจะใชต วั เลขกํากบั ดว ย เชน หอ งนอน 1 หองนอน 2 • ในรปู ตัด ไมจ าํ เปน ตองแสดงพน้ื สัญลักษณ พ้นื และระดับ เนื่องจากแสดงในผงั อยแู ลว และมีเครือ่ งหมาย กาํ กบั และบอกระดบั ของพนื้ อาคารอยูแ ลว • ตวั อยางระบบการเขยี นช่ือหอ ง • การใสช่อื หองแบบรวม • การใสช่อื หอ งระบบกลอ ง

สามารถเลอื กใชแบบใดกไ็ ด ตามความเหมาะสมของโครงการ แตค วรใชใ หเหมือนกนั แบบระบบกลอง มขี อ ดคี ืออา นแบบไดง ายชดั เจน แตก ม็ ขี อเสีย คือในแบบมาตราสว นเล็กๆ จะมที วี่ างไมเพยี งพอท่จี ะใสก ลอ ง ขอ ความ บางครัง้ เสน ของกลอ งจะไปทับกับเสนจรงิ ในแบบทาํ ให เกดิ ความผดิ พลาดในการอา น แบบ ***สัญลักษณเ หลาน้จี ะไมย อ หรือขยายขนาดไปตามมาตราสว นทีเ่ ปลยี่ นไป*** สัญลักษณอ นื่ ๆ ความหมาย หมายเหตุ สญั ลักษณ แสดงทิศเหนอื ในผงั การเขยี นผงั พนื้ และผงั บรเิ วณ ในแบบสถาปต ยกรรม ตอ ง แสดงทิศเหนอื กํากับเสมอ การแกไขในแบบ เสน หนา แสดงระดบั ดนิ ในผัง เสน ประแดงระดบั เดิม เสนทบึ แสดงระดบั ที่ ตอ งการปรบั ปรับ

สญั ลักษณแสดงการอา งอิงพกิ ัด (Coordinate) สญั ลกั ษณ ความหมาย หมายเหตุ เครือ่ งหมายกํากับแนวเสา ตัวเลขแสดงดว ยตวั อกั ษร ขนาดกลาง (0.3-0.5) สญั ลักษณใชเสน บาง เครอื่ งหมายกาํ กบั ระดบั พนื้ ใน รูปตัด และแบบขยายเพอ่ื อา งอื ลงิ ในการใหม ติ ิ ใชแสดงเพ่อื อา งองิ ในการใหม ิติ หมุดเขต สัญลกั ษณป ระตู - หนา ตาง รูปประตหู นาตางในการเขียนแบบกอ สรา งเปนการแสดงดว ยสัญลกั ษณภ าพ ไมต อ งแสดงรายละเอยี ดมากเกนิ จาํ เปน ถาผอู านตองการทราบรายละเอยี ดเพิม่ เตมิ จะไปดไู ดจากรายการตารางแบบขยาย ประตู - หนา ตา ง สัญลักษณภาพประตูหนาตา งจะแสดง ทศิ ทางการปดเปด ดวย บานเปดแสดงแนวการเปด เปน เสนโคง มีจดุ หมนุ ใน ดานท่เี ปนบานพับ ในบานเลือ่ นแสดงลกู ศร แบบมาตราสว นเลก็ ต้งั แต 1:100 ลงไป อาจจะแสดงตวั บานเปน เสน เดยี วกไ็ ด แบบมาตราสว น 1:50 จะแสดงตวั ความหนาของตวั บานเปน เสน คู ตามจรงิ ได เมือ่ ตองการเขียนรายละเอยี ดมากขน้ึ จะนําไปเขยี นเปน แบบขยาย แบบ มาตราสว นใหญกวา 1:25 ข้ึนไปจงึ จะแสดงรายละเอยี ดไดม าก เชน แนวบากในวงกบ ค้ิว เปนตน

• สญั ลักษณป ระตู ความหมาย สัญลกั ษณ ประตูบานเปดเด่ยี ว Single Opening Door มาตราสวน 1:100 มาตราสว น 1:50 ประตูบานเปดเดี่ยว Single Opening Door มาตราสว น 1:25 ประตบู านเปด เด่ยี ว มาตราสว น 1:50 วงกบไม ลูกฟก Single Opening Door ประตบู านเปดคู Double Opening Door

มาตราสวน 1:50 ประตเู ปด ได 2 ทาง มาตราสวน 1:50 Swing Door มาตราสวน 1:100 มาตราสวน 1:50 ประตบู านเฟย ม มาตราสวน 1:50 Folding Door ประตบู านเลอื่ น บานเดยี วดานขา งติดตาย Sliding Door ประตบู านเล่ือน บานเดยี วดานขา งตดิ ตาย Sliding Door ประตบู านเลอื่ น บานเดยี วดานขางตดิ ตาย 2 บาน Sliding Door

มาตราสว น 1:25 ประตบู านเลอื่ นคูดานขางตดิ ตาย 2 บาน มาตราสว น 1:50 Sliding Door มาตราสว น 1:50 ประตูบานเลอ่ื นซอนในผนงั Pocket Door ประตบู านหมนุ

• สญั ลกั ษณหนา ตา ง สญั ลกั ษณ ความหมาย หนาตางบานเปด เด่ียว มาตราสว น 1:100 มาตราสวน 1:50 หนาตา งบานเปด เดย่ี ว หนา ตางบานเปด เดย่ี ว 2 บาน ติดกัน มาตราสวน 1:50

มาตราสว น 1:50 หนา ตา งบานเปด คู มาตราสวน 1:50 หนา ตา งบานเปด คู 2 บาน ติดกัน มาตราสว น 1:50 หนา ตางบานเปดบานพบั แบบ มาตราสว น 1:50 มมุ ฉาก เชน whicco หนา ตางบานกระทุง

มาตราสวน 1:50 หนา ตา งตดิ ตาย มาตราสว น 1:50 หนา ตา งกระจกตดิ ตาย 2 บาน มาตราสวน 1:50 ติดบน - ลา งเหลอื่ มกนั (บาน • ตัวอยางการเขยี นหนาตางในรูปดาน ซอ น) หนาตางบานเกล็ด ประตบู านเปดเดย่ี ว ประตบู านเปด คู

ประตูบานเปดเด่ยี ว ประตบู านเปดเดี่ยว วงกบไม ดา นบนลูกฟก กระจกใส ดา นลา งลกู ฟก ไม วงกบไม ลูกฟก เกล็ดไม ประตบู านเลือ่ นเปด บานเดียว ประตบู านเลื่อนเปด สองบาน ประตูบานเล่ือนเปดบานเดยี ว วงกบไม หนา ตางบานเกล็ด หนาตา งบานกระทงุ

หนาตา งบานเปด เด่ียว หนา ตา งบานเปดเดี่ยว 2 บาน หนา ตา งบานเปด คู การเขียนแบบขยายประตหู นา ตา งตองเขียนเสนแสดงพน้ื ภายในดว ยเสมอเพ่ือใหมติ ิวดั จากระดับพ้นื ภายใน สญั ลกั ษณวสั ดุ (Material Symbols) สญั ลักษณวสั ดเุ ปนลวดลายตัวแทนวัสดทุ ่ีใชใ นการกอสราง ทําใหเ กดิ ความแตกตางข้นึ ในแบบ • การแสดงสัญลกั ษณท ใี่ ชในสวนท่ีถูกตัด (ในผังหรือรูปตดั ) จะแตกตา งกบั ทแ่ี สดงในสว นทเ่ี หน็ เปนรปู ดา น (ในผังหรอื รปู ดาน) • การแสดงสญั ลกั ษณว ัสดอุ ยา งเดยี วกนั อาจจะใชใหสัญลักษณทแ่ี ตกตา งกนั ระหวา งแบบท่ใี ชมาตราสวน เลก็ (Scale 1:100) และมาตราสว นใหญ (1:25 ข้นึ ไป) ในแบบมาตราสว นเลก็ ตองไมแ สดงสญั ลักษณว สั ดทุ ่มี ากเกินไป ในแบบมาตราสวนใหญตอ งแสดงสญั ลกั ษณ ใหม าเพยี งพอ • การแสดงสญั ลักษณว สั ดุในมกั ใชป ระกอบลงไปในแบบเพยี งบาง สวน เพอื่ ลดความสบั สนของเสน สายในแบบ เชน สญั ลกั ษณข องดนิ คอนกรีต เหล็ก ผนังกอ อฐิ เปน ตน

• เสนท่ใี ชแสดงลวดลาย จะใชน ํ้าหนกั เสนบาง ที่สดุ เพือ่ ไมใหรบกวนเสน จริง และเสน มติ ิ โดยเมือ่ คดิ เทียบจากการเขยี นแบบดว ยกระดาษ มักจะใชเ สน ดินสอหรือปากกาเขยี นแบบเบอรเล็กทีส่ ุด บางทจี ะ เขยี นท่ดี า นหลงั ของกระดาษไขเพอ่ื ใหลบ ขูด แกไขไดงา ย • ในรูปดานควรแสดงวสั ดุเฉพาะสว นที่มีลวดลายเปนพเิ ศษ ไมต อ งแสดงวัสดุถาใชวสั ดเุ ดียวกนทงั้ หมด และไมมีลวดลาย สญั ลักษณวสั ดุในผัง และรปู ดา น ของสวนท่ีไมถ ูกตดั ซงึ่ มกั แสดงเปน Pattern ของวัสดุกอสรางตา งๆ เชน แนว วัสดุที่ใชป พู นื้ , บุผนัง กระเบ้ือง หนิ ไมจาํ เปน ตองแสดงสญั ลักษณว ัสดุลงไปในพนื้ ที่แบบทง้ั หมด ควรแสดงวสั ดุ เปน บางสวนเฉพาะรอบๆ หรือปลายพ้นื ที่เพอื่ ใหอ า นแบบงา ย และมที ่วี า งสาํ หรบั การเขยี นระยะและการระบุ รายละเอยี ดตางๆ • ตอ งแสดงรายการสัญลักษณท ่ีใชในการเขยี นแบบ เปนตารางประกอบอยูในชดุ แบบดว ย

ภาพแสดงการเขยี นรปู ดานและผงั โดยแสดงวัสดุเพยี งบางสวน และไมตอ งแสดงเงา เพ่อื ใหมที วี่ างในการใหส ญั ลกั ษณ คําอธบิ ายตา งๆ

ตวั อยางสญั ลักษณใ นรปู ตดั

ที่มาภาพ: จรลั พฒั น ภวู นนั ต, การเขียนแบบกอ สรา ง 1 ตวั อยา งการเขยี นผนงั แบบตา งๆ



จากตารางใหส ัง เกตวุ า การเขยี นแบบในมาตราสวนใหญและมาตราสวนเลก็ การแสดงวสั ดจุ ะตา งกัน ขอ ผดิ พลาด ที่พบบอ ยในการเขยี นแบบดว ยคอมพวิ เตอรคือแสดงสญั ลกั ษณว สั ดมุ า หรือนอ ยเกินไป เนือ่ งจากในการเขยี นดวย โปรแกรม CAD ตา งๆ เราใชขนาดจรงิ ในการเขียน และยอ ขนาดลงเมอ่ื Plot งาน ดังนัน้ เราตอ งพจิ ารณาใหร อบคอบอยูเ สมอวา จะนําแบบที่ทาํ ไปใชใ น Output อยางไร มาตราสว นเทา ไร และใส รายละเอียดใหเ หมาะสมกบั Output ทจ่ี ะนาํ ไปใช ตัวอักษร (Lettering) ตัวอกั ษร และตวั เลขในแบบมไี วเพอ่ื ประกอบแบบใหล ะเอียด และถกู ตอ งแนน อน ซ่งึ ตอ งแสดงใหชัดเจนและ เปนระเบียบสามารถท่จี ะพิมพ และถายยอ ไดง าย

ในการเขยี นแบบท้ังดว ยมอื หรอื คอมพิวเตอรควรใชความระมดั ระวงั ในการใชม าตรฐานของตัวอกั ษร ใหเ ปน มาตรฐานเดยี วกัน ซึง่ มมี าตรฐานทแี่ นะนําใหใ ชในมาตรฐาน ม.อ.ก. และจากคูมือมาตรฐานการเขียนแบบกอสรา ง ของสมาคมสถาปนิกสยาดงั น้คี อื • ตวั อกั ษรทใ่ี ชค วรใชม าตรฐานรปู แบบเดยี วกนั (Font) และควรเลอื กใช Font ท่ีมลี กั ษณะเรยี บงา ย อา นได งายแกไ ขสะดวก • มขี นาดเปน มาตรฐาน เดยี วกนั (Text Size) ไมควรมีตวั อกั ษรหลายขนาดเกินไป ใน 1 โครงการดู รายละเอยี ด • ขนาดมาตรฐานเล็กสดุ ท่ี กําหนดไวคอื 24 มม. • ขนาดของเสน (Line Weight) เกย่ี วขอ งกับขนาดของตัวอกั ษรดว ย คอื ตวั อกั ษรขนาดใหญใชเสน ขนาด ใหญกวา ตัวอกั ษรตัวเล็ก • ขอความอธบิ ายควรจดั ใหอ ยเู ปน กลุม ไมก ระจัดกระจายสะเปะสะปะ และควรใหค วามสําคญั กับการแบง ประเภทของสาระ และการลาํ ดับขอความดว ย • การเขียนแบบขอ ความควรใหค วามสําคญั กับการจัดองคป ระกอบ ของแบบ (Composition), การแบง ชองไฟ การจดั กลมุ ของขอความ ทีว่ างรอบๆ ขอ ความ และการลําดบั ขอ ความดว ย

ภาพแสดงการจดั กลุม ของขอ ความ และคําอธบิ าย ทม่ี าภาพ: บานประหยดั พลงั งาน กรมโยธาธิการ ขนาดตวั อกั ษรท่ีแนะนาํ ใหใ ช ขนาดตัวอกั ษรตองเปน ระบบเหมือ่ นกนั ในแบบ 1 ชดุ ตวั อักษรไมค วรมเี กิน 4 ขนาดในแบบ 1 โครงการ • ขนาดตามมาตรฐานการเขยี นแบบดว ยคอมพวิ เตอร 1. ตัวอักษรทวั่ ไป บรรยาย, ระยะ ระดับสัญลักษณ วสั ดุ ประตหู นา ตาง 2.5 มม. 2. ตัวอักษรทต่ี องการเนน เชน ตัวอักษรกาํ กบั แนวเสา, ชือ่ รูปดาน รปู ตัด ช่ือแบบขยาย อกั ษรอา งองิ 3.5 มม. 3. ชอื่ รปู ยอย หวั เร่ือง 5.0 มม. 4. ชือ่ รูปหลัก หรอื ในกรณีพเิ ศษ 7.0 มม. ตวั อกั ษรตามมาตรฐานทเ่ี ลก็ ทสี่ ดุ เมอื่ เขียนดว ยมือคอื 3.2 มม. สําหรับ CAD คือ 2.4 มม. ซึ่งมีจดุ ประสงค เพื่อจะสามารถอานได เมื่อม่ีการยอแบบ * หา มใชต วั อกั ษรขนาดเล็กกวา 2.4 มม. ในแบบ บนกระดาษขนาด A1 และ A0 * • ในกรณที ีแ่ บบอยูในกระดาษขนาดเลก็ และมรี ายละเอยี ดมาก และจะไมม กี ารนําไปในการยอขนาด จงึ อนุโลมใหใ ชข นาดดังนแ้ี ทน 1. ตวั อกั ษรทวั่ ไป บรรยาย, ระยะ ระดบั สัญลกั ษณ วัสดุ ประตูหนา ตาง 2 มม.

2. ตัวอักษรที่ตองการเนน เชน ตัวอักษรกํากบั แนวเสา, 3 มม. ช่อื รูปดาน รปู ตดั ชอื่ แบบขยาย อักษรอางองิ 4 มม. 5 มม. 3. ชือ่ รูปยอ ย หวั เร่ือง 4. ชือ่ รูปหลัก หรอื ในกรณีพิเศษ *** ไมค วรลดขนาดตัวอกั ษร และสัญลกั ษณล งเมื่อลดมาตราสวนในการเขยี นแบบลงโดยเด็ดขาด เพราะจะทาํ ให อานไมได และขาดความเปนระเบยี บเรยี บรอ ย*** ภาพแสดงการใชขนาดตวั อกั ษรในแบบ • ขนาดตวั อกั ษรตวั อกั ษรมาตรฐานภาษาไทย ของ มอก. ระบใุ หใ ชอ กั ษรไทยคอื ขนาด 0.25 3.5 5.0 7.0 10 14 20 ซม. ขนาดของเสน (Line Weight) ขนาดของเสน มคี วามสัมพันธก บั ขนาดตัวอักษร และใชน า้ํ หนกั เสน สมั พนั ธกบั ระบบท่ใี ชใ นแบบ คือ 1. ตัวอกั ษรขนาดเล็ก 2-2.5 มม. เสน บาง ขนาดเสน 0.2 - 0.25 มม.

2. ตัวอกั ษรขนาดกลาง 3-4 มม. เสนหนา ขนาดเสน 0.3 - 0.35 มม. 3. ตัวอักษรขนาดใหญ 5 มม. เสนหนามาก ขนาดเสน 0.5 มม. 4. ตวั อกั ษรขนาดใหญมาก 7 มม. เสนหนามาก ขนาดเสน 0.7 มม. กระดาษมาตรฐาน (Standard Sheet) ขนาดกระดาษมาตรฐานถูกกาํ หนดโดยมาตรฐาน ม.อ.ก.33-2516 ซ่งึ สอดคลองกับมาตรฐาน ISO (International Standard Organization) ขององคการมาตรฐานโลก และมาตรฐาน ANSI (American National Standard Institue) ขนาดกระดาษมาตรฐาน • ขนาดกระดาษ มาตรฐานจะเปน สวนกัน เพ่ือ ความสะดวกใน การลด,ขยาย การ พับเกบ็ ,การเขา เลม และคนหา, การถา ยเอกสาร ยอขยาย • เม่ือพับคร่งึ กระดาษทางดา น ยาวกจ็ ะได กระดาษเปน ขนาดท่ีรองลงมา • กระดาษ A0 มี ขนาดเทา กับ 841 mm. x 118 mm. จะเทา กบั 1 ตร.ม. พอดี การตัดสินใจเลือกขนาดกระดาษ โดยปกตขิ ้ึนอยกู ับวา จะบรรจุผังลง ไปไดพ อดี ในมาตราสว นทใี่ ชแ สดงผัง โดย คิดรวมถึงสว นประกอบอื่นๆดวยเชน Dimension, สญั ลักษณก าํ กบั แนวโครงสราง ช่อื แบบ และสญั ลกั ษณอ ื่นๆ การพับแบบ เขาเลม

• การพบั แบบ แบบ ตัง้ แต A0 ลงมาสามารถพบั ให อยูในกระดาษขนาด A4 ได เพื่อใหส ะดวกในการ ดูแบบ และตาม หลักเกณฑในการขอ อนญุ าตกิ อ สรา งอาคาร • เมอ่ื พับแบบอยใู น กระดาษ A4 แลว จะทํา ให บรรจุลงในซอง มาตรฐาน B4 และ C4 ได o C4 222 x 324 มม. o B4 220 x 353 มม.

>การวางรปู หนากระดาษเขยี นแบบ การวางรปู หนา กระดาษ ประกอบดว ย 3 สวน ขอบสาํ หรบั เขา เลม • พ้ืนทแี่ สดงแบบ (Drawing Area) • กรอบบอกชื่อ, รายการแกไ ข, หมายเหตุ (Title Block) ขอบกระดาษ

ขอบกระดาษ • ตามมาตรฐาน ม.อ.ก.ตองเวน ขอบซา ยสาํ หรบั เขา เลม อยา งนอย 2 ซม. ดา นอ่ืนๆเวน อยา งนอ ย 1 ซม. • เสน ขอบกระดาษมีความหนาไมนอ ยกวา 5 มม. • ปจ จยั ขึน้ อยูกบั o ขนาดกระดาษ o เครอ่ื งพิมพ พ้นื ที่แสดงแบบ (Drawing Area) • พนื้ ทข่ี อความ, คาํ อธิบาย และรปู ทส่ี ําคัญควรจัดให เปนกลุม เปน ระเบยี บเรยี บรอย จัดอยดู า นขวาของ แผน เพอื่ ความสะดวกในการคน เมื่อมีการจดั ชดุ หรอื เยบ็ เลม • ในการเขยี นแบบกอสรา ง จะบรรจุแบบ และขอ ความ ตา งๆ ลงไปใหพอดีแผน ไมแ นน หรือมีทว่ี างมาก เกินไป • จํานวนแผนควรจะนอ ยทสี่ ดุ เพ่อื ความประหยดั แตก ็ ไมค วรนาํ เอาแบบท่ไี มเ กย่ี วเน่ืองกนั มาบรรจุรวมไว ในแผน เดยี วกนั • ปญ หาเรอ่ื งแบบแนน เกนิ ไป หรอื มีท่วี า งมากเกนิ ไป สามารถแกไขไดโดยการจัดระบบไวล ว งหนา

ภาพตวั อยางแสดงการจัดหนา กระดาษ Title Block พืน้ ทแ่ี สดงรายละเอยี ดของงาน (Title Block) วางอยูท่มี มุ ขวาลา งของแผนงาน โดยจะวางทางต้งั ท่ี ดานขวาของกระดาษ หรอื ทางนอนท่ีดานซาย กวา งไมน อ ยกวา 10 ซม. และไมเ กิน 17 ซม. กรอบบอกชื่อ งาน ตามมาตรฐาน ISO (International Standard Organization)

กรอบบอกช่อื งาน ตามมาตรฐาน ม.อ.ก.