ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 2โสภิณลีลาประกอบเพลง

ก

ก คำนำ ชดุ ฝกปฏบิ ตั นิ าฏศลิ ป กลุมสาระการเรยี นรูศิลปะ สาระท่ี 3 นาฏศลิ ป ตามหลกั สูตร แกนกลางการศกึ ษาขัน้ พืน้ ฐาน พุทธศกั ราช 2551 สำหรบั นกั เรียนช้นั ประถมศึกษาปท่ี 6 เลม นี้ จัดทำขึ้น เพ่อื ใชเ ปน สอื่ การเรยี นการสอนประกอบแผนการจัดการเรยี นรู และไดดำเนนิ การจัดทำใหสอดคลอง ตามกรอบของหลักสตู รแกนกลางการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551 โดยสงเสริมใหน ักเรยี นมคี วามรู ความเขาใจในองคประกอบทางนาฏศิลป มีความกลา ในการแสดงออกทางดานนาฏศลิ ป สามารถวิพากษ วจิ ารณนาฏศลิ ป ตลอดจนประยกุ ตใชในชีวติ ประจำวนั ได นอกจากน้ยี ังชว ยใหผูเรียนเหน็ คณุ คา ในงานนาฏศิลปท ีเ่ ปน มรดกทางวฒั นธรรมของไทย ซง่ึ จะสงผลตอ การพัฒนาผลสมั ฤทธท์ิ างการเรยี น ในกลมุ สาระการเรยี นรูศิลปะ สาระท่ี 3 นาฏศิลป ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พนื้ ฐาน พุทธศักราช 2551 ชดุ ฝก ปฏิบตั ินาฏศิลป มที ง้ั หมด 4 เลม ซึง่ ประกอบดวย ชุดฝกปฏิบัตนิ าฏศิลปท ่ี 1 พื้นฐานนาฏศิลป ชดุ ฝกปฏิบตั ินาฏศิลปท ่ี 2 โสภณิ ลีลาประกอบเพลง ชุดฝก ปฏิบตั ินาฏศิลปท ่ี 3 ครืน้ เครงการแสดงนาฏศลิ ปไทย ชดุ ฝก ปฏิบตั ินาฏศิลปที่ 4 ใสใจคุณคานาอนุรักษ ผูจ ดั ทำหวังเปนอยางยง่ิ วา ชดุ ฝกปฏบิ ตั นิ าฏศิลปท ี่ 2 โสภณิ ลีลาประกอบเพลง เลม นี้ จะเปนสื่อการเรยี นการสอน ทีอ่ ำนวยความสะดวกตอการเรียนการสอนในกลุม สาระการเรียนรูศลิ ปะ สาระที่ 3 นาฏศลิ ป เพ่อื ใหส ัมฤทธ์ผิ ลตามมาตรฐานตัวชว้ี ัดท่กี ำหนดไวในหลกั สูตรแกนกลางการศึกษา ขัน้ พื้นฐาน พุทธศกั ราช 2551 ชวยใหนักเรยี นเขาใจงาย สามารถพฒั นาทักษะในการปฏบิ ัตทิ ารำ ไดอ ยา งถูกตอง สวยงาม ซ่งึ มีผลตอการเรียนรูและการพฒั นาผลสมั ฤทธทิ์ างการเรียนใหส ูงขึ้น และเปน ประโยชนต อ ผูทีส่ นใจศึกษา ท่ีจะนำไปเปนแนวทางในการประยกุ ตใ ชในการจดั การเรยี นการสอน และนวัตกรรมทางการศกึ ษาตอ ไป สุดารัตน วัฒนพฤติไพศาล ผจู ัดทำ

ข สารบญั หนา คำนำ……………………………………………………………………………………………………………….................…… ก สารบัญ............................................................................................................................................... ข สารบัญภาพ……………………………………………………………………………………………………........…............. ง มาตรฐานการเรยี นรู/ ตวั ชวี้ ัด/สาระสำคญั /จดุ ประสงคการเรยี นรู/สาระการเรยี นรู ......................... 1 คำแนะนำการใชช ุดฝก ปฏิบัตนิ าฏศิลป (สำหรับครูผูสอน) .............................................................. 2 คำแนะนำการใชชุดฝก ปฏบิ ตั ินาฏศิลป (สำหรับผูเรียน) ................................................................. 4 แบบทดสอบกอ นเรยี น ..................................................................................................................... 6 เฉลยแบบทดสอบกอนเรียน ............................................................................................................. 9 ผงั มโนทัศนชดุ ฝกปฏิบัตินาฏศิลปท ่ี 2 โสภณิ ลีลาประกอบเพลง ................................................... 10 ชดุ ฝกปฏิบัตินาฏศิลปท ี่ 2 โสภิณลลี าประกอบเพลง ..................................................................... 11 11 การประดษิ ฐท าทางประกอบเพลงอยา งงา ย ....................................................................... 14 ประวัติความเปน มาเพลงปลุกใจ (เพลงเราสู) .................................................................... 15 โอกาสท่ีใชใ นการแสดง …………………………………………………………………………………………… 15 การแตงกาย ………………………………………………………………………………………………………….. 16 เพลงและดนตรี ……………………………………………………………………………………………………… 18 โนตสากลเพลงเราสู ……………………………………………………………………………………………….. 19 บทรองเพลงเราสู ................................................................................................................ 20 ทา ทางประกอบเพลงเราสู .................................................................................................. 55 กจิ กรรมการเรียนรทู า ยบทเรียน ชดุ ฝกปฏิบตั ินาฏศิลปท่ี 2 โสภิณลีลาประกอบเพลง ................ 56 ใบงานท่ี 1 เรอื่ ง หลกั การประดิษฐทาทางประกอบเพลง ............................................................. 57 เฉลยใบงานที่ 1 แผนผงั ความคดิ เรอื่ ง หลักการประดษิ ฐท าทางประกอบเพลง .......................... 58 แบบประเมินใบงานท่ี 1 หลักการประดิษฐทาทางประกอบเพลง .................................................. 59 เกณฑการใหค ะแนนใบงานที่ 1 หลักการประดษิ ฐท าทางประกอบเพลง ....................................... 60 ใบงานที่ 2 เรอื่ ง ประดษิ ฐท าทางประกอบเพลงอยางงาย ............................................................ 61 แบบประเมินใบงานที่ 2 ประดษิ ฐทาทางประกอบเพลงอยา งงาย ................................................. 62 เกณฑก ารใหค ะแนนใบงานที่ 2 ประดิษฐท าทางประกอบเพลงอยางงา ย ...................................... 64 แบบฝก หัดท่ี 1 เรือ่ ง ประวัติความเปน มาและความหมายเพลงปลุกใจ (เพลงเราสู) ................ 65 เฉลยฝกหัดที่ 1 เรอ่ื ง ประวตั คิ วามเปน มาและความหมายเพลงปลกุ ใจ (เพลงเราสู) ................ 66 แบบประเมนิ การปฏบิ ัตกิ ารขบั รองเพลงเราสู .................................................................................... 67 เกณฑการใหคะแนนแบบประเมนิ การขบั รองเพลงเราสู ……………………………………………………………………………………………….. 68 แบบประเมินการปฏิบัตินาฏศิลป การแสดงทา ทางประกอบเพลงเราสู (ทาที่ 1-16) ................... 69 เกณฑการใหค ะแนนแบบประเมินการปฏิบัตนิ าฏศลิ ป การแสดงทา ทางประกอบเพลงเราสู (ทา ท่ี 1-16) ………………………………………………………………………………………………………………………

ค สารบญั (ตอ) หนา แบบประเมนิ การปฏบิ ัตนิ าฏศิลป การแสดงทา ทางประกอบเพลงเราสู (ทาที่ 17-35) ……………... 71 เกณฑก ารใหค ะแนนแบบประเมินการปฏบิ ัตินาฏศลิ ป การแสดงทา ทางประกอบเพลงเราสู 72 (ทา ท่ี 17-35) .................................................................................................................................. 74 ใบงานที่ 3 ผลงานการแสดงบนเวที “โสภิณลีลาประกอบเพลงเราส”ู ............................................ 75 แบบประเมินใบงานที่ 3 ผลงานการแสดงบนเวที “โสภิณลีลาประกอบเพลงเราสู” ....................... 76 เกณฑก ารใหค ะแนนใบงานท่ี 3 ผลงานการแสดงบนเวที “โสภิณลีลาประกอบเพลงเราสู” ........... 78 แบบทดสอบหลังเรียน ...................................................................................................................... 81 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน .............................................................................................................. 82 แบบบันทกึ คะแนนกอ นเรียน-หลงั เรียน ........................................................................................... 83 แบบบนั ทกึ สรุปคะแนนผลการเรียน …………………...……………………………………………………………….. 84 บรรณานุกรม ....................................................................................................................................

ง สารบญั ภาพ ภาพท่ี หนา 1 ระบำพดั รตั นโกสินทร. ........................................................................................................ 13 2 การแตงกาย (เพลงเราส)ู ………………..…….………….………………..……………………………….. 15 3 เครื่องดนตรสี ากล …………………………………………………………………..……..……………………. 16 4 ครงั้ แรกท่ี “วง อ.ส.วันศุกร” กลับมาเปด การแสดงอกี ครั้ง ………………….……………………. 17 5 5 ธนั วา วง อ.ส.วนั ศกุ ร จดั แสดงแจสเทดิ พระเกยี รตใิ นหลวง ร.9 ................................... 17 6 ทา ท่ี 1 คำรอ ง “บรรพบุรุษของไทย” .......................................................................... 20 7 ทาที่ 2 คำรอ ง “แตโ บราณ” ........................................................................................ 21 8 ทาท่ี 3 คำรอ ง “ปกบาน” ……….……….……………………………………............................... 22 9 ทาที่ 4 “ปองเมือง” …………………………………………………………….……………………………. 23 10 ทาท่ี 5 คำรอง “คมุ เหยา ” ……………………………………..…………………………………………. 24 11 ทาท่ี 6 คำรอง “เสยี เลอื ดเสยี เนือ้ ” …………………….……………………………………………… 25 12 ทาที่ 7 คำรอ ง “มใิ ชเบา” ……………………..…………………………………………………………. 26 13 ทาท่ี 8 คำรอ ง “หนา ทเ่ี รา” …………………………………………………………..………………….. 27 14 ทาท่ี 9 คำรอ ง “รักษาสบื ไป” ………………………………………………….……………………….. 28 15 ทาที่ 10 คำรอ ง “ลกู หลานเหลนโหลน” ……………………………………….…...................... 29 16 ทาที่ 11 คำรอง “ภายหนา” ……………………………………………..……………………………… 30 17 ทาท่ี 12 คำรอ ง “จะไดม พี สธุ า” .................................................................................. 31 18 ทาท่ี 13 คำรอง “อาศัย” ……………………………………………........................................... 32 19 ทาท่ี 14 คำรอง “อนาคต” ………………………………………………..……..………………………. 33 20 ทาที่ 15 คำรอง “จะตองมี” ……………………………………………………......….................... 34 21 ทาที่ 16 คำรอง “ประเทศไทย” ……………………………………………...........………………… 35 22 ทาท่ี 17 คำรอง “มิยอมใหผูใด” ……………………………………….……..…..…..................... 36 23 ทาท่ี 18 คำรอ ง “มาทำลาย” …………………………………………….……….……................... 37 24 ทาท่ี 19 คำรอง “ถึงขฆู าลางโคตร” …………………………………….…….………………………. 38 25 ทาที่ 20 คำรอง “กไ็ มหวนั่ ” ………………………………………………..…………….................. 39 26 ทาที่ 21 คำรอง “จะสูกัน” ……………………………………………….……….…….................... 40 27 ทาท่ี 22 คำรอง “ไมห ลบ” ………………………………………………….…….…….……………….. 41 28 ทาท่ี 23 คำรอง “หนหี าย” …………………………………………………..……….…................... 42 29 ทาท่ี 24 คำรอ ง “สตู รงน้ี สูที่น”ี่ ………………………………………….…….….…………………. 43

จ สารบญั ภาพ (ตอ) หนา ภาพท่ี 30 ทาที่ 25 คำรอง “สจู นตาย” ………………………………………………….……….….................. 44 31 ทาท่ี 26 คำรอง “ถงึ เปนคนสุดทาย” ……………………………………….…….….……………… 45 32 ทาท่ี 27 คำรอ ง “ก็ลองด”ู ………………………………………………….…………….……………… 46 33 ทาท่ี 28 คำรอง “บานเมืองเรา” …………………...................…….…………….................... 47 34 ทาที่ 29 คำรอ ง “เราตองรักษา” …………………………………………………….….…………….. 48 35 ทาที่ 30 คำรอง “อยากทำลาย” …………………………………………….……….….................. 49 36 ทาที่ 31 คำรอง “เชญิ มา” ………………………………………………..……………..…................ 50 37 ทาท่ี 32 คำรอง “เราสู” …………………………………………………….…………….…............... 51 38 ทาท่ี 33 คำรอ ง “เกยี รตศิ ักดิข์ องเรา” ......................................................................... 52 39 ทาท่ี 34 คำรอง “เราเชิดช”ู …………………………………………………….…………................ 53 40 ทาท่ี 35 คำรอ ง “เราสไู มถ อยจนกาวเดียว” ................................................................ 54

1 ชุดฝกปฏบิ ตั นิ าฏศลิ ปท ี่ 2 โสภิณลีลาประกอบเพลง 1. มาตรฐาน ศ 3.1 เขาใจและแสดงออกทางนาฏศลิ ปอ ยางสรา งสรรค วิเคราะห วิพากษว จิ ารณ คณุ คานาฏศิลปถา ยทอดความรูสกึ ความคิดอยางอิสระ ชืน่ ชม และประยุกตใชในชีวติ ประจำวนั 2. ตัวช้วี ัด ป.6/1 สรา งสรรคก ารเคลื่อนไหวและการแสดง โดยเนนการถา ยทอดลีลาและอารมณ 3. สาระสำคญั การแสดงทา ทางประกอบเพลงใหส วยงาม ผแู สดงจำตอ งทำทา ประกอบเพลงใหส อดคลอง กบั จงั หวะและทำนองเพลง ซ่ึงจะมหี ลักการประดิษฐทา ประกอบเพลงโดยสวนมากมักใชนาฏยศัพท และภาษาทา มาประยกุ ตใ ชทาทางประกอบเพลง เพราะสามารถสือ่ ความหมายและมคี วามสวยงาม ในการแสดง เมื่อเรียนรหู ลักการประดษิ ฐทาประกอบเพลงแลว ผูแ สดงสามารถนำมาประยกุ ตท าประกอบ เพลงอยา งงาย เชน ทาประกอบเพลงปลุกใจ (เพลงเราสู) ซ่ึงเปนเพลงทีม่ เี นอ้ื หาเก่ยี วกับความรัก ความสามัคคขี องคนในชาติ ทาทางประกอบเพลงแสดงใหเหน็ ถึง ความหนักแนน หา วหาญ และสงางาม รวมไปถึงการสือ่ ความตามคำรอ งไดอ ยางชัดเจน 4. จุดประสงคการเรยี นรู 4.1 ดา นความรู (K) - รูและเขา ใจหลักการประดิษฐท า ทางประกอบเพลงได - อธิบายประวัติความเปน มาและความหมายของเพลงปลกุ ใจ (เพลงเราสู) ได 4.2. ดานทักษะกระบวนการ (P) - สามารถประดิษฐแ ละปฏบิ ัติทาทางประกอบเพลงอยา งงาย ได - สามารถบอกความหมายและขบั รองเพลงปลุกใจ (เพลงเราสู) ได - สามารถปฏิบัติทา ทางประกอบเพลงปลกุ ใจ (เพลงเราสู) ได 4.3 ดานเจตคติ (A) - เห็นคุณคาและความสำคัญของหลักการประดษิ ฐทา ทางประกอบเพลงปลกุ ใจ เพลงเราสไู ด - บอกประโยชนท ี่ไดจ ากการเรียนรเู รอื่ งการปฏบิ ัติทาทางประกอบเพลงปลกุ ใจ เพลงเราสูได - นำความรูไปประยกุ ตใ ชในชีวิตประจำวนั ได 5. สาระการเรียนรู 5.1 หลกั การประดิษฐทาทางประกอบเพลง 5.2 ทา ทางประกอบเพลงปลุกใจ (เพลงเราสู)

2 คำแนะนำการใชชุดฝกปฏบิ ัตนิ าฏศลิ ป (สำหรับครูผูส อน) การใชชุดฝกปฏบิ ตั นิ าฏศลิ ปท ี่ 2 โสภิณลีลาประกอบเพลง กลุม สาระการเรียนรศู ลิ ปะ สาระที่ 3 นาฏศลิ ป สำหรับนกั เรียนช้ันประถมศึกษาปที่ 6 ใชเ วลาในการจัดกิจกรรมการเรียนรู จำนวน 5 ช่ัวโมง ครูผูสอนปฺฏิบัติตามข้นั ตอน ดงั นี้ 1. ศกึ ษาชุดฝกปฏิบตั ินาฏศิลปใหเขาใจกอ นที่จะจัดกจิ กรรมการเรียนรู 2. ตรวจสอบและจัดเตรียมวัสดอุ ุปกรณ สื่อการเรียนรู เครื่องมอื วัดและประเมินผล ที่กำหนดไวใหอ ยใู นสภาพที่ใชง านไดด ี 3. ใหน กั เรียนเตรียมความพรอมของรางกายกอ นการเรยี น และการทำความเคารพครูผูสอน 4. ชีแ้ จงใหนักเรียนอานคำแนะนำการใชชุดปฏบิ ัตนิ าฏศลิ ปอ ยางละเอยี ด และปฏบิ ัติ ตามขั้นตอนของคำแนะนำตามลำดับ 5. ใหน กั เรียนทำแบบทดสอบกอนเรียน ชดุ ฝกปฏิบัตินาฏศิลปท่ี 2 โสภิณลีลา ประกอบเพลง จำนวน 10 ขอ (10 คะแนน) 6. ครแู จง จุดประสงคก ารเรยี นรูใหนกั เรยี นทราบ 7. ครูแจกชุดฝกปฏิบตั นิ าฏศิลปที่ 2 โสภิณลลี าประกอบเพลง ใหน ักเรียนคนละ 1 เลม ศกึ ษาหลักการประดิษฐท า ทางประกอบเพลง ประวตั ิความเปนมาและความหมายเพลงปลกุ ใจเพลงเราสู และใหน กั เรยี นฝกปฏบิ ัติทาทางประกอบเพลงปลุกใจ (เพลงเราสู) ตามชุดฝก 8. ครดู ำเนนิ การสอนตามกิจกรรมการเรียนรู ตามท่กี ำหนดไว 9. ครูอธบิ ายเก่ียวหลกั การประดษิ ฐทา ทางประกอบเพลงใหน กั เรยี นเขาใจและสามารถนำไป ประยุกตใ ชได และใหนกั เรียนแบงกลุม คดิ ประดษิ ฐท า ทางประกอบเพลงอยางงาย โดยเลือกเพลงส้นั ๆ ท่ีนกั เรยี นชื่นชอบ จากน้นั ครูอธบิ ายประวัติความเปนมาของเพลงปลกุ ใจ (เพลงเราส)ู และบอกความหมายเพลงเราสู 10. ครูเปด วีดีเพลงเราสูใหนักเรยี นฟง และใหนักเรยี นบอกความรูสึกจากการไดฟง จากนั้น ใหน กั เรียนฝก ปฏิบัติการรอ งเพลงเราสูตามครู จนคลอ ง 11. ใหน ักเรียนแบงกลมุ ๆ ละ 8 คน ฝกปฏบิ ัตกิ ารขับรอ งเพลงเราสู 12. ในขณะปฏิบัตกิ ิจกรรมครคู วรดแู ลอยางทั่วถึง และใหค ำแนะนำกรณีที่นักเรยี น ไมเขาใจในการปฏบิ ัติกจิ กรรมตาง ๆ จะตองกระตนุ ใหนกั เรยี นปฏิบัตดิ ว ยตนเองมากทส่ี ุด 13. ครูสาธิตการปฏิบตั ิทาทางประกอบเพลงเราสแู ละใหนกั เรยี นฝก ปฏิบตั ติ ามครูทีละทา ต้งั ทา ท่ี 1-16 และ 17-35, จากนั้นทบทวนตง้ั แต ทาที่ 1-35 จนคลอ ง ครูเปด วซี ีดีเพลงเราสูและ ปฏบิ ัติพรอ มกัน 14. นกั เรยี นแตล ะกลมุ ฝก ปฏิบัติทาทางประกอบเพลงเราสูดวยตนเอง จนเกดิ ความชำนาญ ครูคอยสงั เกตและใหคำแนะนำ 15. หลงั จากปฏิบตั ิกิจกรรมการเรียนรูเ สรจ็ แลว ครใู หน ักเรยี นปฏิบัตกิ จิ กรรมกลุม และ รายบุคคล ดังน้ี 15.1 ใหน ักเรยี นทำใบงานท่ี 1 เรื่อง หลักการประดิษฐทา ทางประกอบเพลง 15.2 ใหนักเรียนทำใบงานที่ 2 ประดษิ ฐทา ทางประกอบเพลงอยา งงา ย 15.3 ใหน ักเรยี นทำแบบฝกหัดท่ี 1 เรอ่ื ง ประวตั ิความเปน มาและความหมาย เพลงปลกุ ใจเพลงเราสู

3 15.4 ประเมินการปฏิบตั กิ ารขับรอ งเพลงเราสู 15.5 ประเมนิ การปฏบิ ัตนิ าฏศิลปการแสดงทา ทางประกอบเพลงเราสู (ทาท่ี 1-16) 15.6 ประเมินการปฏบิ ัตินาฏศิลปการแสดงทา ทางประกอบเพลงเราสู (ทาท่ี 17-35) 15.7 ใหนักเรยี นทำใบงานที่ 3 ผลงานการแสดงบนเวที โสภณิ ลีลาประกอบเพลงเราสู (ออกแบบรปู แบบการแปรแถว แตงกาย แตงหนา อยางอิสระ) 15.8 ใหน ักเรยี นทำแบบทดสอบหลงั เรยี น ชุดฝกปฏิบัตนิ าฏศลิ ปท่ี 2 โสภิณลีลา ประกอบเพลง จำนวน 10 ขอ (10 คะแนน) 16. แจงคะแนนใหน ักเรียนทราบหลังจากไดฝก ปฏบิ ตั กิ จิ กรรม 17. เม่ือดำเนินการเสรจ็ ครูควรตรวจสอบและเกบ็ วัสดอุ ปุ กรณใ นการสอนใหเรียบรอ ย เพอื่ สะดวกในการสอนในครัง้ ตอไป ขอ เสนอแนะอื่น ๆ - เมื่อนกั เรยี นไดศึกษาชุดฝก ปฏิบตั ินาฏศิลปแ ลว ครูแนะนำใหน ักเรยี นใชเวลาวางในการ ฝก ฝนดว ยตนเองอยางสมำ่ เสมอ จนเกิดความชำนาญแมน ยำ และสวยงาม หากนกั เรียนคนใดเรียนไมทนั ครคู วรใหคำแนะหรือมอบหมายงานใหน ำชุดฝก ปฏบิ ตั นิ าฏศิลปไปศกึ ษาเพ่มิ เติมในเวลาวาง

4 คำแนะนำการใชชดุ ฝก ปฏบิ ัตนิ าฏศิลป (สำหรบั นักเรียน) การใชชดุ ฝกปฏิบตั นิ าฏศิลปชุดท่ี 2 โสภิณลีลาประกอบเพลง เพือ่ จัดกจิ กรรมการเรยี นรู กลุมสาระการเรยี นรศู ิลปะ สาระที่ 3 นาฏศลิ ป สำหรบั นกั เรยี นชัน้ ประถมศึกษาปที่ 6 ใชเวลา ในการเรยี นรู จำนวน 5 ชว่ั โมง นักเรียนสามารถศกึ ษาไดด วยตนเอง โดยอานคำแนะนำและปฏิบตั ิตาม ขั้นตอน ดงั น้ี 1. นักเรยี นรบั ฟงคำชแี้ จงคำแนะนำการใชช ดุ ปฏิบัตนิ าฏศลิ ปอยา งละเอียด และปฏิบตั ิ ตามขนั้ ตอนของคำแนะนำตามลำดับ 2. นกั เรยี นทุกคนมีการเตรียมความพรอ มของรา งกายกอ นการเรยี น และทำความเคารพ ครูผูส อน 3. นกั เรียนทำแบบทดสอบกอ นเรยี น ชุดฝกปฏบิ ตั ินาฏศิลปท ่ี 2 โสภิณลีลา ประกอบเพลง จำนวน 10 ขอ (คะแนนเตม็ 10 คะแนน) 4. นกั เรียนรับฟงคำช้แี จงจดุ ประสงคก ารเรยี นรู 5. นกั เรยี นรับชดุ ฝก ปฏบิ ตั ินาฏศลิ ปที่ 2 โสภณิ ลีลาประกอบเพลง คนละ 1 เลม และ ศกึ ษาหลกั การประดิษฐทา ทางประกอบเพลง นกั เรยี นแบงกลุม คิดประดิษฐท าทางประกอบเพลงอยางงาย โดยเลือกเพลงสน้ั ๆ ที่ชืน่ ชอบ จากน้ันศกึ ษาประวตั คิ วามเปนมาและความหมายเพลงปลกุ ใจเพลงเราสู และนักเรยี นฝก ปฏิบตั ทิ า ทางประกอบเพลงเราสู ตามชดุ ฝก 6. นกั เรยี นฟง เพลงเราสูจากวดี เี พลงเราสูท ีค่ รูเปดใหฟ ง และนกั เรยี นบอกความรูสกึ จากการ ไดฟง จากนน้ั นกั เรยี นฝกปฏิบัตกิ ารรอ งเพลงเราสูตามครู จนคลอ ง 7. นกั เรียนแบงกลมุ ๆ ละ 8 คน ฝกปฏิบตั ิการขับรอ งเพลงเราสู 8. ในขณะปฏบิ ัติกิจกรรมนกั เรียนสามารถขอคำแนะนำจากครูผูสอนได 9. นกั เรยี นปฏิบตั ทิ า ทางประกอบเพลงเราสูแ ละฝกปฏบิ ัตติ ามครูทีละทา ต้งั ทาท่ี 1-16, 17-35, และตั้งแตท าที่ 1-35 จนคลอง และปฏบิ ัตติ ามเพลงได 10. นกั เรียนแตละกลมุ ฝก ปฏิบตั ิทา ทางประกอบเพลงเราสดู ว ยตนเอง จนเกิดความชำนาญ ครูคอยสังเกตและใหค ำแนะนำ 11. หลังจากปฏิบัตกิ จิ กรรมการเรียนรูเสรจ็ แลว ครูใหนักเรียนทดสอบการปฏิบัติทลี ะกลมุ ดังน้ี 11.1 ใหน ักเรยี นทำใบงานท่ี 1 เร่อื ง หลกั การประดิษฐทาทางประกอบเพลง 11.2 ใหน ักเรียนทำใบงานท่ี 2 ประดษิ ฐท าทางประกอบเพลงอยา งงา ย 11.3 ใหน กั เรยี นทำแบบฝกหัดที่ 1 เรอ่ื ง ประวตั คิ วามเปนมาและความหมาย เพลงปลกุ ใจเพลงเราสู 11.4 ประเมินการปฏิบตั ิการขับรองเพลงเราสู 11.5 ประเมินการปฏบิ ัตินาฏศิลปก ารแสดงทาทางประกอบเพลงเราสู (ทา ท่ี 1-16) 11.6 ประเมินการปฏิบตั นิ าฏศลิ ปก ารแสดงทา ทางประกอบเพลงเราสู (ทาที่ 17-35) 11.7 นกั เรยี นทำใบงานท่ี 3 ผลงานการแสดงบนเวที โสภิณลีลาประกอบเพลงเราสู (ออกแบบรปู แบบการแปรแถว แตง กาย แตงหนา อยา งอสิ ระ) 11.8 นกั เรียนทำแบบทดสอบหลังเรยี น ชดุ ฝกปฏบิ ัตนิ าฏศิลปท่ี 2 โสภิณลลี า ประกอบเพลง จำนวน 10 ขอ (คะแนนเตม็ 10 คะแนน)

5 12. นักเรยี นรบั ทราบคะแนนหลังจากไดฝกปฏิบัตกิ จิ กรรม 13. ตรวจสอบและจดั เก็บวสั ดุอุปกรณในการเรียนใหเรยี บรอย ขอเสนอแนะอน่ื ๆ - นักเรยี นควรใชเวลาวางในการฝกฝนดวยตนเองอยางสม่ำเสมอ จนเกิดความชำนาญแมน ยำ และสวยงาม - ถานกั เรยี นเรียนไมทนั สามารถนำชดุ ฝก ปฏิบตั นิ าฏศลิ ปไ ปศกึ ษาเพิม่ เติมนอกเวลาเรียนได

6 แบบทดสอบกอ นเรียน ชุดฝก ปฏิบัตินาฏศลิ ปที่ 2 โสภิณลีลาประกอบเพลง ******************************************************************************* คำชแี้ จง 1. จงเลอื กคำตอบทถ่ี ูกท่ีสุดเพียงขอ เดยี วแลวทำเครื่องหมายกากบาท (×) ลงในกระดาษคำตอบ 2. ขอสอบมีทง้ั หมด 10 ขอ ขอ ละ 1 คะแนน (คะแนนเตม็ 10 คะแนน) 1. ขอใดไมใชหลักสำคัญของการประดษิ ฐท า รำ ก. ทา รำตองมลี ีลาเยอะ ๆ เนนความสนกุ สนานอยา งเดยี ว ข. ทา รำทปี่ ระดษิ ฐห รือสรางสรรคจ ะตองสื่อความหมายไดอ ยางชดั เจน ค. ในการประดิษฐทารำประกอบการแสดงจะตองคำนึงถึงความถูกตอง ตรงตามแบบแผน ของนาฏศลิ ปไ ทย ง. ควรหลกี เล่ยี งการใชทา รำซ้ำกนั ในการสือ่ ความหมายคำนึงถึงวยั ของเด็กในแตละระดบั ชั้น 2. ข้ันตอนการประดษิ ฐท ารำขอใดที่ควรปฏบิ ตั ิกอน ก. การเคลือ่ นไหวรา งกาย ข. การจดั รูปแบบการแปรแถว ค. การตบี ทในการส่อื ความหมายตามบทเพลง ง. การใชภ าษาทาในการสื่อความหมายแทนคำพูด 3. ผแู ตงคำรอ งเพลงเราสคู อื ใคร ก. มนตรี ตราโมท ข. วันศุกร บรรเลง ค. สมศักดิ์ เจียมธรี สกุล ง. สมภพ จันทรประภา 4. “ถึงขูฆาลางโคตรกไ็ มหวั่น” คำรอ งนผี้ แู สดงควรแสดงอารมณความรูส กึ ทางใบหนาและแววตาอยา งไร ก. แววตาสนุกสนาน รา เริง ข. แววตาเพอฝน มคี วามสุข ค. ใบหนาขงึ ขงั จริงจัง ไมย ิ้ม ง. ใบหนา หมองเศรา ระทมทกุ ข 5. ขอ ใดเปน วงดนตรที ีใ่ ชประกอบเพลงเราสู ก. วงมโหรี ข. วงปพ าทยเ ครือ่ งหา ค. วงโปงลาง ง. วงดนตรีสากล

7 6. การแตงกายแสดงทาทางประกอบเพลงปลกุ ใจ “เราส”ู ตรงตามขอใด ก. นุง โจงกระเบน สวมเสอ้ื แขนยาว หมสไบเฉยี ง ข. นงุ โจงกระเบน สวมเสื้อสนั้ หมสไบเฉยี ง ค. นงุ โจงกระเบน สวมเสอ้ื แขนยาว หม ผาตะเบงมาน ง. นุงโจงกระเบน สวมเสอ้ื แขนสน้ั หม ผา ตะเบงมาน 7 ขอใดคอื ความหมายของเพลง “เราสู” ก. ความซื่อสตั ยสจุ ริต ข. ความมนี ำ้ ใจตอผูอ นื่ ค. ความมรี ะเบียบวนิ ยั ง. ความรกั ชาตแิ ละความสามัคคี 8. เพลง “เราสู” มจี ังหวะและทำนองเพลงตามขอ ใด ก. ทำนองหวานซ้ึง ข. ทำนองเรียบงา ย ค. ทำนองโศกเศรา ง. ทำนองหนกั แนน เขม แข็ง เรา ใจ 9. เพลง “เราสู” เปน เพลงประเภทใด ก. เพลงลกู ทุง ข. เพลงปลุกใจ ค. เพลงลูกกรงุ ง. เพลงพืน้ เมือง 10. ใครเปนผูประดิษฐทาทางประกอบเพลงเราสู ก. ครเู ฉลย ศขุ ะวนชิ และทานผหู ญงิ แผว สนิทวงศเ สนี ข. ครูเฉลย ศขุ ะวนิช และครจู ำเรยี ง พทุ ธประดับ ค. ครลู มลุ ยมะคุปต และครูเฉลย ศขุ ะวนิช ง. ครูลมุล ยมะคปุ ค และครจู ำเรยี ง พุทธประดับ

8 กระดาษคำตอบ แบบทดสอบชดุ ฝกปฏบิ ัตนิ าฏศลิ ปท ี่ 2 โสภิณลีลาประกอบเพลง ช่อื .....................................................นามสกลุ ......................................ช้ัน..................เลขท่.ี ............. ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ขอใหเ ดก็ ๆ โชคดีนะ

9 เฉลยแบบทดสอบกอ นเรียน ชุดฝกปฏบิ ตั ินาฏศลิ ปที่ 2 โสภิณลีลาประกอบเพลง ขอ คำตอบ 1ก 2ก 3ง 4ค 5ง 6ค 7ง 8ง 9ข 10 ค

10 ผงั มโนทัศน ชดุ ฝก ปฏบิ ตั ินาฏศลิ ปท ี่ 2 โสภณิ ลีลาประกอบเพลง หลกั สำคัญ ข้นั ตอน ของการประดษิ ฐท า รำ ในการประดิษฐทา รำ รูปแบบการแปรแถว หลกั การประดิษฐ ทา ทางประกอบเพลง โสภิณลลี าประกอบเพลง ประวัติ ความหมายเพลง ความเปน มา บทรอง เพลงเราสู การแตง กาย ทาทางประกอบ เพลงเราสู เพลงและ ทา ทางประกอบเพลงปลกุ ใจ วงดนตรี (เพลงเราส)ู โนต สากล โอกาสท่ใี ชแสดง เพลงเราสู

11 ชุดฝก ปฏิบัตนิ าฏศิลปที่ 2 โสภิณลีลาประกอบเพลง หลักการประดิษฐทาทางประกอบเพลง นาฏศิลปไ ทย เปนการแสดงที่เกิดจากการเคลื่อนไหวทา ทางตาง ๆ ใหม ีความสวยงาม เพือ่ สอ่ื ความหมายในการแสดง ใหผ ูชมไดเ ขาใจ ซึง่ ทา ทางตาง ๆ ท่ีใชในการแสดง จะเปนทาทาง ท่เี กดิ ขึน้ จากการเลยี นแบบกริ ยิ า อาการธรรมชาตขิ องมนษุ ย สัตว และสง่ิ ของ แลวนำมาประดษิ ฐ เปน ทาทางตาง ๆ เพอ่ื ใชในการแสดง โดยมีจุดประสงคเ พอ่ื สื่อความหมายโดยใชทาทางแทนคำพดู เชน รกั ดีใจ ปฏิเสธ/ไมเ อา (สถาบันพฒั นาคณุ ภาพวิชาการ (พว) 2559, : 164) การประดิษฐทารำ คือการนำพ้นื ฐาน นาฏยศพั ท ภาษาทา นาฏศิลป และหลกั การตบี ท มาประดษิ ฐสรางสรรคเ ปนทา รำประกอบการแสดงหรอื ประกอบเพลงตาง ๆ หลักสำคัญในการประดษิ ฐ ทา รำและขัน้ ตอนตา ง ๆ ดังน้ี หลักสำคญั ของการประดษิ ฐทารำ การประดิษฐทารำประกอบการแสดงจะตองคำนงึ ถึงหลกั สำคัญ ดังน้ี 1. ทา ทางที่ใชประกอบการแสดงจะตอ งแสดงออกถงึ ทา สำคญั ๆ ในบทเพลง วรรคนน้ั ๆ โดยตัดทาทไี่ มสำคญั หรอื ทายอ ยออก 2. ทารำทป่ี ระดษิ ฐหรือสรางสรรคจะตอ งส่อื ความหมายไดอ ยางชัดเจน 3. ในการประดิษฐท า รำประกอบการแสดงจะตอ งคำนึงถึงความถกู ตอ ง ตรงตามแบบแผน ของนาฏศลิ ปไทย เชน ทารำทแี่ สดงถึงความยิ่งใหญจ ะใชท าพรมส่ีหนา หรอื ทานภาพร หากใชทาเฉิดฉิน จะผิดความหมาย เพราทา เฉิดฉนิ เปน ทา แสดงถึงความสวยงาม เปนตน 4. ควรหลีกเลี่ยงการใชทารำซ้ำกัน ในการส่ือความหมาย 5. การประดิษฐท า รำตองคำนึงถงึ วัยของเด็กในแตละระดับชน้ั เพราะจะมีความยากงา ย ไมเหมือนกัน เชน วยั ประถมควรใชทา รำที่ ไมซ ับซอ น และเนื้อเพลงก็ไมค วรยากจนเกนิ ไป ใชทาทาง ทเ่ี ลยี นแบบธรรมชาติเพราะงายในการเลยี นแบบและจดจำ เปน ตน (ดษุ ฎี มปี อ ม, 2559 : 83) ข้ันตอนในการประดิษฐท า รำ 1. การเคล่อื นไหวรางกาย ประกอบการแสดงเปน การประดษิ ฐทารำอยางอสิ ระ โดยเรม่ิ จากการฟง เพลงแลวใชจินตนาการในการประดษิ ฐและสรางสรรคทารำ ทารำที่ใชป ระดษิ ฐ และสรางสรรคค ำนงึ ถงึ จังหวะเปน สำคัญ แตย ังไมย ึดหลกั การประดิษฐและสรางสรรคทา รำ เพ่ือส่ือความหมายตามบทรอง เพ่อื เปนการชวยพฒั นาในดา นการฟง จงั หวะและความคดิ สรา งสรรค ในการแสดงและความกลาแสดงออก 2. การใชภาษาในการสือ่ ความหมาย การใชภ าษาในการสอ่ื ความหมายแทนคำพูดระหวาง ผแู สดงกับผูชม อาจเปนทา ทางท่ีเลียนแบบธรรมชาติ สัตว หรือสง่ิ ของ ซึ่งมีการประดษิ ฐป รับปรงุ ใหม คี วามสวยงามและเหมาะสมกับการแสดง 3. การตีบทในการสื่อความหมาย การตีบทในการส่ือความหมายตามบทเพลง หรอื บทรองโดยนำหลักของนาฏศิลปมาใชในการประดษิ ฐทา รำ ผทู ่ีสามารถจะประดษิ ฐทา รำไดดีนนั้ จะตอ งมีความเขา ใจในนาฏยศัพท ภาษาทา ภาษาทา ทางนาฏศิลป ซง่ึ เปนพ้นื ฐานสำคญั ในการประดิษฐ ทา รำ เชน มอื ทัง้ สองประสานกันระดับอก หมายถึง ทารกั เปนตน (ดษุ ฎี มปี อ ม, 2559 : 83)

12 การแปรแถว เฉลย ศุขะวณชิ ไดกลาวถึงความเปนมา แนวคิดและประโยชนของการแปรแถวไว ดังนี้ 1. การแสดงนาฏศลิ ปไทยสมยั โบราณไมนยิ มการแปรแถวใหห ลากหลายเหมอื นในปจ จุบนั น้ี มกั จะนิยมแถวตรงเรียงเดีย่ วหนากระดาน หรือแถวตอนคู หรอื ลักษณะวงกลมแลวประดิษฐท ารำ ใหเ หมอื นกนั (พจนม าลย สมรรคบุตร, 2538 : 44) 1.1 การแปรแถวสมัยโบราณ 1.1.1 แถวตรงเรยี งเด่ยี วหนากระดาน 1.1.2 แถวตอนคู 1.1.3 วงกลม 1.2 การแปรแถวปจจบุ ัน 1.2.1 แถวเฉียงสวนหนึ่ง ต้งั ซมุ สวนหน่งึ

13 1.2.2 ต้งั ซุมสว นหน่ึง เปน คูอ กี ทางหนึง่ 1.2.3 ตัง้ แถวเฉียงคู (พจนม าลย สมรรคบุตร, 2538 : 44-45) ตัวอยางรูปแบบการแปรแถวในการแสดง (การตง้ั ซุม) ภาพที่ 1 ระบำพดั รตั นโกสนิ ทร ทม่ี า : ระบำพัดรตั นโกสนิ ทร/Facebook (2561)

14 ประวตั ิความเปนมาเพลงปลุกใจ (เพลงเราส)ู เพลงปลุกใจ คือ เพลงที่มีความหมายมุงปลกุ จิตสำนึกของคนไทยใหเกิดความรกั ชาตบิ านเมือง รกั หมูค ณะ มีความสามัคคี และความเสียสละ เพลงปลกุ ใจของไทยเริ่มขน้ึ ในสมยั พระบาทสมเด็จ พระมงกุฎเกลาเจา อยหู ัว รัชกาลท่ี 6 ดว ยเหตทุ ี่วาบานเมืองตกอยูในภาวะสงครามโลกคร้ังท่ี 1 พระองคท รงเห็นวาประเทศสยาม สมควรที่จะเขารว มในสงครามเพอ่ื แสดงใหชาวโลกไดรูจ ัก จึงสงกองทพั สยามเขารว มรบ ในป พ.ศ. 2460 และเพือ่ เปนการปลกุ ระดมใหชาวไทยไดต นื่ ตัวรกั ชาตบิ า นเมือง จึงทรงพระราชนิพนธบ ทความบทกลอนเปน จำนวนมากเพ่ือการนี้ และจากสวนหนงึ่ ของบทพระราชนพิ นธ นเ้ี องเปน ตนกำเนิดท่มี าของเพลงปลุกใจ (ดวงมณี แกว มวง และคณะ, 2550) เพลงปลุกใจ (เพลงเราสู) เพลงปลกุ ใจ (เพลงเราสู) เปนเพลงพระราชนพิ นธท ที่ รงพระราชนิพนธทำนองจากคำรอ ง เปน เพลงท่ี 2 ตอจากเพลงพระราชนิพนธ \"ความฝนอันสูงสุด\" และคำรองน้ี คือ พระราชดำรสั ที่พระราชทานแกสมาชกิ สภานติ ิบัญญตั แิ ละคณะรัฐมนตรี ประกอบดว ย ขาราชการ พลเรือน ทหาร ตำรวจ ซึ่งไดจ ัดแขง ขันฟุตบอลการกุศล และเขา เฝาฯ ณ พระตำหนักจติ รลดารโหฐาน ตอ มา นายสมภพ จนั ทรประภา ไดข อพระราชทานพระราชดำรัสนมี้ าประพนั ธเ ปนกลอนถวาย และได พระราชทานเปนของขวญั ปใ หมแกทหาร อาสาสมัคร และตำรวจชายแดน ตอนท่ีทรงพระราชนิพนธ ทำนองเสรจ็ ใหม ๆ ไดพระราชทานให ม.ล.อัศนี ปราโมช เรียบเรียงและโปรดเกลาฯ ใหวงดนตรี อ.ส. วันศุกร บรรเลงกอนภายหลงั จากท่ี วง อ.ส. วนั ศกุ ร ไดเลนเพลงนีแ้ ลว ไดทรงนำกลบั ไปแกไ ข และเรียบเรยี งขึ้นใหมกอ นจะพระราชทานออกมาใหม เพลงรนุ หลงั ๆ น้ี มพี ระราชประสงคใ หนกั ดนตรี ทุกคนมีสว นเขามาชวยกันแสดงความคิดเหน็ ปรับปรงุ แกไขทำนอง มีพระราชดำรัสวา การแตง แบบน้ี เรยี กวา \"การแตง แบบสหกรณ\" นายสมภพ จนั ทรประภา ไดป ระพันธ กลอนสุภาพ \"เราสู\" เปนกลอน 4 บท จากพระราชดำรัสทพ่ี ระราชทานแกส มาชิกสภานิตบิ ญั ญตั ิทีเ่ ขาเฝา ฯ ณ พระตำหนกั จิตรลดา รโหฐาน เม่อื พ.ศ. 2516 มาเขียนเปนคำกลอนถวาย เม่ือพระบาทสมเด็จพระเจา อยหู ัวทอดพระเนตร แลวกท็ รงเกิดแรงบนั ดาลพระราชหฤทยั ใหท รงพระราชนพิ นธท ำนอง เปน เพลงพระราชนพิ นธ \"เราส\"ู ผคู ิดประดษิ ฐทา รำประกอบเพลงเราสู เปน บรมครูแหงวงการนาฏศลิ ปไ ทย 2 ทาน คอื คุณครูเฉลย ศขุ ะวณชิ และคุณครูลมลุ ยมะคุปต ดนตรีท่ีใชบ รรเลงเพลงพระราชนพิ นธเราสู คือ วงดนตรีสากล (ดวงมณี แกว มว ง และคณะ : 2550)

15 โอกาสท่ีใชแสดง เพลงปลกุ ใจ (เพลงเราสู) ใชประกอบการแสดงปลกุ ใจ เพ่อื ปลกุ ใจใหร ักชาติ (กรมศลิ ปากร, 2539 : 135) การแตงกาย การแตง กาย แตงแบบชาวบา น นุง โจงกระเบน สวมเสื้อแขนกระบอกแขนยาว หมผา ตะเบงมาน เสื้อแขนกระบอก หมผา (ตะเบงมาน) โจงกระเบน ภาพท่ี 2 การแตงกาย (เพลงเราส)ู ที่มา : สุดารตั น วฒั นพฤติไพศาล (2560)

16 เพลงและดนตรี เครอื่ งดนตรีท่ีใชประกอบในการแสดงชุด “ เราสู ” ใชเครื่องดนตรสี ากล “วงดนตรี อ.ส. วันศุกร” ประกอบดว ยเครือ่ งดนตรี ดงั น้ี ทรัมเปต ทรอมโบน กลอง บารโิ ทน แซกโซโฟน เทรนเนอรแซกโซโฟน เบส กีตาร เปยโน ภาพที่ 3 เครอื่ งดนตรสี ากล ที่มา : บริษทั วชิ แอนด ริช จำกัด (2549)

17 วง อ.ส. วนั ศุกร” ภาพที่ 4 ครั้งแรกท่ี “วง อ.ส.วันศกุ ร” กลับมาเปดการแสดงอกี คร้ัง ท่ีมา : MGR Online (2559) ภาพที่ 5 5 ธนั วา วง อ.ส.วนั ศุกร จัดแสดงแจส เทิดพระเกียรตใิ นหลวง ร.9 ทม่ี า : MGR Online (2559)

18 โนตสากลเพลงเราสู ทมี่ า : (ดวงมณี แกว มว ง และคณะ, 2550)

19 บทรอ ง เพลงเราสู เพลงเราสู เนื้อรอ ง สมภพ จันทรประภา ทำนอง พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยูห วั ภมู พิ ลอดุลยเดช บรรพบรุ ษุ ของไทยแตโ บราณ ปกบานปองเมอื งคมุ เหยา เสียเลอื ดเสยี เนื้อมใิ ชเบา หนา ท่ีเรารกั ษาสืบไป ลูกหลานเหลนโหลนภายหนา จะไดม ีพสธุ าอาศัย อนาคตจะตองมีประเทศไทย มิยอมใหผ ใู ดมาทำลาย ถึงขฆู าลางโคตรก็ไมห ว่นั จะสกู นั ไมหลบหนหี าย สตู รงน้ี สูท นี่ ่ี สูจนตาย ถึงเปน คนสดุ ทา ยก็ลองดู บา นเมืองเราเราตอ งรักษา อยากทำลายเชิญมาเราสู เกยี รตศิ กั ดิ์ของเราเราเชดิ ชู เราสไู มถ อยจนกา วเดยี ว (ประทีป นกั ป และศศธิ ร นักป, 2551 : 44) ความหมายเพลงเราสู เพลงเราสู มคี วามหมายใหคนไทยรกั และหวงแหนแผนดนิ ถือเปน หนาทีข่ องคนไทย ทกุ คนทีต่ อ งพรอ มท่ีจะสู เพอ่ื ปกปก รักษาประเทศไทย เชน เดยี วกับท่ีบรรพบรุ ุษไดทำมากอน และเปนเพลงทีม่ ที ำนองเพลงหนกั แนน กอใหเกิดความรกั ความสามัคคี เพ่ือปลกุ ใจใหร กั ชาติ

20 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผูแ สดงดานขวา ผูแสดงดานซาย ภาพท่ี 6 ทา ท่ี 1 คำรอง “บรรพบุรษุ ของไทย” ท่ีมา : สุดารตั น วัฒนพฤติไพศาล (2560) อธิบายทา รำ ผแู สดงดา นขวา มือ : พนมมือทงั้ สองระดบั อก ศรี ษะ : ตรง ลำตัว : ตรง เทา : ชักเทา ซายลงหลัง ใหเขา ซายอยบู นพ้ืน เปด สนเทาซา ย ยนั ดว ยจมกู เทา ใหปลายจมกู เทาแตะพืน้ แลว ตั้งเขา ขวา เทาขวาวางบนพน้ื เต็มเทา ใหขาตง้ั ฉาก ไปดา นหนา ยกกน ข้นึ (สำนกั งานราชบณั ฑิตยสภา, 2563 : 95) ผูแสดงดา นซา ย มือ : พนมมือทงั้ สองระดบั อก ศีรษะ : มองตรง ลำตัว : ตรง เทา : ชกั เทา ซายลงหลงั ใหเขาซา ยอยูบนพ้ืน เปดสน เทาซาย ยันดว ยจมูกเทา ใหป ลายจมูกเทา แตะพืน้ แลวตั้งเขาขวา เทาขวาวางบนพื้นเต็มเทา ใหขาต้งั ฉาก ไปดา นหนา ยกกนขึ้น (สำนกั งานราชบัณฑิตยสภา, 2563 : 95) หมายเหตุ ทา ออก (ทำนองดนตรี) ควรปรบั เปลย่ี นได เชน ถา ผแู สดงเปนเด็กเล็กอาจย่ำเทาอยู กบั ท่ี โดยใชมือไขวห ลัง หรอื ถาเปนเด็กโตอาจใชยำ่ เทา เดินออกมาตามจงั หวะ

21 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผูแ สดงดา นขวา ผูแ สดงดา นซา ย ภาพที่ 7 ทาที่ 2 คำรอ ง “แตโ บราณ” ท่ีมา : สุดารตั น วฒั นพฤตไิ พศาล (2560) อธบิ ายทา รำ ผแู สดงดานขวา มอื : ไวมือขวา โดยตงั้ ฝามอื ขวาตะแคงระดับแงศรี ษะ แลว สับขอ มือใหปลายนิว้ ไป ดา นหนา มือซา ยวางทาบทีห่ นา ขาขางขวา (สำนกั งานราชบัณฑติ ยสภา, 2563 : 132) ศีรษะ : ตรง ลำตวั : ตรง เทา : ปฏิบตั ติ อ เนือ่ งจากทาที่ 1 เทาซา ยลงหลงั ใหเ ขาซา ยอยูบนพน้ื เปดสนเทาซา ย ยันดว ยจมูกเทา ใหป ลายจมกู เทาแตะพ้ืน แลว ตง้ั เขาขวา เทาขวาวางบนพ้นื เต็มเทา ใหข าตั้งฉากไปดานหนา ยกกน ขึ้น (สำนกั งานราชบณั ฑิตยสภา, 2563 : 95) ผูแ สดงดานซา ย มอื : ไวม ือขวา โดยตงั้ ฝามอื ขวาตะแคงระดบั แงศ รี ษะ แลว สับขอมือใหปลายนว้ิ ไป ดานหนา มือซายวางทาบทหี่ นาขาขา งขวา (สำนกั งานราชบณั ฑิตยสภา, 2563 : 132) ศีรษะ : ตรง ลำตวั : ตรง เทา : ปฏิบตั ิตอ เน่อื งจากทาท่ี 1 เทาซายลงหลงั ใหเขา ซา ยอยูบ นพ้นื เปด สน เทา ซา ย ยนั ดว ยจมกู เทา ใหป ลายจมูกเทาแตะพืน้ แลวตัง้ เขา ขวา เทาขวาวางบนพื้นเต็มเทา ใหขาตัง้ ฉากไปดา นหนา ยกกน ขนึ้ ตัวตง้ั ตรง (สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, 2563 : 95)

22 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผแู สดงดานขวา ผูแ สดงดา นซา ย ภาพท่ี 8 ทา ท่ี 3 คำรอง “ปกบา น” ท่ีมา : สุดารตั น วฒั นพฤตไิ พศาล (2560) อธบิ ายทา รำ ผูแสดงดา นขวา มอื : มือทง้ั สองจบี ปรกขางระดบั ศรี ษะ ศีรษะ : ตรง ลำตัว : ตรง เทา : ปฏิบตั ติ อ เนอ่ื งจากทาที่ 2 เทาซายลงหลัง ใหเขาซายอยูบนพน้ื เปดสนเทา ซาย ยนั ดว ยจมูกเทา ใหปลายจมกู เทา แตะพนื้ แลว ตั้งเขา ขวา เทา ขวาวางบนพ้นื เต็มเทา ใหขาตง้ั ฉากไปดานหนา ยกกนข้ึน (สำนกั งานราชบณั ฑิตยสภา, 2563 : 95) ผูแสดงดานซา ย มอื : มือท้ังสองจีบปรกขางระดับศรี ษะ ศรี ษะ : เอยี งซา ย แลวกลับมาเอียงขวา ลำตัว : ตรง เทา : ปฏิบตั ติ อ เนือ่ งจากทาที่ 2 เทาซา ยลงหลัง ใหเขา ซา ยอยูบ นพื้น เปดสนเทาซาย ยนั ดว ยจมูกเทา ใหปลายจมกู เทา แตะพื้น แลวต้ังเขา ขวา เทาขวาวางบนพ้ืนเต็มเทา ใหขาตั้งฉากไปดานหนา ยกกนข้ึน (สำนักงานราชบณั ฑติ ยสภา, 2563 : 95)

23 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผูแ สดงดา นขวา ผูแสดงดานซาย ภาพที่ 9 ทาที่ 4 คำรอ ง “ปอ งเมอื ง” ท่มี า : สุดารัตน วฒั นพฤตไิ พศาล (2560) อธิบายทา รำ ผแู สดงดานขวา มอื : มือท้ังสองต้ังวงสงู ระดับศีรษะ ศรี ษะ : ตรง ลำตัว : ตรง เทา : ปฏิบัตติ อ เนื่องจากทาท่ี 3 เทา ซา ยลงหลงั ใหเขา ซา ยอยูบนพ้ืน เปด สน เทา ซาย ยันดวยจมูกเทา ใหปลายจมูกเทา แตะพนื้ แลว ตง้ั เขาขวา เทาขวาวางบนพ้นื เต็มเทา ใหขาตง้ั ฉากไปดานหนา ยกกน ขึ้น (สำนักงานราชบณั ฑิตยสภา, 2563 : 95) ผแู สดงดานซา ย มอื : มือทงั้ สองตั้งวงสูงระดับศีรษะ ศีรษะ : เอียงซา ย แลวกลบั มาเอียงขวา ลำตวั : ตรง เทา : ปฏิบตั ิตอ เนอ่ื งจากทาท่ี 3 เทา ซา ยลงหลงั ใหเขา ซา ยอยบู นพนื้ เปด สนเทา ซา ย ยนั ดวยจมูกเทา ใหป ลายจมกู เทา แตะพ้ืน แลว ต้งั เขาขวา เทา ขวาวางบนพนื้ เต็มเทา ใหขาต้งั ฉากไปดานหนา ยกกนขึ้น (สำนกั งานราชบณั ฑติ ยสภา, 2563 : 95)

24 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผูแสดงดานขวา ผแู สดงดานซาย ภาพที่ 10 ทาท่ี 5 คำรอ ง “คุมเหยา” ที่มา : สุดารัตน วัฒนพฤติไพศาล (2560) อธบิ ายทา รำ ผูแสดงดานขวา มือ : ปลายนิว้ ท้ังสองขา งแตะชนกันชข้ี ึน้ ขา งบน ตงั้ มอื มาทางดา นซายเปนรูปสามเหล่ยี ม หนา จวั่ ระดับหนา ศีรษะ : เอยี งขวา ลำตวั : กดไหลข วา เทา : ปฏิบตั ิตอ เนอ่ื งจากทาท่ี 4 เทา ซา ยลงหลงั ใหเขาซายอยบู นพน้ื เปดสน เทาซา ย ยนั ดว ยจมกู เทา ใหปลายจมูกเทาแตะพนื้ แลว ตง้ั เขาขวา เทาขวาวางบนพ้ืนเต็มเทา ใหขาต้งั ฉากไปดา นหนา ยกกนขนึ้ ตวั ตัง้ ตรง (สำนกั งานราชบัณฑิตยสภา, 2563 : 95) ผูแ สดงดา นซาย มือ : มือทง้ั สองขางแตะชนกันท่ปี ลายน้ิว ต้ังมือมาทางดานขวาเปน รปู สามเหล่ยี มหนา จว่ั ระดบั หนา ศรี ษะ : เอยี งซา ย ลำตวั : กดไหลซ า ย เฉยี งตัวไปดานขวาของผูแสดงที่อยูแถวขวา เทา : ลุกขึน้ ยนื พรอ มกับกา วเทา ขวาไปดานขา ง เขา หาผูแสดงที่อยูฝงขวา เทา วางลง เต็มเทาน้ำหนักอยทู ี่เทา ขวา แลวจรดเทาซายโดยใชจมูกเทาวางลงพืน้ ใหส นเทา สูงจากพ้นื พอประมาณ เหยียดขาตงึ (อาคม สายาคม, 2560 : 127)

25 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผูแสดงดานขวา ผูแ สดงดานซาย ภาพที่ 11 ทา ท่ี 6 คำรอง “เสียเลอื ดเสียเนอื้ ” ท่ีมา : สุดารตั น วฒั นพฤติไพศาล (2560) อธบิ ายทา รำ ผแู สดงดานขวา มอื : นว้ิ ทง้ั หาเรยี งชิดตดิ กนั ย่ืนแขนขวาเหยียดตงึ คว่ำฝามือลงระดับไหล มือซายแตะวาง หงายฝา มอื ขึน้ ใหห ลังมือแตะลงทีต่ นแขนขวา แลว ไลมือลงตามลำแขนขวาไปจนถึง ขอ มอื ในคำรอง “เสยี เลือด” แลว ปฏิบตั ติ รงกันขามอีกขางหน่งึ ในคำรอ ง “เสยี เน้ือ” ศรี ษะ : ตรง ลำตวั : ตรง เทา : ปฏิบัติตอเน่อื งจากทาท่ี 5 เทา ซายลงหลัง ใหเขาซา ยอยูบนพ้ืน เปดสน เทา ซา ย ยันดว ยจมูกเทา ใหปลายจมกู เทาแตะพน้ื แลวตั้งเขาขวา เทาขวาวางบนพนื้ เตม็ เทา ใหขาตง้ั ฉากไปดา นหนา ยกกนขนึ้ (สำนกั งานราชบัณฑติ ยสภา, 2563 : 95) ผูแสดงดานซาย มอื : น้วิ ท้งั หา เรียงชิดตดิ กัน ย่นื แขนขวาเหยยี ดตึง ควำ่ ฝา มือลงระดับไหล มือซา ยแตะวาง หงายฝามือข้ึนใหห ลงั มือแตะลงท่ีตนแขนขวา แลว ไลมอื ลงตามลำแขนขวาไปจนถงึ ขอ มือในคำรอ ง “เสียเลือด” แลวปฏิบัตติ รงกันขา มอกี ขางหนึ่งในคำรอ ง “เสียเน้ือ” ศรี ษะ : ตรง ลำตวั : ตรง เทา : ปฏบิ ตั ิตอ เน่ืองจากทาท่ี 5 เทาขวาวางลงเต็มเทา น้ำหนกั อยูที่เทาขวา แลวจรดเทาซาย โดยใชจมูกเทาวางลงพืน้ ใหสนเทาสูงจากพื้นพอประมาณ เหยียดขาตึง (อาคม สายาคม, 2560 : 127)

26 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผแู สดงดานขวา ผูแสดงดา นซา ย ภาพท่ี 12 ทา ท่ี 7 คำรอง “มใิ ชเบา” ทม่ี า : สุดารัตน วัฒนพฤตไิ พศาล (2560) อธิบายทา รำ ผแู สดงดานขวา มือ : มือซายไขวไปขางหลัง มือขวาตัง้ มอื เหยยี ดแขนตงึ ระดบั ไหล แลวส่ันขอ มือชา ๆ (ทาปฏเิ สธ) (สำนกั งานราชบัณฑติ ยสภา, 2563 : 308) ศีรษะ : เอียงซาย สายหนา เลก็ นอย ลำตวั : กดไหลซ า ย เทา : ปฏิบัติตอ เนอื่ งจากทาท่ี 6 เทา ซา ยลงหลัง ใหเ ขาซา ยอยบู นพน้ื เปด สน เทา ซาย ยันดว ยจมกู เทา ใหปลายจมกู เทาแตะพื้น แลว ตง้ั เขา ขวา เทาขวาวางบนพ้นื เตม็ เทา ใหขาตง้ั ฉากไปดา นหนา ยกกนข้ึนตัวตั้งตรง (สำนกั งานราชบณั ฑิตยสภา, 2563 : 95) ผูแสดงดา นซาย มอื : มือซา ยไขวไปขา งหลงั มือขวาตง้ั มอื เหยียดแขนตึงระดับไหล แลว ส่ันขอ มือชา ๆ (ทาปฏิเสธ) (สำนกั งานราชบัณฑติ ยสภา, 2563 : 308) ศรี ษะ : เอยี งซา ย สา ยหนาเล็กนอ ย ลำตัว : กดไหลซา ย เทา : เคลือ่ นเทาซา ยใหย นื เต็มเทา น้ำหนักตวั อยเู ทาซา ย แลว จรดเทาขวาโดยใชจมูกเทา วางลงพืน้ ใหสน เทาสงู จากพืน้ พอประมาณ เหยยี ดขาตงึ (อาคม สายาคม, 2560 : 127)

27 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผแู สดงดา นขวา ผแู สดงดา นซา ย ภาพที่ 13 ทาที่ 8 คำรอง “หนา ทเี่ รา” ที่มา : สุดารตั น วัฒนพฤตไิ พศาล (2560) อธิบายทา รำ ผแู สดงดา นขวา มือ : กำมือซายหลวมๆ ใชน ิ้วหัวแมม ือชที้ ี่หวางอก มอื ขวาไขวไ ปขา งหลงั ศีรษะ : ตรง ลำตวั : ตรง เทา : ปฏิบตั ิตอ เนอื่ งจากทาที่ 7 เทาซายลงหลัง ใหเขาซายอยูบ นพนื้ เปด สน เทาซา ย ยนั ดว ยจมูกเทา ใหปลายจมกู เทาแตะพ้นื แลว ตงั้ เขาขวา เทาขวาวางบนพืน้ เต็มเทา ใหข าต้งั ฉากไปดานหนา ยกกนขนึ้ (สำนกั งานราชบณั ฑิตยสภา, 2563 : 95) ผูแสดงดานซา ย มอื : กำมอื ซา ยหลวมๆ ใชนิ้วหวั แมม อื ช้ีที่หวางอก มือขวาไขวไ ปขา งหลงั ศีรษะ : ตรง ลำตัว : ตรง เทา : เคล่ือนเทาขวาใหย นื เต็มเทา นำ้ หนกั ตวั อยูเ ทา ขวา แลว จรดเทาซา ยโดยใชจมกู เทา วางลงพนื้ ใหส นเทาสงู จากพื้นพอประมาณ เหยยี ดขาตึง (อาคม สายาคม, 2560 : 127)

28 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผูแ สดงดา นขวา ผูแสดงดา นซาย ภาพท่ี 14 ทา ท่ี 9 คำรอ ง “รักษาสบื ไป” ที่มา : สุดารตั น วัฒนพฤติไพศาล (2560) อธิบายทา รำ ผูแสดงดา นขวา มอื : ผายมือขวาแขนเหยียดตงึ ไปดานขางสูงเหนอื ศรี ษะ มือซา ยไขวไ ปขา งหลัง (ฤดีชนก คชเสนี, 2562 : 21) ศรี ษะ : เอียงซาย ลำตวั : กดไหลซ าย เทา : ลกุ ข้ึนยืน แลวกา วเทา ขวาไปดา นขาง วางเทา ขวาลงเตม็ เทา เฉยี งปลายเทาออก เล็กนอย น้ำหนักอยทู ี่เทาขวา แลว จรดเทาซา ยโดยใชจมกู เทา วางลงพืน้ ใหสน เทาสูงจากพ้ืนพอประมาณ เหยียดขาตึง (อาคม สายาคม, 2560 : 127) ผูแสดงดานซา ย มอื : ผายมอื ซา ยแขนเหยียดตงึ ไปดา นขางสูงเหนือศรี ษะ มอื ขวาไขวไปขา งหลงั (ฤดีชนก คชเสน,ี 2562 : 21) ศรี ษะ : เอียงขวา ลำตวั : กดไหลขวา เทา : กา วเทาซายไปดา นขา ง เทาซายวางลงเตม็ เทา เฉียงปลายเทาออกเล็กนอย น้ำหนกั ตวั อยูท เี่ ทาซาย แลว จรดเทาขวาโดยใชจมกู เทาวางลงพืน้ ใหสน เทา สงู จากพื้นพอประมาณ เหยียดขาตึง (อาคม สายาคม, 2560 : 127)

29 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผูแ สดงดานขวา ผแู สดงดานซาย ภาพที่ 15 ทา ที่ 10 คำรอง “ลกู หลานเหลนโหลน” ท่มี า : สุดารัตน วฒั นพฤตไิ พศาล (2560) อธิบายทา รำ ผแู สดงดา นขวา มือ : มือขวาไขวไปขา งหลัง มอื ซา ยต้ังนิว้ ช้ี นว้ิ หวั แมมือกดทับนิ้วทเี่ หลือระดับเอว แลว เดาะนิ้วตะแคงมอื ขึ้นลงถ่ี ๆ เปน จงั หวะ ตามคำรองแตละคำ (ชน้ี ้วิ ขนึ้ ลง 4 ครง้ั ) (สำนักงานราชบณั ฑิตยสภา, 2563 : 90) ศีรษะ : เอียงขวา ลำตวั : กดไหลขวา เทา : กา วเทาซายไปดานขา งเขาหาผแู สดงฝงซา ย เทา ซายวางเตม็ เทา เฉยี งปลายเทา เล็กนอย น้ำหนกั อยทู เี่ ทาซาย เทาขวาเปด สนเทา โดยใชจ มกู เทาวางลงพน้ื เหยียดขาตงึ ผูแสดงดา นซา ย มือ : มือซา ยไขวไ ปขา งหลัง มือขวาตง้ั นว้ิ ช้ี น้ิวหัวแมมือกดทับนว้ิ ทเ่ี หลือระดบั เอว แลวเดาะนว้ิ ตะแคงมอื ขน้ึ ลงถๆี่ อยูกบั ทเ่ี ปนจงั หวะ ตามคำรอ งแตล ะคำ (ช้ีนว้ิ ขึน้ ลง 4 ครงั้ ) (สำนกั งานราชบัณฑติ ยสภา, 2563 : 90) ศรี ษะ : เอยี งซาย ลำตัว : กดไหลซ าย เทา : กา วเทา ขวาไปดานขางเขา หาผแู สดงฝงขวา เทา ขวาวางเต็มเทา เฉียงปลายเทา เล็กนอย น้ำหนกั อยูท่เี ทาขวา เทา ซา ยเปด สนเทา โดยใชจมกู เทาวางลงพื้น เหยยี ดขาตึง

30 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผแู สดงดา นขวา ผแู สดงดานซาย ภาพท่ี 16 ทาที่ 11 คำรอ ง “ภายหนา” ท่มี า : สุดารตั น วฒั นพฤติไพศาล (2560) อธบิ ายทา รำ ผแู สดงดา นขวา มือ : ผายมอื ขวาสงู เหนอื ศรี ษะ แขนเหยยี ดตงึ ไปดานขาง มอื ซายไขวไปขา งหลัง (ฤดีชนก คชเสนี, 2562 : 21) ศีรษะ : เอียงซา ย ลำตวั : กดไหลซา ย เทา : กา วเทาขวาไปดา นขาง เทาขวาวางลงเต็มเทา เฉียงปลายเทาออกเลก็ นอ ย น้ำหนักอยูที่เทา ขวา เทา ซายเปด สนเทา โดยใชจมูกเทา วางลงพ้ืน เหยียดขาตึง ผแู สดงดา นซาย มอื : ผายมอื ซา ยสงู เหนอื ศรี ษะ แขนเหยียดตงึ ไปดา นขาง มือขวาไขวไ ปขา งหลัง (ฤดีชนก คชเสน,ี 2562 : 21) ศีรษะ : เอยี งขวา ลำตวั : กดไหลขวา เทา : กาวเทา ซายไปดานขา ง เทาซา ยวางลงเตม็ เทา เฉียงปลายเทาออกเลก็ นอย นำ้ หนักอยูท ่ีเทา ซา ย เทาขวาเปดสนเทา โดยใชจมูกเทา วางลงพนื้ เหยียดขาตงึ

31 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผูแ สดงดา นขวา ผแู สดงดานซา ย ภาพท่ี 17 ทาที่ 12 คำรอง “จะไดมพี สุธา” ท่มี า : สุดารตั น วัฒนพฤติไพศาล (2560) อธิบายทา รำ ผูแ สดงดา นขวา มือ : มอื ท้ังสองขา งควำ่ ฝามอื ลงไปขา งลำตวั ระดบั เอว ขยบั มอื ทั้งสองขา งในจงั หวะ “จะ”ใหข ยับมอื ท้งั สองขา งขนึ้ “ไดม”ี ใหขยบั มอื ทงั้ สองขางลง “พ”ใหข ยับมือทัง้ สองขางขึน้ “สธุ า” ใหข ยับมือทั้งสองขางลง ศรี ษะ : เอียงขวา ลำตวั : กดไหลข วา เทา : กาวเทา ซายไปดา นขา งเขาหาผูแสดงฝงซาย เทาซา ยวางเต็มเทา เฉยี งปลายเทา เลก็ นอย นำ้ หนกั อยูทีเ่ ทา ซา ย เทาขวาเปดสนเทา โดยใชจมกู เทาวางลงพ้นื เหยียดขาตึง ผูแสดงดา นซาย มือ : มอื ทั้งสองขา งคว่ำฝามือลงไปขา งลำตัวระดบั เอว ขยบั มอื ทัง้ สองขางในจังหวะ “จะ”ใหขยับมอื ทง้ั สองขา งข้นึ “ไดม ”ี ใหข ยับมอื ทั้งสองขา งลง “พ”ใหข ยบั มือท้งั สองขางขนึ้ “สธุ า” ใหขยับมอื ทง้ั สองขางลง ศรี ษะ : เอียงซาย ลำตัว : กดไหลซาย เทา : กาวเทาขวาไปดานขางเขา หาผูแสดงฝง ขวา เทาขวาวางเต็มเทา เฉยี งปลายเทา เล็กนอ ย น้ำหนักอยูที่เทา ขวา เทา ซา ยเปดสน เทา โดยใชจมกู เทาวางลงพืน้ เหยยี ดขาตึง

32 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผแู สดงดา นขวา ผแู สดงดานซา ย ภาพท่ี 18 ทา ท่ี 13 คำรอ ง “อาศยั ” ทม่ี า : สุดารตั น วฒั นพฤติไพศาล (2560) อธิบายทา รำ ผูแสดงดานขวา มอื : ประกบมือทง้ั สอง (ไหว) มาทางขางหดู า นขวา ศรี ษะ : เอียงขวา ลำตัว : กดไหลขวา เทา : กา วเทาขวาไปดา นขาง เทา ขวาวางลงเตม็ เทา เฉียงปลายเทา ออกเลก็ นอย น้ำหนกั อยูท เ่ี ทาขวา เทา ซา ยเปดสนเทา โดยใชจมูกเทาวางลงพืน้ เหยยี ดขาตึง ผูแสดงดานซา ย มือ : ประกบมอื ท้ังสอง (ไหว) มาทางขางหดู านขวา ศรี ษะ : เอียงซาย ลำตวั : กดไหลซ า ย เทา : กา วเทาซายไปดานขาง เทาซา ยวางเต็มเทา เฉียงปลายเทาออกเล็กนอ ย น้ำหนักอยทู ่เี ทาซาย เทาขวาเปดสน เทา โดยใชจมกู เทา วางลงพื้น เหยยี ดขาตึง

33 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผูแ สดงดานขวา ผแู สดงดา นซาย ภาพที่ 19 ทา ท่ี 14 คำรอ ง “อนาคต” ท่มี า : สุดารัตน วัฒนพฤติไพศาล (2560) อธบิ ายทา รำ ผูแสดงดานขวา มือ : ไวมือขวา ตงั้ ฝามอื ขวาตะแคงระดับแงศรี ษะ แลว สับขอมือลงใหป ลายนิ้วไปดา นหนา (สำนักงานราชบณั ฑติ ยสภา, 2563 : 132) มอื ซายไขวไปขางหลงั ศีรษะ : ตรง ลำตัว : ตรง เทา : กาวเทา ขวาไขวไปขา งหนา ใหว างเทา ขวาลงเตม็ เทา น้ำหนกั ตวั อยูท่ีเทา ขวา เฉยี งปลายเทา ออกเลก็ นอย เทา ซา ยวางดานหลังเปด สน เทา เทาท้งั สองหางกนั พอประมาณ (สำนักงานราชบณั ฑติ ยสภา, 2563 : 74) ผแู สดงดานซา ย มือ : ไวม อื ขวา ต้งั ฝา มือขวาตะแคงระดบั แงศรี ษะ แลว สบั ขอ มือลงใหปลายนิว้ ไปดา นหนา (สำนกั งานราชบัณฑิตยสภา, 2563 : 132) มอื ซา ยไขวไ ปขา งหลัง ศรี ษะ : ตรง ลำตวั : ตรง เทา : กา วเทา ขวาไขวไ ปขางหนา ใหว างเทา ขวาลงเตม็ เทา น้ำหนักตัวอยทู ่ีเทา ขวา เฉยี งปลายเทาออกเลก็ นอ ย เทาซายวางดา นหลังเปดสน เทา เทาทง้ั สองหา งกนั พอประมาณ (สำนกั งานราชบณั ฑติ ยสภา, 2563 : 74)

34 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผแู สดงดานขวา ผูแสดงดานซาย ภาพที่ 20 ทาที่ 15 คำรอ ง “จะตอ งมี” ทมี่ า : สุดารตั น วัฒนพฤตไิ พศาล (2560) อธิบายทา รำ ผแู สดงดานขวา มอื : มือซายหงายฝา มือระดับชายพก มือขวากำมอื วางบนฝามือซา ย ศรี ษะ : ตรง ลำตัว : ตรง เทา : ถายนำ้ หนักตัวไปยืนดว ยเทาซาย นำ้ หนกั อยูเ ทา ซาย เทา ขวาวางเหลื่อมไปดานหนา หางจากเทาซา ยพอประมาณ เปดนว้ิ เทาขน้ึ วางดวยจมกู เทา ตึงเขา ทงั้ สองขาง (สำนกั งานราชบณั ฑติ ยสภา, 2563 : 124) ผูแ สดงดานซาย มอื : มอื ซายหงายฝา มอื ระดบั ชายพก มือขวากำมอื วางบนฝา มอื ซา ย ศรี ษะ : ตรง ลำตัว : ตรง เทา : ถายน้ำหนักตัวไปยนื ดว ยเทาซา ย นำ้ หนักอยูเทา ซา ย เทา ขวาวางเหลือ่ มไปดา นหนา หา งจากเทาซา ยพอประมาณ เปด น้วิ เทา ขนึ้ วางดว ยจมูกเทา ตึงเขา ท้ังสองขาง (สำนกั งานราชบัณฑิตยสภา, 2563 : 124)

35 ทาทางประกอบเพลงเราสู ผแู สดงดา นขวา ผูแ สดงดานซาย ภาพที่ 21 ทา ท่ี 16 คำรอ ง “ประเทศไทย” ท่ีมา : สุดารัตน วัฒนพฤตไิ พศาล (2560) อธิบายทา รำ ผูแสดงดานขวา มือ : ไวมอื ซา ย ตงั้ ฝา มือซา ยตะแคงระดับแงศีรษะ แลวสับขอ มอื ลงใหปลายนวิ้ ไปดา นหนา (สำนกั งานราชบัณฑติ ยสภา, 2563 : 132) มือขวาไขวไปขางหลงั ศีรษะ : ตรง ลำตัว : ตรง เทา : กาวเทา ขวาไขวไปขา งหนา ใหว างเทาขวาลงเตม็ เทา น้ำหนกั ตัวอยทู ่ีเทา ขวา เฉียงปลายเทาออกเลก็ นอย เทาซายวางดา นหลัง เปดสนเทา เทาทง้ั สองหางกันพอประมาณ (สำนักงานราชบัณฑติ ยสภา, 2563 : 74) ผูแสดงดานซาย มอื : ไวมอื ซาย ตงั้ ฝามือซา ยตะแคงระดบั แงศรี ษะ แลว สบั ขอ มอื ลงใหป ลายนวิ้ ไปดา นหนา (สำนกั งานราชบณั ฑติ ยสภา, 2563 : 132) มือขวาไขวไ ปขา งหลัง ศีรษะ : ตรง ลำตวั : ตรง เทา : กา วเทาขวาไขวไ ปขา งหนา ใหวางเทาขวาลงเตม็ เทา นำ้ หนกั ตัวอยูท ี่เทา ขวา เฉียงปลายเทา ออกเลก็ นอ ย เทาซายวางดา นหลัง เปดสน เทา เทาทงั้ สองหางกนั พอประมาณ (สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, 2563 : 74)

36 ทาทางประกอบเพลงเราสู ผแู สดงดานขวา ผูแ สดงดานซาย ภาพท่ี 22 ทาท่ี 17 คำรอง “มิยอมใหผ ูใ ด” ทมี่ า : สุดารตั น วัฒนพฤติไพศาล (2560) อธิบายทา รำ ผแู สดงดา นขวา มอื : มือซายไขวไปขา งหลงั มือขวาตัง้ มอื เหยยี ดแขนตงึ ระดับไหล แลวส่นั ขอ มือชา ๆ (ทาปฏิเสธ) (สำนกั งานราชบัณฑิตยสภา, 2563 : 308) ศีรษะ : เอียงซาย ลำตัว : กดไหลซ า ย เทา : ยนื ดวยเทาซาย นำ้ หนักอยูเ ทาซาย เทาขวาวางเหลอื่ มไปดานหนา หา งจากเทาซายพอประมาณ เปดน้วิ เทา ขน้ึ วางดว ยจมกู เทา ตึงเขา ท้งั สองขาง (สำนักงานราชบณั ฑติ ยสภา, 2563 : 124) ผูแสดงดานซาย มอื : มอื ซา ยไขวไ ปขา งหลัง มือขวาตง้ั มอื เหยียดแขนตงึ ระดบั ไหล แลว ส่ันขอมือชา ๆ (ทาปฏเิ สธ) (สำนกั งานราชบัณฑติ ยสภา, 2563 : 308) ศีรษะ : เอียงซา ย ลำตัว : กดไหลซ าย เทา : ยนื ดว ยเทาซาย น้ำหนกั อยูเทาซาย เทา ขวาวางเหลื่อมไปดานหนา หา งจากเทาซายพอประมาณ เปด นิว้ เทาข้นึ วางดวยจมูกเทา ตึงเขาทั้งสองขา ง (สำนกั งานราชบัณฑติ ยสภา, 2563 : 124)

37 ทาทางประกอบเพลงเราสู ผูแ สดงดานขวา ผแู สดงดา นซา ย ภาพที่ 23 ทา ท่ี 18 คำรอ ง “มาทำลาย” ทม่ี า : สุดารตั น วัฒนพฤตไิ พศาล (2560) อธิบายทา รำ ผแู สดงดา นขวา มือ : มอื ทง้ั สองประกบเขา หากันระดบั หนา อก จากน้ันแยกมอื ท้ังสองขา งออกจากกนั ในลกั ษณะคว่ำมือ เหยยี ดแขนตึงขางลำตัว ศีรษะ : เอียงซาย ลำตัว : เฉยี งตวั ไปดา นซา ย กดไหลซา ย เทา : กา วเทาขวาไปขางหนา เฉียงไปดา นซา ยเลก็ นอย ใหว างเทาขวาลงพื้นเต็มเทา ในลักษณะวางลงแรง ๆ น้ำหนกั อยทู ่ีเทา ขวา เทา ซายเปดสนเทา โดยใชจ มกู เทาวางลงพน้ื งอเขา เล็กนอย ผแู สดงดานซา ย มอื : มือทงั้ สองประกบเขาหากนั ระดบั หนาอก จากน้นั แยกมอื ทงั้ สองขางออกจากกัน ในลกั ษณะคว่ำมอื เหยียดแขนตึงขา งลำตวั ศรี ษะ : เอียงซา ย ลำตวั : เฉียงตวั ไปดา นซา ย กดไหลซา ย เทา : กาวเทา ขวาไปขางหนา เฉยี งไปดานซา ยเล็กนอย ใหวางเทาขวาลงพืน้ เตม็ เทา ในลักษณะวางลงแรง ๆ น้ำหนักอยูทเ่ี ทา ขวา เทาซา ยเปด สน เทา โดยใชจ มกู เทา วางลงพื้น งอเขาเล็กนอย

38 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผแู สดงดานขวา ผูแสดงดานซาย ภาพท่ี 24 ทาที่ 19 คำรอง “ถึงขฆู าลา งโคตร” ท่ีมา : สุดารตั น วัฒนพฤติไพศาล (2560) อธบิ ายทา รำ ผแู สดงดานขวา มือ : มือซายไขวไปขางหลัง มอื ขวาตัง้ นิ้วชคี้ ว่ำมือลง น้วิ หัวแมม ือวางทบั น้วิ กลาง นว้ิ นาง และนว้ิ กอ ย แลว เลือ่ นมอื จากซา ยไปขวาระดบั คอ (ใตคาง) ศรี ษะ : เอยี งขวา ลำตัว : กดไหลข วา เทา : ยืนดวยเทาขวา น้ำหนกั อยูเ ทา ขวา เทา ซายวางเหลอื่ มไปดา นหนา หางจากเทาขวาพอประมาณ เปดนวิ้ เทาขน้ึ วางดวยจมกู เทา ตึงเขาทัง้ สองขาง (สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, 2563 : 124) ผูแสดงดานซาย มือ : มอื ซายไขวไปขา งหลงั มือขวาต้ังนวิ้ ช้ีควำ่ มือลง นิ้วหวั แมมอื วางทับนว้ิ กลาง นวิ้ นาง และนวิ้ กอย แลวเลอื่ นมือจากซายไปขวาระดบั คอ (ใตค าง) ศีรษะ : เอียงขวา ลำตัว : กดไหลข วา เทา : ยนื ดวยเทาขวา นำ้ หนักอยเู ทาขวา เทา ซา ยวางเหลอ่ื มไปดานหนา หา งจากเทาขวาพอประมาณ เปดน้ิวเทาขน้ึ วางดว ยจมูกเทา ตงึ เขา ทัง้ สองขาง (สำนกั งานราชบัณฑิตยสภา, 2563 : 124)

39 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผแู สดงดา นขวา ผแู สดงดานซา ย ภาพท่ี 25 ทาท่ี 20 คำรอ ง “กไ็ มหวัน่ ” ทม่ี า : สุดารตั น วฒั นพฤตไิ พศาล (2560) อธบิ ายทา รำ ผูแ สดงดา นขวา มอื : มอื ขวาไขวไปขางหลงั มือซายตั้งมอื เหยยี ดแขนตงึ ระดับไหล แลวสั่นขอ มือชา ๆ (ทาปฏเิ สธ) (สำนักงานราชบัณฑติ ยสภา, 2563 : 308) ศีรษะ : ตรง ลำตวั : ตรง เทา : ปฏิบัติตอ เนอื่ งจากทาที่ 18 ยนื ดว ยเทาขวา นำ้ หนกั อยูเ ทา ขวา เทาซายวางเหล่ือม ไปดา นหนา หางจากเทาขวาพอประมาณ เปด นิว้ เทา ข้นึ วางดว ยจมูกเทา ตงึ เขาทั้งสองขาง (สำนกั งานราชบัณฑิตยสภา, 2563 : 124) ผูแสดงดานซา ย มือ : มือขวาไขวไ ปขา งหลัง มือซายต้ังมอื เหยียดแขนตงึ ระดับไหล แลว ส่นั ขอมือชา ๆ (ทาปฏเิ สธ) (สำนกั งานราชบณั ฑิตยสภา, 2563 : 308) ศีรษะ : ตรง ลำตวั : ตรง เทา : ปฏิบัตติ อ เนอ่ื งจากทาท่ี 18 ยืนดว ยเทา ขวา น้ำหนักอยูเ ทา ขวา เทาซายวางเหล่ือม ไปดานหนา หางจากเทาขวาพอประมาณ เปดนิ้วเทา ขึ้น วางดวยจมูกเทา ตึงเขา ท้ังสองขาง (สำนกั งานราชบัณฑติ ยสภา, 2563 : 124)

40 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผูแ สดงดา นขวา ผแู สดงดานซา ย ภาพท่ี 26 ทา ที่ 21 คำรอง “จะสกู ัน” ทมี่ า : สุดารตั น วฒั นพฤตไิ พศาล (2560) อธบิ ายทา รำ ผูแสดงดา นขวา มือ : มือทั้งสองจับโจงกระเบนในลักษณะกำมือหลวม ๆ ขางลำตัวระดับสะโพก กันขอ ศอกออกเล็กนอย ศีรษะ : ตรง ลำตวั : ตรง เทา : กาวเทา ซายไขวไปขา งหนา ใหวางเทา ซายลงเตม็ เทา น้ำหนักอยทู ่เี ทา ซา ย เฉียงปลายเทาออกเล็กนอย เทา ขวาวางดานหลงั เปด สน เทา เทาทัง้ สองหางกนั พอประมาณ (สำนกั งานราชบัณฑิตยสภา, 2563 : 74) ผแู สดงดา นซาย มอื : มือทง้ั สองจับโจงกระเบนในลักษณะกำมือหลวม ๆ ขางลำตัวระดบั สะโพก กนั ขอ ศอกออกเล็กนอย ศีรษะ : ตรง ลำตวั : ตรง เทา : กา วเทา ซายไขวไปขางหนา ใหว างเทา ซา ยลงเตม็ เทา นำ้ หนกั อยูที่เทา ซาย เฉยี งปลายเทา ออกเล็กนอย เทาขวาวางดา นหลัง เปดสน เทา เทาทั้งสองหา งกันพอประมาณ (สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, 2563 : 74)

41 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผแู สดงดา นขวา ผแู สดงดานซา ย ภาพท่ี 27 ทาที่ 22 คำรอง “ไมห ลบ” ทมี่ า : สุดารัตน วฒั นพฤตไิ พศาล (2560) อธิบายทา รำ ผแู สดงดา นขวา มอื : มือซายต้งั วงบนระดบั แงศ รี ษะ มอื ขวาตั้งวงระดบั ปาก (ทาบงั สรุ ยิ า) (สำนักงานราชบณั ฑิตยสภา, 2563 : 30) ศรี ษะ : เอยี งขวา ลำตัว : หันตัวไปดานขวา กดไหลข วา เทา : กา วเทาขวาไปดา นขา ง ใหว างเทาขวาลงเตม็ เทาไปดานขา ง นำ้ หนักอยูท่เี ทา ขวา เทาซายยืนเต็มเทา เทาทัง้ สองหางกนั พอประมาณ กนั เขา พรอมกบั ยอเขาทั้งสองขา ง (สำนกั งานราชบัณฑติ ยสภา, 2563 : 74) ผูแสดงดา นซาย มอื : มือซา ยตั้งวงบนระดบั แงศ รี ษะ มือขวาต้งั วงระดับปาก (ทา บงั สรุ ยิ า) (สำนกั งานราชบัณฑติ ยสภา, 2563 : 30) ศีรษะ : เอียงขวา ลำตวั : หันตวั ไปดา นขวา กดไหลขวา เทา : กาวเทาขวาไปดา นขา ง ใหวางเทาขวาลงเต็มเทา ไปดานขา ง น้ำหนกั อยูทเ่ี ทาขวา เทา ซา ยยืนเต็มเทา กนั เขา เทาทัง้ สองหางกนั พอประมาณ พรอมกบั ยอ เขา ทัง้ สองขา ง (สำนักงานราชบณั ฑิตยสภา, 2563 : 74)

42 ทาทางประกอบเพลงเราสู ผแู สดงดา นขวา ผแู สดงดา นซาย ภาพท่ี 28 ทาท่ี 23 คำรอง “หนหี าย” (ทีม่ า : สุดารัตน วฒั นพฤตไิ พศาล) อธบิ ายทา รำ ผูแสดงดานขวา มือ : มอื ซายกำหลวม ๆ วางแขนบนเขาซาย มือขวากำมอื หลวม ๆ วางหนา ขาขวา พรอมกับกนั ขอ ศอกออกท้งั สองขา ง ศีรษะ : เอยี งซา ย ลำตัว : ปฏิบัตติ อ เน่อื งจากทาที่ 22 โดยหมุนตัวไปทางขวา แลวเฉียงตัวไปดานซาย กดไหลซ าย เทา : ปฏิบัตติ อเนื่องจากทาที่ 22 แลวนัง่ ตง้ั เขาซายขน้ึ วางเทาบนพืน้ เตม็ เทา ใหเ ทาทต่ี ั้งเขา เฉยี งไปดานซา ยเล็กนอย ใหเขาขวาวางบนพน้ื เปด สน เทา ยนั ดว ยจมูกเทา แลววางกน ลงบนสนเทา ขวา ผูแสดงดานซาย มอื : มือซายกำหลวม ๆ วางแขนบนเขาซาย มอื ขวากำมือหลวม ๆ วางหนาขาขวา พรอ มกบั กันขอ ศอกออกทงั้ สองขาง ศีรษะ : เอยี งซาย ลำตวั : ปฏิบัตติ อ เน่อื งจากทาที่ 22 โดยหมุนตัวไปทางขวา แลว เฉียงตวั ไปดานซาย กดไหลซ าย เทา : ปฏิบตั ติ อ เนอื่ งจากทาที่ 22 แลว นั่งตง้ั เขาซา ยขึ้นวางเทาบนพ้ืนเตม็ เทา ใหเทาทตี่ ัง้ เขา เฉยี งไปดา นซา ยเลก็ นอย ใหเ ขา ขวาวางบนพืน้ เปด สน เทา ยนั ดว ยจมกู เทา แลว วางกน ลงบนสนเทา ขวา

43 ทา ทางประกอบเพลงเราสู ผแู สดงดา นขวา ผูแ สดงดา นซาย ภาพท่ี 29 ทา ที่ 24 คำรอ ง “สตู รงนี้ สูที่นี่” (ทีม่ า : สุดารัตน วฒั นพฤตไิ พศาล) อธิบายทา รำ ผแู สดงดานขวา มือ : มอื ซา ยไขวไปขา งหลัง มือขวาตง้ั นิว้ ชีค้ วำ่ มือลง ช้นี ้ิวขวาลงพน้ื 2 จงั หวะ ศีรษะ : ตรง ลำตัว : ตรง เทา : ลกุ ขึ้นยืน แลว กา วเทาขวาไขวไปขางหนา ใหวางเทา ขวาลงเตม็ เทา นำ้ หนกั อยทู เ่ี ทา ขวา เทาซา ยวางดานหลัง เปด สนเทา เทาทงั้ สองหา งกันพอประมาณ (สำนกั งานราชบัณฑิตยสภา, 2563 : 74) ผแู สดงดา นซา ย มอื : มอื ซา ยไขวไ ปขางหลงั มือขวาตั้งนิ้วช้ีคว่ำมือลง ช้ีน้วิ ขวาลงพนื้ 2 จังหวะ ศรี ษะ : ตรง ลำตวั : ตรง เทา : ลกุ ข้นึ ยืน กาวเทา ขวาไขวไ ปขา งหนา ใหว างเทาขวาลงเตม็ เทา น้ำหนกั ตัวอยู ทีเ่ ทา ขวา เฉยี งปลายเทาออกเล็กนอย เทาซายวางดานหลัง เปดสนเทา เทาทัง้ สองหางกนั พอประมาณ (สำนกั งานราชบัณฑิตยสภา, 2563 : 74)

44 ทาทางประกอบเพลงเราสู ผแู สดงดานขวา ผูแ สดงดา นซา ย ภาพท่ี 30 ทาที่ 25 คำรอ ง “สูจนตาย” (ท่ีมา : สุดารตั น วฒั นพฤติไพศาล) อธบิ ายทา รำ ผแู สดงดานขวา มอื : มือท้งั สองตั้งวงลางระดับชายพก จากน้นั กดขอมือหักลงแลว พลกิ ขอมือหงาย เคล่ือนมือ ออกไปขางลำตวั เหยียดแขนตงึ ระดับสะเอว (สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, 2563 : 334) ศีรษะ : เอียงซาย ลำตวั : กดไหลซ าย เทา : ยืนเทาซาย น้ำหนักอยูเทาซาย เทาขวาวางเหลอ่ื มไปดานหนา หางจากเทาซา ยพอประมาณ เปด นิ้วเทา ขึน้ วางดว ยจมูกเทา ตึงเขาทง้ั สองขาง (สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, 2563 : 124) ผแู สดงดานซา ย มือ : มือท้ังสองต้ังวงลางระดับชายพก จากน้นั กดขอมอื หักลงแลวพลกิ ขอมือหงายเคลอ่ื นมอื ออกไปขางลำตัว เหยียดแขนตงึ ระดบั สะเอว (สำนักงานราชบัณฑติ ยสภา, 2563 : 334) ศรี ษะ : เอียงซาย ลำตัว : กดไหลซาย เทา : ยืนเทาซาย นำ้ หนักอยูเทา ซาย เทาขวาวางเหล่ือมไปดา นหนา หา งจากเทาซา ยพอประมาณ เปด น้ิวเทาขน้ึ วางดว ยจมูกเทา ตึงเขาทั้งสองขาง (สำนักงานราชบัณฑติ ยสภา, 2563 : 124)