คอมพิวเตอร์เพื่อการศึกษา

2

คอมพิวเตอร์เปน็ ฮารด์ แวร์สามารถทำ�ใหเ้ รารับร้ไู ดห้ ลาย ส่ิง ท้ังดา้ นความรู้ ความบนั เทิง ขา่ วสาร ตลอดจนสรา้ งสรรค์ ผลงานต่างๆมากมาย ไมเ่ ว้นแต่ สื่อการสอนทางด้านการ ศึกษาในยคุ 4.0 การมคี วามรู้ด้านเทคโนโลยคี อมพวิ เตอร์ มีความส�ำ คญั เป็นอยา่ งมาก เพราะความร้ตู ่างๆไม่ไดจ้ ำ�กดั เพียงแค่ในหนงั สอื เท่านน้ั บุคลากรท่มี ีความเก่ยี วข้องทางการ ศกึ ษา ตลอดจนครอู าจารย์ จำ�เปน็ ตอ้ งมคี วามรทู้ างดา้ นการ ผลิตส่ือการสอนท่ีสามารถปรับใช้กับนักเรียนท่ีหลากหลาย หนังสอื เลม่ นีจ้ ะอธบิ ายถงึ ข้อมลู ขั้นพ้ืนฐานและรายละเอียด ต่างๆของเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์และการใช้คอมพิวเตอร์ใน ทางการศกึ ษา เทคโนโลยีคอมพวิ เตอรเ์ พ่อื การสอน หลักการและ ทฤษฎีการผลติ ส่อื คอมพิวเตอร์ และเทคโนโลยที ่ีสอดคล้องกบั คำ� ว่า 4.0 ทบ่ี ุคลากรต่างๆในยุคนคี้ วรหนั มาปรบั เปลย่ี นดา้ นตา่ งๆ และอย่างยิ่งด้านการศึกษา โดยเนอื้ หาที่กลา่ วมาขอ้ งต้นน้ี การ ออกแบบสือ่ เพ่อื การสอนให้น่าสนใจ รวมทั้งการพัฒนาสือ่ การ สอนใหด้ ยี ง่ิ ขึน้ ในอนาคตต่อไป เน้อื หาสาระในสอ่ื การสอนนจ้ี ะเปน็ ประโยชนส์ �ำ หรับครผู ู้ สอนและผู้ผลิตสื่อการสอนในรูปแบบของเทคโนโลยีคิมพิวเตอร์ เพ่ือใชใ้ นการเรียนสำ�หรับนกั เรยี น สดุ ทา้ ยน้ีขอให้ผ้อู ่าน นำ�ความรู้ตา่ งๆท่ีไดจ้ ากส่อื การเรียน เพ่อื การสอนนี้ สามารถน�ำ ไปประยุกต์ใชไ้ ด้อยา่ งเกิดประสทิ ธภิ าพ สูงสดุ 3

สารบญั 1. ความร้พู ื้นฐานเกี่ยวกบั เทคโนโลยีการเรยี นรู้ดว้ ยคอมพวิ เตอร.์ ............................................................................6 1.ความหมายของเทคโนโลยสี ารสนเทศ (Information Technology) ..................................................................7 2. ความหมายของขอ้ มูลและสารสนเทศ .................................................................................................................7 3. ความหมายของข้อมูล...........................................................................................................................................7 4. ความหมายของสารสนเทศ...................................................................................................................................7 5. ลกั ษณะสารสนเทศทีด่ .ี .........................................................................................................................................7 6. ความหมายของระบบสารสนเทศเพอ่ื การจดั การ (Management Information System).................................8 7. ประโยชน์ของระบบสารสนเทศ.............................................................................................................................8 1.1 การเรยี นรู้ด้วยคอมพิวเตอร์.........................................................................................................................10 รปู แบบของบทเรยี นคอมพิวเตอร์ช่วยสอน..........................................................................................................10 ฮารด์ แวร์ (Hardware)........................................................................................................................................13 ซอฟทแ์ วร(์ Software).........................................................................................................................................13 2.1 เทคโนโลยีคอมพวิ เตอร.์ ..............................................................................................................................15 ระบบคอมพิวเตอร์ (Computer System).........................................................................................................17 2.2 คอมพวิ เตอรเ์ พอื่ การศกึ ษา.........................................................................................................................22 ระบบการทํางานของคอมพวิ เตอร์.......................................................................................................................24 ความแตกตา่ งของระบบคอมพวิ เตอร.์ .................................................................................................................26 แรกเริ่มของการใช้คอมพวิ เตอร์ในวงการศกึ ษา....................................................................................................29 การใช้คอมพิวเตอรใ์ นวงการศึกษา......................................................................................................................30 การใชค้ อมพวิ เตอรใ์ นทฤษฎีการเรียนร้.ู ..............................................................................................................31 2.3 การใช้คอมพิวเตอรใ์ นทางการศึกษา...........................................................................................................38 3.เทคโนโลยีคอมพวิ เตอรเ์ พ่ือการสอน...............................................................................................................41 1.ขั้นการเตรยี มการ ( Preparation)....................................................................................................................42 2. ข้นั การออกแบบบทเรยี น ( Design Instruction)............................................................................................44 3. ขั้นการเขียนผังงาน ( Flow-Chart Lesson)....................................................................................................44 4. ข้ันการสรา้ ง (Story board) .............................................................................................................................44 5. ขัน้ การสรา้ ง/เขยี นโปรแกรม( Program lesson)...............................................................................................44 6. ขัน้ การผลติ เอกสาร (Produce Supporting Materials)..................................................................................44 7. ข้ันการประเมนิ และแกไ้ ขบทเรียน( Evaluation and Revise )........................................................................45 ขอ้ ด-ี ขอ้ จำ�กัดของ CAI)..........................................................................................................................................46 4. เทคโนโลยคี อมพิวเตอร์และเครอื ข่าย............................................................................................................49 เครอื ข่ายแลน (Local Area Network : LAN)......................................................................................................51 เครอื ขา่ ยแวน (Wide Area Network : WAN)......................................................................................................51 5.เทคโนโลยคี อมพวิ เตอรแ์ ละอนิ เทอร์เน็ต.........................................................................................................53 4

ประโยชนข์ องอนิ เทอรเ์ นต็ ........................................................................................................................................55 ประวตั ิความเปน็ มา..................................................................................................................................................56 6.เทคโนโลยคี อมพวิ เตอรแ์ ละเทคโนโลยีคลาวดค์ อมพิวติง้ ...................................................................................58 7.เทคโนโลยคี อมพิวเตอร์และโมบายเลริ น์ นิ่ง Appplication...............................................................................62 8. เทคโนโลยคี อมพิวเตอรแ์ ละ Massive Open Online Course.......................................................................64 9. เทคโนโลยคี อมพิวเตอร์และ Open education resourse..............................................................................66 10.การผลติ ส่ือคอมพิวเตอรแ์ ละสอ่ื อิเล็กทรอนกิ ส์ Infographic pitochar..........................................................68 11.หลักการและทฤษฏกี ารผลิตส่ือคอมพวิ เตอร.์ ...................................................................................................74 1. หลักการเลอื กส่อื ....................................................................................................................................................78 2.หลักการใช้สื่อการสอน............................................................................................................................................80 3.ข้นั ตอนการใช้สื่อการสอน.......................................................................................................................................81 4.การประเมินผลการใชส้ อื่ การสอน...........................................................................................................................82 บรรณานกุ รม........................................................................................................................................................83 5

6

1.ความรพู้ น้ื ฐานเก่ียวกับเทคโนโลยีการเรยี นรดู้ ้วยคอมพิวเตอร์ เทคโนโลยีสารสนเทศเปน็ เคร่ืองมือส�ำ คัญของการท�ำ งานทกุ ดา้ น นบั ตง้ั แต่ ด้านการศึกษา ด้านพาณิชยกรรม ด้านเกษตรกรรม ด้านอุตสาหกรรม ดา้ นสาธารณสขุ ด้านการวจิ ยั และพฒั นา ตลอดจนดา้ นการเมอื งและราชการ เทคโนโลยสี ารสนเทศเข้าไปชว่ ยในการทำ�งานนน้ั ๆ ใหม้ ีประสทิ ธิภาพมากขนึ้ 1.ความหมายของเทคโนโลยสี ารสนเทศ (Information Technology) ความหมายของเทคโนโลยีสารสนเทศหมายถงึ อุปกรณห์ รอื เคร่อื งมอื ทเี่ กีย่ วขอ้ งกบั การรวบรวม ประมวล เกบ็ รกั ษา และเผยแพรข่ อ้ มลู และสารสนเทศโดยรวมทง้ั ฮาร์ดแวร์ ซอฟต์แวร์ ฐานข้อมูล และ การสื่อสาร โทรคมนาคม 2. ความหมายของข้อมลู และสารสนเทศ ระบบสารสนเทศสรา้ งขึ้นมาเพ่อื จดุ มงุ่ หมายหลายประการจดุ มงุ่ หมายพน้ื ฐานประการหนง่ึ คือ การ ประมวลข้อมลู (Data) ให้เปน็ สารสนเทศ (Information) และน�ำ ไปสูค่ วามรู้ (Knowledge) ที่ช่วยแก้ ปญั หาในการด�ำ เนนิ งาน 3. ความหมายของขอ้ มลู ข้อมลู คือ ข้อเทจ็ จรงิ เกยี่ วกบั เหตกุ ารณ์ หรอื ข้อมลู ดบิ ที่ยงั ไม่ผ่านการประมวลผล ยังไม่มคี วามหมายใน การนำ�ไปใชง้ าน ข้อมลู อาจเป็นตัวเลข ตัวอกั ษร สัญลักษณ์ รูปภาพ เสียง หรอื ภาพเคล่อื นไหว 4. ความหมายของสารสนเทศ สารสนเทศ คอื ขอ้ มูลท่ไี ดผ้ ่านการประมวลผลหรอื จดั ระบบแล้ว เพ่อื ใหม้ คี วามหมายและคณุ ค่าสำ�หรบั ผใู้ ช้ 7ความรู้พ้นื ฐานเกีย่ วกับเทคโนโลยกี ารเรยี นร้ดู ้วยคอมพวิ เตอร์

5. ลกั ษณะสารสนเทศท่ีดี เน้อื หา (Content) ความสมบูรณ์ครอบคลุม (completeness) ความสมั พนั ธก์ บั เร่อื ง (relevance) ความถูกตอ้ ง (accuracy) ความเชอ่ื ถือได้ (reliability) การตรวจสอบได้ (verifiability) รูปแบบ (Format) ชดั เจน (clarity) ชดั เจน (clarity) ระดับรายละเอียด (level of detail) รูปแบบการนำ�เสนอ (presentation) ส่อื การน�ำ เสนอ (media) ความยดื หยนุ่ (flexibility) ประหยัด (economy) 6. ความหมายของระบบสารสนเทศเพ่ือการจัดการ เวลา (Time) (Management Information System) ความรวดเรว็ และทันใช้ (timely) ระบบสารสนเทศเพื่อการจดั การ คอื ระบบที่รวบรวม การปรับปรุงใหท้ ันสมยั (up-to-date) ประมวล เก็บรักษา และเผยแพร่สารสนเทศ เพอ่ื ใชใ้ น มีระยะเวลา (time period) การวางแผน การพัฒนาตดั สนิ ใจ ประสานงาน และ กระบวนการ (Process) ควบคุมการด�ำ เนินงาน ความสามารถในการเขา้ ถงึ (accessibility) การมสี ่วนรว่ ม (participation) การเชือ่ มโยง (connectivity) 8ความรพู้ ื้นฐานเกย่ี วกับเทคโนโลยกี ารเรยี นรดู้ ว้ ยคอมพวิ เตอร์

7. ประโยชน์ของระบบสารสนเทศ 9 ประสิทธิภาพ (Efficiency) • ระบบสารสนเทศท�ำ ให้การปฏบิ ัตงิ านมคี วามรวดเร็วมากข้นึ โดยใช้กระบวนการประมวลผลข้อมลู ซง่ึ จะท�ำ ใหส้ ามารถเก็บรวบรวม ประมวลผลและปรบั ปรงุ ขอ้ มลู ใหท้ นั สมัยได้อยา่ งรวดเรว็ ระบบสารสนเทศชว่ ยในการจดั เกบ็ ขอ้ มลู ที่มีขนาดใหญ่ หรอื มปี ริมาณมาก และช่วยทำ�ให้การเข้าถึงขอ้ มลู (access) เหลา่ น้นั มคี วามรวดเร็วด้วย • ชว่ ยลดตน้ ทนุ การที่ระบบสารสนเทศช่วยทำ�ใหก้ ารปฏิบตั งิ านท่เี กีย่ วข้องกับขอ้ มูล ซ่งึ มีปริมาณมากมีความสลับซับซ้อนให้ด�ำ เนนิ การได้โดยเรว็ หรอื การช่วยให้เกิดการติดตอ่ สอ่ื สารไดอ้ ย่างรวดเร็ว ท�ำ ให้เกดิ การประหยดั ต้นทนุ การด�ำ เนินการอย่างมาก • ช่วยใหก้ ารตดิ ต่อส่ือสารเปน็ ไปอยา่ งรวดเรว็ การใชเ้ ครอื ขา่ ยทางคอมพิวเตอร์ท�ำ ใหม้ กี ารติดตอ่ ไดท้ ่วั โลกภายในเวลาทรี่ วดเรว็ ไม่ วา่ จะเปน็ การตดิ ต่อระหว่างเครอื่ งคอมพวิ เตอรก์ ับเคร่ืองคอมพวิ เตอร์ด้วยกัน (machine to machine) หรอื คนกับคน (human to human) หรือคนกบั เครอื่ งคอมพวิ เตอร์ (human to machine) และการตดิ ต่อส่อื สารดังกล่าวจะท�ำ ให้ข้อมูลทีเ่ ปน็ ท้ังขอ้ ความ เสยี ง ภาพนงิ่ และภาพเคล่อื นไหวสามารถสง่ ไดท้ นั ที • ระบบสารสนเทศช่วยทำ�ให้การประสานงานระหวา่ งฝ่ายต่าง ๆ เป็นไปได้ดว้ ยดีโดยเฉพาะหากระบบสารสนเทศน้ันออกแบบ เพ่ือเออ้ื อ�ำ นวยใหห้ น่วยงานทั้งภายในและภายนอกที่อย่ใู นระบบของซพั พลายทั้งหมด จะท�ำ ให้ผทู้ ่มี สี ว่ นเกีย่ วข้องทงั้ หมดสามารถใชข้ ้อมูลรว่ ม กันได้ และทำ�ให้การประสานงาน หรอื การทำ�ความเข้าใจเปน็ ไปได้ด้วยดยี ง่ิ ขน้ึ ประสิทธผิ ล (Effectiveness) • ระบบสารสนเทศชว่ ยในการตัดสนิ ใจ ระบบสารสนเทศทอ่ี อกแบบส�ำ หรับผบู้ ริหาร เชน่ ระบบสารสนเทศท่ีช่วยในการสนับสนุนการ ตัดสินใจ (Decision support systems) หรอื ระบบสารสนเทศสำ�หรับผู้บริหาร (Executive support systems) จะเอื้ออำ�นวยใหผ้ ู้ บรหิ ารมขี ้อมูลในการประกอบการตัดสนิ ใจได้ดขี ้ึน อันจะสง่ ผลใหก้ ารดำ�เนนิ งานสามารถบรรลวุ ตั ถปุ ระสงคไ์ ว้ได้ • ระบบสารสนเทศช่วยในการเลอื กผลติ สินค้า/บรกิ ารทเี่ หมาะสมระบบสารสนเทศจะช่วยทำ�ใหอ้ งค์การทราบถงึ ขอ้ มูลท่เี ก่ยี วข้องกับ ตน้ ทุน ราคาในตลาดรูปแบบของสินคา้ /บริการที่มีอยู่ หรอื ชว่ ยทำ�ใหห้ น่วยงานสามารถเลือกผลิตสินคา้ /บริการที่มีความเหมาะสมกบั ความเชย่ี วชาญ หรือทรัพยากรทม่ี ีอยู่ • ระบบสารสนเทศชว่ ยปรบั ปรุงคุณภาพของสนิ ค้า/บรกิ ารใหด้ ขี น้ึ ระบบสารสนเทศท�ำ ใหก้ ารตดิ ตอ่ ระหว่างหนว่ ยงานและลูกคา้ สามารถท�ำ ไดโ้ ดยถกู ต้องและรวดเรว็ ขน้ึ ดงั นน้ั จึงช่วยใหห้ น่วยงานสามารถปรับปรงุ คุณภาพของสินคา้ /บรกิ ารให้ตรงกับความต้องการ ของลกู คา้ ไดด้ ขี ้นึ และรวดเร็วขน้ึ ดว้ ย • ความไดเ้ ปรียบในการแข่งขนั (Competitive Advantage) • คณุ ภาพชวี ิตการท�ำ งาน (Quality o f Working Life) ความร้พู น้ื ฐานเกย่ี วกับเทคโนโลยกี ารเรยี นรดู้ ้วยคอมพิวเตอร์

10

1.1 การเรียนรดู้ ้วยคอมพวิ เตอร์ รูปแบบของบทเรียนคอมพวิ เตอรช์ ว่ ยสอน บทเรียนคอมพวิ เตอร์ชว่ ยสอนทม่ี ผี ้อู อกแบบและสร้างขนึ้ เพอื่ ใช้ชว่ ยใน การเรยี นการสอนนนั้ มรี ูปแบบทแ่ี ตกต่างกนั ขึน้ อยู่กบั วตั ถปุ ระสงค์ในการใชบ้ ท 1.บทเรยี นแบบทบทวน 3. บทเรียนแบบทดสอบ เปน็ บทเรียนที่มงุ่ เน้นเสนอเนือ้ หาเป็นหลกั ไม่ว่า มีลักษณะเป็นแบบทดสอบเพื่อให้ผู้เรียนได้ จะเป็นการเสนอเนื้อหาใหม่หรือทบทวนเนื้อหาเดิม ทดสอบความรู้ของตนเองหรือผู้สอนอาจใช้ ก็ตามบทเรียนในลักษณะนี้จะทำ�หน้าท่ีคล้ายติวเตอร์ เป็นแบบทดสอบเพ่ือประเมินผลการเรียนรู้ ซ่ึงอาจจะใช้สอนเนื้อหาใหม่หรือใช้ในการทบทวน ของผู้เรียนก็ได้โดยบทเรียนในลักษณะของ หรือสอนเสริมโดยอาศัยแนวความคิดเช่นเดียวกับ แบบทดสอบนี้จะมีการประเมินผลการเรียนได้ บทเรยี นแบบโปนแกรมท่เี ป็นสิ่งพิมพ์ แตใ่ ชค้ วาม ทันที สามารถของคอมพิวเตอร์ทมี่ ีเหนือกว่า อนั ไดแ้ ก่ 4. บทเรยี นสถานการณจ์ �ำ ลอง การน�ำ เสนอในลักษณะของสือ่ ประสม การให้ขอ้ มูล บทเรยี นในลักษณะการจำ�ลองสถานการณ์ ย้อนกลับ การเก็บข้อมูลการเรยี นและการประเมนิ ผล ซึ่งเป็นข้อเด่นของสื่อประเภทคอมพิวเตอร์ การเรียน เป็นต้น บทเรยี นแบบเสนอเนื้อหานี้เป็นบท เน่ืองจากคอมพิวเตอร์มีความสามารถในด้าน เรียนที่มีผู้สร้างแนะนำ�มาใช้กันค่อนข้างจะแพร่หลาย ต่างๆ อนั ท�ำ ใหส้ ามารถสรา้ งสถานการณ์หรอื มากทส่ี ุดรูปแบบหน่งึ โดยในปจั จุบนั ผู้สอนอาจหาซ้อื จำ�ลองที่เหมือนจริงได้ทำ�ให้บทเรียนมีความ มาใช้ในการเรียนการสอนได้หรืออาจสร้างข้ึนเองโดย สมจริงและน่าสนใจมากย่ิงข้ึนบทเรียนประเภท ใช้โปรแกรมช่วยสร้างไดโ้ ดยไม่ยากนกั นี้ค่อนข้างจะสร้างยากต้องใช้ผู้ท่ีมีความรู้ทาง 2.บทเรียนแบบฝกึ หดั คอมพวิ เตอร์และต้องใช้เวลานานในการสรา้ ง บทเรยี นท่มี งุ่ เนน้ ให้ผู้เรยี นไดฝ้ ึกและทำ�แบบฝกึ หัด แต่อย่างไรก็ดีก็นับเป็นบทเรียนท่ีให้ผลการ เพ่ือให้เกิดความเข้าใจและเกิดทักษะในเน้ือหาท่ีได้ เรียนร้ทู ดี่ ีประเภทหนงึ่ เชน่ กนั เรียนมาแล้วมากยิ่งขึ้นบทเรียนประเภทน้ีจะไม่มีการ เสนอเน้ือหาแต่จะมีคำ�ถามหรือแบบฝึกหัดให้ผู้เรียน ได้ทำ�และจะมีการให้ข้อมูลย้อนกลับเช่นมีคำ�เฉลย หรือคำ�อธิบายเพ่ิมเติมหรือประเมินผลการเรียนทันที ทำ�ให้ผู้เรียนสามารถฝึกหัดได้ด้วยตนเองจนเป็นท่ี พอใจ คลิกท่รี ปู เพ่ือรบั ชมวดิ ีโอเทคโนโลยี AR 11การเรยี นรู้ดว้ ยคอมพวิ เตอร์

5. เกมเพื่อการเรียนการสอน คลิกทร่ี ูปเพอ่ื รับชมวดิ โี อ มีลักษณะเป็นเกมท่ีมุง่ เน้นให้ผเู้ รียนเกิด รวมทง้ั สามารถประเมินผลผูเ้ รยี นไดต้ ลอด ความสนกุ สนานและท้าทาย แตม่ ิใช่จะเปน็ เพยี งแค เวลา บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอนมีหลายรูป สนกุ สนานอยา่ งเดียวเหมือนเกมทั่วๆไป แตเ่ ป็นเกมท่ี แบบ เชน่ แบบเนอ้ื หา แบบจำ�ลองสถานการณ์ ให้เกดิ การเรียนรดู้ ้วย ซึง่ บทเรยี นในลกั ษณะน้จี ะช่วย หรือแบบแกป้ ัญหา แตล่ ะแบบจะขึ้นอยู่กับ ให้ผ้เู รยี น เรยี นรไู้ ด้อยา่ งสนกุ สนาน มเี จตคติท่ดี ตี อ่ วัตถุประสงคข์ องการสร้างบทเรยี น การนำ� บทเรียนอกี ดว้ ย คอมพิวเตอร์มาใช้ในการเรยี นการสอนนั้น มีส่วนช่วยให้นักเรียนนักศึกษามีความเข้าใจใน ความจริงแลว้ อาจจะมผี แู้ บง่ รูปแบบของ เนือ้ หา สามารถใช้ในการทบทวนบทเรียนและ บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอนออกเป็นลักษณะ เพ่ิมประสิทธิภาพในการจัดการเรียนการสอนได้ อืน่ ๆ อกี เช่น บทเรยี นแบบสาธติ บทเรียนแบบแก้ เป็นอยา่ งดี ปัญหาฯลฯ แต่อย่างไรก็ดผี ู้สอนหรอื ผ้สู นใจในการ สร้างบทเรียนคอมพิวเตอร์ชว่ ยสอน อาจสร้างบท คลกิ ท่ีรูปเพอ่ื รับชมวดิ โี อ เรียนในรูปแบบท่ีดีเหมาะสมกับการเรียนการสอน ของตนเอง ทัง้ นี้กข็ ้ึนอยกู่ บั วัตถุประสงคใ์ นการน�ำ ไป 12การเรยี นรดู้ ้วยคอมพวิ เตอร์ ใช้ให้เกิดประโยชน์กับการเรียนการสอนเป็นสำ�คัญ โดยไม่จำ�เป็นยึดถือรูปแบบใดรูปแบบหน่ึงท่ีกล่าวก็ได้ คอมพิวเตอร์ช่วยสอน คอื การนำ�คอมพวิ เตอร์มา ใช้ในการสร้างบทเรยี น ซ่ึงประกอบดว้ ย เน้อื หาวิชา แบบฝึกหดั แบบทดสอบ ซ่ึงมที งั้ ข้อความ ภาพนิ่ง กราฟิก ภาพเคลือ่ นไหว วีดทิ ัศน์ และเสียง เพ่อื ท�ำ ให้ ผเู้ รยี นมคี วามสนใจในเน้ือหาวชิ าเรียนมากขนึ้

1. ฮาร์ดแวร์ (Hardware) คือ อปุ กรณ์ ช้นิ ส่วนต่าง ๆ ของคอมพิวเตอร์ รวมถงึ สื่อทีใ่ ช้ในการ บนั ทึกข้อมลู ได้แก่ อปุ กรณร์ บั ข้อมูล (Input Devices) หนว่ ยประมวลผลกลาง (Central Pro- cessing Unit : CPU) หน่วยความจ�ำ หลัก (Main Memory Unit) หน่วยเก็บขอ้ มูลส�ำ รอง (Sec- ondary Storage) และอุปกรณแ์ สดงผล (Output Devices) 2. ซอฟท์แวร์ หมายถงึ โปรแกรมคอมพวิ เตอรท์ ่ีเป็นชดุ คำ�สง่ั ท่คี วบคุมการท�ำ งานของฮารด์ แวร์ ซอฟตแ์ วร์สามารถแบง่ ไดเ้ ปน็ 2 ประเภท ดังน้ี 2.1 ซอฟทแ์ วร์ระบบ ( System Software) เป็นซอฟท์แวรท์ ที่ ำ�หนา้ ทเ่ี ป็นตวั กลาง เพ่ือช่วยให้ผู้ใชส้ ามารถติดต่อสงั่ งานอุปกรณค์ อมพวิ เตอร์ไดง้ ่ายขนึ้ และท�ำ หนา้ ทปี่ ระสานงานกับ ซอฟทแ์ วรป์ ระยกุ ตท์ ั้งระบบ ตัวอย่างของซอฟท์แวร์ระบบ ไดแ้ ก่ Windows, Mac OS, Unix และ Li- nux เปน็ ตน้ 2.2 ซอฟท์แวรป์ ระยุกต์ (Application Software) เปน็ ซอฟท์แวรส์ �ำ เรจ็ รปู ท่ีเขียนขึน้ เพ่อื ประยุกต์ใชง้ านในดา้ นต่าง ๆ เชน่ พมิ พ์เอกสาร นำ�เสนองาน และค�ำ นวณ หรอื เพ่ือใช้งานเฉพ าะด้าน ตวั อยา่ งได้แก่ Microsoft Word, Adobe Photoshop และ Macromedia Dreamweaver เป็นตน้ 13การเรียนรูด้ ว้ ยคอมพิวเตอร์

ซอฟทแ์ วรท์ ่ีเก่ยี วขอ้ งกับการสบื ค้นสารสนเทศท่สี ำ�คัญมี 2 โปรแกรม ไดแ้ ก่ โปรแกรมค้นดเู วบ็ และโปรแกรมอา่ นเอกสาร 2.2.1 โปรแกรมคน้ ดูเวบ็ ( Web Browser) เป็นซอฟท์แวร์ท่ชี ว่ ยในการอ่านเนือ้ หาของเวบ็ เพจ โดยทำ�หนา้ ทแี่ ปลงค่ารหัสทางคอมพิวเตอร์ ให้เปน็ ภาพและเสยี ง ตามท่ีผสู้ รา้ งเว็บไซต์กำ�หนด ตัวอยา่ ง ไดแ้ ก่ Internet Explorer, Mosaic, Opera, Netscape Communicator และ Hot Java เป็นตน้ 2.2.2 โปรแกรมอา่ นเอกสาร เอกสารท่ีมีการเผยแพร่ในอนิ เทอรเ์ น็ตมหี ลายรปู แบบ รปู แบบทว่ั ไปที่นยิ มใช้ คือ เป็น HTML , Microsoft Word และ PDF ผใู้ ชจ้ ะต้องดาวน์โหลดโปรแกรม Adobe Acrobat Reader มาตดิ ต้ังไว้ในเคร่ือง จงึ จะสามารถเรียกดแู ฟ้มขอ้ มลู ในรปู แบบ PDF ได้ 14การเรยี นรดู้ ้วยคอมพวิ เตอร์

15

2.1 เทคโนโลยีคอมพวิ เตอร์ คอมพิวเตอร์ คอื อปุ กรณ์ทางอิเลก็ ทรอนกิ ส์ (electrinic device) ทม่ี นุษยใ์ ชเ้ ป็นเครื่องมือช่วยในการจดั การกับข้อมลู ท่อี าจเปน็ ได้ ทง้ั ตัวเลข ตวั อกั ษร หรอื สัญลักษณ์ทใ่ี ชแ้ ทนความหมายในสง่ิ ต่าง ๆ โดยคุณสมบตั ิทสี่ ำ�คญั ของคอมพิวเตอรค์ ือการที่สามารถก�ำ หนดชุดคำ�สัง่ ล่วงหนา้ หรอื โปรแกรมได้ (programmable) น่นั คือคอมพวิ เตอรส์ ามารถท�ำ งานไดห้ ลากหลายรปู แบบ ข้นึ อยูก่ บั ชุดค�ำ ส่งั ทีเ่ ลอื กมาใชง้ าน ท�ำ ใหส้ ามารถน�ำ คอมพิวเตอร์ไปประยกุ ตใ์ ช้งานได้อยา่ งกวา้ งขวาง เชน่ ใช้ในการตรวจคล่นื ความถี่ของหวั ใจ การฝาก - ถอนเงนิ ในธนาคาร การตรวจสอบสภาพเคร่อื งยนต์ เป็นตน้ ขอ้ ดขี องคอมพิวเตอร์ คอื เครื่องคอมพวิ เตอรส์ ามารถท�ำ งานไดอ้ ยา่ งมีประสิทธภาพ มคี วามถกู ต้อง และมคี วามรวดเรว็ อยา่ งไรก็ดี ไมว่ ่าจะเป็นงานชนดิ ใดกต็ าม เครอื่ งคอมพิวเตอรจ์ ะมีวงจรการทำ�งานพื้นฐาน 4 อยา่ ง (IPOS cycle) คือ รบั ขอ้ มูล (Input) เคร่อื งคอมพิวเตอรจ์ ะทำ�การรบั ข้อมูลจากหน่วยรบั ขอ้ มลู (input unit) เช่น คีบอร์ด หรือ เมาส์ ประมวลผล (Processing) เครอ่ื งคอมพวิ เตอรจ์ ะทำ�การประมวลผลกบั ขอ้ มลู เพื่อแปลงให้ อยใู่ นรปู อ่ืนตามทต่ี ้องการ แสดงผล (Output) เครอ่ื งคอมพิวเตอรจ์ ะใหผ้ ลลัพธจ์ ากการประมวลผลออกมายงั หนว่ ย แสดงผลลพั ธ์ (output unit) เชน่ เครอ่ื งพิมพ์ หรอื จอภาพ เกบ็ ข้อมลู (Storage) เครอ่ื งคอมพิวเตอร์จะทำ�การเก็บผลลัพธจ์ ากการประมวลผลไวใ้ น หนว่ ยเกบ็ ข้อมูล เพื่อให้สามารถนำ�มาใชใ้ หม่ไดใ้ นอนาคต 16เทคโนโลยคี อมพวิ เตอร์

เทคโนโลยคี อมพวิ เตอร์ หมายถงึ เทคโนโลยที ่ถี กู น�ำ มา ใช้เพ่ือการบนั ทึก จัดเกบ็ ประมวลผล และค้นคืนสารสนเทศ ซึ่งแบง่ ออก ไดเ้ ปน็ 2 ส่วนใหญ่ ๆ คือ ระบบคอมพิวเตอร์ (Computer System) ระบบ (System) คือกลุ่มขององคป์ ระกอบทมี่ ีความ สมั พนั ธก์ ันและทำ�งานร่วมกัน ซึง่ ระบบคอมพิวเตอรจ์ ะมี องคป์ ระกอบท่สี �ำ คญั 3 ส่วน คอื 1.ฮารด์ แวร์ (Hardware) 2.ซอฟต์แวร์ (Software) 3.บคุ ลากร (Peopleware) 1.ฮารด์ แวร์ (Hardware) หมายถงึ อปุ กรณ์ตา่ ง ๆ ทีเ่ ป็นตัวเคร่ืองคอมพวิ เตอร์ แบง่ ออกเปน็ สว่ น ประกอบดงั นี้ หน่วยรับข้อมูล หนว่ ยประมวลผล หน่วยแสดงผล 1.หนว่ ยรบั ข้อมลู (Input unit) เป็นอปุ กรณ์รับเขา้ ทำ�หนา้ ท่ีรบั โปรแกรมและข้อมลู เข้าสู่เครือ่ ง คอมพิวเตอร์ อปุ กรณ์รบั เข้าทใี่ ช้กันเป็นส่วนใหญ่ คือ แป้นพิมพ์ ( Keyboard ) และเมาส์ ( Mouse) นอกจากนีย้ ังมีอปุ กรณร์ ับเข้าอ่นื ๆ อกี ได้แก่ สแกนเนอร์ ( Scanner), วดี ีโอคาเมรา (Video Cam- era), ไมโครโฟน (Microphone),ทชั สกรนี (Touch screen), แทร็คบอล (Trackball), ดจิ ติ เซอร์ เทเบิล้ แอนด์ ครอสแชร์ (Digiter tablet and crosshair) 2.หนว่ ยประมวลผลกลาง (Central Processing Unit) หรอื เรยี กโดยทว่ั ๆ ไปว่า CPU ซงึ่ ถอื ว่า เป็นสมองของระบบคอมพิวเตอร์ มสี ่วนประกอบทีส่ �ำ คญั 2 สว่ น คือ หน่วยควบคมุ หน่วยค�ำ นวณ 17เทคโนโลยคี อมพวิ เตอร์

หน่วยควบคมุ (Control Unit หรอื CU) ทำ�หนา้ ท่คี วบคมุ ล�ำ ดับขั้นตอนการทำ�งานของหน่วยรบั ขอ้ มลู หน่วยแสดงผล หน่วยคำ�นวณและหนว่ ยตรรก หน่วยความจ�ำ และแปลคำ�สงั่ หน่วยค�ำ นวณและตรรก (Arithmetic and Logic Unit หรือ ALU) ท�ำ หน้าทใ่ี นการค�ำ นวณหาตวั เลข เชน่ การบวก ลบ การเปรียบเทยี บ หนว่ ยความจ�ำ เปน็ อปุ กรณ์ใชเ้ ก็บโปรแกรมและขอ้ มูลทใี่ ช้ในการประมวลผล 3.หน่วยความจำ�ภายใน (Primary Storage Section หรอื Memory) เปน็ หนว่ ยความจำ�ที่อยู่ ภายในเคร่อื งคอมพวิ เตอร์ท่สี ามารถติดตอ่ กับหนว่ ยงานอื่น ๆ ได้โดยตรง แบ่งออกเปน็ 2 ประเภท 1.หนว่ ยความจำ�ภายใน - หนว่ ยความจ�ำ แบบแรม (Random Access Memory หรอื Ram) เป็นหนว่ ยความจำ� ชว่ั คราว ทใ่ี ชส้ ำ�หรับเกบ็ โปรแกรมทก่ี ำ�ลังใชง้ านอย่ขู ณะนนั้ มีความจุของหนว่ ยเก็บขอ้ มลู ไมเ่ กิน 640 KB คือผใู้ ชส้ ามารถเขยี นหรือลบไปไดต้ ลอดเวลา ถ้าหากปดิ เครอื่ งคอมพิวเตอรห์ รือไฟฟา้ ดับ จะมีผล ทำ�ใหข้ ้อมูลต่าง ๆ ทีเ่ กบ็ ไวส้ ญู หายไปหมด และไมส่ ามารถเรียกกลบั คืนมาได้ - หน่วยความจ�ำ แบบรอม (Read Only Memory หรือ Rom) เป็นหนว่ ยความจำ�ถาวร ที่ สามารถอ่านได้อย่างเดียว ไม่สามารถบันทกึ ขอ้ มลู ได้ ถงึ แม้วา่ จะปิดเครอ่ื งหรือไฟฟา้ ดบั ข้อมูลท่เี ก็บไว้ จะยังคงอยู่ 18เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์

2.หนว่ ยความจำ�สำ�รอง ได้แก่ เทปแมเ่ หลก็ จานแม่เหล็ก แผ่นดสิ ก์ (Diskett) CD-ROM แผ่นดิสกห์ รือสเกต เป็นจานแม่เหลก็ ขนาดเล็ก ชนิดออ่ น จดั เก็บข้อมูลโดยใช้อ�ำ นาจแมเ่ หลก็ การ ใชง้ านจะต้องมี Disk Drive เพอื่ ใชเ้ ป็นอปุ กรณใ์ นการขบั เคล่ือนแผน่ ดิสก์ โดยแบ่งต�ำ แหนง่ พื้นผิว ออกเป็น แทร็คและเซ็คเตอร์ แบง่ ออกเป็น 3 ขนาด คือ 1.แผ่นดสิ กข์ นาด 8 นิว้ ปัจจบุ ันไมน่ ิยมใช้ 2.แผน่ ดิสก์ขนาด 5.25 น้วิ แบง่ ออกเป็น DD สามรถบนั ทกึ ข้อมลู ได้ประมาณ 360 KB และ HD สามารถบันทึกขอ้ มูลได้ 1.2 MB 3.แผ่นดสิ ก์ขนาด 3.5 นว้ิ แบ่งออกเปน็ DD สามารถบันทึกขอ้ มลู ไดป้ ระมาณ 720 KB และ HD สามารถบันทึกข้อมูลได้ 1.44 MB หน่วยวดั ความจขุ องข้อมลู ในคอมพิวเตอร์ 8 Bit = 1 Byte 1 Byte = 1 ตัวอกั ษร 1 KB = 1,024 Byte 1 MB = 1,024 KB 1 GB = 1,024 MB 1 TB = 1,024 GB หน่วยความจ�ำ ต�่ำ สุด คือ บิต (BIT [Binary Digit]) โดยใช้บิตแทน 1 ตวั อกั ขระ หรอื 1 ไบต์ (Bite) หนว่ ยท่ีใหญข่ ้ึนมาอีกหนว่ ย คือ กโิ ลไบต์ (Kilobyte) โดยท่ี 1 กโิ ลไบต์ มีคา่ เท่ากับ 2 10 ไบต์ หรอื 1,024 ไบต์ หนว่ ยความจ�ำ ทใ่ี หญข่ ึ้นไปอกี เรียกวา่ เมกะไบต์ กิกะไบต์ และเทระไบต์ 19เทคโนโลยคี อมพิวเตอร์

ฮารด์ ดิสก์ ( Hard Disk ) เปน็ จานแมเ่ หลก็ ชนิดแข็ง ชนิดติดแนน่ ไมม่ ีการเคลอ่ื นที่ สามารถบรรจุ ขอ้ มลู ไดจ้ ำ�นวนมาก เปน็ 2 ขนาด คือ 1. ขนาด 5.25 นิ้ว (ปจั จบุ ันเลิกใชแ้ ลว้ ) 2. ขนาด 3.5 น้ิว ท้งั 2 ขนาดจะมีความจุ ต้ังแต่ 10,20,40,80,120,300,400 MB1 GB,2 GB ฯลฯ ปัจจบุ ัน นิยมใช้ตัง้ แต่ 10 GB ข้นึ ไป Hard disk Data Rate หมายถงึ ซีดีรอม (CD-Rom ) เป็นจานแสงชนิดหนง่ึ ใช้เกบ็ ขอ้ มลู ความเร็วในการอ่านข้อมูลจากดิสก์ไป ทีม่ คี วามเร็วในการใชง้ านสงู มี สสู่ มองของเครื่องคอมพิวเตอร์ (หรอื มี คณุ สมบตั ิดงั น้ี ความเร็วในการนำ�ข้อมูลมาจากสมอง ○ เป็นสื่อทส่ี ามารถเก็บข้อมูลไดเ้ ป็นจำ�นวนมาก โดยจะ เครื่องไปบนั ทกึ ลงบนดสิ ก)์ มีหนว่ ยวัด มคี วามจุสูงถึง 2 GB (2 พนั ลา้ นไบต์) เปน็ จ�ำ นวนไบต์ตอ่ วินาที (Bytes Per ○ มีขนาดเล็ก สามารถเคลื่อนยา้ ยได้สะดวก Second หรอื bps ) ○ ใชเ้ ทคโนโลยขี องแสงเลเซอร์ในการอ่านเขียนขอ้ มูล ○ เปน็ จานแสงชนดิ อ่านไดอ้ ย่างเดยี ว ( Read Only Memory ) ไม่สามารถเขยี นหรอื ลบขอ้ มูลได้ 20เทคโนโลยคี อมพิวเตอร์

3.หนว่ ยแสดงผล (Output Unit) ท�ำ หน้าทีแ่ สดงผลลัพธท์ ี่ได้จากการประมวล ผลของเครือ่ งคอมพิวเตอร์ หรอื ใชเ้ กบ็ ผลลพั ธเ์ พื่อนำ�ไปใชภ้ ายหลัง ไดแ้ ก่ จอภาพ (Monitor) เป็นอปุ กรณส์ ง่ ออกมากทส่ี ุด เครอื่ งพมิ พ์ (Printer) ซอฟแวร์ (Software) หมายถึง โปรแกรมชดุ คำ�สั่งทีเ่ ขียนใหเ้ ครื่องคอมพิวเตอร์ปฏบิ ตั ิ ตาม ซ่งึ มี 2 ประเภท คือ 1.ซอฟแวร์ควบคมุ ระบบ(System Software)คอื ชดุ คำ�สั่งหรือโปรแกรมทค่ี วบคมุ การ ทำ�งานของคอมพวิ เตอร์ เปน็ สอ่ื กลางระหว่างโปรแกรมประยุกตก์ บั เครื่องคอมพวิ เตอร์ เพอ่ื ชว่ ยในการจดั การทรพั ยากรของคอมพิวเตอร์ ได้แก่ โปรแกรมควบคมุ เครือ่ ง ระบบ ปฏิบัตกิ าร เช่น DOS, Windows, Os/2, Unix 2.ซอฟแวรป์ ระยุกต์ (Application Software) คือ ชุดคำ�ส่ังหรอื โปรแกรมทเี่ ขยี นข้ึน มาเพอื่ ใหเ้ คร่ืองคอมพิวเตอร์ท�ำ งานตามท่ีผใู้ ชต้ อ้ งการ ได้แก่ โปรแกรมสำ�เร็จรูปต่าง ๆ บคุ ลากร (Peopleware) หมายถงึ บคุ ลากรทางคอมพวิ เตอร์ทที่ ำ�หน้าที่ในการใช้ และดแู ลเครอื่ งคอมพิวเตอร์ เช่น นักเขยี นโปรแกรม (Programmer) นกั วิเคราะหร์ ะบบ 21เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์

22

2.2 คอมพวิ เตอร์เพ่อื การศึกษา คอมพิวเตอร์ คือ เครือ่ งค�ำ นวณอเิ ลก็ ทรอนกิ สโ์ ดยใชว้ ธิ ที างคณิตศาสตรป์ ระกอบดว้ ยฮารด์ แวร์ (ส่วนตัว เครือ่ งและอปุ กรณ์) และซอฟต์แวร์ (ส่วนชดุ คำ�ส่ัง หรือโปรแกรมที่สั่งให้คอมพิวเตอรท์ �ำ งาน) สามารถ ทำ�งานคำ�นวณผล และเปรียบเทียบค่าตามชุดค�ำ ส่งั ดว้ ยความเรว็ สูงอย่างตอ่ เนอื่ ง และอตั โนมตั .ิ การท�ำ งานของคอมพิวเตอร์ การทำ�งานของคอมพิวเตอรจ์ ะเริ่มจากผู้ใช้ปอ้ นข้อมลู ผ่านทางอุปกรณ์ของหน่วยรบั เข้า (Input device) เชน่ คยี ์บอรด์ เมาส์ ข้อมูลจะถูกเปล่ยี นให้เปน็ สัญญาณดิจทิ ัล ประกอบด้วยเลข 0 และ 1 แลว้ ส่งตอ่ ไปยงั หนว่ ยประมวลผลกลาง เพอื่ ประมวลผลตามคำ�สงั่ ในระหว่างการประมวลผลขอ้ มลู จะถูกเก็บไว้ท่ี (Random Access Memory: RAM) ทำ�หนา้ ท่เี ก็บข้อมลู จากการประมวลผลเปน็ การ ช่วั คราว ขณะเดยี วกนั อาจมีค�ำ ส่ังให้นำ�ผลลัพธจ์ ากการประมวลผลดังกล่าวไปแสดงผลผ่านทางอปุ กรณ์ ผ่านทางอุปกรณ์ของหน่วยส่งออก เชน่ จอภาพ หรอื เคร่อื งพมิ พ์ นอกจากนี้เราสามารถบนั ทึกขอ้ มูล ที่อยู่ในอนาคต โดยการอ่านข้อมลู ทบ่ี ันทกึ ในส่อื ดังกลา่ วผา่ นทางเคร่อื งขบั หรือไดรฟ์ (drive) การสง่ ผา่ นข้อมูลไปยังหน่วยต่างๆ ภายในระบบคอมพิวเตอร์จะผ่านทางระบบบัส (bus) อุปกรณข์ องหนว่ ย รับเข้าและส่งออก จะเชือ่ มตอ่ กับตัวเครอ่ื งที่เรียกวา่ ซิสเตม็ ยูนิต (System unit) มี เคส (case) เป็นโครงยดื ให้อุปกรณต์ า่ งๆประกอบกัน ภายในเคสจะมเี มนบอร์ด (Mainboard) เปน็ แผนวงจรหลกั โดยซีพยี ู หน่วยความจ�ำ การ์ด รวมถงึ อุปกรณ์ต่างๆ จะถกู ตอ่ กับเมนบอรด์ นี้ทงั้ ส้นิ 23คอมพิวเตอร์เพอ่ื การศกึ ษา

ระบบการทํางานของคอมพิวเตอร์ มหี นว่ ยพนื้ ฐาน 5 หน่วย คือ 1. หนว่ ยรบั ขอ้ มลู (Input Unit) ทําหนา้ ท่ใี นการรบั ข้อมลู หรือคําส่ังจากภายนอกเข้าไปเกบ็ ไว้ในหนว่ ยความจํา เพือ่ เตรยี ม ประมวลผลขอ้ มูลทีต่ อ้ งการ ซงึ่ อุปกรณท์ ่ใี ชใ้ นการนําขอ้ มูลที่ใช้กันอยูต่ ัง้ แต่อดตี จนถงึ ปัจจบุ นั น้นั มี อยหู่ ลายประเภทดว้ ยกนั สาํ หรบั อปุ กรณท์ ่ีนยิ มใชใ้ นปจั จบุ ันมีดงั ต่อไปน้ี - คยี ์บอรด์ (Keyboard) - เมาส์ (Mouse) - สแกนเนอร์ (Scanner) 2. หนว่ ยประมวลผลกลาง (Central Processing Unit) ทําหน้าทีใ่ นการคาํ นวณและประมวลผล แบง่ ออกเป็น 2 หนว่ ยยอ่ ย คอื - หนว่ ยควบคมุ ทําหนา้ ที่ในการดูแล ควบคุมลําดบั ข้นั ตอนของการประมวลผล และการทํางานของอปุ กรณต์ ่างๆ ภายใน หนว่ ยประมวลผลกลาง และชว่ ยประสานงานระหวา่ งหน่วยประมวล ผลกลาง กบั อปุ กรณ์นําเข้าข้อมลู อปุ กรณ์ในการแสดงผล และหน่วยความจําสาํ รอง - หนว่ ยคาํ นวณและตรรก ทาํ หน้าทใ่ี นการคาํ นวณและเปรียบเทียบขอ้ มลู ตา่ งๆ ท่ีสง่ มา จากหน่วยควบคมุ และหนว่ ยความจำ� 3. หนว่ ยความจาํ หลัก (Main Memory) 24คอมพวิ เตอรเ์ พื่อการศกึ ษา ทําหนา้ ท่ใี นการเก็บขอ้ มลู หรอื คําสั่งตา่ งๆ ที่รับจาก ภายนอกเข้ามาเกบ็ ไว้ เพอ่ื ประมวลผลและยังเกบ็ ผลทไ่ี ด้ จากการประมวลผลไว้เพื่อแสดงผลอีกดว้ ย ซ่งึ แบ่งออกเปน็ หน่วยความจํา เป็นหนว่ ยความจาํ ท่ีมีอยู่ ในตวั เครื่องคอม คอมพวิ เตอร์ ทาํ หนา้ ทใี่ นการเกบ็ คําสั่งหรอื ขอ้ มูล แบง่ ออกเปน็ - รอม (ROM) หนว่ ยความจาํ แบบถาวร - แรม (RAM) หนว่ ยความจาํ แบบชวั่ คราว

คลิกที่รูปเพือ่ รบั ชมหลักการท�ำ งานของ Hard disk 4. หนว่ ยความจาํ รอง (Secondedata Storage) ทำ�หน้าทีจ่ ดั เกบ็ ขอ้ มูลและโปรแกรมตา่ งๆ เพอื่ นำ�มาใช้อกี ครัง้ ภายหลัง แม้จะปดิ เคร่อื ง คอมพวิ เตอรข์ ้อมูลและโปรแกรมทีจ่ ัดเกบ็ ไวจ้ ะไม่สญู หาย - Disk Drive - Hard Drive - CD-Rom - Magnetic Tape - Card Reader 5. หนว่ ยแสดงผล (Output Unit) ทาํ หน้าทใ่ี นการแสดงผลลัทธท์ ี่ไดห้ ลังจากการคาํ นวณและประมวลผล สําหรับอุปกรณท์ ่ี ทําหนา้ ทีใ่ นการแสดงผลข้อมูลท่ไี ด้นน้ั มตี อ่ ไปน้ี - Monitor จอภาพ - Printer เคร่ืองพมิ พ. - Plotter เคร่อื งพิมพ์ทีใ่ ช้ปากกาในการเขียนขอ้ มลู ต่างๆ ที่ต้องการลงกระดาษ ความแตกต่างของระบบคอมพวิ เตอร์ เมอื่ ทราบถงึ การทาํ งานและสมรรถนะของคอมพวิ เตอรแ์ ลว้ สิ่งทค่ี วรทราบตอ่ ไปใน เรือ่ งของ คอมพวิ เตอร์ คือ ระบบคอมพิวเตอรท์ ีใ่ ช้งานมีความแตกต่างกนั อยา่ งไรบ้าง ซง่ึ ความ แตกต่างของ ระบบจะเปน็ การบง่ ชถ้ี งึ ประเภทของคอมพิวเตอร์ไปในตัวด้วยเน่อื งจากจะดูความ แตกต่างในเร่อื ง ของขนาด ความเร็ว ความสามารถในการประมวลผล และราคา ในปัจจบุ นั สามารถ | แบ่งระบบ หรอื ประเภทของคอมพวิ เตอรอ์ อกได้เป็น 4 ระบบ คือ ซูเปอรค์ อมพิวเตอร์ เมนเฟรมคอมพวิ เตอร์ มินคิ อมพิวเตอร์ และ ไมโครคอมพิวเตอร์ 25คอมพวิ เตอรเ์ พอ่ื การศกึ ษา

ซูเปอร์คอมพิวเตอร์ ซเู ปอร์คอมพวิ เตอร์ (supercomputers) เป็นคอมพิวเตอร์ราคาแพงทีส่ ดุ ทรงพลัง มากที่สดุ และ มคี วามสามารถในการประมวลผลเร็วท่ีสุดคือมากกว่า 64 พันล้านคาํ ส่งั ใน 1 วินาที เปน็ คอมพิวเตอร์ ท่ีมีขนาดใหญม่ ากและใชใ้ นการคํานวณทยี่ งุ่ ยากซับซ้อน เช่น การพยากรณอ์ ากาศ การวจิ ยั พลงั งาน นวิ เคลยี ร์ และการปลอ่ ยยานอวกาศ เป็นต้น เมนเฟรมคอมพวิ เตอร์ เมนเฟรมคอมพวิ เตอร์ (mainframe computers) เป็นคอมพิวเตอร์ขนาดเหน ราคาแพง มีสมรรถนะ การทาํ งานสูง สามารถเชื่อมต่อผู้ใช้ไดห้ ลายรอ้ ยหลายพันเครือ่ งในเวลา เดียวกัน และใชเ้ ป็นเครอ่ื งบรกิ าร (Server) ในเครอื ข่ายได้ เมนเฟรมคอมพิวเตอร์สามารถจัด คาํ สัง่ ข้อมูล และสารสนเทศไดจ้ าํ นวนมหา ศาลเพื่อใหผ้ ้ใู ชเ้ ข้าถึงไดด้ ้วยคอมพิวเตอร์สว่ นบุคคล เครอ่ื งปลายทาง (terminals) มักนิยมใช้งานใน องค์การขนาดใหญ่เพือ่ ใชส้ ารสนเทศร่วมกัน ระบบสาํ รองท่นี ่งั ของสายการบิน การเคลียร์เชค็ ของธนาคาร การลงทะเบยี นและคํานวน ของนกั ศกึ ษาในสถาบันการศกึ ษาขนาดใหญ่ เปน็ ตน้ 26คอมพิวเตอร์เพื่อการศกึ ษา

ไมโครคอมพวิ เตอร์ ไมโครคอมพิวเตอร์ (microcomputers) เป็นเครื่องที่มีขนาดเล็กและราคาย่อมเยากว่า คอมพิวเตอร์ระบบตา่ ง ๆ ท่กี ลา่ วมาแล้ว โดย แบง่ ออกไดเ้ ปน็ 2 ประเภท คอื คอมพวิ เตอร์ แบบ ต้งั โต๊ะ และคอมพวิ เตอรแ์ บบเคลอื่ นท่ีหรอื พกพาได้ มินคิ อมพิวเตอร์ • คอมพวิ เตอร์แบบต้ังโต๊ะ (desktop com- มินคิ อมพวิ เตอร์ (minicomputers) หรอื puters) เป็นคอมพิวเตอร์ทอ่ี อกแบบ ให้มีหนว่ ย เรียกอกี อย่างหน่งึ วา่ “midrange computers ระบบ (System unit) อยใู่ นตัวเคร่อื งเดียวกนั เป็นคอมพิวเตอร์ที่มีขนาดเล็กและราคาถูกกว่า คอมพวิ เตอร์แบบตงั้ โตะ๊ ทนี่ ิยมใชก้ นั ในปัจจุบัน เมนเฟรมคอมพวิ เตอร์ ถึงแมจ้ ะมีประสทิ ธิภาพ จะมลี กั ษณะตัวเคร่อื งทรงสงู เรยี กว่า “tower ในการทํางานสูงแตอ่ ยูใ่ นวงจํากดั กวา่ โดย model “ มขี นาดพอเหมาะทีจ่ ะตัง้ บนโตะ๊ ทํา ทั่วไปแล้วมักถูกออกแบบมาให้ใช้งานเฉพาะ งาน หรือจะวางใตโ้ ตะ๊ เพือ่ ประหยดั เนอื้ ทบี่ นโตะ๊ เร่อื ง เชน่ การวิจยั ทางวิทยาศาสตร์ การใชง้ าน ทํางานก็ได้เชน่ กัน) ตวั เคร่ืองลกั ษณะนจ้ี ะแยก ดา้ นวิศวกรรมศาสตร์ เปน็ ต้น ปกตแิ ลว้ มนิ ิ หน่วยประมวลผลกลางและจอมอนิเตอร์ออก คอมพวิ เตอร์ เครือ่ งหน่ึงจะสามารถเชอื่ มต่อผู้ใช้ได้ จากกัน คอมพิวเตอรแ์ บบตง้ั โต๊ะจะมีลกั ษณะ มากถงึ 4,000 เครือ่ งในเวลาเดยี วกัน โดยที่ผู้ใช้จะ และ ประสิทธภิ าพการใชง้ านแตกตา่ งกันดงั นี้ เข้าถงึ คอมพวิ เตอร์ส่วนบคุ คล (personal computers) เป็นคอมพวิ เตอรแ์ บบ ตัง้ โตะ๊ ที่นิยมใชใ้ นสถาน ท่ที าํ งาน สถาบนั การศกึ ษา และตามบ้านทั่วไป โดยผูใ้ ช้คนเดยี ว จึงเรยี ก ว่า “คอมพิวเตอรส์ ่วน บุคคล” และเรียกกันย่อ ๆ วา่ “เคร่ืองพีซี” ส่วนมากจะนยิ มใช้ในลักษณะ ตวั เครอ่ื งทรงสูง แตบ่ าง ยหี่ อ้ เช่น Apple Computer รุน่ IMac จะรวมส่วนอปุ กรณ์และจอมอนเิ ตอร์ อยใู่ นตัวเครื่องเปน็ ช้นิ เดยี วกันเรียกว่า “all-in-One Computer คอมพวิ เตอร์สว่ นบคุ คลที่ใชง้ านกัน ทัว่ ไปจะเรียก ว่า “stand alone Computer” คอื เคร่อื งคอมพิวเตอรเ์ อกเทศท่มี ีระบบปฏบิ ตั ิการ ประมวล สารสนเทศ (รับข้อมลู ประมวลผล ส่งออก และจัดเกบ็ ) ด้วยตัวเอง ในปัจจุบนั คอมพิวเตอร์ ลกั ษณะนยี้ งั มีความสามารถในการต่อเครอื ขา่ ยเพ่ือใช้งานรว่ มกับคอมพิวเตอรเ์ คร่ืองอื่น ๆ ใน ลักษณะเครอื ขา่ ยเฉพาะที่ (LAN) และตอ่ เข้าใช้งานในอนิ เทอร์เนต็ ได้ 27คอมพิวเตอรเ์ พ่ือการศึกษา

เครื่องบรกิ าร (Server) เปน็ การใช้ คอมพิวเตอร์แบบต้ังโต๊ะเพ่ือทํางานเป็น เครอื่ งบรกิ ารในเครือขา่ ย โดยทําหนา้ ท่ี จดั การทรพั ยากรต่างๆ ควบคุมการเขา้ ถงึ ซอฟต์แวร์ เคร่อื งพมิ พ์ และอุปกรณ์ตา่ ง ๆ ทมี่ อี ยู่ในเครอื ขา่ ย รวมถงึ การจดั เนอื้ ที่ จดั เก็บซอฟตแ์ วรโ์ ปรแกรม ใช้งานและ จัดสรรเนอ้ื ท่เี ก็บข้อมูลสาํ หรบั ผ้ใู ช้บรกิ าร คอมพวิ เตอร์เครือขา่ ย (network computers) เป็นการใชค้ อมพิวเตอร์แบบ ตั้งโต๊ะทอ่ี อกแบบมา เพื่อใชง้ านเฉพาะในการเช่อื มต่อเครือข่าย ท้ังในเครือข่ายเฉพาะที่และ อินเทอร์เนต็ คอมพิวเตอร์เครอื ข่ายสว่ นมากไมส่ ามารถทํางานในลกั ษณะคอมพวิ เตอรเ์ อกเทศ (Stand-alone Computer) ได้ ทั้งนี้ เพราะตอ้ งใช้ในการปฏิบตั ิงานเชื่อมต่อเครอื ข่าย และส่วนมาก แลว้ จะเป็นเคร่อื งท่ีไมม่ ีฮาร์ดดสิ ก์ทําให้ ไม่สามารถเกบ็ บนั ทึกขอ้ มลู ได้ สถานงี าน (workstations) เป็นคอมพิวเตอร์แบบตงั้ โตะ๊ ทส่ี มรรถนะการทาํ งาน สงู กวา่ รุ่น คอมพวิ เตอรส์ ว่ นบุคคลและมรี าคาแพงกว่า โดยได้รบั การออกแบบมาใหส้ ามารถทาํ งาน 28คอมพวิ เตอรเ์ พอ่ื การศึกษา

แรกเรมิ่ ของการใชค้ อมพวิ เตอรใ์ นวงการศกึ ษา วงการศกึ ษาเร่ิมมกี ารใช้คอมพิวเตอรเ์ ปน็ ครง้ั แรกในระยะประมาณปลายทศวรรษท่ี 1950s ซึ่งขณะนนั้ มหาวิทยาลัยใหญห่ ลายแห่งในสหรัฐอเมริกาได้นําคอมพิวเตอรม์ าใชใ้ นงานดา้ น บริหาร เช่น ด้านการบญั ชีและการเกบ็ ข้อมูลเกย่ี วกบั ผเู้ รยี น ขณะเดียวกันก็มีผนู้ ําคอมพิวเตอร์ มาใช้ในงานเก่ียวกบั การวจิ ยั การเรยี นการสอน การวิจัยดา้ นนีเ้ รื่องหน่งึ ไดแ้ ก่ โครง (PLATO) ท่ี มหาวิทยาลัยอลิ ลินอยส์ สหรฐั อเมรกิ า ซง่ึ เร่ิมในปี พ.ศ. 2503 โดยมวี ตั ก ในการออกแบบการใช้ คอมพิวเตอรเ์ พ่อื การเรยี นการสอน การใช้คอมพวิ เตอรใ์ นวงการ มกี ารพัฒนาปรบั ปรุงเร่ือยมาจน กระทง่ั ประมาณตน้ ทศวรรษ 1970s โครงการเพลโตได้ เพลโต 4 (PLATO IV) มาใช้ ซึ่งเป็นระบบ การสอนแบบแบง่ สรรเวลา โดยเปน็ ระบบ คอมพิวเตอรร์ ่วมกนั โดยมศี นู ย์กลางใหญเ่ ก็บขอ้ มูลไว้ และมเี ครือ่ งปลายทางแยกออกมาก เพอื่ ใหผ้ ูเ้ รยี นแตล่ ะคนใช้ นอกจากโครงการเพลโตแลว้ ยงั มี การใชใ้ นระบบต่าง ๆ เช่น ไอบเี อม็ ทชิ ชติ (TICCIT) ซ่งึ แพร่หลายขยายตวั ออกไปอยา่ งรวดเร็ว ใน ชว่ งกลางทศวรรษที่ 1970 ได้ บริษทั คอมพิวเตอร์ 3 บรษิ ทั พยายามคิดคน้ ประดษิ ฐเ์ ครอื่ งไมโคร คอมพวิ เตอรข์ ึน้ และประลอง ผลสาํ เรจ็ ในปี พ.ศ. 2520 นบั เปน็ การนาํ ไปสู่การปฏิวตั กิ ารใชไ้ มโคร คอมพิวเตอร์ในวงการศกึ ษา 29คอมพิวเตอร์เพอ่ื การศกึ ษา

การใช้คอมพิวเตอร์ในวงการศกึ ษา สถาบันการศึกษาในระดับโรงเรยี นท้ังระดับประถม มธั ยม และมหาวทิ ยาลัยได้มีการใช้ คอมพวิ เตอร์ กนั อยา่ งแพรห่ ลายเมอ่ื มีการประดษิ ฐไ์ มโครคอมพวิ เตอร์ขึ้นมาใช้งาน เน่ืองจากเป็น เครอ่ื งขนาด เล็กและราคาไมส่ งู เกนิ ไปนกั ทส่ี ถาบนั การศึกษาตา่ ง ๆ จะซือ้ มาไวใ้ ชไ้ ด้ คอมพวิ เตอร์ จึงเปน็ อุปกรณท์ ่ที รงอานุภาพยิง่ ที่สามารถนํามาใชใ้ นการศึกษาเล่าเรียนได้มากมายหลายทาง บทบาทของ คอมพวิ เตอรต์ ามแบบจาํ ลอง “tutor, tool, tutee model” (Taylor, 1980 อา้ งถงึ ใน Newby, and others, 2000: 43) ได้แบ่งการใชค้ อมพวิ เตอรเ์ พอื่ การศึกษาออกเป็น 3 ลักษณะใหญ่ โดยใช้ ในบทบาทของ “ผสู้ อน” (teacher), “ผชู้ ว่ ย” (assistant), และ “ผเู้ รียน” (learner) ในบทบาท ของ “ผสู้ อน” จะเป็นการใชค้ อมพิวเตอร์นําเสนอเน้อื หาบทเรียนแกผ่ เู้ รียน ในบทบาท ของ “ผู้ ช่วย” เป็นการใช้คอมพิวเตอรเ์ ป็นเครือ่ งมอื (tool) ชว่ ยการทํางานของผสู้ อนและผเู้ รียน เชน่ การ พมิ พ์รายงาน การจัดทําฐานขอ้ มูล ฯลฯ และในบทบาทของ “ผ้เู รยี น” เป็นการทผี่ ูส้ อน หรอื ผเู้ รียน “สอน” คอมพิวเตอร์ในการทํางานเพือ่ ใหไ้ ดผ้ ลลพั ธต์ ามตอ้ งการ อยา่ งไรกต็ าม ด้วย พัฒนาการของ เทคโนโลยีในปัจจุบันทําใหก้ ารแบ่งบทบาทเหล่านเ้ี ห็นไดไ้ ม่ชัดเจนนักแตจ่ ะสามารถ ใชค้ อมพวิ เตอร์ ในทุกบทบาทเหลา่ นไ้ี ด้ 30คอมพิวเตอร์เพือ่ การศึกษา

การใช้คอมพวิ เตอร์ในทฤษฎีการเรียนรู้ จากทฤษฎกี ารเรียนรขู้ องกลมุ่ พฤติกรรมนิยม กลุ่มพุทธนิ ยิ ม และกลมุ่ สร้างสรรค์นยิ ม ทง้ั ในเชงิ ความ ร้คู วามเขา้ ใจและเชิงสังคม ทีม่ คี วามเก่ยี วโยงกับเทคโนโลยกี ารศึกษาทําให้เห็นไดว้ า่ คอมพวิ เตอรเ์ ปน็ เครอ่ื งมือที่สามารถตอบสนองการเรยี นรตู้ ามหลักทฤษฎเี หล่าน้ันได้อย่าง แนวทางการใช้คอมพิวเตอร์ เปน็ เครอ่ื งมอื ในการเรียนการสอนปจั จุบนั ค่อนขา้ งจะมีแนว เปลยี่ นจากสภาพแวดลอ้ มลักษณะบคุ คล เดยี วเปน็ ศูนยก์ ลาง (individual-centered environms! มาเปน็ สภาพแวดลอ้ มเชิงสงั คม (social- ly-oriented environments) และจากเครอ่ื งมือว เปล่ยี นมาเปน็ เครือ่ งมืออเนกประสงค์ท่ีใช้งานได้ หลายประเภท (Chee and Wong, eds. 2 ตวั อยา่ งเช่น แต่เดิมมักมกี ารใชบ้ ทเรยี นซเี อไอประเภท ทบทวน การฝกึ หัด การจาํ ลอง ฯลฯ เรียนรายบุคคลเปน็ ส่วนใหญ่ ในขณะที่ปัจจุบันจะใช้คอมพิวเตอร์ เปน็ เคร่ืองมือในการสือ่ สารหรอื เพือ่ เรียนรูร้ ่วมกันกับผู้เรียนอ่นื ๆ ทัง้ ในสถาบันเดยี วกันหรอื สถาบัน อื่นท้งั ในประเทศและทวเล็ก นอกจากนี้ การใชบ้ ทเรียนซเี อไอเหลา่ นนั้ จะปิดก้นั อยรู่ ะหว่างผเู้ รยี นกบั บทเรียนโดยผูเ้ รียนจะ เรียนรู้อยูเ่ พียงภายในขอบขา่ ยเนอื้ หาที่กาํ หนดไว้เทา่ น้ัน แตใ่ นทางตรงขา้ ม หากใชซ้ อฟตแ์ วรท์ เอ้อื ตอ่ สภาพแวดล้อมในการเรียนรู้ร่วมกนั ได้ เชน่ การใชซ้ อฟตแ์ วรป์ ระมวลคาํ และซอฟตแ์ วร์ กราฟิก ยอ่ มเปิดโอกาสใหผ้ ูเ้ รียนสรา้ งสรรค์ผลงานใหม่ร่วมกัน หรือการสร้างเนอ้ื หา บทเรียนใน ลกั ษณะสือ่ หลายมิตแิ ละมกี ารเช่ือมโยงกบั เวบ็ ไซตบ์ นอินเทอร์เน็ตจะเปิดโอกาสใหผ้ ้เู รยี น คน้ คว้า ข้อมลู เพิ่มเตมิ จากเนือ้ หาทีเ่ รียนได้โดยสะดวก ดงั น้นั การใชค้ อมพิวเตอรใ์ นปัจจุบนั จงึ เปดิ กว้าง มากขึ้นทง้ั ในรูปแบบการใชง้ านและผนวกกบั การใชเ้ ทคโนโลยีการส่ือสารเพือ่ สามารถตอบสนอง กบั การเรียนรูต้ ามหลกั ทฤษฎีการเรยี นรตู้ ่างๆ ได้อย่างมีประสทิ ธภิ าพดงั สรปุ ได้ดังนี้ 31คอมพวิ เตอร์เพอ่ื การศึกษา

คอมพิวเตอรใ์ นบทบาทของ “ผสู้ อน” คอมพวิ เตอรใ์ นบทบาทของ “ผ้สู อน” เปน็ การนาํ เสนอเน้ือหาบทเรียน แบบทดสอบ กิจกรรม การ มปี ฏิสมั พนั ธโ์ ต้ตอบและการใหผ้ ลป้อนกลับแกผ่ ู้เรียนเชน่ เดียวกับที่ครผู ู้สอนกระทํา ในหอ้ งเรยี น แต่การใชค้ อมพวิ เตอร์จะสามารถใชก้ ับผูเ้ รียนทง้ั ห้องหรือใหผ้ เู้ รียนศึกษาด้วยตนเอง ในลกั ษณะ การศึกษารายบคุ คลไดด้ ว้ ย การใช้ในบทบาทผู้สอนจงึ ใชไ้ ดท้ ้งั การศึกษาแบบปกติและ การศกึ ษา ทางไกลทผี่ ้เู รยี นเรยี นบนเครอื ขา่ ยคอมพิวเตอรด์ ้วยการเรียนการสอนบนเวบ็ โดยการ ทผี่ สู้ อน นําเสนอบทเรยี นทสี่ ร้างไวด้ ว้ ยโปรแกรมนาํ เสนอหรือบทเรียนทบ่ี ันทึกบนแผ่นซีดีหรือสร้าง ไว้บน เว็บไซต์ หรือให้ผูเ้ รยี นอา่ นบทเรยี นจากแผ่นซดี ีหรือจากเวบ็ ไซต์ ทําแบบทดสอบและกจิ กรรม ตาม ที่ผู้สอนออกแบบไว้ การใชง้ านลักษณะนคี้ อมพวิ เตอร์จะมบี ทบาทและทําหนา้ ท่เี สมือนผู้สอน ทนี่ ํา เสนอเน้อื หาบทเรยี นและแบบทดสอบโดยมชี อื่ เรยี กต่างกนั หลายช่อื ไดแ้ ก่ การสอนใช้ คอมพวิ เตอร์ช่วย (computer-assisted instruction: CAI), การเรียนใช้คอมพิวเตอร์ชว่ ย (com- puter-assisted learning: CAL), การสอนใชค้ อมพิวเตอร์เป็นฐาน (computer-base instruc- tion: CBI) ซึ่งทงั้ หมดนจี้ ะเป็นการใชใ้ นลักษณะเดยี วกนั แตม่ ชี อ่ื เรยี กต่างกนั เท่านนั้ 32คอมพิวเตอรเ์ พ่อื การศึกษา

การสอนใช้คอมพิวเตอรช์ ว่ ย การสอนใช้คอมพวิ เตอร์ชว่ ยสอนหรือเรียกกันวา่ “คอมพวิ เตอร์ชว่ ยสอน” จะเปน็ บทเรยี นทเ่ี รยี ก อย่างยอ่ วา่ “บทเรียนซีเอไอ” เป็นการนําคอมพิวเตอรม์ าใช้เป็นสอ่ื ในการสอนเพอื่ ใหม้ ีการโต้ตอบ กันไดใ้ นระหว่างผเู้ รียนกบั เครอ่ื งคอมพวิ เตอร์ รวมถึงการตอบสนองตอ่ ข้อมูลท่ี ผเู้ รียนปอ้ นเขา้ ไป ได้ในทนั ทซี ึง่ เปน็ การชว่ ยเสรมิ แรงใหแ้ ก่ผเู้ รยี น เช่นเดียวกบั การเรียนการสอน ระหวา่ งผสู้ อนกับผู้ เรียนทอี่ ย่ใู นหอ้ งเรียนปกติ บทเรยี นซเี อไอจะมีรูปแบบตา่ ง ๆ ในแตล่ ะบทเรยี น จะมีตัวอกั ษร ภาพ กราฟิก ภาพนิง่ ภาพเคลื่อนไหว และเสยี งประกอบดว้ ยในลักษณะของสอ่ื ประสม ทาํ ใหผ้ ู้เรียนสนุก ไปกับการเรยี นไมร่ สู้ ึกเบ่อื หน่าย การสรา้ งบทเรียนซเี อไอไดอ้ าศยั แนวความคดิ จากทฤษฎกี ารเช่ือม โยงระหวา่ งส่ิงเรา้ กับการตอบสนอง โดยการออกแบบบทเรยี นจะเริ่มจากการ ให้สิ่งเรา้ แกผ่ ู้เรยี น ประเมนิ การตอบสนองของผเู้ รียน ให้ข้อมูลปอ้ นกลบั เพอ่ื การเสรมิ แรง และให้ ผูเ้ รยี นเลอื กสิง่ เรา้ ลําดบั ตอ่ ไป บทเรยี นซีเอไอสามารถจาํ แนกไดห้ ลายรปู แบบโดยในบทเรียนหนึง่ อาจมีหลายรปู แบบ รวมกันอยู่กไ็ ด้ รูปแบบของบทเรียนซเี อไอ ไดแ้ ก่ 1 33คอมพิวเตอรเ์ พื่อการศึกษา

• การสอน/ทบทวน (tutorial instruction) บทเรียนในแบบการสอน/ทบทวน จะเป็นโปรแกรมที่ เสนอเนือ้ หาความรู้เปน็ เนอื้ หาย่อย ๆ แกผ่ ู้เรยี นในรูปแบบของข้อความ ภาพ เสยี ง หรือทุกรปู แบบ รวมกัน แล้วให้ผู้เรยี นตอบคําถาม เมือ่ ผู้เรยี นให้คําตอบแล้วคาํ ตอบนั้นจะได้ รบั การวิเคราะหเ์ พื่อ ให้ขอ้ มลู ปอ้ นกลับทันที แตถ่ ้าผ้เู รียนตอบคาํ ถามน้นั ซํ้าและยังผิดอีกจะมีการ ใหเ้ น้อื หาเพอื่ ทบทวน ใหม่จนกว่าผเู้ รยี นจะตอบถูก แล้วจงึ ใหต้ ดั สนิ ใจวา่ จะยงั คงเรยี นเนือ้ หาใน บทนนั้ อกี หรือจะเรียน ในบทใหมต่ ่อไป การสอนแบบนี้นับว่าเปน็ ขน้ั พ้นื ฐานของบทเรียนซเี อไอ” เสนอในรูปแบบของบท เรยี นโปรแกรมแบบสาขา โดยสามารถใชส้ อนได้ในแทบทกุ สาขา นบั ตั้งแตด่ า้ นมนุษยศาสตรไ์ ป จนถึงวทิ ยาศาสตร์ และเปน็ บทเรยี นทีเ่ หมาะสมในการเสนอเนอ็ ก ข้อมูลทเ่ี ก่ยี วกบั ขอ้ เทจ็ จรงิ เพอื่ การเรยี นรู้ทางด้านตรรกะหรือวิธกี ารแกป้ ญั หาตา่ ง ๆ • การฝกึ หดั (drills and practice) บทเรียนในการฝกึ หดั เป็นโปรแกรมท่ไี มม่ ีการ เสนอเนอ้ื หา ความรูแ้ ก่ผูเ้ รยี นก่อน แตจ่ ะมีการให้คําถามหรอื ปัญหาทไ่ี ดค้ ัดเลอื กมาจากการสุ่มหรือ ออกแบบ มาโดยเฉพาะ โดยการนําเสนอคําถามหรอื ปัญหานน้ั ซํ้าแลว้ ซํ้าเล่าเพือ่ ใหผ้ ู้เรยี นตอบแล้ว มกี ารให้ คําตอบทถ่ี กู ต้องเพือ่ การตรวจสอบยนื ยันหรือแก้ไข และพรอ้ มกับใหค้ ําถามหรอื ปัญหา ตอ่ ไปอีก จนกว่าผูเ้ รยี นจะสามารถตอบคาํ ถามหรือแก้ปัญหานัน้ จนถงึ ระดับเปน็ ทนี่ ่าพอใจ ดังนน้ั ในการ ใช้คอมพิวเตอร์เพ่ือการฝึกหดั น้ผี เู้ รยี นจึงจาํ เปน็ ตอ้ งมีความคิดรวบยอดและมคี วามรคู้ วาม เข้าใจ ในเรื่องราวและกฎเกณฑเ์ ก่ยี วกบั เรอ่ื งนนั้ ๆ เป็นอย่างดีมาก่อนแลว้ จงึ จะสามารถตอบคาํ ถาม หรอื แก้ปญั หาได้ โปรแกรมบทเรียนในการฝกึ หดั นจี้ ะสามารถใชไ้ ดใ้ นหลายสาขาวชิ าทงั้ ทางดา้ น คณิตศาสตร์ ภมู ศิ าสตร์ ประวัติศาสตร์ วิทยาศาสตร์ การเรียนคําศพั ท์ การแปลภาษา ฯลฯ 34คอมพิวเตอร์เพ่อื การศกึ ษา

คลกิ ทีร่ ูปเพอ่ื รับชมวดิ ีโอเทคโนโลยี VR • การจาํ ลอง (simulation) การสร้างบทเรียนที่เป็นการจําลองเพื่อใชใ้ นการเรยี น การสอนซง่ึ จาํ ลอง ความเปน็ จรงิ โดยตัดรายละเอียดต่าง ๆ หรอื นาํ กิจกรรมทใี่ กล้เคยี งกับความเป็นจริงมาใหผ้ ูเ้ รยี น ไดศ้ กึ ษานั้น เป็นการเปดิ โอกาสใหผ้ เู้ รียนได้พบเห็นภาพจาํ ลองของเหตกุ ารณ์ เพือ่ การฝกึ ทกั ษะ และการเรยี นร้โู ดยไม่ต้องเส่ียงภัยหรอื เสยี คา่ ใช้จ่ายมากนัก รปู แบบของบทเรียน การจําลองอาจ ประกอบดว้ ยการเสนอความรขู้ ้อมูล แนะนําผูเ้ รียนเกี่ยวกับทกั ษะการฝึกปฏิบัติเพอ่ื เพ่มิ พูนความ ชาํ นาญและความคล่องแคล่ว และการใหเ้ ข้าถงึ ซง่ึ การเรยี นรู้ตา่ ง ๆ โดยในบทเรียน จะประกอบดว้ ย สงิ่ ท้ังหมดเหล่านีห้ รอื มีเพยี งอยา่ งหนงึ่ อย่างใดกไ็ ด้ ในบทเรียนการจําลองนี้จะมี บทเรียนยอ่ ยแทรก อยู่ด้วย ไดแ้ ก่ “การสาธติ ” ซ่งึ มิใชเ่ ปน็ การสอนเหมอื นกบั บทเรยี นการสอน แบบธรรมดาซึง่ เปน็ การ เสนอเน้ือหาความร้แู ลว้ จงึ ให้ผู้เรียนทาํ กิจกรรม แต่การสาธิตเป็นเพียงการ แสดงใหผ้ เู้ รียนไดช้ ม เทา่ นน้ั เชน่ ในการเสนอการจาํ ลองของระบบสรุ ยิ จักรวาลว่ามีดาวนพเคราะห์ อะไรบา้ งท่โี คจรรอบ ดวงอาทิตย์ ในบทเรยี นนอ้ี าจมกี ารสาธิตแสดงการหมนุ รอบตวั เองของดาวเคราะห์เหล่านนั้ และการ หมนุ รอบดวงอาทิตย์ใหช้ มด้วย ดงั น้ีเปน็ ตน้ 35คอมพิวเตอรเ์ พอื่ การศึกษา

คลิกท่ีรูปเพื่อรับชม เกมเพือ่ การสอนสำ�หรับเด็กอายุ 5 - 12 ปี • เกมเพื่อการสอน (instructional games) การใช้เกมเพอื่ การเรียนการสอนเป็น ท่นี ิยมใช้ กันมากเนื่องจากเป็นสิ่งท่ีสามารถกระตนุ้ ผู้เรียนใหเ้ กดิ ความอยากเรยี นรไู้ ดโ้ ดยงา่ ย ผสู้ อน สามารถใช้เกมในการสอนและเป็นสื่อเพื่อให้ความรู้แก่ผู้เรียนได้เช่นกันในเรื่องของกฎเกณฑ์ แบบแผนของระบบ กระบวนการ ทศั นคติ ตลอดจนทักษะต่าง ๆ นอกจากน้ีการใชเ้ กมยังช่วย เพิม่ บรรยากาศในการเรียนรูใ้ ห้ดขี ึ้น และช่วยมิให้ผู้เรียนเกิดอาการเหมอ่ ลอยหรือฝนั กลาง วนั ซึง่ เป็น อปุ สรรคในการเรยี นเนือ่ งจากมีการแข่งขนั กนั จึงทาํ ใหผ้ ้เู รยี นตอ้ งมกี ารตน่ื ตัวอยู่ เสมอ รูปแบบ บทเรยี นของเกมเพ่ือการสอนคลา้ ยคลงึ กับบทเรียนการจาํ ลอง แต่แตกต่างกัน โดยการเพม่ิ บทบาท ของผูแ้ ข่งขันเขา้ ไปดว้ ย • การแก้ปญั หา (problem-solving) การแก้ปัญหาเป็นการให้ผู้เรียนฝึกการ คดิ การตัดสนิ ใจ โดยมีการกําหนดเกณฑ์ ให้แล้วให้ผู้เรียนพิจารณาไปตามเกณฑ์ น้นั โปรแกรมบทเรยี น เพอ่ื การแกป้ ญั หา แบง่ ได้เป็น 2 ชนิด คือ โปรแกรมทใ่ี ห้ผู้ เรยี นเขยี นเอง และโปรแกรมทีม่ ีผู้เขียน เป็นโปรแกรมทผี่ เู้ รียนเขยี นเอง ผูเ้ รียนจะเปน็ ผกู้ าํ หนด ปัญหาและเขียนโปรแกรมสําหรับแก้ ปัญหาน้นั โดยที่คอมพวิ เตอรจ์ ะช่วยในการคิดคาํ นวณและ หาคําตอบท่ีถูกตอ้ งให้ ในกรณีน้ี คอมพวิ เตอรจ์ ะเป็นเครื่องชว่ ยเพ่ือใหผ้ เู้ รียนบรรลุถึงทกั ษะของ การแก้ปัญหาโดยการคาํ นวณ ข้อมูลและจัดการสงิ่ ที่ยุ่งยากซบั ซ้อนให้ แต่ถ้าเป็นการแก้ปัญหาโดยใช้โปรแกรมทีม่ ผี เู้ ขียนไว้ แล้ว คอมพวิ เตอรจ์ ะทาํ การคํานวณในขณะทีผ่ ู้เรยี นเป็นผู้จัดการกบั ปัญหา เหลา่ น้ันเอง เช่น ใน การหาพ้ืนทีข่ องทดี่ ินแปลงหน่งึ ปญั หามไิ ดอ้ ย่ทู ี่วา่ ผูเ้ รียนจะคํานวณหาพ้นื ที่ ไดเ้ ท่าใด แตข่ ึน้ อยู่ กับวา่ จะจัดการหาพ้นื ท่ีไดอ้ ยา่ งไรเสยี กอ่ น ดังนีเ้ ปน็ ตน้ 36คอมพวิ เตอรเ์ พอื่ การศกึ ษา

• การทดสอบ (tests) การใชโ้ ปรแกรมคอมพิวเตอร์เพื่อการทดสอบมิใช่เป็น การใช้เพียงเพอื่ ปรบั ปรงุ คุณภาพของแบบทดสอบเพือ่ วัดความรู้ของผู้เรยี นเท่าน้นั แต่ยงั ช่วยให้ ผสู้ อนมีความรสู้ ึกทเ่ี ปน็ อสิ ระจากการผูกมัดทางด้านกฎเกณฑต์ ่าง ๆ เกย่ี วกบั การทดสอบได้อีกด้วย เน่อื งจากโปรแกรม คอมพวิ เตอร์จะสามารถช่วยเปลย่ี นแปลงการทดสอบจากแบบแผนเก่าๆ ของ ปรนยั หรือคาํ ถาม จากบทเรียนมาเปน็ การทดสอบแบบมีปฏสิ มั พนั ธ์ระหว่างคอมพวิ เตอรก์ ับผ้เู รยี น หรอื ผูท้ ไ่ี ดร้ บั การ ทดสอบซึ่งเป็นทน่ี ่าสนุกและน่าสนใจกว่า พรอ้ มกันนั้นก็อาจเปน็ การสะทอ้ นถึง ความสามารถของผู้ เรยี นที่จะนาํ ความรตู้ ่าง ๆ มาใช้ในการตอบได้อีกด้วย 37คอมพวิ เตอร์เพอื่ การศึกษา

38

2.3 การใช้คอมพิวเตอรใ์ นทางการศกึ ษา โดยหลกั การแลว้ การใชค้ อมพิวเตอร์ในดา้ นการศึกษาอาจแบง่ เปน็ ประเภทใหญๆ่ ได้ ๒ ประเภท คอื ใช้เปน็ เคร่อื งมอื ในการศกึ ษา และใช้เป็นเคร่อื งมือในการสอน การบรหิ ารการศึกษา เปน็ เรอื่ งท่มี ีความจ�ำ เปน็ อยา่ งยิ่งทางด้านการศึกษา โดยเฉพาะอยา่ งยิ่งใน สถาบันการศึกษา ทีม่ นี กั ศกึ ษาจ�ำ นวนมาก หรือมวี ิชาจำ�นวนมากทีเ่ ปิดให้นกั ศึกษาเลอื กเรยี นตาม ความถนดั และความต้องการ ดงั น้ัน ผบู้ ริหารการศึกษาจงึ มคี วามจำ�เป็นท่ีจะต้องทราบข้อมลู ต่างๆ เพื่อใช้ในการจัดเตรยี มงบประมาณ จดั เตรยี มหอ้ งเรียนได้ตามความตอ้ งการ จัดครหู รอื อาจารยผ์ ู้ สอนไดต้ ามความถนัดของผูส้ อน และมชี วั่ โมงการสอนพอเหมาะทกุ คน รวมทั้งการวเิ คราะห์คา่ ใช้ จา่ ยในแต่ละสาขาวชิ า เพอื่ ที่จะได้ทราบวา่ ในปีต่อๆ ไป ถา้ เราจะผลติ นักศกึ ษาเหลา่ น้ัน จะตอ้ ง ลงทุนอีกเท่าใด และถา้ เพิ่มจำ�นวนนักศกึ ษาข้ึนอกี จะมผี ลท�ำ ใหต้ อ้ งเพิม่ บุคลากร อาคาร หอ้ งเรยี น และงบประมาณเปน็ เทา่ ใด นอกจากน้ียงั สามารถพิจารณาได้วา่ วิชาการประเภทใดบ้าง ทีน่ กั ศกึ ษา ไมค่ อ่ ยนิยมเรยี น อาจจะต้องหาทางช้แี จงใหน้ ักศึกษาเขา้ ใจ หรือพิจารณาปิดวิชาเหล่าน้นั โดย ทวั่ ไปแลว้ ในการนำ�คอมพิวเตอร์มาใช้ทางการบริหารการศึกษานัน้ จะแบง่ ข้อมูลออกเป็น ๕ ด้าน คือ ดา้ นนักศกึ ษา ดา้ นแผนการเรียน ดา้ นบุคลากร ด้านการเงนิ และด้านอาคารสถานทแ่ี ละอุปกรณ์ ขอ้ มลู ด้านนกั ศึกษา เป็นข้อมูลท่เี กยี่ วกับประวัติส่วนตัวของนักศกึ ษาว่า เกิดเมือ่ ใด ทีไ่ หน ช่อื บิดา มารดา อาชีพบดิ ามารดา เคยเรียนมาจากที่ไหนบา้ ง เป็นตน้ อกี ส่วนหน่ึงเป็นประวตั กิ ารศกึ ษาใน ระหวา่ งศกึ ษาอยู่ ณ สถาบันนน้ั ๆ ว่า เคยลงทะเบยี นเรยี นวชิ าอะไร ผลการศึกษาเป็นอย่างไรใน แต่ละภาคการศกึ ษา เพือ่ ใหไ้ ดข้ ้อมูลดังกล่าวครบถว้ น ส่วนใหญ่เขาจะนิยมใช้คอมพวิ เตอร์ชว่ ยใน งานลงทะเบียน ขอ้ มลู ด้านแผนการเรยี น เป็นขอ้ มลู ทีเ่ กย่ี วกบั วชิ าท่เี ปิดสอนวา่ แต่ละวชิ ามรี หสั ชอ่ื วิชา หนว่ ยกิต เวลาเรยี นและสอนทีไ่ หน และวธิ สี อนเป็นบรรยาย หรือปฏิบัติ เปน็ ตน้ 39การใชค้ อมพวิ เตอร์ในทางการศกึ ษา

ข้อมูลดา้ นบุคลากร เปน็ ขอ้ มูลท่ีเกี่ยวกบั ครผู สู้ อน ว่า มีวฒุ อิ ะไร มาจากทไี่ หน เพศหญงิ หรอื เพศชาย สอนวิชาอะไรบ้าง ก�ำ ลงั วิจยั หรือเขียนต�ำ ราเรือ่ ง อะไร และเงินเดอื นเท่าใด เป็นตน้ ขอ้ มูลดา้ นการเงนิ เป็นขอ้ มูลทสี่ ถานการศกึ ษา นนั้ ได้รบั เงินจากอะไรบา้ ง ได้ใช้เงนิ เหลา่ นนั้ แต่ละ เดอื นเทา่ ไร ใชซ้ ้อื อะไรบา้ ง และยงั เหลอื เงินอยเู่ ป็น จำ�นวนเทา่ ใด เปน็ ต้น ขอ้ มูลด้านอาคารสถานท่ีและอุปกรณ์ เปน็ ขอ้ มลู ท่ีเกย่ี วกบั อาคาร ห้องแตล่ ะห้องเป็นหอ้ งปฏบิ ัติ การ หรือห้องบรรยาย ห้องพักนักศึกษา หอ้ ง ทำ�งาน ความจุของแต่ละห้อง มีโต๊ะและเกา้ อี้ก่ตี ัว ขนาดหอ้ งกวา้ งและยาวเทา่ ใด และในแต่ละหอ้ งมี อุปกรณเ์ คร่ืองมืออะไรบ้าง เป็นต้น 40การใชค้ อมพิวเตอร์ในทางการศกึ ษา

41

3.เทคโนโลยีคอมพวิ เตอร์เพอื่ การสอน 1. ขั้นการเตรยี มการ ( Preparation) 2. ขน้ั การออกแบบบทเรยี น ( Design Instruction) 3. ข้นั การเขยี นผังงาน ( Flow-Chart Lesson) 4. ขน้ั การสร้าง (Story board) 5. ขัน้ การสรา้ ง/เขียนโปรแกรม( Program lesson) 6. ขั้นการผลิตเอกสาร (Produce Supporting Materials) 7. ข้นั การประเมินและแก้ไขบทเรยี น( Evaluation and Revise ) ในการสรา้ งส่ือมลั ตมิ ีเดยี ไม่วา่ จะเปน็ การพัฒนาบทเรยี นรปู แบบใด จะเริ่มต้นด้วยการกำ�หนดหวั หัวเรอื่ ง, เปา้ หมาย,วัตถปุ ระสงค์ และกลมุ่ เปา้ หมายผใู้ ช้ จากนน้ั ก็ทำ�การ วเิ คราะห์ (Analysis), ออกแบบ (Design), พัฒนา (Development), สรา้ ง (Implementation), ประเมินผล (Evalu- ation) และน�ำ ออกเผยแพร่ (Publication) ซ่ึงการสร้างสื่อมลั ตมิ ีเดยี ท่ีกล่าวมาน้ี จะเห็นไดว้ ่า การจดั ทำ�สอ่ื มลั ติมเี ดยี น้ีเปน็ เร่ืองท่ีง่ายมากๆ ซึ่งหมายความวา่ ใครๆ ที่มีความรูท้ างคอมพวิ เตอร์ ก็สามารถจะสร้างสอื่ มัลติมีเดียได้ ในทน่ี ีจ้ ะก�ำ หนดขน้ั ตอนการสรา้ งสอื่ มัลติมเี ดยี โดยละเอยี ด ทัง้ หมด 7 ขั้นตอน เพอ่ื สะดวกกบั ผู้เร่ิมตน้ ที่สนใจในการสรา้ งสอ่ื มลั ติมีเดีย (สกุ รี รอดโพธ์ทอง 2538 : 25-33) ดังน้ี 42เทคโนโลยคี อมพิวเตอร์เพอ่ื การสอน

1. ข้ันการเตรยี ม (Preparation) - ก�ำ หนดเป้าหมายและวัตถุประสงค์ (Determine Goals and Objectives) คือการตั้งเปา้ หมายวา่ ผู้เรยี นจะสามารถใชบ้ ทเรียนนเ้ี พ่ือศึกษาในเรือ่ งใดและลกั ษณะใด กล่าวคอื เป็นบท เรียนหลกั เป็นบทเรียนเสรมิ เป็นแบบฝกึ หัดเพ่ิมเติมหรือแบบทดสอบ รวมทงั้ การน�ำ เสนอเปา้ หมายและวัตถุประสงคใ์ นการเรยี น เราจะตอ้ งทราบพน้ื ฐานของผู้เรียนท่ีเป็นกล่มุ เป้าหมาย เสียกอ่ น เพราะความรู้พ้ืนฐานของผ้เู รียนมีอทิ ธิพลต่อเป้าหมายและวตั ถุประสงคข์ องการเรยี น - เน้อื หา (Meterials) ไดแ้ ก่ ต�ำ รา - การพัฒนาและออกแบบบทเรียน (Instructional Devel- หนังสือ เอกสารทางวิชาการ หนงั สอื opment) คอื หนงั สอื การออกแบบบทเรียน กระดาษวาด ส อ้างองิ สไลด์ภาพต่างๆ ตอรีบ่ อรด์ ส่ือส�ำ หรบั การทำ�กราฟกิ โปรแกรมประมวลผลคำ� แบบสร้างสถานการณจ์ �ำ ลอง เพอ่ื ใช้ เป็นตน้ ส�ำ หรับการเรียนรู้ หรอื ทดลองจาก - สือ่ ในการนำ�เสนอบทเรยี น (Instructional Development สภาพการณ์จำ�ลองจากสถานการณ์ System) ได้แก่ การน�ำ เอา จรงิ ซงึ่ อาจจะหาไมไ่ ด้หรอื อยไู่ กลไม่ คอมพวิ เตอร์สื่อต่างๆ มาใช้งาน สามารถน�ำ เข้ามาในห้องเรยี นได้ หรือ - เรียนรเู้ นื้อหา (Learn Content) เชน่ การสมั ภาษณผ์ ู้ มสี ภาพอนั ตราย หรืออาจส้ินเปลอื ง เชี่ยวชาญ การอา่ นหนงั สือหรือ มากทตี่ ้องใชข้ องจรงิ ซ�ำ้ ๆ สามารถ เอกสาอ่ืนๆ ท่ีเกีย่ วกับเนอ้ื หาบทเรียน ถ้าไม่มีการเรยี นรเู้ น้อื หา ใช้สาธิตประกอบการสอนใช้เสริมการ เสียกอ่ นกไ็ ม่สามารถออกแบบบทเรยี นทมี่ ปี ระสทิ ธิภาพได้ สอนในห้องเรียน หรอื ใชซ้ ่อมเสริมภาย - สร้างความคิด (Generate Ideas) คอื การระดมสมองน่ันเอง หลงั การเรยี นนอกห้องเรยี น ที่ใด เวลา การระดมสมองหมายถึงการกระตุ้นให้เกิดการใช้ความคิด ใด กไ็ ด้ สรา้ งสรรค์เพ่อื ให้ไดข้ อ้ คิดเห็นตา่ งๆ เป็นจำ�นวนมาก 43เทคโนโลยคี อมพวิ เตอร์เพ่อื การสอน

2. ข้นั ตอนการออกแบบบทเรียน (De- sign Instruction) ขน้ั ตอนการออกแบบ บทเรียนเป็นข้ันตอนท่ีสำ�คัญท่ีสุดขั้นหนึ่ง ในการกำ�หนดว่าบทเรียนจะออกมามี ลักษณะใด - ทอนความคิด (Elimination of Ideas) - วิเคราะห์งานและแนวความคดิ (Task and Concept Analysis) - ออกแบบบทเรียนข้นั แรก (Preliminary Lesson Description) - ประเมนิ และแกไ้ ขการออกแบบ (Evalu- ation and Revision of the Design) 3. ขั้นตอนการเขยี นผังงาน (Flowchart Lesson) เป็นการนำ�เสนอลำ�ดับข้ันโครงสร้างของคอมพิวเตอร์ ช่วยสอน ผังงานทำ�หน้าที่เสนอขอ้ มูลเกี่ยวกับโปรแกรม เช่น อะไรจะเกดิ ขึ้นเมื่อผเู้ รียนตอบค�ำ ถามผดิ หรือเมื่อ ไหร่จะมีการจบบทเรียน และการเขยี นผังงานข้นึ อยกู่ ับ 4.ขัน้ ตอนการสรา้ งสตอร่บี อรด์ (Create ประเภทของบทเรียนดว้ ย Storyboard) เปน็ ข้นั ตอนการเตรียม การนำ�เสนอข้อความ ภาพ รวมทงั้ สือ่ ในรปู แบบมัลตมิ เี ดียตา่ งๆ ลงบนกระดาษเพื่อ ให้การนำ�เสนอข้อความและรูปแบบต่างๆ เหล่าน้ีเป็นไปอย่างเหมาะสมบนหน้าจอ คอมพิวเตอรต์ ่อไป 5. ขนั้ ตอนการสรา้ งและการเขียนโปรแกรม (Program Lesson) เป็นกระบวนการเปลี่ยนแปลสตอรี่ บอรด์ ให้กลายเป็นคอมพวิ เตอรช์ ว่ ยสอน ส่วนนี้จะตอ้ งคำ�นึงถึงฮาร์ดแวร์ ลกั ษณะและประเภทของบท เรยี นท่ตี อ้ งการสรา้ ง โปรแกรมเมอรแ์ ละงบประมาณ 44เทคโนโลยีคอมพวิ เตอร์เพอ่ื การสอน

6. ขนั้ ตอนการประกอบ เอกสารประกอบบทเรียน (Produce Supporting Ma- terials) เอกสารประกอบบท เรียนอาจแบ่งออกได้เปน็ 4 ประเภท คือ คู่มอื การใชข้ อง ผูเ้ รยี น คมู่ ือการใชข้ องผู้สอน คู่มอื ส�ำ หรบั แกป้ ัญหาเทคนคิ ตา่ งๆ และเอกสารประกอบเพม่ิ เติมทว่ั ๆ ไป ผู้เรยี นและผู้สอนยอ่ มมี ความตอ้ งการแตกต่างกนั คู่มือจงึ ไม่เหมือนกนั คู่มอื การแกป้ ญั หาก็จำ�เปน็ หากการติดตงั้ มคี วามสลบั ซับซ้อนมาก 7. ขัน้ ตอนการประเมินผลและแกไ้ ขบทเรยี น (Evaluate and Revise) บทเรียนและเอกสาร ประกอบทง้ั หมดควรทีจ่ ะไดร้ ับการประเมิน โดยเฉพาะการประเมนิ การทำ�งานของบทเรยี น ในส่วน ของการนำ�เสนอนนั้ ควรจะท�ำ การประเมนิ ก็คือ ผูท้ ีม่ ีประสบการณ์ในการออกแบบมาก่อนในการ ประเมินการทำ�งานของบทเรียนนั้นผู้ออกแบบควรที่จะสังเกตพฤติกรรมของผู้เรียนหลังจากที่ได้ ทำ�การเรียนจากคอมพวิ เตอร์ชว่ ยสอนนั้นๆ แลว้ โดยผู้ทเี่ รยี นจะต้องมาจากผเู้ รียนในกลมุ่ เปา้ หมาย ข้ันตอนน้ีอาจจะครอบคลุมถึงการทดสอบนำ�ร่องการประเมินผลจากผู้เชี่ยวชาญได้ในการประเมิน การทำ�งานของบทเรียนน้ันผู้ออกแบบควรท่ีจะสังเกตพฤติกรรมของผู้เรียนหลังจากท่ีได้ทำ�การเรียน จากคอมพวิ เตอรช์ ่วยสอนน้ันๆ แล้ว โดยผูท้ ี่เรียนจะตอ้ งมาจากผ้เู รยี นในกล่มุ เป้าหมาย ขนั้ ตอนนี้ อาจจะครอบคลมุ ถึงการทดสอบนำ�ร่องการประเมนิ ผลจากผ้เู ชีย่ วชาญได้ 45เทคโนโลยีคอมพวิ เตอรเ์ พ่ือการสอน

4.บทเรียนที่ดีควรจะมีลักษณะเป็นการสอนรายบุคคลผู้เรียนสามารถท่ีจะเลือกเรียนในหัวข้อท่ีตนเอง มีความสนใจและตอ้ งการทจ่ี ะเรียนและสามารถทีจ่ ะขา้ มบทเรยี นทต่ี นเองเข้าใจแลว้ ได้ แตถ่ า้ เรียนบท เรยี นทต่ี นเองยงั ไมเ่ ขา้ ใจกส็ ามารถเรยี นซอ่ มเสริมจากขอ้ แนะน�ำ ของคอมพวิ เตอรช์ ่วยสอนได้ 5.บทเรียนท่ีดีควรคำ�นึงถึงความสนใจของผู้เรียนควรมีลักษณะท่ีเร้าความสนใจผู้เรียนได้ตลอดเวลา เพราะจะทำ�ใหผ้ ู้เรียนเกดิ ความกระตอื รือรน้ ในการเรยี นอยูเ่ สมอ 6.บทเรยี นท่ดี ีควรสรา้ งความรสู้ กึ ในทางบวกกบั ผู้เรียน ควรทำ�ให้ผ้เู รยี นเกิดความร้สู ึกเพลิดเพลนิ เกิด ก�ำ ลงั ใจและควรท่จี ะหลกี เลยี่ งการลงโทษ 7. ควรจดั ท�ำ บทเรียนใหส้ ามารถแสดงผลย้อนกลบั ไปยงั ผู้เรียนใหม้ าก ๆ โดยเฉพาะอยา่ งยิ่งการแสดง ผลย้อนกลับในทางบวก ซ่ึงจะสามารถทำ�ให้ผเู้ รยี นชอบและไมเ่ บื่อหน่าย 8.บทเรียนที่ดีควรเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมทางการเรียนการสอนบทเรียนควรปรับเปล่ียนให้ง่าย ต่อกลุ่มผเู้ รียน เหมาะกบั การจดั ตารางเวลาเรียน สถานท่ตี ดิ ตั้งเครือ่ งคอมพิวเตอร์มีความเหมาะ สมควรคำ�นงึ ถึงการใสเ่ สียง ระดบั เสียงหรือดนตรีประกอบควรให้เป็นท่ีดึงดดู ใจผู้เรยี น 9. บทเรียนทด่ี ี ควรมีวิธีการประเมินผลการปฏบิ ตั งิ านของผ้เู รียนอยา่ งเหมาะสมควรหลีกเลี่ยงคำ�ถาม ทง่ี า่ ยตรงเกนิ ไปหรือไรค้ วามหมายการเฉลยค�ำ ตอบควรให้แจ่มแจ้ง ไม่คลมุ เครอื และไมค่ วรให้เกิด ความสบั สน 46เทคโนโลยคี อมพิวเตอรเ์ พือ่ การสอน

11. บทเรยี นที่ดีต้องอยบู่ นพื้นฐานของการออกแบบการสอนคลา้ ย ๆ กบั การ ผลิตส่ือชนิดอื่น ๆ การออกแบบบทเรยี นที่ดยี อ่ มจะสามารถเร้าความสนใจของ ผเู้ รียนได้มาก การออกแบบบทเรยี นย่อมประกอบด้วย การต้ังวตั ถปุ ระสงคข์ องบทเรยี น การจัดลำ�ดับขนั้ ตอนของการสอนการส�ำ รวจ ทักษะที่จ�ำ เป็นตอ่ ผู้เรียน เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ท่ีวางไว้จึงควรจัดลำ�ดับข้ันตอนการสอนให้ดีมีการวัดผล และการแสดงผลยอ้ นกลบั ให้ผู้เรยี นได้ทราบ มแี บบฝึกหดั พอเพยี ง และให้มีการ ประเมนิ ผลข้นั สดุ ทา้ ย เป็นต้น 12. บทเรียนทีด่ ีควรมกี ารประเมินผลทุกแงท่ กุ มุม เชน่ การประเมิน คณุ ภาพของผเู้ รยี นประสิทธิภาพของบทเรยี น ความสวยงาม ความตรงประเด็นและตรงกับทศั นคตขิ องผู้เรียนเปน็ ตน้ ขอ้ ด-ี ข้อจ�ำ กดั ของ CAI ขอ้ ดขี องระบบคอมพวิ เตอร์ชว่ ยการเรยี นการสอน 1. ทำ�ให้ผเู้ รยี นเรียนได้ในอตั ราความเร็วของตนเอง เน่ืองจากคอมพวิ เตอร์ในฐานะเปน็ ส่ือ การเรียนการสอนของการเรียนเป็นรายบุคคลท่ีดีสามารถจัดกระบวนการเรียนการสอนตามความ สามารถ ของแตล่ ะบคุ คลท่ีจะเรียนตามอตั ราความเร็วของแตล่ ะคน โดยท่ีผู้เรยี นไมต่ อ้ งรอหรือเรง่ การตอบสนอง ( respond )และไมต่ อ้ งรอข้อมลู ยอ้ นกลบั (feed back) จากครู เพราะคอมพิวเตอร์ สามารถให้ข้อมลู กลับ แกผ่ ู้เรยี นทกุ คนในเวลาเดียวกันโดยใชร้ ะบบการเจยี ดเวลา (Time Sharing) 2. ผู้เรียนจะเรียนทไ่ี หนเมอ่ื ใดก็ได้ ด้วยความก้าวหนา้ ของระบบการสือ่ สารทำ�ให้ผเู้ รยี นสามารถ ใช้คอมพวิ เตอรต์ ดิ ตอ่ ถา่ ยทอดความรกู้ บั ผ้อู ่นื หรอื ศกึ ษาคน้ คว้าด้วยตนเองจากโปรแกรมที่ก�ำ หนดไว้ ได้ ทกุ เวลาท่ตี ้องการจะเรียนในทกุ ๆ แห่ง 3. ผู้เรียนสามารถเรยี นได้จากสอ่ื ประสม (Multi media) จากระบบคอมพิวเตอร์ เน่ืองจาก ระบบไมโครคอมพิวเตอร์ชว่ ยการเรยี นการสอนในปจั จบุ นั ได้รับการพฒั นาจนสามารถท่จี ะแสดงภาพ ลายเส้นท่เี คลือ่ นไหวและการเสนอบทเรียนเปน็ ภาษาไทย การตอ่ วงจรระบบคอมพิวเตอร์ควบคุมส่ือ อ่ืน ใหเ้ สนอบทเรยี นในเวลาทีเ่ หมาะสมกับการตอบสนองของผเู้ รยี น จะทำ�ให้ประสิทธิภาพการเรยี น การสอนดีขน้ึ มาก 4. ผู้เรียนสามารถทราบผลการเรยี นของตนเองในการปฏิบตั กิ จิ กรรมรวดเรว็ กว่าสื่ออนื่ ๆ เนอ่ื ง จากคอมพิวเตอร์มลี ักษณะเดน่ คือการเกบ็ ขอ้ มูลซ่อนคำ�ตอบของกิจกรรมไวใ้ นหน่วยความจ�ำ หรือ แผ่นดสิ กไ์ ด้ครงั้ ละมาก ๆ เมอ่ื ผู้เรียนไดป้ ฏิบัตกิ ิจกรรมแต่ละกจิ กรรมแลว้ ระบบคอมพิวเตอร์ สามารถบอกคำ�ตอบหรอื ผลเฉลี่ยของกิจกรรมท่ีถูกต้องไดท้ ันที ขอ้ จำ�กัดของระบบคอมพิวเตอรช์ ่วยการเรียนการสอน 47เทคโนโลยคี อมพวิ เตอรเ์ พ่ือการสอน

ข้อจำ�กดั 1. ขาดบทเรยี นส�ำ เร็จรปู ท่ีใชก้ ับระบบคอมพิวเตอรช์ ่วยการเรียนการสอน ถงึ แม้วา่ จะมี การพฒั นา บทเรียนส�ำ เร็จรูปเพ่อื ใชก้ ับคอมพวิ เตอรใ์ นต่างประเทศเกี่ยวกับการสอนวชิ าตา่ ง ๆ แต่ วชิ าเหลา่ นไ้ี ม่ ได้จัดกระบวนการเรยี นการสอนตามหลกั สูตรของประเทศไทย ทำ�ให้ไมส่ ามารถน�ำ มา ใชไ้ ดโ้ ดยตรง จำ�เป็นตอ้ งมีการนำ�มาพัฒนาหรือปรบั ปรงุ ให้เหมาะสมกบั หลกั สูตรของประเทศไทย และ เป็นภาษาไทยใหผ้ ้เู รียนสามารถเข้าใจบทเรยี นไดอ้ ย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ 2. ขาดบุคลากรท่มี คี วามรู้ทางดา้ นการออกแบบระบบคอมพิวเตอร์ชว่ ยการเรยี นการสอน ใหเ้ หมาะ สมกบั ระบบการเรยี นการสอน แตล่ ะท้องถน่ิ ของประเทศไทย ซงึ่ มคี วามแตกต่างทางด้าน สังคมเศรษฐกจิ และสิ่งอ�ำ นวยความสะดวกตา่ ง ๆ ผู้มีความร้ดู า้ นคอมพิวเตอรอ์ ย่างดขี าด ความรู้ดา้ นการจัดระบบการศึกษา และฝกึ อบรมบคุ ลากรในสาขาวชิ าชพี อ่นื ๆ และผทู้ ม่ี ี ความรใู้ นดา้ นการจัดระบบการศกึ ษา 48เทคโนโลยีคอมพิวเตอรเ์ พ่อื การสอน

49

4. เทคโนโลยคี อมพวิ เตอร์ และเครอื ขา่ ย ระบบเครอื ขา่ ยคอมพวิ เตอร์ ( Computer Network ) หมายถึง การเชือ่ มต่อคอมพิวเตอร์ตงั้ แต่ 2 เครอ่ื ง ข้นึ ไปเขา้ ด้วยกนั ด้วยสายเคเบลิ หรือส่ืออื่นๆ ทำ�ให้คอมพิวเตอรส์ ามารถรับสง่ ข้อมูลแกก่ ันและกนั ได้ ในกรณที ี่เป็นการเช่อื มต่อระหว่างเครื่องคอมพวิ เตอร์หลายๆ เคร่ืองเขา้ กับเคร่อื งคอมพิวเตอร์ขนาด ใหญท่ ีเ่ ป็นศูนย์กลาง เราเรยี กคอมพิวเตอร์ท่เี ป็นศนู ย์กลางน้วี ่า โฮสต์ (Host) และเรยี กคอมพวิ เตอร์ ขนาดเล็กทเ่ี ขา้ มาเชอื่ มต่อว่า ไคลเอนต์ (Client)ระบบเครือขา่ ย (Network) จะเชอ่ื มโยงคอมพวิ เตอร์ เขา้ ด้วยกันเพอื่ การตดิ ต่อสือ่ สาร เราสามารถสง่ ข้อมูลภายในอาคาร หรอื ขา้ มระหวา่ งเมอื งไปจนถึงอีก ซกี หนึ่งของโลก ซึง่ ขอ้ มูลต่างๆ อาจเป็นทัง้ ขอ้ ความ รูปภาพ เสียง กอ่ ใหเ้ กิดความสะดวก รวดเร็วแก่ ผูใ้ ช้ ซง่ึ ความสามารถเหลา่ น้ีทำ�ให้เครอื ขา่ ยคอมพวิ เตอร์มคี วามสำ�คญั และจ�ำ เปน็ ต่อการใช้งานในดา้ น ต่างๆ ซึง่ การท่เี รานำ�เอาเครอ่ื งคอมพิวเตอรม์ าเชอื่ มตอ่ กัน เราจะสามารถใช้ประโยชนจ์ ากระบบ หรือ ระบบสามารถท�ำ อะไรได้บา้ ง ท�ำ ให้ใช้ทรัพยากร ของเครื่องคอมพิวเตอร์ รว่ มกันได้ (Resources Sharing) ซึง่ เป็นการช่วย ประหยัดคา่ ใช้จ่าย และเพมิ่ ความสะดวก ในการใช้งาน เช่น การใช้พนื้ ทบี่ น ฮารด์ ดสิ ก์ และเครือ่ งพมิ พร์ ว่ มกนั สามารถบริหารจัดการการท�ำ งานของคอมพวิ เตอร์ทกุ เคร่อื ง ไดจ้ าก ศนู ย์กลาง (Centralized Management) เช่น สรา้ งเวิรก์ กรปุ กำ�หนดสทิ ธ์ใิ นการเขา้ ถึงขอ้ มูล และ สามารถท�ำ การ สำ�รองขอ้ มลู ของแต่ละเครื่องได้ สามารถทำ�การสื่อสาร ภายในเครอื ข่าย (Commu- nication) ได้หลายรูปแบบ เชน่ อีเมล,์ แชท (Chat), การประชุมทางไกล (Teleconference), และ การประชุมทางไกล แบบเหน็ ภาพ (Video Conference)มรี ะบบรักษาความปลอดภยั ของข้อมลู บน เครอื ข่าย (Network Security) เชน่ สามารถ ระบุผู้ที่มสี ิทธ์เิ ข้าถงึ ขอ้ มลู ในระดับตา่ งๆ ปอ้ งกันผู้ที่ไมไ่ ด้ รับอนุญาต เข้าถงึ ข้อมูล และใหก้ ารค้มุ ครอง ขอ้ มูลท่สี ำ�คญั ให้ความบันเทงิ ไมร่ จู้ บ (Entertainment) เช่น สามารถสนกุ กบั การเล่นเกม แบบผเู้ ลน่ หลายคน หรอื ทเี่ รยี กว่า มลั ติเพลเยอร์ (Multi Player) 50เทคโนโลยคี อมพวิ เตอรแ์ ละเครอื ขา่ ย