555

ตวั อยา่ งโครงงาน เร่ือง นำ้ มะกรูด สูตรข้ำงครัว โครงงำน เร่ือง นำ้ มะกรูด สูตรข้ำงครัว จัดทำโดย 1............................................. 2............................................. 3............................................. ช้ันมธั ยมศึกษำปี ที่ ................... ครูทป่ี รึกษำ คณุ ครู.............................................. โรงเรียนนครวทิ ยำคม สำนักงำนเขตพนื้ ทก่ี ำรศึกษำมธั ยมศึกษำ เขต 36

บทคดั ย่อ มะกรูด เป็นสมุนไพรที่อยใู่ นบา้ นของทุกครอบครัว และหาไดง้ ่ายในครอบครัวของเรา ซ่ึงมะกรูดสามารถรับประทานไดท้ ้งั ใบและผล จึงอยากนามะกรูดมาทาเป็นเครื่องด่ืมสมนุ ไพร จากการศึกษาและค้นคว้าดว้ ยการทาโครงงานทดลองพบว่า มีขอ้ มูลท่ีน่าสนใจ คือ สารที่สาคญั ที่ช่วยเสริมสร้างการทางานของอวยั วะสาคญั ในการขจดั สารพิษมากมาย ซ่ึงสาร ที่ว่าน้ีไดม้ าจากมะกรูด โครงงาน น้ามะกรูดสูตรขา้ งครัว มีจุดมุ่งหมายในการทางาน โดยนามะกรูดมาแปรรูป ทาเป็นเครื่องดื่มสมุนไพร ท่ีมีประโยชน์ตอ่ สุขภาพ และยงั เป็ นการนา สิ่งที่หาไดง้ ่ายภายใน บา้ นมาใชใ้ ห้เป็นประโยชน์ นอกจากน้ียงั เป็นการทางานเป็นกลุ่ม มีความรับผิดชอบ สร้างความ สามคั คี เอ้ือเฟ้ื อเผือ่ แผ่ แก่สมาชิกในกลุ่มอีกดว้ ย

กติ ตกิ รรมประกำศ คณะผจู้ ดั ทาขอขอบพระคุณภูมิปัญญาท้องถิ่น คุณ........................... ท่ีให้ความรู้และ ถ่ายทอดวิธี การทาน้ ามะกรู ดสมุนไพร ช่วยบารุ งร่ างกายให้แข็งแรงอย่างละเอียด ดว้ ยความเมตตาและต้งั ใจจริง ขอบพระคุณ ครู.......................... ท่ีกรุณาให้คาแนะนาในการ จัดทาโครงงาน อานวยความสะดวกจัดหาอุปกรณ์ อุทิศเวลา และเป็ น ท่ีปรึ กษา โครงงาน โดยเฉพาะการนาเสนอที่ถกู ตอ้ ง สุดทา้ ยน้ีขอขอบใจเพื่อนนกั เรียน ช้นั ม............... ทกุ คนที่ให้ความร่วมมือ ร่วมแรง ร่วมใจ ให้ขอ้ แนะนาเสนอแนะ ทาให้ผลงานออกมาไดเ้ ป็นอยา่ งดี คณะผจู้ ดั ทา

คำนำ รายงานฉบับน้ีจัดทาข้ึนเพื่อนาเสนอโครงงาน การงานอาชีพและเทคโนโลยี ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน้ ในหวั ขอ้ น้ามะกรูด สูตรขา้ งครัว คณะผจู้ ดั ทาโครงงานได้ศึกษาจากหนงั สือ ผลไมแ้ ละเคร่ืองด่ืมผสม รวบรวมขอ้ มูล และเก็บบนั ทึกขอ้ มลู เพื่อศึกษาสมุนไพรท่ีชว่ ยในการบารุงร่างกายมนุษยเ์ ราให้แขง็ แรง ดว้ ยความต้งั ใจ สามคั คี ในการนาเสนอโครงงานช้ินน้ี เพื่อให้ไดป้ ระโยชนท์ วั่ ไป คณะผจู้ ดั ทา

สำรบญั หน้ำ ก บทคดั ย่อ ข กติ ตกิ รรมประกำศ ค คำนำ ง สำรบญั 1 บทท่ี 1 บทนำ 1 1 ท่ีมาและความสาคญั ของโครงงาน 1 วตั ถปุ ระสงคข์ องการศึกษา 1 สมมติฐานการศึกษา 2 ประโยชน์ที่คาดวา่ จะไดร้ ับ 3 บทที่ 2 เอกสำรทเ่ี ก่ยี วข้อง 4 เอกสารอา้ งอิง 5 เครื่องมือและวสั ดอุ ุปกรณ์ที่ใชใ้ นการศึกษา 6 บทที่ 3 วธิ ีกำรดำเนินโครงงำน 7 ตารางปฏิบตั ิกิจกรรม 8 เครื่องมือและวสั ดอุ ุปกรณ์ท่ีใชใ้ นการศึกษา 9 วิธีการศึกษา 10 บทท่ี 4 ผลกำรศึกษำ 11 ผลการศึกษา 12 การศึกษาจากภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน 13 บทท่ี 5 สรุปผลกำรศึกษำ 14 สรุปผลการศึกษา 15 ประโยชน์ที่ไดร้ บั จากโครงงาน 16 ขอ้ เสนอแนะ บรรณานุกรม

บทที่ 1 บทนำ ทม่ี ำและควำมสำคญั ของโครงงำน เน่ืองจากมะกรูดเป็นสมุนไพรท่ีหาง่ายในบา้ น และยงั เป็ นประโยชน์ต่อร่างกาย เราจึง คิดนาผลมะกรูดมาแปรรูปเป็นเครื่องดื่มสมนุ ไพร ที่ง่ายตอ่ การรับประทาน และสามารถทากิน เองไดภ้ ายในครอบครัว วตั ถุประสงค์ของกำรกำรศึกษำ 1. เพื่อแปรรูปสมุนไพรให้ง่ายต่อการรับประทานยงิ่ ข้ึน 2. เพื่อศึกษาวิธีทาเครื่องด่ืมง่ายๆ จากสมุนไพรใกลต้ วั สมมตฐิ ำนกำรศึกษำ สามารถนามะกรู ดมาแปรรู ปเป็ นน้ าสมุนไพรที่ง่ายต่อการด่ืม ประโยชน์ทคี่ ำดว่ำจะได้รับ 1. ไดร้ ับความรู้จากการทาน้ามะกรูด 2. ไดร้ ับประโยชนจากการทาน้ามะกรูด 3. ฝึกฝนความอดทน 4. ลดค่าใชจ้ ่ายในการซ้ือยารักษาโรค

บทที่ 2 กำรศึกษำเอกสำรอ้ำงองิ มะกรูด (Ma-krut) , Kaffir lime , leech lime ชื่อวทิ ยำศำสตร์ Citrus hystrix DC. วงศ์ RUTACEAR ถ่ินกำเนิด มาเลยเซีย พม่า ไทย อินโดนีเซีย สิงคโปร์ ฟิ ลิปปิ นส์ อินเดีย รูปลกั ษณ์ ไมพ้ มุ่ ขนาดใหญ่ ลาตน้ เกล้ียงเกลากิ่งกา้ นมีหนามแหลม ใบสีเขียวหนา มีกล่ินหอมฉุน มีน้ามนั หอมระเหย ออกดอกเป็นชอ่ สีเขียวมีนวลเหลือง บา้ ง ลูกกลมผวิ หนาขรุขระ สรรพคุณและส่วนทีน่ ำมำใช้เป็ นยำ ใบ - มีน้ามนั หอมระเหย ใชป้ ระกอบอาหาร ผล - ใชแ้ ต่งกลิ่น สระผม ผวิ จากลูก - บารุงเป็นยาขบั ลมในลาไส้ แกแ้ น่น ราก - ถอนพิษ แกป้ วดทอ้ ง แกพ้ ิษฝีภายใน ลูกมะกรูด - หมกั ดองเป็นยาดองเปร้ียวเคม็ รับประทานฟอกลา้ งและ บารุงโลหิต ช่ือท้องถ่ิน ภาคเหนือ เรียก มะขดู , มะขนุ ภาคใต้ เรียก สม้ กรูด , สม้ มวั่ ผี เขมร เรียก โกร้ยเขียด กะเหร่ียง – แม่ฮ่องสอน เรียก มะขู ลักษณะทั่วไป มะกรูดเป็นไมย้ ืนตน้ ขนาดเลก็ แตกกิ่งกา้ น ลาตน้ และกิ่งมีหนามแขง็ ใบ เป็น ใบประกอบท่ีมีใบยอ่ ยใบเดียว สีเขียวหนา มีลกั ษณะคอดก่ิวที่กลางใบเป็นตอนๆ มีกา้ น แผ่ ออกใหญเ่ ท่ากบั แผน่ ใบ ทาให้เห็นใบเป็น 2 ตอน ใบสีเขียวแก่คอ่ นขา้ งหนา มีกลิ่นหอมมาก เพราะมีต่อมน้ามนั อยู่ ดอก ออกเป็นกระจุก 3 - 5 ดอก กลีบดอกสีขาว ร่วงง่าย ผลมีหลาย แบบแลว้ แตพ่ นั ธ์ผลเลก็ เทา่ มะนาว ผวิ ขรุขระนอ้ ยกวา่ และไม่มีจุกที่หวั กำรปลูก มะกรูดปลกู ไดด้ ีในดินทุกชนิด ขยายพนั ธุ์โดยการเพาะเมลด็

สรรพคุณทำงยำ 1. ผิวผลสดและผลแห้ง รสปร่า หอมร้อน สรรพคณุ แกล้ มหนา้ มืด แกว้ ิงเวียน บารุง หวั ใจ ขบั ลมลาไส้ ขบั ระดู 2. ผล รสเปร้ียว มีสรรพคณุ เป็นยาขบั เสมหะ แกไ้ อ แกน้ ้าลายเหนียว ฟอกโลหิต ใชส้ ระผมทาให้ผมดกดา ขจดั รังแค 3. ราก รสเยน็ จืด แกพ้ ิษฝีภายใน แกเ้ สมหะ แกล้ มจุกเสียด 4. น้ามะกรูด รสเปร้ียว กดั เสมหะ ใชด้ องยามีสรรพคณุ เป็นยาฟอกโลหิตสาหรับสตรี 5. ใบ รสปร่าหอม แกไ้ อ แกอ้ าเจียนเป็นโลหิต แกช้ ้าใน และดบั กล่ินคาว คตคิ วำมเช่ือ มะกรูดเป็นไมม้ งคลชนิดหน่ึงที่ควรปลกู ไวใ้ นบริเวณบา้ น โดยกาหนดปลูกทาง ทิศตะวนั ตกเฉียงเหนือ (พายพั ) เพ่ือผอู้ ยอู่ าศยั จะไดม้ ีความสุข และในบางตาราว่าเป็นความ เช่ือของคนบา้ นป่ า ท่ีเดินทางดว้ ยเกวียนเทียม โคหรือกระบือเมื่อไดก้ ลิ่นสาบเสือ จะหยดุ เดิน เจา้ ของจะตอ้ งขดุ ผิวมะนาวหรือมะกรูด ป้ายจมูกใหด้ บั กล่ินสาบเสือก่อน โค กระบือ จึงจะ เดินตอ่ ไป ดงั น้นั การเดินทางสมยั ก่อนผา่ นป่ า ผเู้ ดินทางจึงมกั จะพกพามะนาวและมะกรูดติด ตวั ไปดว้ ยเสมอ ในพิธีกรรมการทาน้ามนตเ์ พื่อสะเดาะเคราะห์ สาหรับพรมหรืออาบผปู้ ่ วยใบ มะกรูดเป็นส่วนประกอบสาคญั ทจี่ ะขาดไม่ได้ โดยใชร้ ่วมกบั ใบสม้ ป่ อย ใบเงินใบทอง ใบ มะตมู หญา้ แพรก หมากผหู้ มากเมีย ในราชพฤกษเ์ ช่ือกนั วา่ ใบจากตน้ ไมม้ งคลเหล่าน้ีจะชว่ ย ปัดเป่ าและบรรเทาเคราะห์โดยตกลงไปได้ ใบมะกรูดมหศั จรรยก์ าจดั แมลงในขา้ วสาร ผลมะกรูด รักษาชนั นะตแุ ละแผลบนศีรษะดว้ ยมะกรูดได้ -ใชน้ ้าค้นั ที่ไดจ้ ากผลมะกรูดหรือนาผลมะกรูดเผาไฟผา่ ซีกบีบเอาน้าและน้ามนั จากผิวมะกรูด ผสมน้า 1 เท่า ใชส้ ระผมแทนแชมพู แลว้ ลาดออก

บทท่ี 3 วธิ ีกำรดำเนินโครงงำน ตำรำงปฏบิ ตั กิ จิ กรรมโครงงำน .......................................... สัปดำห์ที่ กจิ กรรมที่ปฏิบัติ สถำนท่ที ำกจิ กรรม ผู้รับผดิ ชอบ 1 หอ้ งเรียน หอ้ ง 112 - เลือกหวั ขอ้ การทาโครงงานและ หอ้ งสมดุ โรงเรียน สมาชิกในกลมุ่ ว.....ด..........ป...... นาเสนอครู พร้อมท้งั เหตุผลในการทา หอ้ งเรียน หอ้ ง 112 ครูที่ปรึกษา 2 - ศึกษาขอ้ มูลเก่ียวกบั เอกสาร ว.....ด..........ป...... หนงั สือจากหอ้ งสมดุ หอ้ งเรียน หอ้ ง 112 สมาชิกในกลมุ่ หอ้ งเรียน หอ้ ง 112 ครูที่ปรึกษา 3 - กาหนดการศกึ ษาจากวิทยากร หอ้ งเรียน หอ้ ง 112 ว.....ด..........ป...... - ทารายงานเพอื่ ขอเบิกอุปกรณ์ สมาชิกในกลุ่ม ครูท่ีปรึกษา 4 ส่วนค่าใชจ้ ่าย เก็บคนละ 5 บาท สมาชิกในกลุ่ม ว.....ด..........ป...... และแบ่งหนา้ ท่ีรับผดิ ชอบ ครูที่ปรึกษา ติดต่อวิทยากรทอ้ งถน่ิ สมาชิกในกลุ่ม 5 - ลงมือปฏิบตั ิทาน้ามะกรูด ครูที่ปรึกษา ว.....ด..........ป...... - ใหค้ ุณครู ผปู้ กครองและเพอื่ น ร่วมประเมนิ รสชาติของน้ามะกรูด - เขียนรายงานโครงงานจดั ทารูปเล่ม และสรุปผลการปฏบิ ตั ิกิจกรรม - นาเสนอการทาเคร่ืองดื่มสมุนไพรและ รายงานผลการปฏบิ ตั ิงาน

เครื่องมือและวสั ดุอปุ กรณ์ทใ่ี ช้ในกำรศึกษำ อุปกรณ์ 1. เคร่ืองป่ันน้าผลไม้ 2. แกว้ 3. หลอด 4. ชอ้ นชา วสั ดุ 1. มะกรูด 2. เกลือป่ น 3. น้าเชื่อม 4. น้าแขง็ ป่ัน 5. น้า วธิ ีกำรศึกษำ 1. ศึกษาจากวิทยากรทอ้ งถิ่น โดยการสอบถามคณุ .............................................. และ ฝึกปฏิบตั ิทาน้ามะกรูดปั่น 2. ศึกษาจากเอกสารอา้ งองิ และคาบอกเลา่ ของผรู้ ู้ 3. ประเดน็ การศึกษา - ไดร้ ู้ถึงสรรพคุณของมะกรูด - ไดร้ ู้วิธีในการทาน้ามะกรูด ผลกำรศึกษำ 1. ไดศ้ ึกษาสรรพคณุ ของมะกรูด 2. ไดศ้ ึกษาวิธีการทาน้ามะกรูด

บทที่ 4 ผลกำรศึกษำ 1. ไดศ้ ึกษาสรรพคุณของมะกรูด 2. ไดศ้ ึกษาวิธีการทาน้ามะกรูด

บทท่ี 5 สรุปผลกำรศึกษำ สรุปผลกำรศึกษำ การศึกษาการทาน้ามะกรูด เป็นการนาสิ่งที่ใกลต้ วั มาประยกุ ตใ์ ชใ้ ห้เกิดประโยชน์ เป็น การฝึกให้ใชค้ วามคิดสร้างสรรค์ เพ่ือที่จะนามาพฒั นาเป็นอาชีพเสริมได้ ประโยชน์ทไี่ ด้รับจำกโครงงำน 1. ไดศ้ ึกษาการทาน้ามะกรูด 2. ไดศ้ ึกษาสรรพคุณของมะกรูด 3. นามาพฒั นาใหเ้ กิดรายได้ ข้อเสนอแนะ จากการศึกษาโครงงานการทาน้ามะกรูด สามารถพฒั นาให้เป็นอาชีพเสริมได้

บัญชีรำยรับ – รำยจ่ำย รายรับ รายจ่าย ว/ด/ป รายการ จานวนเ ิงน ว/ด/ป ลาดับ รายการ จานวน ราคา/ห ่นวย จานวนเ ิงน หมายเห ุต เกบ็ เงินสมาชิก 25 บ. 1 ซ้ือน้าตาล ½ กก. 18 บ. 8 บ. ในกลุม่ คนละ น้าแขง็ 1 ถุง 10 บ. 10 บ. 5 บาท / คน รวมรายจ่าย 19 (มี 5 คน) เหลือ 6 ........................................ หวั หนา้ ................................................. เลขา

บรรณำนุกรม น้าผลไมแ้ ละเครื่องด่ืมผสม. คร้ังท่ี 3. กรุงเทพ : สานกั พิมพแ์ สงแดด , 2548. 128 หนา้

ภำพประกอบวสั ดใุ นกำรทำนำ้ มะกรูด