การรักษาโรคเบืองต้น วันเพ็ ญ แวววรี คปุ ต,์ สด. คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภฏั นครปฐม ประเทศไทย
อ.ดร.วันเพ็ญ แวววรี คุปต์ Email: [email protected] อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
เม่ือส้ินสุดการเรียนการสอน นกั ศึกษามคี วามสามารถ ดงั น้ี 1. ระบุอาการ/อาการแสดงของโรคทพ่ี บบอ่ ยในระบบทางตา และ หู ได้ 2. ระบโุ รคที่พบบ่อยในระบบทางตา และ หู ได้ 3. อธบิ ายสิ่งตรวจพบเพ่ือวนิ จิ ฉัยแยกโรคทพี่ บบอ่ ยในระบบทางตา และ หู ได้ 4. บอกแนวทางการรักษาโรคทพี่ บบอ่ ยในระบบทางตา และ หู ได้ 5. อธบิ ายการให้คาแนะนาเพ่ือปฏิบัตติ นกรณเี ป็นโรคทพ่ี บบอ่ ยในระบบ ทางตา และ หู ได้ อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
โรคที่พบบอ่ ยในระบบทางตา อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
Anatomy and Physiology of the Eye • External structure of the eye • Lacrimal apparatus ภาพ External structure of the eye ภาพ the lacrimal apparatus consists of tear (lacrimal) glands and ducts. ภาพจาก Weber J. & Kelly H. J. (2010) Health assessment inอ.ดnร.uวนั rเพsญ็ inแววgวีร.คุป4ตt์ h Edition. New York, USA: Lippincort Williams & Wikins.
โรคทางสายตา อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
ความผิดปกตจิ ากการหกั เหของแสง (Refractive error) 1. Myopia (สายตาสั้น) การแก้ไข อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
ความผิดปกตจิ ากการหักเหของแสง (Refractive error) 2. Hyperopia (สายตายาว) การแก้ไข อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
ความผิดปกติจากการหกั เหของแสง (Refractive error) 3. Astigmatism (สายตาเอยี ง) สาเหคุ - กระจกตาหรอื เลนส์ตามีความโค้งไม่ เท่ากัน หรือ มีรปู ร่างผดิ ไปจากปกติ อาการ - มองเห็นเป็นภาพเบลอ หรอื เหน็ ภาพ ผดิ เพี้ยนไปจากความเปน็ จริง ทัง้ ในระยะใกล้ และ ระยะไกล - อาการปวดหัว ปวดตา หรอื ตาล้าหลงั จากใช้สายตาเป็นเวลานาน เช่น การอ่านหนงั สือ หรือการจอ้ งหน้าจอ อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
ภาพจาก External structure of the eye ภาพจาก Weber J. & Kelly H. J. (2010) Health assessment inอ.ดnร.uวนั rเพsญ็ inแววgวรี.คุป4ตt์ h Edition. New York, USA: Lippincort Williams & Wikins.
Anatomy and Physiology of the Eye • Lacrimal apparatus – Secretes and drains tears from the eye – Tears moisten the conjunctivae. อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
1.กุ้งยิง (Sty / Hordeolum) • An internal hordeolum involves infection of the meibomian gland. An external hordeolum occurs with infection of the more anteriorly located glands. • สาเหตุ ต่อมไขมนั ทโี่ ดนขนตามกี ารอดุ ตนั และ มกี ารตดิ เชื้อแบคทเี รีย มกั เกดิ จาก Staphylococcus อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
Inflammation of the Eyelid (Chalazion and Hordeolum) • Oil glands and oil ducts may ภาพจาก https://www.google.com/search?q=Chalazion become blocked, causing: – Chalazion: swollen bump or pustule on the external eyelid – Hordeolum (stye): red tender lump in the eyelid or the lid margin ภาพจาก http://eyebankthai.redcross.or.th/wp- content/uploads/2014/11/31.jpg อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
Inflammation of the Eyelid (Chalazion and Hordeolum) • Assessment and management – Often painful – Can progress to become systemic – Thorough assessment of vital signs and history – Treat inflammation with a warm washcloth. อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
Management • Management includes warm compresses applied for 15 minutes four times a day. • Blepharitis, if present, should be treated. • A topical antibiotic may be used if signs of infection are present. • If the lesion persists after four weeks of medical therapy, it may be incised and drained. • Prescribed ATB if needed: Cloxacillin , Dicloxacillin Erythromycin 1x4 oral ac for 5-7 day (ตวั ใด ตวั หนง่ึ ) อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
2. หนังตาอักเสบ (Blephalitis) • Caues: Staphylococcus infection • Signs / Symptoms ระคายเคืองตา แสบตา คันตา เปลือกตาหรือหนังตาแดง ตากลัวแสง (light phobia) นา้ ตาไหล (watery eyes) รสู้ ึกเหมือนมผี งหรอื ส่ิงแปลกปลอมเข้าตา (irritating sensation in eye) ทาให้ตามวั ๆ อาการจะเป็น ๆ หาย ๆ อาการมักจะเป็นมากในตอนเช้า สายๆอาการจะดีข้นึ – หากเกดิ จากเช้อื Staphylococcal blepharitis จะมีสะเกด็ เป็นขยุ ๆ หรือมี สะเกด็ เป็นมัน อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
Management • Management includes warm compresses applied for 15 minutes four times a day. • Blepharitis, if present, should be treated. • A topical antibiotic (Chloramphenical, Gentamicin, 1-2 drops qid) may be used if signs of infection are present. • If the lesion persists after four weeks of medical therapy, it may be incised and drained. • Prescribed ATB if needed: Cloxacillin , Dicloxacillin Erythromycin 1x4 oral ac for 5-7 day, Rulid (150 mg) 1x2 ac ac for 5-7 day อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
3.ถุงน้าตาอักเสบ (Dacryocystitis) สาเหตุ - ท่อน้าตาอดุ ตนั & มีการตดิ เชอื้ - บาดเจบ็ - Chronic sinusitis Signs / Symptoms • Tears • Blistered in the head, eyes pressed, eyes swollen อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
ภาพจาก https://www.google.com/search?q=conjunctiva
สาเหตุ • ในผใู้ หญ่ Staphylococcus aureus และ Gonococci • ในเด็กคือ Streptococcus pneumoniae และ Haemophilus influenzae. • ติดตอ่ โดยการสัมผัสถูกนวิ้ มือ ผา้ เชด็ หน้า ผา้ เชด็ ตวั อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
อาการ / อาการแสดง • เย่ือบุตาแดงแบบ conjunctival injection • หนงั ตาบวม ขต้ี ามากสีเหลืองหรือสีเขยี ว • ไมป่ วดตา ไม่เคอื งตา ไมม่ ีอาการคัน • ตอ่ มน้าเหลืองท่ีหน้าหูไม่โต อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
Bacterial conjunctivitis อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
การรักษา • เชด็ ตาหรอื ลา้ งตาดว้ ย NSS / นา้ ตม้ สุก • ใช้ยาป้ายตาหรอื ยาหยอดตา เช่น Tetracyclin , 0.3% Tobramycin, 0.3% Gentamicin - ยาหยอดตา: 1-2 หยด วันละ 4 ครัง้ นาน 1 สัปดาห์ - ข้ีผงึ้ ป้ายตา: วนั ละ 4 คร้ัง นาน 1 สัปดาห์ (กรณเี ป็นรุนแรงแพทย์อาจสั่งใช้ทกุ 3-4 ชว่ั โมง) • หนงั ตาบวม Prescribed ATB if needed: Cloxacillin , Dicloxacillin, Erythromycin 1x4 oral ac for 5-7 day, Rulid (150 mg) 1x2 ac ac for 5-7 day (ตวั ใดตัวหนึง่ ) • * หา้ มใชย้ าหยอดตาหรือป้ายตาทมี่ ี steroid อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
2.เยอ่ื บุตาขาวอักเสบจากไวรสั (Viral conjunctivitis) • สาเหตุ เช้ือ adenovirus icornavirus โรคตาแดงระบาด มกั เกดิ จากเชอ้ื ไวรสั enterovirus • ระยะฟกั ตวั 1-2 วัน อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
อาการ / อาการแสดง • ตาแดง หนังตาบวมเลก็ น้อย เคืองตา น้าตาไหล มีขี้ตาเลก็ นอ้ ย อาจมีไข้ เจ็บคอ ออ่ นเพลีย • เยือ่ บตุ าแดงแบบ conjunctival injection • หนังตาบวม ต่อมนา้ เหลอื งทหี่ น้าหูโต อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
Conjunctival injection อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
การรกั ษา No หา้ มใช้ยาหยอดตาหรอื ปา้ ยตาที่เข้าขา่ ยยา ปฏชิ วี นะ • ห้ามใชย้ าหยอดตาทม่ี ี steroid • ผทู้ เ่ี ปน็ โรคน้ีควรหยดุ โรงเรยี น หยุดงาน จนกวา่ จะหาย และควรล้างมือบอ่ ยๆ อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
3. เยื่อตาขาวอกั เสบจากการแพ้ (Allergic conjunctivitis) สาเหตุ แพ้ฝุน่ เกสรดอกไม้ เครอื่ งสาอาง อาการ / อาการแสดง • คันตาตรงหวั ตา หนงั ตาบวม • เยื่อบุตาแดง conjunctival injection • น้าตาไหล แรกๆ จะใส ต่อมาจะเหนียว • มกั ไม่มขี ้ีตา อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
Follicular conjunctivitis อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
การรกั ษา • ใช้ยาหยอดตาทม่ี ี steroid ไม่เกนิ 7 วนั • ยาแกแ้ พ้ • คันมาก ใหป้ ระคบเย็น • หลีกเลีย่ งสิ่งทแ่ี พ้ อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
4.ตาอักเสบจากเชื้อหนองใน (Gonococcal ophthalmia neonatorum) สาเหตุ ตดิ เชอื้ หนองในจากชอ่ งคลอดของมารดา อาการ / อาการแสดง • ทารก 1-4 วนั มอี าการตาอักเสบ • หนงั ตาบวม ลืมตาไมไ่ ด้ ขต้ี าแฉะ เป็นหนองสีเหลือง หรือสีเขยี ว อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
การรกั ษา - Ceftriaxone 50 mg / นน. ตัว 1 kg. IM. คร้งั เดียว การปอ้ งกนั • ยาหยอดตา AgNo3 (ซลิ เวอรไ์ นเตรท: Silver nitrate ophthalmic solution) • ยาป้ายตา Tetracycline อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
5. ริดสีดวงตา (Trachoma) สาเหตุ เกิดจากเช้ือ แบคทีเรีย Chlamydia trachomatis • ระยะฟกั ตวั 5-12 วัน อาการ / อาการแสดง • เคอื งตา คนั ตา นา้ ตาไหล ตาแดงเลก็ น้อย อาจมขี ีต้ า • เยอื่ บตุ าหนา มีตุ่มเลก็ ๆ ท่ีเยอื่ บุตาบนแผลเปน็ ท่ี เปลอื กตา ขนตาเก (trichiasis) อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
Papillary hypertrophy อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
การรักษา แบบเฉพาะเจาะจง พยาบาลเวชฯ ไม่มสี ิทธิ์ • ใหย้ า erythromycin หรอื อะซโิ ทรมัยซิน (Azithromycin) • ปา้ ยตาดว้ ย tetracycline วนั ละ 4 ครง้ั นาน 14 วนั อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
การรักษา • ล้างทอ่ น้าตา • นา้ อุ่นจัดๆ ประคบ • ยาป้าย / ยาหยอดตาปฏชิ วี นะ • ยาปฏิชีวะรับประทาน อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
6. ตอ้ ลม (Pinguecula) อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
7. ตอ้ เนื้อ (Pterygium) อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
การเปล่ียนแปลงความเสื่อม ตอ้ เนอ้ื (Pterygium), ตอ้ ลม (Pinguecula) - Degenerative change (การเปลี่ยนแปลงสภาพจาก ความเส่ือม) - ถูกแดด ลม ฝุ่น มาก - เปน็ เยอ่ื ๆ ส่วนใหญ่จะเกดิ บริเวณหัวตา - บางคนมที ง้ั ที่หวั ตาและหางตา - เย่อื ทมี่ ลี กั ษณะบางยงั ไมล่ ามเขา้ cornea มกั เรียกวา่ ต้อลม - ถา้ หนามากโดยเฉพาะมกี ารลามเข้าสู่ cornea จะเรียกวา่ ต้อเนื้อ - บางตารากลา่ วว่า ตอ้ ลมก็คอื ต้อเนื้อระยะเรม่ิ แรก อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
การรกั ษา - เลีย่ งสาเหตุ - นา้ ตาเทียม - ยากลมุ่ Antihistamine - Steroid ในรายท่อี กั เสบ - ผ่าตดั ถา้ หนาจนทาใหเ้ คอื งตามากน้าตาไหล : without graft : with graft (conjunctiva, amniotic membrane) อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
1. ต้อกระจก (Cataract) • เป็นความผิดปกติของเลนส์แก้วตา (Lens) • ปกตเิ ลนส์จะต้องใส ยอมใหแ้ สงผา่ นไปไดด้ ้วยดี คนเปน็ ต้อกระจก มคี วามข่นุ เกดิ ขน้ึ ที่เลนส์แกว้ ตา เหมือนกระจกท่ี ใชม้ านานๆ แล้วเปน็ ฝา้ หรอื มคี ราบ สกปรกติด • เม่ือผู้ปว่ ยต้องมองภาพผา่ นเลนส์ทเ่ี ปน็ ตอ้ กระจก จึง เห็นภาพได้ไม่ชดั อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
ตอ้ กระจก อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
การรักษาตอ้ กระจก ส่งต่อ พบแพทย์ เฉพาะทาง 1. Extracapsular Cataract Extraction ( ECCE) -ใชม้ ือผ่า - แผลผ่าตัดจะใหญ่ -ความโค้งของกระจกตาหลงั ผา่ ตัด เปลี่ยนแปลงไปไดม้ าก -โอกาสเกิดสายตาเอยี งเปน็ ไปได้ มาก อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
2. Phacoemulsification ส่งตอ่ พบแพทย์ - นิยมท่สี ุดในปจั จบุ ัน เฉพาะทาง - ใช้การเจาะรูเลก็ ๆทก่ี ระจกตา (cornea) แลว้ ใช้ คลืน่ เสียงความถ่ีสูงไปสลายเลนส์แก้วตาใหเ้ ปน็ เศษเลก็ ๆ (Phacoemulsification) - ดูดเศษ Lens ออกมา - แผลผ่าตดั เลก็ - โอกาสเกดิ สายตาเอยี งหลงั ผ่าตดั น้อยกว่าวิธแี รก - ข้อเสีย: เคร่ืองมือมรี าคาแพง : ต้อกระจกทแี่ ขง็ มากๆ อาจใช้วิธน้ีผา่ ตดั ไม่ได้ อ.ดร.วนั เพญ็ แวววรี คุปต์
การรักษาต้อกระจก ส่งต่อ พบแพทย์ เฉพาะทาง 3. Intracapsular Cataract Extraction ( ICCE) - ใชม้ ือผ่า - เอาเลนส์และถุงหุ้มเลนส์ออกทั้งหมด อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
1.ต้อหนิ (Glaucoma) • ในอดตี มกั พบว่าผปู้ ่วยโรคนีม้ ักมีตาแขง็ คล้ายหนิ • ผ้ปู ่วยทุกคนท่ีเป็นต้อหนิ ไม่จาเป็นทจ่ี ะต้องตาแข็งเสมอไป • ผูป้ ว่ ยมกั เข้าใจผิด มาขอใหผ้ ่าตัดเอาหินออกจากตา • ปัจจบุ ันถอื ว่าเป็นโรคของขั้วประสาทตา (optic nerve) • ส่ิงรบกวนขวั้ ประสาทตา -ภาวะความดันลูกตาสูง -เลือดท่มี าเลย้ี งขว้ั ประสาทตาผิดปกติ หรอื สารเคมี บางอย่างท่ที าให้ ganglion cells death กอ่ นเวลาอัน สมควร ก็เป็นสาเหตุทาให้ข้วั ประสาทตาเส่ือมได้ อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
• ความสาคัญของโรคต้อหนิ -เม่ือข้วั ประสาทตาเสื่อมไปแลว้ ไม่สามารถจะรักษาให้ ฟ้ นื คืนได้ยกเว้นในเด็กเล็ก - การรกั ษาทาไดด้ ที ส่ี ุดเพียงปอ้ งกันไม่ส่ิงท่ี เหลืออยู่สูญเสียไปมากขน้ึ -การ early diagnosis และ early treatment เป็นส่ิงสาคัญอย่างยง่ิ ในการดูแลผูป้ ่วยตอ้ หนิ อ.ดร.วนั เพญ็ แวววีรคุปต์
Search
