พุ ทธศั กราช 2436 เหตุการณ์ รศ. 112 นภั สสร ศรีแก้ ว 6421126079 D3
คำนำ หนังสือ E - BOOK เล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาประวัติศาสตร์ไทย โดยผู้จัดทำมีจุดประสงค์ ที่จะศึกษาเรื่อง เหตุการณ์ ร.ศ. 112 เกี่ยวกับสาเหตุ ของการเกิด รวมถึงการสิ้นสุดของเหตุการณ์ โดยผู้จัดทำได้หวังเป็นอย่างยิ่งว่า E - BOOK เล่มนี้จะเป็นประโยชน์ต่อ ผู้อ่านไม่มากก็น้อยหากมีข้อผิดพลาดประการใดผู้จัดทำขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย จัดทำโดย นางสาวนภัสสร ศรีแก้ว
สารบัญ • สาเหตุการเกิดเหตุการณ์ ร.ศ.112 • สภาพเหตุการณ์ ร.ศ.112 • บุคคลที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ ร.ศ.112 • เงินถุงแดงกับเหตุการณ์ ร.ศ.112
วิกฤตการณ์ ร.ศ. 112 ฝรั่งเคลกำสังบุกมาทางชายแดนไทย ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ชาวตะวันตกเข้ามามีอิทธิพลในแถบเอเชียมากขึ้นเรื่อยๆ โดยจุดประสงค์ที่สำคัญก็คือการแสวงหาอาณานิคม ประเทศต่างๆ เช่น ญวน เขมร ลาว ตกเป็นของฝรั่งเศส ส่วนพม่าและมลายูตกเป็นของอังกฤษ
เหตุการณ์ ร.ศ.112 ก็วิกฤตการณ์ต่อเนื่องที่เกิดขึ้น เป็น เหตุการณ์ความขัดแย้งระหว่างสยามกับฝรั่งเศส พ.ศ. 2436 ตรงกับ ร.ศ.112 ในสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า เจ้าอยู่หัว โดยการอ้างอำนาจอธิปไตยเหนือพื้นที่ฝั่งซ้ายของ แม่น้ำโขงคือเขตพื้นที่ประเทศลาว ซึ่งเดิมประเทศลาวและเขมร เคยเป็นของไทย ตั้งแต่สมัยอยุธยาตลอดมาจนถึงสมัยกรุง รัตนโกสินทร์
สาเหตุการเกิดเหตุการณ์ ร.ศ.112 ก่อนเกิดร.ศ.112 ความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับฝรั่งเศส มี ในหลากหลายรูปแบบจนมีเหตุให้กลายเป็นชนวนเหตุให้ เกิดเหตุการณ์ ร.ศ.112 ตามลำดับ ดังนี้เมื่อปี พ.ศ.2399 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ฝรั่งเศสได้ส่งเมอซิเออร์ เดอมองติญี เป็นราชทูตเข้ามา เจรจาทำสัญญาทางพระราชไมตรี และการค้ากับไทย โดยยึดถือแนวทางการทำสัญญาเช่นเดียวกับอังกฤษ ที่ ได้ทำไว้กับไทยเสื่อปี พ.ศ.2398 ต่อมาเมื่อปี พ.ศ.2401ได้ เริ่มมีกงสุลฝรั่งเศสประจำกรุงเทพฯกงสุลฝรั่งเศสคน แรกคือ คองต์ เดอ คาสเตลโน ในปี พ.ศ.2410 ไทยได้ส่งพระยาสุรวงศ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) ไปทำสัญญากับฝรั่งเศสเรื่องเมือง เขมรกับฝรั่งเศสที่กรุงปารีส ตามสัญญาฉบับนี้ไทย ยอมรับรู้ว่าเขมรอยู่ใต้ความคุ้มครองของฝรั่งเศส ส่วนเมืองพระตะบองและเสียมราฐนั้นฝรั่งเศสยอม ให้ไทยปกครรงตามเดิม ต่อมาไทยกับฝรั่งเศสเริ่ม แบ่งเขตแดนไทยกับเขมรบริเวณทะเลสาบกับแม่น้ำ โขง ฝ่ายไทยต้องการเมืองจงกัล เมืองโซเตียน เมืองมโนไพร และเมืองท่าราชปริวัตรเป็นของไทย
สาเหตุการเกิดเหตุการณ์ ร.ศ.112 ในปี พ.ศ.2413 ไทยได้ส่งพระยาราชวรากูล (บุญรอด กัลยาณมิตร) ไปเจรจากับฝรั่งเศส ที่ไซ่ง่อน เกี่ยวกับปัญหาเขตแดนและการภาษี จับปลาในทะเลสาบ การเจรจาปัญหาเขตแดน ไม่คืบหน้านัก เนื่องจากฝรั่งเศสเริ่มทำ สงครามกับเยอรมนี ในปี พ.ศ.๒๔๒๘ ไทยยกกำลังไปปราบฮ่อ โดยมี เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีเป็นแม่ทัพ ฝรั่งเศสได้กล่าว หาไทยว่าถือโอกาสรุกล้ำเข้าไปในดินแดนลาว ซึ่งอยู่ ในอำนาจของญวน ซึ่งฝรั่งเศสกำลังจัดการปกครอง เมืองญวนอยู่ ต่อมาไทยกับฝรั่งเศสได้ตกลงทำ อนุสัญญาเมืองหลวงพระบาง โดยมี ม.ปาวี (Auguste Pavie) เป็นไวซ์กงสุล (Viee Consul) ประจำเมืองหลวงพระบาง เพื่อทำหน้าที่ดูแลความ เคลื่อนไหวของไทยในดินแดนลาว และสำรวจการ สร้างทางระหว่างตังเกี๋ยกับแม่น้ำโขง
สาเหตุการเกิดเหตุการณ์ ร.ศ.112 ในปี พ.ศ.2430 ไทยกับฝรั่งเศสได้เจรจาเรื่องปัญหา เขตแดนระหว่างไทยกับญวน โดยตั้งกรรมการผสม โดยมี ม.ปาวี เป็นหัวหน้าคณะ ออกทำการสำรวจแผนที่ และภูมิประเทศชายแดน และในปีต่อมาไทยกับฝรั่งเศส ได้ตกลงกันว่า กองทหารไทยจะไม่เข้าไปในแคว้นสิบ สองจุไทย ส่วนในแคว้นหัวพันทั้งห้าทั้งหก และแคว้น พวน คงให้อยู่ในสถานะเดิมคือ ทหารฝ่ายใดตั้งอยู่ที่ใดก็ ให้คงอยู่อย่างนั้น ห้ามรุกล้ำเขตซึ่งกันและกัน จนกว่าจะได้ทำความตกลงกันที่กรุงเทพ ส่วนทางด้านคำเกิด คำม่วนกองทหารไทยยกไปตั้งจนถึงเขตแดนญวน ม.ปาวี ก็ได้ ทำความตกลงกับข้าหลวงเมืองหนองคาย ให้ต่างฝ่ายต่างรักษาสถานะเดิม คือให้ฝ่าย ไทยอยู่ที่คำม่วน ฝรั่งเศสอยู่บ้านนาเป ในปี พ.ศ.๒๔๓๒ ม.ปาวี ได้รับแต่งตั้งให้เป็นไวซ์กงสุลฝรั่งเศสประจำกรุงเทพ ฯ และได้เลื่อนฐานะเป็นราชฑูตฝรั่งเศสประจำกรุงเทพ ฯ เมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ.๒๔๓๕ ในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๔๓๕ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรฝรั่งเศสชื่อ ม.เดอลอง ดล์ ได้เสนอต่อรัฐสภาฝรั่งเศสให้รัฐบาลฝรั่งเศสใช้กำลังกับไทยในปัญหาดินแดน ซึ่ง เคยเป็นของญวนและเขมร รัฐสภาฝรั่งเศสเห็นชอบ และให้รับดำเนินการต่อไป จากนั้น ฝรั่งเศสได้ยกกำลังทหารเข้ามาประชิดฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขง และส่งเรือปืนลูแตงเข้า มายังกรุงเทพ ฯ ซึ่งเป็นการเริ่มต้นของการใช้กำลัง ในกรณีพิพาทระหว่างไทยกับ ฝรั่งเศส ใน ร.ศ.๑๑๒
เหตุการณ์ ร.ศ. 112 เหตุการณ์ รศ. 112 เริ่มจากฝรั่งเศสยึดกัมพูชาและเวียดนามเอาไว้ได้ และ กำลังจะเข้ามายึดครองลาว แต่เนื่องจากลาวยังเป็นดินแดนของไทย โดย ไทยได้ส่งพลตรี พระบรมวงศ์ พระองค์เจ้าน้องยาเธอกรมหลวงประจักษ์ สิลปาคมให้ขึ้นไปตั้งกองบัญชาการลาวพวนอยู่ที่เองหนองคาย มีพระ ยอดเมืองขวาง (ขำ ยอดเพชร) ข้าหลวงเจ้าเมืองรักษาการณ์อยู่ที่เมือง คำม่วน ฝรั่งเศสอ้างว่าดินแดนลาวเคยเป็นของเวียดนามมาก่อน เมื่อ เวียดนามเป็นดินแดนในของฝรั่งเศสแล้ว ลาวต้องเข้ามาอยู่ในอาณัติ ของฝรั่งเศสด้วย
วันที่ 22 พฤษกาคม 2436 ทหารฝรั่งเศสในเวียดนามบุกเข้า เมืองคำม่วน พระยอดเมืองขวาง นำทหารต่อสู้ และจับพระ ยอดเมืองขวางกับพวกเอาไว้ แต่มีทหารมาช่วยพระยอด เมืองขวางกับพวกเอาไว้ได้ และได้ฆ่าทหารฝรั่งเศสตายเกือบ หมดเหลือรอดกลับไปเพียง 3 คนในเหตุการณ์นี้ทำให้ผู้บังกับ บัญชาทหารฝรั่งเศสเสียชีวิตด้วย ฝ่ายฝรั่งเศสประท้วงขอให้ ไทยส่งตัวพระยอดเมืองขวางให้ฝรั่งเศสแต่ฝ่ายไทยไม่ยอม เรื่องยืดเยื้อตลอดมา
วันที่ 26 กรกฎาคม 2436 ฝรั่งเศสจึงสั่งให้เอกอัคราชฑูตออกจาก ประเทศไทย สุดท้ายเพื่อเป็นการรักษาดินแดนส่วนใหญ่ของชาติ เอาไว้ ฝ่ายไทยจึงต้องยอมตามที่ฝรั่งเศสเรียกร้อง โดยได้มีการ ทำสนธิสัญญาระหว่างไทยกับฝรั่งเศสในวันที่ 3 ตุลาคม 2436 ซึ่ง ในสนธิสัญญามีรายละเอียดดังนี้คือ 1.ไทยจะยอมสละกรรมสิทธิ์ทั้งหมดเหนือดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง รวมทั้งบรร ดาเกาะทั้งหมดที่อาจมีขึ้นเมื่อน้ำลดหรือในบรรดาที่มี มาก่อนแล้วนั้น ให้เป็นกรรมสิทธิ์ของฝรั่งเศส 2.ไทยจะไม่มีเรือรบไปไว้ หรือใช้ดินแดนในทะเลสาป หรือลำน้ำที่ แยกจากแม่ น้ำโขงซึ่งเป็นพื้นที่ที่ได้มีการกำหนดกันไว้แล้ว 3. ไทยจะต้องไม่มีค่ายทหารในเขต 25 กม. ตลอดแนวแม่น้ำ รวม ทั้งพระตะบอง และเสียมเรียบ 4. การป้องกันเมือง หรือเขตที่กำหนดในข้อ 3 สามารถทำได้เท่าที่ จำเป็นเท่านั้น 5. ไทยและฝรั่งเศสจะทำสัญญาการค้าในเวลา 6 เดือนนับจากนี้ และไม่เก็บภาษี ระหว่าางกัน 6. ในการสร้างท่าเรือหรือกิจกรรมต่างๆ ตามลำแม่น้ำทั้ง 2 ฝั่ง ถ้า ฝรั่งเศสร้องขอ ความช่วยเหลือเช่น การใช้พื้นที่ ไทย จะไม่ปฏิเสธ และจะให้ความช่วยเหลือในทันที 7. ไทยจะให้ความสะดวกแก่คนในบังคับฝรั่งเศสในการเข้าออกไป มาในเขตที่ได้มี การกำหนดในข้อ 3 8. ฝรั่งเศสสามารถตั้งกงศุลได้ตามที่เห็นสมควร 9. ถ้ามีความเห็นหรือความเข้าใจที่ไม่ตรงกันในสัญญาฉบับนี้ ให้ถือ เอาภาษาฝรั่ง เศสป็นหลัก 10. สัญญานี้ ให้มีผลบังคับใช้ใน 4 เดือน
เงินถุงแดง ร.ศ.112 ผลจากสนธิสัญญาฉบับนี้ ทำให้ไทยต้องเสียสิทธิในการ ปกครองลาวตั้งแต่บัดนั้น รวมทั้งบรรดาเกาะแก่งทั้งหลายที่มี ใน แม่น้ำโขง แม้จะห่างจากฝั่งไทยเพียง 1 เมตร ก็ให้ถือว่าเป็น ดินแดนของลาวจนถึงปัจจุบัน กรมหลวงประสิทธิ์ศิลปาคมจึง ต้องย้ายกอบัญชาการลาวพวนลงมาอยู่ที่เมืองอุดรธานีนับ ตั้งแต่บัดนั้น นอกจากนั้น ฝรั่งเศสยังได้เรียกร้องเงินค่าปรับ จำนวนหนึ่ง รัชกาลที่ 5 จึงทรงใช้เงินที่เรียกว่า เงินถุงแดง มอบให้กับฝรั่งเศส เงินถุงแดงนี้เป็นเงินซึ่งรัชกาลที่ 3 ทรงได้ กำไรมาจากการทำการค้ากับต่างประเทศ โดยเฉพาะกับเมือง จีน แล้วพระองค์ได้เก็บเงินเหล่านั้นไว้ในถุงแดง ในคราวเกิด เหตุการณ์ รศ. 112 นี้ รัชกาลที่ 5 ก็ทรงนำเงินดังกล่าวออกมา เพื่อชดใช้ค่าเสียหายให้ฝ่ายฝรั่งเศสรวมกับเงินที่เรี่ยไรจากข้า ราชบริพาร รวมเป็นเงินจำนวน 3 ล้านบาท
บุคคลที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ ร.ศ.112 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งทรงใช้พระปรีชาสามารถ ในการนำพาประเทศผ่านพ้นวิกฤตการณ์ครั้งนี้
บุคคลที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ ร.ศ.112 สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าละม่อม กรมพระยาสุดารัตนราชประยูร พระราชธิดาใน พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งทรง บริจาคเงินเพื่อช่วยสมทบในการจ่ายค่าปรับที่ ไทยยิงเรือฝรั่งเศสมากที่สุด
บุคคลที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ ร.ศ.112 พระยอดเมืองขวาง (ขำ ยอดเพชร) ข้าหลวงเจ้าเมืองรักษาการณ์อยู่ที่เมืองคำม่วน ผู้นำกำลังเข้าต่อสู้กับฝรั่งเศสจนทำให้ ผู้บังคับบัญชาทหารฝรั่งเศสเสียชีวิต
บุคคลที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ ร.ศ.112 พลตรีพระบรมวงศ์เธอพระองค์เจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม (พระองค์เจ้าชาย ทองกองทองใหญ่) พระราชโอรสในพระบาท สมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกับเจ้าจอมมารดา สังวาลย์ ผู้ตั้งกองบัญชาการถาวพวน อยู่ที่เมืองหนองคาย
บุคคลที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ ร.ศ.112 นายโอกุสต์ ปาวี รองกงสุลฝรั่งเศส ประจำนครหลวงพระบาง ซึ่งเป็นหัวหอก สำคัญในการแสวงหาผลประโยชน์ของฝ่าย ฝรั่งเศสในดินแดนลาว
นางสาวนภัสสร ศรีแก้ว 6421126079 D3
Search
Read the Text Version
- 1 - 18
Pages: