ตำนานความเชื่อโบราณเกี่ยวกับพญานาค

ตำนำนพญำนำค นำค หรือ พญำนำค งูใหญ่มีหงอน สัญลักษณ์แห่งควำมย่ิงใหญ่ ควำมอุดมสมบูรณ์ ควำมมี วำสนำ และนำคยังเป็นสัญลักษณ์ของบันไดสำยรุ้งสู่จักรวำล ตำนำนควำมเช่ือเร่ืองพญำนำคมีควำมเก่ำแก่มำก สืบค้นได้ว่ำมีต้นกำเนิดมำจำกอินเดียใต้ ด้วย เหตุจำกภูมิประเทศทำงอินเดียใต้เป็นป่ำเขำจึงทำให้มีงูอยู่ชุกชุม และด้วยเหตุท่ีงูน้ันลักษณะทำง กำยภำพคือมีพิษร้ำยแรง งูจึงเป็นสัตว์ท่ีมนุษย์ให้กำรนับถือว่ำมีอำนำจ ชำวอินเดียใต้จึงนับถืองู ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยังมีตำนำนเร่อื งพญำนำคอย่ำงแพร่หลำย ชำวบ้ำนในภูมิภำคน้ีมักเช่ือ กันว่ำพญำนำคอำศัยอยู่ในแม่น้ำโขง หรือเมืองบำดำล และเช่ือกันว่ำเคยมีคนเคยพบรอย พญำนำคข้ึนมำในวันออกพรรษำโดยจะมีลักษณะคล้ำยรอยของงูขนำดใหญ่ และเม่ือไปเล่นน้ำใน แม่น้ำโขงควรยกมือไหว้เพ่ือเป็นกำรสักกำระส่ิงศักด์ิสิทธ์ิ

ลักษณะของพญำนำคน้ันมีลักษณะตัวเป็นงูตัวใหญ่มีหงอนสีทองและตำสี แดง เกล็ดเหมือนปลำมีหลำยสีแตกต่ำงกันไปตำมบำรมี มีสีเขียว สีดำ หรือ7สี และท่ีสำคัญคือนำคตระกูลธรรมดำจะมีเศียรเดียว แต่ตระกูลท่ี สงู ข้ึนไปน้ันจะมีสำมเศียร ห้ำเศียร เจ็ดเศียรและเก้ำเศียร นำคจำพวกน้ีจะ สืบเช้ือสำยมำจำก พญำเศษนำครำช(อนันตนำครำช) ผู้เป็นบัลลังก์ของ พระวิษณุนำรำยณ์ปรมนำท ณ เกษยี ณสมุทร อนันตนำครำชน้ันเล่ำกันว่ำมี กำยใหญ่โตมหึมำมีควำมยำวไม่ส้ินสดุ มีพันศีรษะ พญำนำคน้ันมีท้ังเกิดใน น้ำและบนบก เกิดจำกครรภ์และจำกไข่ มีอิทฤทธ์ิสำมำรถบันดำลให้เกิด คุณและโทษได้ นำคน้ันมักจะแปลงร่ำงเป็นมนุษย์รูปร่ำงสวยงำม

คติควำมเช่อื ของลัทธิพรำหมณ์-ฮินดู เช่ือว่ำ พญำนำคเป็นผู้ใกล้ชิดกับเทพองค์ต่ำงๆ และเป็นเทพเจ้ำแห่งน้ำ ซ่ึงจะเห็นได้จำกคำพยำกรณ์ อำทิ ปีน้ีนำคให้น้ำ 1 ตัว แปลว่ำน้ำจะมำก จะท่วมท่ีทำกำรเกษตร ถ้ำปีไหนนำคให้น้ำ 7 ตัว หมำยถึง น้ำจะ น้อย เพรำะนำคกลนื น้ำไว้ (จำนวนพญำนำคกบั ปริมำณน้ำจะกลับกัน)

พ ญ ำ น ำ ค กั บ ตำ น ำ น ใ น พ ร ะ พุ ท ธ ศ ำ ส น ำ “พญำนำค” เก่ียวพันกับพระพุทธศำสนำเป็นอย่ำงมำก เพรำะหำกพิจำรณำอำคำรสถำปัตยกรรมทำงศำสนำ แล้ว จะพบเห็น “พญำนำค” ทำหน้ำท่ีปกป้องดูแลพระศำสนำอย่ำงเอำจริงเอำจัง เช่น กำรทำช่อฟ้ำ ใบระกำ และหำงหงส์ เป็นรูปพญำนำคเล้ือยลงมำ กำรทำคันทวยเป็นรูปนำค เรียกกันว่ำ “นำคทัณฑ์” ล้อมรอบอุโบสถ วิหำรไว้ หรือ “นำคสะด้งุ ” ท่ีทอดลำตัวยำวตำมบันได ตำมควำมเช่ือเร่ือง “บันไดนำค” ตอนพระพุทธองค์เสด็จ ลงมำจำกดำวดึงส์

ควำมเช่อื ในดนิ แดนตำ่ งๆ ของไทย ภำคเหนือ \"เม่ือเจ้ำเมือCงOสNิงหTนEวNัตTิอพยพคนมำจำกทำง ตำนำนสงิ หนวัติซ่งึ เป็นตำนำนเก่ำแก่ของทำงภำคเหนือเอง เหนือ พญำนำคแปลงกำยมำช่วยช้ีท่ีต้ังเมืองใหม่ และขอให้อยู่ในทศพิธรำชธรรม พอตกกลำงคืนก็ ข้ึนมำสร้ำงคูเมืองเป็นเมืองนำคพันธ์ุสิงหนวัติ ต่อมำยกทพั ปรำบเมืองอ่ืนได้และรวมดินแดนเข้ำด้วยกัน จึงเปล่ียนช่ือเป็น แคว้นโยนกนคร ต้นวงศ์ของพญำมังรำยผู้ก่อกำเนิดอำณำจักรล้ำนนำน่ันเอง\"

ภำคตะวันออกเฉียงเหนือ พญำนำคล้วนมีส่วนร่วมในตำนำนอย่ำงชัดเจน เช่น ผู้คนท่ีอำศัยอยู่บริเวณลุ่มแม่น้ำโขงเช่ือว่ำ แม่น้ำโขงเกิด จำกกำรแถตัวของพญำนำค นอกจำกน้ียังรวมถึงบ้ังไฟพญำนำค โดยมีตำนำนว่ำในวันออกพรรษำ (15 ค่ำ เดือน 11) หรือเป็นวันท่ีพระพุทธเจ้ำเสด็จจำกสวรรค์ช้ันดำวดึงส์ พญำนำคแห่งแม่น้ำโขงต่ำงช่ืนชมยินดี จึงเฮ็ด(จุด)บ้ังไฟถวำยกำรเสด็จกลับของพระพุทธเจ้ำจนกลำยเป็นประเพณีทุกปี และเน่ืองจำกเช่ือว่ำ พญำนำคเป็นเจ้ำบำดำล เป็นผู้ให้กำเนิดน้ำ ดังน้ันเม่ือชำวนำจะทำพิธีแรกไถนำ จึงต้องดูวัน เดือน ปี และ ทิศท่ีจะบ่ำยหน้ำควำยเพ่ือไม้ให้ควำยลำกไถไปในทิศท่ีทวนเกล็ดนำค ไม่อย่ำงน้ันกำรทำนำจะเกิดอุปสรรค ต่ำงๆ ข้ึน

นำงสำวชุติมำ จดั ทำโดย นำงสำววิชชำธร บุ้งทอง รหัสนักศึกษำ 634110049 นำงสำวสิริเพ็ญ ครบเบ็ญจะ รหัสนักศึกษำ 634110062 นำงสำวอิสริยำ ไชยเดชกำจร รหัสนักศึกษำ 634110066 พรมประสิทธ์ิ รหัสนักศึกษำ 634110071 คบ.2 สังคมศึกษำ หมู่ 2