หลักการออกแบบ

2.2. ความสมดุลโดยตําแหนง (Balance by Position) • รปู รางทมี่ ีขนาดเล็ก และขนาดใหญ ถาจดั วางตําแหนง อยสู องขาง ของแกนสมมตุ ิ โดยมีระยะหา งเทา กันแลว จะทาํ ใหร สู กึ หนักไปใน ดา นรปู รางขนาดใหญ การสราง ความสมดลุ ใหเ กิดขึน้ ได คอื เลื่อนรปู ราง ขนาดใหญ เขาไปใกลก บั เสน แกนสมมตุ ิ หรอื เล่ือนเสน แกนสมมุติ เขา ไปใกลกับ รูปรางขนาดใหญ



• ความสมดุลโดยตาํ แหนงอกี ลกั ษณะหน่งึ คอื • ตาํ แหนง ของวตั ถุ ทพี่ งุ เขาหาศูนยกลาง (Center Point) จะมีนํา้ หนักมากกวา ตําแหนง ของวตั ถุ ทีพ่ งุ ออกจากศูนยกลาง แมวาจะมีองคป ระกอบ อน่ื ๆ นอ ยกวา ก็ ตาม ดังตัวอยาง ตาํ แหนง ของ ราวทรงตวั และเสนขอบพน้ื พงุ เขาหาศูนยก ลาง สามารถถว งดุลกบั นักเตนบัลเลยส องคน ทางดา นขวา ของแกนกลางได ความสมดลุ โดยตําแหนง นี้ สามารถชว ยใหวตั ถุขนาดเล็ก ถวงดุลกับวตั ถุขนาดใหญไ ด จากภาพตวั อยาง ใหส งั เกต กาตกั นาํ้ เล็ก ๆ ดานซายมือ สามารถ ถว งน้ําหนักกบั นกั บัลเลยส องคนได (Degas, Edgar. Dancers Practicing at the Bar. 1877)

2.3. ความสมดลุ โดยสี (Balance by Color) • โดยจติ วิทยาของสี ส่งิ ทีม่ ีสีสดใส หรือมนี ้าํ หนักเขม จะมพี ลังดงึ ดดู สายตาคนเราให พุงเขาหามากกวา สที ไ่ี มส ดใส หรอื สีท่มี นี ํ้าหนกั ออ นกวา ฉะนน้ั แมพ ืน้ ท่ีเลก็ ๆ หากมี สสี ดใส สามารถสรา งความรูสึก สมดลุ กับวัตถุขนาดใหญ ที่มสี ีไมส ดใสได จากตวั อยา งสแี ดงสดใสบน ผานงุ ของคน ดานซายทม่ี ี ขนาดเลก็ กวา เสื้อผา ทีม่ สี ชิ มพูไมส ดใส ดานขวา ทมี่ ขี นาดใหญก วา แตด แู ลว สามารถถวงดลุ กันได (Gauguin, Paul. Two Women on a Beach. 1891)



2.4. ความสมดุลโดยคา นํา้ หนัก (Balance by Value) • คาน้ําหนกั หมายถึง คาความออน แก เริม่ จากสีดาํ จะมีนา้ํ หนักแกท ่ีสุด สีขาว จะมี นํ้าหนกั ออนที่สดุ และระหวาง สดี ําและสีขาว จะมนี ้าํ หนกั สเี ทา ลดหลนั่ กนั ไป • ในดานความสมดลุ สีดํา จะมนี าํ้ หนกั มากกวา สีเทา และสีเทา จะมนี ้ําหนกั มากกวา สขี าว ในขนาดท่เี ทา กัน จากภาพตัวอยา ง พน้ื ทีส่ ีเขม จะตองมขี นาด ใหญก วา พนื้ ทส่ี อี อนจงึ จะ ถวงดลุ กนั ได ( Honore Daumier Rue Transmonain April 15 1834-1834)

2.5. ความสมดลุ โดยรายละเอยี ด (Balance by Detail) • วัตถทุ ีม่ รี ายละเอยี ด มีความชัดเจน แมมีขนาดเลก็ สามารถสราง ความสมดลุ กับวตั ถุ ขนาด ใหญท ่ีมคี วามพรามวั ไมมีรายละเอยี ด ชัดเจนได ดงั ภาพตัวอยาง รปู ตนหญา ที่อยดู านหนา มีรายละเอยี ด (Detail) และเร่อื งราว แมม ีขนาด พนื้ ท่เี ล็กกวา สว นพนื้ หลงั (Back ground) ทใี่ หญ กวา แตม ีรายละเอยี ด และเร่อื ราวนอ ยกวา ทาํ ใหสามารถถวง นาํ้ หนักใหเกดิ ความสมดลุ ขนึ้ ได

2.6 ความสมดุลโดยพนื้ ผวิ (Balance by Texture) • พน้ื ผวิ ทีใ่ หความรูส ึกวา มนี าํ้ หนกั มากคือพื้นผวิ หยาบ เพราะเปน พืน้ ผวิ ที่มนี ้ําหนกั ของแสงและเงา ท่ีเดน ชดั และพ้นื ผิวทมี่ คี วามมัน มีการสะทอ นแสง เหลอ่ื มพราย เปลงประกาย ระยิบระยบั สามารถสรางความถว งดลุ กับบริเวณใหญ ๆ ท่มี ีผวิ เรยี บ นมุ นวลเหมือนกบั ไมมีพนึ้ ผิวได

2.7 ความสมดุลโดยทศิ ทางสายตา(Balance by Eye Direction) • เมื่อมองภาพ สายตาคนเราจะมงุ ไปสู สงิ่ ทตี่ องการตามความพอใจ แตบางครัง้ อาจจะ ถกู บงั คบั ใหม ุงไปจดุ ใด จุดหนึ่งโดยองคป ระกอบของภาพเปนผูกําหนด โดยเฉพาะ ทิศทางสายตาของตวั ละคร ในภาพ จะเปน ตัวชีน้ ําท่ีมอี ทิ ธพิ ลมาก เชน ถา ตัวละคร ใน ภาพพุงสายตาไปในทศิ ทางใดแลว จะทาํ ให สายตาผูชม คลอ ยตามไปทางนน้ั ซึ่ง ทศิ ทางของ สายตานี้ เมอ่ื มองไปยังดานใดแลว จะเพมิ่ คานา้ํ หนกั ใหดา นนัน้ มีความ สมดุลเกดิ ขึง้ ทง้ั ๆ ทอ่ี าจจะมีองคป ระกอบอน่ื ๆ นอยกวา ดังภาพตวั อยาง

ความกลมกลืน (Harmony) • ความกลมกลนื (Harmony) • ในทางทัศนศลิ ป ความกลมกลนื หมายถึง การรวมกันของ หนว ยยอยตา ง ๆ ซง่ึ ไดแ ก สวนประกอบมูลฐาน ของศิลปะ คือไดแ ก จดุ เสน รปู รา ง รปู ทรง สี พน้ื ผวิ นํ้าหนกั อยางใดอยา งหนึง่ หรอื หลายอยา ง และการจดั วางองคประกอบ เชนจงั หวะ ชอ งวา ง ทาํ ใหเกิดเปน การประสานเขา กันไดอ ยางเหมาะสม กลมกลืนกัน โดยไมม คี วาม ขดั แยง ทําใหผ ลงานการออกแบบ ทศั นศิลป มีความเปนอันหนงึ่ อันเดียวกัน หรือ ความมเี อกภาพ • แตอยางไรก็ตาม ความกลมกลนื ถา มีมากเกินไป ก็อาจจะ ทาํ ใหผ ลงานนัน้ อาจดูนา เบื่อได จึงตอ งมีการ เพ่มิ การขัดแยง หรอื ความแตกตา ง (Contrast) เขา ไปรวม บางเพียงเล็กนอย กจ็ ะใหผลทน่ี าสนใจขึ้น

• ประโยชนอ ีกลกั ษณะหนึง่ ของความกลมกลืนทีม่ ตี องานออกแบบทัศนศิลป ก็คือ การ ใชความกลมกลืนเปน ตัวกลางหรือตวั ประสาน (Transition) ทาํ ส่ิงทีม่ คี วามขดั แยง กัน หรือสง่ิ ทมี่ ีความแตกตา งกนั ใหอ ยรู วมกนั ได เชน สีดาํ กบั สีขาว เปน น้าํ หนกั ท่ตี ดั กนั อยา งรนุ แรง มีความขดั แยง กนั อยางส้ินเชิง ก็ใชน ้ําหนกั เทา หรอื นาํ้ หนักออ นแก ระหวา งขาว ดํา มาเปน ตัวประสาน ใหส ดี ํา และสีขาวนน้ั มีความกลมกลืนกัน การใชนาํ้ หนกั เทา (ขวา) เปนตวั ประสานใหส ดี ําขาว (ซา ย) ลดความขดั แยง ลง

เสน ตั้งและเสนนอนท่วี างต้ังฉากกัน (ซา ย) เปนทศิ ทางของ เสน ท่ีขัดแยงกนั อยางรุนแรง หากเพิม่ เสนโคง เขา ไปเปนตวั ประสาน (ขวา) ทําใหความขัดแยง ลดลง เกดิ ความ กลมกลืนขึน้ มาทนั ที

ความตัดกัน หรือความแตกตาง (Contrast) • ความแตกตางเปนสง่ิ ทีพ่ บเหน็ ไดโดยทว่ั ไป เปนสิ่งปกติในธรรมชาติ เชน ความสวา ง และความมืด ความใหญและเล็ก ความหนาและบาง เปน ตน • แตในทางทศั นศลิ ป ความแตกตาง หมายถงึ ความขัดแยง ตรงขามกัน (Opposition) ของ สว นประกอบมูลฐานท่ีอยูรวมกัน เชน ขนาดใหญ / เล็ก, รปู รางเหลีย่ ม / มน, พื้นผวิ หยาบ / ละเอียด ,นาํ้ หนกั ออ น / แก ,ทศิ ทางของเสนตัง้ / นอน ,สที ีแ่ ตกตาง ในวงลอสี เชน เขียว /แดง , นา้ํ เงนิ / สม เปนตน รวมท้งั ความแตกตางระหวาง สวนประกอบมูลฐาน กบั หลักการทัศนศิลป เพื่อสรา งใหผลงานน้นั มีความงามเดนชดั ชวยเนน สิ่งใดส่งิ หนึง่ ในจดุ สาํ คัญของการ ออกแบบ ใหเ ปน จุดสนใจข้ึน ทําใหงาน ออกแบบน้ันมองดูไมนา เบื่อ • ขอ ควรระวงั ในการ สรางความแตกตา งกค็ ือ หากในงานทศั นศิลปนัน้ มีความแตกตา ง มาก และอยอู ยาง กระจดั กระจายแลว จะเปนการทําลาย เอกภาพของงานศิลปะน้ัน

(ภาพที่ 1 และ 2) มสี วนประกอบพ้นื ฐานของความแตกตา งเหมือนกนั แตมีความแตกตางกัน ในดา นตําแหนง คอื ตาํ แหนง ขา งใน กับ ขา งนอก ( ภาพที่ 3) มีความแตกตางดานรูปรางเพม่ิ เขา ไป

สดั สว น (Proportion) • สดั สว น หมายถงึ ความสมั พันธกนั อยางเหมาะสมระหวางชวงวา ง รูปรา ง รปู ทรง ขนาด พ้นื ผิวตาง ๆ รวมถึงสีท่นี ํามาใชจ ดั ภาพซึ่งตอ งมคี วามพอดี ขององคประกอบ ท่แี ตกตา งกนั ทง้ั ขนาดทอ่ี ยูในรูปทรงเดยี วกนั หรอื ระหวา งรูปทรง และรวมถงึ ความสมั พันธกลมกลนื ระหวา งองคป ระกอบทงั้ หลายดวย ซ่งึ เปน ความพอเหมาะ พอดี ไมม ากไมนอย ขององคประกอบท้งั หลายท่นี าํ มาจดั รวมกัน • สัดสว นของรูปและพื้นตอ งไมข ดั กันเกนิ ไป เชน ในพื้นท่ปี ระมาณ 100% ของภาพ นัน้ ๆ โดยมากนิยมแบง ออกเปน สวนของรูปและพ้นื จากนน้ั กาํ หนดใหเปนสว นของ รูปหรอื จดุ เดนประมาณ 20% - 30% และที่เหลอื เปนพนื้ หรอื เปน สวนสําคัญ รองลงมา ความเหมาะสมของสดั สว นอาจพจิ ารณาจากคณุ ลักษณะดังตอไปนี้

• ขนาด (Size หรอื Scale) สัดสว น (Proportion) เปน คําท่ีมีความหมายคลายกนั และ แตกตางกนั เล็กนอย แตมคี วามความสัมพนั ธก ัน ตลอดเวลา คอื เปน ความสมั พันธ (Relative)ของสว นยอย (Detail) กบั สวนรวม (Mass) กลาวคือ • ขนาด เปน สว นยอ ย (Detail) หมายถึง ขนาดความใหญ ความเล็ก ความกวาง ความ ยาว หรอื ความลึก ของสิง่ ใดสงิ่ หนึง่ ซึ่งวัดไดต ามมาตรา ทมี่ นุษยไ ดก ําหนดหนวยวดั ข้ึนมา เพื่อเปน มาตรฐานใชเ รยี กกนั • สดั สว น เปน สว นรวม (Mass) หมายถงึ ความสัมพันธร ะหวาง สงิ่ สองสิ่ง ทมี่ ีขนาด ตา งกัน เชน การท่ีจะระบุวาขนาดนั้นมีความใหญ เลก็ หรอื มคี วามเหมาะเจาะพอดแี ค ไหนนน้ั ตอ งนาํ ไปเปรยี บกับขนาดโดยสว นรวม (Mass) ทเ่ี รยี กวา สดั สวน (Proportion)

ขนาดของประตมิ ากรรมที่เปน เอกเทศ ไมสามารถระบุไดวา มขี นาดใหญแ คไหน ถาไมม กี ารนาํ มาเปรียบเทียบกับสัดสวนมนุษย หรอื สิ่งแวดลอมโดยรวม (\"Cube\" by Izamu Noguchi)

• ความสมั พันธ (Relative)ของสวนยอ ย (Detail) กบั สวนรวม (Mass) • รา งกายของคน ๆ หนง่ึ ท่มี คี วามงดงาม เกดิ จากความสัมพนั ธข อง ขนาดท่ีเหมาะสม ของ ตา จมกู ปาก กบั สดั สว นของ ศรี ษะ ลําตวั แขน ขา มือ เทา เปนตน ลักษณะน้ี เปน ขนาด – สัดสวน ทพ่ี อดีดวยตัวของมนั เอง เกดิ จากการประกอบกนั ของโครงสราง ทางกายภาพ ทใ่ี นแตละสวนของรปู ทรง ที่มคี วาม พอดใี นตวั เอง เปนความพอดีแบบ เอกเทศ ไมเกย่ี วกบั ส่ิงใด ประติมากรรม \"David \" โดย Michealangelo เปน ประติมากรรมที่แสดงขนาด - สดั สวน มนุษยไ ดลงตัว งดงาม



จังหวะ (Rhythm)และการแปรเปล่ียน ( Gradation) • จังหวะ (Rhythm) หมายถึง การเคล่อื นไหวทเี่ กิดจาการซาํ้ กันขององคประกอบ เปนการซ้าํ ทีเ่ ปน ระเบยี บ จากระเบยี บธรรมดาที่มีชวงหางเทา ๆ กัน มาเปน ระเบยี บท่ี สงู ขึน้ ซบั ซอนขน้ึ จนถงึ ขัน้ เกดิ เปนรปู ลักษณะของศิลปะ โดยเกิดจาก การซ้ําของง หนว ย หรอื การสลบั กันของหนวยกบั ชองไฟ หรือเกดิ จาก การเลือ่ นไหลตอ เน่ืองกัน ของเสน สี รปู ทรง หรือ นาํ้ หนัก เปน ลกั ษณะการจัดวางสวนประกอบของภาพใหมี ระยะพอดี ดูแลว เกิดความเคล่ือนไหวขึน้ ในภาพนั้น ๆ ทําใหภ าพดมู ีชีวิตชวี า เกดิ บรรยากาศ และจนิ ตนาการสมจรงิ ขึ้นได จังหวะ ทีป่ รากฏในสิง่ แวดลอมรอบตัวเรา

ประเภทของจงั หวะในทางทัศนศลิ ป • จงั หวะของงานทัศนศลิ ป เปน การซาํ้ หรือการไหลตอเนื่องกัน ของ สว นประกอบมูล ฐานของศิลปะ เชน เสน รปู ราง รปู ทรงพ้นื ผิวในทีว่ าง มคี วามถ่ี ความหา ง เกิดการ เคล่ือนไหวในทางสายตา จาํ แนกออกได 3 ประเภทตามลกั ษณะการเกิดของจังหวะ คือ. 1. จงั หวะเกดิ จากซาํ้ กัน (Repetition Rhythm) • หมายถึงการจัดชว งจังหวะใหมีลกั ษณะ ซ้าํ กนั ของ สวนประกอบขัน้ มูลฐาน เชน เสน สี น้ําหนกั รปู ราง รูปทรง ฯลฯ ซึง่ มหี นว ยตง้ั แต 2 หนว ยข้นึ ไป โดยมีบริเวณวาง คน่ั อยู ระหวางรปู รา ง หรอื รปู ทรงเหลานั้น

ซาย) รปู รา งที่วางกระจายไมเปนระเบียบ จะไมมกี าร เกดิ ของจังหวะ (ขวา) การนาํ รปู รางเหลานน้ั มาจดั วางอยางเปนระเบียบ โดยมชี อ งวา งค่นั จะเกดิ จงั หวะข้นึ ซาย) วตั ถทุ ีเ่ ปนหนว ยเดียว ยังไมม ีการเกิดของจังหวะ จนกวาจะมีการซาํ้ เกิดข้ึน (ขวา)

จงั หวะในงานทศั นศิลป จะตอ งมกี ารสิ้นสดุ จบสมบรู ณ และมคี วามหมายในตวั

การแปรเปลยี่ น (Gradation) • การแปรเปลี่ยน (Gradation) คือการเปลีย่ นแปลง การกระจาย หรือการ ลดหลั่น ของสว นประกอบ มูลฐานของทัศนศลิ ป ไดแ ก เสน รปู ราง รูปทรง พ้นื ผวิ ขนาด นา้ํ หนักออ นแก สี จากสภาพหนึง่ ไปสูอ กี สภาพ หนง่ึ และระหวา งสภาพทัง้ สองน้ี มี การแปรเปลี่ยนทตี่ อ เนอ่ื ง สัมพันธก ัน • การแปรเปลยี่ น เปนสวนหนงึ่ หรือเปน องคป ระกอบหน่ึง ของจงั หวะ (Rhythm) ซง่ึ โครงสรา งมลู ฐานของการแปรเปลย่ี นเกิดจากจังหวะการซํา้ (Repetition) แตการ ซํ้าน้ี มกี ารแปรเปลยี่ นแตกตางกนั ออกไปมากมาย เปน การคลีค่ ลาย จากสภาพหน่งึ ไปสูอีกสภาพหน่ึง แตถงึ จะมีการแปรเปลี่ยนอยา งไร สภาพเดิมเชน รปู ราง รปู ทรง หรือโครงสราง ยงั คงมเี คา ของเดิมอยู ยงั มองออกวามีการคลคี่ ลายมาจากอะไร

ลักษณะของการแปรเปลีย่ นกับการออกแบบทางทศั นศลิ ป • การแปรเปลย่ี น ของสว นประกอบมลู ฐาน ของทัศนศลิ ป ทมี่ ผี ลทางจติ วิทยาและการ มองเหน็ จากสภาพเดิม เปล่ียนมาสูส ภาพใหม โดยมกี ารเปลย่ี นแปลง อยางตอเนอ่ื ง ซึง่ มีความสาํ คัญ ตอ การนําไปเปนแนวทางหนง่ึ ในการออกแบบทัศนศิลป ใหได รปู ลักษณใหม และไดอารมณค วามรูสึก ท่ีเปลี่ยนแปลงไปอยางหลากหลายอยาง นาสนใจ • การแปรเปลี่ยนในทางทศั นศลิ ปมี 9 แบบ คอื • 1 . การแปรเปล่ียนของเสน 2 . การแปรเปลย่ี นของรูปรา ง 3 . การแปรเปลย่ี นของขนาด 4 . การแปรเปลย่ี นของพ้นื ผวิ 5 . การแปรเปลี่ยนของนาํ้ หนกั ออ นแก 6 . การแปรเปลี่ยนของทิศทาง 7 . การแปรเปลย่ี นของบริเวณวางหรอื จังหวะ 8 . การแปรเปล่ียนของสี 9 . การแปรเปลย่ี นแบบผสม

ตัวอยา งการแปรเปลีย่ น การแปรเปลย่ี น ลักษณะของเสน จากสภาพเสน ตรง คอย ๆ เปลยี่ นเปน โคง จนกลายสภาพเปนเสน ซิกแซก การแปรเปลย่ี น ระยะชอ งวา ง (Space) ของเสน ตั้ง ท่ีมขี นาดเทาเดมิ แตมรี ะยะชอ งวา งแคบลง การแปรเปลย่ี น ของรปู ราง จากสภาพวงรี คอย ๆ เปลย่ี นจนกลายสภาพเปน รูปวงกลม

การแปรเปล่ยี น ดา นขนาด การแปรเปลยี่ น ดานรปู รา ง การแปรเปลี่ยน ดา นพื้นผิว ขนาด และจงั หวะ การแปรเปล่ียน ดา นขนาดและจงั หวะ การแปรเปล่ยี น ของ น้ําหนักออ น แก การแปรเปล่ียน ของสี โดยคาน้ําหนกั

การแปรเปล่ยี น (Gradation) ในงานออกแบบทศั นศลิ ป ศิลปะลัทธิ ออปอารต (Op Art) การแปรเปล่ียน รูปราง จงั หวะ และทศิ ทาง สรา งความรูสกึ การเคลือ่ นไหวทางสายตา

ภาพแสดงการใชจงั หวะและการแปรเปลี่ยน ในงานทศั นศลิ ป

จุดเดน และการเนน ( Dominance & Emphasis ) • จดุ เดน (Dominance) หมายถึง การสรางจดุ ที่นา สนใจท่ีสุดในภาพข้ึนมานั่นเอง เพราะในการจัดภาพนน้ั ถาหากไมม กี ารเนนจดุ เดนเลยหรอื สรา งจุดเดน หลายจุด เกนิ ไปหมด ดังนั้นการสรางจุดเดน ทวี่ านี้ ควรสรางใหม ีเพยี งจุดเดียว ไมค วรให อยูบริเวณขอบภาพดา นใดดา นหนึง่ จนเกินไป และไมจ ําเปน ตอ งอยูบ รเิ วณจุด กง่ึ กลางภาพเสมอไปดวย ทั้งน้ีการสรา งจุดเดนอาจจะทาํ ไดหลายลักษณะเชนเนน ให เดน ดว ยขนาด รูปรางแสง เงา สี หรือเร่อื งราว เปนตน

• การเนน (Emphasis) เปนการกระทําใหเ ดน เปน พเิ ศษกวา ธรรมดา ในงานศลิ ปะ จะตอ งมี สว นใดสว นหนง่ึ หรือจุดใดจุดหนง่ึ ทมี่ ีความสาํ คัญกวาสวนอืน่ ๆ เปน ประธานอยู ถา สว นน้ันๆ อยูปะปนกบั สว นอน่ื ๆ และมลี ักษณะเหมือนๆ กนั กอ็ าจถกู กลนื หรอื ถกู สวนอน่ื ๆทม่ี คี วามสาํ คัญนอ ยกวาบดบงั หรอื แยง ความสาํ คญั ความ นา สนใจไปเสียงานทีไ่ มมีจุดสนใจ หรอื ประธาน จะทําใหดนู าเบื่อ เหมอื นกบั ลวดลาย ทถี่ ูกจดั วางซ้าํ กันโดยปราศจากความหมาย หรือเรอ่ื งราวท่นี าสนใจ ดงั นั้น สวนนั้นจึง ตองถูกเนน ใหเ ห็นเดน ชัดขนึ้ มา เปนพเิ ศษกวา สว นอ่ืน ๆ • การสรางจุดเดน ในทางทัศนศลิ ป ก็คือการสรางจาก สวนประกอบมลู ฐาน (Elements) และหลักการทศั นศลิ ป (Principles) อยา งใดอยา งหนงึ่ หรือ หลายอยา ง ผสมกนั ซึ่งจดุ เดนที่เกดิ ขึ้นนี้ ควรมจี ดุ เดยี ว แตบ างครั้ง อาจมีมากกวาจดุ เดยี วก็ได แตจดุ เดน ทเ่ี พ่ิมขึ้นนี้ ตอ งไมแ ขง กบั จดุ เดนหลัก โดยเรียกวา จุดเดน รอง (Sub Dominance) เพราะมิฉะน้ัน การมจี ดุ เดนแขง กนั หลายจดุ จะเปนการทําลายเอกภาพ ของงานออกแบบนั้น แนวทางสรางจดุ เดน มีดังตอ ไปนี้

การสรา งจุดเดน ดว ยขนาด (Size) • วตั ถุ หรือรูปราง รปู ทรง ท่ีมขี นาดใหญท ส่ี ุดจะเปนสิ่ง สะดดุ ตา กอใหเ กิด จุดสนใจได ทนั ที ในเบื้องแรก การสรา งจดุ เดน ดวยสี (Color) • สีที่มีความเขม สดใส (Color Intensity) ที่แตกตา งกวา สีสว นรวม ในภาพ ก็จะสรา ง จุดสนใจไดดี หรือสแี ละนํา้ หนกั ทแี่ ตกตา ง ก็สรางจดุ เดน ไดเ ชน กัน

การสรางจุดเดน ดว ยตาํ แหนง (Location) • โดยธรรมชาตกิ ารมองของมนุษยเราจะเริ่มจากบริเวณกลางภาพ ถดั ขึน้ บน เล็กนอ ย จงึ มี กฎของการจดั องคประกอบภาพ ใหเ กดิ ความนา สนใจ หรอื ท่ีเรยี กวา กฎ 3 สว น (Rule of Third) • กฎ 3 สวน (Rule of Third) • คือ การแบง พื้นที่ตามแนวนอน และแนวตั้ง ออกเปน 3 สว นเทา กนั ๆ จดุ 4 จุดซึง่ เปน จดุ ตัดของเสน ทแี่ บง นี้ จะเปนจดุ แหง ความสนใจ ในการวางตําแหนง องคประกอบที่ ตอ งการสราง จดุ เดน ไวใ นตาํ แหนงใด ตาํ แหนง หน่งึ ของ จุดตดั ทั้ง 4 น้ี

การสรางจดุ เดนดวยบรเิ วณวา ง (Space) • งานออกแบบทีม่ ีจังหวะของการซา้ํ (Repetition) มากไป จะทาํ ให นาเบอื่ หนาย เหมอื น ไมมจี ดุ จบ ถาปรับจงั หวะนั้นใหม ีชอ งวาง ท่แี ตกตางกันบา ง ทีเ่ รยี กวา จังหวะ กาวหนา (Progressive) หรือการแยกตวั ใหเ กดิ พืน้ ท่วี า ง ก็สามารถสรางจดุ สนใจ ใน บรเิ วณท่ตี อ งการได การสรางจดุ เดนดว ยความแตกตา ง (Exception) • รูปรา ง รูปทรง หรือองคป ระกอบใด มีความแตกตา งจากสว นรวม ยอมเปน จุดเดนท่ีสดุ ในภาพนั้น

การสรางจุดเดน ดวยการแปรเปลี่ยน (Gradation) • การแปรเปล่ียน หรือการลดหล่นั ดว ยขนาด รูปราง สี น้ําหนกั โดยองคประกอบอ่นื ยังคงเดิมนน้ั เปนการสรางจุดเดน ไดงา ยท่ีสุดวิธีหนึ่ง การสรางจดุ เดน ดวยทศิ ทางของสายตา (Eye Direction) • ทิศทางขององคประกอบทีไ่ ปในทิศทางเด่ยี วกัน จะนําสายตาให มองติดตามไปใน ทิศทางนัน้ และเม่อื องคป ระกอบน้นั มกี ารกลบั ทศิ ทาง ในทันที จะทําใหส ายตาน้ัน หยดุ การเคลื่อนไหวทันที จดุ ทส่ี ายตาหยุดน่ิงนั้น เปน จุดท่ีสรา งจุดเดน ใหเกดิ ขน้ึ ได

การสรางจุดเดนดว ยการเพม่ิ องคป ระกอบอนื่ เขาไป (Composition) • คอื การเพิ่มสวนประกอบมลู ฐาน (Elements) ซึ่งไดแก จุด เสน รูปรา ง พ้นื ผวิ นํ้าหนัก เขาไปเปน องคประกอบเสริม ใหจ ดุ ท่ีตอ งการเนนใหเ ปน จดุ เดน ซึ่งบางครั้ง วธิ นี ้ีมี ความจําเปน เปนการแกป ญหา ท่ไี มส ามารถใชว ธิ อี น่ื ใดได • พงึ เขาใจวา การเนน ไมจาํ เปน จะตอ งชแ้ี นะใหเหน็ เดนชดั จนเกนิ ไป สง่ิ ทจ่ี ะตองระลึก ถงึ อยูเ สมอ คือ เม่ือจดั วางจดุ สนใจแลว จะตอ งพยายามหลกี เลีย่ งไมใ หส ง่ิ อืน่ มาดึง ความสนใจออกไป จนทําใหเกดิ ความสับสน การเนน สามารถกระทาํ ไดด วย องคประกอบตา ง ๆ ของศิลปะ ไมว าจะเปน เสน สี แสง-เงา รปู ราง รปู ทรง หรือ พ้ืนผิว ท้ังนข้ี ้นึ อยคู วามตอ งการในการนาํ เสนอของศิลปนผูสรา งสรรค